12 21 februari 2013 jaargang 55

Transcriptie

1 12 21 februari 2013 jaargang 55 Tweewekelijks blad van de Technische Universiteit Eindhoven Voor nieuws: en volg tuecursor op enmm 18 Het gat van Eindhoven 4 Samen in touw 6 Chips voor 14 voor wow chips Warmlopen voor de TU/e Flip for English

2 2 Vooraf 21 februari 2013 Colofon Hoofdredacteur Han Konings Eindredacteur Brigit Span Redactie Judith van Gaal Tom Jeltes Wetenschap Odette Knappers (stagiaire) Frits van Otterdijk Norbine Schalij Monique van de Ven Medewerkers Nicole Testerink Gerard Verhoogt Fotografie Rien Meulman Bart van Overbeeke Coverbeeld Bart van Overbeeke Opmaak Natasha Franc Aangesloten bij Hoger Onderwijs Persbureau Redactieraad prof.dr. Cees Midden (voorzitter) prof.dr. Hans Niemantsverdriet Angela Stevens- van Gennip Thomas Reijnaerts (studentlid) Arold Roestenburg Anneliese Vermeulen-Adolfs (secretaris) Redactieadres TU/e, Laplace MB Eindhoven tel Cursor online Druk Janssen/Pers, Gennep Advertenties Bureau Van Vliet BV tel De smalle weg Als kind ben ik in de beste rooms-katholieke traditie opgevoed. Ik ben zelfs misdienaar en acoliet (promotie!) geweest. Wat ik me uit die tijd nog levendig voor de geest kan halen is een kleurrijke plaat waarop twee opties staan afgebeeld voor het bewandelen van je levenspad. Links zie je een brede weg met daaraan allerlei mogelijkheden tot vertier en ontspanning, maar wel eindigend in de hel. Rechts is er de smalle weg, die je alleen kunt betreden door een klein poortje en aan het eind daarvan wacht het paradijs. Boven dit tafereel hangt het Alziend Oog. Vanwaar dit tripje terug in mijn kindertijd? Ik moest aan die plaat denken toen we deze week op de site van Cursor een artikel plaatsten over de verplichting voor scholieren om volgende jaar aan de TU/e een intakegesprek te moeten voeren voordat men hier met een studie kan beginnen. Daar zijn we overigens niet uniek in, elders gebeurt het ook. We willen onze studenten in spe al direct op het goede pad zetten en dan ook nog het liefst door het kleine poortje op die Hordes Er zijn in het verleden wel academische pogingen gedaan om Eindhoven op te tuigen als studentenstad. Maar het Eindhovens Studenten Corps (ESC) maakt het eindelijk waar. Hoewel. Een failliete aannemer en nieuwe Horecawet vormen de twee laatste hordes voordat het ESC verhuist naar een clubhuis in het centrum. Een studentensociëteit is een icoon voor de stad, zeggen de studenten vastbesloten. Om ze over de tegenslagen heen te helpen, komt het College van Bestuur nu met een gunstige lening. Regeren is vooruitzien. Hulde. Han Konings smalle weg. Aan vertier of bestuurswerk moeten ze de komende jaren zo min mogelijk tijd verspillen, dat gaat maar ten koste van het studierendement. Want daarover hebben we vorig jaar afspraken gemaakt met de minister. Inderdaad, het Alziend Oog van Jet. Het zal de komende jaren stiller worden op de brede weg. Met het wegvallen van de basisbeurs en ov-kaart kan een student zich die wandelroute ook niet meer veroorloven. Maar waarom leek mij als kind die brede weg altijd veel fascinerender dan die saaie smalle waar werkelijk geen bal op te beleven was? Frits van Otterdijk Auteursrechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande toestemming van de hoofdredacteur. De redactie behoudt zich het recht voor om aangeboden artikelen te wijzigen. Rewwwind In Rewwwind spoelen we kort terug naar de afgelopen weken. Welk nieuws is na het verschijnen van de laatste papieren Cursor op de Cursor-site verschenen? Stukafest in Eindhoven 21 februari - Het Studentenkamerfestival (Stukafest) in Eindhoven vond gisteravond, woensdag 20 februari, plaats in tien studentenkamers verspreid door de stad. Er waren drie rondes, met tussendoor tijd om naar de volgende locatie te fietsen. De line-up bevatte Zorgen over Bachelor College bij ID 19 februari - Miguel Bruns, onderwijsdirecteur van het Bachelorprogramma van Industrial Design, vindt dat het onderwijsmodel van de basisvakken uit het Bachelor College niet goed aansluit bij het onderwijsmodel dat Industrial 19 februari - TU/e-onderzoekers prof.dr. Andrea Fiore en dr.ir. Jacques Huyghe gaan twee STW-projecten leiden rond respectievelijk optische sensoren op chips en de microstructuur van poreuze 14 februari - De vakgroep Electromagnetics van TU/e-faculteit Electrical Engineering heeft goede zaken gedaan bij het nieuwe subsidieprogramma High Tech Systemen en Materialen. De groep van hoogleraren prof.dr. Anton Tijhuis en prof.dr.ir.bart onder andere muzikant Gerard van Maasakkers en auteur Özcan Akyol. Woensdag middag na de verkoop in het Auditorium was driekwart van de kaarten verkocht. De kaartverkoop ging online door tot vlak voor aanvang van het festival. Design gebruikt. Dat zegt hij in een interne nieuwsbrief van de faculteit. ID kijkt momenteel naar manieren om beide modellen zowel praktisch als inhoudelijk beter te laten aansluiten. Twee STW-subsidies voor TU/e-onderzoek bij ID materialen. In totaal is hiermee zo n anderhalf miljoen euro gemoeid. Technologiestichting STW honoreerde in totaal vijf projecten. Vakgroep Electromagnetics succesvol bij nieuw subsidieprogramma HTSM Smolders haalde maar liefst drie projecten binnen, die samen een waarde van ruim twee miljoen euro vertegenwoordigen. In totaal gaan 9 van de 32 subsidies naar de TU/e. De mens achter het nieuws Marijn van der Steen: Loungeband die huiskamer onderuitzak-gevoel geeft In de kamer van Marijn van der Steen, tweedejaars student Industrial Design, speelde gisteravond (woensdag 20 februari) tijdens Stukafest de band Plugged Out. We spraken de student van tevoren over de reden om zijn kamer uit te lenen en over de voorbereidingen. Waarom heb je je kamer beschikbaar gesteld? Het leek me ontzettend leuk om een act in mijn kamer te hebben. Ik heb een vrij grote kamer, van zo n dertig vierkante meter, en dacht: Daar kunnen ze vast wat mee. Mijn vier huisgenoten heb ik het later pas verteld, maar gelukkig vonden die het meteen super. Ze doen zelf ook redelijk wat met muziek. En nee, ik ben niet bang dat spullen beschadigd raken. Er komen maximaal twintig mensen per ronde, dat is te overzien. Je hebt zelf mogen meebepalen wie er bij jou optreedt. Waarom deze band? Ik zat in de jury bij Stukastrijd en de finale ging tussen drie bandjes: een jazzband, een rockband en de band Plugged Out. De laatste act, die bestaat uit een gitarist en zanger, sprak me het meest aan. De muziek voelde heel relaxt, een loungeband die je een huiskamer-onderuitzakgevoel geeft. Moest er veel worden voorbereid? Mijn huisgenoten en ik hebben het huis tijdens de carnavalsvakantie fatsoenlijk gemaakt. Het was een beetje een rommel. De spullen schuiven we aan de kant. Van mijn ouders heb ik kussens kunnen lenen, zodat bezoekers ook kunnen zitten. Verder moeten we inkopen doen om woensdagavond drankjes en hapjes te kunnen verkopen. Ik schat in dat het twee keer een volle middag aan voorbereidingen kost. (JvG) Marijn van der Steen. Foto Bart van Overbeeke

3 Kijk voor nieuws op Vooraf 3 Vox Academici Dr.ir. Bart Noordover, UD Polymer Materials Chemistry, faculteit Scheikundige Technologie Hoe krijgen we het plastic uit de zee? Dr.ir. Bart Noordover. Foto DPI/Bart van Overbeeke De plastic soep is vooral bekend van het grote gebied -zo n vierendertig keer Nederland- van drijvend plastic afval in de Stille Oceaan. Maar ook onze eigen Noordzee is sterk vervuild, meldde Rijkswaterstaat afgelopen week. Uit de eerste analyses van sedimentmonsters blijkt dat de vervuiling van de Nederlandse kust ernstiger is dan gedacht. En het gaat hier niet alleen om drijvend plastic, ook op de zeebodem werden microplastics aangetroffen: microscopische kunststofvezeltjes afkomstig van synthetische kleding en verzorgingsproducten. Waarom leveren deze plastics zo n groot probleem op voor het zeemilieu? En waarom gebruiken fabrikanten nog steeds schadelijke microplastics in hun tandpasta s en douchegels? Het is niet zozeer de giftigheid van de plastics zelf die problemen geeft; het zit m in het ophopen van de plastic deeltjes en de eventuele opname van componenten aanwezig in de plastics, zegt Bart Noordover, universitair docent Polymer Materials Chemistry aan de faculteit ST. Die kunststofvezeltjes worden vanuit het zeewater opgenomen door verschillende organismen en komen via de voedselketen uiteindelijk letterlijk weer op ons bordje terecht. Want de natuur weet niet wat ze met die plastics aanmoet, het is inert materiaal waar geen enzymen voor zijn om het af te breken. Vaak gaat het om de grote drie : polyetheen, polypropeen en PET. Dat zijn goedkope, veelgebruikte plastics, en microdeeltjes hiervan worden vaak met opzet aan allerlei verzorgingsproducten toegevoegd voor ondermeer hun scrubeffect. Ze kunnen op zich makkelijk weggelaten worden, maar dat levert natuurlijk wel een product met een ander mond- of huidgevoel. En fabrikanten hebben liever geen klagende klanten. Kijk nog eens kritisch naar je douchegel en shampoo De enige oplossing voor dit probleem is het bij de bron aan te pakken: voorkomen dat die plastics in zee terechtkomen. Voor de producenten betekent dat een stukje verantwoord ondernemen. Zo heeft Unilever al laten weten dat ze -weliswaar in stopt met de toevoeging van microplastics. Anderzijds ligt er ook een belangrijke taak voor de consument. Laten we nu eens wat bewuster met plastics omgaan. Je ziet het nu weer zo mooi met die AH-keukenmini s; ook andere supermarkten hebben er een handje van ladingen aan plastic troep weg te geven. Wij nemen dat allemaal zo makkelijk aan. Of plastic tassen. Als je een middagje in de stad bent geweest, heb je zo zes plastic tassen mee naar huis. Die verdwijnen vaak meteen weer in de prullenbak. En daar zit eigenlijk het probleem, de balans tussen de gebruiksduur en de tijd dat het als afval in het milieu aanwezig blijft, is volkomen scheef. Dat kan allemaal best anders. Aan de huidige microplastics in de zee valt helaas weinig meer te doen. Grote drijvende plastic eilanden zou je nog kunnen wegscheppen, de kleine vezeltjes zijn gewoon te klein. Zelfs met heel fijnmazige filtersystemen schiet je niets op. En het blijft maar ophopen, want de plastics kunnen niet afgebroken worden. Daar kunnen we in de toekomst nog wel wat aan veranderen, door het gebruik van afbreekbare plastics. Door aan de chemische structuur van plastics te sleutelen, kunnen we zorgen dat ze wel worden afgebroken. Ook binnen onze groep doen we daar veel onderzoek naar. Daarnaast kijken we of we plastics kunnen maken van andere bronnen dan aardolie, bijvoorbeeld van biomassa. En we proberen het productieproces te vergroenen. Maar dat is voor op de lange termijn. Voor nu zou ik zeggen: wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit. Kijk dus nog maar eens kritisch naar je douchegel en shampoo. (NT) TU/e deelt mee in Wonder van Eindhoven TU/e er Maarten Beelen gaf zaterdagavond 16 februari een presentatie voor 800 man in Paradiso, tijdens het Wonder van Eindhoven. Bij dit culturele evenement in Amsterdam was er 2 dagen aandacht voor de lichtstad. De system integration and application manager aan de TU/e, tevens werkzaam bij TU/e-spinoff PRECEYES Medical Robotics, vertelde daar over de oogrobot die het bedrijf naar de markt wil brengen. De robot assisteert de chirurg, waardoor de chirurg 10 tot 20 keer nauwkeuriger kan opereren. Een defilé van 34 DAF jes en 7 vrachtwagens vormde vrijdag 15 februari de aftrap van het evenement. De TU/e bracht zichzelf onder de aandacht met onder meer de voetbalrobots van Tech United en de muzikale robotos van TeamDARE. Verder gaven verschillende TU/e ers productpresentaties. (JvG) Foto Jack Aarts (met op verzoek van Maarten Beelen een andere slide dan op de oorspronkelijke foto)

4 4 Gelinkt 21 februari 2013 Het gaat nooit over hoe De TU/e: dagelijks het tweede thuis van zo n tienduizend studenten en medewerkers. Een relatief kleine gemeenschap, met ontelbare banden tussen de leden - zakelijk en/of privé. In Gelinkt laten we steeds twee van hen aan het woord over hun relatie met elkaar en de universiteit. Als kleine meisjes waren Eveline Hommen en Ilse Luyk zelf al veelvuldig met techniek in touw. Timmerwerkjes maken op school, auto s kijken of klussen met hun vaders, zelfs op grote hoogte aan een nieuwe dakkapel. Ik speelde ook wel eens met poppen, hoor, zegt Hommen. Maar gefriemel was aan mij niet besteed. Hommen is programmamanager van scoolscience, één van de regionale partners van de landelijke Stichting Techniekpromotie waar Luyk eenzelfde functie bekleedt. Kleuters zijn de ultieme onderzoekers, stelt Hommen (36, links op de foto). Vier-, vijfjarigen stellen perfecte vragen. Veel leerkrachten zijn er echter op ingesteld dat er maar één juist antwoord is en dat vind ik jammer. Want in veel gevallen zijn er misschien wel zes goede antwoorden - als je maar de ruimte krijgt om te kijken en te zoeken. Hommen en Luyk zien en voelen dan ook de nieuwsgierigheid, de drang tot ontdekken en het enthousiasme van de vaak jonge kinderen die deelnemen aan de evenementen van Stichting Techniek - promotie (STP) en scoolscience. Wow! staat er in het beeldmerk van STP: We willen wow -momenten voor kinderen faciliteren en daarmee ligt de lat hoog. Ik ben trots op ons relatief kleine team dat dat elke keer weer voor elkaar krijgt. Als ik die gespannen koppies van kinderen aan het begin van zo n dag zie, als je met z n allen voelt hoe het bruist - dan zweef ik, vertelt Luyk (32) trots. STP (een samenwerkingsverband tussen technische universiteiten, hogescholen en het middelbaar beroepsonderwijs, met landelijk een grote community van vaste medewerkers en fanatieke vrijwilligers) probeert met uiteenlopende activiteiten al tien jaar kinderen te inspireren en te prikkelen met wetenschap en techniek. FIRST LEGO League, de Eureka!Cup en het Techniek Toernooi zijn drie van haar bekendste landelijke evenementen, naast de vele tientallen regionale activiteiten die worden uitgevoerd door regionale partners. scoolscience is sinds een jaar de naam van STP s partner in de regio Brainport, waarin de TU/e, Fontys Hogescholen, Hogeschool De Kempel, het Summa Collega en kinderopvangorganisatie Korein samenwerken. Verankering van techniek in het lesprogramma, van basisscholen tot de pabo s, is één van de speerpunten. Hiervoor organiseert scoolscience onder meer kindercolleges, studentenactiviteiten op scholen en lerarendagen. De bureaumedewerkers zijn op één hand te tellen, maar het vaste team krijgt versterking van de aangesloten partners, een groep stagiairs en tientallen studenten en vrijwilligers. Techniek en wetenschap zijn op scholen nog altijd niet goed zichtbaar, constateren de twee. Van de 58 kerndoelen die het ministerie voor basisscholen heeft geformuleerd, hebben er 4 betrekking op wetenschap en techniek, vertelt Luyk, maar de Onderwijsinspectie toetst daar nauwelijks op. Als het gaat over de prestaties van scholen, gaat het altijd over taal of rekenen; nooit over hoe ze scoren op wetenschap en techniek. Dat techniek bij veel leraren niet bovenaan de agenda staat, begrijpen ze dan ook best. Techniek is een míddel, zegt Luyk. Maar een basisbegrip ervan kan wel de verbinding vormen voor andere leerdoelen. Met techniek kun je die andere 54 kerndoelen bereiken, op een heel aansprekende manier. Wat beiden méér frustreert, is de angst van veel leraren om met techniek aan de slag te gaan, vooral omdat we al

5 Kijk voor nieuws op Gelinkt 5 scholen scoren op techniek zo vaak hebben gezien dat zelfs kleine positieve ervaringen in zo n klas, met ondersteuning door bijvoorbeeld een docent van de universiteit, zo n enorme boost aan het thema kunnen geven. Ze hadden zelf vroeger ook op school maar wat graag meer van techniek en wetenschap geproefd. Maar destijds bleef het vooral bij promotiecampagnes en hier en daar een doe-dag, herinnert Hommen zich. Met slogans als een slimme meid is op haar toekomst voorbereid - Luyk trekt er een afkeurend gezicht bij. Even daarvoor had ze al verteld over haar wiskundeleraar op de middelbare school die haar op het hart had gedrukt: Nou meisje, ik zou niet naar de TU gaan, hoor - dat is zo hard en moeilijk. Basisbegrip van techniek kan de verbinding vormen voor andere leerdoelen Bèta-meid Luyk sloeg dat advies echter in de wind en studeerde Technische Bedrijfskunde aan de TU/e. In de groep van Aarnout Brombacher promoveerde ze vervolgens op de door gebruikers ervaren ernst van fouten in producten, daarna werkte ze bij Industrial Design. Na een tijdje begon de bedrijfskunde weer te kriebelen en wees iemand haar op een vacature bij STP. Daar leerde ze afgelopen najaar Hommen kennen, die zelf net STP had verruild voor het regionaal opererende scoolscience. Hommen, geboren Limburgse, studeerde achtereenvolgens Bouwkunde (mts) en Technische Bedrijfskunde (bij Fontys), werkte jarenlang bij een techniekcentrum in Den Haag en haalde intussen haar bul Technische Bestuurskunde aan de TU Delft. Sinds september 2010 werkt ze op het Eindhovense universiteitsterrein - voor Hommen toen trouwens al geen onbekend terrein: Veel vrienden hebben hier Techniek & Maatschappij en Technische Bedrijfskunde gestudeerd; ik heb hier in mijn hts-tijd regelmatig bij de studievereniging aan de bar gehangen, vertelt ze lachend. Sinds september werken de twee veelvuldig samen. Hun kamers liggen twee deuren van elkaar en ze staan ze minstens twee, drie dagen per week bij elkaar aan het bureau. En we zitten sowieso altijd samen aan de lunchtafel, vult Luyk aan. Hommen: Ilse is mijn klankbord op bedrijfskundig gebied. Ze heeft een heel goede kijk op hoe bedrijfskundige processen kunnen lopen. Daarnaast heeft ze een groot netwerk. Ze vervolgt: Meer formeel bekeken: ik zoek uit hoe de programma s die Ilse landelijk draagt, regionaal vallen. Landelijk kunnen ze wel iets willen, maar wij toetsen of daar in onze regio behoefte aan is. Beiden omschrijven hun jobs als echte netwerkbanen. Luyk: Mijn missie is om bestaande kennis en projecten op het gebied van wetenschaps- en techniekpromotie beter te benutten en te koppelen. De lijnen kunnen vaak korter, de dwarsverbanden slimmer. Je hoeft niet steeds het wiel opnieuw uit te vinden. Daarnaast zouden beiden graag ook aan de TU/e het draagvlak voor de techniek - promotie zien groeien. Hommen: We hebben hier een campus vól ambassadeurs, vol mensen die techniek als iets leuks zien en dit kunnen overdragen aan kinderen. TU/e ers zouden zich ook buiten werktijd waar mogelijk moeten inzetten voor de promotie van techniek bij de jeugd, vinden de twee. Ik zou het toejuichen als ouders van jonge kinderen zich, bijvoorbeeld via de medezeggenschapsraden van hun scholen, hard maken voor die techniek, geeft Hommen als voorbeeld. Luyk vertelt over haar eigen zoektocht naar een basisschool voor haar bijna-kleuter. Ik heb bij scholen gericht gevraagd naar hoe ze omgaan met techniek. Bij de ene school werd het een beetje weggelachen - bij de andere gaf men aan wel te willen, maar eigenlijk niet goed te weten hóe. Eigenlijk ging het me niet eens om het antwoord; ik wilde bereidheid proeven. Haar eigen driejarige dochter is volgens Luyk vooralsnog in elk geval een echt techneutje, veelvuldig in de weer met onder andere Duplo, maar dan wél vaak in een prinsessenjurk, zegt ze lachend. Nee, haar dochters -en eigenlijk kinderen in het algemeen- hoeven later écht niet per se voor techniek te kiezen, maar ik wil wel dat ze het hele spectrum aan mogelijkheden kennen. Het gaat mij erom dat kinderen weten dat het bestáát. Interview Monique van de Ven Foto Bart van Overbeeke

6 6 Onderzoek 21 februari Meer info over Cosmic: De plastic analog-to-digital converter (ADC). In dit model zijn de geleidende verbindingen van goud en geprinte zilverpasta (een polymeer met hierin zilverdruppels opgelost). In zwart zijn weerstanden te zien. In het focus is de ADC te zien van het project COSMIC. Op de achtergrond de ADC s uit het ORICIS-project. Links en rechts respectievelijk promovendi Sahel Abdinia en Daniele Raiteri. In het midden Eugenio Cantatore. Foto Bart van Overbeeke

7 Kijk voor nieuws op Onderzoek 7 Chips voor chips Plastic wegwerpelektronica; dat klinkt niet direct duurzaam. Toch kan deze alternatieve elektronica helpen de voedselverspilling terug te dringen en zo een bijdrage leveren aan het milieu. TU/eonderzoeker dr. ir. Eugenio Cantatore en zijn collega s ontwikkelden een plastic AD-converter; een doorbraak die deze week in San Francisco als hoogtepunt werd aangemerkt op de ISSCC, s werelds belangrijkste conferentie over elektronische chips. Over elektronica in een zak met die ándere chips. In ontwikkelde landen wordt per persoon jaarlijks zo n honderd kilo voedsel weggegooid, onder meer omdat de houdbaarheidsdatum op de verpakking is overschreden. Die verspilling is uiteraard slecht voor de portemonnee en voor het milieu. Het probleem is dat het nu eenmaal lastig is om in te schatten hoe lang voedsel goed blijft. Bij gekoelde producten bijvoorbeeld is de levensduur afhankelijk van de exacte temperatuur waaronder de producten bewaard zijn. Daardoor worden fabrikanten gedwongen de uiterste houdbaarheid betrekkelijk conservatief in te schatten. Een van de manieren om iets tegen de voedselverspilling te doen, is door de verpakking te voorzien van een elektronische sensor die bijvoorbeeld de zuurgraad van het verpakte voedsel in de gaten houdt. Met een scanner kun je deze sensor uitlezen om te zien of je biefstukje al aan het ontbinden is, of de paprikachips juist nog lekker krokant zijn. Technisch is dat al prima mogelijk, zegt Eugenio Cantatore, UHD bij Mixedsignal Microelectronics. Je hebt een sensor nodig met wat elektronica die de sensor kan uitlezen. In principe kan dat gewoon met standaard siliciumchips. Het probleem is alleen dat die te duur zijn. Een eenvoudige siliciumchip kost volgens Cantatore al snel zo n tien eurocent. Geen probleem natuurlijk voor toepassing in een computer of smartphone, maar voor een zak chips van minder dan een euro is dat behoorlijk prijzig. Wij werken aan elektronische chips waarbij de halfgeleider geen silicium is, maar een organische stof. Plastic elektronica dus. Dat heeft als voordeel dat je het direct in een plastic verpakking kunt aanbrengen. De plastic halfgeleider kan, opgelost in een vloeistof, zelfs als een soort inkt worden geprint op allerlei flexibele oppervlakken, zoals papier en verpakkingsplastic. Dat maakt plastic elektronica goedkoper dan siliciumelektronica -een sensorschakeling van minder dan een eurocent is haalbaar- en bovendien geschikt voor toepassingen waarbij de conventionele elektronica het laat afweten. De flexibiliteit van de plastic chips maakt ze uniek, legt de Italiaan uit. De huidige siliciumchips worden geproduceerd bij hoge temperatuur, meer dan duizend graden voor computerchips van kristallijn silicium. Voor het verwerken van amorf en polykristallijn silicium, dat bijvoorbeeld in beeldschermen wordt gebruikt, heb je nog altijd een temperatuur van zeshonderd graden nodig. Je hebt daarom altijd een substraat, een harde ondergrond, nodig die bij die temperaturen niet smelt. Voor computerchips is dat silicium en voor beeldschermen is het glas. Onze halfgeleidende stoffen kun je bij temperaturen onder de tweehonderd graden verwerken. Dat betekent dat je het kunt aanbrengen op plastics als polyethyleennaftalaat. Dat is een goedkoop en flexibel plastic, verwant aan PET, waar veel flessen van worden gemaakt. Met een scanner kun je zien of je biefstuk nog goed is Er kleven natuurlijk ook nadelen aan plastic elektronica: niet voor niets is silicium nog de standaard. De basiscomponenten van elektrische schakelingen zijn transistors. En plastic transistors werken volgens een ander principe dan die van silicium, legt Cantatore uit. Het zijn zogeheten accumulatietransistoren en dat heeft grote gevolgen voor hun karakteristieken. De elektrische eigenschappen van gewone transistoren zijn zeer voorspelbaar; alle transistors in een schakeling zijn zo goed als identiek. Plastic transistoren zijn echter zeer variabel, zegt Cantatore. Het nadeel van de goedkope fabricageprocessen bij lage temperaturen is dat elke plastic transistor anders is. Dat maakt het veel moeilijker om er schakelingen mee te bouwen. Je moet namelijk rekening houden met de variabiliteit van de elektrische eigenschappen van de transistors. Je hebt complexe wiskundige modellen nodig om het gedrag van een schakeling van plastic elektronica goed te voorspellen. Wij hebben zowel verstand van het ontwerpen van schakelingen, van de fysica van de transistors als van de wiskundige modellen. Een plastic sensor van minder dan een eurocent is haalbaar Met die gevarieerde kennis zijn Cantatore en zijn collega s van Mixed-signal Microelectronics (MsM) erin geslaagd om twee verschillende plastic ADC s (analog-to-digital converters) te bouwen, als uitvloeisel van twee verschillende samenwerkingsprojecten. Beide resultaten werden eerder deze week op de belangrijke elektronicaconferentie ISSCC in San Francisco als hoogtepunt aangemerkt. Met een ADC worden analoge signalen, zoals het meetsignaal van een sensor, omgezet in digitale gegevens. Er bestonden tot dusverre nog maar twee plastic ADC s. Wij hebben daar nu twee nieuwe aan toegevoegd; dat verdubbelt de wereldproductie, lacht de Italiaan. Een van beide circuits, die we binnen het Europese samenwerkingsproject COSMIC hebben gemaakt, is de allereerste geprinte ADC ooit. Bovendien gebruiken we in deze ADC zowel p-type als n-type transistors. Dat maakt het veel gemakkelijker om allerlei functies te maken. De onderzoekers gebruikten zeefdruk om de circuits als het ware op plastic te stencilen. Met de ontwikkeling van plastic ADC s komen de genoemde toepassingen in de levens- en geneesmiddelenbranche binnen bereik. Een sensorschakeling bestaat namelijk uit vier componenten: de sensor zelf, een versterker, een ADC die het signaal digitaliseert en een radio die het uitlezen op afstand mogelijk maakt. Er zijn al plastic sensoren om druk, temperatuur, lichtintensiteit en bepaalde chemische stoffen te meten. En ook de versterkers en radiozenders, zoals RFID, bestaan al in een plastic variant. De ADC is dus de laatste schakel in de ketting. De karakteristieken van de plastic ADC zijn nog erg bescheiden: denk aan een maximale resolutie van zeven bits en snelheden van enkele Hz. Sowieso is plastic elektronica veel trager dan silicium. Niet alleen zijn de componenten beduidend groter -minstens enkele micrometers-, ook de snelheid waarmee de signalen worden doorgegeven ligt Meer info over ORICIS: een factor duizend lager. Een smartphone met plastic elektronica kunnen we dus wel vergeten. Maar voor een sensor die gedurende meerdere weken de temperatuur in de gaten moet houden of moet waarschuwen als de biefstuk begint te verzuren, is dat natuurlijk geen probleem. Datzelfde geldt voor een verwante toepassing: plastic zonnecellen. Ook op dit vlak wordt, onder meer in de groep van TU/e-hoogleraar René Janssen, vooruitgang geboekt. Plastic elektronica en een duurzame toekomst lijken dus prima samen te gaan. (TJ)

8 8 Onderzoek 21 februari 2013 Sluitstuk In de rubriek Sluitstuk vertellen afstudeerders over hun afstudeeronderzoek. Liters thee voor een betere gezondheid Een echte theeleut is Rik Mestrom -afgestudeerd als scheikundig technoloog- niet. Toch zijn er tijdens zijn afstudeerproject honderden liters thee doorheengegaan. Want hij onderzocht hoe je gezonde stoffen uit thee kunt isoleren om ze op termijn in een verhoogde concentratie aan andere voedingsmiddelen te kunnen toevoegen. Foto Bart van Overbeeke In thee zitten polyphenolen, chemische verbindingen die mogelijk een gunstige invloed hebben op je gezondheid. Ook druiven, granaatappels, bier en chocolade bevatten deze gezonde stoffen die de bloeddruk verlagen, onstekingen tegengaan en potentieel kankerremmend zijn. Voedingsmiddelenproducent Unilever wil mogelijk in de toekomst polyphenolen toe gaan voegen aan bepaalde gezond - heidsproducten. Het is daarom belangrijk te onderzoeken hoe de polyphenolen geïsoleerd en geconcentreerd kunnen worden, om zo het productieproces te optimaliseren, legt Mestrom uit. In opdracht van Unilever houden we ons specifiek bezig met het isolatieproces van polyphenolen uit zwarte thee. Mijn stagebegeleider Miguel Monsanto heeft enkele harsen gevonden die hiervoor heel goed gebruikt kunnen worden; macroporeus materiaal waaraan de stoffen goed blijken te hechten. Ik heb getest welke hars het beste werkt en welke methode het meest geschikt is. Het theeconcentraat kreeg ik aangeleverd, geproduceerd volgens een geheim proces. Ik ben wel een keer bij Unilever gaan kijken hoe ze daar thee maakten. Geen kwestie van even kort met een zakje hengelen; in grote hoeveelheden stond de thee daar lang te trekken. Niet te drinken, maar de smaak is in dit geval natuurlijk niet van belang. Even puzzelen met verstoppende theeblaadjes en verlies gezonde stoffen Eén van de dingen waar we tegenaan liepen, is dat er in het thee-extract te veel vaste deeltjes zaten. In een van de methodes die ik getest heb, loopt het extract door een kolom met hars, zodat de polyphenolen daaraan kunnen binden. Vervolgens wordt de kolom gespoeld met een kleine hoeveelheid oplosmiddel, zodat we de polyphenolen in geconcentreerde vorm in handen krijgen. Maar de vaste deeltjes -heel kleine stukjes theeblad- verstopten de kolom. Met extra centrifugatie-stappen verloren we juist weer meer gezonde stoffen, dat was dus even puzzelen. Uiteindelijk heb ik een goed advies kunnen geven over optimalisering van het isolatie- en concentratieproces. Nu maar afwachten of er in de komende jaren ook echt iets op de markt gaat komen. (NT) 4 brandende vragen (Onder redactie van Tom Jeltes) Michiel Renger (W&I) De wiskunde van stroming 1 cover 2 feestjes 1 2 Wat zien we op de cover van je proefschrift? Hoe leg je op feestjes uit waar je onderzoek over gaat? Dit is een Aboriginalschilderij dat ik in een kunstgalerie zag hangen. Nu is abstracte kunst natuurlijk altijd op veel verschillende manieren te interpreteren, maar ik zag er gelijk mijn eigen onderzoek in: op een kleine schaal zie je een heleboel deeltjes, die op een grotere schaal een soort stroming vormen. Als je een druppel limonadesiroop in een glas water doet, dan hoef je niet eens te roeren; de limonade verspreidt zich vanzelf wel. Wat er eigenlijk gebeurt, is dat er een heleboel water- en limonadedeeltjes zijn, die alle kanten op bewegen en constant tegen elkaar aan botsen. Het zijn er zóveel dat je het effect van individuele deeltjes niet eens meer ziet. Daarom ben je voor het gedrag van het hele systeem alleen geïnteresseerd in de limiet waarbij het aantal deeltjes naar oneindig gaat. 3 onmisbaar 3 Welke persoon, techniek of apparaat is onmisbaar geweest voor je onderzoek? Een aantal recente technieken uit de differentiaalvergelijkingen, variatierekening en kansrekening vormen de basis van dit onderzoek, maar de vertaalslag tussen de verschillende wiskundige disciplines was daarbij nog een hele kluif. 4 samenleving 4 Wat heeft de samenleving aan jouw werk? Dit soort onderzoek is meer gericht op het begrijpen van de wereld dan op directe toepassingen. Het leuke is, dat dit (puur wiskundige) werk niet alleen inzicht geeft in de wiskunde, maar ook in de natuurkunde, en er kleven zelfs filosofische kanten aan.

9 Kijk voor nieuws op Onderzoek 9 Advertenties Promoties Onder hoogleraren Woensdag 27 februari 16:00 uur CZ4 Promotie S. Fuchs MSc (BMT) Promotor(en): prof.dr.ir. L. Brunsveld Voorzitter: prof.dr. K. Nicolay Titel proefschrift: Chemical Biology Approaches for Nuclear Receptors -Molecular and Structural Insights- Donderdag 28 februari 16:00 uur CZ5 Promotie T. Fatima MSc (W&I) Promotor(en): prof.dr. M.A. Peletier Voorzitter: prof.dr.ir. O.J. Boxma Titel proefschrift: Multiscale Reaction-Diffusion Systems Describing Concrete Corrosion: Modeling and Analysis Dinsdag 5 maart 16:00 uur CZ4 Promotie V. Menkovski MSc (EE) Promotor(en): prof.dr. A. Liotta Voorzitter: prof.dr.ir. A.C.P.M. Backx Titel proefschrift: Computational inference and control of quality in multimedia services Donderdag 7 maart 16:00 uur CZ4 Promotie ir. J.M.M. Rovers (EE) Promotor(en): prof.dr. E.A. Lomonova en prof.dr.ir. P.P.J. van den Bosch Voorzitter: prof.dr.ir. A.C.P.M. Backx Titel proefschrift: Multiphysical modeling of high-precision electromechanical devices: Towards nanometer-accurate planar motors Donderdag 7 maart 16:00 uur CZ5 Promotie G. Li MSc (ST) Promotor(en): prof.dr. R.A. van Santen en prof.dr. C. Li Voorzitter: prof.dr.ir. J.A.M. Kuipers Titel proefschrift: Structure and Reactivity of Iron and Copper-Containing High-Silica Zeolites Vrijdag 1 maart 16:00 BZ Intreerede prof.dr.ir. J.A.M. van Dam (W) dhl Voorzitter: prof.dr.ir. C.J. van Duijn Titel: LNG fuels our future Vrijdag 8 maart 16:00 BZ Intreerede prof.dr. I.G. Kamphuis (EE) dhl Voorzitter: prof.dr.ir. A.C.P.M. Backx Titel: Slim bedrijf van elektriciteitsnetten met ICT Sascha Fuchs (BMT) Snel geneeskrachtige moleculen identificeren Tasnim Fatima (W&I) Aantasting van betonnen rioolbuizen 1 cover 1 cover 2 feestjes Op de omslag zien we de kristalstructuur van een oestrogeenreceptor, samen met een peptide ontdekt via high-throuput screening. 2 feestjes Oestrogeenreceptoren zijn betrokken bij diverse processen in ons lichaam en ze vormen een belang rijk doelwit voor medicijnen. Problemen met de regulering van oestrogeenreceptoren kunnen namelijk bijvoorbeeld borstkanker veroorzaken. Op zoek naar het ideale medicijn proberen we meer moleculair en structureel inzicht te verkrijgen in deze klasse van receptoreiwitten. We gebruiken zogeheten high-throuput screening (HTS) om moleculaire remmers voor deze eiwitten te ontdekken; zowel op basis van natuurlijke producten als gefabriceerd met kunstmatige peptiden. 3 onmisbaar De interdisciplinaire samenwerking tussen biologen en chemici in de laboratoria van Chemical Biology was absoluut essentieel voor het werk uit mijn proefschrift. Met name onze UD dr. Lech-Gustav Milroy was -in combinatie met mijn expertise in de moleculaire biologie- onmisbaar met zijn achtergrond in de organische chemie. 4 samenleving Medicijnen die met nieuwe moleculaire mechanismen de misregulatie van oestrogeenreceptoren aanpakken, bieden perspectief voor de behandeling van ziekten - in het bijzonder wanneer reguliere therapieën falen. Met krachtige screeningmethodes kun je deze nieuwe medicijnen efficiënter -en dus goedkoper- ontdekken. Mijn proefschrift draait om de wiskundige modellen op verschillende lengteschalen. Deze heb je nodig om chemische erosie in betonnen rioolbuizen te modelleren. Het grootste deel van het proefschrift bestaat uit het middelen van de reactiediffusiesystemen in het poreuze materiaal dat is weergegeven aan de linkerkant van het proefschrift. Rechts zien we een effen zwart vlak zonder zichtbare microstructuur dat ontstaat na toepassing van multiscaletechnieken. Degradatieprocessen in een materiaal als beton zijn bijzonder complex. Het is daarom erg moeilijk om te begrijpen wat er op waarneembare schaal gebeurt. Wij hebben betrouwbare en berekenbare multiscalemodellen afgeleid om de voortgang van de corrosie te voorspellen, waarbij we ook kunnen inschatten hoe betrouwbaar de middelingsmethoden zijn. Het optreden van corrosie gaat samen met een daling in de zuurgraad. We gebruiken informatie uit twee schalen om macroscopische ph-profielen te benaderen en de positie van het corrosiefront weer te geven terwijl dit het beton binnendringt. 3 onmisbaar Multiscalemethoden bieden het juiste gereedschap om problemen in poreuze media met verschillende lengteschalen te simuleren en op te lossen. 4 samenleving Ons wiskundige raamwerk kan hopelijk behulp zaam zijn om praktische zaken als de corrosiesnelheid en levensduur van beton te analyseren.

10 10 Universiteitsberichten 21 februari 2013 Algemeen DPO / TEACH: Teaching Support for TU/e staff Training Teaching and Learning in Higher Education This training offers a broad orientation on teaching activities and prepares for giving lectures, tutorials and design based learning projects. This training addresses the formulation of learning objectives, selection and execution of appropriate teaching methods and design an assessment procedure. The participants will be actively involved in discussions by giving presentations and by giving feedback to each other. The course will take place on 9, 11 and 16 April More information can be obtained from Harry van de Wouw (phone 3126; h.m.w.j.v.d.wouw@ tue.nl). Training Designing DBL Projects The training is intended for teachers who develop assignments or want to improve a DBL assignment. During the training the participants will work independently, mainly by developing their own DBL assignment. The course will take place on 8 April More information can be obtained from Sonia Gómez Puente (phone 5292; s.m.gomez.puente@tue.nl). Training Subjective Assessment How to assess a presentation, a case study or a portfolio? This training addresses instruments to assess skills and attitude by means of rubrics. Attention is paid to the development of assessment criteria and indicators as well as methods to increase students insight in the assessment demands. The course will take place on 4 April Information can be obtained from Carry van Weert (phone 5690; c.j.w.v.weert@tue.nl). Training Performance skills for TU/e lecturers Join this greatly valued master class to improve your performance skills for teaching and at conferences. Learn to truly address your audience. Practice with your own material and receive stage directions on posture, gestures and voice. Use a different structure for your content, and create clear and visual slides. In short, two confrontational and supportive days of learning that will change the way you present. The course will take place on 27 March and 11 April More information can be obtained from Harry van de Wouw (phone 3126; h.m.w.j.v.d.wouw@ tue.nl). For all DPO/ Teach training More information at the website DPO Career and Development. Registration is possible at tue.inschrijfportal.nl. Participation by teaching staff of the TU/e is free of charge. DPO / PROOF: PROviding Opportunities For PhD students Training Intercultural Communication & Cooperation This training is especially for PhD students in their first year, ideally just after the start of your research. The objectives are to help you communicate and work successfully across national and cultural borders in a Dutch academic environment. Various activities including simulations, presentations and group discussions run through the whole day and make the workshop very interactive. The course will take place on 18 April More information: Vincent Merk (phone 2319; v.merk@tue.nl). UNIVERSITEITS- BERICHTEN FuTUre Network meeting On Thursday the 14th of March at hrs. the FuTUre Network organizes for all young and ambitious employees of the TU/e a special meeting about participation: a free lunch meeting A TU/e with Rianne van Eerd, chairman of PUR, the personnel fraction of the university counsel. You can register at future@tue.nl. ADMS Slimme, integrale levering van duurzame schoolgebouwen 13e Symposium van de postdoctorale opleiding ADMS en alumnivereniging AC op 2 april 2013 van 9.30 tot uur in het Auditorium van de TU/e. Onder leiding van dagvoorzitter Richard Engelfriet houden in de ochtend vooraanstaande sprekers van o.a. Ruimte-OK en van gemeenten een lezing over de uitdagingen voor de toekomst. In het middagprogramma wordt ingegaan op het belang van de toeleveranciers in de bouw voor de levering van de gevraagde kwaliteit van een schoolgebouw. Voor meer informatie: of bel STUDENT SAI SAI Information day 5 March 2013 Are you currently completing your Master of Science programme? Are you interested in technological design and looking to enhance your skills and expertise to boost your career? Are you ready for a two-year training programme while at the same time receiving a salary? Then you should consider applying to one of the technological design programmes at the 3TU.School for Technological Design, Stan Ackermans Institute. We are pleased to invite you to our SAI information day on Tuesday 5 March 2013 at Eindhoven University of Technology. Entry is for free. For more information and registration please visit Startup weekend 2013 Registration Eindhoven Startup Weekend, which is being held on 1, 2, & 3 March on High Tech Campus Eindhoven, is the perfect time to think about taking the plunge and launching your own business. Do you have ideas about how to make people s lives more enjoyable, happier and healthier? Have you come up with a solution for a sustainable world that nobody else has thought of yet? If so, the Startup Weekend is definitely for you! Even if you don t have your own pitch, you can take part by joining one of the teams that will compete against each other. In the space of only 54 hours you will launch a brand new venture. You can register till the 1th of March (using the code TUE provides a fifty percent discount for TU/e-students on the entry fee), for more information visit: KIVI NIRIA CEO lecture Harrie Noy - Arcadis On 13 March 2013 Harrie Noy, former CEO of Arcadis, will captivate us with an interesting speech. The lecture start at 19:30 ends with a Q&A session and a drink afterwards. Blauwe Zaal, Auditorium Details: This activity of KIVI NIRIA Students will be in English and is specifically for students, graduates and professors / lecturers at the university and HBO. It is recommended to register via this website, or by sending an to kns-eindhoven@kiviniria.nl. If you would like to ask a question during the CEO lecture to Harrie Noy, please send your question to: kns-eindhoven@ kiviniria.nl. Advertentie 3TU. School for Technological Design STAN ACKERMANS INSTITUTE SAI Information day Date: Tuesday 5 March 2013 Time: hrs Location: Eindhoven University of Technology More information and registration: Two-year post-master traineeships to boost your career: 1. Architectural Design Management Systems 2. Automotive Systems Design 3. BioProduct Design 4. BioProcess Engineering 5. Chemical Product Design NEW! 6. Civil Engineering 7. Clinical Informatics NEW! 8. Comprehensive Design in Civil Engineering 9. Design and Technology of Instrumentation 10. Energy and Process Technology 11. Healthcare Systems Design NEW! 12. Information and Communication Technology 13. Logistics Management Systems 14. Mathematics for Industry 15. Process and Product Design 16. Process and Equipment Design 17. Robotics 18. Smart Energy Buildings and Cities 19. Software Technology 20. User System Interaction SAI ad Cursor 266x200 mm.indd :13:43

11 Kijk voor nieuws op Mens & Mening 11 TUssen de oren Psychologie wordt steeds belangrijker aan de TU/e. Technische systemen en artefacten, of het nu games, auto s, robots, lichtsystemen of gebouwen betreft, zijn uiteindelijk bedoeld voor een menselijke eindgebruiker. Kennis over hoe die gebruiker waarneemt, denkt, voelt en handelt is onontbeerlijk. De nieuwe mensgerichte opleiding Psychology & Technology beschouwt elk technisch ontwerp in dat psychologisch perspectief. In Cursor worden iedere twee weken studenten, docenten, labs, technische artefacten, de werkomgeving, het wetenschappelijk bedrijf, de campus, het onderwijs en websites onder een psychologische loep gelegd. Spiegeltje, spiegeltje De kwaadaardige koningin uit Sneeuwwitje had een interessante spiegel. Niet alleen was deze spiegel in staat om een esthetisch oordeel te vellen over een vrouw, het deed dit ook altijd volkomen naar waarheid - een combinatie die bij menig man diep respect afdwingt. Nu heb ik geen intelligente spiegel nodig om mij op maandagochtend zeven uur te vertellen dat ik niet de mooiste van het land ben, maar er zijn gelukkig interessantere toepassingen. Intelligente spiegels, inclusief camera, processor en display, worden bijvoorbeeld ontwikkeld om als gezondheidsmonitor en -coach te fungeren in de badkamer, of als kledingadviseur in de paskamer. In 2005 introduceerde Accenture bijvoorbeeld het concept van de persuasive mirror die op basis van continue gedragsanalyse (denk aan zaken als We blijken gehecht aan ons spiegelbeeld slaap, beweging, voedingspatroon, et cetera) een digitale extrapolatie van iemands uiterlijk maakt, afgebeeld op een spiegel. Rook lekker verder en je ziet dat je gezicht er over twintig jaar grauwer en afgeleefder uit zal zien. Ondanks het feit dat we niet altijd blij worden van wat we te zien krijgen in de spiegel -met of zonder extrapolatie naar de toekomst-, blijken we toch gehecht te zijn aan dat beeld. Net als Narcissus, het welbekende figuur uit de Griekse mythologie, hebben we allemaal een onbewuste, maar sterke voorkeur voor mensen die uiterlijk of qua gedrag op ons lijken. Zo liet onderzoek van Jeremy Bailenson, van Stanford University s Virtual Human Interaction Lab, zien dat wanneer je zwevende kiezers in de VS een foto geeft van een politieke kandidaat die digitaal is gemixt of gemorphed met een foto van de kiezer zelf, de voorkeur zal uitgaan naar de kandidaat die in enige mate lijkt op de kiezer, boven de kandidaat die het zonder die gelijkenis moet stellen. Ander onderzoek uit hetzelfde lab toont aan dat wanneer een virtueel karakter jouw hoofdbewegingen (met een kleine vertraging) kopieert, je zo n virtueel karakter aardiger, competenter en overtuigender vindt. Wijnand IJsselsteijn, hoogleraar Cognition and Affect in Human-Technology Interaction. Foto Rien Meulman Met de toenemende mogelijkheden van ict in het TU/e-onderwijs mogen mijn studenten zich binnenkort gaan verheugen op een virtuele editie van hun docent, die aardiger, competenter en overtuigender lijkt dan ooit te voren. En het jeugdelixer van een morph met een twintigjarige student zal mijn schoonheid waarschijnlijk ook geen kwaad doen. Oh spiegeltje, spiegeltje. CURTOON UR-podium Schrikreactie Lees hier meer: In de lente van 2012 hebben de Nederlandse universiteiten prestatieafspraken gemaakt met de overheid. Onze universiteit heeft daarbij toegezegd de rendementen van herinschrijvers van 41 procent te verhogen naar 55 procent in een groei van 34 procent! Eén van dé middelen om dit te bewerkstelligen, is de invoering van het Bachelor College. Deze onderwijshervorming, samen met de ambitieuze verhoging van de rendementen, zorgt voor veel druk op de organisatie. In september 2012 startte het Bachelor College en daarmee het TU/e-brede vak Calculus. Dit vak zou de vuurdoop van de universiteit worden; kan het succesvol een vak aan honderden studenten tegelijkertijd geven? De tussentoetsen boden goede hoop voor het nieuwe vak, veel studenten haalde goede cijfers en de verwachtingen voor het tentamen waren derhalve hooggespannen. Op de dag van het tentamen hield de TU/e zijn adem in. Zou het eerste Bachelor College-vak een succes worden of volledig in het water vallen? En toen kwamen de van desillusie doordrongen schreeuwen van eerstejaars studenten - de moeilijkheid van het tentamen was geenszins in lijn met de gecreëerde verwachtingen. De resultaten waren dan ook dramatisch. Drie maanden verder zijn we aanbeland bij het tentamen van het tweede TU/e-brede vak, Toegepaste Natuurwetenschappen. Meteen hierop volgend zijn euforische kreten te horen: het tentamen was bijzonder goed te doen, misschien wel te eenvoudig. Oplossingen van tentamenopgaven konden letterlijk in het boek gevonden worden, dit terwijl het hier een open-boektentamen betrof. Sterker nog: Het examen was niet op universitair niveau, aldus een eerstejaars. Twee Bachelor College-vakken, twee compleet verschillende reacties. Hoe kon dit gebeuren? Was het niveau van het Toegepaste Natuurwetenschappententamen wellicht een schrikreactie op de resultaten van Calculus? Mocht dit zo zijn, dan is dit werkelijk een tragedie. Het mag nooit zo zijn dat er concessies gedaan worden aan de kwaliteit van ons onderwijs als gevolg van de druk uit Den Haag. We moeten allemaal waakzaam zijn om te voorkomen dat druk vanuit de overheid ons, studenten, negatief beïnvloedt. Wessel Prins, fractielid Groep-één

12 12 Focus 21 februari 2013 Tekst Frits van Otterdijk Impressies Architectuurstudio HH De stofwolken van de sloop van N-laag zijn nauwelijks opgetrokken of de volgende stap dient zich aan voor de nieuwbouw voor de faculteiten Technische Natuurkunde (TN) en Electrical Engineering (EE). Op 1 maart start bouwgroep BAM met het uitzetten van de bouwput op dezelfde plek waar N-laag zowat vier decennia heeft gestaan. De contouren zijn strak bepaald. Wat rest is een naam voor het gebouw dat nu nog door het leven gaat als Project 2. Gebouw De artist s impression van Project 2, gezien vanuit de richting van TNO; het gebouw links is Gemini. Op de voorgrond de Groene Loper, waardoor het nieuwe ontwerp naadloos past in het plan Campus Halverwege 2012 werd Project 1 al opgeleverd. Het kreeg de naam MetaForum en markeerde de start van het TU/e Science Park - een omgeving waar onderwijs, onderzoek, werk en ontspanning samen vloeien tot een attractief geheel. Het ontwerp van Project 2 is uitgevoerd door Architectuurstudio HH van Herman Hertzberger uit Amsterdam. Ir. Veronique Marks, directeur van Dienst Huisvesting: Het wordt heel mooi compact en duurzaam, met veel licht en geschikt voor intensief gebruik. In Potentiaal (het onderkomen van Electrical Engineering, red.)hebben we nu veel verdiepingen, in N-Laag hadden we veel gangen, waardoor mensen elkaar nauwelijks zien. Dat is straks verleden tijd. In het nieuwe gebouw komt een centrale hal zodat er veel interactie ontstaat en dat zal zeker meer innovatie opleveren. Het is een totaal ander concept dan we tot nu toe gewend zijn hier. Webcam vanaf Cascade: Webcam vanaf Gemini: Driedimensionale studie naar mogelijke werkplekindeling. Het College van Bestuur heeft de ontwerpers opgedragen de indeling flexibel en toekomstbestendig te ontwerpen. In Project 2 komen ruimtes voor (ontwerpgericht) onderwijs, practicum, laboratoria, algemene voorzieningen en kantoren. Aan de rechterzijde van de hoofdingang komt een kleine supermarkt met verse waren. In de kelder is plaats voor duizend fietsen. Ook zijn er ruimtes voor de kroegen en de besturen van de studieverenigingen Thor en Van der Waals, inclusief een buitenterras op de zesde verdieping. Naast het gebouw komen 106 parkeerplaatsen. Het gebouw biedt ruimte aan 942 medewerkers (728 fte) en 960 studenten.

13 Kijk voor nieuws op Focus 13 zonder naam Meedenken over de naam voor het nieuwe gebouw? De planning Start bouw: 1 maart 2013 Eerste paal: 11 april 2013 (16.00 uur) Hoogste punt: medio 2014 Oplevering 1e deel: 12 december 2014 Oplevering specifieke laboratoria: 15 maart 2015 Uitgangspunten gebouw Eén gebouw voor de faculteiten TN en EE Eén ingang Samen delen van voorzieningen zoals restaurant Een eigen kantooromgeving voor capaciteitsgroepen Gehele nieuwbouw Lichte labs bij werkomgeving capaciteitsgroepen, specifieke labs apart op maaiveld Multifunctionaliteit en efficiënt ruimtegebruik Project 2 kenmerkt zich door transparantie, veel licht en open ruimten, vides verbinden verdiepingen met elkaar. De uitvoering is in handen van BAM Utiliteitsbouw. Het gaat om een zogeheten Engineer & Build contract; daarbij is de aannemer verantwoordelijk voor de werktekeningen. Het gebouw telt straks elf bouwlagen en een kelder. De gebouwoppervlakte is vierkante meter. Daarmee wordt het oude aantal vierkante meters van beide faculteiten gehalveerd. Meer met minder luidde de slagzin van Dienst Huisvesting om alle betrokkenen over de streep te trekken. Maar het veroorzaakte niettemin heftige discussies tussen staf, medewerkers en studenten. Vooral het feit dat de omvang van de borrelruimtes en de werkvloer voor de studieverenigingen fors terugloopt, steekt de studenten.

14 14 Uitgelicht 21 februari 2013 Warmlopen voor de TU/e Foto Bart van Overbeeke Meeloopdagen aan de TU/e zijn nu nog een vrijblijvende activiteit. Scholieren lopen zonder verdere verplichtingen een dag mee met studenten, die hen mee op sleeptouw nemen en laten kennismaken met het universitaire studeren. Vanaf volgend collegejaar wordt het anders; dan worden intakegesprekken aan de meeloopdagen gekoppeld. Dit gesprek bepaalt of er een match is tussen de leerling en de betreffende studie. De meeloopdagen aan de TU/e worden niet verplicht; het genoemde intakegesprek vanaf volgend collegejaar waarschijnlijk wel. De aanleiding is een wetsvoorstel dat in 2014 ingaat; vanaf dan krijgen universiteiten de gelegenheid intakegesprekken met hun aankomende studenten verplicht te stellen en bindend te maken. Onderwijsminister Jet Bussemaker schreef het voorstel omdat ze het, vanwege de toegenomen studiekosten, belangrijk vindt dat scho lieren in één keer de juiste studie kiezen. Aan de TU/e is Josje Knoop vanuit het Onderwijs en Studenten Service Tekst Odette Knappers Het kabinet wil in september 2014 een sociaal leenstelsel invoeren. Voor jongeren wordt het mede daardoor steeds belangrijker om direct de juiste studie te kiezen. De TU/e helpt scholieren daarbij. Niet alleen door open dagen te organiseren, maar ook door scholieren de mogelijkheid te bieden deel te nemen aan meeloopdagen. Dat is meer dan zomaar een dagje gedwee achter een student aanhobbelen, zo ervoer Cursor tijdens de meeloopdagen van Biomedische Technologie en Technische Bedrijfskunde. Centrum (STU) met dit onderwerp bezig. Omdat Bussemakers plannen nog zo nieuw zijn, is er volgens haar nog geen TU/e-standpunt, maar ik denk zelf niet dat we de intakegesprekken bindend gaan maken. We zien deze dan als een soort gesprek 0 van het coaching s- traject in het Bachelor College. Meelopen is méér dan een dagje gedwee meehobbelen Knoop zit, samen met onder anderen een docentcoach, studieadviseur en een opleidingsdirecteur, in een werkgroep die adviezen uitbrengt over hoe de TU/e deze intakegesprekken kan vormgeven. De werkgroep wil met de faculteiten tevens om de tafel gaan zitten over de inhoud van de meeloopdagen. We willen zeker weten dat scholieren echt ervaren hoe het is om een bepaalde studie te doen; dat ze niet alleen maar met hun armen over elkaar een beetje rondkijken. En we willen leerlingen laten kennismaken met de verschillende vormen van onderwijs die we aanbieden, vertelt Knoop. Voor leerlingen die na hun eindexamen aan het vwo nog geen intakegesprek hebben gehad, wordt een matchingsdag gehouden waarop dat gesprek alsnog plaatsvindt. Dit collegejaar kunnen de intakegesprekken niet meer gekoppeld worden aan meeloopdagen, dus houdt de universiteit in juni een grote matchingsdag. Vanaf september 2013 worden intakegesprekken wél na afloop van meeloopdagen afgenomen. De meeste faculteiten hebben één- tot tweemaal in de week meelopers over de vloer. De studenten die dat soort dagen begeleiden, zijn daar gemiddeld eens in de drie weken mee bezig. De ene faculteit geeft de meeloopdag vorm door scholieren een-op-een te koppelen aan eerstejaars studenten die hen een hele dag mee op sleeptouw nemen. Onder andere Werktuigbouwkunde, Scheikundige Technologie, Biomedische Technologie en Wiskunde & Informatica kiezen voor deze opzet. Andere faculteiten, zoals Electrical Engineering, Technische Bedrijfskunde en Bouwkunde, zetten studenten in om groepjes leerlingen een dag te begeleiden. Het programma moet leerlingen vooral een indruk geven en informeren over wat de betreffende studie aan de TU/e inhoudt. De werkgroep wil de organisatie van de meeloopdagen ook straks aan de faculteiten zelf laten. Knoop: We vinden het belangrijk dat de faculteit een representatief gezicht kan tonen aan de leerlingen. Ze kunnen zelf het beste bepalen in welke vorm ze dat laten zien. We kunnen op individueel niveau met leerlingen meedenken Volgens het voorstel van minister Bussemaker moeten leerlingen zich vanaf 2014 vóór 1 mei inschrijven voor een studie. Dat geeft ruimte, aldus Knoop. Als er een mismatch uit het gesprek komt, heeft de leerling nog tijd om een andere studie te zoeken. Het kan niet anders dan dat dergelijke gesprekken effect gaan hebben op de heel vroege uitval in de eerste weken van het nieuwe collegejaar - zeker omdat we op individueel niveau met leerlingen kunnen meedenken over wat het beste bij hen past. Naast de open dagen en meeloopdagen (straks dus met intake) krijgen leerlingen nog meer mogelijkheden om zich te oriënteren op een toekomstige studie aan de TU/e. Van de verschillende studies zijn brochures te bestellen, er zijn speciale activiteiten voor meiden en er zijn mogelijkheden om te proefstuderen. Overzicht van alle oriënterende activiteiten voor scholieren:

15 Kijk voor nieuws op Uitgelicht 15 Zo n meeloopdag geeft stof tot nadenken Terwijl ze vanaf station Eindhoven over het Limbopad naar het eerste college in het Auditorium lopen, vertelt eerstejaars Amber Meeder (18) aan meeloopster Suzanne ten Hage (17, 6-vwo) hoe het is om Biomedische Technologie te studeren. Het tempo ligt hier tien keer zo hoog als op de middelbare school. Je doet hier in anderhalf uur net zo veel als je eerst in zes weken deed. Het is wel belangrijk dat je goed bent in wiskunde, anders krijg je het hier wel moeilijk, waarschuwt Amber. Ik doe nu Wiskunde D en dat gaat goed, antwoordt Suzanne. Oh, dat scheelt al heel veel voor het vak Calculus, stelt Amber haar gerust. Binnen Biomedische Technologie zijn twee richtingen: Biomedische Technologie (BMT) en Medische Wetenschappen en Techniek (MWT). Amber is zelf studente BMT, maar Suzanne kijkt vooral naar MWT. Het grootste verschil tussen de richtingen brengt Amber heel bondig onder woorden: Bij BMT draait het vooral om techniek, bij MWT om biologie. Deze vrijdag 8 februari heeft Amber een volle agenda - en Suzanne dus ook. Een college informatica in het Auditorium, daarna een inleidend college over modelleren in Gemini. Na de lunch steken ze de campus over richting het Paviljoen voor een casuscollege, ondersteunend voor de daaropvolgende OGO-vergadering in Gemini. Tussendoor nog even door MetaForum en langs studievereniging Protagoras om Suzanne ook deze plekken te laten zien. In de lunchpauze schuiven ze aan bij voorlichting over de keuzemogelijkheden in het vervolg van het Bachelor College. Amber: Op deze manier krijgt Suzanne meteen inzicht in het tweede en derde studiejaar en in alle mogelijkheden die de studie biedt. Bij ons zijn de studieverenigingen heel actief, vertelt Amber. In andere steden zijn juist vaak de studentenverenigingen groter. Hier organiseren de studieverenigingen borrels en activiteiten. Het is geen must om bij een studentenvereniging te gaan. Aan het eind van de dag blikken ze op de gekleurde banken in de hal van Gemini nog even terug op de dag. Suzanne: Je krijgt een idee van hoe een college gaat. Dat je niet met je boeken bezig bent, dat iemand gewoon drie kwartier vertelt. Dat is heel anders dan op de middelbare school. Dat zie je niet op de open dag, dat vond ik erg leuk om mee te maken. Voor haar studiekeuze heeft ze zeker wat aan het meelopen. Ik heb nu een heel goed beeld gekregen van wat deze studie aan deze universiteit inhoudt, zo n dag geeft stof tot nadenken. Amber: Een meeloopdag is voor mij geen moeite. Ik doe gewoon hetzelfde als anders, alleen vertel ik er nu wat omheen. En de leerling krijgt zo een beeld van hoe het is om student te zijn. Behalve dat je een lunch krijgt aangeboden, is er niets opgepoetst. Amber heeft destijds zelf ook een meeloopdag bij BMT gedaan. Die vond ik erg leuk. Zelf ben ik erg blij met mijn studie en over de vereniging. Ik vind het leuk om mijn enthousiasme te delen met anderen, om hen ook enthousiast te maken voor de studie en alles eromheen. Amber Meeder (met paarse trui) leidt scholiere Suzanne ten Hage rond over de campus. Foto s Bram Saeys Mensen helpen bij hun studiekeuze geeft me een goed gevoel Bij Technische Bedrijfskunde ontvangen Billie Cuppen (20, vierdejaars) en Mirthe Nelissen (21, derdejaars) in de tweede week van januari een groepje van tien leerlingen voor een meeloopdag. Sommigen komen van ver, uit Zuid-Limburg of uit de Randstad. Anderen komen uit de regio, Tilburg of Eindhoven. Voor de studenten is het delen van hun enthousiasme voor de studie en het studentenleven de belangrijkste motivatie om tijd te maken voor de voorlichtingsactiviteit. De leerlingen hebben vroeg op de dag, als ze nog aan de koffie of thee zitten in het Auditorium, al een hele trits vragen voor de studenten. De meeste gaan over de verschillen tussen Technische Bedrijfskunde in Eindhoven, Technische Bestuurskunde in Delft en gewone Bedrijfskunde. Billie licht toe: In Delft ligt de focus op het beleid dat de overheid of bedrijven voeren. Wij kijken naar de bedrijfsstructuur en de organisatorische kant van bedrijven. Het voornaamste verschil met de niet-technische bedrijfskunde is het aandeel van wiskunde in de studie. Nog een brandende vraag uit de groep: hoeveel uren van de week volg je echt college? Billie: In het eerste jaar ongeveer twintig uur, de rest is zelfstudie en groepsgewijs aan projecten werken. En hoeveel van de veertig uur in de week ben je bezig met wiskundevakken? Mirthe: Zeker de helft van je uren. Als alle vragen van de leerlingen beantwoord zijn, beginnen de meelopers aan hun programma. Ze starten met een rondleiding over de campus. De leerlingen vergapen zich aan de bibliotheek in MetaForum, lopen via het bruggetje over de Dommel naar het Studentensportcentrum en komen uiteindelijk bij het Paviljoen, waar de faculteit gehuisvest is. Daar nemen de scholieren een kijkje bij studievereniging Industria, volgen ze een hoorcollege en storten ze zich op een case. De scholieren ervaren zo echt hoe het is om Technische Bedrijfskunde te studeren, aldus Billie. Tijdens de meeloopdag besteden Billie en Mirthe ook aandacht aan andere zaken dan de studie. Zo schetst Billie een beeld van het werk dat je kunt doen als je je diploma Technische Bedrijfskunde hebt. Je kunt bijvoorbeeld als consultant door een bedrijf ingehuurd worden. Dan kom je binnen om problemen die daar spelen op te lossen - en dan op zo n manier dat het werkt én dat iedereen tevreden is over de uitkomst. Je hebt niet alleen te maken met bedrijfskundige zaken, maar ook met psychologische aspecten. De meelopers van Billie en Mirthe zijn te spreken over de voorlichtingsdag. In café De Vooruitgang aan de Markt wordt de dag onder het genot van een drankje nabesproken. Niet voor iedere scholier valt die beslissing uit in het voordeel van Technische Bedrijfskunde aan de TU/e, maar met die conclusie zijn Billie en Mirthe ook blij. Billie: We willen de juiste mensen op de juiste plekken hebben. Als dat een andere studie aan een andere universiteit blijkt te zijn, hebben we in ieder geval een bijdrage geleverd aan het maken van een weloverwogen keuze. Mirthe: Het geeft een goed gevoel om mensen te kunnen helpen bij hun studieoriëntatie. Een groep scholieren loopt mee met twee studenten Technische Bedrijfskunde. Foto s Bart van Overbeeke

16 16 Student 21 februari 2013 Clmn Activiteitenkalender Thomas Prevoo Student Technische Bedrijfskunde, master Innovation Management Wednesday 27 February, hours, Blauwe Zaal How technology becomes nature Our technological environment has become so complex, omnipresent and autonomous that we start to perceive it as a nature of its own. Despite our deep-rooted relationship with technology, we are still relatively unaware of how technology seeps into our lives. In this lecture TU/e University Lecturer Koert van Mensvoort shows how technology becomes nature in seven steps. Dinsdag 5 maart, uur, Van Piere + De Slegte Eindhoven Science Café: Het ontstoken brein De hersenen van psychiatrisch patiënten lijken ontstoken te zijn. Een verkeerd werkend immuunsysteem is mogelijk de oorzaak van schizofrenie, manische depressie en kraambedpsychose. Daarnaast zoeken wetenschappers naar oorzaken van buitenaf: psychiatrisch patiënten als slachtoffer van infecties. Grensverleggende hypothesen. Wat een wonder Eindhoven was afgelopen week big news in Nederland. Ditmaal niet omdat een filmpje van een mishande ling op de Vestdijk keihard viral ging en door werkelijk alle media werd opgepikt, maar door het festival Het Wonder van Eindhoven, dat plaatsvond in onze hoofdstad. Want als je als stad en regio trots bent op alle technologische ontwikkelingen en innovaties die zich hier de afgelopen decennia hebben ontwikkeld, dan toon je dit natuurlijk aan de rest van het land door een groots festival in de diverse prachtige locaties die Eindhoven rijk is en die het ontstaan van deze technologische wonderen symboliseren, zoals het Evoluon, de High Tech Campus en de TU/e. Immers, binnen maximaal twee uurtjes zijn mensen uit de Randstad en andere delen van ons land in Eindhoven en kunnen ze zich vergapen aan het wonder van onze stad. Maar niet dus. Eindhoven leek goed te hebben geleerd van een eerdere verrichter van wonderen en onder het motto Als Mozes niet naar de berg komt, dan komt de berg maar naar Mozes toog iedereen vanuit Eindhoven naar Amsterdam om op hoofdstedelijke locaties als het Leidseplein, de Melkweg en Paradiso al het bijzonders dat er beneden de rivieren gebeurt, te promoten. Een mooi initiatief en het gewenste effect was er zeker. Immers, als zelfs de grote Ivo Niehe zijn kostbare zendtijd aan Eindhovense pareltjes gaat besteden, dan weet je dat het iets speciaals moet zijn. Maar toch kleeft er voor mij een beetje een wrange nasmaak aan. Alle mediaaandacht is prachtig en meer dan verdiend, maar het voelt toch een beetje als het om aandacht smekende kleine broertje dat koste wat kost zijn gemaakte tekening aan zijn populaire broer wil laten zien. Volgens mij moeten we in Eindhoven gewoon lekker doorgaan met alle technologische innovaties, daar niet te bescheiden over zijn en dan komt die bewondering vanzelf. Op vind je meer columns. De volgens de redactie beste column plaatsen we hier. Wednesday 27 February, hours, Filmhuis De Zwarte Doos Matthew s Laws Director Marc Schmidt films his childhood friend Matthew, who, due to his autistic disorder, desperately tries to create order in the chaos around him. Schmidt follows him close to the heart. Little by little the film unravels Matthew s complex way of thinking and shows the catastrophic consequences it eventually has for him. Introduction and discussion by Dr. Felicitas Kraemer, philosopher and ethicist. TU es Irene Scheperboer (1990) vierdejaars Bouwkunde. Zit in de redactie van Chepos, is betrokken bij het Universiteitsfonds en geeft vaak voorlichting over Bouwkunde. Foto Bart van Overbeeke Wednesday 6 March, hours, Blauwe Zaal Growing arteries Yale pediatric surgeon Dr. Chris Breuer recently developed a groundbreaking technology to transform synthetic vessels into living, growing arteries inside the body of (young) patients. This lecture is part of the national lecture series on regenerative medicine, As good as new?, organized by the BioMedical Materials (BMM) program in collaboration with Studium Generale. Wat is de meest bijzondere gebeurtenis sinds je in Eindhoven studeert? De uitreiking van de Erasmusprijs. Die uitnodiging kreeg ik als voorzitter van CHEOPS. De uitnodiging komt van de koningin, de prijs werd uitgereikt door prins Willem-Alexander. Ik vond het indrukwekkend tussen al die belangrijke mensen. Beste gewoonte? Dat ik niet alleen aan mezelf denk en moeilijk nee kan zeggen. Daardoor neem ik wel eens teveel hooi op mijn vork. Op wie of wat ben je het meest trots? Mijn vriendinnen zijn allemaal anders en bijzonder, we kennen elkaar vanaf het eerste jaar. Soms zie ik ze van veraf staan en denk ik: Ik ben blij dat zij mijn vriendinnen zijn. Wat heb je afgelopen week geleerd? Dat het heel koud kan zijn met carnaval in Maastricht. Wat ontbreekt er aan de universiteit? Dat geldt eigenlijk voor heel Eindhoven: er zijn te weinig goedkope eettentjes waar je voor drie of vier euro een warme maaltijd hebt. Wat is het mooiste dier van de wereld? Een olifant, ik verzamelde als kind al kleine olifantbeeldjes. Mijn grootste wens is om een keer op een olifant te rijden. Ultieme kijk-, lees-, web-, luister-, of doe-ervaring? Voor mijn eindexamen muziek heb ik een nummer van Pink Floyd geanalyseerd, Shine on you, crazy diamond. De twee gedeelten van zeven minuten zijn grotendeels instrumentaal met keyboard en gitaar en dat blijft heel boeiend. Waar heb je je afgelopen week ontzettend aan geërgerd? Mijn gebrek aan studiemotivatie na carnaval. Waar hecht je het meeste waarde aan? Ik ben niet zo materialistisch; ik heb liever een maaltijd met vrienden en familie. (GV) Voor de volgende kandidaat in deze rubriek schrapt Irene de vraag: Wat is het mooiste dier? - die vindt ze niet spannend. De vervanger wordt: Als je één dag zou kunnen ruilen met iemand, met wie dan en waarom?.

17 Kijk voor nieuws op Student 17 In the picture Open Cultuur Week Een intrigerende foto van Informatica-promovendus Waldo Ramirez, één van de pianisten bij ESMG Quadrivium. TU/estudent Steinar Wouters maakte de opname maandagavond tijdens de openingsavond van de Open Cultuur Week, waarin potentiële nieuwe leden kunnen kennismaken met de cultuurverenigingen in de Bunker. Elke vereniging presenteerde zich in haar eigen ruimte; zo speelden de Knights of the Kitchen Table -het studentenrollenspelgenootschap- bordspellen en gaf Footloose danslessen. ESMG Quadrivium hield openbare repetities met zeven optredens. De belangstelling viel op de eerste dag wat tegen - zo n twintig mensen bezochten de repetities, onder wie nog geen nieuwe kandidaten, vertelt Quadriviumvoorzitter Sanne Wouda. Maar er volgden na maandag nog drie Open Cultuur Dagen (donderdagavond 21 februari is de laatste), dus we hopen dat er nog nieuwe leden komen. (GV) Volgende keer jouw foto op deze plek? Mail m naar cursor@tue.nl En hoe is het in Singapore? Studenten van de TU/e gaan steeds vaker voor hun studie naar het buitenland. Voor stage of voor het verrichten van onderzoek, omdat het verplicht is of omdat ze het leuk vinden. Cursorlezers kunnen iedere twee weken over de schouder van een TU/e-student in het buitenland meekijken. Singapore: een imposant, warm en druk stadstaatje in Zuidoost-Azië. Sinds drie maanden woon en werk ik op The Little Red Dot, zoals het land met enige trots genoemd wordt. Samen met 5,3 miljoen mensen op een eiland dat twee keer in de provincie Utrecht past. Aan de NUS (National University of Singapore) doe ik via een stage onderzoek naar methodes om oververhitting in toekomstige 3D-chips te voorkomen. Het kleine Singapore is beslist geen onbekende bestemming meer onder Nederlanders: veel TU/e ers gingen mij voor, de koningin ging er pas nog op staatsbezoek en het TU/e-logo is zelfs te bewonderen op één van de gebouwen van de Faculty of Engineering. Het decennialange beleid om multinationals aan te trekken met gunstige belastingtarieven, een stabiele omgeving en een ijzeren werkmentaliteit heeft ervoor gezorgd dat Singapore een soort westerse oase is geworden - al zouden de arme 75-jarige poetsvrouwen die je bij ons in elk foodcourt ziet allang met pensioen mogen. Dankzij een strakke regie (ik mocht laatst de eerste staking in 27 jaar meemaken) is een moderne skyline verrezen en vliegen de luxe auto s je om de oren. Een tripje naar Maleisië of Indonesië zorgt er gelukkig voor dat je niet vergeet waar je nu eigenlijk zit. De NUS is een redelijk grote universiteit en beschikt over een prachtige campus, waar shuttlebussen ervoor zorgen dat je nooit door de regen of de zon hoeft te lopen. Aan de faculteit Electrical & Computer Engineering houd ik me bezig met zogenaamde mapping-technieken voor toekomstige driedimensionale multi-core chips. In de huidige multi-core chips worden alle cores (rekenkernen) naast elkaar in een plat vlak geplaatst. Het probleem is echter dat de vertraging in de communicatie tussen de cores inmiddels steeds meer de beperkende factor wordt. Een mogelijke oplossing is het op elkaar stapelen van meerdere lagen met cores, waardoor een zogenoemde 3D-chip ontstaat. Ik werk aan methodes die automatisch bepalen welke taken door welke core uitgevoerd moeten worden, zodat de chip ondanks dit gestapel niet oververhit raakt. In de weekenden geniet ik van het weer en trek ik rond door Singapore en de omgeving. Omdat ik naast een natuurreservaat woon, hoef ik voor het kijken van aapjes zelfs de deur niet uit - het was even schrikken toen er in een nacht twee in de keuken zaten vanwege een open raam. Verder is Singapore een ideale uitvalsbasis voor weekendjes naar het echte Azië, waarna het ook weer fijn is om in het schone Singapore terug te komen. Al met al een mooie ervaring die ik zeker niet had willen missen. Marco Cox, student Electrical Engineering Vind jij het ook leuk om een bijdrage te leveren aan deze rubriek en ben jij dit voorjaar in het buitenland? Stuur dan een mailtje naar cursor@tue.nl. Lees alle buitenlandervaringen online op

18 18 Uitgelicht 21 februari 2013 Het gat van Eindhoven Tekst Frits van Otterdijk Foto s Bart van Overbeeke De verhuizing van het Eindhovens Studenten Corps van De Bunker naar de binnenstad gaat niet bepaald over rozen. Een haast eindeloze procedure voor de renovatie van Ten Hagestraat 13 werd gevolgd door het faillissement van de aannemer. En nu dreigt de nieuwe Horecawet de studentenverenigingen te nekken. Wanneer kan er eindelijk eens onbekommerd worden genoten van het studentenleven? De voorlopige prognose: oktober In het stadscentrum van Eindhoven ligt een bouwkundig pareltje dat momenteel wordt opgepoetst. Bouwschotten, grondwaterpompen, hekwerken en roestkleurige H-balken omstuwen het historische pand aan de Ten Hagestraat 13. Het toekomstige onderkomen van het Eindhoven Studenten Corps (ESC) ligt er nog haveloos bij. Half verscholen achter open jongerencentrum Dynamo. Aan de achterzijde van nummer 13 is inmiddels een grote kelderput gegraven. Stevig verankerde damwanden zorgen dat de boel niet instort. Ook in het pand zelf is de weg omlaag ingeslagen. De onderaardse koel- en opslagruimte voor de drank beslaat het halve vloeroppervlak van de toekomstige studentensociëteit. Tegen een faillissement van de aannemer kun je jezelf nauwelijks indekken Hieruit valt af te leiden dat het ESC geen halve maatregelen neemt en grootse plannen heeft voor de toekomst. Toch heeft de Senaat van de studentenvereniging slapeloze nachten gekend vanwege de renovatie en verbouwing van het pand. En hoewel de tijdverslindende procedures en bouwkundige tegenslagen inmiddels achter de rug lijken, is het bestuur van de 55-jarige studentenvereniging er nog steeds niet gerust op. Secretaris Jeroen Veelenturf: In september traden we vol optimisme aan als de nieuwe Senaat. We gingen er toen vanuit dat het pand in het voorjaar van 2013 zou worden opgeleverd. Maar half oktober lazen we in de krant dat bouwbedrijf Van Straten Groep failliet was. Onze aannemer, Woonveste Bouw BV, was daar een volle dochter van. En die ging enkele dagen later ook over de kop. De verbouwing en renovatie van de Ten Hagenstraat 13, amper op gang gekomen, valt na korte tijd helemaal stil. Gelukkig krijgt de jonge Senaat ondersteuning van Tenhage BV, een speciaal opgerichte rechtspersoon die wordt bestuurd door oud-leden en reünisten van het ESC. Het gaat onder meer om ervaren ondernemers en zakenlieden die het bouwproces beheren en hun weg kennen in de jungle van faillissementen en curatoren. President van het ESC Timo van Dooremaal is blij met de hulp. Vorig jaar in mei is een grote boom uit de tuin getakeld als officiële opening van het hele gebeuren. En vier maanden later ligt al het werk ineens plat. Dat is een behoorlijke domper. Als Senaat zijn we al zestig uur in de week bezig voor de vereniging en dan kun je zoiets er eigenlijk niet bij hebben. Inmiddels is de overstap naar een andere aannemer beklonken. Sinds januari heeft bouwbedrijf Van den Heuvel uit Helmond het karwei op zich genomen. En hoewel Tenhage BV de lopende zaken met de failliete aannemer en curator voor zijn rekening neemt, blijft de Senaat kopzorgen houden. Veelenturf: Tegen een faillissement van de aannemer kun je jezelf nauwelijks indekken. Je krijgt altijd extra kosten en de bouw loopt hoe dan ook vertraging op. We werken al met een vrij krappe begroting en dan komt ineens deze kostenpost er bovenop. Dan heb je plotseling een financieel gat dat significant is. Niet alleen een gat in de grond dus, maar ook in de kas. Omdat de aannemer iets minder werk levert dan is aanbetaald. Omdat de grondwaterpompen langer moeten draaien en dat betekent extra huur- en brandstofkosten. Alle kleine onvoorziene ongemakken bij elkaar loopt de rekening voor het ESC al gauw in de richting van tienduizenden euro s. Het College van Bestuur van de TU/e heeft eind januari daarom besloten te hulp te schieten. Om de extra verbouwingskosten te dekken, krijgt de studentenvereniging een lening van anderhalve ton tegen een nader te bepalen lage rente. We gaan heus niet de tent op zaterdagavond opengooien voor heel Stratumseind Zowel de president als secretaris toont zich strijdvaardig en vol optimisme. Ze willen het financiële gat niet alleen dichten met de lening, maar ook met hard werken. Als de sociëteit aan de Ten Hagestraat eenmaal opent, zal het bruisen van bedrijvigheid. Feesten, evenementen en activiteiten voor alle studenten in Eindhoven. Alle studenten? Nou, nee. In het voorstel voor de nieuwe Drank- en Horecawet die 2014 ingaat, is de voorwaarde opgenomen dat studentenverenigingen zich alleen nog mogen richten op de eigen leden. En dat zou een forse streep door de rekening zijn van het ESC. Veelenturf: Onze exploitatie is voor een deel gebaseerd op onderverhuur aan andere studentenverenigingen die zelf geen geschikte locatie hebben om een feest te houden. We hebben nu in de Bunker geregeld handballers over de vloer van Oktopus, korfballers van Attila en buitenlandse studenten van Cosmos. Wij kunnen onze ruimte goedkoop aanbieden omdat we met vrijwilligers werken en geen winstoogmerk hebben. Dat is voor alle partijen gunstig. Maar de nieuwe Drank- en Horecawet verbiedt dat. Van Dooremaal: Deze wet wordt in heel Nederland doorgevoerd, maar iedere gemeente mag er haar eigen invulling aan geven. Eindhoven loopt op dat Secretaris Jeroen Veelenturfen (links) en president Timo van Dooremaal van het ESC. gebied voorop en is een van de eerste gemeenten die zich daar nu mee bezighouden. Het gaat om een pagina s dikke wet. Daarin staat één enkele alinea over de positie van studentenverenigingen en bij de gemeente Eindhoven hebben ze daar klaarblijkelijk overheen gelezen. Jaren geleden hebben de Eindhovense studentenverenigingen ESC, Demos en SSRE van het gemeentebestuur een vergunning gekregen voor hun activiteiten in de Bunker en op het terrein van de TU/e. Die biedt veel vrijheid. Kort door de bocht mogen de studentensociëteiten naar eigen inzicht de openingsuren bepalen en kunnen alle studenten er terecht. Met de restrictie dat de vergunning gebonden is aan de locatie. Nu het universiteitsbestuur de Bunker op termijn gaat sluiten, zijn de drie studentenverenigingen gedwongen te verhuizen. Liefst naar de binnenstad, zoals de gemeente Eindhoven en de TU/e graag zien. Zij rekenen erop dat de zichtbare aanwezigheid van studentensociëteiten in het centrum bijdraagt aan het imago van Eindhoven Studentenstad. Het ESC is het verst gevorderd in de plannen, maar dreigt nu aan banden te worden gelegd door de gewijzigde regels voor de horecabranche. Als de vereniging de Bunker verlaat, gaat de huidige ruime regeling namelijk verloren. Een studentensociëteit is een icoon voor de stad Van Dooremaal: Het is logisch dat de gemeente en plaatselijke horeca geen oneerlijke concurrentie in de binnenstad willen. Maar we gaan heus niet de tent op zaterdagavond opengooien voor heel Stratumseind. We richten ons uitsluitend op de eigen leden, zijn open op dinsdag en donderdag en willen blijven verhuren aan andere studentenverenigingen. We hebben geen winstoogmerk, maar willen gewoon onze lasten kunnen betalen. Mocht de gemeente Eindhoven voet bij stuk houden, dan is dat volgens het ESC funest voor de exploitatie van Ten Hagestraat 13 en dreigt een stukje studentencultuur verloren te gaan. De stad zou kenmerkende activiteiten zoals het Daklozendiner, de Stepestafette of het NK Beleidsdebatteren kunnen verliezen. Veelenturf: Wij verwachten dat de reguliere horeca er zelfs op vooruit gaat als we in de binnenstad onder de oude regels door mogen gaan. Gewoonlijk komen de studenten in de avond van negen uur s avonds tot middernacht bij ons iets drinken. Daarna gaan ze door naar het Stratumseind. En dat stapgedrag zal alleen maar toenemen als we van de verder weg gelegen Bunker straks om de hoek zitten bij de kroegen. De president vult aan: Straks hebben we een schitterend pand en dan zouden we daar alleen onze eigen 350 leden mee mogen vermaken? Terwijl je die duizenden andere studenten moet teleurstellen. Een studentensociëteit is een icoon voor de stad. We hebben daarom zelf het initiatief genomen en op het stadhuis onze mening gegeven. Tijdens de laatste commissievergadering Financiën en Bestuur in januari hebben we ingesproken en onze standpunten uitgedragen. Het is voor ons geen optie om de stekker uit het hele project te trekken. We zijn nu in gesprek met de gemeente en de reguliere horeca. Dat is een positief teken. Op 5 maart is de volgende commissievergadering en ik heb het gevoel dat we tot een oplossing gaan komen. Dan kunnen we naar verwachting rond oktober echt los.

19 Kijk voor nieuws op Mens 19 Bart Wijnhoven Een collegezaal toespreken vind ik geweldig Een goedlachse spraakwaterval en een podiumbeest voor al uw bruiloften en partijen. Als studievoorlichter maakt Bart Wijnhoven scholieren enthousiast voor een studie Biomedische Technologie en als dj zorgt de elektro-ingenieur voor enthousiasme op de dansvloer. Op zoek naar een groter publiek ligt zijn ambitie bij de televisie. Het is de week na carnaval en Bart Wijnhoven (27) klinkt een beetje schor. Hij heeft het druk gehad, als lid van de Raad van Elf van Milsbeek. Het valt nu nog wel mee, lacht hij. Twee jaar terug was ik na carnaval drie weken mijn stem volledig kwijt. De studievoorlichter van Biomedische Technologie is erg betrokken bij de carnavalsvereniging van zijn woonplaats, een dorpje in het uiterste noorden van de provincie Limburg, net ten zuidoosten van Nijmegen. In 2010 was hij er zelfs Prins Carnaval. Milsbeek heeft veruit de grootste carnavalsvereniging van de omgeving. Bij de afsluiting op dinsdagavond zijn er zo n zevenhonderd consumpties doorheen gegaan. We hebben dan ook meer een Raad van Tweeëntwintig dan van Elf. Er waren ook nog vrienden en familie van de raadsleden aanwezig, zo haast hij zich het buitensporige aantal consumpties te verklaren. Tijdens zo n feestweek is Wijnhoven volledig in zijn element, zeker als er een podium aanwezig is van waaraf hij de feestende meute kan toespreken. Niet voor niets treedt hij al sinds zijn zestiende op als presentator en dj van zijn eigen drive-inshow, waarvoor zijn jeugdvriend Frank de apparatuur verzorgt. We treden bijna wekelijks op tijdens bruiloften en partijen, van een discotheek voor zestienjarigen tot laatst een feest voor een man die tachtig werd. Ik draai normaal gesproken allerlei muziek uit de jaren zeventig, tachtig en negentig. Maar tijdens het feest voor de tachtigjarige heb ik Duitse en Nederlandse schlagers gedraaid. Wijnhoven beantwoordt met zijn vlotte babbel en voorliefde voor het vermaken van grote groepen niet aan het clichébeeld van de in zichzelf gekeerde techniekstudent. Lekker ouwehoeren met een microfoon in mijn hand, dat vind ik het leukst, zegt de entertainer. Ik praat nu eenmaal graag en vlot. Als we draaien, praat ik als een radio-dj de plaatjes aan elkaar. Ik vind het geweldig om mijn enthousiasme over brengen op zo n zaal. Wat begon als een hobby is een beetje uit de hand gelopen. Hij heeft sinds een paar jaar zelfs zijn eigen eenmansbedrijf, Bart Wijnhoven Entertainment. Die drang tot enthousiasmeren komt hem goed van pas in zijn huidige parttimebaan aan de faculteit BMT. Als studievoorlichter reist hij onder meer het land door om op middelbare scholen te vertellen over de opleiding Biomedische Technologie. Ik heb hier Elektrotechniek gestudeerd en ben enthousiast over techniek. Het kost mij dus weinig moeite om dat over te brengen. Vooral de beeldbewerkingshoek van BMT, die toch wat dichter tegen elektrotechniek aanhangt, vind ik erg leuk. Ik heb natuurlijk ook een serieuze, inhoudelijke kant en die kan ik in dit werk ook goed kwijt. Ik heb natuurlijk ook een serieuze kant Als hij geen uitstapjes maakt naar middelbare scholen, verzint Wijnhoven projecten, beantwoordt hij mailtjes van scholieren en organiseert hij met zijn collega Aukje Zijlstra ook het BMT-deel van de open dagen. Ik vind het geweldig als ik daar een collegezaal mag toespreken - het gevoel dat je de regie hebt over de zaal. Hoewel Wijnhoven al jaren voor studie en werk in Eindhoven moet zijn, is hij altijd in zijn geboortedorp Milsbeek blijven wonen; eerst bij zijn ouders, tegenwoordig met zijn vriendin. Net als mijn broertje, die studeert hier Werktuigbouwkunde en rijdt nu met mij naar Eindhoven. Ik heb hier ook veel leuke mensen leren kennen, maar dat is wel meer uit het oog, uit het hart. Thuis hoef ik maar iemand te bellen en ze staan meteen op de stoep. Verder heeft Milsbeek een snelle busverbinding naar Nijmegen, een mooi bos en een recreatieplas. Geen enkele reden dus om er te vertrekken. Bovendien zit Wijnhoven in Milsbeek niet alleen bij de carnavalsvereniging; hij is ook actief bij de fanfare, waar hij saxofoon speelt en in het bestuur zit. Ook met zijn drive-inshow bedient hij vooral de regionale markt. Elk dorp heeft zijn eigen dingetjes en liedjes. Daar kun je op inspelen als je er bekend bent. Als je hem vraagt naar zijn toekomstplannen, dan blijkt dat het presenteren voor de Limburger meer is dan een leuke hobby. Hij doet regelmatig iets voor de lokale televisie en hoopt stiekem op een presentatieklus voor een grote zender, maar beseft dat het lastig is om er in dat circuit tussen te komen. Je moet op het juiste moment op de juiste plaats zijn, maar daar heb je zelf ook invloed op. Wijnhoven volgde in Amsterdam daarom al een cursus voor tv-presentatoren. Mocht zijn doorbraak als tv-presentator echter op zich laten wachten, dan zal hij eieren voor zijn geld kiezen en na zijn functie bij BMT op zoek gaan naar een baan in de techniek. Op een gegeven moment ben je voor bedrijven toch te lang weg uit het vak. Het is leuk om dingen op gevoel te doen, maar soms moet je de zaken ook rationeel bekijken. Interview Tom Jeltes Foto Bart van Overbeeke