De potenties van korte omloop hout

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De potenties van korte omloop hout"

Gerarda van de Brink
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 FACULTEIT INDUSTRIËLE INGENIEURSWETENSCHAPPEN CAMPUS GEEL De potenties van korte omloop hout Maarten De Bie Promotor: Dr. Ir. Bert Reubens Samenvattend artikel Co-promotor: Prof. Leander De Vos Academiejaar

3 Een uitloop voor kippen, waarom? Vandaag de dag wordt de consument steeds meer en meer bewust omtrent zijn voeding en de herkomst daarvan. Meer en meer mensen kopen dan ook eieren van vrije uitloop of bio-eieren. Vele kippenhouders welke een uitloop voorzien ervaren echter dat weinige kippen effectief gebruik maken van hun uitloop. Een groot gedeelte van de kippen verlaat raar of zelden de stal en die kippen die naar buiten gaan blijven meestal dicht blij de stal. Een uitloop voor kippen lijkt dus vaak niet meer als verloren ruimte te zijn. Nochtans zou het voor kippen, kippenhouder en milieu veel beter Figuur 1: Kippen in een 1 jarige KOH aanplant. Bron: Ilvo zijn indien de kippen de uitloop wel zouden gebruiken. Dierenwelzijn zou stijgen, ziektedruk en verenpikken zou verminderen en de puntbemesting rond de stal zou beter verspreid geraken. De reden dat de kippen de uitloop schuwen blijkt aan diens indeling te liggen. Kippenhouders kiezen vaak voor grasland als indeling van hun uitloop. Angst voor roofdieren schijnt hier een belangrijke reden voor te zijn. Een goede omheining (mogelijks met een schrikdraad aan de buitenkant) en het goed afsluiten van de stal tijdens de nacht lijkt echter reeds voldoende om vossen en steenmarters weg te houden. Roofvogels verkiezen dan weer open vlaktes, en kunnen dus geweerd worden met zo veel mogelijk beplanting. Een andere belangrijke reden om voor grasland te kiezen is het weinige werk dat dit met zich mee brengt. Verschillende praktijkvoorbeelden toonde echter reeds aan dat uitlopen met beplanting of constructies veel meer in trek zijn bij de kippen. Beplanting op een uitloop plaatsen is uiteraard gemakkelijk gezegd, maar moet uiteraard ook mogelijk zijn. In de eerste plaats moet het gekozen gewas combineerbaar zijn met de functie van uitloop. Dit wil zeggen dat het gewas de aanwezigheid van kippen verdraagt, maar ook dat het gewas de toegang voor de kippen nooit en op geen enkele manier verhindert. Het gebruik van herbicides of pesticides is uiteraard volledig uit den boze op een uitloop. Tenslotte mag een eventueel gekozen beplanting niet te veel extra werk met zich mee brengen, en zou deze liefst ook voor extra inkomsten zorgen. Het wordt al snel duidelijk dat slechts weinige beplanting effectief aan deze voorwaarden voldoet. Wat is korte omloop hout Korte omloop hout (KOH) is een teelt van snelgroeiende houtige gewassen (meestal wilg of populier) welke op hoge densiteit aangeplant worden ( tot planten per ha) en op relatief korte tijdspanne (meestal 3 jaar) geoogst worden voor houtsnippers. 1 aanplant kan normaal gesproken 7 keer geoogst worden en zal dus 21 jaar mee gaan. Een groot voordeel van KOH is dat het relatief weinig werk met zich mee brengt. Enkel in het jaar van aanplanten, en bij het afronden van de teelt (na 21 Figuur 2: Een KOH aanplant in zijn 2 e groeiseizoen. Bron: Ilvo

4 jaar) zal KOH wat extra werk met zich mee brengen. De teelt van korte omloop hout Voordat er met aanplanten begonnen kan worden dient men eerst het perceel te ploegen, te eggen en aan te rollen (eggen en aanrollen gebeurd in 1 werkgang). Afhankelijk van de beplanting het jaar vooraf kan een mechanische onkruidbestrijding voor het ploegen noodzakelijk zijn. Vervolgens kan men dan met aanplanten beginnen. Het plantmateriaal bestaat bij KOH (indien wilg of populier) uit ongeveer 20 cm lange stekken welke bijna volledig in de grond geplant moeten worden. Het aanplanten kan handmatig gebeuren (hetgeen veel tijd vraagt) of kan met een preiplanter gebeuren (aangeraden). Indien gebruik gemaakt wordt van een preiplanter, zal de volledige aanleg ven een KOH perceel (aanplanten + grondwerk) ongeveer 20 werkuren (en 11 machine uren) per ha in beslag nemen. Figuur 3: Aanplanten van KOH met behulp van een preiplanter. bron: Inagro (2014) Gedurende het eerste jaar van aanplanting zal men er op moeten toezien dat eventueel opkomend onkruid de KOH aanplant niet verstikt. Door echter tijdig de juiste onder begroeiing in te zaaien kan dit werk al aanzienlijk vergemakkelijkt worden. Mogelijks is 1 of 2 keer maaien noodzakelijk. Dit kan dan gebeuren met behulp van een bosmaaier of een maaibalk. Verder moet er opgemerkt worden dat de kippen ook hun bijdrage zullen leveren bij de onkruidbestrijding. Om vlot te kunnen oogsten wordt KOH meestal in dubbele rijen geplant met 1m50 tussen de dubbele rijen, en 0m75 tussen 2 gekoppelde rijen. In de rijen zal gewerkt worden met een plantafstand van 0,9 tot 0,3m hetgeen een respectievelijke plantdensiteit van tot planten per ha geeft. Reeds verschillende machines werden ontwikkeld welke de dubbele rijen in 1 keer kunnen oogsten. De stammen worden dan in 1 bewerking afgezaagd, versnipperd en op een kar geblazen. De meest gebruikte machines zijn de veldhakselaar met aangepaste oogstkop (efficiënt, maar moet soms van ver komen) en kleinere oogstmodules welke achter een tractor gehangen worden (aangedreven met aftakas). Oogsten gebeurt best gedurende de winter wanneer alle bladen van de bomen zijn. Na 21 jaar zal de aanplant vernieuwd moeten worden. Om dit mogelijk te maken, zullen eerst de oude stronken verwijderd moeten worden. De mogelijkheden bestaan hier uit gebruik te maken van een bosfrees (verhakseld in 1 werkgang alles tot op 40 cm diep) of uitgraven met een graafmachine. Uiteraard bestaat er bij KOH net zoals bij eender welke andere teelt de mogelijkheid op ziektes of plagen. Wilgenhaantje (bij wilgen) en roest (bij populieren) zijn hier de voornaamste van. Bestrijding van wilgenhaantje of roest is echter niet noodzakelijk. Bij hevige aantasting kan wel groeiverlies optreden, maar volledige afsterving van planten zal niet Figuur 4: Oogsten van KOH met behulp van een oogstmodulle. Bron: Tuinbouwnet (2014)

5 voorvallen. Door gebruik te maken van meer resistente (volledig resistent bestaat niet) rassen kunnen deze problemen ook sterk ingeperkt worden. Ook moet er hier opgemerkt worden dat kippen een natuurlijke bestrijding van wilgenhaantje zijn doordat zij de poppen (in de grond) opeten. Enkel voordelen? Of ook nadelen? Het enige echte nadeel aan het combineren van KOH met kippen is het feit dat jonge wilgenscheuten ook eetbaar zijn voor kippen. Een nieuwe aanplant zal dus van de kippen afgeschermd moeten worden totdat deze groot genoeg is. Normaal gesproken duurt dit ongeveer 2 maanden. Ook na elke oogstperiode zal het KOH terug wat tijd nodig hebben om te herstellen (waarschijnlijk minder dan 2 maanden). Met behulp van een goede planning kan er echter voor gezorgd worden dat deze periodes van eerste groei en hergroei samen vallen met het wisselen van de kippen. Wat te doen met houtsnippers? Een goed groeiende aanplant brengt normaal gesproken ongeveer 10 ton droge stof per jaar op. Dit betekent dus dat men op 1 hectare na 3 jaar ongeveer 60 ton verse houtsnippers (30 ton gedroogd) zal oogsten. Als we de energetische inhoud van de houtsnippers beschouwen, dan kunnen we dit vergelijken met een jaarlijkse opbrengst van 5000 l stookolie per ha. Deze houtsnippers zijn een prima vorm van bio-energie. Niet alleen kunnen de houtsnippers gebruikt worden voor warmte en bio-elektriciteit, maar tegenwoordig wordt er ook al op grote schaal biobrandstof (bio-ethanol) gemaakt van hout(snippers). Tenslotte dient opgemerkt te worden dat verwarming met houtsnippers ook reeds mogelijk is op schaal van privé woningen. Besluit We kunnen concluderen dat het combineren van KOH met kippen een groot aantal voordelen met zich mee brengt. In de eerst plaats zal KOH op een uitloop een positieve inpakt hebben op het dierenwelzijn en de ziektedruk van de kippen. Voor de kippenhouder zal KOH niet alleen een extra inkomst betekenen, maar het is ook een manier een (positieve) bijdrage leveren aan een aantal sterk actuele milieuproblemen. Hiertegenover staat dat een kleine hoeveelheid extra werk en een goede planning (van de kippencycli) noodzakelijk zal zijn. Literatuurlijst Inagro, (2014) Gevonden op het internet op 21 maart 2014 : Tuinbouwnet (2014) Gevonden op het internet op 21 maart 2014:

Vergelijkbare documenten

KOH in de uitloop: Ervaringen in Vlaanderen. Studiedag: beplantingen in de buitenloop 06/05/2015

KOH in de uitloop: Ervaringen in Vlaanderen Studiedag: beplantingen in de buitenloop 06/05/2015 ARBOR Kernvraag: Biomassa voor de productie van energie? Voorwaarde: aanplanten op onbenutte grond bv. buitenloop