De en wij. Informaticabeheer. Bedrijfsbeheer. Plantyn. Magda Snoeck Inge De Deken. Proefdruk - Copyright Plantyn

Transcriptie

1 De en wij Informaticabeheer 6 Bedrijfsbeheer Magda Snoeck Inge De Deken Plantyn

2 De site geeft je toegang tot het digitale lesmateriaal bij dit boek. Activeer jouw licentie aan de hand van de onderstaande code. Tijdens de activatie accepteer je de gebruiksvoorwaarden. Zo krijg je voor de duur van de licentie toegang tot het digitale lesmateriaal. Code PT-DHEW-3UK2-MN59-D3 Plantyn Motstraat 32, 2800 Mechelen T F klantendienst@plantyn.com Dit boek werd gedrukt op papier van verantwoorde herkomst. Ontwerp binnenwerk: Zet Ontwerp omslag: Zet Opmaak binnenwerk: Camar bvba Foto s: Kadmy - Fotolia.com, Robert Kneschke - Fotolia.com, Robert Kneschke - Fotolia.com Met dank aan: Atos Worldline, Isabel NV/Isabel S.A. Illustratieverantwoording: met onze dank voor de gewaardeerde medewerking aan de firma s, instellingen en personen waarvan we de illustraties mochten publiceren. NUR 168 Plantyn nv, Mechelen, België Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgeverij Plantyn heeft alle redelijke inspanningen geleverd om de houders van intellectuele rechten op het materiaal dat in dit leermiddel wordt gebruikt, te identificeren, te contacteren en te honoreren. Mocht u ondanks de zorg die daaraan is besteed, van oordeel zijn toch rechten op dit materiaal te kunnen laten gelden, dan kunt u contact opnemen met uitgeverij Plantyn. ISBN /0 D2013/0032/0312

3 INHOUD IB 6: BEDRIJFSBEHEER COMPETENTIE 2: HET ADMINISTRATIEF LUIK VAN EEN ONDERNEMING BEHARTIGEN 5 1 Kennismaking met het spilbedrijf 6 1 Persoonlijke gegevens 6 2 Een greep uit het assortiment 6 3 Enkele leveranciers 13 4 Enkele klanten 14 5 Personeel 15 2 Boekhoudkundige aspecten 16 1 Indeling van de ondernemingen in functie van de boekhouding 16 2 De inventaris en de beginbalans 21 3 Basisprincipes van de dubbele boekhouding 27 1 De balansrekeningen 27 2 De resultatenrekeningen 30 3 Het rekeningenstelsel 33 4 De boekhoudkundige cyclus 36 Test je kennis 45 Na dit hoofdstuk 46 3 Werken met boekhoudsoftware 47 4 De btw 63 1 Principe 63 2 De btw-verplichtingen 67 5 Aankoopfacturen inboeken 80 1 Eenvoudige aankoopfactuur ontleden en boeken 80 2 Aankoopfactuur met aankoopkosten en financiële korting 90 3 Aankoopfactuur met twee btw-tarieven, financiële korting en terug te sturen verpakking 97 4 Inkomende creditnota voor retour van handelsgoederen Aankoopfactuur voor diensten en diverse goederen Controleren, back-up en centraliseren van de aankopen Verkoopfacturen opmaken en boeken Eenvoudige verkoopfactuur Verkoopfactuur met handelskorting Verkoopfactuur met handelskorting, financiële korting en extra leveringskosten Verkoopfactuur met twee btw-tarieven en terugstuurbare verpakking Uitgaande creditnota opmaken en boeken voor retour ontvangen handelsgoederen Uitgaande creditnota opmaken en boeken voor retour ontvangen verpakking 150 Test je kennis 154 Na dit hoofdstuk Betalingen en inningen De Europese overschrijving Elektronische betalingen via Isabel Andere betaalmiddelen Boekhoudkundige registratie van betalingen in EUR zonder financiële korting Boekhoudkundige registratie van betalingen in EUR met financiële korting Boekhoudkundige registratie van inningen in EUR zonder financiële korting Boekhoudkundige registratie van inningen in EUR met financiële korting 184 Test je kennis: controle, back-up en centralisatie 190 Na dit hoofdstuk 190 De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer 3

4 8 Kostprijsbeleid Doelstellingen van het kostprijsbeleid Indeling van de kosten Kostprijsberekening Kostprijsberekening volgens eenvoudige opslagmethode Kostprijsberekening met kostenverdeelstaat Berekenen van de verkoopprijs Break-evenanalyse 209 Test je kennis 214 Na dit hoofdstuk 216 COMPETENTIE 1: ONDERNEMINGSPLAN OPSTELLEN, HET FINANCIEEL PLAN Financiering Eigen vermogen versus vreemd vermogen Opmaken financieel plan 221 Na dit hoofdstuk Kredietvormen op lange termijn voor ondernemingen Investeringskrediet en wentelkrediet Leasing Kredietvormen op korte termijn voor ondernemingen 273 Kaskrediet versus straight loan en leverancierskrediet 273 Test je kennis 278 Na dit hoofdstuk 280 COMPETENTIE 2: HET ADMINISTRATIEF LUIK VAN EEN ONDERNEMING BEHARTIGEN FISCALE ASPECTEN Fiscaal statuut De fiscale rechten en plichten Voorafbetalingen en voorheffingen De belastingaangifte invullen van een zelfstandige in de personenbelasting 291 Test je kennis 305 Na dit hoofdstuk 308 COMPETENTIE 3: HET COMMERCIËLE LUIK VAN EEN ONDERNEMING BEHARTIGEN Verkoopstrategieën Zakelijke communicatie Geldigheidsvereisten koop-verkoopcontract voor goederen en diensten Verkoopproces: van aandacht tot actie Aandacht trekken Interesse opwekken Drang tot kopen stimuleren De klant neemt een beslissing AIDA Het verkoopgesprek Het imago van de verkoper 341 Test je kennis 343 Na dit hoofdstuk 349 Bijlagen De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer

5 competentie 2 HET administratief LUIk VaN EEN ONDERNEMING BEHaRTIGEN De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer 5

6 1 kennismaking MET HET SpILBEDRIJF Nougatine is een artisanaal bedrijf. Dat betekent dat de eigen producten met de hand vervaardigd worden. Daarnaast heeft Nougatine twee winkels waar het eigen assortiment pralines verkocht wordt, aangevuld met thee, nougat, confiserie, zoet broodbeleg zoals heerlijke zelfgemaakte choco en dranken in kleine verpakkingen. Kortom, alles wat in een geschenkmand kan. 1 Persoonlijke gegevens Nougatine bvba Molenweg Damme tel fax BE RPR Brugge bankrelatie BNP Paribas Fortis IBAN: BE BIC: GEBABEBB nougatine@plantyn.com Zaakvoerder: Lucas Bonneval 2 Een greep uit het assortiment 1 assortiment pralines (btw 6 %) Art. nr. Omschrijving per kg Kostprijs Excl. btw Verkoopprijs Excl. btw Leverancier P101 Studentenhaver wit 5,90 20, P102 Studentenhaver melk 5,95 20, P103 Studentenhaver fondant 6,05 20, P104 Orangette 11,40 20, P105 Isabelle fondant 6,72 20, P106 Manon nougat 6,10 20, P107 Manon aardbeivulling 7,20 20, De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer

7 P108 Manon koffie 7,20 20, P109 Manon rum 7,20 20, P110 Mont Blanc 7,20 20, P111 Kastanje melk en praliné 7,08 20, P112 Ballotin fondant 6,72 20, P113 Kuipje met advocaat 7,20 20, P114 Vijg melk 10,80 20, P115 Merveille melk 6,45 20, P116 Ruiterhelm fondant en wit 6,72 20, P117 Portret fondant 6,72 20, P118 Paardenkopje fondant en praliné 10,80 20, P119 Esdoornblad melk en wit 6,72 20, P120 Aardbei marsepein 9,00 20, P121 Marsepein natuur met walnoot 7,65 20, P122 Marsepein pistache 7,65 20, P123 Marsepein clementine 9,00 20, P124 Marsepein banaan 9,00 20, P125 Marsepein peer 9,00 20, P126 Marsepein limoen 9,00 20, P127 Rösti melk 8,82 20, P128 Diamant wit 6,72 20, P129 Kuipje met praliné en chocoladeparels 10,80 20, P130 Snoekbaars wit 6,65 20, P131 Ramson melk 7,72 20, P132 Strik melk met vulling banaan 7,20 20, P133 Witlof wit met pralinévulling 10,80 20, P134 Kuipje melk met karamel 7,20 20, P135 Stronkje fondant met marsepeinvulling 7,65 20, P136 Amanda melk en praliné 6,45 20, P137 Caraque margriet wit 4,32 20, P138 Caraque margriet melk 4,32 20, P139 Caraque margriet fondant 4,38 20, P140 Nougatine, blokje nougat omhuld met melkchocolade 4,92 20, Noot: De kostprijs voor elke praline is verschillend maar rekening houdend met de btw, de verpakking en de verkoopkosten worden alle pralines tegen dezelfde verkoopprijs verkocht. Deze verkoopprijs is de prijs voor particulieren. De en wij IB 6 Bedrijfsbeheer 7

8 2 assortiment choco (btw 6 %) Art. nr. Omschrijving Kostprijs Excl. btw Verkoopprijs Excl. btw Leverancier 3 assortiment thee (btw 6 %) Art. nr. Omschrijving Aankoopprijs Excl. btw Verkoopprijs Excl. btw C201 Choco in glazen achtkantig bokaaltje, 250 gram melk 1,65 2, C202 Choco in glazen achtkantig bokaaltje, 250 gram fondant 1,80 3, C203 Choco in glazen ronde bokaal afgedekt met canvas en 1,92 3, touwtje van raffia, 250 gram melk C204 Choco in glazen ronde bokaal afgedekt met canvas en 2,10 3, touwtje van raffia, 250 gram fondant C205 Choco in glazen ronde bokaal afgedekt met canvas en touwtje van raffia, 250 gram, dame blanche, fondant en wit 2,20 3, Leverancier T301 Earl Grey uit India per 100 builtjes 2,20 5, T302 Earl Grey uit Ceylon los per kg 2,02 5, T303 Zwarte thee Sri Lanka per 25 builtjes 0,66 1, T304 English Breakfast per 100 builtjes 1,36 3, T305 Asian white tea per 25 builtjes 0,64 1, T306 Rozenbottel per 100 builtjes 3,18 7, T307 Green tea Ceylon in houten kistje 50 g 2,95 6, T308 Muntthee per 100 builtjes 2,56 6, T309 Fruitthee van bosvruchten per 20 builtjes 0,67 1, T310 Rooibos 100 % cafeïnevrij uit Zuid-Afrika 100 g 0,75 1, T311 Jasmijnthee 100 g 1,20 1, assortiment nougat 8 De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer

9 Art. nr. N401 Omschrijving Zachte nougat in kleine stukjes met vanillesmaak per kg Aankoopprijs Excl. btw Verkoopprijs Excl. btw Leverancier 5,83 9, N402 Nougat cappuccino met koffie en cacao per kg 5,83 9, N403 Nougat met chocolade 5,83 9, N404 Nougat met tropisch fruit 6,36 10, N405 Zachte natuurlijke nougat in repen van 40 gram individueel 0,34 0, verpakt in cellofaan N406 Mininougat voor hotels afzonderlijk verpakt, 8 gram, 5,10 8, per doos van 100 stuks N407 Zakje met 12 nougatblokjes, zacht, 100 gram 0,65 1, N408 Kartonnen doosje met afzonderlijk verpakte nougatblokjes, 1,38 2, gram, assortiment classic N409 Kartonnen doosje met afzonderlijk verpakte nougatblokjes, 1,50 2, gram, assortiment tropisch fruit N410 Houten kistje met 8 plakjes nougat, geschikt in verdeeldoosje, assortiment classic, 125 gram 1,80 3, assortiment dranken (btw 21 %) Art. nr. Omschrijving Aankoopprijs Excl. btw Verkoopprijs Excl. btw Leverancier D501 Smeets minibar 4 x 3 cl in houten rekje 4,45 8, D502 Appeljenever Rubens 20 % 20 cl 1,80 3, D503 Whisky Johnnie Walker Old Scotch 20 cl 2,90 5, D504 Witte wijn Chardonnay Jardin de France 25 cl 0,93 1, D506 Rode wijn, Château Coufran, Haut Médoc 375 ml 3,99 7, D507 Champagne Laurent-Perrier 375 ml 4,99 9, D508 Champagne Piper Heidsieck 375 ml in geschenkverpakking 6,99 12, De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer 9

10 6 assortiment zoetwaren (btw 6 %) Art. nr. Omschrijving Aankoopprijs Excl. btw Verkoopprijs Excl. btw Leverancier Z601 Vruchtenpasta op basis van agar in de vorm van citroen, 13,20 22, ananas, kiwi per kg Z602 Vruchtenpasta in de vorm van frambozen 13,80 23, Z603 Colabeertjes, 1 kg 2,45 4, Z604 Woudvruchtenbeertjes, 1 kg 2,34 3, Z605 Muisjes, drie smaken, 1 kg 2,48 4, Z606 Cuberdons, 1 kg 4,30 7, Z607 Zuurtjes in de vorm van vliegtuigjes, 1 kg 2,88 4, Z608 Zuurtjes in de vorm van flesjes, 1 kg 2,88 4, assortiment koekjes (btw 6 %) Art. nr. K701 K702 K703 K704 Omschrijving Amandelbrood Jules Destrooper, 4 pakjes in kartonnen doos Parijse Wafels Jules Destrooper 3 zakjes in kartonnen doos Natuurboterwafels Jules Destrooper 60 stuks in kartonnen doos Mélange natuurboterwafels en amandelbrood in blikken doos, 350 g Aankoopprijs Excl. btw Verkoopprijs Excl. btw Leverancier 2,27 3, ,75 4, ,21 3, ,05 6, De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer

11 8 assortiment recipiënten, dozen en gadgets (btw 21 %) Art. nr. Omschrijving Aankoopprijs Excl. btw Verkoopprijs per eenheid Excl. btw Leverancier R801 Theepot 6 personen, Casca Frans aardewerk 10,80 18, R802 Suikerpot met deksel Casca 4,80 8, R803 Melkpot 6 personen 4,20 7, R804 Ontbijtkop met schoteltje Casca 3,90 6, R805 Vierkant diep bord 4,50 7, R806 Soepbol 45 cl ivoorkleurig porselein 3,18 5, R807 Schaaltje voor soepbol ø 16 cm ivoorkleurig porselein 1,20 2, R808 Rechthoekige mandjes met oortjes 36 x 26 x h 7 per 1,36 2, doos 96 stuks De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer 11

12 R809 Ronde bamboemandjes ø 40 x h 10 cm, per doos 60 2,44 3, stuks R810 Blikken dozen Country Cottage 62 x 42 x 85 mm 2,05 3, R811 Blikken theedoos achtkantig met Schotse ruit 2,30 3, x 71 x 88 mm R812 Blikken doos poppenhuis, met pop 64 x 55 x 35 mm 3,50 5, R813 Blikken doos met knuffelbeer 80 x 64 x 60 mm 4,98 7, R814 Blikken doos in vorm van wagen 12,7 x 16,93 cm 6,98 11, Verpakking (21 %) Art. nr. Omschrijving Aankoopprijs Excl. btw Leverancier V901 Ballotin mat goud/wit 1 kg per 50 stuks 23, V902 Ballotin mat goud/wit 750 g per 50 stuks 23, V903 Ballotin glanzend wit/goud 500 g per 100 stuks 41, V904 Ballotin glanzend wit/goud 250 g per 100 stuks 30, V905 Platte doos, rood, 25 x 25 x h 2,7 cm per 12 stuks 26, V906 Ronde doos, groen, ø 17,5 x 14 cm per 4 stuks 11, V907 Ronde doorzichtige doos, ø 10, h 15 cm per 40 stuks 22, V908 Cellofaanzakjes 8 x 5 h 25 cm, per 250 stuks 38, V909 Krullinten mat, 10 mm x 250 m 4, V910 Cellofaan rol 60 cm x 150 m 12, De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer

13 3 Enkele leveranciers Nr Naam Straat en nr. Postcode Woonplaats Tel. IBAN BIC RPR Ondernemingsnr Eigen atelier Molenweg Damme 1002 Sucron Biezenstraat Kontich BE GEBA BE BB Antwerpen BE Franca Natiënlaan Beringen BE GEBA BE BB Hasselt BE Rietveld Lozenberg Ronse BE KRED BE BB Oudenaarde BE Rolar Romeinse weg Zaventem BE BBRU BE BB Brussel BE Citronel Botermarkt Londerzeel BE KRED BE BB Dendermonde BE Marcia Ambachtsweg 9A 9820 Merelbeke BE GEBA BE BB Gent BE Terlaan Regenboogstraat Roeselare BE BBRU BE BB Kortrijk BE Oliva Wittemolenstraat St.-Michiels-Brugge BE KRED BE BB Brugge BE Cloé Berkenboslaan Kampenhout BE GEBA BE BB Brussel BE Alfachoc Kluizenhof Sint-Laureins BE GEBA BE BB Eeklo BE Carlo Schoolweg Brasschaat BE BBRU BE BB Antwerpen BE Belgacom Koning Albert II-laan Brussel BE BPOT BE B1 Brussel BE Electrabel Regentlaan Brussel BE BPOT BE B1 Brussel BE TMVW Stropkaai Gent BE GKCC BE BB Gent BE Coron 18, Rue Jacquard F Lagny FR BNPA FR PPPOP FR Daikalu Nichiei BLDG.Sth Floor4 550 Osaka, Japan Moralis Bospolderstraat 18 N-2807 L.J. Gouda NL74 ABNA ABNA NL 2A NL B Dumont 34, rue Gaétab Lamy F93300 Aubervilliers FR CMCI FR 2Y FR Frankental Schulenburgstrasse 7 D NEUSS DE DEUT DE DK390 DE Wo sang C.C. Shaukiwan,Flat B, 17/F Hong Kong Rajatco R-7 Gopal Park Azadpur Delhi, India Jules Destrooper Hogebrugstraat Lo-Reninge BE GEBA BE BB Veurne BE Huis Collin Krekelput Oudenaarde BE KRED BE BB Gent BE Sage Belux Rue Natalis Luik BE GEBA BE BB Luik BE De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer 13

14 4 Enkele klanten Nr Naam Straat en nr. Postcode Woonplaats Tel. Fax. RPR Ondernemingsnr Zoethoek Grote Markt Ronse Oudenaarde BE Aline Bruggesteenweg 182A 8830 Hooglede Gits Kortrijk BE Hotel Pannenhuis Daalberg Kortrijk Kortrijk BE Boat hotel De Barge Bargeweg Brugge Brugge BE Rest. Fort Napoleon Vuurtorenweg z/n 8400 Oostende Oostende BE De conciergerie Zeedijk Knokke Brugge BE Eetcafé La tartine Congostraat Knokke Brugge BE Rest. Zeeparel Essendreef De Haan Oostende BE Bakkerij Koen Kapellestraat Damme Brugge BE Koffiehuis Laagland Zwaanstraat Sijsele Brugge BE Zenith Pastoriestraat 4a 8340 Moerkerke Brugge BE Bellest Vlienderhaag Brugge Brugge BE Terra nova Zeelaan Zeebrugge Brugge BE Kapsalon Christina Rederskaai Zeebrugge Brugge BE Rest. Pakhuis Prinsenlaan Blankenberge Brugge BE Het landhuis Krekelstraat De Pinte Gent BE Het kapittel Witte nonnenstraat Hasselt Hasselt BE Largo Kapelstraat Bornem Mechelen BE Aristos 15, rue Hauteville F08140 Bazilles FR Orca Biezenstraat 27 B3300 Tienen Leuven BE Trinity Polakweg 11 N2288GG Rijswijk NL B Scarpo Sluisjesdijk 33 NL3087 AH Rotterdam NL B Bakkerij Westkust Victorialaan Nieuwpoort Veurne BE Kok & Ko Woluwelaan 9 B1800 Vilvoorde Brussel BE Café Wolff Mühlenbachweg 15 D47208 Duisburg DE Le Grand Café Cambridge str. Wellingborough NN8 1DW Northamptonshire GB Boothuis Klipperweg 16 N-6222 Maastricht NL B Oaks Lagoons Mclaren Street 41 NSW206 North Sydney ABN Australië 2029 Romeinse villa Oude Fonteinweg Tongeren Tongeren BE Giovanni Eikenlaan Zoersel Antwerpen BE De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer

15 5 Personeel 1 Organisatieschema van de onderneming Zaakvoerder Lucas Bonneval Aankoopmanager Productiemanager Verkoopmanager Administratief manager Hendrik Delbeke Victor Decrane Emma Debrabander Margot Casneuf Aankoopmedewerker Louise Van Holme Arbeiders Lars Van Gerben Commercieel Medewerker binnendienst Boekhouding Simon Beckevoort Cedric Van Linden Lotte Caudron Emile Beck Receptie Verkopers winkel Pauline Lambert Elodie Barry Nina Wibo Verkopers buitendienst Francis Carson 2 personeelsgegevens Naam Adres Brutowedde Gezinstoestand Schaal Bedienden Lucas Bonneval Molenweg Damme 3 920,00 EUR 2 kinderen 1 Emma Debrabander Molenweg Damme 3 480,00 EUR 0 1 Victor Decrane Moerdijkstraat Ichtegem 3 150,00 EUR 4 kinderen 2 Hendrik Delbeke Cathilleweg Jabbeke 2 980,00 EUR 2 kinderen 1 Margot Casneuf Dyver Brugge 2 875,00 EUR 1 kind alleen Louise Van Holme Groenerei Brugge 2 195,00 EUR 3 kinderen 2 Emile Beck Portiekenlaan Westende 1 983,00 EUR 0 alleen Elodie Barry Duinenstraat Bredene 1 950,00 EUR 0 alleen Nina Wibo Hoornstraat Moerkerke 1 878,00 EUR 0 alleen Francis Carson Zandvoordestraat Oudenburg 2 320,00 EUR 3 kinderen 2 Simon Beckevoort A. Vermeylenstraat Stene 2 050,00 EUR 2 kinderen 1 Pauline Lambert Veldhoekstraat Waardamme 1 780,00 EUR 1 kind alleen Arbeiders Lars Van Gerben Stationstraat Gistel 15,00 EUR 3 kinderen 2 Cedric Van Linden Pastoriestraat Sint-Michiels 13,00 EUR 2 kinderen 1 Lotte Caudron Rijselstraat Sijsele 14,00 EUR 0 alleen De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer 15

16 2 BOEkHOUDkUNDIGE aspecten 1 Indeling van de ondernemingen in functie van de boekhouding Noot vooraf Volgens het leerplan moeten we nu eerst competentie 1 afwerken met het opstellen van een financieel plan. Om een financieel plan te kunnen begrijpen en interpreteren is een basiskennis boekhouden echter noodzakelijk. Daarom beginnen wij hier met competentie 2 om daarna met kennis van zaken het vervolg van competentie 1 te kunnen aanpakken. Het letterwoord kmo is in Vlaanderen goed ingeburgerd. Elke Vlaming weet dat kmo staat voor kleine en middelgrote onderneming. Om echter te weten wat de betekenis van het begrip is, moeten we teruggaan naar de Programmawet tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap van 10 februari In die wet definieert de wetgever wat hij met kmo bedoelt. Omdat de economische wereld voortdurend wijzigt, zijn de gegevens uit de wet intussen aangepast en gevat in de wet op de boekhouding van ondernemingen van 17 juli 1975 (en haar koninklijke besluiten) en in de wet van 7 mei 1999 houdende het Wetboek van Vennootschappen. 16 De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer DHEW6IW inner_1-123.indd 16 30/07/13 16:46

17 Verkenning 1 Surf naar > Kies het tabblad Thema s. Kies onder Starten van een onderneming voor Formaliteiten na de start. Kies Voer een heldere boekhouding. 1.1 Welke onderneming mag een vereenvoudigde boekhouding voeren? 1.2 Wanneer is een onderneming een kleine onderneming? 1.3 Waaruit bestaat de vereenvoudigde boekhouding? 1.4 Wanneer behoren de bedrijven tot de categorie middelgroot? 1.5 Welke boekhouding moeten middelgrote bedrijven voeren? 1.6 Wanneer behoren bedrijven tot de categorie grote bedrijven? 2 Surf naar > Nederlands > Belgische wetgeving. Noteer in het veld Dossiernum- mer: /31. Kies Opzoeking > Lijst > Detail. Maak kennis met de wet op de boekhouding van de ondernemingen, Wet van 17 juli 1975, en zoek op wat de volgende artikels bepalen: 2.1 Art Art Art Art. 9 Ter zake 1 Inleiding De programmawet van 10 februari 1998 (dossier /33) bepaalt wat de wetgever bedoelt met het begrip kmo. In de boekhoudwetgeving (dossiernummer /31) worden ondernemingen ingedeeld volgens hun grootte. We vinden de begrippen: kleine onderneming, middelgrote onderneming, grote onderneming. De wet op de vennootschappen (dossiernummer: /69) gebruikt de termen: zeer kleine vennootschap, kleine vennootschap, grote vennootschap. De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer 17

18 Deze begrippen kunnen voor verwarring zorgen: de middelgrote onderneming voldoet immers aan dezelfde criteria als de kleine vennootschap. De uiteindelijke doelstelling van die opdeling is het bepalen van de boekhoudkundige verplichtingen. Aan kleine bedrijven kunnen immers niet dezelfde verplichtingen opgelegd worden met het oog op de boekhouding en de jaarrekening als aan grote bedrijven. In België dateert de kaderwet op het boekhouden, die voorschrijft wie een boekhouding moet voeren en hoe ze gevoerd moet worden, van 17 juli Omdat de economische omgeving voortdurend wijzigt en er zowel op Europees als op internationaal vlak gestreefd wordt naar good governance of degelijk bestuur, wordt de boekhoudwetgeving voortdurend aangepast. Alle wijzigingen in de wetgeving worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, dat enkel elektronisch verschijnt. Een boekhouder moet die publicaties in de gaten houden en zich regelmatig bijscholen. Het Beroepsinstituut van erkende boekhouders en fiscalisten (BIBF) helpt daarbij. Een sluitend boekhoudsysteem is absoluut noodzakelijk voor alle stakeholders (belanghebbenden) van een bedrijf. Ze moeten immers op de hoogte zijn van alle belangrijke gebeurtenissen in de onderneming en willen daarvoor niet enkel afhankelijk zijn van de goede trouw van de ondernemer. Toch is het niet de bedoeling dat een bedrijf zijn geheimen te grabbel gooit. 2 Indeling van de bedrijven De indeling gebeurt aan de hand van de onderstaande criteria. Kleine ondernemingen (zeer kleine vennootschappen) Koopman (eenmanszaak) Vennootschap onder firma (vof) Gewone commanditaire vennootschappen Indeling van de ondernemingen Middelgrote ondernemingen (kleine vennootschappen) Andere dan kleine ondernemingen die die die een jaaromzet hebben van minder dan ,00 EUR ( ,00 EUR voor benzinestationexploitanten) niet meer dan een van de volgende drempels overschrijden: 50 personeelsleden gemiddeld per jaar ,00 EUR balanstotaal ,00 EUR jaaromzet (exclusief btw) EN BOVENDIEN jaarlijks gemiddeld de 100 personeelsleden niet overschrijden Grote ondernemingen (grote vennootschappen) Alle ondernemingen met meer dan 100 werknemers gemiddeld per jaar of meer dan een van de drempels voor de middelgrote ondernemingen overschrijden 18 De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer

19 3 Belang van een boekhouding De boekhouding is wettelijk verplicht. Bovendien schrijft de regelgever voor op welke manier de verrichtingen opgenomen moeten worden in de boekhouding en welke gegevens terug te vinden moeten zijn. De boekhouding geeft informatie aan: de overheid. de eigenaar of de bedrijfsleiding van de onderneming. De informatie die de boekhouding aan de bedrijfsleiding geeft, helpt haar om beleidsbeslissingen op korte en lange termijn te nemen. de andere stakeholders, zoals aandeelhouders, klanten, leveranciers, banken, personeel, omgeving 4 Te voeren boekhouding Kleine ondernemingen hebben een veel lichtere boekhoudverplichting dan middelgrote en grote ondernemingen. Kleine ondernemingen mogen een vereenvoudigde boekhouding voeren. Middelgrote en grote ondernemingen moeten een dubbele boekhouding voeren. Grote ondernemingen moeten bovendien meer cijfers publiceren dan middelgrote ondernemingen. Kleine ondernemingen (zeer kleine vennootschappen) De vereenvoudigde boekhouding Bijhouden van aankoopdagboek verkoopdagboek financiële dagboeken met het oog op het invullen van de btw-aangifte en het opmaken van de resultatenrekening. Bijhouden van het vermogen van de onderneming in een inventaris. Opmaken van een interne jaarrekening. Middelgrote ondernemingen (kleine vennootschappen) De dubbele boekhouding Grote ondernemingen (grote vennootschappen) Efficiënte wijze van registreren met ingebouwde controlesystemen, volgens de regels van de dubbele boekhouding. Het vermogen wordt vanuit een dubbel standpunt belicht: de werkmiddelen (activa) en de financieringsbronnen (passiva). Bij de registratie van de verrichtingen worden de vermeerderingen en de verminderingen van het vermogen en het resultaat genoteerd. Die wijzigingen moeten geboekt worden volgens strenge wettelijke voorschriften. Bijhouden van het vermogen van de onderneming in een inventarisboek. De jaarrekening (balans, resultatenrekening, toelichting en sociale balans) moeten volgens een wettelijk model ingevuld worden. De middelgrote ondernemingen mogen hun jaarrekening opmaken volgens het verkorte schema. De grote ondernemingen moeten hun jaarrekening opmaken volgens het volledige schema. In dit handboek beperken we ons tot de dubbele boekhouding. 5 Bijhouden en bewaren van boeken Art. 6. Elke boeking geschiedt aan de hand van een gedagtekend verantwoordingsstuk, waarnaar zij moet verwijzen. De verantwoordingsstukken worden methodisch opgeborgen en zeven jaar bewaard. Art De ondernemingen moeten hun boeken bewaren gedurende zeven jaar, te rekenen van de eerste januari van het jaar dat op de afsluiting volgt. De h@ndel en wij IB 6 Bedrijfsbeheer 19

20 6 De digitale evolutie Met de opkomst van de informatietechnologie gebruikte oorspronkelijk elke afdeling eigen specifieke software: een boekhoudpakket voor de afdeling boekhouding, een logistiek pakket voor het magazijn en de expeditie, specifieke software voor de input en opvolging van verkooporders, facturatie enz. Maar als elke afdeling eigen software gebruikt, kunnen ze elektronisch met elkaar geen informatie uitwisselen. Dat kan dan enkel op papier. Daarom groepeert men nu alle pakketten in één totaalpakket, een standaardsoftware, waardoor elektronische uitwisseling van gegevens tussen alle afdelingen mogelijk is. Die standaardsoftware wordt algemeen aangeduid met ERP. ERP staat voor Enterprise Resource Planning. Het maakt de volledige bedrijfsvoering beheersbaar. Planning is mogelijk en kan onderling afgestemd worden met alle afdelingen. Alle bedrijfsfuncties worden in één standaardsoftware geïntegreerd als een ketting van informatie. Oorspronkelijk werd ERP vooral gebruikt in productieondernemingen, vandaar de verwijzing naar resources: grondstoffen, hulpmiddelen. De geïntegreerde boekhoudpakketten worden conform de boekhoudwetgeving uitgewerkt. Alle ingebouwde formulieren die bestemd zijn om te voldoen aan de aangifteplicht, zoals de btw-aangifte, of aan de publicatieplicht, zoals de jaarrekening, moeten conform de regelgeving zijn. Opdat een computerboekhouding bewijskrachtig zou zijn, gelden de onderstaande verplichtingen. Na het afsluiten van de verrichtingen moeten zij zonder uitstel geboekt worden. Elke boeking moet getrouw zijn, dat wil zeggen individueel zijn overgenomen en overeenstemmen met een verantwoordingsstuk. De verrichtingen moeten geboekt worden naar tijdsorde. Dat kan zijn volgens de datum waarop de verrichting plaatsvond, de datum van het verantwoordingsstuk of de boekhoudkundige valutadatum. De verrichtingen moeten geboekt worden in een doorlopende reeks met vermelding van de soort, plaats in de reeks en naam, de bedrijfsnaam. De boekingen mogen geen wit vak of enige weglating bevatten en in geval van correctie moet wat oorspronkelijk geschreven werd leesbaar blijven. De boeken mogen gehouden worden door middel van geïnformatiseerde systemen. Kleine ondernemingen die niet met een boekhoudpakket werken, gebruiken ingebonden boeken. Voor de eerste ingebruikname moeten ze het identificatieformulier met onder meer het doel van het boek, de naam van de onderneming en het ondernemingsnummer neerleggen bij het ondernemingsloket. Eens per maand of per kwartaal moet een samenvattende boeking verricht worden in het centrale boek. Dat centrale boek kan bijgehouden worden door middel van geïnformatiseerde systemen. Bovendien stimuleert en in veel gevallen verplicht de Belgische overheid de bedrijven digitaal te communiceren met de overheidsdiensten. Alle officiële documenten en alle aangiften worden digitaal doorgezonden via speciaal daartoe ontworpen elektronische platformen, zoals Dimona, Tax-onweb, Intervat, Belcotax On Web enz. 20 De en wij IB 6 Bedrijfsbeheer