Inspiratieboek ruimtelijke kwaliteit Maak het verschil. voor het unieke buitengebied van Ommen

Transcriptie

1 Inspiratieboek ruimtelijke kwaliteit Maak het verschil voor het unieke buitengebied van Ommen

2 2

3 Inhoud Inleiding 5 Elk gebied een eigen kleur 9 rivierenlandschap 11 essen- en kampenlandschap 25 ontginningslandschap 39 bos- en landgoederenlandschap 53 Bijlage

4 4

5 Inleiding het unieke landschap van Ommen Inspireren en bewustmaken Het doel van het inspiratieboek is het inspireren van iedereen, die bezig is met een ruimtelijk initiatief in het buitengebied van Ommen. Dit inspiratieboek biedt ideeën ter verbetering van de kwaliteit van het buitengebied. Het verbeeldt het gedachtegoed dat is uitgezet in de Omgevingsvisie Overijssel, het bestemmingsplan Buitengebied en het landschapontwikkelingsplan. Daarnaast vormt het een kader waaraan erfinrichtingsplannen worden getoetst. Dit inspiratieboek is dus een belangrijk middel bij het inpassen van rode functies in het buitengebied. Status Bij de beoordeling van een ruimtelijk initiatief in het buitengebied is primair het bestemmingsplan Buitengebied het juridisch-planologische kader. Het bestemmingsplan geeft de voorwaarden aan ten aanzien van ruimtelijke situering en dimensionering (ruimtebeslag) van een bouwplan of functiewijziging. Wanneer kan worden afgeweken van het bestemmingsplan middels de afwijkingsregels binnen dit plan dient een omgevingsvergunning te worden aangevraagd. Deze vergunning mag niet leiden tot een onevenredige aantasting van waarden van dit gebied. Het LOP werkt bij deze afweging richtinggevend. Het inspiratieboek biedt inspirerende handvatten voor de landschappelijke inpassing van bebouwing en erven. Daarnaast maakt het inspiratieboek de vele specialisten, die werken aan ruimtelijke plannen, bewust van de bijdrage die zij kunnen leveren aan het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit van het landelijk gebied in Ommen. Uitgangspunten (welstandscriteria) voor de architectonische vormgeving van bouwwerken zijn opgenomen in de Welstandsnota. De Welstandsnota vormt een toetsingsinstrument bij de aanvraag van een bouwvergunning. Wat is ruimtelijke kwaliteit In de Omgevingsvisie Overijssel definieert de provincie Overijssel haar ruimtelijke kwaliteitsambities voor onze mooie provincie. Ruimtelijke kwalitiet is geen fysieke eigenschap der dingen, het ontstaat in de beleving van mensen. Het is een begrip waarvoor geen scherpe definitie bestaat. Algemeen geaccepteerd is echter de omschrijving van de bouwstenen van ruimtelijke kwaliteit: Ruimtelijke kwaliteit = gebruikswaarde + belevingswaarde + toekomst-waarde Deze drie basisbegrippen gelden voor alle schaalniveaus. Als je een huis koopt houd je er rekening mee, maar ook als je een ontwikkelingsplan voor een regio maakt. De drie waarden kunnen verder uitgesplitst worden in verschillende aspecten. Gebruikswaarde = doelmatigheid, functionele samenhang, de juiste functie op de juiste plek Belevingswaarde = diversiteit, identiteit, schoonheid, herkenbaarheid Toekomstwaarde = duurzaamheid, aanpasbaarheid, beheerbaarheid, flexibiliteit Duidelijk is dat ruimtelijke kwaliteit meer is dan de schoonheid van de plek. 5

6 6

7 Relatie met Omgevingsvisie Overijssel Om in het kader van dit inspiratieboek goed aan te sluiten bij de Omgevingsvisie Overijssel, wordt hier kort ingegaan op de werkwijze binnen de omgevingsvisie en de doorvertaling in dit inspiratieboek. De essentie van de benadering van ruimtelijke kwaliteit is dat ontwikkelingen worden gestimuleerd die tot de verbeelding spreken. Ontwikkelingen die leiden tot een omgeving die klopt, iets toevoegt en een tijd mee kan; er is uitgehaald wat er in zit. De Omgevingsvisie Overijssel hanteert de volgende omschrijving voor ruimtelijke kwaliteit : de goede functie op de goede plek op de goede manier ingepast in de omgeving. De omgeving waarin een functie ontwikkeld wordt is echter heel divers, er zijn veel verschillende gebieden met elk een bepaalde karakteristiek en bepaalde kenmerken. Het is daarom van wezenlijk belang dat bij ontwikkelingen en inpassing van functies wordt uitgegaan van de kenmerken en karakteristieken ter plaatse. Hiervoor is een catalogus gebiedskenmerken opgesteld, waarin vier lagen zijn onderscheiden en zeven ruimtelijke kwaliteitsambities zijn opgesteld. Stel dat er in een bepaald gebied nu een verandering aan de orde is (bijvoorbeeld uitbreiding of nieuwbouw van een woning) dan wordt eerst gekeken of het vanuit beleid en regelgeving mogelijk is. Vervolgens sturen de gebiedskenmerken (die ook binnen het LOP vertaald zijn in landschappelijke karakteristieken per landschapstype) de manier waarop de ontwikkeling moet plaatsvinden: welke kenmerken en kwaliteiten moeten behouden, versterkt en ontwikkeld worden. In dit inspiratieboek is als uitvloeisel en doorvertaling hiervan aangegeven hoe dit dan ook daadwerkelijk plaats kan vinden of gerealiseerd kan worden. Het landschap van Ommen Kenmerkend voor het Ommer landschap is de grote variatie in landschapstypen. Op relatief kleine schaal wisselen rivieren, bos, heide, open en halfopen agrarisch gebied elkaar af. Concreet zijn de volgende landschappen te onderscheiden: Het rivierenlandschap Het essen- en kampenlandschap Het vlierenlandschap Het bos- en landgoederenlandschap Het jonge ontginningslandschap Het veenontginningslandschap Deze zes verschillende landschappen en de manier waarop ze naast elkaar voorkomen geven Ommen zijn unieke buitengebied. Behoud en versterken van het landschap betekent dan ook het behouden en versterken van de unieke, onderscheidende kenmerken van de zes landschapstypen en het in stand houden en versterken van de grenzen en overgangen hiertussen. Dat betekent bijvoorbeeld dat het versterken van houtwallen en kavelgrensbeplantingen in het essen- en kampenlandschap beter op zijn plaats is en in het jonge ontginningslandschap minder. Maar ook dat grootschalige nieuwe ontwikkelingen, als ze ergens een plaats moeten krijgen, zich beter voegen in de open jonge landschappen, dan in de kleinschalige oude landschappen van bossen, landgoederen en vlieren. De wijze waarop de gemeente Ommen de komende jaren vorm wil geven aan dit landschap is beschreven in het landschapsontwikkelingsplan (LOP). grote variatie in landschappen 7

8 Rivierenlandschap Witharen Arriërveld Essen- en kampenlandschap Ontginningslandschap (jonge heideontginningen, veenontginningen en vlierenlandschap) Bos- en landgoederenlandschap kaart landschapstypen Ommen Arriën Stegeren Varsen Junne Beerze Vilsteren Ommen Besthmen Hoogengraven Nieuwebrug Giethmen Eerde Beerzerveld Archem Lemele 8 4 deelgebieden in het unieke buitengebied van Ommen

9 elk gebied een eigen kleur Maak het verschil Met ieder gebied een eigen kleur wordt bedoeld dat ieder gebied anders is en zijn eigen unieke kenmerken heeft. Als eerste is er het verschil tussen de stad, het dorp, de buurtschappen en het buitengebied. Daarnaast zijn er binnen het buitengebied verschillende landschappen die allemaal eigen, unieke kenmerken hebben. Deze unieke kenmerken staan centraal bij het realiseren van ruimtelijke kwaliteit. Onder het motto Maak het verschil is met inspirerende schetsen en foto s aangegeven hoe ruimtelijke kwaliteit in Ommen gerealiseerd kan worden. Voor het realiseren van ruimtelijke kwaliteit is het belangrijk om, naast te beschermen, ook de bestaande kwaliteiten te verbinden met nieuwe ontwikkelingen. Bescherming vindt via wet- en regelgeving, zoals het bestemmingsplan, plaats. Nieuwe ontwikkelingen De volgende nieuwe (rode) ontwikkelingen kunnen zich in het buitengebied van Ommen voordoen: nieuwbouw (in het kader van Rood voor Rood), uitbreiding of vervanging van een woning uitbreiding van bestaande verblijfsrecreatie nieuwe landgoederen (in aansluiting op EHS/RVZ) nieuwe agrarische bedrijven (intensieve veehouderijbedrijven en grondgebonden agrarische bedrijven) in de 2 landbouwontwikkelingsgebieden (LOG s). uitbreiding van bestaande agrarische bedrijven functieverandering van agrarische bedrijven (VAB) De invloed van nieuwe bebouwing en erfinrichtingen op het landschap verschillen per soort initiatief en type landschap. In verschillende stappen, van grote naar kleine schaal, wordt per landschapstype getoond hoe nieuwe ontwikkelingen kunnen worden verbonden met bestaande kwaliteiten van een gebied, om zo versterking van de ruimtelijke kwaliteit mogelijk te maken. Deelgebieden In dit inspiratieboek is voortgeborduurd op het landschapsontwikkelingsplan. Dat betekent dat de deelgebieden in het inspiratieboek gebaseerd zijn op de deelgebieden van het LOP (gebaseerd op het bestemmingsplan). Voor de Welstandsnota geven we aan welke gebieden uit de Welstandsnota onder welke landschapstypen van het LOP vallen, zodat de relatie tussen de verschillende plannen duidelijk is. In bijlage 1 is dit overzicht opgenomen. De deelgebieden die leidraad vormen voor de inspiratie zijn de volgende: Het rivierenlandschap Het essen- en kampenlandschap Het ontginningslandschap (jonge heideontginningen, veenontginningen en vlierenlandschap) Het bos- en landgoederenlandschap Op het kaartbeeld hiernaast zijn de verschillende deelgebieden zichtbaar. De reden dat jonge heide-ontginningen, veenontginningen en vlierenlandschap in dit kader zijn samengenomen onder de noemer ontginningslandschap, is dat de inspiratie die gegeven wordt voor deze 3 gebieden voor een groot deel overeenkomt en bij uitsplitsing veel dubbelingen zouden worden weergegeven. Waar nodig worden echter wel nuances aangegeven. De deelgebieden bepalen de bestaande kwaliteiten van een gebied. Een nieuwe ontwikkeling kan dus in het ene deelgebied een andere gedaante hebben als in een ander deelgebied. Ook hier geldt : Maak het verschil. 9

10 10

11 Rivieren landschap Deelgebieden Welstandsnota : Essen- en kampenlandschap Recreatietereinen Bos en natuurgebieden 11

12 1. Bouwen aan ruimtelijke kwaliteit in het rivierenlandschap Landschappelijke karakteristieken: Karakteristieken van de oude erven: Vecht en Beneden Regge zijn door maat en ruimtelijke structuur beeldbepalende elementen in het landschap. Open uiterwaardenlandschap (groene weides) in contrast met dichte randen van bos. Aanwezigheid van oude riviermeanders zowel langs de Vecht als langs de Beneden Regge geven de historische loop van de rivier weer en hebben een hoge ecologische- en landschappelijke waarde. De aanwezigheid van rivierduinen, steile oevers en steilranden zijn relicten van een meanderde rivier. Waardevolle landschapselementen, zoals poelen, bosjes, struwelen en solitaire bomen (met name bij oude meanders). Plaatselijk aanwezigheid van hooilanden langs de Vecht (Besthmener hooilanden) en Beneden Regge (Eerder hooilanden). Weinig tot geen bebouwing in de rivieruiterwaarden. Onregelmatige verkavelingstructuur. Het erf en het landschap Oude erven en het landschap zijn sterk met elkaar verweven. Een rafelig silhouet van de ensembles. Gebouwen gaan op in het landschap door hun situering. Een losse strooiing van hoofd- en bijgebouwen op het erf Gebouwen op het erf woning en bedrijf in 1 gebouw. zadeldak met wolfseinden, riet of riet met pannen. in de loop van de tijd zijn meerdere bijgebouwen/schuren toegevoegd, maar niet op grote schaal. De inrichting van het erf bescheiden siertuin op het voorerf in combinatie met de moestuin en fruitgaard, omgeven door een haag (meidoorn, beuk, liguster) Eiken (groepen) op de erven, knot- en leilindes. Solitaire bomen op het erf, bijvoorbeeld een kastanjeboom Markante erfafscheidingen (zoals een singel) ontbreken 12

13 Nieuwe ruimtelijke initiatieven De invloed van nieuwe bebouwing en erfinrichtingen op het landschap verschillen per soort initiatief en type landschap. Hieronder staan de stappen, van grote naar kleine schaal, om in het rivierenlandschap de bestaande kwaliteiten van het gebied te verbinden met een nieuwe ontwikkeling. In twee schetsen is verbeeld hoe een nieuw initiatief (in dit geval uitbreiding van verblijfsrecreatie) afbreuk doet aan de ruimtelijke kwaliteit of deze juist versterkt. Op de volgende pagina s wordt dit op een beeldende wijze per type initiatief aangegeven. 1. de schaal van het landschap grotendeels kleinschalig, in combinatie met grotere, open uiterwaarden. - een nieuw initiatief moet kleinschalig zijn - geen lange, rechte bomenrijen maar boomgroepen of losstaande bomen - geen grote, lange schuur maar meerdere kleinere schuren - een nieuw initiatief heeft 1 hoge, groene rand, dan wel een bestaande bosrand danwel een nieuw aangelegde groep bomen - geen naaldbomen, maar loofbomen die de hoogte van de bebouwing overstijgen - geen opvallende kleuren, maar kleuren die passen bij de kleur van het landschap - gebouwen hebben een eenvoudige hoofdvorm, moderne architectuur is mogelijk - vrijstaande bijgebouwen hebben een andere richting dan het hoofdgebouw 3. de inrichting van het erf een bescheiden siertuin aan de voorzijde omgeven door een lage haag, enkele bijzondere solitaire bomen op het voorerf - een nieuw initiatief heeft een bescheiden, groene inrichting van het erf - liever gras dan grote oppervlakken verhardingen - geen muren of schuttingen maar een meidoornhaag of bomen - beter een inheemse boom (beuk, eik of linde) dan 100 coniferen of laurierstruiken 2. de compositie van gebouwen en het landschap gebouw en landschap zijn met elkaar verweven, de gebouwen staan los gestrooid op het erf, er zijn altijd bomen die hoger zijn dan de bebouwing aanwezig. Waarom zo wel? Waarom zo niet? past in de schaal van het landschap kleinschalige bebouwing nieuwe, niet aaneengesloten boomgroepen als groene randen de combinatie van niet aaneengesloten boomgroepen geeft een rafelig silhouet een nieuwe boomgaard met daaraan ondergeschikte kampeerplekken aanleg nieuwe solitaire bomen de bebouwing is te groot voor het kleinschalige landschap er mist een hoge, groene rand de gebouwen hebben dezelfde richting 13

14 Woning Situering Bouwmassa Verschijningsvorm De boerenschuur als inspiratiebron voor een nieuwe woning Rafelig silhouet Bomen en bebouwing hebben verschillende richtingen, een losse strooiing Aansluiting bij de grillige structuur van het landschap Eenduidige hoofdvorm Zadeldak voert boventoon Bijgebouwen ondergeschikt en niet gelijk aan hoofdgebouw Maar ook... een modern jasje van traditionele materialen met gebruik making van een fraai uitzicht over de Vecht Bebouwing tegen een hoge, groene rand Deels open, deels gesloten Zichtlijnen van en naar het landschap Lage hagen en (solitaire) bomen die het gebouw inkaderen maar niet verstoppen Inheemse beplantingssoorten 14

15 Erfinrichting Details Zo niet... Erf gaat op in het landschap Solitaire forse bomen Bomenrijen zonder onderbegroeiing Transparante overgang naar het landschap Lage haag, max. 1 meter hoog Wees terughoudend met inrichtingselementen op het erf, beperk verlichting Verhardingen sober en eenvoudig. Zo niet... te veel onderbrekingen van de hoofdvorm. Deze woning hoort thuis in het dorp. Schreeuwende verharding Niet inheemse, lage beplanting 15

16 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Uitbreiding verblijfsrecreatie Voortbouwen aan bestaande structuren in het landschap Tegen een groene achterwand, een bosrand of houtwal grote terreinen opdelen in kleine eenheden die passen bij de schaal van het landschap Aansluiting zoeken bij de grillige structuur landschap Kleinschalige recreatieverblijven Verschillende dakvormen zijn mogelijk Gebouwen ondergeschikt aan het landschap Bebouwing gaat op in het landschap Het landschap als inspiratiebron voor een recreatiewoning Losse strooiing van verblijven Boomgroepen, houtwallen en solitaire bomen 16 aansluiten bij landschappelijk groen Inheemse beplantingssoorten

17 Erfinrichting Details Zo niet... Recreatiewoningen ingepast in het groen (bijv. in bos) Geen afzonderlijke erven, tuinen, rondom recreatieverblijven Onderdeel van een geheel! paden van hergebruikt materiaal te veel niet landelijke elementen bij elkaar; stenen pilaren, moderne speeltoestellen, ijzeren hekwerk, grote verharde parkeerplaats inheemse bomen, zoals een linde als een groot voorterrein noodzakelijk is dan kan deze in delen worden opgeknipt en voorzien van hagen bomen recreatiewoningen, te dicht op elkaar gebruik zo weinig mogelijk verlichting en verharding 17

18 Nieuw Landgoed Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Het landschap als inspiratiebron voor een landhuis met een statige, natuurlijke, moderne uitstraling in combinatie met de ecologische hoofdstructuur (EHS) of een robuuste verbindingszone (RVZ) Aanplant van nieuw bos, bomen, moet passen in het kleinschalige rivierenlandschap, bij open uiterwaarden kunnen grotere, open ruimtes gecreerd worden Bebouwing aanwezig, zichtbaar, in het landschap Er ontstaat een eenduidige ruimtelijke compositie tussen bebouwing en landschap, het hoort bij elkaar Hoofdgebouw formeel en statig Bij voorkeur een eenduidig bouwvolume Er zijn verschillende kapvormen mogelijk Hoofd- en bijgebouwen vormen een eenheid 18

19 Erfinrichting Details Zo niet... Forse groenelementen en natuurlijke ingredienten die zorgen voor een robuuste structuur van het erf en een natuurlijke uitstraling passend bij het gebied: Lanen Natuurweiden Houtwallen Solitaire bomen Poelen openstelling paden, paden rondom het huis mogen een formelere uitstraling hebben Geen kopie van een landgoed uit 1850 maar een eigentijds landgoed realiseren openstelling paden, paden in de nieuw aangelegde bossen en natuur mogen een natuurlijkere uitstraling hebben wees terughoudend met inrichtingselementen op het erf, beperk verlichting en verhardingen. 19

20 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Uitbreiding agrarisch bedrijf Gebouwen staan schijnbaar losjes gestrooid op het erf hierdoor ontstaat een rafelig silhouet Hoofdgebouw, bijgebouw, schuren zijn allemaal anders en hebben allemaal een andere richting Grote bouwvolumes opdelen in kleinere delen De verschillende gebouwen hebben allemaal een ander bouwvolume Eenduidige hoofdvorm, zadeldak waarbij de kap dominant is Splitsen van de kap waardoor een optisch kleinere schuur ontstaat Diversiteit in stallen en schuren, op een erf is geen stal of schuur hetzelfde 20

21 Erfinrichting Details Zo niet... Erven gaan op in het landschap Stallen zijn altijd waar te nemen tegen een groene achtergrond van bosschages of boomgroepen. Bedrijfsgebouwen hebben geen baat bij overvloedige details, hou het eenvoudig en sober. meerdere, identieke stallen op een rij zonder een groene rand Informele uitstraling erfafscheiding stal staat kaal in het landschap, zonder een groene rand Houten hekwerken, fraaie elementen in het landschap Wees terughoudend met inrichtingselementen op het erf, beperk verlichting en verhardingen. 21

22 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Functieverandering agrarisch bedrijf Voor neven- en vervolgfuncties van een agrarisch bedrijf Gebouwen staan schijnbaar losjes gestrooid op het erf hierdoor ontstaat een rafelig silhouet Hoofdgebouw, bijgebouw, schuren zijn allemaal anders en hebben allemaal een andere richting Eenduidige hoofdvorm Zadeldak voert boventoon Bijgebouwen ondergeschikt en niet gelijk aan hoofdgebouw De neven- en vervolgfuncties moeten plaatsvinden binnen de bestaande bouwvolumes en mogen de agrarische verschijningsvorm niet aantasten Recreatief overnachten in een hooiberg Afwijkende verschijningsvorm van een standaard bouwmassa voor een bijzondere functie op het boerenerf zoals een kantoor, bed & breakfast, verkoop lokale producten of zorgverlening 22 Kantoorboerderij

23 Erfinrichting Details Zo niet... Erven gaan op in het landschap Gebouwen zijn altijd waar te nemen tegen een groene achtergrond van bosschages of boomgroepen. Bebouwing te grootschalig Wees terughoudend met inrichtingselementen op het erf, beperk verlichting en verhardingen. Liever houten dan stalen hekwerken Extra parkeerplaatsen ten behoeve van de nieuwe functie moeten met hagen en bomen worden ingepast. Gebakken klinkers 23

24 24

25 Essen- en kampen landschap Deelgebieden Welstandsnota : Essen- en kampenlandschap Beerze en Junne Arrien, Stegeren en Varsen Lemele Deelgebieden Welstandsnota : Vilsteren Recreatieterreinen Buitenplaatsen en landgoederen 25

26 2. Bouwen aan ruimtelijke kwaliteit in het essen- en kampenlandschap Landschappelijke karakteristieken: Karakteristieken van de oude erven: Afwisselend landschapsbeeld gevormd door kleine- en grote ruimten, begrensd door bomenrijen, bebouwing, singels, houtwallen en bos. Aanwezigheid van kleine- en grote essen met landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Relatief hoog en bolgelegen gebieden (essen) met veel microreliëf (steilranden) zijn landschappelijk waardevolle objecten. Aanwezigheid van kleine buurtschappen, die een sterke verbondenheid hebben met het landschap zijn kenmerkend voor historie van de gebieden. Bebouwing geclusterd in een buurtschap. Onregelmatige verkavelingstructuur. Het erf en het landschap Oude erven en het landschap zijn sterk met elkaar verweven. Erven liggen soms geclusterd, soms verspreid rondom de essen en kampen Bebouwing ligt ordeloos gesitueerd ten opzichte van de weg Gebouwen gaan op in het landschap door hun situering. Een losse strooiing van hoofd- en bijgebouwen op het erf Jongere ensembles liggen meer als groene eilanden in het landschap Gebouwen op het erf karakteristieke historische bebouwing, bijvoorbeeld kapschuren en hooimijten. grote dakvlakken zadeldak met lage goten, evt wolfseinden of een dakschild in de loop van de tijd zijn meerdere bijgebouwen/schuren toegevoegd, maar niet op grote schaal. De inrichting van het erf bescheiden siertuin op het voorerf in combinatie met de moestuin en fruitgaard, omgeven door een haag (meidoorn, beuk, liguster) Eiken (groepen) op de erven, knot- en leilindes. Solitaire bomen op het erf, bijvoorbeeld een kastanjeboom Markante erfafscheidingen ontbreken 26

27 Nieuwe ruimtelijke initiatieven De invloed van nieuwe bebouwing en erfinrichtingen op het landschap verschillen per soort initiatief en type landschap. Hieronder staan de stappen, van grote naar kleine schaal, om in het essen- en kampenlandschap de bestaande kwaliteiten van het gebied te verbinden met een nieuwe ontwikkeling. In twee schetsen is verbeeld hoe een nieuw initiatief (in dit geval een agrarisch bedrijf dat van functie verandert) afbreuk doet aan de ruimtelijke kwaliteit of deze juist versterkt. Op de volgende pagina s wordt dit op een beeldende wijze per type initiatief aangegeven. 1. de schaal van het landschap Kleinschalig, met kleinere en grotere ruimtes, begrensd door groenelementen als houtwallen, singels en bosjes en aanwezigheid van licht reliëf. - een nieuw initiatief moet kleinschalig zijn - niet in grote open ruimtes, maar leg een relatie met bestaande groenstructuren - geen grote, lange gebouwen maar meerdere kleinere gebouwen 2. de compositie van gebouwen en het landschap Gebouw en landschap zijn met elkaar verweven, de gebouwen staan los gestrooid op het erf, er is altijd groen dat hoger is dan de bebouwing. Clusters van bebouwing, vaak aan de randen van oude essen of kampen. - een nieuw initiatief wordt ingebed in/ langs een bestaand groenelement of gaat vergezeld van een nieuw aangelegde houtwal of bomengroep. - geen coniferen, maar inheemse bomen die de hoogte van de bebouwing overstijgen - geen opvallende kleuren, maar kleuren die passen bij de kleur van het landschap - gebouwen hebben een eenvoudige hoofdvorm, moderne architectuur is mogelijk - vrijstaande bijgebouwen hebben een andere richting dan het hoofdgebouw 3. de inrichting van het erf een bescheiden siertuin aan de voorzijde omgeven door een lage haag, enkele bijzondere solitaire bomen op het voorerf - een nieuw initiatief heeft een bescheiden, groene inrichting van het erf - liever gras dan grote oppervlakken verhardingen - geen muren of schuttingen maar een lage haag of bomen - groen is goed, bomen, boomgroepen of een boomgaard houden het landschap kleinschalig Waarom zo wel? Waarom zo niet? past in de schaal van het landschap bebouwing blijft in opzet gehandhaafd Extra houtwal of singel versterkt de schaal van het landschap de nieuwe functie bevindt zich aan de rand van de es de oorspronkelijke verkavelingstructuur blijft behouden past niet de in de schaal van het landschap nieuwe bebouwing is te groot en te dicht op de weg de open es wordt aangetast 27

28 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Woning De boerenschuur als inspiratiebron voor een nieuwe woning Erven gaan op in het groen Bomen en bebouwing hebben verschillende richtingen, een losse strooiing Aansluiting bij de grillige, kleinschalige structuur van het landschap Eenduidige hoofdvorm Zadeldak voert boventoon Lage goothoogte, grote dakvlakken Bijgebouwen ondergeschikt en niet gelijk aan hoofdgebouw Maar ook... een modern jasje van traditionele materialen en vormen geinsprieerd op de agrarische historie Bebouwing tegen een hoge, groene rand Deels open, deels gesloten Zichtlijnen van en naar het landschap Lage hagen en bomen/boomgroepen die het gebouw inkaderen maar niet verstoppen Inheemse beplantingssoorten traditionele voorzijde, verrassende achterzijde 28

29 Erfinrichting Details Zo niet... Erf en bebouwing zijn in evenwicht met elkaar Solitaire forse bomen Boomgaard of boomweide Houtwal als kavelgrens Deels zicht en deels geen zicht naar het landschap Lage haag Gebruik in geval van hekwerken natuurlijke materialen bijv. hout Wees terughoudend met inrichtingselementen op het erf Dakkapellen bij voorkeur inpandig om dakvorm in tact te laten Beperk verlichting Verhardingen sober en eenvoudig. Zo niet... boerderette, niet goed ingepast in de omgeving Schreeuwende verharding Niet inheemse beplanting, zeer onrustig en rommelig beeld 29

30 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Uitbreiding verblijfsrecreatie Voortbouwen aan bestaande structuren in het landschap Tegen een groene achterwand, een bosrand of houtwal grote terreinen opdelen in kleine eenheden die passen bij de schaal van het landschap Aansluiting zoeken bij de grillige en kleinschalige structuur van het landschap Kleinschalige recreatieverblijven Verschillende dakvormen zijn mogelijk Gebouwen ondergeschikt aan het landschap Bebouwing gaat op in het landschap Het landschap als inspiratiebron voor een recreatiewoning Losse strooiing van verblijven Boomgroepen, houtwallen en solitaire bomen 30 aansluiten bij landschappelijk groen Inheemse beplantingssoorten

31 Erfinrichting Details Zo niet... Recreatiewoningen ingepast in het groen, bijvoorbeeld in het bos of in een boomgaard Geen afzonderlijke erven en tuinen, rondom recreatieverblijven, zoveel mogelijk 1 groen geheel paden van hergebruikt materiaal te veel niet landelijke elementen bij elkaar; stenen pilaren, een moderne speetoestellen, ijzeren hekwerk, grote verharde parkeerplaats Afscheidingen en hekwerken van natuurlijke materialen recreatiewoningen, te dicht op elkaar gebruik zo weinig mogelijk verlichting en verharding 31

32 Nieuw Landgoed Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Het landschap als inspiratiebron voor een landhuis met een statige, natuurlijke, moderne uitstraling Gekoppeld aan bestaande, grotere groenstructuren Aanplant van nieuw bos, bomen, moet passen in het kleinschalige essen- en kampenlandschap Bebouwing aanwezig, zichtbaar, in het landschap Er ontstaat een eenduidige ruimtelijke compositie tussen bebouwing en landschap, het hoort bij elkaar Hoofdgebouw formeel en statig Bij voorkeur een eenduidig bouwvolume Er zijn verschillende kapvormen mogelijk Hoofd- en bijgebouwen vormen een eenheid 32

33 Erfinrichting Details Zo niet... Forse groenelementen en natuurlijke ingredienten die zorgen voor een robuuste structuur van het erf en een natuurlijke uitstraling passend bij het gebied: Bomenrijen Natuurweiden Boomweide/boomgaard Solitaire bomen Poelen en hagen openstelling paden, paden rondom het huis mogen een formelere uitstraling hebben Geen kopie van een landgoed uit 1850 maar een eigentijds landgoed realiseren openstelling paden, paden in de nieuw aangelegde bossen en natuur mogen een natuurlijkere uitstraling hebben wees terughoudend met inrichtingselementen op het erf, beperk verlichting en verhardingen. Het landgoed als inspiratiebron mag niet leiden tot stedelijke appartementengebouwen 33

34 Uitbreiding agrarisch bedrijf Situering Gebouwen staan schijnbaar losjes gestrooid op het erf met veel groen, waardoor een losse en informele uitstraling ontstaat Hoofdgebouw, bijgebouw, schuren zijn allemaal anders en hebben veelal een andere richting Bouwmassa bebouwing overwegend kleinschalig, uitbreiding moet aansluiten bij kleinschaligheid van bestaande bebouwing en landschap bouwvolume s opdelen in kleinere delen, passend bij de schaal van het landschap ter plaatse de verschillende gebouwen hebben allemaal een ander bouwvolume splitsen van de kap waardoor een optisch kleinere schuur ontstaat Verschijningsvorm Diversiteit in stallen en schuren, op een erf is geen stal of schuur hetzelfde 34

35 Erfinrichting Details Zo niet... Robuust groen Erf niet volledig inpakken, maar verweven met het landschap Aansluiten bij groenelementen in het landschap, groen als decor voor bebouwing Bedrijfsgebouwen hebben geen baat bij overvloedige details, hou het eenvoudig en sober. stal staat kaal in het landschap, zonder een groene rand Constructies die verwijzen naar oude agrarische constructies mogen best zichtbaar zijn Informele uitstraling erfafscheiding Meerdere, identieke stallen op een rij Wees terughoudend met inrichtingselementen op het erf, beperk verlichting en verhardingen. 35

36 Functieverandering agrarisch bedrijf Situering Voor neven- en vervolgfuncties van een agrarisch bedrijf Gebouwen staan schijnbaar losjes gestrooid op het erf hierdoor ontstaat een rafelig silhouet Hoofdgebouw, bijgebouw, schuren zijn allemaal anders en hebben allemaal een andere richting Er is altijd een hoge, groene rand met bomen aanwezig die de hoogte van de bebouwing overstijgt Bouwmassa Eenduidige hoofdvorm Zadeldak voert boventoon Bijgebouwen ondergeschikt en niet gelijk aan hoofdgebouw Verschijningsvorm De neven- en vervolgfuncties moeten plaatsvinden binnen de bestaande bouwvolumes en mogen de agrarische verschijningsvorm niet aantasten Recreatief overnachten in een hooiberg Afwijkende verschijningsvorm van een standaard bouwmassa voor een bijzondere functie op het boerenerf zoals een kantoor, bed & breakfast, verkoop lokale producten of zorgverlening 36 Kantoorboerderij

37 Erfinrichting Details Zo niet... Erven gaan op in het landschap Gebouwen zijn altijd waar te nemen tegen een groene achtergrond van bosschages of boomgroepen. Extra functies als parkeren en verblijfsplekken ten behoeve van de nieuwe functie moeten met hagen en bomen worden ingepast. Wees terughoudend met inrichtingselementen op het erf, beperk verlichting en verhardingen. Bebouwing past niet in het landschap Te stedelijke architectuurvorm Gebakken klinkers Functieverandering in de stijl van het gebouw Een houten hekwerk is hier beter 37

38 38

39 Ontginnings landschap Deelgebieden Welstandsnota : Heideontginningen Veenontginningen Essen en kampenlandschap Ommerschans Deelgebieden Welstandsnota : Witharen Beerzerveld Recreatieterreinen Sport en bedrijventerreinen 39

40 3. Bouwen aan ruimtelijke kwaliteit in het ontginningslandschap Landschappelijke karakteristieken: Karakteristieken van de oude erven: Open, vaak grootschalig landschap met beplanting voornamelijk langs wegen en op erven; Verspreide bebouwing, vaak direct langs wegen; Vlak landschap, geen of nauwelijks reliëf; Rationeel kavelpatroon van rechte percelen (van rechthoekig in het jonge ontginningslandschap tot langwerpig en smal in het veenontginnings- en vlierenlandschap; Van oorsprong is het vlierenlandschap een nat gebied wat nog terug te zien is in de vele sloten; Witharen gelegen op een dekzandrug, bestaande uit een afwisseling van bosjes, singels en groene erven; Kavels veelal onbeplant; Lokaal nog restanten van perceelbeplanting (eiken) aanwezig. Met name de westkant van Ommerschans wat refereert naar een oude beplante verkavelingstructuur. Ommerschans als een waardevol cultuurhistorisch en landschappelijk element. Beerzerveld: Noord-zuid georiënteerde lintbebouwing langs ontginningsassen met het dorp Beerzerveld haaks hierop. Het erf en het landschap Rechthoekige of vierkante erfopzet Erven als groene eilanden Boerderij is zichtbaar in het landschap Houtsingels op kavelgrens, niet aan alle zijden van het erf komen dichte singels voor Gebouwen op het erf Rationele opzet van de erven Kavelrichting van het landschap is leidend voor de richting van de bebouwing, niet de weg Forse gebouwen, weinig bijgebouwen Zowel de boerderij met woning en bedrijf in 1 gebouw als de boerderij waarbij woning en bedrijf gescheiden zijn maar wel in 1 gebouw (het Groninger type) komen voor Markante kopgevel richting de weg Vaak een hoge kap De inrichting van het erf Erven hebben een vrij open karakter Aan de zijden liggen houtsingels of bomenrijen Enkele grote bomen op het erfhagen en bermsloten aan de voorzijde, soms alleen gras Enkele bijzondere tuinen in Engelse landschapsstijl in veenontginningslandschap 40

41 Nieuwe ruimtelijke initiatieven De invloed van nieuwe bebouwing en erfinrichtingen op het landschap verschillen per soort initiatief en type landschap. Hieronder staan de stappen, van grote naar kleine schaal, om in het ontginningslandschap de bestaande kwaliteiten van het gebied te verbinden met een nieuwe ontwikkeling. In twee schetsen is verbeeld hoe een nieuw initiatief (in dit geval een uitbreiding van een agrarisch bedrijf) afbreuk doet aan de ruimtelijke kwaliteit of deze juist versterkt. Op de volgende pagina s wordt dit op een beeldende wijze per type initiatief aangegeven. 1. de schaal van het landschap Grootschalig, open, rationeel van opzet, rechthoekig met laanbeplanting langs de wegen en soms bomenrijen op kavelgrenzen - een nieuw initiatief mag grootschalig zijn, passend bij het landschap - nieuwe initiatieven vinden plaats aan de weg, niet middenin het open landschap - 1 groot, robuust gebouw in plaats van meerdere kleine gebouwen 2. de compositie van gebouwen en het landschap De gebouwen staan evenwijdig aan de kavelrichting en zijn georiënteerd op de weg. Aan de randen van de erven, langs de kavelgrenzen zijn bomenrijen en houtsingels aanwezig die hoger zijn dan de bebouwing. - een nieuw initiatief sluit aan bij bestaande bebouwingstructuur en verkaveling - de richting van bebouwing op het erf is gelijk aan elkaar - inheems groen dat de hoogte van de bebouwing overstijgt - gebouwen hebben een eenvoudige hoofdvorm, moderne architectuur is mogelijk 3. de inrichting van het erf een bescheiden siertuin aan de voorzijde omgeven door een lage haag, enkele bijzondere solitaire bomen op het voorerf, singels langs de kavelgrens - een nieuw initiatief heeft een bescheiden, strakke groene inrichting van het erf - liever gras dan grote oppervlakken verhardingen - geen muren of schuttingen maar een lage haag, max. 1 meter hoog - bij bedrijven onderscheid maken tussen de woonzone en de bedrijfszone Waarom zo wel? Waarom zo niet? past in de schaal van het landschap grootschalige bebouwing sluit aan op de verkavelingsstructuur verharding is minimaal groensingel wordt doorgezet bomenrij zorgt voor groene erfgrens, maar bedrijfsgebouw mag wel zichtbaar zijn onderscheid wonen en werken is herkenbaar de bebouwing negeert de verkavelingsstructuur in dit landschap er mist een groene inpassing te veel verharding onderscheid wonen en werken gaat verloren 41

42 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Woning Erven meestal direct aan de weg gelegen Groene rand, vaak minstens aan 1 zijde van de kavel zorgt voor inpassing in omgeving Bomen en bebouwing hebben dezelfde richting, evenwijdig aan de verkaveling of haaks op de wegrichting Erven als groene eilanden in het landschap, vooral in veenontginningslandschap Bomen en boomgroepen aan zijkanten van het erf Gras en soms lage haag aan voorzijde van het erf Eenduidige hoofdvorm Bijgebouwen ondergeschikt en niet gelijk aan hoofdgebouw Groninger boerderij, typerend voor de veenontginningen ten noorden van Ommen Verschillende kleuren en dakvormen mogelijk Maar ook...een transformatie of uitbrei- 42 ding van traditionele vormen in een modern jasje

43 Erfinrichting Details Zo niet... Wees terughoudend met inrichtingselementen op het erf, geen poorten of grote hekwerken Beperk verlichting Verhardingen sober en eenvoudig. open voorerf, gras en haag, in combinatie met dichte groene rand aan de zijkant van de kavel Gebouw staat kaal in het landschap en opslag direct aan de weg geeft een rommelig beeld Achterkant van het erf, open naar het landschap Coniferen als erfafscheiding 43

44 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Uitbreiding verblijfsrecreatie Voortbouwen aan bestaande structuren in het landschap Groene wanden (bomen en hagen), recreatieverblijven zijn van buiten bijna niet aanwezig Aansluiten bij landschappelijk groen Inheemse beplantingssoorten Kleinschalige recreatieverblijven Verschillende dakvormen zijn mogelijk Gebouwen ondergeschikt aan het landschap De vorm van de bebouwing is strak, recht en eenvoudig 44

45 Erfinrichting Details Zo niet... Recreatiewoningen ingepast in het groen, bijvoorbeeld in een boomgaard of achter een singel Geen afzonderlijke erven en tuinen rondom recreatieverblijven Parkeren op het terrein is groen ingepast achter een haag of singel Afscheidingen en hekwerken van natuurlijke materialen te veel niet landelijke elementen bij elkaar; stenen pilaren, een moderne speetoestellen, ijzeren hekwerk, grote verharde parkeerplaats gebruik zo weinig mogelijk verlichting en verharding recreatiewoningen, te dicht op elkaar 45

46 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Nieuw Landgoed Gekoppeld aan bestaande groen- en ontginningsstructuren Aanplant van groen moet passen bij de schaal van het ontginningslandschap Bebouwing aanwezig, zichtbaar in het landschap Er ontstaat een eenduidige ruimtelijke compositie tussen bebouwing en landschap, het hoort bij elkaar Hoofdgebouw formeel en statig Bij voorkeur een eenduidig bouwvolume Er zijn verschillende kapvormen mogelijk Het landschap als inspiratiebron voor een landhuis met een statige, natuurlijke, moderne uitstraling Hoofd- en bijgebouwen vormen een eenheid 46

47 Erfinrichting Details Zo niet... Forse groenelementen en natuurlijke ingredienten die zorgen voor een robuuste structuur van het erf. Sluit aan bij het rationele patroon en de kenmerkende openheid van het ontginningslandschap. Zorg voor een strakke open inrichting. openstelling paden, paden rondom het huis mogen een formelere uitstraling hebben Geen kopie van een landgoed uit 1850 maar een eigentijds landgoed realiseren openstelling paden, paden in de nieuw aangelegde bossen en natuur mogen een natuurlijkere uitstraling hebben beperk verlichting en verharding, verhardingen sober en eenvoudig. Slechte overgang tussen tuin en landschap 47

48 Uitbreiding agrarisch bedrijf Situering Rationele opzet van het erf; De compositie van het erf voegt zich naar het landschap: bijvoorbeeld een langwerpig erf in het veenontginningsgebied tegenover een rechthoekig erf in het heideontginningslandschap Onderscheid zichtbaar tussen woonzone en bedrijfzone Bouwmassa Bebouwing overwegend grootschalig, aansluitend bij de grootschaligheid van bestaande bebouwing en landschap Verschijningsvorm Uniformiteit in stallen en schuren, gebouwen hebben een soortgelijke uitstraling Bedrijfsgebouwen en constructies zijn gedeeltelijk zichtbaar aanwezig 48

49 Erfinrichting Details Zo niet... Groene uitstraling naar de weg Woning en tuin bevinden zich duidelijk voor de zone met bedrijfsgebouwen Verschillend materiaalgebruik zorgt voor het breken van de hoogte. Beperk verlichting en verharding, verhardingen sober en eenvoudig. Gebouwen staan kaal in het landschap, hier ontbreekt ten minste 1 houtsingel die hoger is dan de bebouwing, het erf hoeft echter niet volledig dichtgeplant te worden In grote open gebieden kunnen gebouwen ook worden ingepast met een grastalud Geen trafo s en gasopslag aan de weg maar op het achtererf 49

50 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Functieverandering agrarisch bedrijf Voor neven- en vervolgfuncties van een agrarisch bedrijf Rationele opzet van het erf Onderscheid zichtbaar tussen woonzone en bedrijfzone Erven als groene eilanden in het landschap Er is altijd een hoge, groene rand met bomen aanwezig die de hoogte van de bebouwing overstijgt Bebouwing overwegend grootschalig aansluitend bij de grootschaligheid van bestaande bebouwing en landschap Eenduidige hoofdvorm Zadeldak voert boventoon De neven- en vervolgfuncties vinden plaats binnen de bestaande bouwvolumes en tasten de agrarische hoofdvorm niet aan. De vorm van de bebouwing is recht en eenvoudig. Afwijkende verschijningsvorm van een standaard bouwmassa voor een bijzondere functie op het boerenerf zoals een kantoor, bed & breakfast, verkoop lokale producten of zorgverlening. Een nieuwe functie in een modern vormgegeven boerenschuur met een traditionele kap, passend bij de grootscheligheid van het landschap. 50

51 Erfinrichting Details Zo niet... Groene uitstraling naar de weg Bebouwing past niet in het landschap Wees terughoudend met inrichtingselementen op het erf, beperk verlichting en verhardingen. Parkeerplaatsen ten behoeve van de nieuwe functie moeten met hagen en bomen worden ingepast. De nieuwe functie krijgt een te stedelijke uitstraling, door de kapvorm en het verharde voorterrein Gebakken klinkers geven een landelijk karakter. Achterkant van het erf kan zich openen naar het landschap Een houten hekwerk past hier beter 51

52 52

53 Bos- en land goederen landschap Deelgebieden Welstandsnota : Bos en natuurgebieden Buitenplaatsen en landgoederen Essen en kampenlandschap Ommerschans Deelgebieden Welstandsnota : Witharen Recreatieterreinen Sport en bedrijventerreinen 53

54 4. Bouwen aan ruimtelijke kwaliteit in het bos- en landgoederenlandschap Landschappelijke karakteristieken: Grote aaneengesloten bos- en heidegebieden met hoge ecologische waarde. Aanwezigheid van hoogteverschillen (stuwwal, dekzandruggen) met een hoge aardkundige waarde. Landgoederen met een rijke cultuurhistorie aan de rand van de bosgebieden. Bosgebieden met een grote recreatieve gebruikswaarde. Oude bossen hebben een onregelmatig verkavelingspatroon, jonge bossen een rationele verkavelingspatroon. Karakteristieken van de oude erven: Het erf en het landschap Oude erven en het landschap zijn sterk met elkaar verweven. Erven liggen soms geclusterd, soms verspreid in het groen Bebouwing ligt vaak verder van de weg Gebouwen gaan op in het landschap door hun situering. Een losse strooiing van hoofd- en bijgebouwen op het erf Gebouwen op het erf Karakteristieke historische bebouwing, bijvoorbeeld landhuizen, kapschuren en hooimijten. Soms rijke detaillering van gebouwen Boerderijen hebben een zadeldak met lage goten, evt wolfseinden of een dakschild De historische kastelen, buitenplaatsen, hebben een statige, voorname uitstraling met een fors bouwvolume, ontworpen in een landschappelijke setting In de loop van de tijd zijn meerdere bijgebouwen/schuren toegevoegd, maar niet op grote schaal. De inrichting van het erf Bescheiden siertuin op het voorerf in combinatie met de moestuin en fruitgaard, omgeven door een haag (meidoorn, beuk, liguster) Eiken (groepen) op de erven, knot- en leilindes. Solitaire bomen of boomgroepen op het erf 54

55 Nieuwe ruimtelijke initiatieven De invloed van nieuwe bebouwing en erfinrichtingen op het landschap verschillen per soort initiatief en type landschap. Hieronder staan de stappen, van grote naar kleine schaal, om in het bos- en landgoederenlandschap de bestaande kwaliteiten van het gebied te verbinden met een nieuwe ontwikkeling. In twee schetsen is verbeeld hoe een nieuw initiatief (in dit geval een nieuwe woning ter vervanging van de bestaande woning) afbreuk doet aan de ruimtelijke kwaliteit of deze juist versterkt. Op de volgende pagina s wordt dit op een beeldende wijze per type initiatief aangegeven. 1. de schaal van het landschap Grote en kleinere boscomplexen, besloten gebied, met wisselend onregelmatig en regelmatig verkavelingspatroon - een nieuw initiatief is ingepast in of aan de rand van het bos - nieuwe initiatieven vinden plaats in het groen, niet midden op open terreinen 2. de compositie van gebouwen en het landschap De gebouwen staan vrij in het groen met verschillende orientatie, vaak verder van weg af. Toegangswegen zijn beplant met bomenrijen. Aan de randen van de erven, langs de kavelgrenzen zijn hagen, bomenrijen en houtsingels aanwezig die hoger zijn dan de bebouwing. - een nieuw initiatief sluit aan bij het groene karakter - de richting van bebouwing op het erf is wisselend - geen coniferen, maar inheems groen dat de hoogte van de bebouwing overstijgt - gebouwen hebben een eenvoudige hoofdvorm, moderne architectuur is mogelijk - hoofdgebouw en bijgebouw hebben een verschillende uitstraling 3. de inrichting van het erf een bescheiden siertuin aan de voorzijde omgeven door een lage haag, enkele bijzondere solitaire bomen op het erf. - een nieuw initiatief heeft een groene inrichting van het erf - geen muren of schuttingen maar een lage haag - geen protserige waterpartijen en opritten Waarom zo wel? Waarom zo niet? bebouwing voegt zich in het groen en sluit aan op het boskarakter hoofd- en bijgebouw verschillen van richting en kleur verharding is minimaal haag en bomenweide zorgen voor inkadering van het erf de afstand tot de weg wordt gerespecteerd de compositie van de bebouwing is te formeel de bebouwing is te ver vooruit geschoven en komt te dicht op de weg te staan te veel verharding en te veel aanwezig hoofd- en bijgebouw zijn niet hetzelde beplanting op het voorerf is te kleinschalig 55

56 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Woning Maar ook... een moderne vormgeving met traditionele en natuurlijke materialen Erven gaan op in het groen Bomen en bebouwing hebben verschillende richtingen, een losse strooiing Aansluiting bij de besloten structuur van het landschap Eenduidige hoofdvorm Bijgebouwen ondergeschikt en niet gelijk aan hoofdgebouw Bebouwing tegen een hoge, groene bosrand Deels open, deels gesloten Lage hagen en bomen/boomgroepen die het gebouw inkaderen maar niet verstoppen Inheemse beplantingssoorten 56

57 Erfinrichting Details Zo niet... Erf en bebouwing zijn in evenwicht met elkaar Geen grote opritten Geen enorme waterpartijen Neem veel gras en plant een lage haag Maak bijvoorbeeld een bomen- en bloemweide of fruitgaard Beperk verlichting en verharding Verhardingen sober en eenvoudig. Zo niet... notariswoning en garage in dezelfde stijl...grote vijver...veel verschillende, lage beplanting in de voortuin 57

58 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Uitbreiding verblijfsrecreatie Het bos is dominanter dan de recreatieve bebouwing Het bos, de aanwezige bomen, bepalen situering en maat en schaal van de bebouwing Bomen en bebouwing, of kampeerplekken, kunnen een verschillende richting hebben, een losse strooiing Recreatieverblijven hebben een bescheiden volume, ze gaan op in het landschap bijzondere bebouwing mag zich met bijzondere architectuur onderscheiden 58

59 Erfinrichting Details Zo niet... Probeer een parkeerplaats informeel en kleinschalig te houden zo niet...te veel afgeschermd met niet streekeigen beplanting Recreatiewoningen ingepast in het groen, bijvoorbeeld in het bos of in een boomgaard Geen afzonderlijke erven en tuinen rondom recreatieverblijven, zorg zoveel mogelijk voor één groen geheel. Geef de toegang van het park eens een landgoedkarakter, maak een poort en plant een laan zo niet...te gekunsteld, veel verschillen in vormgeving en detaillering Beperk verlichting en verharding Verhardingen sober en eenvoudig. 59

60 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Nieuw Landgoed Een nieuw landgoed moet het landschap versterken,op een markante plek Aanplant van groen moet passen bij de schaal van het landschap Bebouwing aanwezig, zichtbaar in het landschap Er ontstaat een eenduidige ruimtelijke compositie tussen bebouwing en landschap, het hoort bij elkaar Hoofdgebouw formeel en statig Bij voorkeur een eenduidig bouwvolume Er zijn verschillende kapvormen mogelijk Het landschap als inspiratiebron voor een landhuis met een statige, natuurlijke, moderne uitstraling 60

61 Erfinrichting Details Zo niet... Forse groenelementen en natuurlijke ingredienten die zorgen voor een robuuste structuur van het erf. Sluit aan bij het besloten groene karakter van het boslandschap De inrichting van het erf kan zowel formeel en strak zijn als informeel en grillig. Geen kopie van een landgoed uit 1850 maar maak een eigentijds landgoed Maak een entree die past in het landschap, een formele poort met een laan Slechte overgang tussen tuin en landschap Paden in de nieuw aangelegde bossen en natuur mogen een natuurlijke uitstraling hebben Beperk verlichting en verharding, verhardingen sober en eenvoudig. 61

62 Situering Bouwmassa Verschijningsvorm Functieverandering agrarisch bedrijf Voor neven- en vervolgfuncties van een agrarisch bedrijf Gebouwen staan schijnbaar losjes gestrooid in het bos of aan de bosrand, hierdoor ontstaat een rafelig silhouet Hoofdgebouw, bijgebouw, schuren zijn allemaal anders en hebben allemaal een andere richting Er is altijd een hoge, groene rand met bomen aanwezig die de hoogte van de bebouwing overstijgt Eenduidige hoofdvorm Zadeldak voert boventoon Bijgebouwen ondergeschikt en niet gelijk aan hoofdgebouw Afwijkende verschijningsvorm van een standaard bouwmassa voor een bijzondere functie op het boerenerf zoals een kantoor, bed & breakfast, verkoop lokale producten of zorgverlening De neven- en vervolgfuncties vinden plaats binnen de bestaande bouwvolumes en tasten de agrarische hoofdvorm niet aan. een nieuwe functie in een modern vormgegeven boerenschuur met een traditionele kap. 62

63 Erfinrichting Details Zo niet... Erven gaan op in het boslandschap Bebouwing past niet in het landschap Wees terughoudend met inrichtingselementen op het erf, beperk verlichting en verhardingen. Extra parkeerplaatsen ten behoeve van de nieuwe functie moeten met hagen en bomen worden ingepast. De nieuwe functie krijgt een te stedelijke uitstraling, door de kapvorm en het verharde voorterrein Gebakken klinkers Een houten hekwerk past hier beter 63