Kerk. informatie. Op weg naar 500 jaar protestantisme. Mobiliteit in Rotterdam- Ommoord. Meedenken over beheerszaken. Vermoedenvieringen naar de EO

Transcriptie

1 Kerk informatie Mobiliteit in Rotterdam- Ommoord Meedenken over beheerszaken Vermoedenvieringen naar de EO NUMMER 243 JANUARI Op weg naar 500 jaar protestantisme KERKINFORMATIE JANUARI

2 KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG GEBEDEN COLLECTEN ADVERTENTIES Vrolijk en vrijmoedig op weg We staan aan het begin van een nieuw kalenderjaar. Het kerkelijk jaar is al eerder begonnen, met de verwachtingsvolle toon van Advent. Maar nu hebben we het feest van Kerst in de rug. Christus is binnengebroken in ons bestaan. In de tijd van Epifanie openbaart God zich aan ons in de kwetsbaarheid van een pasgeborene die al snel vluchtelingenkind zal zijn. Ook voor ons als Protestantse Kerk in Nederland wordt het een jaar waarin er heel wat staat te gebeuren. Met dankbaarheid kijken we terug op het synodebesluit rond Kerk 2025 Waar een Woord is, is een weg, dat in november unaniem werd genomen. We gaan met vertrouwen de toekomst in, met een iets lichtere kerkstructuur, toekomend aan waar het wezenlijk om gaat in kerk-zijn. De vertaling daarvan zal zich nu gaan voltrekken. Van de synode en dienstenorganisatie vraagt dat de komende tijd om invulling. Ook in plaatselijke gemeenten mag het gesprek uitgebreid gevoerd worden. Waartoe zijn we precies kerk? Is dat wat we doen daaraan dienstbaar? Tijdens de synodevergadering in november werd ik getroffen door een uitspraak van Martijn Vellekoop, coördinator pioniersplekken. Hij vertelde over de bevindingen van het team Missionair Werk. Als je gaat pionieren, stelde hij, dan krijg je gratis de vraag erbij: wat betekent het om back to basics te gaan? Als voorbeeld noemde hij een pionier die aan de slag ging in een stadsdeel waar weinig kerkelijk leven meer was. Luisterend naar het evangelie startte hij met mensen uit de buurt een inloophuis. Mensen bloeiden helemaal op. Is dat nou kerk-zijn?, zal de één zich afvragen, bij het zien van computerlessen in dat inloophuis. Mooi hoe deze pionier erin slaagt eenzame mensen een gemeenschap te geven, en daarbij slechts en passant vertelt dat het evangelie hem daartoe brengt, zal de ander zeggen. Pionieren. Een paar jaar geleden begon de Protestantse Kerk hiermee, in de hoop dat uiteindelijk de pionierskracht in iedere gemeente aangewakkerd zou worden. Overal op eigen wijze, lokaal heel verschillend. De Geest waait waarheen zij wil. En lang niet overal zal de term pionieren gebruikt worden. Maar kostbaar is het, dat we ons als kerk niet meer vooral willen richten naar een voorgeschreven organisatievorm, maar dat we de vraag delen waartoe we kerk zijn. Dat we beginnen met de ontvankelijkheid voor wat God ons zeggen wil. Een nieuw jaar. Epifanie. Christus is gekomen. God openbaart zich in ons bestaan. Ik hoop en verwacht dat 2016 een gezegend jaar zal worden waarin de kerk zich, in al haar kwetsbaarheid, met vrolijkheid en vrijmoedigheid blijft ontwikkelen. KARIN VAN DEN BROEKE preses van de generale synode Reageren? Mail naar

3 COLOFON Nummer januari 2016 Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland. Algemeen adres Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) , servicedesk@protestantsekerk.nl. Abonnementenadministratie Abonnementsprijs 21,- per jaar; buitenland 30,-. Vanaf 35 ex.: 17,50 per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) , abonnementen@protestantsekerk.nl Dit blad is voor visueel gehandicapten in aanpaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, tel: (0341) Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) (di, wo, do). f.rozemond@protestantsekerk.nl Advertenties: zie achterin aan het begin van de advertentierubriek. Redactie Rian Binnendijk (hoofdredacteur), Janet van Dijk, Marloes Nouwens-Keller, Evert Oudenes, Sandra Haverman (beeldadviezen), Maurits van Stuijvenberg, Frans Rozemond (eindredactie). Basisvormgeving en opmaak Reprovinci, Schoonhoven. Druk De Groot Drukkerij, Goudriaan. Kerkinformatie op internet kerkinformatie Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Fotoverantwoording: p. 34 Bij de voorplaat De Protestantse Kerk bereidt een jubileumestafette voor in het kader van 500 jaar Protestantisme in Ds. Marrit Bassa uit Voorst maakt deel uit van de Gelderse voorbereidingsgroep. Meer over het programma op p In dit nummer 17 4 VIEREN Reformatieherdenking: Laten zien dat protestantisme relevant is voor nu 8 GEMEENTE Inspiratiedagen in Roden en Wierden 9 JOP Op bezoek bij gezinnen 10 JUBILEUM Gemeente met een glossy 11 GEMEENTE Religies verbinden in Elst 14 GENERALE COLLEGES Beheerszaken: Niet wachten tot het water aan de lippen staat 17 INTERIMPREDIKANT Rotterdam-Ommoord: Frisse blik van buitenstaander was welkom VASTE RUBRIEKEN 2 Een antifoon kleurt de dienst PRIJS VU-Luther Award uitgereikt PIONEREN Heilig Vuur West: kerk in het café 20 SYNODE Protestantse Kerk met lichte tred de toekomst in 22 KERK IN ACTIE Vijf uitgezonden medewerkers maken de balans op 28 RADIO-KERKDIENST Vermoeden-vieringen in het nieuwe jaar Goede liturgie gaat dieper dan woorden Zonder de kerk zou ik het niet volhouden 25 KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG GEBEDEN COLLECTEN ADVERTENTIES KERKINFORMATIE JANUARI

4 Elke provincie werkt een thema uit Dr. Margriet Gosker (projectleider) en ds. Trinette Verhoeven (president lutherse synode) met het logo van het jubileumjaar. 4 KERKINFORMATIE JANUARI 2016

5 VIEREN - REFORMATIE IS VOORTGAAND VERNIEUWINGSPROCES: Laten zien dat protestantisme relevant is voor nu Een startviering in Amsterdam, een estafette van provincie naar provincie, tal van activiteiten in het hele land en een slotviering in Utrecht. 500 jaar protestantisme krijgt een jaar lang alle aandacht in én buiten de Protestantse Kerk in Nederland. 31 oktober - Hervormingsdag - is voorgoed verbonden met het jaar Kerkhervormer Maarten Luther presenteerde toen zijn 95 stellingen in Wittenberg. Velen zien het als het begin van de Reformatie en het protestantisme. Op 31 oktober 2017 is dat vijf eeuwen geleden. De Protestantse Kerk in Nederland grijpt het jubileum aan om, samen met anderen, 500 jaar protestantisme te markeren. Twaalf maanden achtereen, vanaf 31 oktober dit jaar. BEWEGING Een herdenking van het historische moment van 1517 alleen wordt 500 jaar protestantisme niet, zegt dr. Margriet Gosker. Zij geeft vanuit de Protestantse Kerk in Nederland als projectmanager, op vrijwillige basis, leiding aan het project. De Reformatie is niet iets dat in 1517 begon en, om een jaartal te noemen, in 1648 eindigde. Het protestantisme is een voortgaand vernieuwingsproces dat de kerk en de wereld heeft veranderd. En die beweging gaat nog door. Evenmin zal het een triomfalistisch protestants feestje zijn. We kijken ook niet enkel terug, aldus Gosker. Het zal ons er vooral om gaan dat we de actualiteit van het protestantisme in een oecumenische context onderstrepen. Juist in een oecumenische omgeving worden mensen zich des te meer bewust van hun eigen protestantse of rooms-katholieke identiteit. We willen ook laten zien in welk opzicht het protestantisme toekomst heeft en relevant is voor mensen van nu. THEMA S PER PROVINCIE Diverse protestantse thema s worden in het jubileumjaar belicht, elke maand één. En steeds is er weer een andere provincie die daarin het voortouw heeft. Voor Gosker zelf is vrijheid een belangrijk protestants woord. Je bent een vrij mens, geliefd en gewaardeerd om wie je bent. Niet omdat wij het verdienen, KERKINFORMATIE JANUARI

6 maar alleen om Jezus wil werd er in mijn jeugd vaak gebeden. Echt ESTAFETTE: WIE, WAT, WAAR EN WANNEER? protestants. Je krijgt Gods liefde zomaar onverdiend, zonder bijzondere prestaties, als een groot geschenk. En je mag vervolgens voor Gods aangezicht Gemeenten en gemeenteleden die mee willen doen in hun provincie, worden van harte uitgenodigd contact op te nemen met Margriet Gosker: Op 500jaarprotestant.nl staat een overzicht met organisatoren per provincie. doen wat je hand vindt om te doen. Bijna elke dag bid ik dat ik MAAND PROVINCIE THEMA tot Gods eer mag leven en mag doen 2016 wat God wil dat ik doe. Plichtsbesef, eigen verantwoordelijkheid nemen, 31 oktober Oude Lutherse Start van de campagne ook dat is protestants. Ds. Trinette Verhoeven, president van November Kerk Amsterdam Limburg De Bijbel: léés dat boek de evangelisch-lutherse synode van de Protestantse Kerk in Nederland en December Gelderland De vernieuwende kracht van het evangelie betrokken bij de voorbereidingen voor jaar protestantisme, valt Gosker Januari Overijssel Hoe goed moet je zijn? bij. Protestants zijn staat ook voor maatschappelijke keuzes. Ik vind dat Februari Drenthe Protestantse spiritualiteit de Protestantse Kerk haar rol vervult Maart Groningen Vrouwen van het protestantisme als ze opkomt voor vluchtelingen, April Friesland Verder vertellen voor bed, bad en brood. Protestants zijn is ook weerwoord durven geven Mei Flevoland Vrij en vrolijk geloven en consequenties durven trekken uit Juni Noord-Holland Het protestantse kerklied je geloof. Daar heeft de wereld dringend Juli Zuid-Holland Dwars durven zijn behoefte aan. Augustus Zeeland Protestantse levenskunst VERWORVENHEDEN September Noord-Brabant Rome/Reformatie Verhoeven noemt meer verworvenheden Oktober Utrecht Roeping en beroep van het protestantisme. Zoals de gave van Gods Woord. De Bijbel werd herontdekt, ook in de Rooms- Katholieke Kerk. Hoe leggen we dit 31 oktober 2017 Dom in Utrecht Slotviering vers uit, hoe vertalen we dat? De Reformatie betekende ook emancipatie en onderwijs. Mensen leerden lezen om zelf de Bijbel ter hand te kunnen nemen. Individualisme is ook een vrucht van de Reformatie, al lopen we nu in onze maatschappij tegen de schaduwkanten daarvan aan. Heel belangrijk in de Reformatie is verder dat ik direct wat met God heb, al biddend, bijbellezend en mediterend. Daar komt geen kerk, geen priester tussen. Ik kan en mag steeds opnieuw mijn eigen afwegingen maken. En God dank is er dan ook een kerk waarin ik mede-gelovigen kan ontmoeten. Het thema dat de Evangelische Kerk van Duitsland (EKD) voor 500 jaar protestantisme koos, spreekt Verhoeven bijzonder aan. Oogsten en helen. We doordenken de protestantse thema s en samen met andere kerken en christenen vragen we ons af: Wat betekenen die voor nu en de toekomst, wat hebben we gezamenlijk te oogsten? Ik hoop dat rooms-katholieken, oud-katholieken, remonstranten, vrijgemaakten, christelijk-gereformeerden en christenen van vele andere richtingen allemaal met ons meedoen. BERICHTEN Centraal werkgeverschap afgewezen Er komt geen centraal werkgeverschap voor predikanten in de Protestantse Kerk. Dat heeft de Kleine Synode op 27 november besloten. Zij volgt daarmee de conclusie van de adviescommissie Rechtspositie Predikanten. De commissie deed onderzoek naar bestaande en alternatieve rechtsposities. Zij concludeerde dat de Kerk vrij is om de positie van de predikant zelf te definiëren op basis van Schrift, theologie en traditie. Die vrijheid maakt het ook mogelijk om vormen van flexibiliteit en mobiliteit in te voeren als dat gewenst is. Voor predikanten blijft evenwel de huidige kerkelijke rechtspositie financieel het meest voordelig voor het inkomen van de predikant. Over de wens van sommigen om alle predikanten onder één centrale werkgever te brengen, was de commissie stellig: doe dat niet. Centraal werkgeverschap van predikanten (al dan niet bij de dienstenorganisatie) brengt hoge uitvoeringskosten met zich mee. Vermijd werkgeversgedrag ten opzichte van predikanten. NIET ONDERGESCHIKT De adviescommissie benadrukte dat de predikant niet ondergeschikt is aan de kerkenraad. Niettemin is het haar ook opgevallen dat de regeling ter preventie van (en interventie bij) spanningen rond het functioneren van de predikant te wensen overlaat. Wij adviseren om nader onderzoek te doen naar mogelijkheden van (verbetering van de) inzet van instrumenten als jaargesprekken, permanente educatie, loopbaanbegeleiding, intervisie, supervisie, coaching, mediation, rechtspraak en dergelijke. Deze 6 KERKINFORMATIE JANUARI 2016

7 OECUMENE Hopelijk versterkt 500 jaar protestantisme onze oecumenische betrekkingen en krijgen we scherper zicht op wat ons als christenen uit alle denominaties samenbindt, zegt ook Gosker. Hoe kun je anders het evangelie geloofwaardig verkondigen in deze tijd? Alleen als we als christelijke kerken samen optrekken. Er is veel meer dat ons verenigt dan wat ons scheidt. De Reformatie was een directe breuk met de Rooms-Katholieke Kerk, maar rooms-katholieken hebben ook iets te vieren, ook zij zijn door de Reformatie heen gegaan. PROGRAMMA Enkele onderdelen van het jubileumjaar staan al vast: een startviering in Amsterdam op 31 oktober dit jaar, een provincie-estafette met elke maand een nieuw thema en de slotviering op 31 oktober 2017 in de Domkerk in Utrecht. Ik hoop dat 500 jaar protestantisme op heel veel plekken bijdraagt aan nieuwe bewustwording: Waarom ben ik protestants en wat betekent het om, samen met andere christenen, als protestant in dit leven te staan? En hoe kunnen wij iets betekenen voor de wereld waarin wij leven? Mijn grootste wens is dat onze tijdgenoten er iets van meekrijgen dat geloof in Jezus Christus in onze tijd net zo belangrijk is als in Als projectmanager is Gosker druk doende om organisaties, instellingen en plaatselijke gemeenten warm te krijgen voor eigen activiteiten in het kader van 500 jaar protestantisme. Er is al veel Ds. Marrit Bassa uit Voorst doet mee in de delegatie die het jubileumjaar gaat voorbereiden in Gelderland. We zijn nog maar net begonnen met het verzamelen van ideeën", vertelt ze. "De Reformatie heeft natuurlijk grote invloed gehad op de ontwikkeling van onze Westerse cultuur. Met ds. Perla Akerboom bezocht ik in september een landelijk overleg over de campagne 500 jaar Protestantisme. Het Gelderse thema wordt: de vernieuwende kracht van het Evangelie. We denken erover om de diversiteit van Gelderland in beeldmateriaal naar voren te brengen. Onze grote provincie is veelkleurig in geestelijk opzicht, maar ook als je naar het landschap kijkt: een bonte verzameling van bossen, heide, rivieren, heuvels, steden, etc. Gelderland levert je mooie streken, zegt een slogan. Of we daar verder mee komen in onze reformatiecampagne betwijfel ik. Maar we gaan komend jaar enthousiast aan de slag! aan het borrelen. Ik spreek mensen aan: Doen jullie ook mee! Mijn taak is vooral stimuleren. 500 jaar protestantisme moet niet afhankelijk zijn van wat de projectmanager verzint. Het zou het geweldig zijn als overal in het land van alles wordt georganiseerd. In de gemeenten, aan de basis, dat is juist ook typisch protestants. JAN KAS freelance journalist Reageren op dit artikel? Mail naar: instrumenten dienen zo te worden gehanteerd dat er niet alsnog een gezagsverhouding tussen de gemeente en de predikant ontstaat. Onderling overleg is hierbij wezenlijk. De Kleine synode besloot dit advies mee te nemen in de werkplannen voor Kerk op weg naar Het volledige rapport is te vinden via > Synodeagenda > Kleine Synode 27 november 2015 > agenda + bijbehorende stukken > Adviescommissie Rechtspositie Predikant. De Kleine Synode bestaat uit 20 personen die ook lid zijn van de generale synode. Zij houdt zich voornamelijk bezig met financiën, personeel en organisatie van kerk en dienstenorganisatie. Protestantse kerkgangers Vanaf zondag 3 januari zend de EO het programma Zin, Zout en Zegen uit. Medewerking verlenen kerkgangers uit meerdere protestantse kerkgenootschappen en hun gemeenten. Christenen met verschillende achtergronden, levensstijlen en interesses. Elke week ontmoet Petra de Joode één kerkganger die vertelt over zijn of haar kerk. Wat vindt hij/zij in de kerk en wat neemt hij/zij mee de nieuwe week in? Zin, Zout en Zegen is een reis door Nederland met aandacht voor authentieke geloofsverhalen en de rol van geloof in het dagelijks leven, in de volle breedte van de kerk. Het programma kwam tot stand in samenwerking met de Protestantse Kerk in Nederland. Zin, Zout en Zegen, elke zondag, uur, EO, NPO Radio 5. KERKINFORMATIE JANUARI

8 INSPIRATIEDAGEN IN RODEN EN WIERDEN GEMEENTE - Kerkzijn in de participatiesamenleving Netwerken en samenwerken zijn in de participatiesamenleving van groot belang, maar hoe leg je als gemeente de noodzakelijke contacten? Op zaterdag 30 januari wordt in Roden en op zaterdag 13 februari in Wierden een inspiratiedag georganiseerd waar gemeenten in workshops en gesprekken ervaringen op dit terrein kunnen uitwisselen. Met de invoering van de WMO heeft de overheid veel zorgtaken teruggelegd bij burgers zelf en hun sociale omgeving. Er zijn mensen die daardoor in een sociaal isolement en/of in financiële problemen komen. Voor hen kan de kerk iets doen. Veel gemeenten sluiten zich aan bij het project Zorgzame Kerk. Het project SchuldHulp- Maatje breidt zich steeds verder uit. De kerk komt in de eigen omgeving nood op het spoor van mensen die tussen wal en schip dreigen te vallen. Om nieuwe initiatieven te laten slagen is samenwerking met anderen een belangrijke voorwaarde. Inleider op beide dagen is ds. Klaas van der Kamp, algemeen secretaris van de Raad van Kerken. Het middagprogramma biedt een aantal workshops met geslaagde voorbeelden van samenwerken en netwerkvorming van gemeenten uit de eigen regio. De dag wordt omlijst door liturgische momenten, waar het thema én de eigen inspiratie om het werk vol te houden een plaats krijgen. AANMELDEN Meer informatie op (in de agenda bij Actueel). Aanmelden via d.jonker@protestantsekerk.nl o.v.v. inspiratiedagen kerk in de participatiemaatschappij plus de locatie die u wilt bezoeken. De kosten voor deze dag zijn vooraf tot 22 januari (Roden) en 5 februari (Wierden) 25,- p.p., daarna 30,- p.p. BERICHTEN Gebedenbundel Bent u op zoek naar een mooi geschenk voor de feestdagen? In november verscheen Medemens 4, een bundel met diaconale gebeden en gedichten. De teksten zijn geïllustreerd met mooie foto s en prachtige religieuze kunst. Medemens 4 is voorzien van een handzaam vierkant formaat en een ringbandje. De bundel kost 4,- en is te bestellen via de webwinkel, via bestellingen@protestantsekerk.nl of tel. (030) Memoires ds. G. Smink Ds. Geurt Smink uit Schoonhoven nam onlangs afscheid als gemeentepredikant van Schoonhoven. Ter gelegenheid hiervan beschreef hij zijn veertigjarige loopbaan als predikant, onder de titel Terug en verder. Een klein verhaal bij het einde van de actieve dienst als predikant van de Protestantse Kerk in Nederland. Geïnteresseerden kunnen de tekst digitaal thuisgestuurd krijgen door ds. Smink rechtstreeks een verzoek te sturen: gjsmink@planet.nl Op Goed Gerucht gaat pionieren ondersteunen De theologenbeweging Op Goed Gerucht en de afdeling Missionair Werk van de Protestantse Kerk in Nederland gaan samen pioniersplekken ondersteunen. Ook willen zij samenwerken om de verbinding tussen bestaande gemeenten en pioniersplekken gaan versterken. Op Goed Gerucht is een vernieuwingsbeweging van protestantse theologen die midden in de wereld willen staan. Voorzitter René van der Rijst: We herkennen in elkaar het zoeken naar vormen van kerkzijn die relevant zijn in deze tijd. Daarom gaan we meedenken over het hoe 8 KERKINFORMATIE JANUARI 2016

9 Op bezoek bij gezinnen JOP - Ouders hebben de meeste invloed op de geloofsontwikkeling van hun kinderen. Dat blijkt uit vele onderzoeken. Toch zijn kerken meestal bezig met het opzetten van goed jeugdwerk. Wat hebben kinderen en ouders eigenlijk nodig in relatie tot de kerk? Met het oog op die vraag is JOP een bezoekproject gestart. Het project voorziet in een laagdrempelige manier om in contact te komen met gezinnen die niet (meer) betrokken zijn bij de kerk. In Barneveld en Amersfoort zijn positieve ervaringen opgedaan met het bezoekproject. Gemeenten die er werk van willen maken, kunnen via JOP een training volgen voor het opzetten van een bezoekproject, waarbij ook de mogelijkheid bestaat voor verdere begeleiding vanuit JOP. Iedereen die zich met bezoekwerk in de gemeente bezighoudt, kan meedoen. Denk bijvoorbeeld aan kerkenraadsleden, leden van werkgroepen voor jeugdwerk en/ of geloofsopvoeding, maar zeker ook geïnteresseerde gemeenteleden en ouders. Meer informatie op ww.jop.nl/bezoekproject. om advies en ondersteuning bij de dagelijkse praktijk van geloven thuis. Vanwege die vraag heeft JOP geloofsopvoeding tot speerpunt van beleid gemaakt. De campagne laat zien dat opvoeden in geloof leuk is en dat de essentie vaak te vinden is in Kleine momenten van grote waarde. Meer informatie op MARIEKE RIEDEMANN communicatieadviseur JOP CAMPAGNE Het bezoekproject is onderdeel van de campagne Kleine momenten van grote waarde. Deze campagne komt tegemoet aan de vraag uit gemeenten en waarom van pionieren. Ook gaat Op Goed Gerucht bijdragen aan de trainingen voor pionierteams. In het kader van deze samenwerking lanceert Op Goed Gerucht een pioniersgeest-netwerk, voor iedereen die pioniert. Het netwerk is bedoeld voor uitwisseling tussen betrokkenen bij pioniersplekken en predikanten die vernieuwend bezig zijn in een bestaande gemeente. Informatie: Feestboek Netwerk Mirre Netwerk Mirre is het netwerk van lesbische en biseksuele vrouwen die verbonden zijn in geloof en spiritualiteit. De voordrachten, gehouden bij de viering van haar 25-jarig bestaan, zijn gebundeld in Hoe hoor jij het Woord? De bundel bevat beschouwingen over het huidige klimaat voor lesbische vrouwen in de christelijke traditie. De bijdragen gaan onder meer over bijbellezen in lesbisch perspectief en over vragen en antwoorden rond religie en spiritualiteit. Netwerk Mirre ontstond uit twee ontwikkelingen: feministische theologen die op grond van de bijbel hun plek in de kerk opeisten. En lesbische theologen die de barricaden opgingen met het statement: Wij hoeven geen rechtvaardiging; wij zijn er! Het optreden van lesbiennes in kerk en geloof heeft ruimte gecreëerd en homoseksualiteit zichtbaar gemaakt. Wat 25 jaar geleden op maar enkele plekken kon, is nu op veel plaatsen mogelijk. Maar niet vanzelfsprekend overal, zo blijkt ook uit de bundel. Pauline Verheule en Ria Ettes (samenstelling), Hoe hoor jij het Woord? Verscheen bij Esuberanza, telt 64 pagina s en kost 7,50. Zie ook: Ab Harrewijn Prijs zoekt nominaties De Ab Harrewijn Prijs, genoemd naar de dominee en parlementariër die in 2002 overleed, zoekt ook in 2016 men- sen die zich op bijzondere manieren KERKINFORMATIE JANUARI

10 Glossy Ontmoetingskerk Bergen op Zoom COMMUNI- CATIE - Maarten heeft er één, en Linda, dus waarom de Ontmoetingskerk in Bergen op Zoom niet? Een blad met mooie foto s en verhalen die over de gemeente vertellen. Hoe kwam het tot stand? Het idee voor deze glossy komt van onze predikant Willem Vermeulen. De aanleiding: eind november was het tien jaar geleden dat hervormd en gereformeerd Bergen op Zoom fuseerden. Enkele jaren daarna is de kerk, een rijksmonument, prachtig gerestaureerd. Dat leverde mooie plaatjes op. INTERVIEWS Met een kleine redactiegroep besloten we ongeveer twintig interviews op te nemen met gemeenteleden, kerkenraadsleden en mensen rondom de kerk, jongeren én ouderen, mannen én vrouwen. We spraken ook met een emeritus-priester, een buurman van het kerkgebouw en een mevrouw die lang betrokken was bij de (nu opgeheven) lutherse gemeente. Zelfs de burgemeester werkte mee aan een interview. Aan iedereen stelden we vijf vragen: Wil je iets vertellen over je persoonlijke geschiedenis? Heb je een bijzondere taak in de gemeente? Wat betekent geloof voor jou? Wat is je band met het gebouw de Ontmoetingskerk? En wat is je visie op de toekomst voor jezelf en voor onze gemeente? Iemand zei: het leken wel intensieve huisbezoeken! VERSPREIDING De glossy is in de gemeente breed uitgedeeld met het verzoek om een gift over te maken aan het onderhoudsfonds. De oplage bedroeg 1500: 1000 voor de eigen leden, enkele tientallen voor relaties en de rest voor de vrije verkoop à 7,00 per stuk. Het onderhoudsfonds heeft de onkosten, zo n 3500,-, voor zijn rekening genomen, uitgaande van een mooi eindresultaat. De reacties zijn heel positief. Zo heeft onze kerk zich op een mooie manier naar buiten toe gepresenteerd. JAN VOORSLUIJS scriba@protestantsekerkbergenopzoom.nl BERICHTEN inzetten voor hun medemensen aan de rafelrand van de samenleving. In 2015, bijvoorbeeld, ging de prijs van 5.000,- naar Helma du Pont uit Breda, die een digitaal platform ontwikkelde waarop mensen anoniem een factuur kunnen betalen voor een ander. Nomineren voor de prijs, die onder andere door Kerk in Actie wordt gesteund, kan tot 1 maart Meer informatie over de prijs en over de wijze van nomineren op Gereformeerde babyboomers Dit boek geeft een geschiedenis weer van een gelovig gezin; een geschiedenis die exemplarisch is voor de ontzuiling in Nederland vanaf de jaren vijftig. De auteurs schetsen aan de hand van hun eigen familie en hun levensbeschouwelijke ontwikkeling een beeld van de gereformeerde cultuur, waarbij hun geloofsbeleving centraal staat. Uiteindelijk hebben de leden van het van oorsprong calvinistische gezin een andere overtuiging gevonden: van orthodox gereformeerd naar vrijzinnig, katholiek, agnostisch, boeddhistisch en seculier. De jeugd vloog uit geeft een doorkijkje in de naoorlogse gereformeerde geloofstraditie. Daarbij betrekken de auteurs ook hoe Nederland de voorbije decennia maatschappelijk en godsdienstig veranderde. Veel van oorsprong gereformeerde lezers, of zij die een vergelijkbare geloofsweg hebben afgelegd, zullen zich herkennen in dit vlot geschreven boek en wellicht hun eigen levensgeschiedenis beter kunnen duiden. Paula en Jan van Cuilenburg, De jeugd vloog uit: Hoe babyboomers het gereformeerde nest verlieten, 176 p., 10 KERKINFORMATIE JANUARI 2016

11 Religies verbinden in Elst GEMEENTE - Van 7 januari tot 7 februari organiseert de Protestantse Gemeente in Elst een Maand van de Spiritualiteit. Het thema is Religies verbinden en het doel: leren luisteren naar de geloofsverhalen van mensen met een andere godsdienst. Nederland is onmiskenbaar een land geworden waar verschillende godsdiensten een thuis hebben gevonden. Het christendom is niet langer de overheersende godsdienst. Sommigen begroeten deze diversiteit met vreugde. Het straatbeeld wordt fleuriger door de aanwezigheid van verschillende culturen. Maar er leven ook angsten en zorgen. Wordt Nederland niet overspoeld door mensen die anders denken over de positie van vrouwen in de maatschappij, het recht op scholing en over de vrijheid van meningsuiting? BEZORGDHEID De Protestantse Gemeente in Elst wil stimuleren dat de bezorgdheid over de multiculturele samenleving van mensen eerlijk onder ogen wordt gezien. Als je iets weet van andere godsdiensten dan helpt dat om vooroordelen uit de weg te ruimen. Op het programma staan bezoeken aan een hindoetempel, een moskee of een synagoge. Er zijn filmavonden, met de film Ik heb een dokter in Marokko over medische zorg in Nederland voor allochtonen, en de film Bon Dieu, over een avondmaaltijd met verschillende culturen aan tafel. Er worden lezingen georganiseerd en de jeugd organiseert een gesprek over de islam. In de spirituele tuin worden een meditatiehut geopend met elementen uit verschillende religies. De gemeente hoopt dat de Maand van de Spiritualiteit een platform wordt voor verschillende culturen en achtergronden. We gaan op zoek naar de verbinding tussen godsdiensten, aldus de aankondiging. Meer informatie: ISBN , 19,90. Meer informatie: book/de-jeugd-vloog-uit Veertigdagentijdkalender Bij de Veertigdagentijdcampagne Ik ga. Zet een stap naar de ander is een kalender gemaakt die de lezer bezinnend door de Veertigdagentijd leidt. De kalender loopt van Aswoensdag 10 februari tot en met Eerste Paasdag zondag 27 maart De zondagen bevatten een meditatief moment, de maandagen een stap die mensen gezet hebben om iets te veranderen in hun leven, de dinsdagen verschillende soorten wandelingen die aanzetten om zelf stappen te zetten, de woensdagen de stap die predikanten zetten om kerk naar buiten te zijn, de donderdagen een gebed of gedicht, de vrijdagen doordenkers over de veertigdagentijd of Pasen, en de zaterdagen projecten van Kerk in Actie die in deze Veertigdagentijd centraal staan. Elke dag heeft een bijbeltekst om verder te lezen. De prijs van de kalender, een handzaam boek, is 4,- per stuk. Er geldt een staffelkorting bij het bestellen van tien exemplaren of meer. Te bestellen via of (030) KERKINFORMATIE JANUARI

12 KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG GEBEDEN COLLECTEN ADVERTENTIES Een antifoon kleurt de dienst Vraag In het Liedboek, Zingen en bidden in huis en kerk, vind ik op verschillende plekken introïtusantifonen. Wat zijn dit en hoe kunnen we ze gebruiken in de dienst? Antwoord Introïtus komt van intocht, en vroeger was dit eerste gezang letterlijk een intocht. Tijdens het binnenkomen van de geestelijkheid zong men een psalm. Een kernvers uit deze psalm werd als keervers (antifoon) gezongen. De antifoon markeerde het begin en het einde van de processie. Later werden de psalmen volgens het kerkelijk jaar gekozen, waardoor zondagen met een sterk karakter (bijvoorbeeld de zondagen in Advent of de Veertigdagentijd) hun eigen introïtuspsalm met bijbehorende antifoon kregen. De redactie van het Liedboek koos ervoor aan te sluiten bij deze traditie en gaf opdracht tot het schrijven van antifonen die qua toonsoort aansluiten op de Geneefse psalmen. Een mooi voorbeeld is Lied 514b, Heel de aarde zal U aanbidden, dat men op de tweede zondag na Epifanie (17 januari) kan zingen in combinatie met Psalm 66, Breek aarde uit in jubelzangen. De tekst van de antifoon hoeft overigens niet altijd uit dezelfde psalm te komen en komt soms uit een ander bijbelboek. De antifoon voor de vierde zondag van de Veertigdagentijd komt bijvoorbeeld uit Jesaja (zie Lied 535e, Verheug u met Jeruzalem ). De antifoon licht als keervers een vers op uit de psalm waar een accent op komt te liggen. Het kleurt de dienst en zet (letterlijk) de toon. Het helpt om te focussen. Het geeft een richting aan; je kunt de woorden meenemen de week in. De antifonen kunnen gezongen worden door een enkele stem, maar zijn zo geschreven dat ze ook door een gemeente goed te zingen zijn. Ze kunnen op de klassieke wijze gebruikt worden, als opening en afsluiting van de psalm, maar ook op een later moment in de dienst, zonder de bijbehorende psalm, bijvoorbeeld als acclamatie na een lezing of bij de gebeden. Probeer het eens uit! DS. MAARTEN DIEPENBROEK lid van de werkgroep eredienst Heeft u een vraag over de eredienst? Stel deze via werkgroeperedienst@protestantsekerk.nl BERICHTEN Zingen over Bijbelverhalen Op zondag 17 januari 2016 komt Marten Kamminga naar de Hezenberg in Hattem voor de workshop Zingen rondom Bijbelverhalen. Zingen geeft stem aan wat er in je ziel leeft en met zingen geef je woorden aan wat je soms niet kunt zeggen. Samen zingen geeft verbondenheid. Kamminga neemt de deelnemers mee aan de hand van liederen die geschreven zijn naar aanleiding van verhalen uit de Bijbel. Er komen allerlei levensthema s aan de orde. Interessant voor wie het nieuwe jaar muzikaal wil beginnen. Locatie: Pastoraal centrum de Hezenberg. Tijd: tot uur. Kosten: 15,- p.p. incl. koffie/thee en na afloop een drankje. Aanmelden: Themavieringen Wilt u een kerkdienst organiseren rondom een specifiek thema? Bijvoorbeeld over vluchtelingen, duurzaamheid, kinderen in de knel, noodhulp of versterk de kerk? Bestel dan de nieuwe brochure Samen vieren gratis via In deze brochure staan praktische tips over het organiseren van zo'n kerkdienst. Ook treft u er vele liederen en gebeden aan. De brochure is te downloaden via Samen vieren Organiseer een bijzondere kerkdienst rond (wereld)diaconaat en zending 1 12 KERKINFORMATIE JANUARI 2016

13 KRONIEK DIENSTGEHEIMEN SYNODESELFIE MENSEN KERK & THEOLOOG GEBEDEN COLLECTEN ADVERTENTIES Wie zijn die mensen die namens de twee miljoen leden van de Protestantse Kerk deel uitmaken van de synode? Waarom besteden ze minstens vier dagen per jaar aan vergaderen over het beleid van de Protestantse Kerk? In deze rubriek vertellen ze daarover. Deze maand: ouderling Berend Kamphuis uit Goutum, afgevaardigde van de classis Leeuwarden, in het dagelijks leven bestuurder van vier scholen voor voortgezet onderwijs in de provincie Friesland. Goede liturgie gaat dieper dan woorden HOE IS HET OM SYNODELID TE ZIJN? Goed bestuur hoeft niet opvallend of spectaculair te zijn, maar als het er niet is, kan het ontbreken ervan ernstige gevolgen blijken te hebben. Mij valt op dat in de synode met veel respect, met een bepaald ritme en met een bepaalde rust gesproken wordt met elkaar. Vergeleken met de gemiddelde toonhoogte van de publieke discussie in Nederland op dit moment, is het wel knap hoe belangrijke en gevoelige zaken worden behandeld. MET WELKE STROMING IN DE PROTESTANTSE KERK VOELT U ZICH VERWANT? In een conservatief gezelschap heb ik de neiging aandacht te vragen voor de vrijzinnigheid, in liberale kring ben ik geneigd het omgekeerde te doen. De behoefte aan evenwicht en redelijkheid speelt ook mee. Als wij beweren dat mensen als kinderen van God wezenlijk bij elkaar horen, moet in de opvatting en de stijl waarmee wij werken en spreken die ander altijd op de een of andere manier een plaats krijgen. Ik ben me verder meer en meer verwant gaan voelen met de rooms-katholieke en anglicaanse tradities. Dat heeft vooral te maken met de liturgie. WAT ONTROERT U IN DE KERK? Goede liturgie kan een dimensie voelbaar maken of een snaar raken die wij met woorden nooit zullen kunnen verwoorden. Onlangs was ik bij een concert waar koormuziek van Arvo Pärt ten gehore werd gebracht, diep-godsdienstige muziek. In het stuk dat wij hoorden was berouw het thema. De diepte van de stemmen, de continue sonore stem onder de melodie en de toonzetting - het zal mineur geweest zijn - maakten de thematiek lijfelijk voelbaar. Vorm en inhoud zijn even belangrijk en versterken elkaar als het goed is. WIE IS GOD VOOR U? Degene die bij al onze drukte en activiteit de werkelijkheid draagt en ons opvangt. God is oneindig veel groter dan wijzelf. We zullen en kunnen Hem nooit doorgronden, en dat moeten we vooral ook maar zo laten. WAT BETEKENT BIDDEN VOOR U? Alles van ons leven voorleggen en opdragen aan God. En stil worden, ruimte maken voor, ontvankelijk worden. Dat is dan het diepe constante in ons leven dat tegenwicht biedt aan het hyperactivistische van onze tijd. WAT MAG MEER AANDACHT KRIJGEN IN DE KERK? Mijn antwoorden zijn mogelijk enigszins eenzijdig, maar ik wil pleiten voor meer aandacht voor liturgie. We leven in een tijd van evenementalisering en het gebruik van het podium (altaar?) als plaats van zelfexpressie. Ik ben er niet op tegen dat die ruimte er is in onze kerk, ik ben zeker ook een groot voorstander van pionieren, maar ik geloof eerlijk gezegd niet zo in een wezenlijke vernieuwing van de liturgie. Juist in de klassieke - katholieke - liturgie komt het back to basics zowel in vorm als in inhoud heel goed tot uitdrukking. Ook zou ik meer aandacht willen voor de eucharistie. Leggen wij protestanten niet te veel nadruk op het woord (met een kleine w )? Zou de existentiële betekenis van het geloof ook niet tot uitdrukking kunnen komen in een rijkere liturgie, juist door meer te putten uit de traditie in plaats van te variëren op het belevingsdenken? WAT IS DE GROOTSTE UITDAGING VAN DE SYNODE IN DEZE TIJD? De moed erin houden en vrolijk, vol vertrouwen en goedgeluimd onze weg vervolgen. Alleen dan kun je ook doen wat de hand vindt om te doen en gaan we niet ten onder aan zorgen of aan onze eigen zwaarte. JAN KAS freelance journalist KERKINFORMATIE JANUARI

14 De landelijke Protestantse Kerk kent een aantal colleges die helpen om het kerkelijk samenleven te ondersteunen. Zij bestaan uit deskundige vrijwilligers en dienen de kerk door werkbare regelingen te ontwerpen, te peilen hoe het gaat in de gemeenten of te bemiddelen bij vastgelopen situaties. Kerkinformatie vraagt hen wat ze doen en hoe ze het doen. Deze maand: het regionale college voor beheerszaken. GENERALE COLLEGES - Niet wachten tot het water aan de lippen staat Meedenken en meekijken met de gemeenten, dat willen de regionale colleges voor de behandeling van beheerszaken. Wij zijn niet een boeman die uiteindelijk zegt: Zo moet het en zo gaat het. Onze insteek is: Hoe kunnen we jullie helpen zodat jullie gemeente goed kan blijven functioneren? Vooral kerkrentmeesters en diakenen hebben met de colleges voor beheerszaken van doen. Deze instanties zien toe op de zorg voor de vermogensrechtelijke aangelegenheden van de gemeenten en diaconieën in de Protestantse Kerk in Nederland. Daarnaast adviseren ze de colleges van kerkrentmeesters en diakenen. PREVENTIEF Toezien, zegt de kerkorde, aldus Coen van der Vlerk, voorzitter van het landelijk overleg van de gezamenlijke colleges. Wij vatten dat op in het bredere kader van ondersteuning en begeleiding van de gemeenten. Als er problemen zijn, proberen we gezamenlijk een oplossing te vinden. Steeds meer zien we het als onze taak om waar mogelijk preventief en proactief op te treden. Vandaar dat de colleges gemeenten ook om een meerjarenperspectief vragen. Dat dwingt hen ertoe om naar de toekomst te kijken: Hoe ontwikkelt zich onze financiële positie? Onze colleges willen niet wachten tot de zorg om de financiën zo groot is dat het water tot aan de lippen staat. We willen juist voorkomen dat een gemeente in een echte probleemsituatie terecht komt. Een indruk van hoe een gemeente er in geldelijk opzicht voor staat krijgen de colleges uit de jaarrekeningen en begrotingen die de gemeenten voorleggen. Die jaarstukken vertonen een duidelijke trend van groen, solide, via geel, risico s, naar rood, problemen. Het levende geld neemt in steeds meer plaatsen af, kerkrentmeesters zijn genoodzaakt het vermogen op te souperen. De teruglopende financiële spankracht is niet alleen een gevolg van dalende ledentallen, ook van een ander geefgedrag bij jongere gemeenteleden, constateert Van der Vlerk. 55-plussers zeggen: De kerk, daar betalen we aan mee. Vaak ook behoorlijk. Terwijl op veel plaatsen, niet overal, jongeren de kerkelijke gemeente in hetzelfde rijtje plaatsen als goede doelen zoals Amnesty International of Greenpeace. Je geeft een bedragje en dat is het. Daar kan een gemeente niet mee uit de voeten. PREDIKANTSPLAATSEN Een belangrijke taak van de colleges is het verlenen van solvabiliteitsverklaringen voor het beroepingswerk. Jaarlijks zijn dat er zo n 150. Een toenemend deel van de aanvragen betreft een parttime predikantsplaats. Van der Vlerk: Het beroepingswerk is voor ons een moment om als het nodig is in gesprek te gaan met een gemeente. De meeste gemeenten willen natuurlijk graag een 100-procentsinvulling van de predikantsplaats. Steeds vaker is dat gezien de financiële verwachtingen niet meer haalbaar. Dat is even een moeilijk ogenblik. Veel gemeenten hadden altijd een volledige predikant en willen dat eigenlijk weer. Voor het afgeven van een solvabiliteitsverklaring kijken de colleges voor beheerszaken, aldus Van der Vlerk, zeer zorgvuldig naar de verwachtin- Voorzitter Coen van der Vlerk. gen van de ledentallen en de financiële mogelijkheden. Met een perspectief van acht tot tien jaar. Onze ervaring is evenwel dat veranderingen zo snel kunnen gaan dat de waarde van een solvabiliteitsverklaring in de praktijk voor niet langer dan vijf à zes jaar kan gelden. Als er ineens veel meer mutaties zijn, door overlijden of vertrek van veel gemeenteleden, kan de financiële ruimte in vooral kleinere gemeenten heel rap minder worden. KERKGEBOUWEN Aandacht vragen ook de kerkelijke gebouwen. In grotere steden worden kerken uit noodzaak gesloten. In kleinere gemeenten gaat dat in toenemende mate ook spelen, door teruggang in ledental en de beperktere financiële armslag. Bovendien is de rijksbijdrage voor het onderhoud van rijksmonumentale kerken de afgelopen jaren sterk gereduceerd. Dit alles leidt, veelal noodgedwongen, tot een proces van samenwerking tussen en clustering van gemeenten. Voor de komende jaren voorzien de regionale colleges 14 KERKINFORMATIE JANUARI 2016

15 Het landelijk overleg van regionale colleges voor beheerszaken, van links naar rechts: achterste rij: W. de Lange, J. Geut, W. de Jager, A. Wingelaar, J. Versluis, D. van Loenen, B. Noppers, H. Jansen, J. Clifford, P. Faltay, Middelste rij: H. de Groot, M.W. Volders, C. van der Vlerk, W. Duizer, W. Holtslag. Voorste rij: A. Spijksma, A. Severijnen-Nobels, P. Doolaard. wat kerkgebouwen betreft zowel in de steden als daarbuiten een forse toename van het aantal aanvragen tot toestemming voor verkoop (soms overdracht aan een stichting). De regionale colleges hebben daar een visie op. Van der Vlerk. Niet elk kerkgebouw kan in gebruik blijven, maar vormen van kerkelijk leven dichtbij zijn van groot belang om onnodige vervreemding van gemeenteleden met 'hun' kerk te voorkomen. Wij ondersteunen dan ook gemeenten in het behouden van 'preekplaatsen', wat niet altijd kerkgebouwen hoeven te zijn. Daarnaast kunnen 'nevenbestemmingen' goede oplossingen bieden om de jaarlijkse lasten te verminderen. Zo n aanpak geeft bovendien de mogelijkheid om de kerk meer met de samenleving te verbinden. Maar dat vraagt wel heel wat organisatiekracht van de kerkgemeente, en ook daaraan is in veel gevallen gebrek. MENSEN BOVEN STENEN Van der Vlerk tekent er wel bij aan dat als het erop aankomt mensen boven stenen gaan en de inzet van een predikant of een kerkelijk werker belangrijker is dan behoud van een kerkgebouw. Het gaat in de kerk per slot van rekening om de voortgang van de verkondiging van het evangelie. JAN KAS freelance journalist FUNCTIESCHEIDING VOORKOMT FRAUDE Kerkrentmeesters en diakenen moeten er zorg voor dragen dat de boekhouding en het middelenbeheer niet in één hand zijn, zegt ordinantie 11 bij de kerkorde. De colleges voor beheerszaken stellen echter nogal eens vast dat er in gemeenten niet voldoende functiescheiding is tussen de penningmeester en de administrateur. Soms is er zelfs helemaal geen scheiding. Van der Vlerk: Functiescheiding voorkomt mogelijke malversaties of fraude. Onvoldoende scheiding kan te maken hebben met het niet beschikbaar zijn van voldoende bekwame mensen, maar een oplossing kan dan zijn dat een paar kleinere gemeenten, met behoud van de eigenheid, voor de administratie een combinatie aangaan. De regionale colleges signaleren verder dat in gemeenten naarmate de financiële problemen groter worden de neiging bestaat om diaconale vermogens aan te spreken om het gemeenteleven gaande te kunnen houden. In lijn met de kerkorde achten wij dat niet juist, reageert Van der Vlerk. Diaconaal geld moet diaconaal worden besteed. Voor overheveling van diaconaal geld geven wij geen toestemming. Als een gemeente niet zelfstandig kan voortbestaan, adviseren wij tot een vorm van samenwerking met naburige gemeenten die tot een toekomstbestendige situatie moet leiden. Voor de overgangsperiode daarnaartoe vinden wij, onder condities, een tijdelijke lening door de diaconie aan de kerk verantwoord. Als het geld uiteindelijk maar weer terugkomt in de kas van de diaconie. KERKINFORMATIE JANUARI

16 Internetnieuwtjes Een website voor uw gemeente: Te moeilijk? Te duur? Niet haalbaar? Kijk eens op OECUMENELEZING Prof. dr. Christa Anbeek, hoogleraar Remonstrantse theologie aan de Vrije Universiteit, spreekt op 15 januari in Utrecht de Oecumenelezing 2016 uit. De lezing zal gaan over levenskunst als het laveren tussen geluk en kwetsbaarheid. Zij gaat in op de rol van religie in onze eeuw. Betrokkenheid bij godsdienst lijkt in Westerse landen minder georganiseerd te zijn vanuit confessionele verzuiling, terwijl mensen wel religieuze gevoelens hebben en willen uitwisselen en vieren. De Oecumenelezing wordt jaarlijks georganiseerd door de Raad van Kerken in Nederland. De bijeenkomst wordt geopend door de nieuwe voorzitter van de Raad dr. Dirk Gudde. Ds. Klaas van der Kamp geeft een jaaroverzicht en pastoor Bernt Wallet van de Oud-Katholieke Kerk zal de liturgie leiden. Na afloop is er een nieuwjaarreceptie. Tijd en plaats: vrijdag 15 januari 2016, uur, Geertekerk, Geertekerkhof 23, 3511 XC Utrecht. 16 Aanmelden (tot 8 januari) en meer informatie: rvk@raadvankerken.nl, tel. (033) , Kosten 10,- (studenten gratis), te voldoen bij entree. Meer informatie: RELIGIEUS ERFGOED PREEKWIJZER SNELLER De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft een interactief platform gelanceerd over de toekomst van religieus erfgoed. Deze website moet uitgroeien tot dé plek voor nieuws, kennis en meningsvorming over Nederlands religieus erfgoed. Via de site worden nieuws, evenementen en praktijkvoorbeelden gedeeld. De site fungeert ook als kennisbank voor kerkeigenaren, overheden, geïnteresseerden en ontwikkelaars. Via fora en blogs wordt uitwisseling van kennis en ervaringen gestimuleerd. Preekwijzer is een digitale hulp bij de preekvoorbereiding en draait nu één jaar. Het zoeksysteem is recent sneller gemaakt. Ook worden wekelijks teksten toegevoegd, zoals gebeden, liturgische teksten en speciaal geschreven preekschetsen door auteurs uit de volle breedte van de protestantse traditie. Het platform biedt toegang tot meer dan 6000 pagina s vakliteratuur. Naast meer dan 2000 preekschetsen: kindermomenten, bijbels-theologische artikelen en artikelen over preken en preekvoorbereiding. KUNST ARMOEDE Deze zomer wordt in Bad Honnef het Christian Artists Seminar 2016 gehouden. Zestig professionals komen optreden, lesgeven en spreken. Er zijn meer dan tachtig verschillende workshops, verdeeld in onder andere vocaal, instrumenten, beeldende kunsten, podiumkunsten, media/communicatie. Alles over het programma is te vinden op de website, waar ook promovideo s staan en een link naar het Christian Artists You Tube kanaal met alles van de afgelopen jaren. Met de presentatie van het boek Betrokkenheid troef over 70 succesvolle armoedeprojecten in Nederland start op 22 januari het nieuwe landelijke knooppunt Kerken en Armoede. U kunt er bij zijn van uur in de Opstandingskerk te Houten. Er zijn inleidingen van Herman Noordegraaf, Erik Borgman en Klaas van der Kamp. Programma en aanmeldadres (tot 17 januari) staat op deze nieuwe website van het knooppunt. KERKINFORMATIE JANUARI 2016

17 Frisse blik van buitenstaander INTERIM- PREDIKANT - Gemeenten kunnen veel profijt hebben van een interimpredikant voordat ze weer een nieuwe dominee gaan beroepen. Een praktijkervaring uit Rotterdam-Ommoord. In anderhalf jaar is er veel gebeurd in de protestantse wijkgemeente Open Hof in Rotterdam-Ommoord. Twee predikanten namen tegelijk afscheid wegens emeritaat. De gemeenteleden dachten en besloten intensief mee over de koers voor de toekomst. De organisatiestructuur is daarop ingericht. En in februari kan de beroepingscommissie haar werkzaamheden afsluiten met de verwelkoming van de nieuwe wijkdominee. HELDERHEID Ds. Pieter van Winden was de afgelopen maanden als interimpredikant werkzaam in Ommoord. Bewust is voor deze tussentijdse oplossing gekozen, zegt kerkenraadslid Nienke Timmers. We hadden totaal geen ervaring in het beroepen van een dominee, dat hadden we lange tijd niet hoeven doen. Bovendien wilden we de tijd nemen om na te denken over de vraag wat voor predikant bij ons zou passen en, daarmee onlosmakelijk verbonden, wat voor gemeente we in deze tijd willen zijn. Als interimpredikant, landelijk in dienst van de Protestantse Kerk in Nederland, nam Van Winden vooral de rol van begeleider op zich. De financiering voor de nieuwe dominee was even een probleem, hoe doe je dat dan? En hoe ga je als kerkenraad in gesprek met de gemeente? Soms hielp ik met kerkorde en procedures, een andere keer kwam ik met ideeën, voor het pastoraat, spiritualiteit of het jeugdwerk. Timmers: Pieter gaf vanuit zijn kennis en ervaring sturing. Dat was voor kerkenraad en gemeente heel belangrijk. Er is veel helderheid geschapen. Een standaardaanpak voor een interimpredikant is er niet, zegt Van Winden. Ik ben niet een tv-kok die even zegt hoe de gemeente moet koken. We pakken de ingrediënten die lokaal voor handen zijn: de mensen, het geloof, de uitdagingen. De interimpredikant helpt daarbij in het maken van gefundeerde keuzes. Zo bereiden we samen als het ware de gerechten. Dat hoeft niet helemaal mijn smaak te zijn. Het gaat om de gemeente. De frisse blik van de buitenstaander was welkom, meent jeugdouderling Egbert Engelfriet. Iemand die de gemeente kent, kent ook de gevoeligheden die er zijn en houdt daar bewust of onbewust rekening mee. Pieter bleef doorvragen en legde zo de knelpunten op tafel. Daardoor konden we betere keuzes maken. Onze gemeente is vooral een doe-gemeente, ik ervaar het als een pluspunt dat er door de bezinningsperiode ook meer met elkaar over het persoonlijk geloof wordt gesproken. VRIJHEID GEVEN Van Winden is inmiddels tien jaar interimpredikant: Vooraf staat vast dat je afscheid van elkaar neemt als het tijdelijke traject erop zit. Ik kan niet ter plaatse beroepen worden. Die tijdelijke basis geeft naar elkaar toe een enorme vrijheid. Daardoor kun je over en weer veel met elkaar ondernemen in een korte tijd. Bij het hele proces werden zoveel mogelijk gemeenteleden ingeschakeld. Timmers: De mensen voelen zich meer betrokken nu, ze hadden inspraak, er is naar hen geluisterd. De interimpredikant maakte alvast een begin met een speerpunt voor de komende jaren: het herstellen van de contacten met de 40-minners in Ommoord. Van Winden: Een groeiend aantal mensen vindt de weg naar de kerk. En de kerk volgt bewust wat er speelt in de wijk. De gemeente kijkt geïnspireerd naar de toekomst. Esther van der Zaan, actief in het jeugdwerk: De nieuwe dominee komt min of meer in een gespreid bedje. Het scheelt hem minstens een jaar dat Pieter samen met de kerkenraad al een aanzet voor de toekomst heeft gegeven. JAN KAS freelance journalist "We pakken de ingrediënten die lokaal voorhanden zijn." Van links naar rechts: Esther van der Zaan, ds. Pieter van Winden, Nienke Timmers en Egbert Engelfriet. MEER WETEN? Vragen over het inzetten van een interimpredikant? Mail of bel met het Team Mobiliteit: ds. Gerrit van Meijeren, (030) , mobiliteitspool@protestantsekerk.nl KERKINFORMATIE JANUARI