Arthroscopische decompressie Schouderoperatie via een kijkoperatie

Transcriptie

1 Arthroscopische decompressie Schouderoperatie via een kijkoperatie

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Het schoudergewricht 2 3. Arthroscopisch cuff herstel van de schouder 3 4. Pre-operatief spreekuur 4 5. Anesthesie (narcose) 4 6. Voorbereiding thuis 4 7. De operatie 4 8. Na de operatie 5 9. Opnameduur Adviezen voor thuis Oefeningen Werk en sport Controle Eventuele complicaties Heeft u vragen? Belangrijke telefoonnummers 11 1

3 1. Inleiding Uw orthopedisch chirurg heeft u geadviseerd om een operatie aan uw schoudergewricht (een zogenoemde arthroscopische decompressie van de schouder) te ondergaan. U leest in deze brochure: over het schoudergewricht; over de arthroscopische decompressie van de schouder; over de anesthesie (narcose); wat er gebeurt voor, tijdens en na de operatie; welke oefeningen u na de operatie moet doen; welke complicaties kunnen voorkomen tijdens of na de operatie. Deze brochure is bedoeld als samenvatting van wat uw specialist u heeft verteld. Leest u alles nog eens rustig na. Als u vragen heeft over de operatie, belt u met de orthopedisch consulent van Orthopedisch Centrum Máxima. 2. Het schoudergewricht Het schoudergewricht is een zogenaamd 'kop- en komgewricht'. Het bestaat uit drie botdelen: een kop (een deel van de bovenarm); een vlakke kom (een deel van het schouderblad); het sleutelbeen. Kop en kom zijn bekleed met een laagje kraakbeen. Om het schoudergewricht zit het gewrichtskapsel. Het kapsel is aan de binnenkant bekleed met slijmvlies, dat gewrichtsvocht maakt. Samen met het kraakbeen zorgt het gewrichtsvocht ervoor dat de botdelen gemakkelijk over elkaar heen glijden. Het gewrichtskapsel laat ruime beweeglijkheid toe, maar geeft toch enige stabiliteit. Het schoudergewricht en het gewrichtskapsel worden omhuld door een groep spieren en pezen, de 'rotatorcuff', die de bovenarm aan het schouderblad bevestigt. De spieren van de rotatorcuff maken het mogelijk de arm te heffen en activiteiten boven 2

4 schouderhoogte uit te voeren. De steun van banden, pezen en spieren maakt het gewricht stabiel. Tussen de rotatorcuff en het bovenste deel van het schouderblad, dat uitsteekt boven het schoudergewricht (het schouderdak of 'acromion'), zit een slijmbeurs ('bursa'). Deze slijmbeurs zorgt dat de pezen van de rotatorcuff soepel glijden tussen het schouderdak en de kop van de bovenarm. Door de vorm van het schouderdak is de ruimte die de spieren en pezen hebben om te bewegen heel klein. (Bron: SCOI) 3. Arthroscopische decompressie van de schouder Vaak herhaalde bewegingen boven schouderhoogte, zoals zwemmen, schilderen en gewichten heffen, veroorzaken wrijving en beklemming van de rotatorcuff tussen het schouderdak en de kop van de bovenarm. Door overprikkeling ontstaat verdikking van de slijmbeurs en van de pezen van de rotatorcuff. Ze raken hierdoor geïrriteerd (men spreekt dan van 'bursitis' en 'tendinitis'). Dit veroorzaakt pijnklachten bij het heffen van de arm. In eerste instantie kunnen de klachten verminderen door rust en aanpassing van de activiteiten, eventueel in combinatie met medicijnen en injecties met ontstekingsremmende middelen. Als dit niet het geval is, kan een operatie worden overwogen. 3

5 Tijdens de operatie wordt er meer ruimte in het gewricht gemaakt en daarmee wordt de druk in de schouder opgeheven. Ook de pijnklachten zullen daardoor verdwijnen. De operatie vindt plaats via een kijkoperatie (arthroscopie). 4. Pre-operatief spreekuur (P.O.S.) Aansluitend aan uw bezoek aan de polikliniek, gaat u naar het pre-operatief spreekuur (P.O.S.). U heeft daar een gesprek met een verpleegkundige. Zij informeert u onder andere over ontharen, nuchter blijven, medicijngebruik voor opname en anesthesie. Indien nodig heeft u ook een gesprek met een anesthesiemedewerker. 5. Anesthesie (narcose) De operatie vindt plaats onder algehele anesthesie (narcose). Uw schoudergewricht wordt na de operatie via een slangetje en een pompje 24 uur lang doorlopend verdoofd. Meer informatie vindt u in de brochure 'Anesthesie'. Deze brochure heeft u tijdens het pre-operatief spreekuur (P.O.S.) ontvangen. 6. Voorbereiding thuis Om praktische redenen vragen wij u op de dag vóór de opname het operatiegebied zelf te ontharen (de oksel en bij mannen mogelijk ook de schouder zelf). U kunt hiervoor het beste ontharingscrème gebruiken. Mocht u allergisch reageren op de crème, gebruikt u dan een tondeuse of lady shave. Na de opname mag u niet zelf deelnemen aan het verkeer. Regel daarom van tevoren dat iemand u met de auto ophaalt. U kunt ook met de bus of taxi naar huis gaan. 7. De operatie Op de afgesproken dag en tijd meldt u zich bij de receptie/ opnamebalie van Máxima Medisch Centrum, locatie Eindhoven. Daarna gaat u naar de afdeling dagbehandeling. Een verpleegkundige houdt met u een opnamegesprek. Vervolgens gaat u naar de operatieafdeling. 4

6 Op de operatieafdeling krijgt u eerst plakkers op uw borst en een infuus. De behandeling gebeurt via een kijkoperatie (arthroscopie) van de schouder. Bij een arthroscopie kijkt de arts in het gewricht met een dun kijkinstrument (een arthroscoop). Een groot voordeel van een arthroscopische behandeling is dat het herstel meestal heel vlot verloopt. De orthopedisch chirurg maakt drie kleine sneetjes om het schoudergewricht. Hij brengt de arthroscoop via een van de sneetjes in het gewricht. De arthroscoop wordt aangesloten op een videocamera, die weer verbonden is met een beeldscherm. De arthro-scoop wordt ook aangesloten op een lichtkabel, waardoor de binnenkant van het gewricht goed wordt verlicht. Via een van de andere sneetjes wordt het gewricht voortdurend gespoeld met een zoutwateroplossing. Tijdens de operatie wordt een tangetje of schaartje in het gewricht gebracht om de behandeling uit te voeren. De orthopedisch chirurg verwijdert het uitstekend stukje bot aan de onderkant van het schouderdak. Als er kalkophopingen worden gevonden, worden die ook verwijderd. AIs er ook sprake is van een scheurtje in de rotatorcuff wordt dit, indien mogelijk, tijdens de operatie gehecht. Na de ingreep worden de wondjes gehecht en verbonden met een gaaskompres. Er wordt ook een band (sling) aangemeten. Deze sling zorgt ervoor dat uw schouder rust krijgt, en niet teveel beweegt en dat u de schouder en de schouderspieren kunt ont-spannen. 8. Na de operatie Na de operatie verblijft u enige tijd op de uitslaapkamer (recovery). Als u voldoende hersteld bent, brengt de verpleegkundige u terug naar de afdeling. 5

7 Als het goed met u gaat, mag u in overleg met de verpleegkundige weer wat eten en drinken. Zij verwijdert het infuus als: het eten en drinken goed gaat; de pijn goed onder controle is; er geen bloedingen zijn; u zich verder goed voelt; u geen antibiotica meer krijgt via het infuus. Pijn De meeste patiënten hebben na de operatie pijn. Daarom laat de orthopedisch chirurg na de operatie een slangetje in de wond achter, waaraan een pijnpompje is bevestigd. Dit pijnpompje geeft een vooraf vastgestelde hoeveelheid pijnmedicatie af, waardoor de pijn draaglijk blijft. Om de pijn die u ervaart in kaart te brengen, gebruiken we een pijnmeetinstrument. Hiermee geeft u op gezette tijden een cijfer aan de pijn, op een schaal van 0 (geen pijn) tot 10 (ondraaglijke pijn). Bij uw opname bespreekt de verpleegkundige met u hoe het pijnmeetinstrument werkt. Het is mogelijk dat u aan de hand van het pijncijfer nog aanvullende pijnmedicatie nodig heeft. De verpleegkundige geeft u advies hoe u de aanvullende pijnbestrijding thuis kunt voortzetten. Zo nodig krijgt u een recept mee voor pijnmedicatie. 9. Opnameduur Meestal mag u op de dag van de ingreep weer naar huis. 10. Adviezen voor thuis De dag na de operatie mag u het grote verband zelf verwijderen. Het slangetje van het pijnpompje komt dan meestal vanzelf mee. Als dit niet het geval is, trekt u het er voorzichtig uit. Aan het uiteinde van het slangetje zit een gekleurd puntje. Let u er op dat dit meekomt uit de wond. Dit is een teken dat het slangetje in zijn geheel is verwijderd. Als het puntje van het slangetje niet meekomt uit de wond, zal de verpleegkundige u later op de dag uitleggen wat u 6

8 moet doen. De verpleegkundige belt ú, u hoeft dus geen actie te ondernemen. Op de drie kleine wonden kunt u een pleister (Hansaplast) plakken. Het slangetje met het pijnpompje kunt u weggooien. U dient de arm de eerste twee dagen in de sling te dragen. Als de pijn het toelaat, mag u het gebruik van de sling na de eerste twee dagen afbouwen. Als de pijn het toelaat, mag u na twee dagen uw arm gebruiken voor lichte handelingen (denk daarbij bijvoorbeeld aan een kopje koffie zetten, kleine/lichte spullen tillen of oprapen, schrijven en dergelijke). Indien gewenst mag u de sling af laten. Als u het plezierig en comfortabel vindt mag u de sling ook omhouden. U mag de arm zodanig van het lichaam houden dat u uw oksel kunt wassen. Als de wondjes dicht zijn (meestal na twee tot drie dagen) mag u douchen en mag u de eventueel aanwezige hechtpleisters verwijderen. Als de operatiesneetjes gehecht zijn, worden de hechtingen verwijderd bij de controle op de polikliniek. U mag gedurende twee weken niet zwemmen of in bad. Pijnklachten zijn normaal na een arthroscopische decompressie van de schouder. Soms zijn pijnstillers nodig. In het ziekenhuis krijgt u zo nodig een recept mee voor pijnstillers. De pijnstillers dient u bij uw eigen apotheek af te halen en te gebruiken volgens voorschrift. Is de pijn voor u niet draaglijk, belt u dan met uw huisarts. Telefonisch contact De verpleegkundige van de afdeling dagbehandeling belt u de eerste werkdag na de operatie thuis op. Zij vraagt u onder andere hoe het gesteld is met de pijn, en of het verwijderen van het slangetje van het pijnpompje goed gelukt is. 7

9 11. Oefeningen U mag de arm regelmatig uit de sling halen en de elleboog 3 tot 5 keer achter elkaar strekken (zie tekening). Met de arm in de sling kunt u de onderarm tegen weerstand (door de pols met uw andere hand tegen te houden) van u af en naar u toe duwen, zonder dat de arm naar buiten draait. Herhaal deze oefening 5 tot 10 keer. Hiermee oefent u de spieren van de rotatorcuff, zonder dat dit nadelige gevolgen heeft voor de geopereerde schouder. U mag de beide schouders 3 tot 5 keer per dag in vooren achterwaartse richting rollen (telkens 10 tot 20 rondjes linksom, en 10 tot 20 rondjes rechtsom). Zo oefent u de spieren rond het schouderblad. U mag de arm uit de sling halen en 3 tot 5 keer per dag slingeroefeningen doen (zie tekeningen op pagina 9). U kunt voorzichtig met katroloefeningen beginnen, als de pijn het toelaat (zie tekeningen op pagina 9). Als u geen katrol heeft, kunt u de oefening ook liggend op bed doen. Pak uw geopereerde arm met uw gezonde arm vast. Beweeg uw geopereerde arm dan langzaam naar boven/achteren, als de pijn het toelaat. 8

10 Slingeroefeningen Katroloefeningen 9

11 Let op: extra pijn betekent minder of tijdelijk niet oefenen! Pijnklachten zijn normaal na een arthroscopische decompressie van de schouder. Als u tijdens het oefenen extra pijnklachten krijgt, oefen dan minder vaak of stop tijdelijk met oefenen. U kunt op geleide van de pijn daarna weer proberen wat meer te oefenen. 12. Werk en sport U overlegt met de orthopedisch chirurg wanneer u na de ingreep weer kunt gaan werken. Het moment waarop u weer kunt werken, is afhankelijk van de aard van de ingreep en het soort werk dat u doet. Wanneer u het sporten kunt hervatten, is mede afhankelijk van het type sport dat u beoefent. Zwelling als reactie op activiteit is een teken dat u het wat rustiger aan moet doen. Als u vragen heeft over werkhervatting of sporten, kunt u die bij een volgend polikliniekbezoek met uw orthopedisch chirurg bespreken. 13. Controle Er is al een afspraak met u gemaakt voor controle op de polikliniek, twee weken na ontslag. Eventueel aanwezige hechtingen worden dan verwijderd. Bij de controle op de polikliniek krijgt u meestal een verwijzing voor de fysiotherapeut. De arts bepaalt dan ook wanneer u onder begeleiding van een fysiotherapeut actiever mag oefenen. 14. Eventuele complicaties Bij iedere operatie kunnen complicaties optreden. Bij een arthroscopische decompressie komen die gelukkig zelden voor. De complicaties kunnen zijn: langdurige en forse zwelling van de schouder, een bloeding en heel zelden een gewrichtsontsteking. 10

12 Neem contact op met het ziekenhuis, als u zich binnen twee weken na uw ontslag ziek voelt en/of koorts krijgt (boven 38,5 C). Tijdens kantooruren kunt u contact opnemen met de polikliniek van Orthopedisch Centrum Máxima, telefoonnummer (040) Vraagt u dan naar de orthopedisch consulent. Buiten kantooruren kunt u bellen met de afdeling spoedeisende hulp (eerste hulp) van Máxima Medisch Centrum locatie Veldhoven, telefoonnummer (040) Vinden deze klachten na twee weken plaats, neem dan contact op met uw huisarts. 15. Heeft u vragen? Heeft u vóór, tijdens of na uw opname vragen of problemen? Neemt u dan contact op met de orthopedisch consulent. Meestal kan zij u direct een antwoord geven. Als dit niet mogelijk is, overlegt zij met de orthopedisch chirurg, de huisarts of de fysiotherapeut en belt zij u terug met het antwoord. 16. Belangrijke telefoonnummers Voor algemene of medische vragen, tijdens kantooruren: Orthopedisch consulenten (040) Bij ziekte/verhindering vóór opname: Polikliniek Orthopedisch Centrum Máxima (040) Bij complicaties na opname: Tijdens kantooruren: Polikliniek Orthopedisch Centrum Máxima (040) s Avonds of in het weekend: Afdeling spoedeisende hulp, (040) locatie Veldhoven 11

13 Notities Heeft u vragen over uw behandeling? We raden u aan ze hier op te schrijven. Zo weet u zeker dat u ze niet vergeet. 12

14 Máxima Medisch Centrum Locatie Eindhoven: Locatie Veldhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 de Run 4600 Postbus Postbus PD Eindhoven 5500 MB Veldhoven De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook een slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. MMC _08_08