Zoutwinning in Twente

Transcriptie

1 Zoutwinning in Twente Zoutwinning door oplosmijnbouw AkzoNobel wint zout in Twente sinds 1918 In Boekelo tussen 1918 en 1933 In Hengelo vanaf 1933 In Ganzebos (Beckum) vanaf 2014 In Haaksbergen vanaf circa 2020 Zoutwinning vindt plaats door oplosmijnbouw Zoet water uit het Twentekanaal wordt door pijpleidingen naar boringen gepompt Zoet water wordt via een boring naar het zout op ruim 400m diepte gepompt Zout lost op in het water en vormt pekel: zout opgelost in water Pekel wordt door pijpleidingen naar de zoutfabriek gepompt Van pekel wordt in de zoutfabriek zout gemaakt door de pekel in te dampen Zoutfabriek AkzoNobel aan het Twentekanaal in Hengelo

2 Aanleiding voor dit project Bodemdaling door zoutwinning Gat van Hengelo, 18 januari 1991 Eerste en enige sinkhole door zoutwinning Stuurgroep Bodemdaling door Zoutwinning in Twente wordt gevormd Conclusies stuurgroep 63 cavernes met risico op bodemdaling AkzoNobel moet op zoek naar alternatieve vulstoffen voor stabilisatie Komvorminge bodemdaling aan de Boekeloseveldweg, ontstaan in de jaren 60 Landelijk Afvalbeheerplan Nuttige toepassing van afval in de diepe ondergrond De instabiliteit maakt het opvullen immers noodzakelijk en door afvalstoffen te gebruiken, worden primaire grondstoffen gespaard....een pilotproject [kan] worden gestart met als doel te bepalen welke niet bodemeigen afvalstoffen onder welke voorwaarden zonder milieuhygiënisch risico s in principe toegepast kunnen worden voor het stabiliseren van een (potentieel) instabiele caverne. LAP-2, paragraaf , pagina 201 Samenwerking met Twence AkzoNobel werkt in dit project samen met Twence omdat: Twence heeft veel kennis over afvalstoffen en hun verwerkingsmogelijkheden 24 van 63 cavernes met risico op bodemdaling liggen op hun terrein AkzoNobel en Twence werken al nauw samen aan een duurzame leefomgeving, denk aan de stoomleiding en de herrinrichting van de beken rondom Boeldershoek Waarom stabilisatie? Voorkomen van forse bodemdaling (tot meters) Voorkomen van sinkholes groter dan het Gat van Hengelo Behoud van het cultuurhistorisch landschap Twekkelo Behoud van bovengrondse functies en ontwikkelingen Waarom niet op z n beloop laten? Moment van vorming bodemdaling is niet te voorspellen Eeuwigdurende monitoring moet plaatsvinden om calamiteiten te voorkomen Schade door bodemdaling is moeilijk en kostbaar om te verhelpen Het duurt decennia voordat een maaiveld weer stabiel is na verhelpen schade Grondwater stromen raken verstoord, vernatting en verdroging niet uit te sluiten Stabilisatie met alternatieve vulstoffen alleen als: Stabilisatie met een alternatieve vulstof beter is voor het milieu en de omgeving dan het risico op bodemdaling Er geen risico s voor mens en milieu optreden binnen tenminste jaar, dit is een voorwaarde voor de initiatiefnemers AkzoNobel en Twence

3 Stabilisatie Cavernes Twente Zoutwinning en bodemdaling Landelijk Afvalbeheerplan Nuttige toepassing van afval in de diepe ondergrond Weining kennis over oplosmijnbouw Geen metingen in de caverne mogellijk, hun ontwikkeling was niet zichtbaar Bodemdaling werd zichtbaar na de Tweede Wereldoorlog, vooral rond de zoutfabriek Nu zakt de bodem in dit gebied maar met enkele millimeters per jaar, het bodemdaling proces is bijna voltooid Behoorlijke kennis over oplosmijnbouw Cavernes worden in meerdere fasen ontwikkeld Meting in de caverne mogelijk met sonar techniek Vorm en grootte van de caverne zijn redelijk beheersbaar Bodemdaling op dit moment alleen door zoutkruip, zout vervormt waardoor langzaam cavernes krimpen De bodem zakt minder dan een millimeter per jaar door zoutkruip Echter, 63 cavernes voldoen niet aan de huidige criteria waardoor er kans op instorting bestaat Instorting van een caverne leidt na 15 tot 20 jaar tot forse bodemdaling Bodemdaling kommen en sinkholes kunnen meters diep worden Deze cavernes worden regelmatig gemeten om eventuele instorting te signaleren Bij instorting van één caverne kan bodemdaling voorkomen worden door vulstof uit zoutfabriek (gips en kalk slurry) 1980 nu Zeer gedegen kennis over oplosmijnbouw ook in relatie tot bodemdaling Technische criteria voor caverne ontwikkeling zijn overeengekomen met het Staatstoezicht op de Mijnen en liggen vast in de Good Salt Mining Practice De vorm en grootte van de caverne kan goed gestuurd worden zodat instorting voorkomen kan worden Cavernes zijn inherent veilig, ze kunnen geen metersdiepe bodemdaling of sinkholes veroorzaken, zelfs bij instorting Sonar geeft een goed zicht op hun werkelijke vorm en grootte en wordt continue gebruikt bij de caverne ontwikkeling

4 Bodemdaling door 63 potentieel instabiele cavernes ( ) 1. Potentieel instabiele caverne en inherent veilige caverne voor instorting op gang is gekomen 2. Potentieel instabiele caverne en inherent veilige caverne circa 10 jaar na instorting op gang gekomen: actueel instabiel Bulking Factor (BF): Los gesteente neemt meer volume in dan intact gesteente. Bij instorten vult de caverne zichzelf als het ware op. 3. Potentieel instabiele caverne en inherent veilige caverne circa 15 jaar na instorting op gang gekomen: actueel instabiel Instorting is gestopt voor de kritische grens (Basis Tertair 40m). Bodemdaling minder dan 1 millimeter per jaar 4. Actueel instabiele caverne leidt tot acute bodemdaling: een metersdiepe kom en sinkhole vormen in korte tijd (maanden) 5. Acute instabiliteit voorkomen door preventieve stabilisatie met een vulstof op basis van afvalstoffen

5 Voorkomen bodemdaling door aanbrengen vulstof Productie vulstof op basis van afvalstoffen en pekel Vulstof wordt in een speciaal ontwikkelde vulstof productie installatie gemaakt: Aanvoer afvalstoffen (reststoffen afvalverbrandingsinstallaties) per vrachtwagen Opslag van reststoffen in silo s bovenop de installatie (8 stuks) Reststoffen worden gedoseerd en gemengd volgens vastgestelde recepten De stoffen in de reststoffen reageren en vormen een slurry Waterstof wordt gevormd en afgevangen De slurry wordt naar de caverne verpompt door een pijpleiding Vulstof productie installatie aangezichten en plattegrond Aanbrengen vulstof in caverne en verwerking overschot pekel Vulstof gemaakt in de vulstof productie installatie wordt naar de caverne verpompt: De caverne is bereikbaar door een boring, deze kan afgesloten worden De vulstof wordt door een binnenbuis in de boring naar de caverne gebracht Door de grote dichtheid van de vulstof zal deze onder in de caverne verspreiden Tegelijkertijd wordt pekel die in de caverne zit verdrongen Deze pekel wordt door een boring met een binnenbuis naar het maaiveld gebracht Pekel wordt naar de installatie verpompt door een pijpleiding Een deel van de pekel wordt gebruikt voor de productie van vulstof Niet alle pekel wordt gebruikt en er is dus een volume overschotpekel: Overschotpekel wordt opgeslagen in een pekel buffer tank De overschotpekel wordt ingedampt tot zout in een indamp installatie Deze indampinstallatie wordt door duurzaam opgewekte energie aangedreven Overschotzout wordt naar een tweede caverne verpompt of als de kwaliteit goed is nuttig ingezet voor bijvoorbeeld gladheidsbestrijding Aanbrengen vulstof in caverne

6 Geen milieuhygiënische risico s door duurzame insluiting Duurzame insluiting: een voorwaarde Voorwaarde gebruik van afvalstoffen voor stabilisatie is duurzame insluiting: verontreinigingen uit afvalstoffen mogen niet in het milieu terecht komen, dus grondwater niet verontreinigen om risico voor mens en milieu uit te sluiten. Er is uitgebreid onderzoek gedaan door een groot aantal experts om te zorgen dat het milieuhygiënische risico zo klein is dat het als verwaarloosbaar beschouwd mag worden. Hierbij is veel kennis ontwikkeld over alle processen die invloed hebben op dit risico. Kennisontwikkeling om risico s te beheersen door de volgende adviseurs Bedrijf Expertise Bijdrage AkzoNobel Industrial Chemicals B.V Twence B.V. Afval en Energie Deltares TNO Well Engineering Partners K-UTEC AG Salt Technologies Zoutwinning en duurzame ondergrondse opslag Afvalverwerking en energieopwekking Duurzaam gebruik (ondiepe) ondergrond en geassocieerde risico s voor mens en milieu Duurzaam gebruik van de (diepe) ondergrond en geassocieerde risico s voor mens en milieu Oplosmijnbouw, boortechniek, en bodemdaling (kalium)zoutmijnbouw en stabilisatie van mijnbouwwerken door toepassing van vulstoffen Penvoerder project, operator van het mijnbouwwerk (cavernes) Kennis op het gebied van reststoffen, eigenschappen en verwerkingsmethoden Identificatie van risico s van het stabilisatieproces. Identificatie van risico s van het stabilisatieproces. Identificatie van risico s van het stabilisatieproces Ontwikkelaar van de receptuur voor de vulstof, identificeren en kwantificeren van risico s (installaties en stabilisatieproces) Institut für Gebirgsmechanik GmbH Zoutgerelateerde gesteentemechanica Identificatie van risico s aan het stabilisatie proces Door deze kennisontwikkeling, een zorgvuldige voorbereiding, uitvoering en controle is het milieuhygiënisch risico niet alleen verwaarloosbaar maar ook beheersbaar. GeoControl Universiteit Utrecht, afdeling Aardwetenschappen Technische Universiteit Delft, afdeling Geotechnologie Bodemdaling en mijnschade Gedrag van zout in de ondergrond, en geohydrologie Grondmechanica en gesteente mechanica Identificatie van risico s aan het stabilisatie proces en inzichten in benodigde sterkte en consolidatie eigenschappen van de vulstof. Identificatie van risico s aan het stabilisatie proces. Risicoidentificatie van stabilisatie proces en inzicht in benodigde sterkte en consolidatie eigenschappen. Quintessa Geologisch modelleren, risicoanalyses Risicoanalyse van ondergronds aanbrengen en opslaan van vulstoffen in cavernes, ontwerp risicobeheersplan en monitoringplan Royal HaskoningDHV Geotechniek Mechanisch gedrag van de vulstof en systeemstabiliteit Solution Mining Research Institute (SMRI) Brede kennis als branche gerichte organisatie Kennis ondersteuning Wat onderzoeken we om het risico te beheersen? Bovengrondse processen Korte termijn tot jaren Veelal technisch Beheersbaar met bekende kennis Ondergrondse processen Lange termijn tot duizenden jaren Technisch maar ook geologische, geomechanische en hydrologische processen spelen een rol Kennisontwikkeling nodig om bekende kennis aan te laten sluiten op dit project

7 Duurzame insluiting door risicobeheersing Kernvraag Duurzame insluiting Kunnen we de vulstof toepassen om cavernes te stabiliseren zonder milieuhygiënische risico s, dat wil zeggen, is de vulstof zodanig geïsoleerd in de diepe ondergrond (duurzame insluiting) dat verspreiding van de vulstof, of de stoffen waaruit deze bestaat, in het milieu niet zal plaatsvinden op korte en lange termijn? Om deze vraag te beantwoorden is er door het Britse adviesbureau Quintessa een kwalitatieve en kwantitatieve risicoanalyse uitgevoerd. Conclusies uit hun onderzoek tot nu toe: Er is een grote mate van zekerheid over de veilige en effectieve uitvoering van het stabilisatie concept. Risicobeheersing via Bow-Tie methode Stappen in de bouw van een bowtie Identificatie (voorbeeld) 1 Gevaar identificatie (vulstof in caverne) 2 Defineren van Top Event (vulstof lekt weg) 3 Defineren van Mogelijke Oorzaken (breuk in caverne) door breuk vulstof lekt Evalueren van Risico s (voorbeeld) 4 Definiëren Mogelijke Consequenties (grondwater vervuilt) Nog bestaande onzekerheid kan worden weggenomen door: Een realistische verfijning van de tot nu toe zeer conservatieve aannames te hanteren in de ondersteunende reken modellen, zoals over de hydrologische processen; Het ontwikkelen van een risicobeheersplan. door breuk vulstof lekt vervuiling Risicobeheersing via Bow-Tie methode Waarom de naam Bow Tie (vlinderdas)? Risico Reductie Maatregelen (voorbeeld) 5 Defineren preventieve maatregelen (voor het Top Event plaatsvindt) met Escalatiefactoren (wat ondermijnt deze maatregelen?) 6 Defineren voorkomende maatregelen (nadat het Top Event plaats heeft gevonden) met Escalatiefactoren (wat ondermijnt deze maatregelen?) door breuk vulstof vervuiling lekt Het Risicobeheersplan (voorbeeld) 7 Defineren Taken / Activiteiten (training, controle) 8 Defineren Wie Wat - Wanneer (verantwoordelijk) 9 Defineren Verificatie methode (metingen) 10 Demonstratie van ALARP (= risico zo klein als redelijkerwijs haalbaar) door breuk vulstof vervuiling lekt

8 Risicobeheersing in het risicobeheersplan en monitoringplan Het risicobeheersplan Fasen in het stabilisatieproces Zorgt ervoor dat het project zonder milieuhygiënische risico s uitgevoerd kan worden en veiligheid dus altijd gewaarborgd is Een uitgebreid programma van metingen, monitoring, ondersteunt het beheerssysteem Het geeft de initiatiefnemers zekerheid dat de werkzaamheden zonder risico uitgevoerd worden De overheden kunnen via het beheerssysteem controle uitoefenen op het project Het risicobeheersplan maakt het succes van uitvoering voor alle belanghebbenden inzichtelijk Het plan is onderdeel van het Opslagplan wat in het kader van de Mijnbouwwet door Staatstoezicht op de Mijnen en TNO- Adviesgroep Economische Zaken beoordeeld wordt. Het monitoringplan Noodzaak van monitoringsinspanningen De monitoringsinspanningen zijn onderverdeeld in de volgende categorieën: Technisch minimaal benodigd: inspanningen vereist voor risicobeheersing Duurzame insluiting: de veiligheid van het stabilisatieconcept bevestigen Kwaliteit en functionaliteit van de vulstof Leerdoeleinden: Afwijkingen die voren komen en vragen om maatregelen dragen bij aan de kennis over het stabiliseren van potentiele instabiele cavernes. Monitoring en aanbrengen vulstof in caverne Fasen in de levensduur De monitoring vindt plaats gedurende de levensduur van het project en kan worden onderverdeeld in de volgende fasen: Voorafgaand aan het aanbrengen van de vulstof ( baseline monitoring ), Gedurende het aanbrengen van de vulstof, Periode na het aanbrengen van de vulstof. Beschrijving voorstel monitoring in risicobeheersplan Onderstaande monitoringsinspanningen zijn op dit moment in beeld op basis van de uitgevoerde risicoanalyse. Door voorschrijdend inzicht kan het pakket aan monitoringsinspanningen worden uitgebreid. Na effectieve en veilige stabilisatie van cavernes # Beschrijving Reden* Fase** Frequentie 1 Sonarmetingen van caverne M V, T, N Om de 2 maanden 2 Metingen volumestromen (pekel en vulstof) M T Continu 3 Laboratoriumproeven op vulstof M T, N Continu 4 Micro seismiek op meerdere cavernes M T, N Continu 5 Grondwater monitoring P T, N Jaarlijks *Classificatie noodzaak: M = technisch minimum, P= Publieke acceptatie, **Fase in levensduur: V = voor, T = tijdens, N = na aanbrengen vulstof

9 Afvalstoffen en samenstelling vulstof Afvalstoffen geschikt voor vulstof Kernvraag die hier beantwoord moet worden: Welke reststoffen zijn het meest geschikt als grondstof voor een vulstof? Samenstelling vulstof uit afvalstoffen Kernvraag die hier beantwoord moet worden: Wat is de juiste samenstelling, of receptuur, van de vulstof om cavernes duurzaam te stabiliseren? Dit geldt voor de twee fasen waarin de vulstof zich bevindt, namelijk als: thixotrope* vloeistof tijdens transport vanaf vulstofproductie installatie tot de caverne pasteus** tot vast materiaal in de caverne. * vloeistof die extra vloeibaar wordt door omroeren of schudden, maar dikker wordt zodra dit stopt ** deegachtig. De gewenste kenmerken en gedrag betreffen: Mineralogie Sedimentatievermogen Vervorming onder druk en stroming (uitharding) Consolidatie en doorlatendheid Kwaliteit van het poriewater (als gevolg van uitwisseling met de vaste fase) Vorming van waterstofgas in het productieproces en in de caverne Daarnaast zijn een aantal praktische overwegingen voor uitvoering: Mengverhoudingen van stoffen en hun beschikbaarheid Reactietijden, gelet op controle op en capaciteit van het productieproces Snelheid van uitharden in het licht van verpompbaarheid Vullingsgraad van de caverne Snelheid van consolidatie met het oog op de periode van stabilisatie Reststoffen Gestort? Geschikt? Reststoffen AEC AEC bodemas Nee Mogelijk AEC-vliegas* Ja Ja AEC-ketelas Ja Mogelijk Rookgasreinigingszouten* Ja Ja Filterkoek Ja Mogelijk Slib Ja Mogelijk RO gips Ja Mogelijk Reststoffen BEC Bodemas Nee Mogelijk Vliegas Ja Ja Rookgasreinigingszouten* Ja Ja Ketelas Nee Mogelijk Reststoffen (water)bodemsanering Niet-reinigbare grond en grondreinigingsresidu Ja Mogelijk Baggerspecie Ja Mogelijk Reststoffen Afvalwaterzuivering Nat zuiveringsslib Bedrijfsafvalwater Ja Mogelijk Nat zuiveringsslib Gemeentelijk afvalwater Ja Mogelijk Reststoffen Metallurgische- en Mijnbouwindustrie Fosforslakken Nee Op termijn Hoogovenstukslak Nee Op termijn Staalslakken Nee Op termijn Hoogovengasstof en elektro-ovenstof Ja Op termijn Koepelovenstof Ja Op termijn (Oliehoudend) boorgruis en boorspoeling Nee Op termijn Bypass stof uit de cement industrie Nee Mogelijk Boorspecie (grond uit boortunnels) Ja Mogelijk Eigenschappen vulstof Eigenschappen vulstof Dichtheid vulstof: circa 1,6 kg/liter Verhouding reststoffen / pekel: M% / M% Thixotroop: gedraagt zich als een stroperige vloeistof Zelf nivellerend, waardoor de vloeistof zich gelijk verdeelt over een onregelmatig oppervlak Samenstelling vulstof Op dit ogenblik wordt er gefocust op basis receptuur 1 en 3 omdat deze de beste uithardingseigenschappen tonen: Ingredient Receptuur Basis 1 Basis 2 Basis 3 Vliegas 25-30% 25-30% 25-30% Ketelas/cycloonas 25-30% 25-30% 25-30% RGR zouten 10-15% 10-15% 10-15% Filterstof 10-15% 5-10% 5-10% Bypass stof (cement industrie) 15-20% Reactief zout (AEC s D) 15-20% Cement 10-20% Totaal 100% 100% 100% Vulstofproductie Voorbeelden uitgeharde vulstof

10 Stabilisatie Cavernes Twente Milieu effect rapportage Locatiekeuzes De keuze van de in het proefproject te stabiliseren cavernes wordt bepaald door twee generieke randvoorwaarden: Representiviteit voor de volledige groep potentieel instabiele cavernes Het kunnen borgen van duurzame insluiting Locatie van geselecteerde cavernes De kernvraag die beantwoord moet worden: Welke specifieke cavernes hebben de voorkeur voor stabilisatie met een vulstof op basis van afvalstoffen zonder milieuhygiënische risico s binnen de kaders van het proefproject? De voor het proefproject te selecteren cavernes kenmerken zich door verschil in instabiliteit. Het is wenselijk het proefproject te starten met de minst potentieel instabiele caverne om ervaring op te kunnen doen met een caverne waarvoor het risico op instorting tijdens of kort na het aanbrengen van de vulstof relatief gering is. Criteria voor selectie cavernes voor proefproject Locatiekeuze technische installaties, gekozen is voor locatie 2 Rankschikking en selectie cavernes Locatiekeuze technische installaties, gekozen is voor locatie 2 Kenmerken Locatie Bevoegd gezag Wabo Hengelo Enschede Enschede Ruimte in bestemmingsplan Mogelijk Mogelijk Niet toegestaan Geluid Acceptabel Acceptabel Mogelijk acceptabel Visuele hinder Zichtlocatie Onttrokken aan het zicht Te camoufleren Uitvoerbaarheid bouwfase Goed Beperkte werkruimte Goed Bouwrijp maken Mogelijk verontreinigde grond aanwezig Afgraven deel van de stort Geen belemmering Afstand tot cavernes Relatief groot Acceptabel Acceptabel Stoom beschikbaarheid Lange toevoerleiding Acceptabel Lange toevoerleiding Kosten Onzeker Hoog Acceptabel Acceptabel, dan wel positief Mogelijk acceptabel, licht negatief Niet acceptabel, dan wel negatief

11 Vergunningen en bestemmingsplan MER: milieu effect rapport (het document) m.e.r.: milieu effect rapportage (het proces) De relatie tussen het bestemmingsplan, de omgevingsvergunning en de m.e.r.: Doorlopen van m.e.r. noodzakelijk in het kader van de besluiten benodigd voor uitvoering van het project: bestemmingsplan omgevingsvergunning Het MER vormt onderbouwing van besluiten en wordt dus tegelijktijdig met (voor) ontwerp bestemmingsplan en het (ontwerp) omgevingsvergunning ter inzage gelegd. In het kader van het bestemmingsplan, de omgevingsvergunning en de m.e.r. is op meerdere momenten het indienen van inspraakreacties en/of zienswijzen mogelijk. De commissie m.e.r. is als onafhankelijk adviseur betrokken en neemt in haar adviezen de ingediende reacties op de startnotitie en het MER mee. Relatie tussen m.e.r., omgevingsvergunning en bestemmingsplan

12 Milieu effect rapportage en benodigde besluiten Aspect en criterium Beoordeling Termijn Bodembeweging Basisalternatief Stabiliteit in maaiveldhoogte ++ Lang Bodem en water Basisalternatief Bodemkwaliteit 0 Kort Bodemverstoring 0 Kort Grondwater 0 Kort Watersysteem + Lang Waterkwaliteit 0 Kort Natuur Basisalternatief VPI 1 VPI 2 VPI 3 Beschermde gebieden 0 Geen onderscheid Kort Beschermde soorten 0 Geen onderscheid Kort Landschap, cultuurhistorie en archeologie Basisalternatief VPI 1 VPI 2 VPI 3 Landschap Kort Cultuurhistorie 0 Geen onderscheid Kort Archeologie 0 Geen onderscheid Kort Woon- en leefmilieu Basisalternatief VPI 1 VPI 2 VPI 3 Hinder door geluid en trillingen Nvt Kort Emissies naar de lucht 0 Geen onderscheid Kort Hinder door verkeer 0 Geen onderscheid Kort Beeldkwaliteit Nvt Kort Lichthinder 0 Geen onderscheid Kort Externe veiligheid 0 Geen onderscheid Kort Ruimtebeslag 0 Geen onderscheid Kort Energie en klimaat Basisalternatief CO 2 emissie + Kort Energieverbruik -/0 Kort Resultaten m.e.r Score: ++ = zeer positief + = positief 0/+ = licht positief 0 = neutraal 0/- = licht negatief - = negatief - - = zeer negatief Nvt.: niet van toepassing Besluit/Wet Artikel(en) Bevoegd gezag Omschrijving Overzicht van alle benodigde besluiten AkzoNobel: Wabo onderdeel milieu Art. 2.1 lid 1 onder e. Economische Zaken Omgevingsvergunning voor het in de diepe ondergrond brengen van een vulstof Twence: Wabo onderdeel milieu en bouwen Art. 2.1 lid 1 onder a. Provincie Omgevingsvergunning voor milieu en bouwen vulstofproductie installatie en pekel indampinstallatie Twence: Waterwet vergunning Art. 6.2 Waterschap Waterwetvergunning voor lozen condensaat op oppervlaktewater Herziening Bestemmingsplan Gemeente Mogelijk maken van activiteiten vulstofproductie en aanbrengen vulstof Opslagvergunning Mijnbouwwet art. 25 Opslagplan Mijnbouwwet art. 39a Winningsplan Mijnbouwwet art. 34 Meetplan Art. 41 Mijnbouwwet en art. 30 en 33 Mijnbouwbesluit Economische Zaken Economische Zaken Economische Zaken Economische Zaken Vergunning voor het opslaan van stoffen in de diepere ondergrond Plan dat de uitvoering van de opslag van stoffen beschrijft Plan dat de uitvoering van pekelwinning beschrijft Meetplan om eventuele bodembeweging voor, gedurende en na aanbrengen vulstof vast te stellen.

13 Communicatie Fasen in het communicatieproces; 1 Voorbereiding 2 Uitvoering Communicatiedoelgroepen 1 Politiek bestuurlijke stakeholders/bevoegde gezagen Begeleidingsgroep (SodM, ministerie van EL&I, ministerie van IM, Provincie Overijssel) Gemeenten Enschede en Hengelo Waterschap Regge & Dinkel Vitens Nieuwsbrief locatie Hengelo AkzoNobel in de omgeving Nr. 1 februari Maatschappelijke groeperingen/belanghebbenden Vereniging Behoud Twekkelo Commissie Belanghebbende Agrariërs Besturen IKT en BIT Milieuorganisaties (NMR Enschede en Hengelo, Natuur & Milieu Overijssel) 3 Omgeving Omwonenden Media Grote publiek 4 Intern Medewerkers Ondernemingsraden Diverse stakeholders zijn al vroeg bij het project betrokken om hen te informeren en hun opmerkingen mee te kunnen nemen in de startnotitie m.e.r. Communicatiemiddelen Persoonlijke communicatie (face-to-face, informatiebijeenkomsten, interne overleggen) Media relations (persberichten, interviews) Print (advertentie, nieuwsbrieven, personeelsbladen) Digitale media (internet intranet) Inleiding Voor u ligt de eerste nieuwsbrief AkzoNobel in de omgeving. Een nieuwsbrief, die speciaal ontwikkeld is voor onze omwonenden en relaties. In deze kwartaaluitgave van de nieuwsbrief proberen wij u actuele informatie te geven over onze activiteiten in de omgeving. Zo komen de ontwikkelingen met betrekking tot de uitbreiding van de wingebieden in Ganzebos en Haaksbergen aan de orde, maar ook de extra stoomleveringen van Twence. Daarnaast houden wij u bijvoorbeeld ook op de hoogte over de status van de projecten met betrekking tot de herontwikkeling van het terrein van de voormalige chloorfabriek en de opslag van gasolie in cavernes op de Marssteden. Mocht u de nieuwsbrief liever digitaal ontvangen, stuurt u dan een mail naar Ilse Jansen, onze communicatieadviseur (ilse.jansen@akzonobel.com). Vanzelfsprekend zullen de nieuwsbrieven ook op onze website ( geplaatst worden. Ik wens u veel leesplezier! Egbert Schasfoort Locatiedirecteur Ontwikkeling boorterrein Ganzebos Op 5 juli en 6 november 2012 heeft AkzoNobel informatieavonden georganiseerd over de ontwikkeling van het boorveld Ganzebos. Dit gebied, tussen Beckum en Boekelo, zal ontwikkeld worden vanaf eind dit jaar. De bijeenkomst van 5 juli ging vooral over de aanleg van boringen en veldleidingen en de bijeenkomst van 6 november over de aanvraag van de winningsvergunning Oude Maten bij de minister van Economische zaken. Met deze vergunning is het steenzout doelmatiger te winnen. ± > Haaksbergerstraat Beckum Eetgerinkweg Beide bijeenkomsten, waarvoor bewoners en belanghebbenden per brief uitgenodigd waren, werden goed bezocht. Het project werd met behulp van posters toegelicht en medewerkers van AkzoNobel waren aanwezig om vragen te beantwoorden. Het project loopt inmiddels op volle toeren; met de verschillende overheden wordt overleg gevoerd en diverse vergunningen zijn aangevraagd of in voorbereiding. Op dit moment worden voorbereidingen getroffen om één van de tenminste 16 boringen al eerder af te diepen, waarmee vooraf extra zekerheid over de Kamerinksveen Sluitersveldweg Beckumerstraat Winningsvergunning Twenthe-Rijn Oude Maten Wolfkaterweg Markslag Ganzebosweg Oude Maten Meters Stemlande diepte en de dikte van de zoutlaag verkregen kan worden. Momenteel worden bewoners/ grondeigenaren op wiens perceel AkzoNobel graag een boring of veldleiding zou willen aanleggen bezocht. Voor het gebruik van de grond wordt dan een overeenkomst gesloten met de eigenaren. Hier staat een jaarlijkse vergoeding tegenover. De Commissie van belanghebbende agrariërs vertegenwoordigt de belangen van de grondeigenaren en ziet toe op de juiste uitvoering van de overeenkomst. We houden u op de hoogte! Wullenweg G anzeb osweg Boekelerhoekweg Boekelerhoek Molenveld Boekelo