Abstracte lijnen. 100 jaar Luc Peire

Transcriptie

1 museabrugge.be MUSEA BRUGGE persdossier tentoonstelling Abstracte lijnen. 100 jaar Luc Peire > ARENTSHUIS

2 TENTOONSTELLING Abstracte lijnen. 100 jaar Luc Peire kort Het oeuvre van Luc Peire kent een boeiende evolutie. Na zijn studietijd zorgt de kennismaking met Constant Permeke voor werk in expressionistische stijl. Reizen naar Italië, Spanje, Marokko, de Balearen en Congo leveren tal van internationale contacten met andere kunstenaars en nieuwe invloeden op. Het figuratief werk wordt geabstraheerd en tweedimensionaal. Aanvankelijk is de mens nog aanwezig maar de figuren worden steeds dunner, voorwerpen worden onherkenbaar. Langzaam wordt het werk volledig abstract. Vanaf het eind van de jaren 1950 ontstaat het typische werk met verticale lijnen, abstract verticalisme. De evolutie in het werk van Luc Peire wordt getoond aan de hand van de collectie van het Groeningemuseum. Die bevat een aantal schilderijen, een recent verworven tekening en het in 1992 door de kunstenaar geschonken grafisch oeuvre. Het Atelier Luc Peire Stichting Jenny & Luc Peire verleent haar medewerking met werken uit de collectie in Knokke. De tentoonstelling opent niet toevallig op 7 juli: de honderdste geboorteverjaardag van Luc Peire. 2

3 Luc Peire 100 Door Marc Peire, curator Stichting Jenny & Luc Peire Op 7 juli 1916 werd kunstenaar Luc Peire in Brugge geboren. Hij overleed in Parijs op 7 februari De evolutie van zijn beeldende stijl blijft een unicum binnen de internationale kunstbeweging van de 20ste eeuw. We vatten ze in één volzin samen: Peires stijl evolueert vanuit het expressionisme over een persoonlijke reductie en stilering van de menselijke figuur naar een voorstelling van de mens als spiritueel wezen, gesymboliseerd in de verticale beweging en gesitueerd in een uitgebalanceerde ruimte. Zo groeit Peire internationaal uit tot de meester van het abstract verticalisme. De abstractie bij Peire is er dus niet zomaar in een flits gekomen, doch wel zeer geleidelijk, consequent en persoonlijk doorvoeld. Hoe legt Luc Peire die weg af, van figuratief naar non-figuratief (abstract)? We volgen hem op zijn artistiek parcours. Als kunststudent in Brugge ( ), in Gent ( ) en in Antwerpen ( , in de ateliers Monumentale Kunst van Gustave Van de Woestyne) leert Luc Peire op sublieme wijze de academische technieken van het tekenen en het schilderen, maar raakt ook in de ban van Constant Permekes niet-academische, vrije aanpak. Sommige landschappen, portretten en interieurs uit die periode verraden in compositie, kleur en toets ongeremd de krachtig expressieve beeldentaal van de meester uit Jabbeke. Maar bij de jonge Luc Peire treedt nooit overdreven vervorming van het afgebeelde op. Op Peires leertijd volgt tijdens de sombere oorlogsjaren een animistische, beter omschreven als intimistische tussenperiode. Luc Peire komt nu in contact met het Brusselse kunstleven. 1947: invloed van de Italiaanse frescoschilderkunst (Trecento & Quattrocento) Vlak na de oorlog sluit Peire zich aan bij La Jeune Peinture Belge. Maar samen met zijn Vlaamse vrienden-kunstenaars Rik Slabbinck en Jack Godderis neemt hij al op 15 maart 1947 ontslag. Het trio protesteert namelijk tegen de steeds sterker wordende invloed van de École de Paris binnen deze Belgische kunstenaarsgroep. In oktober van datzelfde jaar onderneemt Luc Peire een lange studiereis naar Italië, op zoek naar de wortels van de klassieke kunst. De wondere fresco s van Giotto in Padua en van Piero della Francesca in Arezzo fascineren hem. Na die reis, vanaf 1948, beheerst het structurele principe van deze Italiaanse frescoschilderkunst ook zijn werk. Op het tweedimensionale vlak wordt gecomponeerd met omlijnde vormen en kleurvlakken. Details worden meer en meer achterwege gelaten. De aanzet tot essentialiseren en schematiseren van figuren en vormen tot een harmonisch gestructureerd verfijnd spel van heldere kleuren duikt op in tijdens reizen in Spanje en op verschillende locaties in Marokko. In 1950 leert Luc Peire op de Balearen zelf de techniek van het al fresco-schilderen (een muur beschilderen op de natte pleisterlaag) en past ze het jaar daarop toe onder andere in het woonhuis van zijn broer te Sint-Kruis (Brugge). 1951: fresco op doek Beïnvloed door de techniek en door het monumentale karakter van zijn fresco s gaat Luc Peire over tot het schilderen op doeken van groter formaat zoals La Famille Godderis (1951, CR 455). Luc Peire komt nu tot een krachtiger schematiseren en stileren van het uitgebeelde. Eliminatie van het detail en vereenvoudiging verhogen de structurele kracht van het doek. In La Famille Godderis herinnert de kunstenaar ons nog aan verschillende genres (stilleven, portret, interieur) die hij vroeger schilderde en nu tot een mooie vormkleursynthese brengt op één doek. 3

4 : Belgisch-Kongo / Tenerife Een lange reis naar Belgisch-Kongo en Tenerife ( ) en intense gesprekken met kunstessayist Eduardo Westerdahl en architect Alberto Sartoris op dit Canarische eiland leiden tot een nieuwe artistieke geboorte van Luc Peire. Vanaf nu worden werken gerealiseerd waarin de mens niet meer anekdotisch, als individu wordt voorgesteld maar als être humain, als vergeestelijkte vorm, bevrijd van alles wat wijst op het zintuigelijke, en gesitueerd in een ruimte met kleurtonen van metafysisch blauw, bruin, zwart en wit. Mens en ruimte zullen vanaf nu het oeuvre van Peire blijven beheersen. Midden jaren 50: verdere verticale abstrahering Parijs Vanaf 1954 zet het formalisme en de abstraherende tendens zich nog sterker door. Luc Peire zoekt vanaf nu de Parijse artistieke wereld op. De kunstenaar speelt voortaan met variaties van ruimtelijkheid (diep, open, ingedeeld, decormatig). Menselijke figuren slankt hij verder af in verticaliteit of groepeert ze tot gebundelde arabesken. Nadien gaan die over tot een verticaal (gebundeld) lijnenspel met suggestieve In een volgende fase verdeelt Luc Peire het vlak in verticale stroken en banden. Het schilderij wordt de scène van een spel met wisselende vlakken, transparante architectuurwanden, banden in graduele kleurtonen (gordijneffect) of zuivere lijnen, al dan niet verruimd en verdiept door een diagonaal (bijvoorbeeld Ramses, 1962, CR 833) of een buiging. Steeds bevat zijn werk ruimtelijkheid en spatiale diepte door de (gesuggereerde) horizontale in de benedenzone en de intensiteit van kleuren met de dominanten rood, geel, blauw. Vanaf midden jaren 60 tot het einde: abstract verticalisme Vanaf zijn verblijf in New York (1965/1966) tot aan zijn laatste werk (1992) houdt Luc Peire zich als abstract verticalist consequent aan de dunne verticalen, smalle of brede kleurstroken en -banen die zich aanvankelijk centraal sereen ritmeren en bundelen (Bruges, 1968, CR 1019). buigingen en rondingen en het hoofd als cirkelvorm (Mwinda Mingi, 1955, CR 626).

5 Later situeren die zich aan de zijkanten van een veelal monochroom veld. Zo nodigt Luc Peire de beschouwer uit zijn werk virtueel binnen te stappen, aangezogen door de ruimtelijke kracht van de kleur. Maar Luc Peire beschildert niet alleen doeken en panelen. Hij tekent ook en maakt heel wat gravures. In marge: zijn hele grafisch oeuvre (etsen en gravures) schonk hij in 1992 aan zijn geboortestad Brugge. En met de zwart-wit- graphie als persoonlijke kunstvorm (een mengvorm van schilderij en gravure) bereikt Luc Peire de essentie van zijn doorgedreven verticalisme. Hij past dit model van geritmeerde optical art toe in zijn drie spiegel-environments (1967, 1968, 1973) waarin hij in uiterste consequentie de climax van zijn artistieke streven bereikt: het verticale, het oneindige en de ruimte. Jenny Peire-Verbruggen, in haar dagboeknotities De ateliers van Luc Peire. Niet minder dan 26 ateliers overal ter wereld heeft ze samen met haar man bewoond. Na de dood van de kunstenaar in 1994 (een jaar na Jenny s overlijden) kwam zijn erfenis in handen van een Stichting met de naam: Atelier Luc Peire - Stichting Jenny & Luc Peire. Ze is gevestigd in de De Judestraat 64 te B-8300 Knokke-Dorp. Ze beschikt over het atelier, de bungalow en de tuin van de kunstenaar. Ze richtte er ook een functionele nieuwbouw op als kluis voor de werken van Luc Peire. Voor het tentoonstellen van Peires sleutelwerk Environnement I (uit de Collectie van de Vlaamse Gemeenschap) werd een tuinkamer ontworpen. Zeker een bezoek waard! Info: com Peires wil tot samenwerking met andere kunstenaars, architecten en urbanisten leidt ook tot heel wat integratieprojecten in België en in Frankrijk. De artistieke carrière van Luc Peire volgt een breed en internationaal parcours. Daarover getuigt ook de echtgenote van de kunstenaar, EXTRA Luc Peire-evocatie door Wouter M. Hessels en Marc Peire op zondag 25 september 2016 om uur in de Vriendenzaal van Musea Brugge, Dijver 12 5

6 afbeeldingen in HR Afbeeldingen kunnen enkel voor promotionele doeleinden ten gunste van dit project gedownload worden op volgende link: com/photos/museabrugge/sets/. Gelieve de correcte credits te vermelden. Meer info Afspraak kan geregeld worden via of t Persbezoek expo mogelijk op afspraak cf rubriek pers onder De persmap kan ook online geraadpleegd worden en teksten mogen overgenomen worden via -> rubriek pers La famille Godderis (1951, olieverf op doek, Collectie Stichting Jenny & Luc Peire) 2. Mwinda Mingi (1955, olieverf op doek, Belfius collectie) 3. Ramses (1962, olieverf op doek, Groeningemuseum) 4. Gezicht op Straatsburg (1939, potlood, Groeningemuseum) 5. Manolete (1957, olieverf op doek, Groeningemuseum) 6. Gasthuisberg (1991, aquatint op papier, Groeningemuseum) 7. Lemonsol (1968, aquatint, gedrukt van koperplaat, op papier, Groeningemuseum) 8. Luc Peire in zijn Environnement I (1967, synthetische verf op formica, spiegels, 339 x 339 x 240 cm, ILP 777, Collectie Vlaamse Gemeenschap, in langdurige bruikleen Stichting Jenny & Luc Peire, Knokke) 9. Bruges (1968, olieverf op doek, 195 x 130 cm, CR 1019, Collectie Stichting Jenny & Luc Peire) 10. Tamiluz (1971, ets en aquatint, gedrukt van koperplaat, op papier, Groeningemuseum)

7 Praktische info tentoonstelling Titel: Abstracte lijnen. 100 jaar Luc Peire Locatie: Arentshuis, Dijver 16, 8000 Brugge Data: van 7 juli t/m 6 november 2016 Openingsuren: van dinsdag tot zondag van 9.30 tot 17 uur. Tickets: 4 (26-64 j.) E 3 (>65 j. & j.) [incl.. permanente collectie] combiticket Groeningemuseum + Arentshuis 8 (26-64 j.) 6 (>65 j. & j.) [incl. permanente collectie] gratis voor kinderen t/m 11 jaar en inwoners van Brugge Verzoek Wij verzamelen alle mogelijke recensies betreffende onze musea en evenementen. Daarom vragen wij u een kopie van het door u gepubliceerde artikel, of een cd met de desbetreffende uitzending, op te sturen naar Sarah Bauwens, hoofd pers & communicatie Musea Brugge, Dijver 12, B Brugge. U kunt de bestanden ook digitaal bezorgen (ftp of url doorgeven) t.a.v. sarah.bauwens@brugge.be 7 Met dank voor uw medewerking en belangstelling.

8 8 danken hun bijzondere begunstigers