/^/f VAK 'S-GR AVENHAGE

Transcriptie

1 /^/f VAK M I N I S T E R I E * VAN B U I T E N L A N D S E Z A K E N 'S-GR AVENHAGE Poto Btz:57887.b. V E R Z O E K E B IJ B E A N T W O O R D I N G, KENMERK, ONDERWERP, D A T U M BN N U M M E R TB V E R M E L D E N Kenmerk: Directie Westelijke. Samenwerking onderwerp: Ministersoonferent ie Kolen en Staal Gemeenschap op 23 en 24 Juli 1952 te Parijs» Datum: 26 Juli 1952 Nummer: GS ZEER GEHEIM STRIKT PERSOONLIJK O./. Ik heb de eer U hiernevens te Uwer informatie aan te bieden een verslag van de geheime besprekingen, welke de zes Ministers deelnemende aan de over de Europese Gemeenschap te Parijs op 24 dezer hebben gehouden* conferentie voor Steenkool en Staal Ik moge wel Uw aandacht vestigen op het zeer geheime karakter van dit stuk, hetwelk uitsluitend ter strikt persoonlijke kennisneming wordt aangeboden^ DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN, voor deze, De Secretaris-Generaal, AAN : de HoögEdelGes trenge Heer Mr Pock, p/a Kabinet Minister-President, Plein 1813, Nr 4, '8-GRAVBNHAGE. % ntfrrr.

2 Poto Btzi57887»a. VERSLA.G van de geheime besprekingen der zes Ministers tijdens de Ministersconferentie van de Kolen en Staalgemeenschap te Parijs» Eerste deel a 24 Juli 9-12 uur v,m» Op 24 Juli vond een bespreking plaats te Parijs tussen Schuman, Adenauer en Hallstein, Van Zeeland en Mauriee t de Gasperi en Taviani en Bech en mijzelf over de zetel van de K»S.G., waarmede in verband werd gebracht het Saarprobleem» Schuman begon zijn uiteenzetting met de volgende punten aan de orde te stellen: 1«Het ging om een voorlopige zetel. 2* Bij de keuze van deze zetel moest van de gedachte ener concentratie worden uitgegaan, aangezien het regelmatig contact tussen alle autoriteiten een absolute noodzakelijkheid was* 3* Geen aandacht mocht worden besteed aan de meerdere of mindere persoonlijke voordelen van een aangenaam milieu; derhalve mocht ook geen aandacht worden besteed aan de kennelijke voordelen welke Den Haag bood*. ' 4. Hogere overwegingen, en met name politieke moesten beslissend zijn. 5«Indien Den Haag gekozen werd, zou dit uitdrukkelijk een antithese tussen Den Haag en Straatsburg vaststellen. Het zou betekenen dat de 6 landen de rug toekeerden aan Straatsburg» 6. Hierdoor zou Straatsburg blijvend gestempeld worden tot niet meer dan een "centre de discours M. 7» De vorige dag was door mij gesteld dat wij de werkzaamheden van de Hoge Autoriteit niet moesten "compliquer" of "embrouiller" en ik had een eloge gedongen over de "sérénité" van Den Haag. Hiertegenover stelde Schuman dat misschien Den Haag te ver verwijderd was M de la réalité". 8. De keuze van Den Haag zou een gevoel van defaitisme in Straatsburg met zich mede brengen en zou een "révolte" in de "opinion publique" tengevolge hebben» 9» Buitendien was er de tentative van Engeland met de Eden proposals» 10» De ratificatie van de E.D.G. zou door de repercussies op de openbare mening "presque impossible" worden» 11. Voor de definitieve zetel zou een "centre politique" moeten worden gekozen; dit zou niet Straatsburg moeten zijn» Het zou evenmin een van de hoofdsteden moeten worden, dus ook niet Parijs. Sr zou iets nieuws moeten worden gecreëerd, zoals ook Washington, Ottawa en Canberra zijn gecreëerd* è'^<

3 12«In dit verband gingen de gedachten van Sehn man weer uit naar de Saar en hij verontschuldigde zich dat hij dit de dag te voren als een "surprise" ter tafel had gebracht» Schuman zette uiteen dat hij veel persoonlijke tegenstand ondervond inzake het Saar-probleem, ook op^de Quai d'orsay. 13. Saarbrucken bood het maximum aan voordelen. Dit gold natuurlijk alleen voor Saarbrucken als definitieve zetel. De Saar was "indiscutablement Germanique" en Frankrijk zou van verschillende rechten afstand moeten doen. De gedachte om Saarbrucken op den duur te maken tot centrum van Europa moest men laten rijpe n 0 De opmerkingen van Schuman betekenen op dit ogenblik niet meer dan een "oriëntatlon". Derhalve had hij gisteren op de 4 pertinente vragen van Adenauer, met name: a. was ist das Saargebiet? b. wie wird die Bevölkerung sich aussprechen? c. was gescheht mit. dem Abkommen zwischen Frankreich und der Saar? IsL d. was wird das Statut sein, niet geantwoord. Hierop antwoordde Adenauer in de volgende geest» Duidelijk had hij begrepen dat het op het ogenblik alleen ging om een "provisorium". Dit werd door hem geaccepteerd. Voorts was het hem-duidelijk geworden dat het Saar-vraagstuk "nicht verknüpft war mit Straatsburg". Derhalve was er geen verband tussen het nu te kiezen "provisorium" en een mogelijke oplossing van het Saar-probleem. In deze geest zou dan even goed voor het "provisorium" Den Haag kunnen worden gekozen D De K.S.G. en de EDG zijn nog een zwak plantje, dat alleen tot wasdom kan komen "wo es ungestört aufblühen kann". De beslissingen die we thans moeten nemen zullen van beslissende betekenis zijn voor de unificatie van Europa. Deze unificatie zal niet snel tot stand komen, verschillende jaren zullen daarover heen moeten gaan, doch wij kunnen alleen Europa overtuigen dat deze unificatie bereikt zal worden door de arbeid, die wij presteren. Derhalve is de beste dienst die wij aan Europa kunnen bewijzen dat wij het mogelijk maken dat de beide "Institutionen ungestört Ihren eigentlichen Aufgaben erfühlen werden". Straatsburg is daar niet "der Boten" voor. Buitendien zijn er vele leden-staten van de Raad van Europa die "nichts zu tun haben mit der Montan Union weder mit der Verteidigungsgemeinschaft". De K.S.G. en de EDG moeten beiden op dezelfde plaats gevestigd worden. Het is duidelijk dat Engeland aan geen van deze 2 organisaties mee wil doen. Engeland staat er "ablehnend" misschien zelfs "feindlich" tegenover. Wanneer wij/leze unificatie van Europa willen bereiken dan moet er goede arbeid verricht worden. Hij is "durchaus überzeugt" dat dit niet mogelijk is In Straatsburg, maar dat de keuze moet vallen op Den Haag, dat sedert het symbool is geweest van de eenheid van Europa.

4 Hierop hielden Bech en Maurice een betoog over de wenselijkheid van spreiding van de verschillende organen. Dit was derhalve een poging om Luik of Luxemburg voor de Hoge Autoriteit, en Den Haag voor het Hof aan te wij zen» In dit verband merkte de Gasperi op dat hij dan Turijn moest voorstellen als zetel voor de Assemblee, Mijnerzijds heb ik gesteld dat ik weinig had toe te voegen aan de opmerkingen van Adenauer over de voordelen van Den Haag boven Straatsburg en dat. ik alleen een paar opmerkingen wilde maken over de Saar en de verhouding tot Engeland. Ik heb te kennen gegeven dat wij in Nederland reeds dikwijls hebben gesproken over de mogelijkheid het Saarprobleem op te lossen door de Saar te Europeaniseren, maar dat dit eèn vraagstuk was dat in de eerste plaats tot de competentie behoorde van de 2 betrokken landen en van de bevolking van de Saar* Indien uit dit eventuele overleg de gedachte van Euröpeanisatie naar voren zou komen dan zou ik mij kunnen voorstellen dat de Nederlandse Regering deze oplossing met veel sympathie zou beoordelen, doch op het ogenblik was dit vraagstuk niet rijp, dus moesten wij een andere oplossing zien te vinden. Wat Engeland betreft, heb ik er op gewezen dat Engeland in de eerste plaats belang heeft bij haar betrekkingen met de Commonwealth; dat in de tweede plaats haar relaties komen met de Verenigde Staten en dat pas in de derde plaats komt de verhouding tot Europa. Thans wil Engeland via de Raad van Europa zich bij de do el gemeenschappen betrekken. Ik heb er op gewezen dat het beter was een direct contact te leggen tussen de Schuman organisatie en Engeland, zoals dit in het Verdrag is voorzien, doch dat er bij mij enige aarzeling bestond t.a.v. de Eden proposals. die misschien het "divide et impera" zouden kunnen inhouden, waaraan ik nog heb toegevoegd "timeo danaos et doña ferentes". Hierop merkte Schuman op dat op het ogenblik de contacten met Engeland "hantent les esprits en France"«Adenauer repliceerde dat deze repercussie in Frankrijk een averechtse invloed had op de publieke opinie in Duitsland en dat men in Duitsland "fürchtet das der Saarbrücken Vorschlag nicht ehrlich gemeint ist". De indruk dat "Frankreich flüchtet an der Brust Englands" maakt een slechte indruk in Duitsland. Het is derhalve beter thans alleen aan het "Provisorium" te denk«u Over de Saar zou Adenauer gaarne met Schuman van gedachten wisselen. Hierop merkte Schuman op dat hij niet wilde dramatiseren, maar dat de voorstelling van zaken als- zou het voorstel "nicht ehrlich gemeint" zijn, niet kon worden geaccepteerd, omdat er nu een positief voorstel van de Franse Regering was- Dit voorstel kan thans nog niet in concrete vorm

5 worden gegoten, maar alle vragen, ook de 4- door Adenauer genoemd, kunnen "Gegenstand einer Verhandlung werden". Er zijn in beide landen extreme opvattingen, maar daar moet niet op worden ingegaan; er moet onderhandeld worden, alles wat door de publieke opinie wordt gezegd, is gevaarlijk, vooral omdat problemen van "Ehrgefühl" weer een rol spelen. Schuman wees er nog op dat wat de EDG betreft de Saar een "enclave" in Europa is. Tenslotte merkte Schuman op dat hij weet dat ook Adenauer "leidet über diese Frage". De Gasperi, die nooit kan nalaten zich te veel in problemen van andere landen te mengen, vertroebelde de atmosfeer door op te merken dat het toch wel een ingewikkelde zaak was geworden nu Schuman had gesteld dat de Saar "est un territoire Germanique", en hij vroeg zich af of men op den duur een "capitale européenne pourra transférer en Alleraagae". Verder onderstreepte hij dat het inderdaad waar was dat er in Frankrijk ten opzichte van Duitsland een "Mistrauen gegen den künftigen Genossen" bestond en dat men daarom een "RÜck-versicherung" bij Engeland wilde sluiten» Hierop merkte Adenauer op dat hij erkentelijk was voor de belangstelling, die er algemeen voor het Saarvraagstuk bestond en hij gaf toe dat dit een Europese zaak was. Wanneer men echter tot een oplossing wilde komen dan was het voor de publieke opinie in Duitsland nodig dat bij de komende verkiezingen voor de Landes tag in de Saar ook de SDP en CDU zouden worden toegelaten. In dit verband merkte hij op dat de CDU van de Saar zich met betrekking tot deze zaak al tot de Paus had gewend. Deze had hierover aan de Bisschop van Trier geschreven en de Bisschop van Trier had hierover een schrijven gepubliceerd, waarin hij gesteld heeft dat de "Gewissenfreiheit in der Saar bedroht wird". De President van de Saar, de Heer Hofman heeft hierop geantwoord dat de Paus en de Bisschop hier niet mee te maken hebben, maar dat alleen de Ambassadeur van Frankrijk, de Heer Grandval, beslissen kan. Dit betekent voor Adenauer "das nur eine Winke von Paris genügt"* Hoe t.z.t. dé Saar-bevolking zal stemmen is niet zeker; waarschijnlijk zal de uitslag zijn: nooit bij Frankrijk, mogelijkerwijze een zelfstandig gebied, misschien bij Duitsland. - Alleen wanneer Parijs de vrijheid van verkiezingen kan geven, is een oplossing denkbaar. Schuman stelde hier tegenover dat dit al vooruit lopen was op de discussies, welke komen zullen in de Conseil de l'europe. Schuman gaf toe dat wanneer t. z. t. over het blijvend statuut - en hij hoopte dat dit de Europeanisering zal inhouden - wordt beslist, dat dan alle politieke partijen in de gelegenheid moeten worden gesteld om vrij hun mening te kunnen uiten. Schuman maakte alle reserves met betrekking tot de "renseignement3 du Pape" welke Adenauer gaf en hij stelde tenslotte dat t«z.t«de in het najaar te kiezen Landestag ontbonden zou moeten worden opdat een volkomen vrij te kiezen Landestag de uiteindelijke beslissing zou kunnen nemen.

6 Adenauer vroeg waarom men dit dan niet onmiddellijk zou kunnen doen, want dan zou aanstonds met de onderhandelingen kunnen worden begonnen* Hierbij probeerde de Gasperi als enfant terrible de besprekingen opnieuw te vertroebelen, door te vragen welke partijen in de Saar verboden waren. Schuman wilde dit wegpraten, doch Adenauer merkte op dat de "Verwaltung pruft". welke partijen bij de verkiezingen kunnen worden toegelaten en daar zo lang mee wacht tot de verkiezingen voorbij zijn. Derhalve zal de komende vergadering van de Raad van Europa bijzonder onaangenaam worden. De Gasperi maakte het nog iets erger door zich nu te gaan afvragen of het bij de verkiezingen om een fur of "gegen Deutschland" zou gaan. M M Waarop Schuman een paar opmerkingen maakte, dat ten onrechte thans van bepaalde Duitse zijde de zaak zo wordt voorgesteld als zouden allen, die "gegen Deutschland" zijn, daarom "Verrater" zijn* Hierop merkte Adenauer op dat destijds in Moskou Frankrijk verlangd had dat de Saar haar zou worden toegewezen. Rusland was er toen tegen geweest, maar Amerika en Engeland hadden bepaalde toezeggingen aan Frankrijk gedaan vóór het uiteindelijke Vredesverdrag, doch hadden hierover thans spijt. Schuman stelde vervolgens dat de SDP en CDU een fout hadden begaan door zich aan te dienen als filialen van de gelijknamige Duitse partijen. Hierop antwoordde Adenauer, dat hij als Voorzitter van de CDU geweigerd had de Voorzitters van de Saar-CDU te ontvangen. Tenslotte werd afgesproken dat Schuman en Adenauer heden over deze zaak nog eens persoonlijk van gedachten zouden wisselen om na te s gaan of voor de uiteindelijke zetel van de C. 3. G. een algemene formule te vinden, was. Hierop stelde Schuman het concentratie vraagstuk nog eens aan de orde, waarop van Zeeland een poging deed om deze concentratie te torpederen door ook te wijzen op andere deelge.meenschappen, welke zullen worden opgericht. Hij hoemde met name de pool Agricole. Hierop stelde Schuman, dat men beter daarover niet moest spreken, want de pool Agricole "est en mauvais état" (hierop moet wel de bijzondere aandacht van collega Mansholt worden gevestigd". De Gasperi drong tenslotte aan op het vestigen van de voorlopige zetel in Straatsburg, indien Straatsburg werkelijk "essentiel" was voor de Franse "opinion publique?. Dit is door Schuman tenslotte ontkend. Aan het eind maakte van Zeeland nog verschillende opmerkingen, gericht tegen Straatsburg. Uit technische overwegingen schakelt hij ook Den Haag uit, omdat Den Haag te ver weg ligt van het centrum voor kolen en staal industrie. Daartegenover onderstreepte hij nog eens de wenselijkheid van spreiding van de organen en onderstreepte hij vooral dat het Hof in de sereniteit in de ivoren toren van Den Haag gevestigd zou moeten worden. Wat Engeland betreft, merkte van Zeeland nog op dat hij warm voorstander was van de Eden pro pos als. Om dezelfde technische redenen waarom hij Den Haag voor de K.8.G. uitschakelde, was van Zeeland van mening dat voor de

7 EDG met het oog op het technische contact met Shape Parijs aangewezen zou moeten worden. Tenslotte werd over renumeraties van de Hoge Auto riteit en het Hof gesproken* Schuman, de Gasperi, Bech en ikzelf waren voor lage beloningen, Adenauer en van Zeeland voor zeer hoge. Parijs, 24 Juli '1953

8 DS/DWo ZEER GEHEIBL Poto Ets Tweede deel van de besprekingen op 24 Juli 1952 te Parijs, 24 Juli Juli v.m. / coöpteren. op aan te dringen om Terwijl in de ochtendbesprekingen nog een zekere lijn was te onderkennen, verdween deze ten ene male in de conferentie welke na de lunch om 4 jmr aanving en welke uiteindelijk duurde tot half zes de volgende ochtend. Na de lunch gaf Schuman' het woord aan Adenauer voor het afleggen van een verklaring,, Adenauer begreep dit niet en deelde mede dat er na de ochtend-bijeenkomst een bespre» king was geweest over het Saar-probleem tussen Pinay, Pleven, Schuman, Monnet, Adenauer en Hallstein. Het resultaat van dit gesprek kenschetste Adenauer door té zeggen dat hij daarover nog na moest denken, doch dat het zou kunnen zijn dat zijn uiteindelijk oordeel niet ongunstig zou zijn. Hij vroeg vervolgens aan Hallstein om uit een te zetten welk voorstel aan de Schuman conferentie zou worden gedaan. Hallstein deelde beknopt mede dat de Franse en Duitse Regering er voor voelden vandaag geen beslissing te nemen over de zetel, maar dat men als een "Beginn der Tätigkeit" zou kunnen beginnen met het beleggen van een zesde bijeenkomst te Luxemburg van de Interim Commissie, waarbij ook aanwezig zouden zijn de reeds gekozen leden van de Hoge Autoriteit, die dan het negende lid zouden JsBCÊxptiRnmTK, Het was nodig om tijd te winnen, doch de hoop bestond dat men in ongeveer 6 weken tot een inzicht omtrent het Saar-probleem zou geraken 0 Deze conclusie was voor de aanwezigen volledig onduidelijk. Keer inlichtingen werden niet verstrekt en wij moesten dus een poging doen om meer over de inhoud van de discussie te weten te komen 0 Op een gegeven moment liet Adenauer zich ontvallen dat het voorstel door Frankrijk gedaan was als een "einmaliger Vorschlag" en dat daarom Duitsland zich genoodzaakt zag daarop thans in te gaan en derhalve uitstel van de discussies over de zetel moest vragen. Enige tijd later bleek dat Frankrijk de Europeanisatie van de Saar gekoppeld had zowel aan de definitieve vestiging van de zetel van de CECA in de Saar als de vestiging van de voorlopige zetel in Straatsburg. Dit heeft mij aanleiding gegeven om herhaaldelijk er bij Adenauer en SchumanAiiteen te zetten in hoeverre de oplossing van het Saar-probleem verbonden kan zijn met de vestiging van de voorlopige zetel in Straatsburg. Dit was in strijd met de opvattingen van Adenauer bij de voorafgaande besprekingen en ik kon mij evengoed voorstellen dat het Saarprobleem een oplossing kon vinden, wanneer de voorlopige zetel in Bome of in Den Haag werd gevestigd. Ik heb dan ook bezwaar

9 gemaakt tegen deze koppeling* Noch Schuman, noch Adenauer hebben hierop een bevredigend antwoord kunnen geven c Deze bleven vasthouden aan de beslissing om voorlopig geen besluit over de zetel te nemen 0 De besprekingen begonnen langzamerhand verward te worden» Schuman gaf geen enkele leiding en het heeft mij ongeveer anderhalf uur gekost om de Heren te overtuigen dat het noodzakelijk zou zijn onze experts te vragen wat de consequenties zouden zijn van het uitstellen van het nemen van een beslissing» In dit verband heb ik er op gewezen dat de CECA door het deponeren van de instrumenten voor ratificatie bestond; dat dit insloot dat alle limiteringen voor productie en investeringen in Duitsland waren opgeheven; dat er een afspraak bestond om Zaterdag a.s» bij Verdrag de ontbinding van het Ruhr-orgaan te doen plaatsvinden, in welk geval ook de bevoegdheid van het Ruhr-orgaan om allocaties voor de Duitse kolen-productie vast te stellen, zou zijn verdwenen» Hierdoor zou een vacuüm ontstaan» Op grond van dit argument is het mij tenslotte gelukt de experts te vragen welke consequenties aan dit uitstel verbonden zouden zijn» De vergadering werd kort onderbroken» Uit het.contact met de experts in deze pauze bleek dat er algemene ontsteltenis bestond over dit uitstel» Bij de hervatting van de besprekingen hield de Gasperi weer een uitvoerig betoog over de noodzaak om het Saar-probleem op te lossen» Dit probleem was veel belangrijker dan het tijdstip, waarop de werkzaamheden van de CECA zouden beginnen» Ik heb er op gewezen dat een publicatie over dit uitstel met grote zorg moest worden geredigeerd, omdat licht de indruk zou kunnen ontstaan dat wij niet bij machte waren geweest een besluit over de zetel te nemen, terwijl buitendien indien het Saar-vraagstuk aan de CECA gekoppeld werd ook de toekomst van de CECA in gevaar zou worden gebracht, indien onverhoopt geen resultaat omtrent het Saar-probleem kon worden bereikt 0 Steun van België en Luxemburg werd tijdens deze discussie niet ontvangen; kennelijk zat bij de vertegenwoordigers van deze landen voor dat zij nog wel gaarne een tijd lang met het systeem van dubbele prijzen wilden doorwerken 0 Aan de experts werd na een langdurige discussie de opdracht gegeven een ontwerp communiqué op te stellen en tevens ons te rapporteren over de consequenties van uitstel binnen de CECA en voor buitenstaande organisaties, als b»v» het Ruhr-orgaano De experts gingen daarna aan het werk en in een rommelige atmosfeer, waar reeds het besef van mislukking begon door te dringen, werd getracht voor nog verder uitstaande vragen een oplossing te vinden» Tenslotte vroeg nog de Gasperi het woord om een motie over de politieke autoriteit voor te lezen» Hij vroeg daaromtrent geen discussie, doch stelde voor dat op een volgende

10 lea- leuc'vu* vergadering daarover gesproken zou worden» Van Zeeland maakte toen nog de opmerking, dat hij hijzonder veel voelde voor deze versnelling van de procedure en dat hij daarover nog wel enkele suggesties wilde doen, maar deze voorlopig achterwege liet 0 Schuman bracht ter sprake de Eden proposals en gaf te kennen dat hij daarover op verschillende punten ernstigs bezwaren had* Dit werd alles voorgelezen op een vrijwel onverstaanbare toon uit een reeks documenten waarin Schuman blader&e. Het is mij niet mogelijk geweest hiervan iets te begrijpen.» Na een onderbreking voor het diner zijn wij om half elf weer bijeen gekomen» Op dat moment bleek mij eerst recht welke funeste gevolgen het uitstel van een beslissing zou hebben» Monnet gaf aan iedereen te kennen dat hij niet bereid was lid van de Hoge Autoriteit te worden; dat hij zich terug zou trekken uit de Franse administratie en dat hij een verklaring zou afleggen van een strekking dat het "échec" van de Ministersconferentie het "échec" van de unificatie van Europa was 0 S chuman In een gesprek tussen Adenauer/Monnet en mijzelf stelde Adenauer dat Monnet volkomen gelijk nad. Van Zeeland en Bech liepen enigszins verheugd rond dat er geen beslissing was en wilden daarvan de verantwoordelijkheid bp Schuman laden. Inmiddels was mij het ontworpen pers-communiqué" onder ogen gekomen, waaruit bleek dat de Franse redacteur gepoogd had de oorsaak van het uitstel, welke lag in de koppelingvan de Saar aan Straatsburg, te verdoezelen» Ik heb aan Schuman medegedeeld dat ik de verantwoordelijkheid voor dit communiqué niet kon aanvaarden» In deze stemming werd de vergadering heropend. _ er Adenauer legde toen een felle verklaring af» Ik heb deze onderstreept en daaraan toegevoegd dat het/niet alleen om ging om verklaringen af te leggen, maar dax ook gezocht moest worden naar oplossingen en dat ik daarom voorstelde dat als "provisoire du provisoire" voorlopig de zetel gevestigd moest worden in een van de plaatsen die nog niet candldaat geweest was, waarvoor Ik Brussel heb voorgesteld. Dit schot wekte grote consternatie. België zat met het probleem van Luik en Brussel; Schuman zat met Straatsburg; de Gasperi heeft beswaar tegen de Benelux; doch onmiddelijk kreeg ik steun van Adenauer en Bech, terwijl Schuman begon te draaien. Hij vroeg of het mogelijk was dat de eerste bijeenkomst van

11 de Assemblee in Straatsburg zou kunnen plaatsvinden ö Ik heb mij in de verwarring die toen volgde, niet in de discussie gemengd, doch toen uiteindelijk er een koehandel ontstond tussen België en Italië over het Voorzitterschap van het Hof in verband met de zetel te Brussel of te Turijn en toen plotseling België afstand deed van Brussel ten behoeve van Turijn» dat nog nooit eerder besproken was, heb ik mij niet kunnen weerhouden i n woede u i t te barsten, vooral toen verschillende laatdunkende opmerkingen over Ben Haag gemaakt werden door van Zeeland en de Gasperi. Ik heb toen medegedeeld dat ik de candidatuur van Ben Haag terugtrok; te kennen gegeven dat de wijze van handelen "me dégoute" en ik ben verontwaardigd uit de conferentiezaal weg gegaan. Enige t i j d l a t e r heeft Schuman onderbreking van de conferentie gevraagd om contact op te nemen met zijn Regering, Inmiddels waren de experts bezig om weer opnieuw te werken aan een communiqué, waarin de zetel gevestigd zou worden in Brussel,, Zij hadden, namelijk de zaal verlaten voordat plotseling Turijn naar voren was gekomen* Toen zij later geïnformeerd werden dat het Turijn zou zijn heeft Monnet opnieuw zijn ontslag ingediend» Adenauer heeft toen maar gesteld dat hij helemaal niet gehoord had dat over Turijn gesproken was, dat hij ook niet deelgenomen had aan een stemming over deze.vraag en dat hij tegen Turijn was. Gedurende een uur lang. waarbij Schuman op geen enkele wij se leiding gaf en waarbij in de zaal in verschillende hoeken in 4 talen tegelijkertijd werd gesproken, werd gezocht andere oplossingen te vinden en uiteindelijk kwam toen uit de bus Luxemburg als de voorlopige zetel voor het begin der werkzaamheden, met dien verstande dat Luxemburg geen candidaat zou zijn, ook niet voor een voorlopige zetel voor het geval de uiteindelijke zetel in de Saar terecht zou komen 0 Dit heeft tenslotte weer aanleiding gegeven tot de meest onverkwikkelijke onderhandelingen over de verdelingvan de Voorzitters en de Vice-Voorzitters-zetels in Hoge Autoriteit en Hof, waarbij van Zeeland elk middel van chantage door zijn veto heeft gebruikte Ook de Gasperi liet zich in deze niet onbetuigd» Men wilde proberen om alle landen op een of andere wijze genoegdoening te geven voor nationaal prestige overwegingen Frankrijk zou Voorzitter van de H.A 0 zijn, Duitsland Vice- Voorzitter, Italië Voorzitter van het Hof, Luxemburg de voorlopige installatie, terwijl men trachtte aan België een tweede Vice-voorzitterschap (wat volgens het Statuut niet kan) van de H.Ao aan te bieden, doch voelde.zich gegeneerd ten opzichte van Nederland, Daar kwam nog bij dat de Belgische candidaat Eyskens zich teruggetrokken had daar deze een salaris van 30 duizend dollar wilde hebben (over de hoogte van de salarissen moge nog worden opgemerkt dat Adenauer mededeelde dat men op de lage salarissen, die wij thans hebben vastgesteld nooit behoorlijke mensen uit werkgevers of werknemers kringen zullen krijgen, waaraan hij toevoegde dat

12 Z te v o. «,1% * i n,. sinds de "mitbestimmung" in Duitsland is ingevoerd de vooraanstaande vakverenigingsleiders gemakkelijk 100 duizend Mark plus 30 duizend Mark vrije representatiekosten verdienen). Om 5 uur ' s nachts was men zo ver gekomen dat de zaak volledig vast zat» Adenauer had de conferentie inmiddels zonder afscheid te nemen verlaten. Ik heb toen aanleiding gevonden, ondanks het feit dat ik demissionnair Minister was, om te kennen te geven dat ik de poging van de collega's om het nationale prestige te doen overwegen boven het Europese belang, veroordeelde» dat ik aannam dat een oplossing te vinden zou zijn indien Nederland geen enkele claim indiende en dkt ik derhalve de Nederlandse claims dan ook terug trok» Ik heb dit echter gedaan onder het voorbehoud dat indien binnen afzienbare tijd over de provisorische zetel gesproken zal worden, mijn opvolger op Buitenlandse Zaken volledige vrijheid zal hebben cm dan elke suggestie voor deze zetel te doen, die hem wenselijk voorkomt» Deze verklaring werd met grote instemming» maar toch met verlegen gezichten aanvaard,, Monnet kwam mij mededelen "que j'avais 'sauvé la situation"o Hij zegde mij toe dat hij er voor zal zorgen dat zonder zetel Spierenburg de wérkelijke Vice-president zou worden en ook de andere landen hebben hun waardering over het Nederlandse standpunt uitgesproken,. Ik heb mij daarop zo spoedig mogelijk uit de vergadering terug getrokken en niet meer deelgenomen aan de opstelling van het communiqué. Heden deelde ik aan de Pers mede dat zakelijk gezien het resultaat van de vergadering niet onbevredigend genoemd mag worden; dat de poging om het Saar-probleem tot een oplossing te brengen van de grootste betekenis is, doch dat ik daarnaast teleurgesteld ben over de atmosfeer, waarin deze besprekingen zijn gevoerd» Inderdaad moet ik erkennen dat deze laatste Ministersconferentie, die ik heb bijgewoond, wel de allerslechtste is geweest,. Geen mens die deze marteling heeft meegemaakt kan er nog enige illusie op na houden dat er van de samenwerking in Europa iets goeds terecht zal komen. De hoofdfouten tijdens deze conferentie waren: 1. Het volkomen gebrek aan leiding van de President Schuman, gekoppeld aan zijn kennelijk onmachtige positie in het Franse Kabinet en op de Quai d'orsay, terwijl tevens zijn houding op verschillende ogenblikken nauwelijks meer als fatsoenlijk kan worden beschouwd» 2. Van Zeeland heeft zich wel van zijn slechtste zijde laten kennen» De funeste invloed die van deze persoon uitgaat en die de atmosfeer in deze besprekingen ondraaglijk maakt is diep te betreuren,, Kenschetsend is voor hem dat hij steeds uitdrukkingen gebruikt als b.v. "paree que je suis fatigué je dois être franc" "je dois être bref alors je serai franc". 3 De achterdochtige en dwarse natuur van de Gasperi maakt hem tot een volkomen onberekenbaar partner in deze bijeenkomsten.

13 Hiertegenover ataat dat Adenauer en Hallatein zich steeds behoorlijk hebben gedragen en dat ook Bech geen overdreven standpunten heeft ingenomeno Zolang echter het besef van de noodzaak dat ieder land zich opofferingen moet getroosten eh geen land de interne politieke moeilijkheden mag laten prevaleren boven het gemeenschappelijke belang, niet aanwezig is, acht ik het onwaarschijnlijk dat enig resultaat van blijvende betekenis voor de Europese samenwerking is te bereiken 0 s Gravenhage, 25 Juli 1952 o P.So Over de vestiging van de definitieve zetel in Saarbrücke maakte Bech, die toch wel de beste kenner van deze streek is, zich grote zorgen.» Be Saar is, wordt en blijft Duitso Zouden wij dus thans besluiten naar Saarbrücke te gaan dan betekent dit dat wij de zetel vestigen in Duitsland, wat ook de beginvorm van een Europees statuut voor de Saar zou mogen inhouden,»