EUROPEES PARLEMENT. Commissie economische en monetaire zaken. MEDEDELING AAN DE LEDEN nr. 25/2005. Bijdrage van de Sejm, het parlement van Polen

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT Commissie economische en monetaire zaken MEDEDELING AAN DE LEDEN nr. 25/2005 Betreft: Bijdrage van de Sejm, het parlement van Polen In bijlage vindt u de bijdrage van de Sejm, het parlement van Polen tot het interparlementaire debat onder de titel: 'Europees economisch beleid: een nationaal en Europees perspectief' Brussel - maandag 25 april 2005 DIRECTORAAT-GENERAAL INTERN BELEID 5 april 2005 Externe vertaling CM\ doc PE v01-00

2 PE v /8 CM\ doc

3 Sejm, het parlement van Polen Informatie van de Commissie voor Europese aangelegenheden over het 'Europees economisch beleid: een nationaal en Europees perspectief' aangenomen op de zesenzestigste vergadering op 23 maart De algemene richtsnoeren voor het economisch beleid en het stabiliteits- en groeipact (SGP) vormen - samen met de stabiliteits- en convergentieprogramma's - de twee belangrijkste elementen van de governance van het economisch beleid in de EU. Kunt u ons informatie verstrekken over de wijze waarop uw Parlement deze vraagstukken jaarlijks behandelt? Op welk niveau wordt er in uw Kamer over gedebatteerd en welk gevolg wordt daaraan eventueel gegeven? De Sejm, haar Commissie voor Europese aangelegenheden en haar commissies voor begrotingen, overheidsfinanciën en economische zaken hebben tot nu toe slechts over een aantal aspecten van de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid standpunten geformuleerd. De algemene richtsnoeren voor het economisch beleid werden nog niet tijdens een plenaire zitting besproken, niet het minst omdat de richtsnoeren niet in het Pools beschikbaar zijn. Diverse aspecten van de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid en van het SGP die voor het begrotingsdebat en voor de met het oog op de coördinatie van het economisch beleid op Europees niveau opgestelde overheidsplannen en -programma s relevant zijn, werden echter wel tijdens plenaire zittingen besproken. De Sejm en haar commissies hebben hun aandacht onder andere gericht op vraagstukken betreffende de voorgestelde structurele veranderingen die in het in het kader van het Cardiff-proces opgestelde regeringsdocument over de structurele hervorming van de goederen- en dienstenmarkt en van de kapitaalmarkt werden uiteengezet. Gezien de bijzonder moeilijke arbeidsmarkt, zoals uit de hoge werkloosheidscijfers en het kleine aantal werkenden onder de arbeidsgeschikten blijkt, werd hierover in de Sejm en in haar commissies veelvuldig gedebatteerd. De plannen terzake van de regering, zoals uiteengezet in het nationale actieplan voor tewerkstelling dat een onderdeel van het Luxemburg-proces vormt, zijn in diverse debatten aan bod gekomen. De Sejm en haar commissies hebben zich vooral op het begrotingsbeleid, dat met de overheidsschuld, zoals in de grondwet is gedefinieerd, en met de aanbevelingen van het SGP in nauw verband staat, geconcentreerd. De Sejm heeft de regering ertoe verplicht de overheidsuitgaven te rationaliseren en heeft de inspanningen van de regering om blijvende verbeteringen op dit vlak te bewerkstelligen, positief onthaald. Een aantal parlementaire groepen en individuele leden van de Sejm hebben zich echter tegen elke beperking van de sociale uitgaven verzet. Het parlement in zijn geheel en de Commissie voor Europese aangelegenheden in het bijzonder hebben zich ook op diverse aspecten van het convergentieplan voor van de regering en op haar tenuitvoerleggingsvoorstellen geconcentreerd. Conform de vastgelegde bepalingen moet de regering van de commissie groen licht krijgen voor ze het programma aan CM\ doc 3/8 PE v01-00

4 de Europese Unie mag voorleggen. De bespreking van het ontwerpprogramma werd in de werkplanning van de Commissie voor Europese aangelegenheden opgenomen. Polen is pas in mei vorig jaar tot de Europese Unie toegetreden. Bijgevolg heeft de Sejm nog onvoldoende ervaring om harde en stevige standpunten over alle vraagstukken met betrekking tot de coördinatie van het economisch beleid op Europees niveau en over alle aspecten van de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid en het SGP te kunnen formuleren. 2. Wat is het huidige standpunt van uw Parlement inzake het SGP en het jaarlijkse economische beleidsprogramma van de EU? Is daarover een gemeenschappelijk standpunt bereikt, en zo ja, welk standpunt? Hoe worden de aanbevelingen, als vervat in de door de Raad in juni aangenomen algemene richtsnoeren voor het economisch beleid, geïnterpreteerd en in aanmerking genomen bij uw jaarlijkse begrotingsbesprekingen? In hoeverre heeft uw Kamer invloed op de samenstelling en de kwaliteit van de jaarlijkse overheidsuitgaven en op het niveau van de overheidsschuld? Het SGP werd veelvuldig tijdens plenaire zittingen, vooral over de begroting, en in vergaderingen van de commissies voor economische zaken en overheidsfinanciën besproken; in veel gevallen werd echter niet rechtstreeks naar het pact verwezen en werden zijn bepalingen niet rechtstreeks besproken. Over het algemeen beschouwt de Sejm het SGP als een essentiële basis voor de formulering en tenuitvoerlegging van het fiscaal beleid door de lidstaten. Ze is eveneens van oordeel dat de begrotingsdiscipline in de lidstaten zou moeten worden verhoogd en dat de bepalingen van het pact op een meer doeltreffende manier zouden moeten worden ten uitvoer gelegd. Bovendien moeten de nominale fiscale criteria, als ze met de specifieke situatie in iedere lidstaat voldoende rekening houden, buiten kijf staan. Toch is de Sejm van oordeel dat het pact met de economische verscheidenheid van de lidstaten en de verschillen in structurele uitdagingen waar ze voor staan, zo veel mogelijk rekening zou moeten houden. De tijdsbestekken voor het SGP en de verslagperioden werden niet in de Sejm besproken. Tijdens het debat over het tijdsbestek voor de coördinatie van het economisch beleid op Europees niveau werd echter de mening geformuleerd dat er geen rationeel rechtvaardigbare reden bestond waarom lidstaten met verschillende economische situaties exact hetzelfde in het SGP geformuleerde middellangetermijndoel moesten bereiken. Dit doel zou met het huidige schuldniveau en met ramingen over zijn evolutie op middellange en lange termijn rekening moeten houden. Het zou zelfs moeten toelaten dat er bij hervormingen met het oog op stabiele overheidsfinanciën op lange termijn een klein structureel tekort op middellange termijn blijft bestaan. Middellangetermijndoelen voor elke lidstaat apart zouden in het kader van de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid kunnen worden herzien om te garanderen dat ze de veranderingen in het schuldniveau en de BBP-groei in de betrokken periode weerspiegelen. De Sejm heeft echter geen officieel standpunt over het SGP en het economische beleidsprogramma van de EU ingenomen. Aan de meeste aanbevelingen aan Polen, vervat in de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid, werden in de Sejm debatten en wetgevende activiteiten gewijd, vooral tijdens de begrotingsgoedkeuring. De regering werd er onder andere op gewezen dat ze haar initiatieven om de flexibiliteit op de arbeidsmarkt te verhogen, waarmee ze via wijzigingen aan het arbeidswetboek was gestart, moest voortzetten. Het in de richtsnoeren uiteengezette standpunt dat de arbeidskosten PE v /8 CM\ doc

5 in Polen exorbitant hoog zijn, werd beaamd. Deze situatie is het gevolg van hoge nietloonkosten, terwijl de lonen vaak geen afspiegeling van de productiviteit en het bekwaamheidsniveau van de werknemers vormen. Er werd, in overeenstemming met de geest van de richtsnoeren, gesteld dat de richtsnoeren qua onderwijs en beroepsopleiding dringend op de arbeidsmarkt moeten worden afgestemd. Op het vlak van het begrotingstekort heeft de Sejm wetten aangenomen om de overheidsuitgaven te beperken. Tegelijk heeft ze erkend dat een beleid gericht op een vermindering van de vaste uitgaven moet worden nagestreefd. De getroffen maatregelen zouden het effect van een aantal nadelige factoren die het begrotingstekort in de nabije toekomst waarschijnlijk zullen vergroten, moeten tenietdoen. Er werden wetten aangenomen over ondernemingsvrijheden en ook de basisbepalingen van de fiscale wetgeving werden gewijzigd in de overtuiging dat dit zal aanzetten tot economische groei bij de economische operatoren. De Sejm is zich ervan bewust dat het uitgavenniveau voor onderzoek en ontwikkeling een bedreiging voor de groeiperspectieven van het land kan vormen en dat de financiering van dergelijke investeringen door de industrie bijzonder laag is, zoals in de richtsnoeren aan Polen werd gesteld. In de begroting voor 2005 en in het nationaal ontwikkelingsprogramma voor werden hiervoor aanzienlijk grotere uitgaven voorzien. Het standpunt van de Sejm over de samenstelling en de kwaliteit van de overheidsuitgaven en het niveau van de overheidsschuld werd tijdens het begrotingsdebat, plenaire zittingen en commissievergaderingen besproken. De Sejm heeft nauwgezet de bepalingen uit de Poolse grondwet inzake overheidsschuld, gevolgd en is zich bewust van het belang hiervan voor een harmonieuze economische groei. Bovendien is ze het volledig eens met de aanbevelingen van de Europese Unie over de verbetering van de toestand van de overheidsfinanciën. Tegelijk heeft een aantal leden er de aandacht op gevestigd dat structurele hervormingen een aanzienlijke impact op de overheidsschuld en op de stabiliteit op lange termijn van de overheidsfinanciën hebben. Zo werd er bijvoorbeeld op gewezen dat het SGP deze hervormingen zou kunnen stimuleren aangezien het hoofdzakelijk via structurele hervormingen is dat de in het pact opgenomen aanbevelingen kunnen worden gerealiseerd. Er werd ook voorgesteld om bij de multilaterale beoordeling van de toestand van de overheidsfinanciën met de kosten van structurele hervormingen met een directe positieve invloed op de stabiliteit op lange termijn van de overheidsfinanciën rekening te houden. Een belangrijke structurele hervorming die momenteel in Polen wordt doorgevoerd, is de hervorming van het pensioenstelsel, die zowel van economisch (rechtstreekse stabilisering van de financiën op lange termijn) als van sociaal belang (in verband met de vergrijzing van de samenleving) is. 3. In hoeverre is men zich in uw Kamer en in het kader van uw politieke systeem bewust van de vraagstukken betreffende het toezicht op de overheidsfinanciën in de EU en de governance van het macro-economisch beleid? Acht u het noodzakelijk dat er verbeteringen op dit gebied komen en dat er sprake is van een nauwere samenwerking met het Europees Parlement en andere Europese instellingen? Behalve bij de leden van de Commissie voor Europese aangelegenheden, de Commissie voor overheidsfinanciën en de Commissie voor economische zaken, die over een degelijke kennis van de economische vraagstukken van de EU beschikken, is de kennis van de leden betreffende het toezicht op de overheidsfinanciën in de EU en de governance van het macro- CM\ doc 5/8 PE v01-00

6 economisch beleid fragmentarisch. De parlementaire groepen zorgen er echter voor dat leden gespecialiseerd in EU-aangelegenheden deze uitleggen aan leden die zich met ander parlementair werk bezighouden. Tot nu toe bestond het werk van de Sejm op het vlak van Europese integratie vooral uit intensieve inspanningen om de Poolse wetgeving met EU-wetgeving in overeenstemming te brengen. Bijgevolg is de werking van de Europese instellingen en mechanismen naar de achtergrond verschoven. De leden hebben bij diverse gelegenheden, onder andere in het kader van wetgevingsvoorstellen inzake de overheidsfinanciën en de begroting, aandacht aan de vraagstukken betreffende het toezicht op de overheidsfinanciën in de EU en de governance van het macro-economisch beleid besteed. De vraagstukken zijn ook tijdens debatten in de Sejm over de tenuitvoerlegging van de begroting aan bod gekomen, zij het slechts in beperkte mate (als achtergrond bij de beoordeling van het macro-economisch beleid van Polen en tijdens het debat over de doeltreffendheid van het toezichtsysteem op de overheidsfinanciën). 4. Wat zouden uw voorstellen zijn met het oog op een verbetering van de werking en de tenuitvoerlegging van de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid en het jaarlijkse economisch beleidskader van de EU, teneinde deze werkelijk doeltreffend te maken? Aangezien Polen minder dan een jaar geleden tot de EU is toegetreden en hoewel vraagstukken met betrekking tot de toetreding van Polen hoog op de agenda van de Sejm staan, werd in de debatten maar zelden naar specifieke EU-documenten zelfs niet naar belangrijke documenten zoals de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid verwezen. Leden die aan de plenaire debatten en aan besprekingen in de Commissie voor economische zaken en de Commissie voor overheidsfinanciën hebben deelgenomen, hebben echter de wijze waarop Polen binnen de EU zal functioneren, inclusief de werking en de tenuitvoerlegging van de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid, ter sprake gebracht. Er werd voorgesteld dat bij de beoordeling van de mate van tenuitvoerlegging van de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid ook rekening zou worden gehouden met de kwaliteit van de lopende structurele hervormingen. Bovendien zou de tenuitvoerlegging van de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid ook in de lidstaten zelf moeten worden beoordeeld. Hierdoor zouden veel nationale deskundigen, die gespecialiseerde informatie kunnen verschaffen over elk van de aan beoordeling onderworpen domeinen, aan het proces kunnen deelnemen. Er werd ook gewezen op de nood aan een nauwere band tussen de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid en de aanbevelingen van de Lissabon-strategie, waarbij werd voorgesteld om de aanbevelingen te nationaliseren, m.a.w. aan de specifieke situatie in elke lidstaat aan te passen. Opdat de Sejm de vooruitgang bij de tenuitvoerlegging van de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid zou kunnen controleren en beoordelen en bijgevolg de coördinatie van het economisch beleid tussen Polen en de EU doeltreffender zou kunnen maken, werd voorgesteld dat de regering periodiek documenten met de aanbevelingen van de Commissie en de planning voor hun tenuitvoerlegging zou opstellen. In deze documenten zouden de leidende instelling(en) en de andere bij de tenuitvoerlegging van de richtsnoeren betrokken organen of personen en de huidige staat van tenuitvoerlegging van de individuele taken PE v /8 CM\ doc

7 worden vermeld. De Sejm verwacht in de toekomst volledig op de hoogte te worden gehouden van aangelegenheden in verband met de algemene richtsnoeren voor een economisch beleid en in het bijzonder over de tenuitvoerlegging van de richtsnoeren door individuele ministeries. De Sejm is het volledig eens met de verlenging tot drie jaar van de geldigheidsduur van de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid waartoe de Commissie in 2003 heeft besloten. Door deze wijziging werd het volgens de Sejm immers mogelijk om elementen van de middellangetermijnplanning in het document op te nemen. In verband met de tenuitvoerlegging van de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid werd de vraag gesteld of verslagtermijnen van meer dan een jaar niet doeltreffender zouden zijn gezien de lopende structurele hervormingen, en er werd gesuggereerd dat de Commissie hierover misschien zou kunnen nadenken. 5. Welke structurele hervormingen worden thans in uw land ten uitvoer gebracht? Het gaat bij deze vragen om hervormingen die in de agenda van Lissabon en in de algemene richtsnoeren voor het economisch beleid worden bepleit, alsmede hervormingen waartoe het initiatief op nationaal niveau wordt genomen. Zijn er andere terreinen waar het volgens u dringend noodzakelijk is om het economische en sociale stelsel van uw land te moderniseren? Sinds de start van de veranderingen aan het politieke systeem in Polen, werd intensief werk gemaakt van hervormingen. De meeste hervormingen hadden betrekking op het politieke systeem en hebben onder andere de weg vrijgemaakt voor de tenuitvoerlegging van de Lissabon-strategie. De laatste jaren werden er in Polen nog structurele hervormingen doorgevoerd, vooral om de toestand van de overheidsfinanciën te verbeteren. De arbeidsmarkt werd aanzienlijk geliberaliseerd, ondernemersvrijheden werden vergroot en de basis voor de belastingberekening door werkgevers en belastingdiensten werd gewijzigd. Tussen 1998 en 2001 werden de sociale zekerheid, de gezondheidszorg, de administratieve structuren en grenzen en het onderwijssysteem hervormd. Er zullen verdere wetgevende wijzigingen nodig zijn om problemen met betrekking tot de financiering van de gezondheidszorg op te lossen en om milieubeschermingsmaatregelen te nemen. Op het vlak van de in de nabije toekomst geplande structurele hervormingen zal de Sejm in april van dit jaar een update van de wet inzake commercialisering en privatisering in overweging nemen. Hierdoor zullen enkele honderden Poolse ondernemingen die momenteel onder het beheer van de provinciale autoriteiten vallen, over een periode van 21 maanden worden gecommercialiseerd en vervolgens geprivatiseerd. In Polen zijn er dit jaar parlements- en presidentsverkiezingen gepland. Bijgevolg is dit geen goed moment om structurele hervormingen door te voeren, zeker geen hervormingen met een grote sociale impact. Niettemin werd voor de periode een ontwerpversie van een nationaal ontwikkelingsplan opgesteld. In dit plan staan richtsnoeren voor stappen om in tien prioritaire domeinen van de economie en het sociale leven positieve verandering teweeg te brengen en worden drie strategische doelen geformuleerd, namelijk: behoud van een hoog economisch groeipercentage; verbetering van de concurrentiekracht van de regio s, het bedrijfsleven en de tewerkstellingsniveaus; en verbetering van de sociale, economische en territoriale cohesie. Het plan is als een Poolse versie van de Lissabon-strategie bedoeld. De prioritaire domeinen zijn: CM\ doc 7/8 PE v01-00

8 - investeringen, inclusief maatregelen om de ontwikkeling van een kenniseconomie te stimuleren, om de energie-infrastructuur te verbeteren en nieuwe transportnetwerken te bouwen; - tewerkstelling, inclusief de reorganisatie en modernisering van de arbeidsmarkt; - export, inclusief de verbetering van toevoer- en exportcondities; - ondernemerschap, inclusief het doeltreffender maken van de handel; - innovatie, inclusief de commercialisering van wetenschappelijk onderzoeks- en ontwikkelingswerk; - marktbescherming, inclusief de bescherming van concurrentieregels en de versterking van marktmechanismen in de economie; - sociale integratie, inclusief de bestrijding van sociale uitsluiting en steunverlening aan gezinnen; - kennis en vaardigheden, inclusief betere toegang tot en betere kwaliteit van het onderwijs en de opleidingen; - pro-activiteit en mobiliteit, inclusief betere veiligheid op en buiten de werkplek en toegang tot huisvesting; - landbeheer, inclusief milieubescherming. 6. Hebt u aanvullende suggesties of ideeën die u met betrekking tot bovengenoemde vraagstukken naar voren zou willen brengen met het oog op onze bijeenkomst van 25 april 2005? Tijdens de commissiebesprekingen over het SGP werden voorstellen over specifieke aspecten van de werking van het pact en haar mogelijke verbetering geformuleerd: - in verband met investeringsuitgaven in Polen en in andere minder ontwikkelde landen, die aanzienlijke investeringsinspanningen moeten leveren om de kloof met de ontwikkelde landen binnen de EU te dichten, werd geopperd dat het bijvoorbeeld mogelijk zou moeten worden om de investeringen op te voeren zonder bang te hoeven zijn om de aanbevelingen van het SGP te schenden als de investeringen zijn bedoeld om de stabiliteit op lange termijn van de overheidsfinanciën te verzekeren; - in verband met de noodzaak om de term 'bevredigend tempo' te verduidelijken, die krachtens artikel 104 van het EG-Verdrag toelaat dat de drempel van 60 % van het BBP voor tekorten van de algemene overheid wordt overschreden als het tekort binnen de voorgeschreven periode wordt verkleind, werd - in de lijn van het voorstel van de Commissie geopperd dat 'bevredigend tempo' voor iedere lidstaat die met dit probleem wordt geconfronteerd, apart zou worden gedefinieerd; - het standpunt werd geformuleerd dat de uitbreiding van de reikwijdte van de 'buitensporig tekort'-clausule (zoals uiteengezet in artikel 2, lid 1 van Verordening 1467/97 en de resolutie van de Raad van 17 juni 1997 over het SGP), die uitsluit dat de procedure bij buitensporige tekorten wordt gestart indien een lidstaat meedeelt dat het BBP op jaarbasis ten minste 2 % is gedaald, tot buitensporige discretie bij de tenuitvoerlegging van het pact en tot misbruik van de clausule door de grootste lidstaten zou kunnen leiden. PE v /8 CM\ doc