VrijstellingOldtimer.nl

Transcriptie

1 het complete en eerlijke verhaal 2013 VrijstellingOldtimer.nl Wouter van Embden / Arjan Lenoir Stichting Autobelangen

2 VrijstellingOldtimer.nl, het complete en eerlijke verhaal Stichting Autobelangen, Zeist, 2013 Eindverantwoordelijkheid Stichting Autobelangen Auteurs Wouter van Embden en Arjan Lenoir Contact Met dank aan Maria Pels, Ramòn Ritzen, Hans Horwitz, Marco Hof, Kaj Hulsebosch Versie 1a, 27 september 2013 Delen uit deze publicatie mogen worden overgenomen op voorwaarde van bronvermelding: VrijstellingOldtimer.nl, het complete en eerlijke verhaal (2013), Zeist: Stichting Autobelangen. 1 VrijstellingOldtimer.nl

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Samenvatting Korte toelichting document Over VrijstellingOldtimer.nl Historie van de MRB voor oldtimers Vóór Van 1994 tot Eind 2008, Tweede Kamerlid Ernst Cramer: MRB vrijstelling aanpakken Eind 2011, wederom aanpassing nu door Tweede Kamerlid Roland van Vliet De Maatregel Regeerakkoord Doel van de maatregel volgens het regeerakkoord Weerstand vanuit de Kamer Motie Bashir Motie Van Vliet Het 40 jaar compromis (de Maatregel) Belastingplan Advies Raad van State Onbetrouwbare overheid Derde maatregel in 4 jaar tijd Staatssecretaris Atsma Langetermijnvisie Van Vliet Minister Schultz-van Haegen Antwoorden Ministerie van Financiën op Kamervragen Bashir Belastingplan Onjuiste cijfermatige onderbouwing Regeerakkoord Het 40 jaar compromis Gedragseffecten Werkelijke opbrengsten Negatieve economische en sociale gevolgen van de Maatregel Conclusie Inhoudsopgave VrijstellingOldtimer.nl 2

4 6.0 Populatie, import en afvoer Oldtimerpopulatie Import van jonge oldtimers Export en sloop van jonge oldtimers Conclusie Meten is weten: veel oldtimers, weinig kilometers Wat is hobbymatig gebruik? Jaarkilometrages oldtimers vanaf bouwjaar Wie rijdt er dan wél veel? Toename van het gebruik van oldtimers Hoeveel rijden alle oldtimers in totaal? Conclusie De rol van het PBL Doel was importbeperking Het onderzoek van PBL was slechts een quickscan PBL: veelrijders blijven, liefhebbers de klos Cultureel rijdend erfgoed en hobbymatig gebruik Bedrijfsauto s, kampeervoertuigen en motorfietsen Juridische Analyse Conclusie Figuren en tabellen Figuren Tabellen Inhoudsopgave VrijstellingOldtimer.nl

5 1.0 Samenvatting Het regeerakkoord van 29 oktober 2012 bevatte één zin, die de oldtimergemeenschap op zijn kop zette: De vrijstelling in de motorrijtuigenbelasting voor oldtimers wordt vanuit milieuoverwegingen afgeschaft. Dit voornemen is vervolgens in overleg tussen het Ministerie van Financiën en verschillende partijen, overigens niet met Stichting Autobelangen, tot het compromis gebracht dat oldtimers van veertig jaar en ouder wel nog aanspraak op de vrijstelling in de motorrijtuigenbelasting blijven maken. De maatregel is verder uitgewerkt in het Belastingplan Dit duiden wij hierna aan als de "Maatregel". Veel oldtimerbezitters wendden zich tot Stichting Autobelangen. Deze stichting is voortgekomen uit de succesvolle actie die leidde tot het terugdraaien van een - eerder door de Tweede en Eerste Kamer aangenomen - wet aangaande zakelijk gereden youngtimers (auto s met een leeftijd van 15 tot 25 jaar). Zoals ook bij de youngtimers ging het team van de Stichting grondig te werk. Cijfermateriaal werd verzameld bij o.a. CBS, RDW, NAP en PBL en geanalyseerd. Op basis daarvan is onze conclusie dat de Maatregel geen nut heeft, niet noodzakelijk is en op bestuurlijk onbehoorlijke wijze tot stand is gekomen. De Maatregel is namelijk gebaseerd op onvolledige en onjuiste informatie. Met dit alles stuit de Maatregel ook op juridische bezwaren. Wij zijn dan ook van mening dat de Maatregel moet worden geschrapt. In voorliggend document worden de volgende bevindingen besproken en onderbouwd: 1. Het is de derde aanpassing in vier jaar tijd die oldtimers treft. Nadat per 1 januari 2010 (motie Cramer c.s.) en per 1 januari 2012 (amendement Van Vliet) de wet werd aangepast, hebben berijders en de branche recht op rust. 2. De Maatregel is overbodig. Im- en exportcijfers laten duidelijk zien dat de import toename van jonge oldtimers (met name diesels) omgebogen is in een import afname en export toename vanaf 1 januari De rechtspositie van grote aantallen mensen wordt aangetast. De Maatregel heeft niet alleen betrekking op toekomstige oldtimerbezitters, maar ook bestaande bezitters worden direct belast met nieuwe belastingen. 4. De lastenverzwaring is onevenredig. Individuele gevallen kunnen zeer zwaar geraakt worden, waarbij het geen uitzondering is dat men per maand meer dan 300 aan motorrijtuigenbelasting moet gaan betalen, voor één of meerdere voertuigen waar vrijwel geen kilometers mee worden gemaakt. 5. De cijfermatige onderbouwing van de Maatregel is onvolledig en onjuist. Ondanks de weigering van het Ministerie van Financiën om de cijfermatige onderbouwing aan te leveren, blijkt dat het onmogelijk is dat de oorspronkelijk geraamde opbrengsten van 153 miljoen, noch de geraamde 137 miljoen (40 jaar compromis) gerealiseerd kunnen worden. 6. Het document dat aanleiding voor de Maatregel gaf is slechts een vooronderzoek. De Maatregel is ingegeven door een notitie van Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Dit document van PBL is een quickscan, hetgeen blijkt uit het volgende citaat: Deze notitie betreft een quickscan, waarbij geen integraal beeld wordt geschetst van de effecten van een milieuzone voor oldtimers. We gaan evenmin in op andere maatregelen die eventueel ook effectief kunnen zijn om de uitstoot van oldtimers te verminderen.. 7. De maatregel is disproportioneel. Oldtimers rijden verwaarloosbaar weinig. De kilometers gemaakt door oldtimers, maken slechts 1% uit van het totaal aantal kilometers per jaar gereden door personenauto s. 8. De Maatregel is funest voor het ontstaan en behoud van het cultureel rijdend erfgoed. De Maatregel is tegenstrijdig met de recent aangenomen moties en het oorspronkelijke doel van de vrijstelling, namelijk het behoud van het cultureel rijdend erfgoed. Deze Maatregel betekent een ontmanteling van de oldtimergemeenschap en -branche. Het koesteren van een oldtimer en het hobbymatig gebruik ervan worden door het afschaffen van de vrijstelling vrijwel onbetaalbaar. Samenvatting VrijstellingOldtimer.nl 4

6 1.1 Korte toelichting document In document treft u links aan naar websites. Deze zijn blauw en onderstreept. 1.2 Over VrijstellingOldtimer.nl Nadat via het regeerakkoord de afschaffing van MRB vrijstelling voor oldtimers bekend gemaakt werd, stond oldtimerminnend Nederland op haar achterste benen. Het was immers de derde aanpassing in vier jaar tijd. Na de succesvolle actie tegen de verhoging van bijtelling op youngtimers is Stichting Autobelangen (onder leiding van Wouter van Embden) de actie VrijstellingOldtimer.nl gestart. Al snel werd een team gevormd met gedreven klassieker liefhebbers. De auteurs van dit document zijn Wouter van Embden en Arjan Lenoir. Het doel van Stichting Autobelangen is dat de Maatregel die werd aangekondigd in het regeerakkoord van VVD en PvdA, en het daarna gesloten 40 jaar compromis geheel van tafel verdwijnt. De oorspronkelijke motivering voor het vrijstellen van oldtimers, was het behoud van cultureel rijdend erfgoed en het mogelijk maken van hobbymatig gebruik van klassieke voertuigen. Wij staan achter deze doelstelling en zijn géén voorstander van het inzetten van een oldtimer als dagelijks vervoermiddel. Wij danken de volgende personen voor hun inzet en belangrijke inbreng: Marco Hof Hans Horwitz Kaj Hulsebosch Maria Pels Ramòn Ritzen 5 Samenvatting VrijstellingOldtimer.nl

7 2.0 Historie van de MRB voor oldtimers 2.1 Vóór 1994 Tot 1994 was er voor oldtimers (20 jaar en ouder) een 60 dagenkaart volgens de Wet motorrijtuigenbelasting uit Hiervoor was een kwart van het reguliere tarief van de wegenbelasting verschuldigd. Voertuigen waarvoor gebruik werd gemaakt van de 60 dagenkaart, mochten op de overige dagen aan of op de openbare weg geparkeerd zijn, maar niet gebruikt worden op de openbare weg. 2.2 Van 1994 tot 2008 In de nieuwe Wet Motorrijtuigenbelasting 1994 zijn voertuigen van 25 jaar en ouder vrijgesteld van de houderschapsbelasting. Citaat uit de handelingen van destijds: Zij menen dat de vrijstelling een positieve bijdrage zal leveren aan het behoud van cultureel erfgoed en dat het verkeer op de weg zal worden verlevendigd Eind 2008, Tweede Kamerlid Ernst Cramer: MRB vrijstelling aanpakken In oktober 2008 komt Tweede Kamerlid Ernst Cramer (CU) met het plan om per 1 januari 2009 de vrijstelling voor oldtimers alleen nog te laten gelden voor voertuigen van 30 jaar of ouder en te bevriezen op 1 januari Dit zou betekenen dat alleen voertuigen van bouwjaar 1978 of eerder nog vrijgesteld zouden zijn. Na protest werd de maatregel aangepast en een nieuwe motivering gegeven: vooruitlopend op de invoering van kilometerheffing per 1 januari 2012 zouden alleen voertuigen die op dat moment 25 jaar of ouder zijn, nog zijn vrijgesteld. Dit betekende feitelijk een bevriezing voor vrijstelling op het bouwjaar Al snel werd duidelijk dat die kilometerheffing er niet ging komen, maar de maatregel omtrent de oldtimervrijstelling bleef van kracht. Het logische effect was dat een groep gelukszoekers een auto van bouwjaar 1985 of 1986 kocht, omdat dit de laatst vrijgestelde bouwjaren waren. Voor dit amendement stemden PvdA, GroenLinks, D66, PvdD, CU, SGP, CDA, totaal 94 zetels. 2.4 Eind 2011, wederom aanpassing nu door Tweede Kamerlid Roland van Vliet Een groot bezwaar tegen de maatregel van Cramer was in de eerste plaats de bevriezing op bouwjaar 1986, waardoor voertuigen van daarna nooit meer in aanmerking zouden komen voor vrijstelling. Alsof uit de bouwjaren daarna geen cultureel erfgoed meer kan ontstaan. Daarnaast voldeed de maatregel Cramer niet aan de internationale norm van 30 jaar die gehanteerd wordt voor oldtimers. Roland van Vliet diende een amendement in waarbij per 1 januari 2012 de grens voor vrijstelling geleidelijk opgetrokken werd naar 30 jaar. Voor de voertuigen die op 1 januari 2012 tussen de 25 en 30 jaar oud waren, was een overgangsmaatregel voorzien. Tevens werd een brandstoftoeslag ingevoerd voor nieuwe oldtimers op diesel en LPG, hiermee werd het dagelijks rijden in een oldtimer ontmoedigd. Voor dit amendement stemden VVD, SGP, CDA, PVV, totaal 78 zetels. Naar aanleiding van het amendement-van Vliet is de Wet op de motorrijtuigenbelasting 1994 gewijzigd. Historie van de MRB voor oldtimers VrijstellingOldtimer.nl 6

8 3.0 De Maatregel 3.1 Regeerakkoord Op 29 oktober 2012 presenteerde PvdA en VVD het regeerakkoord Bruggen slaan. Hierin stond één zin omtrent oldtimers: De vrijstelling in de motorrijtuigenbelasting voor oldtimers wordt vanuit milieuoverwegingen afgeschaft. Dit zette de oldtimergemeenschap op zijn kop. Dit was reeds de derde aanpassing binnen vier jaar tijd. Het daarna gesloten Compromis om oldtimers van ouder dan veertig jaar buiten deze maatregel te laten, maakt de ingrijpendheid en buitenproportionaliteit van dit voornemen niet anders. Het voornemen uit het Regeerakkoord en het compromisakkoord noemen wij hierna samen de "Maatregel". 3.2 Doel van de maatregel volgens het regeerakkoord De vrijstelling in de motorrijtuigenbelasting (MRB) zou vanuit milieuoogpunt moeten worden geschrapt. Het doel is daarmee duidelijk, maar daarmee is niet verklaard waarom het schrappen van de vrijstelling de juiste maatregel is om de beoogde, niet nader gespecificeerde milieudoelstelling te realiseren. Met andere woorden, de Maatregel voldoet niet aan de vereisten proportionaliteit en evenredigheid. Opmerkelijk is dat in alle rapporten van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) die na de bekendmaking van het regeerakkoord zijn gepubliceerd slechts indicatieve cijfers worden afgegeven over de milieu-effecten, omdat er nader onderzoek nodig is naar de gedragsreacties van de oldtimerbezitters. Hieruit blijk dat de milieueffecten van deze Maatregel niet zondermeer op voorhand zijn onderzocht. 3.3 Weerstand vanuit de Kamer Naar aanleiding van de Maatregel kwam er veel verzet op gang, ook vanuit de Tweede Kamer. Zo werden eind 2012 twee moties met ruime Kamermeerderheid aangenomen waarbij de regering opgeroepen werd om liefhebbers te ontzien. Dit zijn de motie Bashir (paragraaf [3.4]) en de motie Van Vliet (paragraaf [3.5]). 3.4 Motie Bashir Farshad Bashir (SP) diende een motie in om de vrijstelling voor hobbymatig gebruik in stand te houden: constaterende dat de meeste oldtimerbezitters hun auto hobbymatig gebruiken en gemiddeld minder dan een paar duizend kilometer per jaar afleggen; overwegende dat door het vervallen van de MRB-vrijstelling deze hobbyisten onredelijk hard worden getroffen; van mening dat een oldtimer niet misbruikt mag worden om dagelijks vrij van MRB rond te rijden, gezien de hogere milieubelasting van deze automobielen; verzoekt de regering om, de Tweede Kamer in het voorjaar van 2013 een aantal voorstellen te doen, waardoor dagelijks gebruik van de oldtimer wordt ontmoedigd, maar de MRB-vrijstelling voor mensen die de oldtimer hobbymatig gebruiken, in stand kan worden gehouden Voor deze motie stemden SGP, CDA, VVD, 50PLUS, ChristenUnie, PvdA, SP en PvdD, in totaal 119 van de 150 Kamerzetels. De voorgenomen Maatregel (40 jaar compromis) behoudt enkel de vrijstelling voor voertuigen van 40 jaar en ouder. Alle bezitter van voertuigen ouder dan 26 jaar en jonger dan 40 jaar, gaan per 1 januari 2014 MRB betalen. Dit betreft voertuigen (bron: CBS). Deze groep van oldtimerbezitters bestaat voornamelijk uit liefhebbers, volgens ons onderzoek is het aandeel hobbyisten minimaal 80% (paragraaf [5.3]). De Maatregel geeft als zodanig vrijwel géén gehoor aan de motie Bashir. Link naar de motie Bashir: Motie Van Vliet Roland van Vliet (PVV) diende een motie in om bezitters van oldtimers hun voertuig te laten behouden: verzoekt de regering, in overleg met de Kamer een oplossing te zoeken die bezitters van oldtimers in enige vorm in staat stelt hun voertuig niet te hoeven opgeven en deze oplossing op te nemen in het Belastingplan De Maatregel VrijstellingOldtimer.nl

9 Voor deze motie stemden SGP, CDA, VVD, 50PLUS, ChristenUnie, PvdA, SP, PvdD en PVV, in totaal 134 van de 150 Kamerzetels. De voorgenomen Maatregel (40 jaar compromis) geeft hier invulling aan voor de eigenaren van voertuigen van 40 jaar en ouder. Echter, de eigenaren van voertuigen van 26 tot 40 jaar gaan MRB betalen en velen zullen daardoor hun hobby moeten opgeven. De resultaten van onze enquête (paragraaf [5.3]) tonen aan dat bij de groep dieselrijders bijna 75% hun hobby zal moeten opgeven, bij LPG ligt dit percentage op 50% en zelfs bij de financieel minder geraakte groep op benzine, ligt dit percentage nog op 36%. Dit betekent dat de eigenaren van bijna klassieke voertuigen (ongeveer één derde van de populatie) hun hobby zullen moeten opgeven. De Maatregel (40 jaar compromis) geeft dus volstrekt onvoldoende invulling aan de motie Van Vliet die 89% van de stemmen voor kreeg. Link naar de motie Van Vliet: Het 40 jaar compromis (de Maatregel) Het Ministerie van Financiën heeft met een alliantie (RAI Vereniging, BOVAG, FOCWA, ANWB, KNAC en FEHAC) een akkoord gesloten. Dit is het zogenaamde 40 jaar compromis (in relatie met het regeerakkoord ook aangeduid als de Maatregel). Stichting Autobelangen heeft de afgelopen maanden steeds goed contact onderhouden met de bestuurders van de FEHAC. Op basis van deze gesprekken komen wij tot de conclusie dat het bereikte compromis, het maximaal haalbare was voor de alliantie onder die omstandigheden. Het is zondermeer duidelijk dat vanuit het Ministerie van Financiën bijzonder grote druk is uitgeoefend op de FEHAC (en andere partijen) om akkoord te gaan met dit compromis. Desalniettemin vindt Stichting Autobelangen het een slecht compromis, dat gebaseerd is op onvolledige en onjuiste cijfermatige onderbouwing. In het algemeen De vrijstellingsleeftijd wordt voor alle historische voertuigen verschoven van 30 naar 40 jaar. Dit wordt ingevoerd met terugwerkende kracht. Er komt wel een overgangsregeling voor een aantal voertuigsoorten jonger dan 40 jaar, doch ouder dan 26 jaar op peildatum 1 januari Hiermee wordt de rechtspositie van grote aantallen oldtimerbezitters aangetast. Dit betreft de eigenaren van voertuigen (bron: CBS) op 1 januari Deze oldtimerbezitters zijn dus momenteel vrijgesteld en moeten plots MRB gaan betalen. Dit betekent bovendien dat er geen overgangsregeling is voor eigenaren van voertuigen met een bouwjaar 1988 of later. Aan deze eigenaren wordt pas vrijstelling verleend na 40 jaar! Dit raakt ook de eigenaren van voertuigen met een bouwjaar tussen 1988 en 1991, die voortkomend uit het Amendement Van Vliet wel uitzicht hadden op een vervroegde vrijstelling. Dit betreft de eigenaren van ruim voertuigen (bron: CBS). Diesel: De bezitters van voertuigen die op diesel rijden komen niet in aanmerking voor de overgangsregeling en gaan per 1 januari 2014 volledige MRB betalen tot hun voertuigen 40 jaar oud zijn. Dit geldt ook voor bestaande oldtimers die momenteel geen MRB betalen. LPG: De bezitters van voertuigen die op LPG rijden komen niet in aanmerking voor de overgangsregeling en gaan per 1 januari 2014 volledige MRB betalen tot hun voertuigen 40 jaar oud zijn. Dit geldt ook voor bestaande oldtimers die momenteel geen MRB betalen. Benzine: De bezitters van voertuigen van 26 tot 40 jaar (op 1 januari 2014) die op benzine rijden komen in aanmerking voor een kwarttarief (met een maximum van 120 per jaar) waarbij deze auto's gestald moeten worden (niet aan de openbare weg) in de maanden december t/m februari. Kan of wil men niet aan deze voorwaarden voldoen, dan is men het volledige MRB tarief verschuldigd totdat het voertuig 40 jaar oud is. 3.7 Belastingplan 2014 Op Prinsjesdag 2013 werd het Belastingplan 2014 gepubliceerd. Hierin is het hiervoor beschreven 40 jaar compromis verder uitgewerkt. Opvallend is dat maar liefst 11 van de 103 pagina s van het Belastingplan betrekking hebben op de Maatregel. Dit alleen al toont aan hoe complex de Maatregel en de uitwerking daarvan is. De Maatregel VrijstellingOldtimer.nl 8

10 3.8 Advies Raad van State De Raad van State heeft forse kritiek op de overgangsregeling in de Maatregel. Met name de complexiteit van de Maatregel wordt zwaar bekritiseerd: In dit verband is ook van belang hetgeen de Staatssecretaris van Financiën heeft opgemerkt tijdens de plenaire behandeling van het Belastingplanpakket 2013, namelijk "Ik wil vanaf de eerste dag allerlei initiatieven vanuit de Kamer temperen om via specifieke fiscale instrumentjes allerlei goede doelen te behartigen. In een tijd waarin je budgettair moet consolideren en waarin subsidiepotjes worden gesloten, is er extra druk om het maar via de fiscaliteit te gaan doen. Daarmee raakt het fiscale systeem steeds verder vervuild. Die toer zou ik niet op willen". (zie noot 43). De RvS vervolgt: Tot slot merkt de Afdeling nog op dat ook de handhaving van de regeling niet eenvoudig zal zijn. De Afdeling adviseert de overgangsregeling voor oldtimers te heroverwegen. Link naar het advies: 9 De Maatregel VrijstellingOldtimer.nl

11 4.0 Onbetrouwbare overheid 4.1 Derde maatregel in 4 jaar tijd Nadat de wetgeving voor oldtimers in 2008 en in 2011 aangepast werd, dachten bezitters en de branche eindelijk rust te hebben. Deze derde maatregel in vier jaar tijd is dan ook onacceptabel, want burgers en bedrijven moeten kunnen rekenen op een betrouwbaar en consistent overheidsbeleid. 4.2 Staatssecretaris Atsma Slechts 3 weken voor het uitkomen van het regeerakkoord antwoordde staatssecretaris Atsma (Infrastructuur en Milieu) op op de volgende vraag van Van Gent (GL) nog: ziet u in het rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) aanleiding om binnen het kabinet de suggestie te herhalen die u zelf deed bij het bovengenoemde algemeen overleg, namelijk om de motorrijtuigenbelasting (MRB) vrijstelling voor oldtimers te herzien? Zo nee, waarom niet? Atsma antwoordde als volgt: De MRB-vrijstelling voor oldtimers is per 1 januari 2012 aangepast ingevolge het amendement Van Vliet bij de Wet uitwerking autobrief2. Hiermee is enerzijds de eerder bij het amendement Cramer voorziene bevriezing van de vrijstelling per 31 december 2011 ongedaan gemaakt, maar is anderzijds vanaf 1 januari 2012 de leeftijdsgrens voor de vrijstelling verhoogd van 25 naar 30 jaar. Voor auto s en motoren uit de periode 1987 t/m 1990 voorziet de regeling in een geleidelijke ingroei in de vrijstelling, waarbij het tijdstip van eerste ingebruikneming bepalend is. Voor nieuwe gevallen, dus voor auto s en motoren die op 31 december 2011 nog geen 25 jaar oud waren, geldt de vrijstelling bovendien niet langer voor een eventuele brandstoftoeslag. Voor dieselauto s vanaf bouwjaar 1987 zal dus geen volledige vrijstelling meer worden verleend. Na afstemming met Staatssecretaris Weekers van Financiën kan ik u melden dat het binnen de ingeslagen weg niet past het om de MRB-vrijstelling voor oldtimers nu opnieuw ter discussie te stellen. Uiteraard is het aan het volgende kabinet om eventueel een andere afweging te maken.. (bron: In dit antwoord licht de toenmalige staatssecretaris Atsma op duidelijke wijze toe dat er geen aanpassing meer komt en dat dit in overleg met staatssecretaris Weekers van Financiën is afgestemd. Vrijwel direct daarna komt het regeerakkoord uit waarin de vrijstelling in zijn geheel verdwijnt. Dit voornemen in het Regeerakkoord is derhalve in strijd met de rechtszekerheid en het gerechtvaardigd vertrouwen op eerdere uitlatingen van staatssecretaris Atsma. 4.3 Langetermijnvisie Van Vliet Het amendement Van Vliet - waarbij de leeftijdsgrens geleidelijk naar 30 jaar getrokken werd - had een duidelijke langetermijnvisie: De overgangsregeling in dit amendement strekte zich tot het jaar In dit amendement werd een evaluatie aangekondigd in het jaar 2015: In 2015 vindt een weging plaats over het beleid dat met dit amendement wordt ingezet, dit in relatie tot de benodigde structurele dekking daarvoor. Hierop wordt teruggekomen in de eerstvolgende autobrief (2015).. (bron: Stichting Autobelangen vindt het onbegrijpelijk dat het huidige kabinet de wetswijziging die per 1 januari 2012 inging, negeert en binnen een jaar na de vorige wijziging een nieuwe maatregel aankondigt. De (naar nu blijkt positieve) resultaten van de maatregel Van Vliet zijn niet geëvalueerd noch afgewacht. Onbetrouwbare overheid VrijstellingOldtimer.nl 10

12 4.4 Minister Schultz-van Haegen Op 19 januari 2013 was Minister Schultz-van Haegen (VVD) te gast in de Tros Autoshow. Hierin zei zij letterlijk: Wat voor mij van belang is dat de keuze die wij nu maken eigenlijk niet gaat over de hoogte van de uitstoot, maar wat we gezegd hebben als kabinet: eerst stond in het regeerakkoord dat alle auto s motorrijtuigenbelasting moeten betalen. Nu is gezegd in overleg met de kamer, nee, we halen de specifieke oldtimers eruit. Dat zijn alle auto s die de hele maand in de schuur staan en dan op zondag opgepoetst naar buiten gereden worden. Die auto s, daarvan zeggen we: die willen we er nog steeds buiten laten vallen. Wat we niet willen zijn de jaren 80 auto s die de hele tijd in de steden rijden. In de stad is de luchtkwaliteit het ergste en dat wordt door die diesels veroorzaakt. Die zullen dus gewoon motorrijtuigenbelasting moeten gaan betalen. De echte hobbyauto s die willen we erbuiten laten vallen, ongeacht de uitstoot. (bron: Tros Autoshow) In dit interview geeft minister Schultz-Van Haegen namens het kabinet aan dat de echte hobby auto wel een vrijstelling behoudt, ongeacht de uitstoot. Echter, bij de nu voorliggende Maatregel gaan de bezitters van circa oldtimers (75% van de oldtimers) MRB betalen, dit treft met name de bezitters die uit hobby in het bezit zijn van een oldtimer. 4.5 Antwoorden Ministerie van Financiën op Kamervragen Bashir Op 4 september 2013 zijn de Kamervragen van het Tweede Kamerlid Farshal Bashir door het Ministerie van Financiën beantwoord. Deze vragen zijn op 28 januari 2013 gesteld, en kort nadat de Staatsecretaris Stichting Autobelangen liet weten niet van dit dossier op de hoogte te willen worden gesteld, op 5 september jl. gepubliceerd. Met name de beantwoording van Vraag 3 valt op: In het regeerakkoord is opgenomen dat de vrijstelling in de motorrijtuigenbelasting voor oldtimers vanuit milieuoverwegingen en budgettaire overwegingen wordt afgeschaft. Dat is niet waar. In het regeerakkoord wordt op geen enkele wijze vermelding gemaakt van budgettaire overwegingen. Dit is de eerste maal dat er openbaar en bovendien hoofdzakelijk over budgettaire aspecten in wordt gesproken. De Conclusie: de Tweede Kamer wordt als zodanig hierdoor pas achteraf, na de onderhandelingen met de oldtimeralliantie, ingelicht over de werkelijke doelstelling(en) van de Maatregel. De overige antwoorden zijn slechts een herhaling van reeds eerder gedane uitspraken op basis van onvolledige en achterhaalde gegevens en scheppen geen nieuw licht in deze kwestie. 4.6 Belastingplan 2014 De Maatregel werd uitgewerkt in het Belastingplan 2014 dat met Prinsjesdag werd gepubliceerd. Op basis van de inleiding tot de Maatregel (Belastingplan pag. 14) stellen we vast dat met betrekking tot de motivering er inderdaad alsnog sprake is van een aanvullende budgettaire overweging. Daarnaast wijkt de onderbouwing op een aantal punten af van eerdere uitspraken hierover. Zo rechtvaardigt de Staatsecretaris in zijn brief van 24 april 2013 het besluit om klassieke voertuigen op LPG uit te sluiten van de overgangsregeling op basis van het type LPG-installatie. Deze voertuigen zouden daarom te vervuilend zijn. In het Belastingplan treffen we deze onderbouwing niet aan, maar staat er nu zonder nadere toelichting: Voor de LPG-auto s geldt dat het vrijwel nooit om origineel rijdend cultureel erfgoed gaat. Het is op zijn minst opmerkelijk dat het Ministerie van Financiën het noodzakelijk acht om de motivering en onderbouwing telkens te wijzigen, teneinde de maatregel te rechtvaardigen. Dit is het omgekeerde van de gebruikelijke gang van zaken. 11 Onbetrouwbare overheid VrijstellingOldtimer.nl

13 5.0 Onjuiste cijfermatige onderbouwing 5.1 Regeerakkoord Uitgaande van het regeerakkoord wordt de vrijstelling voor alle oldtimers geschrapt. Dit zou structureel een lastenverzwaring van 153 miljoen betekenen. Bron: regeerakkoord. 5.2 Het 40 jaar compromis Het 40 jaar compromis (als onderdeel van de Maatregel) betekent minder opbrengsten voor de staatssecretaris van Financiën dan de geraamde 153 miljoen uit het regeerakkoord. In de brief d.d. 24 april 2013 van de staatssecretaris van Financiën staat vermeld dat deze regeling de staat structureel 16 miljoen zou kosten. Dit betekent dat de structurele lastenverzwaring daarmee op 137 miljoen zou komen. Bron: Ministerie van Financiën. Deze laatste 137 miljoen lijkt echter onmogelijk gehaald te kunnen worden. Door de Maatregel worden voertuigen van 40 jaar en ouder volledig MRB vrijgesteld. Dit betreft ruim één derde van alle personenauto s ( van de , bron: CBS) die momenteel vrijgesteld zijn. Het is onlogisch dat bij het volledig vrijstellen van 36% van de oldtimers alsnog 90% van de inkomsten voor de overheid behaald zouden worden. Zekerheid hierover hebben wij niet, omdat wij niet beschikken over de berekeningen die ten grondslag liggen aan de ramingen. Stichting Autobelangen heeft diverse (WOB) verzoeken aan het Ministerie van Financiën gedaan om deze berekeningen in handen te krijgen. Tot op het moment van het afronden van dit document is er nog niet ingegaan op die verzoeken. 5.3 Gedragseffecten Bij het doorrekenen van de Maatregel houdt het Ministerie van Financiën geen rekening met de gedragseffecten. Dit is een probleem waartegen wij ook aanliepen tijdens de actie bijtelling youngtimer. Natuurlijk is het moeilijk om exact te becijferen wat de financiële gevolgen van de gedragseffecten zijn. Er zijn echter wel grote vraagtekens te plaatsen bij de opbrengsten die de overheid met deze maatregel denkt te behalen. De staatssecretaris van Financiën schrijft in zijn brief aan de Kamer over de gevolgen voor de individuele bezitter: Hierbij is het goed om in ogenschouw te nemen wat een individuele oldtimerbezitter gemiddeld kwijt zou zijn bij de voorgenomen afschaffing van de vrijstelling. Bij volledige afschaffing van de vrijstelling zou de motorrijtuigenbelasting voor de gemiddelde oldtimer van 30 jaar en ouder neerkomen op de volgende bedragen (per jaar): Brandstof Bedrag per jaar Benzine 550 Diesel LPG Tabel 1: gemiddelde MRB tarieven volgens Ministerie van Financiën oldtimers ouder dan 30 jaar Uit de voorgaande tabel blijkt dat eigenaren van een oldtimer op diesel of LPG veel zwaarder getroffen worden dan een voertuig op benzine. Tevens wordt in deze brief het aantal oldtimerbezitters genoemd dat volgens het Ministerie van Financiën MRB zal gaan betalen waarbij voor de aantallen voertuigen rekening is gehouden dat een deel van de oldtimerbezitters zal kiezen voor schorsing. In onderstaande tabel hebben wij de werkelijke aantallen oldtimers (van 30 jaar en ouder) per 1 januari 2014 (bron: CBS) afgezet tegen de aantallen oldtimers die volgens het Ministerie van Financiën de MRB gaan betalen. Onjuiste cijfermatige onderbouwing VrijstellingOldtimer.nl 12

14 Brandstof Werkelijk aantal Betalend volgens MinFin Gedrag Bedrag p/j Totaal Benzine % mil. Diesel % mil. LPG % mil. Totaal mil. Tabel 2: Opbrengst en gedragseffecten volgens Ministerie van Financiën Uit bovenstaande gegevens van Financiën zijn een aantal conclusies te trekken: In zowel de quickscan milieueffecten van oldtimers van het PBL als in de brieven van de staatssecretaris wordt telkens gesteld dat met name de oldtimers op diesel een grote aanslag zijn op het milieu. Echter, in de bovenstaande berekening van Financiën gaat men er blijkbaar van uit dat er een 0% gedragseffect is onder de oldtimers op diesel. Dit zou betekenen dat volgens Financiën het doel van de maatregel niet bereikt wordt. Het totaal geraamde bedrag dat oldtimers van 30 jaar en ouder volgens de staatssecretaris zouden opbrengen is in deze brief een stuk hoger dan in het regeerakkoord, namelijk 176 miljoen in plaats van 153 miljoen. In feite is dit verschil nog groter omdat bij het regeerakkoord alle oldtimers MRB zouden gaan betalen en in de berekening in deze brief alleen gesproken wordt over de oldtimers van 30 jaar en ouder. In deze brief ontbreken nog de oldtimers die op 1 januari tot 30 jaar oud zijn. Dit betreft voertuigen (bron: CBS). Zouden deze voertuigen wel meegerekend worden dan zou het bedrag van 176 miljoen nog 40% hoger worden en uitkomen op 250 miljoen. Dit is een verschil van 100 miljoen met de raming in het regeerakkoord! Uit deze cijfers blijkt dat er volgens het Ministerie van Financiën een negatief effect van 29% is bij oldtimers op benzine, 0% bij diesel en 19% bij LPG. Dit is een vreemd verhaal. De twee categorieën die veruit het hardst geraakt worden, tot wel 400% zwaarder dan benzine, zouden het minste reageren op de MRB verhoging? Dit achtten wij onmogelijk. Daarom heeft Stichting Autobelangen een enquête afgenomen onder de leden van de actie VrijstellingOldtimer.nl. Op het moment van schrijven betreft dit circa leden. Onderstaande grafieken zijn gebaseerd op de antwoorden voor in totaal oldtimers. Dit betreft voertuigen met een bouwjaar van 1974 t/m 1987, die dus op 1 januari 2014 een leeftijd hebben van 26 tot 40 jaar oud: Figuur 1: Gedragseffecten onder eigenaren met jaar oude voertuigen 13 Onjuiste cijfermatige onderbouwing VrijstellingOldtimer.nl

15 Zoals te verwachten zijn er enorme gedragseffecten bij de lastenverzwaring voor oldtimers. De belangrijkste conclusies zijn: Bij oldtimers op diesel en LPG zijn de gedragseffecten groot: slechts ongeveer 6% van de bezitters kiest ervoor het volledige MRB tarief te gaan betalen, daar waar Financiën uitgaat van 80% tot 100%. Zelfs bij de groep die dankzij het 40 jaar compromis het minst geraakt wordt zij gaan immers maximaal 120 per jaar betalen zijn er nog flinke gedragseffecten. Maar liefst 30% van deze eigenaren zal de auto verkopen, exporteren of volledig schorsen. Specifiek bij LPG valt op dat 31% van de bezitters de oldtimer zal ombouwen naar benzine. Ook dit betekent sterk verminderde inkomsten voor de overheid, namelijk maximaal 120 per jaar in plaats van per jaar. In de enquête hebben wij ook gevraagd of men nog een andere auto bezat naast de oldtimer waarvoor al MRB betaald wordt. Het blijkt dat 85% van de respondenten reeds één of meerdere voertuigen bezit waarvoor MRB betaald wordt. De breed gesteunde motie Bashir (3.4) riep op tot het mogelijk houden van hobbymatig gebruik van oldtimers. De onderzochte gedragseffecten tonen aan dat veel hobbyisten hun voertuig toch van de hand zullen moeten doen, de Maatregel geeft dus geen goede invulling aan de motie Bashir. 5.4 Werkelijke opbrengsten Op basis van de werkelijke aantallen (bron: CBS), de gemiddelde MRB per brandstoftype (bron: Financiën) en de gedragseffecten (bron: enquête VrijstellingOldtimer.nl) is het mogelijk een voorspelling te doen over de werkelijke opbrengsten die voor de overheid behaald kunnen worden. Wij zullen als voorbeeld de inkomsten berekenen voor het jaar Hierbij moeten we eerst teruggaan naar het regeerakkoord, daarin wordt een bedrag van 153 miljoen structureel genoemd, uitgaande van volledige afschaffing van de MRB vrijstelling voor oldtimers. Het 40 jaar compromis legt een budgettair beslag van 16 miljoen structureel (doordat oldtimers van 40 jaar en ouder vrijgesteld zijn, bron: Financiën). Daarnaast kost de overgangsmaatregel in miljoen. De MRB opbrengsten komen daarmee volgens Financiën in 2014 op: = 120 miljoen. In onderstaande tabel hebben wij een doorrekening gemaakt voor de MRB opbrengsten gecorrigeerd voor de gedragseffecten. Keuze Benzine Tarief Lasten Diesel Tarief Lasten LPG Tarief Lasten Volledig MRB tarief gaan betalen Omruilen voor auto met lagere MRB Gedeeltelijk Schorsen Volledig Schorsen Kwarttarief (alleen benzine) Export/Verkoop Anders Ombouw naar Benzine dan Kwartarief Omruilen voor 40 jaar oude oldtimer Totaal Tabel 3: Opbrengst 2014 volgens Stichting Autobelangen op basis van resultaten enquête en CBS aantallen De totale lastenverzwaring komt volgens deze berekening op ,-. Er wordt dus slechts 40 miljoen opgehaald in plaats van de door Financiën berekende 120 miljoen. De enorme lastenverzwaring voor hobbyisten leidt tot massale gedragseffecten waardoor de geraamde inkomsten niet behaald zullen worden. Naast deze sterk verminderde inkomsten, heeft er al een enorme waardedaling plaatsgevonden van de oldtimers. Onjuiste cijfermatige onderbouwing VrijstellingOldtimer.nl 14

16 5.5 Negatieve economische en sociale gevolgen van de Maatregel Bij de onderbouwing van de Maatregel ontbreekt een analyse van de negatieve economische impact. Stichting Autobelangen tracht in deze paragraaf dit zo goed mogelijk te doen. Hiermee zal aangetoond worden dat de maximale MRB opbrengsten ruimschoots teniet worden gedaan door de negatieve economische gevolgen van de Maatregel. In 2011 onderzocht een team van onderzoekers van de University of Brighton en de University of Chester de totale economische en sociale impact van de Engelse oldtimergemeenschap. Dit rapport met als titel: A 4 Billion Hobby werd voor de 3 e maal uitgevoerd in opdracht van de Federation of Historical Vehicle Clubs (FBHVC). Eerdere rapporten verschenen in 1996 en Stichting Autobelangen vroeg zich af: als deze hobby in het Verenigd Koninkrijk een waarde vertegenwoordigt van 5 miljard euro, wat is dan de economische waarde in Nederland? En wat zou de economische impact van de Maatregel dan kunnen zijn? In deze paragraaf [5.5] wordt op basis van de cijfers uit het rapport van de FBHVC uit 2011 een vergelijking gemaakt en daaruit volgend een inschatting van de economische gevolgen van de Maatregel. In het rapport van de FBHVC definieert men oldtimers als voertuigen van 30 jaar en ouder (conform de Europese FIVA richtlijn). Sinds de invoering van het amendement Van Vliet, hanteert de Nederland overheid dezelfde definitie. Voor een objectieve vergelijking hanteren we daarom 30 jaar als leeftijdsgrens en gaan we bovendien voor Nederland uit van de aantallen uit 2011 (bron: CBS). De economische en sociale waarde gegenereerd door voertuigen van 26 tot en met 29 jaar oud wordt buiten beschouwing gelaten. Nederland versus Verenigd Koninkrijk In het VK telt men ongeveer klassieke voertuigen op een totaal van ruim 35 miljoen. In absolute aantallen is oldtimergemeenschap van Nederland vijf maal kleiner dan de gemeenschap in het VK, maar als aandeel in de totale voertuigpopulatie is er bijna géén verschil. Ook de verdeling van aantallen over de bouwjaren blijkt overeenkomstig. Ervan uitgaande dat de economische waarde per oldtimer in Nederland gelijk is aan het VK, dan zou dat betekenen dat de Nederlandse oldtimergemeenschap een totale economische waarde vertegenwoordigt van ruim 1 miljard euro. Totale populatie 30 jaar en ouder Totale economische Land aantal aantal aandeel en sociale waarde Nederland ,57% 1,1 miljard VK ,54% 5 miljard Tabel 4: Vergelijking oldtimerpopulatie en waarde tussen VK en Nederland Negatieve gevolgen In deze vergelijking tussen de Engelse en Nederlandse oldtimergemeenschap raakt het 40-jaar compromis als Maatregel enkel de eigenaren van voertuigen van 30 tot 40 jaar oud. De Maatregel treft daarmee 56% van deze populatie en vormt als zodanig een bedreiging voor 600 miljoen euro in economische waarde. Op basis van de resultaten uit de enquête onder de leden van VrijstellingOldtimer.nl, raamt Stichting Autobelangen de totale negatieve economische en sociale impact van de Maatregel op een zéér conservatieve 30% onder de getroffen voertuigeigenaren. Deze schatting komt tot stand uit het aandeel van export, verkoop, schorsen en sloop van voertuigen, waarbij wordt aangenomen dat de helft van eigenaren van geschorste voertuigen wel blijft investeren en deelnemen in de oldtimergemeenschap. Trekken wij de lijn der vergelijking door, dan kan op basis van het rapport van de FBHVC een inschatting worden gemaakt van een aantal directe economische gevolgen in waarde. De resultaten van deze inschatting worden weergegeven in de hierna opgenomen tabel. 15 Onjuiste cijfermatige onderbouwing VrijstellingOldtimer.nl

17 Categorie Totaal Reikwijdte Maatregel Gevolgen Maatregel Uitgaven van oldtimereigenaren 1) 0,6 miljard 380 miljoen miljoen Omzet oldtimerbranche 2) 0,5 miljard 304 miljoen - 91 miljoen Totaal 1,1 miljard 684 miljoen miljoen Tabel 5: Raming van de negatieve economische gevolgen van de Maatregel 1) onderhoud, reparatie, brandstof, lidmaatschappen, evenement- en museumbezoeken, etc., excl. aankoop of restauratie van een oldtimer. 2) handel in voertuigen, onderdelen, restauraties, gereedschappen, etc., exclusief internationale handel. Ook zijn er maatschappelijke gevolgen. Hieronder worden de gevolgen voor de werkgelegenheid ingeschat. Categorie Totaal Reikwijdte Maatregel Gevolgen Maatregel Werkgelegenheid oldtimerbranche Tabel 6: Raming van de negatieve gevolgen van de Maatregel voor de werkgelegenheid 5.6 Conclusie De cijfermatige onderbouwing van de Maatregel is onjuist. Er wordt vrijwel geen rekening gehouden met de gedragseffecten onder de oldtimerbezitters, waardoor onterecht wordt verwacht dat de Maartregel volgend jaar 120 miljoen en structureel 137 miljoen kan opleveren. Uit het onderzoek van Stichting Autobelangen komt naar voren dat de opbrengsten vanuit de MRB hooguit 40 miljoen bedragen. Het is waarschijnlijk dat de kosten door ons voorzichtig ingeschat op 205 miljoen per jaar - voor de Nederlandse samenleving, als gevolg van deze Maatregel, hoger zijn dan de 40 miljoen per jaar die de lastenverzwaring voor de overheid opbrengt. Wellicht veel hoger dan de conservatieve inschattingen in deze paragraaf aangeven, want de effecten onder de eigenaren met een klassieker jonger dan 30 jaar werden buiten beschouwing gelaten. Er werd enkel gekeken naar de economische impact als gevolg van en onder de eigenaren met een voertuig van 30 tot 40 jaar oud. Bovendien wordt ook geen rekening gehouden met de afschrijvingen als gevolg van het waardeverlies van de oldtimers in hun eigendom bij zowel de particuliere bezitters als de branche. Het is ook aannemelijk dat dit beleid tot nieuwe werkloosheid leidt. Reeds nu, nog vóór invoering van de Maatregel, zijn er in oldtimerbranche al meerdere bedrijven failliet gegaan en zijn er veel bedrijven die op omvallen staan. Dat zal bij doorvoering van de Maatregel alleen nog maar erger worden. Een verlies van direct aan de branche gelieerde arbeidsplaatsen lijkt zondermeer een reële inschatting. Onjuiste cijfermatige onderbouwing VrijstellingOldtimer.nl 16

18 6.0 Populatie, import en afvoer In dit hoofdstuk wordt een totaalbeeld gegeven van de ontwikkelingen van de oldtimerpopulatie in relatie tot de telkens wijzigende wetgeving. Hiermee toont Stichting Autobelangen aan dat: De Tweede Kamer door het Ministerie van Financiën onvolledig en deels onjuist werd voorgelicht over de groei van de oldtimerpopulatie. Het amendement Cramer de aanleiding was tot de groei van oldtimerimport in de jaren 2009 en 2010 en het amendement Van Vliet een aantoonbaar en bovendien door de regering gewenste effect heeft op de ontwikkeling van de oldtimerpopulatie sinds januari De Maatregel funest is voor het behoud en ontstaan van het cultureel rijdend erfgoed in Nederland. 6.1 Oldtimerpopulatie Op 15 april 2013 schreef de staatsecretaris van Financiën in zijn brief aan de Tweede Kamer dat het aantal oldtimers de afgelopen jaren substantieel is toegenomen. Deze uitspraak is onjuist. Uit gegevens van het CBS blijkt dat de oldtimerpopulatie (het aantal op basis van leeftijd van MRB vrijgestelde voertuigen) op peildatum 1 januari 2013 bestond uit exemplaren op een totaal van 7,85 miljoen. Op 1 januari 2012 bestond de populatie uit op een totaal van 7,92 miljoen. Op basis daarvan kan men concluderen dat het aantal oldtimers tussen 2011 en 2012 verwaarloosbaar is gestegen (+0,35%) en het aandeel in de totale populatie zelfs marginaal is gedaald. Figuur 2: Oldtimerpopulatie in de tijd Personenauto s (bron: CBS) Stichting Autobelangen toont verderop in dit hoofdstuk aan dat deze stabilisatie niet het effect is van het regeerakkoord, maar het gevolg en gewenste effect van het amendement Van Vliet, dat voorziet in een stapsgewijze verschuiving van de vrijstellingsleeftijd van 25 naar 30 jaar tussen 2012 en Het CBS publiceerde op 26 juni 2013 een artikel en waarin deze bewering wordt bevestigd. Van 2000 tot en met 2011 steeg de oldtimerpopulatie elk jaar. De staatssecretaris verklaart dit aan de hand van een importgrafiek. Dat is opmerkelijk, want de import zegt op zichzelf helemaal niets over de populatiegroei. De autonome groei, export en sloop zijn minstens net zo relevant. De staatssecretaris schetst hiermee een verre van volledig beeld voor de Tweede Kamer. 17 Populatie, import en afvoer VrijstellingOldtimer.nl

19 Algemeen De jaarlijkse stijging van het aantal oldtimers wordt in de eerste plaats verklaard door wetgeving en de daaruit volgende autonome groei. Elk jaar wordt er een nieuw bouwjaar vrijgesteld, terwijl er van de oudere voertuigen heel weinig verdwijnen. De meesten worden immers hobbymatig gebruikt, uitstekend verzorgd, indien nodig gerestaureerd en dat alles met als doel behouden te blijven. Uiteraard is er ook import, maar die wordt ook deels weer gecompenseerd door export. Het bezit van één of meerdere oldtimers is een immers een internationale hobby waarbij het geen uitzondering is dat klassieke voertuigen over de landsgrenzen heen van eigenaar wisselen (zie ook paragraaf [6.3]). Daarnaast zijn er natuurlijk ook oldtimers in slechte staat die na het bereiken van de vrijstellingsleeftijd alsnog worden gesloopt (vaak in eigen beheer door een liefhebber voor het behoud van onderdelen) en op die manier uit het klassieke wagenpark verdwijnen. In de jaren 2000 tot 2009 zien we geen vreemde trends in populatiegroei. De groei fluctueert wel, maar dat is het logisch gevolg van het feit dat niet van elk bouwjaar exact evenveel voertuigen over blijven voor deze de vrijstellingsleeftijd bereiken. Figuur 3: Groei oldtimerpopulatie in de tijd Personenauto s (bron: CBS) Amendement Cramer In de jaren 2009, 2010 en 2011 was er wel sprake van een plots stijgende trend. Zowel de autonome groei als de import nam in absolute zin toe. Dit was het gevolg van het amendement Cramer, met een bevriezing van de oldtimervrijstelling op bouwjaar Per 1 januari 2012 zouden er geen nieuwe oldtimers (bouwjaar 1987 en hoger) meer worden vrijgesteld. Dit was het begin van een stijging in populariteit van voertuigen die nog wel zouden worden vrijgesteld: voertuigen met bouwjaren 1985 en Deze voertuigen werden sinds de bekendmaking van het amendement Cramer minder afgevoerd (sloopt en export). Maar omdat de vraag groter bleef dan het aanbod nam ook de import hiervan toe. Dit gold met name voor dieselvoertuigen uit die 2 bouwjaren, omdat deze op dat moment in Nederland vrijwel niet meer bestonden (ca per bouwjaar, bron: RDW). Amendement Van Vliet Op 1 januari 2012 werd het amendement Van Vliet van kracht. Hierdoor was er geen autonome groei in 2012 mogelijk. Als gevolg van een imposante importdaling (paragraaf [6.2]) en een aanhoudende toename van de afvoer (paragraaf [6.3]) was de groei van de oldtimerpopulatie in 2012 vrijwel nihil. Populatie, import en afvoer VrijstellingOldtimer.nl 18

20 Regeerakkoord 2012 (de Maatregel) De bekendmaking van de Maatregel in het regeerakkoord heeft weinig tot geen invloed op de grootte van de populatie aan het eind van Dit wordt verklaard door het feit dat het regeerakkoord pas op 29 oktober 2012 bekend werd gemaakt. De effecten van de voorgenomen Maatregel zijn wel onmiddellijk zichtbaar in de import en afvoer van oldtimers, waarover meer in paragraaf [6.2] en [6.3]. 6.2 Import van jonge oldtimers Om aan te tonen dat er een rechtstreekse relatie is tussen de import van jonge oldtimers en de recente meermaals veranderde wetgeving, heeft Stichting Autobelangen een analyse gemaakt van de import van oldtimers van 24 tot 29 jaar oud over de periode Hiervoor werd bij de RDW een specifieke voertuigtabel opgevraagd met daarin - naast actuele voertuiggegevens - ook die van reeds gesloopte en geëxporteerde voertuigen. We nemen bewust ook voertuigen van 24 jaar oud mee in de analyse, omdat het zeer aannemelijk is dat deze voertuigen om dezelfde reden worden geïmporteerd als voertuigen van 25 of 26 jaar oud. Om aan te tonen dat de import van nog oudere oldtimers veel minder werd beïnvloed door het amendement Cramer, is de import van jaar oude voertuigen in deze analyse ook meegenomen als een aparte groep. Het aandeel nog oudere oldtimers in de import is zo klein, dat deze groep gemakshalve buiten beschouwing wordt gelaten. Uit de analyse blijkt dat de algemene trend van de import van alle oldtimers onmiddellijk na het ingaan van het amendement van Vliet dalende was en dat er van het door het Ministerie van Financiën geschetste probleem op het moment van schrijven al geen sprake meer was. Amendement Cramer Amendement van Vliet Regeerakkoord Figuur 4: Import oldtimers van jaar oud in aantal / maand (bron: RDW) Amendement Cramer Bovenstaande grafiek illustreert duidelijk hoe de stijging van de import van jaar oude oldtimers begint toe te nemen vanaf januari Het amendement Cramer bevroor de MRB vrijstelling voor oldtimers op bouwjaar Dit zette de enorme toename van import van jonge oldtimers in gang. In de daaropvolgende jaren loopt de import op van 700 voertuigen per maand naar een piek van bijna voertuigen in december 2011, de laatste maand voordat het amendement Van Vliet in werking trad. 19 Populatie, import en afvoer VrijstellingOldtimer.nl

21 De stijging wordt in de eerste plaats veroorzaakt door dieselvoertuigen, in het bijzonder van de bouwjaren 1985 en Die stijging in populariteit werd ingegeven door het amendement Cramer. Immers: dit zijn de jongste bouwjaren die nog in aanmerking kwamen voor MRB vrijstelling. Voertuigen rijdend op benzine/lpg kennen slechts een marginale stijging in populariteit. Oldtimers van 30 jaar en ouder worden in veel lagere aantallen geïmporteerd en blijken helemaal niet bij te dragen aan de stijgende trend. Amendement Van Vliet In november 2012 werd de vrijstelling voor oldtimers op de valreep ontdooid dankzij het amendement Van Vliet. Dit veroorzaakte een indrukwekkende trendbreuk in de oldtimerimport. Wat opvalt, is dat het bereik van deze maatregel veel groter blijkt te zijn dan alleen de voertuigen waarop het direct van toepassing is. Nog voor bekendmaking van het regeerakkoord is onder het amendement Van Vliet de import van oldtimers met een leeftijd van 24 tot 35 jaar oud met meer dan de helft (-60%) gedaald t.o.v. het laatste kwartaal van De import van relatief jonge dieselklassiekers halveert per direct van ca naar 500 voertuigen per maand en er treedt daarna een dalende trend op. De import van jonge benzinevoertuigen zet een dalende trend in en bereikt nog voor de bekendmaking van het regeerakkoord haar oude niveau (2008). Voor het eerst in de recente geschiedenis van de oldtimervrijstelling zien we een forse daling van de import van LPG. Ook voor de oldtimers ouder dan 30 jaar wordt een niet eerder geziene daling vastgesteld. De verklaring voor de daling bij diesel en LPG komt rechtstreeks voort uit het amendement Van Vliet. Deze wetswijziging omvat namelijk een brandstoftoeslag voor diesel en LPG voor nieuwe oldtimers. De daling voor de overige oldtimers valt niet rechtstreeks te verklaren uit het amendement Van Vliet. De belangrijkste conclusie is dat daling over de gehele lijn aangeeft dat het amendement uitermate effectief is m.b.t. het terugdringen van de oldtimerimport. Er wordt geen nieuwe importstijging veroorzaakt bij oudere bouwjaren of voertuigsoorten die niet door het amendement worden geraakt. Regeerakkoord 2012 (de Maatregel) De aankondiging van de Maatregel heeft uiteraard een enorme en onevenredige impact op de import. In december 2012 stortte de import compleet in. Deze laatste maand heeft echter weinig invloed op de grootte van de populatie aan het eind van In juli 2013 komt de import van oldtimers met een leeftijd van 24 tot 35 jaar uit op 150 voertuigen. Populatie, import en afvoer VrijstellingOldtimer.nl 20

22 6.3 Export en sloop van jonge oldtimers Er bestaat ook een relatie tussen wetgeving en de afvoer van oldtimers. We zetten hiervoor de afvoer van voertuigen van jaar oud, zijnde export en sloop, af tegen de import. Figuur 5: Import versus afvoer van oldtimers van jaar oud in aantal / maand (bron: RDW) Opmerking: De twee pieken in de afvoer zijn het gevolg van registeropschoningen bij de RDW. Amendementen Cramer en Van Vliet Zowel voor als na het amendement Cramer staan import en afvoer in verhouding tot elkaar. Het rekenkundige verschil tussen beiden situeert zich rond de nullijn. De enige periode waarin hier geen sprake van is, is ten tijde van het amendement Cramer. De afvoer van 24 jaar oude auto s neemt wel toe in De verklaring hiervoor is het feit dat vanaf dat jaar voertuigen met bouwjaar 1987 die leeftijd bereiken. Aangezien aan deze voertuigen nooit meer een vrijstelling zou worden verleend, neemt de afvoer van die voertuigen (voor zover deze nog bestaan) toe. Het amendement Van Vliet maakt aan die trend in de afvoer geen einde, waardoor de balans in 2012 weer op nul uitkomt, net zoals in de tijd voor het amendement Cramer het geval was. In de drie maanden voor de bekendmaking van het regeerakkoord overstijgt de afvoer de import en wordt het verschil negatief. Ook hiermee bewijst het amendement Van Vliet haar effectiviteit. In de tien maanden vóór de bekendmaking van de Maatregel steeg de afvoer van jaar oude voertuigen met 34% en die van jaar oude voertuigen met 17%, dankzij het amendement Van Vliet. Regeerakkoord en 40-jaar compromis (de Maatregel) Als gevolg van de maatregel in het regeerakkoord nam de afvoer over de gehele lijn toe met 40% t.o.v. de laatste maand voor het regeerakkoord. Na bekendmaking van het 40-jaar compromis steeg de afvoer direct naar 140%! 21 Populatie, import en afvoer VrijstellingOldtimer.nl

23 6.4 Conclusie De Tweede Kamer is door de staatsecretaris onvolledig en onjuist geïnformeerd, toen hij stelde dat de oldtimerpopulatie de afgelopen jaren substantieel is gestegen. In 2012 was die stijging namelijk nihil. De stelling dat de oldtimerimport elk jaar stijgt is ook feitelijk onjuist. In 2012 was deze stijging al voor de bekendmaking van het regeerakkoord omgebogen in een daling. De oorspronkelijke maatregel uit het regeerakkoord en het daarop volgende 40-jaar compromis zijn overbodig om de groei van de oldtimerpopulatie in te perken. Het amendement Van Vliet voorziet hier reeds in en de effectiviteit daarvan is aan de hand van deze analyse aangetoond. Uit de in dit document weergegeven cijfers komt duidelijk naar voren dat het uitvoeren van het 40-jaar compromis laat staan de maatregel uit het regeerakkoord catastrofale gevolgen heeft voor het behoud en ontstaan van cultureel rijdend erfgoed, hobbymatig gebruik van oldtimers en de oldtimerbranche. De afvoer van oldtimers van 24 tot 35 jaar oud is sinds de bekendmaking van het regeerakkoord met 140% gestegen. In juli 2013 was de afvoer van deze categorie oldtimers opgelopen tot stuks en de trend is nog steeds stijgende. Zet deze trend door, dan is de oldtimerpopulatie tot 40 jaar en ouder in minder dan 10 jaar verdwenen. Dit is nog een voorzichtige inschatting, omdat de overgangsregeling niet van toepassing is op voertuigen na De populatie van voertuigen met een leeftijd van 40 jaar en ouder kan dan alleen nog maar ontstaan uit import. Populatie, import en afvoer VrijstellingOldtimer.nl 22

24 7.0 Meten is weten: veel oldtimers, weinig kilometers De staatssecretaris van Financiën stelt in zijn brief van 15 april 2013 aan de Tweede kamer dat het gebruik van relatief vervuilende oldtimers toeneemt. De staatssecretaris verwijst daarbij voor de onderbouwing naar het PBL-rapport over de milieueffecten van oldtimers. Dit heeft uiteindelijk tot het 40-jaar compromis geleid, en in zijn brief van 24 april 2013 als gepaste ontmoedigende maatregel omschreven. Uit het hiernavolgende blijkt dat de hobbymatige bezitter van een oldtimer disproportioneel door de Maatregel wordt getroffen en dat er onvoldoende invulling wordt gegeven aan de moties van Bashir en Van Vliet. Stichting Autobelangen heeft de NAP en RDW gegevens die aan de basis van dit PBL-rapport staan, opgevraagd. Het NAP bestand met meer dan 5 miljoen kilometerstanden van oldtimers werd minutieus geanalyseerd. Stichting Autobelangen komt tot de vaststelling dat bijna driekwart van de oldtimers jonger dan 40 jaar weinig tot zeer weinig rijdt. Het aandeel oldtimers dat mogelijkerwijs voor dagelijks gebruik wordt ingezet wordt door het Ministerie van Financiën zwaar overschat. Het beoogde beleid staat dan ook niet in verhouding tot het probleem. 7.1 Wat is hobbymatig gebruik? De oorspronkelijke uitgangspunten van de MRB-vrijstelling voor oldtimers zijn het behoud van cultureel rijdend erfgoed en het mogelijk maken van hobbymatig gebruik van klassieke voertuigen. Die zienswijze is anno 2012 ongewijzigd gebleven, getuige de grote Kamermeerderheid waarmee de moties van Bashir en Van Vliet werden aangenomen en de uitspraken van Minister Schultz-Van Haegen. Dagelijks gebruik van oldtimers valt niet onder die doelstelling, maar er bestaat geen wettelijke definitie van beide begrippen. Verzekeraars die oldtimerverzekeringen conform de FEHAC voorwaarden aanbieden, hanteren wel duidelijke criteria voor voertuigen die bedoeld zijn voor hobbymatig gebruik: Standaard maximaal km per jaar of km per jaar tegen een verhoogd tarief. Het bezit van een ander normaal verzekerd voertuig (voor dagelijks gebruik) is verplicht. Het jaarkilometrage van een oldtimer is daarom een goede indicator om aan te geven of het voertuig hoofdzakelijk hobbymatig wordt gebruikt, dan wel (ook) voor dagelijks gebruik wordt ingezet. 23 Meten is weten: veel oldtimers, weinig kilometers VrijstellingOldtimer.nl

25 7.2 Jaarkilometrages oldtimers vanaf bouwjaar 1974 Stichting Autobelangen onderzocht de verdeling van jaarkilometrages onder de actieve oldtimers van bouwjaar 1974 en hoger. Dit zijn de oldtimers die als gevolg van de Maatregel per 1 januari 2014 als dagelijks rijdende oldtimers worden bestempeld. Figuur 6: Jaarkilometrage oldtimers - bouwjaar (bron: NAP/RDW) We stellen vast dat het aannemelijk is dat 74% van de eigenaren ten onrechte wordt geconfronteerd met deze maatregel. Zij rijden weinig tot zeer weinig, maar moeten wel gedeeltelijk of volledig MRB gaan betalen. De verdeling onder de voertuigen die minder rijden dan km/jaar (74%) is volgens verwachting. Het overgrote deel rijdt minder dan km/jaar (drie kwart van deze subgroep) en slechts een klein deel rijdt tot km/jaar. Bijna de helft van deze oldtimers rijdt minder dan km/jaar, in 34% van de gevallen zelfs minder dan km/jaar (niet weergegeven in de figuur). klasse Aantal Benzine Aantal Diesel Aantal LPG > km/j km/j km/j km/j km/j Totaal Tabel 7: Verdeling jaarkilometrages per brandstofsoort - bouwjaar (bron: NAP/RDW) 7.3 Wie rijdt er dan wél veel? Een minderheid van 26% van de oldtimers met een bouwjaar van 1974 of later rijdt meer dan km/jaar en slechts 10% rijdt meer dan km/jaar. Het is aannemelijk dat de eigenaren van die voertuigen hun oldtimer naast hobbymatig gebruik, ook inzetten voor dagelijks gebruik. Het aandeel dat meer dan kilometer per jaar rijdt, bestaat voor 60% uit oldtimers met een bouwjaar van 1984 of hoger (slechts 3 bouwjaren). Van die 60% is bijna de helft een diesel personenauto, 37% een voertuig op benzine en in slechts 16% van de gevallen een LPG voertuig. Meten is weten: veel oldtimers, weinig kilometers VrijstellingOldtimer.nl 24