Schouderprothese Een nieuw schoudergewricht

Transcriptie

1 Schouderprothese Een nieuw schoudergewricht

2

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Het schoudergewricht 2 3. Wanneer een schouderprothese? 3 4. Vóór de operatie 5 5. De operatie 6 6. Na de operatie 7 7. Opnameduur 7 8. Adviezen voor thuis 8 9. Werk en sport Controle Eventuele complicaties Belangrijke telefoonnummers 9 1

4 1. Inleiding De orthopedisch chirurg heeft u een schouderoperatie geadviseerd, waarbij een schouderprothese (nieuw schoudergewricht) wordt geplaatst. U leest in deze brochure: over het schoudergewricht; over de schouderprothese; over de anesthesie (narcose); wat er gebeurt voor, tijdens en na de operatie; welke complicaties kunnen voorkomen tijdens of na de operatie. Deze brochure is bedoeld als samenvatting van wat uw specialist u heeft verteld en is een algemene richtlijn. De nabehandeling en herstelperiode is afhankelijk van de uitgevoerde operatie. Leest u alles nog eens rustig na. Als u vragen heeft over de operatie, belt u met de polikliniekassistenten van het Orthopedisch Centrum Máxima. 2. Het schoudergewricht Het schoudergewricht is een zogenaamd 'kop- en komgewricht'. Het bestaat uit drie delen: een kop (een deel van de bovenarm); een vlakke kom (een deel van het schouderblad); het sleutelbeen. Kop en kom zijn bekleed met een laagje kraakbeen. Gewrichtskapsel Om het gehele schoudergewricht zit het gewrichtskapsel. Het kapsel is aan de binnenkant bekleed met slijmvlies, dat gewrichtsvocht maakt. Samen met het kraakbeen zorgt het gewrichtsvocht ervoor dat de botdelen gemakkelijk over elkaar heen glijden. Het gewrichtskapsel laat ruime beweeglijkheid toe, maar geeft toch enige stabiliteit. 2

5 Rotator cuff Het schoudergewricht en het gewrichtskapsel worden omhuld door een groep spieren en pezen (de 'rotator cuff') die de bovenarm aan het schouderblad bevestigt. De spieren van de rotator cuff maken het mogelijk de arm te heffen en activiteiten boven schouderhoogte uit te voeren. De steun van banden, pezen en spieren maakt het gewricht stabiel. Tussen de rotator cuff en het bovenste deel van het schouderblad, dat uitsteekt boven het schoudergewricht (het schouderdak of 'acromion'), zit een slijmbeurs ('bursa'). Deze slijmbeurs zorgt ervoor dat de pezen van de rotator cuff soepel glijden tussen het schouderdak en de kop van de bovenarm. Door de vorm van het schouderdak is de ruimte die de spieren en pezen hebben om te bewegen heel klein. (Bron: SCOI) 3. Een schouderprothese Het kan nodig zijn om een nieuw schoudergewricht te plaatsen als de schouder is gebroken, of als er sprake is van ernstige slijtage (artrose) van de schouder. Breuk van de schouder Door een ongeval kan er een botbreuk ontstaan. Soms is de ernst van de breuk zodanig dat dit niet meer te repareren is en er een prothese geplaatst moet worden. 3

6 Artrose van de schouder Het kraakbeen van de schouder kan na verloop van tijd slijtage gaan vertonen. Dit kan ook optreden bij reumatoïde artritis ( reuma ). De slijtage van het gewricht wordt dan veroorzaakt door ontsteking van het gewricht. Door artrose kan pijn en bewegingsbeperking van de schouder ontstaan. Er zijn verschillende mogelijkheden om de klachten te verminderen: Wanneer er sprake van pijn is kunnen pijnstillers voorgeschreven worden om deze pijn te verminderen. Met behulp van fysiotherapie. De fysiotherapeut zal door oefeningen de pijn proberen te verlichten en de spierkracht, beweging en coördinatie proberen te herstellen. Injecties met ontstekingsremmende werking kunnen de ontsteking in de schouder tot rust brengen. Een operatie, waarbij het beschadigde schoudergewricht wordt vervangen door een kunstgewricht. Hiervoor wordt gekozen als de voorgaande maatregelen onvoldoende helpen. De prothese Er zijn meerdere soorten schouderprotheses. De orthopedisch chirurg bespreekt met u welke prothese wordt geplaatst. Dit is afhankelijk van uw leeftijd, de kwaliteit van uw spieren en pezen en de slijtage. De totale (normale) schouderprothese Bij de totale schouderprothese wordt de kop van de bovenarm vervangen door een metalen prothesekop met een metalen steel die in de bovenarm wordt geplaatst. In de schouderkom wordt een polyethyleen (kunststof) kommetje geplaatst. Dit kommetje wordt bevestigd met botcement of met schroeven. 4

7 De reversed (omgekeerde) schouderprothese Als er naast slijtage van de schouder ook een onherstelbare peesscheur bestaat, wordt er gekozen voor de omgekeerde schouderprothese. Bij deze prothese worden de delen omgekeerd geplaatst: de beschadigde kom wordt vervangen door een bol en de beschadigde schouderkop wordt vervangen door een steel met een kom (zie afbeelding hieronder). De schouder kan dan bewogen worden door de grote schouderspier (delta-spier). Hierdoor kunnen de kracht en bewegingsmogelijkheden van de schouder zoveel mogelijk worden hersteld. 4. Voorafgaand aan de operatie Pre-operatief spreekuur (POS) Aansluitend aan uw bezoek aan de polikliniek, gaat u naar het pre-operatief spreekuur (POS). U heeft daar een gesprek met een POS-verpleegkundige en de apotheek (als u medicijnen gebruikt). Zij informeren u onder andere over uw medicijngebruik voor opname, anesthesie en nuchter blijven. 5

8 Anesthesie (narcose) De operatie vindt plaats onder algehele anesthesie (narcose). Ook wordt er een plexus verdoving geplaatst door de anesthesist, waardoor een zenuw verdoofd wordt. Meer informatie vindt u in de brochure 'Anesthesie'. Deze brochure heeft u tijdens het pre-operatief spreekuur (POS) ontvangen. Voorbereiding thuis Indien u alleenstaand bent is het belangrijk dat u voor de operatie de hulp van een mantelzorger (iemand die tijdelijk voor u kan zorgen wanneer u weer thuis bent) regelt of hulp van een thuiszorgorganisatie aanvraagt. Let op: u mag uw schouder niet zelf scheren, dit kan wondjes of uitslag veroorzaken en een reden zijn om u niet te kunnen opereren. De verpleegkundige op de afdeling onthaart uw schouder indien nodig. 5. De operatie Op de afgesproken dag en tijd meldt u zich bij de receptie/opnamebalie van Máxima Medisch Centrum, locatie Eindhoven. Daarna gaat u naar de afdeling (de 9 e etage, route 900). Een verpleegkundige houdt met u een opnamegesprek. Vervolgens gaat u naar de operatieafdeling. In de operatiekamer brengt een anesthesieverpleegkundige een infuus bij u in. Via het infuus krijgt u vocht en medicijnen toegediend en u wordt onder narcose gebracht. Vervolgens krijgt u antibiotica toegediend. Schouder en arm worden bestreken met chloorhexidine en er worden steriele doeken over u heen gelegd, behalve over uw schouder en bovenarm. Hierna vindt de operatie plaats, via een snede aan de voorzijde van uw schouder. In het wondgebied wordt soms een slangetje (drain) gelegd, waardoor het wondvocht kan aflopen naar een flesje dat hier aan vastzit. Daarna wordt de wond dichtgemaakt. De operatie duurt ongeveer twee uur. 6

9 6. Na de operatie Na de operatie verblijft u enige tijd op de uitslaapkamer (recovery). Als u voldoende hersteld bent, brengt de verpleegkundige u terug naar de afdeling. Als het goed met u gaat, mag u in overleg met de verpleegkundige weer wat eten en drinken. Zij verwijdert het infuus als: het eten en drinken goed gaat; de pijn goed onder controle is; er geen bloedingen zijn; u zich verder goed voelt; u geen antibiotica meer krijgt via het infuus. Voor uw ontslag zal er een controlefoto gemaakt worden van uw schouder. Pijn Tijdens de operatie worden één of meerdere zenuwen uitgeschakeld. Daarnaast krijgt u aanvullend pijnstilling. Bij uw ontslag krijgt u een recept mee met de benodigde pijnstilling voor thuis. U kunt deze medicijnen bij de apotheek in ons ziekenhuis of bij uw eigen apotheek ophalen. 7. Opnameduur Meestal mag u na maximaal 5 dagen weer naar huis. Na de opname mag u niet zelfstandig deelnemen aan het verkeer. Regel daarom van tevoren dat iemand u met de auto ophaalt. U kunt ook onder begeleiding met de taxi naar huis gaan. 7

10 8. Adviezen voor thuis De pleister hoeft alleen vervangen te worden indien hij loslaat of vies is. Als dit niet het geval is, wordt deze verwijderd bij de eerste poliklinische controle. U dient de arm zes weken de arm in de sling te dragen, zie voor de gebruiksaanwijzing de volgende afbeeldingen. De oefeningen die u mag doen met uw schouder na de operatie worden u door de fysiotherapeut uitgelegd, deze zijn afhankelijk van de soort prothese die u heeft gekregen. U krijgt een formulier mee waar de op u van toepassing zijnde oefeningen staan aangekruist. De wond mag niet nat worden, u mag douchen of baden als de hechtingen verwijderd zijn. Zwemmen mag u pas na overleg met uw orthopedisch chirurg. De eerste zes weken mag u niet autorijden of fietsen. Dit mag na overleg met uw orthopedisch chirurg of uw fysiotherapeut. Telefonisch contact De verpleegkundige van de afdeling dagbehandeling belt u de eerste werkdag na de operatie thuis op. Zij vraagt u onder andere hoe het gesteld is met u en de pijn. 9. Werk en sport U overlegt met de orthopedisch chirurg wanneer u na de ingreep weer kunt gaan werken en gaan sporten. Dit is afhankelijk van het soort werk en type sport dat u doet en uw herstel. 8

11 10. Controle Na twee weken komt u terug voor een wondcontrole bij uw orthopedisch chirurg of de verpleegkundig specialiste, na zes tot acht weken komt u terug bij uw orthopedisch chirurg. 11. Eventuele complicaties Bij elke operatie kunnen complicaties voorkomen zoals infectie, trombose en longembolie, nabloeding en zenuwletsel. Bij deze schouderoperatie zijn er ook nog specifieke complicaties mogelijk zoals een frozen shoulder (het stijf worden van de schouder), loslating van de prothese en schouderluxatie (uit de kom gaan van de schouder). Gelukkig komen bovenstaande complicaties zelden voor. Neem contact op met het ziekenhuis, als u zich binnen twee weken na uw ontslag ziek voelt en/of koorts krijgt (boven 38,5 C). Tijdens kantooruren kunt u contact opnemen met de polikliniek van Orthopedisch Centrum Máxima, telefoonnummer (040) Vraagt u dan naar de polikliniekassistente orthopedie. Buiten kantooruren kunt u bellen met de afdeling spoedeisende hulp (eerste hulp) van Máxima Medisch Centrum locatie Veldhoven, telefoonnummer (040)

12 12. Belangrijke telefoonnummers Voor algemene of medische vragen, tijdens kantooruren of bij ziekte/verhindering vóór opname: (040) Polikliniekassistenten Orthopedie tijdens het telefonisch spreekuur (040) Of via de mail (géén spoedvragen) Bij complicaties na opname: Tijdens kantooruren: Polikliniek Orthopedisch Centrum Máxima (040) s Avonds of in het weekend: Afdeling spoedeisende hulp, (040) locatie Veldhoven 10

13 Hoe tevreden bent u over uw arts, specialist of ziekenhuis? Geef uw mening over MMC op ZorgkaartNederland.nl Máxima Medisch Centrum Locatie Eindhoven: Locatie Veldhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 de Run 4600 Postbus Postbus PD Eindhoven 5500 MB Veldhoven De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. MMC _04_15