Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar IV Vaststelling van de begrotingsstaat van Koninkrijksrelaties (IV) voor het jaar 2008 Nr. 50 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 20 mei 2008 De vaste commissie voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken 1 en de vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat 2 hebben op 16 april 2008 overleg gevoerd met minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat en staatssecretaris Bijleveld-Schouten van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over: de brief van 8 april 2008 van de staatssecretaris van BZK inzake de veiligheid van de luchthaven van Bonaire ( IV, nr. 39). Van dit overleg brengen de commissies bijgaand samenvattend verslag uit. 1 Samenstelling: Leden: Van Beek (VVD), voorzitter, Van Gent (GroenLinks), Van Bommel (SP), Van der Staaij (SGP), Blok (VVD), Dijsselbloem (PvdA), Remkes (VVD), Van Bochove (CDA), Van Vroonhoven-Kok (CDA), Van Velzen (SP), Leerdam (PvdA), ondervoorzitter, Van Hijum (CDA), Griffith (VVD), Boelhouwer (PvdA), Schinkelshoek (CDA), Ortega-Martijn (ChristenUnie), Brinkman (PVV), Pechtold (D66), Van Raak (SP), Gill ard (PvdA), Lempens (SP), Ouwehand (PvdD), Kuiken (PvdA), De Rouwe (CDA) en Uitslag (CDA). Plv. leden: Ten Broeke (VVD), Halsema (Groen- Links), Van Leeuwen (SP), Van der Vlies (SGP), Zijlstra (VVD), Wolbert (PvdA), Weekers (VVD), De Nerée tot Babberich (CDA), Poppe (SP), Kraneveldt-van der Veen (PvdA), Van Miltenburg (VVD), Spekman (PvdA), Voordewind (ChristenUnie), Graus (PVV), Koşer Kaya (D66), Bouchibti (PvdA), Jasper van Dijk (SP), Thieme (PvdD) en Kalma (PvdA). 2 Samenstelling: Leden: Van der Staaij (SGP), Snijder-Hazelhoff (VVD), Mastwijk (CDA), Duyvendak (Groen- Links), Roland Kortenhorst (CDA), voorzitter, Koopmans (CDA), Gerkens (SP), Van der Ham (D66), Nicolaï (VVD), Haverkamp (CDA), De Krom (VVD), Samsom (PvdA), Boelhouwer (PvdA), Roefs (PvdA), Jansen (SP), Cramer (ChristenUnie), Roemer (SP), Koppejan (CDA), Vragen en opmerkingen uit de commissies Mevrouw Van Gent (GroenLinks) maakt zich zorgen over de veiligheid van luchthaven Flamingo op Bonaire. Nederland mag er niet in berusten dat er tot het moment van de nieuwe staatkundige verhoudingen niets aan de knelpunten wordt gedaan. Bonaire is economisch sterk afhankelijk van de luchthaven. De regering van de Nederlandse Antillen is tot de overdracht verantwoordelijk voor de veiligheid, maar het is onverantwoord om maatregelen uit te stellen wegens onenigheid over de vraag wie de rekening moet betalen. Kan de minister van Verkeer en Waterstaat zeggen hoe groot de veiligheidsrisico s precies zijn? Zou hij direct ingrijpen om iets aan de knelpunten te doen als Bonaire nu al onder Nederlands bestuur zou vallen? Omdat het vliegveld nog maar onlangs is opgeknapt, was te verwachten dat het nog steeds «state of the art» zou zijn. Hoe komt het dat nu weer een investering van 20 mln. nodig is? Vermeij (PvdA), Madlener (PVV), Ten Broeke (VVD), ondervoorzitter, Ouwehand (PvdD), Polderman (SP), Tang (PvdA) en De Rouwe (CDA). Plv. leden: Van der Vlies (SGP), Boekestijn (VVD), Bilder (CDA), Van Gent (GroenLinks), Hessels (CDA), Jager (CDA), Van Bommel (SP), Koşer Kaya (D66), Neppérus (VVD), Van Gennip (CDA), Aptroot (VVD), Dijsselbloem (PvdA), Jacobi (PvdA), Besselink (PvdA), Anker (ChristenUnie), Van Leeuwen (SP), Knops (CDA), Depla (PvdA), Agema (PVV), Verdonk (Verdonk), Thieme (PvdD), Lempens (SP), Waalkens (PvdA) en Van Heugten (CDA). KST tkkst31200IV-50 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2008 Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 50 1

2 Kan de minister van Verkeer en Waterstaat duidelijkheid geven over de laatste stand van zaken? Is al een begin gemaakt met het verhelpen van belangrijke tekortkomingen? Kan de Kamer het plan van aanpak snel krijgen? Kan de staatssecretaris van BZK zeggen of malversaties met Antilliaans geld hebben plaatsgevonden bij de renovatie van het vliegveld? Er moet duidelijkheid komen over de wijze van financiering van de noodzakelijke aanpassingen. De heer Remkes (VVD) is van mening dat zaken zoals de luchthaven op Bonaire door de BES-eilanden correct moeten worden opgeleverd. Het land Nederlandse Antillen moet zijn verantwoordelijkheid daarvoor nakomen, ook financieel. Nederland moet ervoor waken dat het onbetaalde rekeningen op zijn bord krijgt. Nederland heeft aanzienlijke investeringen in het vliegveld gedaan, zonder dat aan de renovatie een integraal plan ten grondslag lag waardoor het vliegveld weer lang aan de eisen van de tijd zou voldoen. Hoe is dit te verklaren? Wat is de precieze gang van zaken geweest? Niet alleen de veiligheid van het vliegveld op Bonaire vertoont tekortkomingen volgens het NACO-rapport. Hoe staat het met de vliegvelden op Sint Eustatius en Saba? Naast het investeringsprobleem op met name Bonaire zijn er exploitatieproblemen met de vliegvelden op alle drie de BES-eilanden. Nederland moet de luchthavens niet overnemen zonder perspectief op een sluitende exploitatie. Vooruitlopend op zijn toekomstige verantwoordelijkheid kan Nederland een adviserende rol spelen en samen met de BES-eilanden een investeringsprogramma opstellen, maar zonder zelf financiële consequenties te aanvaarden. Kan de Kamer op korte termijn een financieel kader ontvangen waaruit blijkt welke kosten Nederland bij de staatkundige hervorming allemaal te wachten staan, zodat de Kamer kan beoordelen hoe deze zich verhouden tot het bedrag van 2,2 mld. dat gereserveerd was voor schuldsanering? De heer Van Bochove (CDA) onderstreept dat het de verantwoordelijkheid van de Nederlands-Antilliaanse regering is om de problemen met de luchthaven op Bonaire op te lossen. Is Nederland, afgezien van zijn financiële bijdrage in de investeringen in de periode van 2000 tot 2004, betrokken geweest bij de opzet van het totale project? Hoe is de samenhang van de investering met de renovatie als geheel bekeken? Is het nog verantwoord om de luchthaven op Bonaire te gebruiken? De beslissing over verantwoord gebruik is aan de Antilliaanse autoriteiten. Nederland moet daarvoor geen verantwoordelijkheid aanvaarden, ook niet als er iets misgaat. Met het oog op de toekomstige status van de BES-eilanden is een bredere oriëntatie nodig op zaken zoals verbindingen die in stand moeten blijven voor het functioneren van de eilanden. Daarvoor heeft Nederland te zijner tijd misschien een zorgplicht, waarop nu al vooruitgelopen kan worden. Wat doet de Nederlandse regering samen met de regering van de Nederlandse Antillen om te komen tot een correcte oplevering van de luchthaven op Bonaire en soortgelijke infrastructuur, zoals de luchthavens op de andere BES-eilanden en havenvoorzieningen? Hoe zorgt zij ervoor dat heldere afspraken over ieders verantwoordelijkheid worden gemaakt? Kan het kabinet de Kamer op korte termijn een samenhangend inzicht geven in alles waarvoor Nederlandse bewindslieden verantwoordelijk worden na de ontbinding van de Nederlandse Antillen? Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 50 2

3 De heer Leerdam (PvdA) wijst erop dat problemen zoals die met de luchthaven op Bonaire al eerder, vanaf 2004, aan de orde zijn geweest. Wanneer het eilandgebied Bonaire samen met Saba en Sint Eustatius openbaar lichaam wordt, krijgt Nederland ook de verantwoordelijkheid over de havenvoorzieningen, het ziekenhuis, de socialevormingsplicht, het onderwijs, de gevangenissen, de milieuverontreiniging et cetera. Er kan geen sprake van zijn, de luchthaven zomaar te sluiten. Dat zou een ramp zijn voor het eiland, dat onder meer voor zijn inkomsten uit het toerisme van de luchthaven afhankelijk is. Wat heeft de regering sinds het moment van schrijven van de brief ondernomen om de problemen op de luchthaven samen met de Antilliaanse regering, die daarvoor nog steeds verantwoordelijk is, op te lossen? Hoe verhoudt de toestand van het vliegveld op Bonaire zich met die van andere vliegvelden in het Caraïbisch gebied? Houdt de minister van Verkeer en Waterstaat rekening met een vergelijking met andere vliegvelden? De sociaaleconomische ontwikkeling op de eilanden is niet alleen in het belang van de bevolking ter plaatse maar van het Koninkrijk als geheel. Er moet binnen het beschikbare budget een oplossing komen voor de problemen in alle dossiers, die in samenhang moeten worden bekeken. De heer Brinkman (PVV) zegt dat het probleem met Flamingo Airport in de eerste plaats een corruptieprobleem is. Als niets aan de corruptie wordt gedaan, worden andere problemen ook niet opgelost. Corruptie wordt in de hand gewerkt door de wijze van aanbesteding van opdrachten en het ontbreken van controle bij de uitvoering. Als de eilanden de problemen zelf niet kunnen oplossen, moet het vliegveld gesloten worden. Over een Nederlandse bijdrage valt alleen te praten als die past in een traject naar volledige onafhankelijkheid van de eilanden binnen vier jaar. Hoe komt het dat het noodzakelijke bedrag zo hoog is, als het alleen gaat om een paar jaar achterstallig onderhoud? Is onderzoek gedaan naar de kwaliteit van het asfalt dat gebruikt is bij de eerdere renovatie van de start- en landingsbaan? De heer Brinkman beschikt over informatie dat daarmee gesjoemeld zou zijn. Antwoord van de bewindslieden De staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties herinnert eraan dat bij de begrotingsbehandeling is afgesproken dat van de BES-eilanden een voorbeeld zou worden gemaakt. Een meerderheid van de Kamer wilde niet wachten met maatregelen op de BES-eilanden, maar alvast vooruitlopen op de nieuwe staatkundige verhoudingen. Daarbij moest het belang van de bewoners centraal staan. De regering van de Nederlandse Antillen is verantwoordelijk tot het moment waarop de drie eilanden de nieuwe status van openbaar lichaam krijgen en dit in de wetgeving is afgehandeld. Volgens de slotverklaring zal het land in de transitieperiode al zijn verplichtingen zal nakomen. Dit is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Er wordt gestreefd naar het geleidelijk overnemen door Nederland van taken voor de BES-eilanden van het land Nederlandse Antillen. Daarbij moet goed gekeken worden naar de juridische haken en ogen en naar de wijze waarop deze overname praktisch geregeld kan worden. De staatssecretaris zal daarover voorlichting aan de Raad van State vragen. Tot de nieuwe status is ingegaan, speelt het land Nederlandse Antillen een belangrijke rol bij het waarborgen van de veiligheid op de lucht- Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 50 3

4 haven. De landsregering is verantwoordelijk voor de handhaving van de wetgeving en van de internationale normen. Ook de luchthaven zelf heeft een verantwoordelijkheid voor het nemen van maatregelen om de veiligheid te bevorderen. Nederland heeft geen bevoegdheden en geen verantwoordelijkheden ten aanzien van de luchthaven van Bonaire, en vervult dus formeel geen rol. Nederland is rechtsopvolger van het land Nederlandse Antillen. Met het oog op de toekomstige verhoudingen wordt de situatie op de eilanden in kaart gebracht door middel van quick scans. De verschillende betrokken bewindslieden moeten weten waarvoor zij verantwoordelijk worden. Op basis van de uitkomsten worden gesprekken gevoerd met het land Nederlandse Antillen en de eilanden om tot oplossingen te komen. Dit gebeurt niet alleen op het terrein van Verkeer en Waterstaat; alle ministeries is gevraagd om plannen van aanpak te maken ter voorbereiding van de nieuwe staatkundige structuur. Dit gebeurt in samenhang, onder regie van het ministerie van BZK. Het ministerie van BZK heeft bij wijze van spreken dagelijks contact met de BES-eilanden. Daarbij komen onderwerpen op diverse terreinen aan de orde, waaronder de veiligheidssituatie op de vliegvelden. Nederland heeft bij de eerdere renovatie geïnvesteerd in het platform en in de vertrekhal. Van deze investeringen zijn de rechtmatigheid en de doelmatigheid vastgesteld. In het proces-verbaal van de projectbeëindiging door de directie van Financiën is daarvan melding gemaakt. Het project is in de administratie van BZK afgesloten op 14 november 2005, en opgenomen in de reguliere jaarverantwoording en accountantscontrole over hoofdstuk IV van de begroting van dat jaar. Ook de uitbreiding van het platform, die met Nederlands geld is uitgevoerd door de Stichting Ontwikkeling Nederlandse Antillen (SONA), is daarbij meegenomen. In het rapport van de Rekenkamer is vastgesteld dat van het geld van de Nederlandse Antillen voor een totaalbedrag van ondoelmatig is besteed. Het is aan de Antillen om dit te beoordelen. Omdat de luchthaven van Bonaire een overheids-nv is, valt deze niet onder direct toezicht van het College van Financieel Toezicht (CFT). Wel houdt het CFT toezicht op de benoemingen bij de overheids-nv en op de bepalingen over corporate governance. Het kan dwingende voorschriften geven aan de vertegenwoordiger van de overheid in de overheids-nv. Dit toezicht door het CFT betekent een belangrijke stap vooruit. Voor zover bekend zijn geen aannemers of politici veroordeeld wegens omkoping in verband met door Nederland gefinancierde projecten. Alles wat blijkt over mogelijke corruptie, wordt rechtstreeks aan het OM aangeleverd. De kabinetten van de gezaghebbers zijn versterkt om toe te zien op procedures. Er is een voorbereidingsbesluit genomen waardoor het rommelen met grond niet meer mogelijk is. Dit wordt door het huidige bestuurscollege van Bonaire goed uitgevoerd; een aantal projecten is niet meer goedgekeurd omdat ze niet voldeden aan de normen. Nederland heeft hierop sterk ingezet. Daarnaast wordt met samenwerkingsgeld gewerkt aan het programma Institutionele Versterking en Bestuurskracht, dat gericht is op het verbeteren van het financieel beheer en het verbeteren van de bestuurlijke integriteit. Uitgezocht moet worden hoe het komt dat de toestand van de start- en landingsbaan zo slecht is. Komt dat door verkeerde specificaties of ligt het aan de uitvoering? Daarover zal de staatssecretaris contact hebben met de regering van de Nederlandse Antillen. Nederland was niet bij deze renovatie betrokken. De luchthaven-nv kan de exploitatiekosten van Flamingo Airport naar verwachting zelf dragen. Bovendien worden maatregelen genomen Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 50 4

5 om de inkomsten te verhogen. De kwestie van de exploiteerbaarheid zal in de latere debatten over de financiën terugkomen. Vliegverbindingen zijn voor de economische ontwikkeling van het eiland essentieel. Niet alleen voor Bonaire maar ook voor Saba en Sint Eustatius zijn de vliegvelden een levensader. Het is belangrijk hiermee rekening te houden bij de afweging van wat moet gebeuren voordat de BES-eilanden openbaar lichaam worden. Op basis van de bevindingen van de commissie-havermans is een raming gemaakt van het beschikbare geld voor de drie kleine eilanden: middelen uit het solidariteitsfonds, de samenwerkingsmiddelen, middelen op de begroting van het land Nederlandse Antillen en de belastingcapaciteit. Bekeken wordt of de plannen van aanpak die door de verschillende departementen worden gemaakt, binnen de geraamde ruimte uitvoerbaar zijn. Daarbij wordt uitgegaan van de totale kosten. De weerslag hiervan is in hoofdstuk IV van de begroting terug te vinden. De kosten voor de opbouw van de nieuwe openbare lichamen zijn niet hetzelfde als de schuldsanering, die eind 2005 is vastgesteld op een bedrag van 2,2 mld. Alleen voor zover er sprake is van achterstallig onderhoud of van betalingsachterstanden, is er een verband tussen het opbouwgeld en de schuldsanering. De staatssecretaris is bereid om in de begroting een aparte passage te wijden aan datgene wat voor de opbouw van de openbare lichamen wordt uitgetrokken. In de voortgangsrapportages wordt de Kamer hierover tussentijds geïnformeerd. Volgens het ARNA-rapport uit 2007 was er geen op de toekomst gericht «masterplan» voor de eerdere investeringen in de luchthaven. Wel is een integrale benadering gemaakt door Schiphol management services BV. Het rapport daarvan dateert uit Op basis daarvan heeft Nederland destijds gekozen om te investeren in het platform en de vertrekhal. De minister van Verkeer en Waterstaat onderstreept dat de luchtvaart op de BES-eilanden en de luchtvaartveiligheid nu nog de verantwoordelijkheid van het land Nederlandse Antillen zijn, met name van de Antilliaanse minister van Verkeer en Vervoer, de heer Adriaens. In de nieuwe staatkundige verhoudingen wordt de Nederlandse minister van Verkeer en Waterstaat verantwoordelijk. Daarom heeft hij een onderzoek laten instellen naar de situatie van de luchtvaart op de drie BES-eilanden. Dit stelt hem in staat om maatregelen voor te bereiden om meteen na de overdracht of al eerder, tijdens de transitieperiode, de geconstateerde problemen aan te pakken. De minister werkt aan een plan van aanpak voor de overgang naar de Nederlandse verantwoordelijkheid. Tot het moment van overdracht heeft hij geen jurisdictie. De directeuren luchtvaart van de drie landen van het Koninkrijk bekijken samen op welke wijze de landen elkaar kunnen helpen. Er wordt een schatting gemaakt van de benodigde investeringen rond de transitiedatum. Het onderzoek is een analyse (quick scan) van de luchtvaart op Bonaire, Sint Eustatius en Saba, uitgevoerd door het adviesbureau NV NACO. Uit het rapport blijkt dat er geen acuut gevaar is waardoor het nodig zou worden om de luchthaven op Bonaire te sluiten. De beslissing hierover is aan de Antilliaanse autoriteiten. De minister heeft contact opgenomen met de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen, zoals KLM, die op Flamingo Airport vliegen. Deze maatschappijen houden in het kader van hun eigen safety management alle luchthavens waarop zij vliegen in de gaten en nemen geen onverantwoorde risico s. Volgens hen voldoet Flamingo Airport aan de minimale eisen en wordt de operatie op deze luchthaven daarom voortgezet. Er is wel reden tot zorg. Er is sprake van achterstallig onderhoud. Er mag niet te lang mee worden gewacht om dat ter hand te nemen. Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 50 5

6 Daarnaast moet ervoor worden gezorgd dat de luchthavens op de BES-eilanden bij de overgang naar Nederland aan de internationale regelgeving voldoen. Het NACO-rapport is van november De minister heeft bij verschijnen ervan kennis genomen van de bevindingen en zijn zorgen geuit aan het adres van zijn Antilliaanse collega. Begin 2008 heeft hij hierover langdurig met hem gesproken. Meteen daarna is hij begonnen met het opstellen van het plan van aanpak met het oog op de besluitvorming in het kabinet. Het doel is, de luchthavens «state of the art» te hebben op het moment dat Nederland de verantwoordelijkheid ervoor aanvaardt. Het achterstallig onderhoud moet dan gedaan zijn. Op het vlak van veiligheid mag de lat nooit te laag worden gelegd. Er is veel geld in de renovatie gestoken, maar het is een misverstand om te denken dat achterstallig onderhoud daardoor niet meer nodig is. Het geld is besteed aan verlenging van de start- en landingsbaan, de twee platforms, de vertrekhal en brandstofvoorzieningen, en niet aan renovatie van de bestaande baan. Die baan is nu versleten. De gemaakte keuzen bij de aanpassingen aan de start- en landingsbaan vallen onder de verantwoordelijkheid van de Antilliaanse regering. De noodzaak van onderhoud aan de baan is vóór het NACO-rapport niet als zo dringend naar voren gekomen. De minister kan niet beoordelen of men de noodzaak van onderhoud destijds had kunnen of moeten inzien. Noch de luchthaven noch de Antilliaanse overheid beschikt over de middelen die nodig zijn om de genoemde problemen aan te pakken. De minister heeft met zijn Antilliaanse collega afgesproken om in de bestaande tripartiete samenwerking te bezien wat op korte termijn wenselijk en mogelijk is. Omdat het om veiligheid gaat, is het beter om vooruit te denken en erop voorbereid te zijn dat de benodigde middelen niet aan Antilliaanse zijde gevonden worden. Het asfalt van de start- en landingsbaan is dringend aan renovatie toe. Daarnaast is er een aantal andere problemen. De veiligheidsgebieden zijn te smal, er is geen materieel voor het slepen van vliegtuigen en het meten van de stroefheid van de baan, en de bebouwing rondom de luchthaven moet beter worden gecontroleerd. Deze tekortkomingen brengen veiligheidsrisico s met zich mee en behoeven dan ook aandacht. De luchthaven is een lifeline voor het eiland. Nu de bevolking van de drie eilanden voor aansluiting bij Nederland heeft gekozen, moet zij in staat worden gesteld tot een goede start om aan een welvarende toekomst werken. Binnen zijn beperkte mogelijkheden heeft Bonaire al een aantal aanbevelingen uit het rapport ter hand genomen. Men heeft een overzicht van beheersmaatregelen opgesteld aan de hand van de opgevoerde risico s. Er wordt extra aandacht besteed aan het beperken van obstakels naast de starten landingsbaan, onder andere door het op grotere afstand parkeren van vliegtuigen. Er vindt verhoogd toezicht plaats op de kwaliteit van het asfalt op de start- en landingsbaan. In juni begint de luchthaven met het verwijderen van rubberafzettingen op de starten landingsbaan en worden scheurtjes gedicht. Het in de pers genoemde bedrag van 20 mln. dat nodig zou zijn voor de onderhoudsinvestering, is eerder te laag dan te hoog geschat. Op een inwonertal van is dit verhoudingsgewijs een erg groot bedrag. In de afweging moet worden betrokken wat reëel gesproken van de bevolking gevraagd kan worden. De minister verwacht dat het mogelijk moet zijn om met Bonaire afspraken te maken om te komen tot een rendabele exploitatie van de luchthaven. Als voor de transitiedatum Nederlands geld wordt ingezet voor de Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 50 6

7 voorbereiding op de overdracht, zal dat gebeuren onder Nederlandse regie. Hierover zijn afspraken gemaakt met de Antilliaanse ambtgenoot van de minister. Het CFT zal daarbij een rol spelen. Naast het onderzoek door NACO komt er een audit door de International Civil Aviation Organisation (ICAO). ICAO toetst of het Koninkrijk voldoet aan haar verdragsverplichtingen op het gebied van de luchtvaartveiligheid. De uitkomst geeft houvast aan de regeringen van de landen binnen het Koninkrijk bij het verbeteren van de luchtvaartveiligheid. Zodra de bevindingen van het auditteam formeel aan de minister en zijn collega s in het Koninkrijk zijn meegedeeld, zal de Kamer erover worden geïnformeerd. Dit kan op heel korte termijn het geval zijn. Het NACO-rapport ging ook over de luchtvaart op Saba en Sint Eustatius. De problemen daar zijn minder groot dan op Bonaire, omdat de vliegvelden kleiner zijn en er niet zo grote vliegtuigen landen en opstijgen, en wegens de weersomstandigheden waaronder de vliegvelden worden gebruikt. Uit de beschikbare gegevens blijkt niet dat bij de aanpassingen aan de start- en landingsbaan bewust voor een slecht soort asfalt gekozen zou zijn. Volgens de analyse in het NACO-rapport is het asfalt meer gaan slijten door het intensievere gebruik van de baan. Niet alleen is het aantal vliegbewegingen sterk toegenomen, maar de baan wordt ook gebruikt door veel zwaardere vliegtuigen dan waarvoor hij ontworpen was. Toezeggingen De staatssecretaris van BZK zal de Kamer informeren over de plannen van aanpak in verband met de opbouw van de BES-eilanden en de daarbij horende kosten. De minister van Verkeer en Waterstaat zal de ICAO-audit te zijner tijd naar de Kamer zenden. De voorzitter van de vaste commissie voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken, Van Beek De voorzitter van de vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat, Roland Kortenhorst De griffier van de vaste commissie voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken, De Gier Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 50 7