[Uitzending nr. 57 Genesis 49:16 t/m 50:26]

Transcriptie

1 [Uitzending nr. 57 Genesis 49:16 t/m 50:26] In de vorige uitzending hebben we een begin gemaakt met het lezen van het testament van Jacob of, met zijn nieuwe naam: Israël. Het testament van Israël vormt de climax van de geschiedenis de toledot van Jacob. Het is in Genesis 37 begonnen en eindigt in Genesis 50. We kunnen het ook op het gehele Bijbelboek Genesis betrekken. In het wetenschappelijk onderzoek is het boek Genesis vaak beschouwd als geschreven in de tijd van de koningen. Daarmee verbonden is de visie dat de profetische uitspraken van Jacob slechts beschrijving achteraf zijn geweest. De laatste jaren zijn veel geleerden bereid dit hoofdstuk (met Exodus 15 en Richteren 5) tot de oudste gedeelten van het Oude Testament te rekenen. In vogelvlucht wordt in Genesis 49 en 50 de toekomst van het volk Israël geschilderd. De vooraanstaande positie van de stammen Juda en Jozef in zijn beide zonen Efraïm en Manasse respectievelijk in het zuiden en noorden van het land. Dat het testament van Jacob één geheel vormt met het voorafgaande blijkt met name uit een drietal verbindingen. In de eerste plaats correspondeert de volgorde van spreuken voor Ruben t/m Benjamin in grote lijnen met de volgorde van geboorte. In de tweede plaats verwijst de veroordeling van Ruben (Gen.49:4) en van Simeon & Levi (Gen.49:5 t/m 7) naar twee gebeurtenissen in Genesis 34 en 35. Tenslotte de derde verbinding, Jacob concentreert zich op 4 zonen waarvan de namen bij hun geboorte worden uitgelegd met een verwijzing naar de naam van de Here God. Zij zijn vanaf het begin al gekenmerkt als de hoofdrolspelers. Nadat Jacob zijn zonen: Ruben, Simeon, Levi, Juda, Zebulon en Issachar heeft aangesproken vervolgt hij met zijn zoon: Dan. Genesis 49 vers 16 t/m 18: Mijn zoon Dan zal zijn mensen overheersen als elke andere stam in Israël. Hij zal een slang op de weg zijn die het paard in de hiel bijt, zodat de berijder achterover valt. Ik wacht op Uw heil, o HERE. TTB NL TWR CW 1

2 De stam van Dan zal zich inzetten voor het handhaven van het recht in Israël. We zullen dat zien bij het verder lezen van de Bijbel. Midden tussen de zegenspreuken die Jacob over zijn zonen uitspreekt staat onverwacht een kort gebed: Ik wacht op Uw heil, o HERE. De stam van Dan zal het heil van de Here nodig hebben, want Dan zal één van de leidende stammen zijn in een opstand. Jacob bidt tot de Here God dat Hij zijn nakomelingen in de toekomst zak redden. Genesis 49 vers 19: Een woeste bende zal het op Gad voorzien hebben, maar uiteindelijk zal hij terugslaan en haar vernietigen! Gad zal een frontpositie innemen en vaak betrokken zijn bij oorlogen maar er wordt hem wel overwinning beloofd. Ook de stam van Gad zal zich in het noorden van het land vestigen. De stam van Dan lag het meest noordelijk. We kunnen het ook zien in de uitdrukking we komen hem zeker nog een paar keer tegen waarmee het hele land wordt beschreven. De uitdrukking Van Dan tot Berseba. Genesis 49 vers 20 t/m 22: Aser zal uitstekend voedsel produceren, waarvoor koningen zich niet zouden schamen. Naftali is een losgelaten hert en laat schone woorden horen. Jozef is een vruchtbare boom, die naast een bron staat. Zijn takken steken boven de muur uit. Jacob of Israël beloofd nu aan zijn nakomelingen een gelukkig en voorspoedig bestaan. De zonen van Rachel, Jozef en Benjamin sluiten de rij. Jozef had Kanaän verlaten en woonde in Egypte, maar hij was ook daar een getuige van God. Zijn zonen Efraïm en Manasse kwamen later in het gebied terecht, dat verderop in de geschiedenis bekendstaat als Samaria. In de dagen van de Here Jezus Christus werd het heidens gebied genoemd. Het was een geweldige plaats om er te getuigen en het evangelie had er goede ingang. De heiland Zelf heeft er de blijde boodschap doorgegeven aan de inwoners van Sichar. In Johannes 4 kunnen we het verslag ervan lezen. We lezen verder over Jozef. Genesis 49 vers 23 en 24: De boogschutters hebben hem zwaar verwond en verdrukt, maar hun wapens werden vernietigd door de Machtige van Jacob, de Herder, de Rots van Israël. TTB NL TWR CW 2

3 De twee stammen die uit Jozef ontstonden, Efraïm en Manasse, werden vooraanstaande en belangrijke stammen. Zozeer zelfs, dat zij verantwoordelijk waren voor de tweedeling in het koninkrijk. Zo machtig waren ze. Genesis 49 vers 25 en 26: Moge de God van je vaderen, de Almachtige, je zegenen met de zegeningen van de hemel hierboven en de aarde hier beneden, zegeningen van de borsten en de moederschoot, van het graan en de bloemen, zegeningen die reiken tot de uiterste grenzen van de eeuwige heuvels. Dit zullen de zegeningen op het hoofd van Jozef zijn. Zo zal hij boven zijn broers uitsteken. Jacob kijkt eerst terug op het verleden. Maar onder alle omstandigheden mocht Jozef staande blijven, omdat hij door de Here God werd beschermd, door de Almachtige, de Herder, de Rots van Israël. Hij zal Jozef helpen en zegenen met vruchtbaarheid, zowel in een goede opbrengst van het land als in nakomelingen. Jozef wordt hier de uitverkorene onder zijn broers genoemd. Hoe groot de zegen van Jozef ook is en hoe sterk hij ook van zijn broers wordt onderscheiden toch is hij het niet, maar Juda die de leidersrol krijgt toebedeeld en op wie de aartsvaderlijke belofte overgaat (Gen.49:10). We zien hier ook dat Jacob Jozef en de twee stammen die uit hem ontstaan graag verbinden wil met de Here God, de Schepper en de Verlosser. Waarom? Omdat Efraïm en Manasse vooral Efraïm Israël in afgoderij hebben meegesleept. Jerobeam die leiding gaf aan de afval en, 2 gouden kalveren aan de grenzen van Israël plaatste kwam uit de stam van Efraïm. Hier op zijn sterfbed wijst Jacob hen op de Enige en alleen ware God, de God van hun vaderen: Abraham, Isaäk en Jacob. Genesis 49 vers 27: Benjamin is een levensgevaarlijke wolf. Hij vernietigt zijn vijanden in de ochtend en verdeelt de buit in de avond. De vergelijking met een wolf is prijzend bedoeld. We kunnen dan denken aan heldhaftige acties vanuit de stam van Benjamin. Benjamin was nauw verbonden aan Juda zo nauw dat Benjamin bij de tweedeling van het koninkrijk, met de stam van Juda meeging. De stam van Benjamin was de enige die trouw bleef aan het huis van David. Genesis 49 vers 29 en 30: TTB NL TWR CW 3

4 Toen zei hij tegen hen: Ik ga binnenkort sterven. Jullie moeten mij begraven bij mijn voorouders, in het land Kanaän in de grot van Machpela, die tegenover Mamre ligt, het veld dat Abraham als begraafplaats van de Hethiet Efron kocht. De dood van Jacob is niet het einde van de geschiedenis. Hij wil dat zijn lichaam begraven wordt in de grot die Abraham had gekocht. Hij wilde er zeker van zijn dat hij in het beloofde land was. Tot op de dag dat hij zal opstaan uit de dood, om te leven in het beloofde land. Gen.49:31 t/m 33, Daar begroeven ze Abraham en zijn vrouw Sara, daar begroeven ze Isaäk en zijn vrouw Rebekka en daar begroef ik Lea. Het is de grot die Abraham van de Hethieten kocht. Na deze profetieën aan zijn zonen te hebben doorgegeven, ging Jacob weer achteroverliggen in bed, blies de laatste adem uit en stierf. Gedurende het uitspreken van de zegeningen en laatste aanwijzingen heeft Jacob rechtop in bed gezeten met zijn voeten op de grond. Jacob begon zijn leven als een vleselijk man iemand die door zijn eigen verlangens wordt beheerst. Bij de geboorte heeft hij de hiel van zijn broer Esau vast en geeft Isaäk hem de naam Jacob. Hij hield vast aan alles wat zijn positie verbeterde en probeerde altijd de eerste te zijn. Met van alles probeerde Jacob zijn doel te bereiken. Vaak met de gedachte, het doel heiligt de middelen. Hij stond al jong op eigen benen en werd door eigen verlangens beheerst. Hij dacht dat hij zichzelf wel kon redden en de Here God niet nodig had. Bij Pniël worstelde hij met God en werd hij kreupel. De Here moest Jacob breken om hem op die plaats te krijgen waar de Here hem hebben wilde. Hier, vlak voor zijn dood, zit hij op z n bed en leunt op zijn staf. Zijn tijd is gekomen. Hij legt zijn voeten op het bed en gaat liggen om te sterven. Jacob heeft een lange weg afgelegd in zijn leven. Hij eindigt met een geloofsgetuigenis. Naar de belofte van de Here God ziet Jacob uit naar de dag dat hij uit de doden zal opstaan in het beloofde land. In Hebreeën 11 vers 13 lezen we: TTB NL TWR CW 4

5 Al deze mensen zijn in het vertrouwen op God gestorven, zonder te krijgen wat hun beloofd was. Zij hebben het alleen uit de verte gezien en waren blij. Zij kwamen er openlijk voor uit dat zij hier op aarde alleen maar gasten en vreemdelingen waren. We hebben al eerder gezien dat de dood, in Genesis, een nadrukkelijke rol speelt. Gen.2 vers 17: Want als je daarvan eet, zul je zeker sterven Aan het slot van het Bijbelboek Genesis gaat het over de dood en de begrafenis van Jacob in Kanaän en van Jozef in Egypte. Daarmee is er een triest slot aan het eerste Bijbelboek. In het Nieuwe Testament lezen we in Romeinen 5 vers 12: De dood breidde zich uit naar alle mensen, want zij zondigden allemaal Het eerste Bijbelboek laat ons zien dat er geen twijfel mogelijk is, over de werkelijkheid van zonde en dood. Genesis vertelt ons hoe de zonde haar intrede heeft gedaan. Daarnaast vooral, over de trouw van de Here God. De Here voorziet in een uitweg, zodat mensen weer kunnen leven! Genesis 50 vers 1 en 2: Jozef wierp zich op het lichaam van zijn vader, kuste hem en huilde. Daarna liet hij zijn artsen het lichaam balsemen. De Egyptenaren waren experts op dit gebied. Denk maar aan de mummies van Egypte. Zij hadden een methode om lichamen te conserveren, die we vandaag de dag niet kennen. Jozef liet zijn artsen zijn vader balsemen. Een mens behoort bij een begrafenis niet te lachen maar, ik moet wel even glimlachen als ik eraan denk dat ze van de oude Jacob een mummie hebben gemaakt. Een mummie die nu in Hebron ligt. Genesis 50 vers 3: Deze balseming duurde veertig dagen, gevolgd door een nationale rouw van zeventig dagen. Het mummificeren was een complex proces. Samenvattend bestond het uit de volgende onderdelen: het weghalen van organen, de ruimtes opvullen met kruiden, het lichaam dompelen in een natronbad en inwikkelen in linnen banden. Egyptische bronnen melden dat het hele proces 70 dagen duurde. TTB NL TWR CW 5

6 De hoge achting van de Egyptenaren voor Jozef blijkt ook uit het feit dat zij ook 70 dagen lang rouwden om Jacob. Later rouwde men in Israël 30 dagen om Aäron en Mozes. Gewoonlijk duurde dit 7 dagen (Gen.50:10). Na die rouwtijd wendde Jozef zich tot de vertrouwelingen van de farao en vroeg hun namens hem met de farao te spreken. Zeg zijne majesteit dat Jozefs vader Jozef heeft laten zweren dat hij zijn lichaam naar Kanaän zou brengen om het daar te begraven, u kunt hem verzekeren dat ik daarna onmiddellijk terugkom. De farao stemde toe. Ga uw vader maar begraven zoals u hebt beloofd, zei hij. Zo vertrok Jozef en met hem een groot aantal Egyptische hoogwaardigheidsbekleders en de hele familie. Alleen de kleine kinderen en de schapen en de runderen bleven in het land Gosen achter. (Gen.50 vers 4 t/m 8) We kunnen de begrafenis van Jacob in Kanaän beschouwen als een profetische voorafspiegeling van de toekomstige terugkeer van het volk Israël naar Kanaän. Het is waarschijnlijk de langste begrafenisstoet ter wereld geweest. We mogen ook zeggen: het is de grootste staatsbegrafenis die de Bijbel vermeldt. De stoet ging van Egypte naar Hebron in Kanaän. Een grote en indrukwekkende karavaan. Alleen de kinderen en het vee laat men achter in Egypte. Dat is ook het bewijs dat iedereen weer zal terugkeren. Genesis 50 vers 9 t/m 13: Het was een grote groep rijtuigen en ruiters, die Jozef begeleidde. Toen de stoet bij Goren-Haätad (Dorsvloer van Doornen) aan de overzijde van de Jordaan aankwam, hielden ze daar een indrukwekkende rouwplechtigheid. 7 dagen lang rouwden allen om Jozefs vader. De plaatselijke bewoners, de Kanaänieten, gaven die plaats zelfs een andere naam! Voortaan heette hij Abel-Misraïm (Egyptische rouwplechtigheid), want zij zeiden: Dit is een plaats van zware rouw voor de Egyptenaren. Zo voerden Israëls zonen zijn laatste wil uit en brachten zijn lichaam terug naar Kanaän. Zij begroeven hem in de grot van Machpela, vlakbij Mamre. TTB NL TWR CW 6

7 We kunnen ons afvragen waarom Jacob niet bij zijn geliefde vrouw Rachel werd begraven. In Bethlehem, dat waarschijnlijk niet meer dan 30 kilometer naar het noorden lag. Ik denk dat de reden is: Abraham had de grot gekocht en Jacob wilde bij zijn voorvaders begraven worden. Het was een plaats die gekocht en betaald was. Jacob wist zeker dat hij op die plaats in het beloofde land zou blijven. Hij wordt bij de andere aartsvaders begraven. Ze deelden dezelfde hoop op de opstanding. Genesis 50 vers 14 t/m 17: Daarna ging Jozef terug naar Egypte met zijn broers en allen die hem hadden begeleid naar de begrafenis. Maar nu hun vader dood was, werden de broers bang. Nu zal Jozef ons alles betaald zetten wat wij hem hebben aangedaan, meenden zij. Daarom stuurden zij hem de boodschap: Voor hij stierf, zei vader ons dat wij jou dit verzoek moesten overbrengen: Vergeef je broers wat zij je hebben aangedaan. Wil hun als dienaren van de God van je vader vergeven. Toen Jozef dit hoorde, kromp hij ineen en huilde. Voordat Jacob stierf zijn blijkbaar de broers van Jozef naar Jacob gegaan en hebben hun angst kenbaar gemaakt. Ze waren bang dat Jozef zich tegen hen zou keren. Daarom heeft Jacob hen een boodschap gegeven die ze Jozef moeten vertellen. Hij was ervan overtuigd dat Jozef hen niet zou straffen of zou proberen om het hun betaald te zetten. Als de broers met deze bekentenis bij Jozef komen, barst hij in tranen uit. Nu, doen ze boete voor hun zonden. Genesis 50 vers 18 en 19: Zijn broers kwamen naar hem toe, vielen voor hem neer en zeiden: Wij zijn je slaven. Maar Jozef gaf als antwoord: Jullie hoeven toch niet bang voor mij te zijn. Ben ik soms God dat ik jullie kan veroordelen en bestraffen? De profetie dat de broers voor Jozef zouden buigen is meermalen uitgekomen. Jozef geeft God in alle omstandigheden de eer. Dan volgt een bijzonder Bijbelvers:, Genesis 50 vers 20: Ik geloof dat God jullie slechte bedoelingen heeft omgebogen tot iets goeds, want Hij heeft mij deze hoge positie gegeven, zodat ik de levens van vele mensen kon redden. TTB NL TWR CW 7

8 Luisteraar, Gods plannen reiken veel verder dan u en ik kunnen overzien. Wij zien de dingen die gebeuren en ons overkomen vaak erg menselijk. Want als er moeilijke dingen gebeuren die wij zelf niet kunnen overzien dan roepen wij al snel: Waarom laat de Here toe dat dit gebeurt?. Vaak moeten we belijden dat we maar weinig vertrouwen in de Here God hebben. Het is eerder ons ongeloof waardoor wij NIET geloven dat, de Here niet iets laten gebeuren in uw, jouw en mijn leven, tenzij het meewerkt om iets goeds in ons leven tot stand te brengen. Daar waar niemand het kan bedenken heeft de Here God toch alle touwtjes in handen. Luister maar naar Jozef, hij spreekt tot het hart van zijn broers met vriendelijke woorden stelt hij hen gerust. Genesis 50 vers 21 t/m 23: Nee, wees maar niet bang. Ik zal voor jullie en jullie gezinnen zorgen. Zo stelde hij zijn broers gerust en gaf hun weer moed. Jozef en zijn broers bleven in Egypte wonen. Jozef was 110 jaar oud toen hij stierf. Hij leefde lang genoeg om de kinderen en kleinkinderen van zijn zoon Efraïm en de kinderen van Manasses zoon Machir geboren te zien worden. Zij speelden aan zijn voeten. Onze vertaling heeft een aantal keuzes gemaakt maar in de grondtekst is het niet duidelijk of het om de derde generatie van Efraïm gaat of van Jozef. Gaat het om de kleinkinderen of om de achterkleinkinderen? In ieder geval is Jozef zo oud geworden dat hij zijn klein- en achterkleinkinderen nog heeft mogen zien. Een teken van Gods gunst! Genesis 50 vers 24 t/m 26: Ik zal spoedig sterven, zei Jozef tegen zijn broers, maar God zal zeker komen en jullie uit het land Egypte terugbrengen naar het land dat Hij heeft beloofd aan de nakomelingen van Abraham, Izaäk en Jacob. Toen liet Jozef zijn broers zweren dat zij zijn lichaam met zich zouden meenemen bij de terugkeer naar Kanaän. Zo stierf Jozef op de leeftijd van 110 jaar. Zij balsemden zijn lichaam en legden het in een kist in Egypte. Hiermee eindigt het boek Genesis. Het begon met de Here God die de hemel en de aarde schiep en het eindigt met een doodskist in Egypte. TTB NL TWR CW 8

9 Wat is er met de mensheid gebeurt? De zonde had zijn intrede gedaan in de schepping van God. Waarom werd Jozef toen hij gestorven was niet naar Kanaän gebracht en daar begraven? Het mag duidelijk zijn geworden dat Jozef in Egypte een held was. Zijn familie had na zijn overlijden nooit toestemming gekregen om zijn lichaam uit Egypte naar Kanaän te brengen. Ik denk dat hij één van de weinige niet-egyptische vaderlanders was die door de Egyptenaren wer vereerd. Misschien hebben ze wel een monument op zijn graf geplaatst. Jozef zegt tegen zijn familie: Als jullie teruggaan naar Kanaän, laat mijn lichaam hier dan niet achter. Bij Jozef zien we dezelfde hoop als die we bij Jacob zagen: de overtuiging dat de Here God hen het land Kanaän als een eeuwig bezit heeft gegeven. Ze wilden in hun eigen land opstaan uit de dood. Jozef geloofde dat God Zijn aardse volk zou uitleiden om het Beloofde Land te beërven. Het Bijbelboek Hebreeën noemt dit de kroon op het geloof in het leven van Jozef. Hebreeën 11 vers 22: Omdat Jozef op God vertrouwde, heeft hij aan het einde van zijn leven gezegd dat de Israëlieten eens uit Egypte zouden wegtrekken. Hij was daar zo zeker van, dat hij hen plechtig liet beloven zijn beenderen uit Egypte te zullen meenemen In Exodus 13 zullen we zien hoe geweldig de Here God het verzoek van Jozef heeft vervuld. Mozes en de kinderen van Israël namen, de beenderen van Jozef, met zich mee toen ze uit Egypte wegtrokken. En wij? Wij zijn hiermee aan het einde gekomen van het lezen en de bespreking van Genesis. Genesis is het eerste Bijbelboek van het Oude Testament. In de volgende uitzending gaan we een begin maken met het lezen en de bespreking van het eerste Bijbelboek van het Nieuwe Testament: Het Evangelie naar de beschrijving van Mattheüs. TTB NL TWR CW 9

10 TTB NL TWR CW 10