magazine Leren omdat het leuk is Win een weekend in Marche-en-Famenne blz blz. 25 september 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "magazine Leren omdat het leuk is Win een weekend in Marche-en-Famenne blz. 51 www.okra.be www.okrasport.be blz. 25 september 2010"

Transcriptie

1 magazine maandblad, verschijnt niet in januari en in augustus - jaargang 43 nr. 7 september 2010 Leren omdat het leuk is blz. 25 Win een weekend in Marche-en-Famenne blz Afgiftekantoor 3200 Aarschot - Erkenningsnummer P Tijdschriften - Toelating gesloten verpakking Aarschot 1 - BC 1145

2 Elegant de herfst in met SKM en FRANK WALDER KOM VANAF NU DE MOOISTE HERFST- EN WINTERKLEDING ONTDEKKEN BIJ SKM 5 EURO REISVERGOEDING - BIJ AANKOOP VAN 125 EURO (DIRECT VERREKEND AAN DE KASSA) 10 EURO REISVERGOEDING OF ÉÉN FLES CHAMPAGNE - BIJ AANKOOP VAN 250 EURO MEESTER-KLEERMAKER SINDS 1870 Alle dagen open van 9u30 tot 18u Zon- en feestdagen gesloten m2 winkelruimte Gezellig restaurant Parking voor 300 wagens Winkel toegankelijk voor rolstoelgebruikers Rolstoelen ter beschikking Lift Airco Kinderafdeling met speelruimte Autobus lijn 50.0 aan de Rooseveltplaats te Antwerpen en station Mechelen tot aan de halte Leugstraat /SKM A12 BOOMSESTEENWEG AARTSELAAR

3 voorwoord Zaaitijd OKRA in de krant gezien? En op tv? De aanleiding was een geval van flagrante leeftijdsdiscriminatie. Een bank die al haar klanten ouder dan zestig zomaar een afhaallimiet oplegde. In de zomerse komkommertijd halen ouderen en hun thema s makkelijk het nieuws. Ook andere fait divers krijg je in de vakantie bij je koffie geserveerd. Het verhaal van Bavel bijvoorbeeld. Negen jaar geleden ruilde deze twintiger Rusland voor Vlaanderen. Vandaag spreekt hij vloeiend Nederlands en heeft een bloeiende banketbakkerij. Hij geniet nu van de rijke oogst waar hij met bloed, zweet en tranen het zaaigoed liet voor kiemen. Hij volgde een inburgeringstraject voor nieuwkomers met onder andere een intensieve cursus Nederlands, trok daarna richting kantoor en verkoop in het dagonderwijs en ging uiteraard ook bij bakkers werken. Problemen niet uit de weg gaan maar ze aanpakken, dat is zijn leidmotief. Het krantenbericht over deze ondernemende Rus bleef niet toevallig hangen. We verbleven onlangs in Moskou, net voor de verschrikkelijke bosbranden. Bij een journaliste die we enkele jaren geleden leerden kennen. Ze spreekt vloeiend Engels en zou ook haar roots kunnen achterlaten zoals Bavel. Omdat ze al een paar keer in Brussel was, weet ze dat het leven hier stukken comfortabeler is dan in eigen land. Toch wil ze niet weg. Als ik zie hoe snel alles verandert, wil ik het vervolg niet missen. Ook al betekent die verandering niet altijd verbetering, verre van soms. Maar mijn generatie is vast van plan om de corruptie en de dictatuur van politici als Poetin en Medvedev om te buigen. Dat proberen we onder andere door de burgers hier te laten nadenken over de politiek en de impact die ze heeft. Mijn ouders vertellen dat in hun tijd de partij alles regelde, vandaag denken de politici en de maffia in onze plaats, morgen willen we zelf ons leven in handen nemen. Ik hoop stilletjes dat de volgende generaties inderdaad de rijke oogst zullen binnenhalen die Yulia en haar vrienden vandaag zaaien. En dat bij een volgend bezoek aan Yulia niet meer massaal zwart moet gereden worden op de ondergrondse, geen tientallen bejaarden hun zelfgekweekte sla meer moeten verkopen om rond te komen, geen hoogzwangere meisjes meer moeten bedelen, geen tientallen poepchique auto s meer arrogant over het zebrapad scheuren. Je oogst wat je zaait. Het is maar al te waar. Of het nu Bavel is die hier een patisserie opbouwt. Of Yulia die principevast over politiek bericht. Of je kleinkinderen die enthousiast het volgende leerjaar aanpakken. Of jij die eindelijk een cursus Photoshop volgt bij de OKRA-ACADEMIE. Hoewel in september de pas geplukte appels, peren en druiven geuren, wens ik je een rijke zaaitijd. Lieve Demeester Foto Jürgen Doom

4 item 34 6 Pensioenvragen? De CM-Pensioendiensten! Wil je weten hoeveel vakantiegeld je zal ontvangen? Of vraag je je af waarom jij die verhoging van de pensioenen misloopt? Eén adres: de CM- Pensioendiensten. Zij helpen je verder bij al je pensioenvragen. Congo is nooit ver weg Dit jaar vierde Congo zijn vijftigste verjaardag. Hoog tijd voor nieuwe leiders, zegt Congolees Zana Mathieu Etambala. Hij mijmert over de invloed van Congo in zijn leven en zijn West-Vlaamse roots. Een portret. En nu en Marche Op weg naar het zuiden maar zelden een bestemming. Nochtans onterecht want Marche-en- Famenne heeft heel wat te bieden. Dit stadje onderging de voorbije jaren een ware metamorfose en is een stop nu meer dan waard september 2010 inhoud OKRA-magazine Ledenmagazine van de grootste beweging voor 55+. OKRA, trefpunt 55+: Open, Kristelijk, Respectvol en Actief. Je ledenmagazine zit boordevol OKRA-leven, niet te missen info, lifestyle, cultuur, ontspanning, ledenvoordelen Vertel wat je ervan vindt aan Chris Van Riet , chris.vanriet@okra.be. OKRA september 2010

5 ontmoeten GEZONDHEID Ten voeten uit 8 PRIKKERTJES 9 STANDPUNT De echte problemen 10 OKRA-ZINGEVING Je rugzak kunnen dragen 12 INFO Pensioenvragen? De CM-Pensioendiensten! 14 DE KEUZE VAN LIESBET WALCKIERS Met alle Chinezen 16 VRAAG EN AANBOD Koffiemolen voor kuikentjes 42 BOEKEN Roman-novelle 44 GEDICHT Een gesprek 45 UITJES 46 UIT En nu en Marche WINNAARS! 50 SPEEL EN WIN 52 DE DINGEN De bank 53 OKRA-LIDKAART = GELD WAARD 19 OVER WAT TELT Congo is nooit ver weg 25 OKRA-ACADEMIE Leren omdat het leuk is 34 MENU Gezegende vis 37 GROEN De piepkleine stadstuin In je volgende OKRA-magazine Alles over de griepprik. 40 OKRA-SPORT Sporten op jouw maat cokra-academie OKRA-ACADEMIE 25 Een nieuwe taal leren, een verhelderende uitleg krijgen bij een boeiende tentoonstelling, leren hoe je zelf verzorgingsproducten kan maken, genieten van een uitstekend concert, een toneelstuk met een boodschap bijwonen. Het aanbod van OKRA- ACADEMIE is eindeloos. Leren omdat het leuk is De troeven van OKRA-ACADEMIE? De uitstekende gidsen, voordrachtgevers en cursusbegeleiders. Ze komen uit dezelfde generatie als de OKRA-leden en voelen hun publiek perfect aan. En natuurlijk zijn ze zeer bekwaam en onderlegd in de onderwerpen waarover ze komen vertellen bovendien een ideale kans om op een gemoedelijke manier mensen met dezelfde interesses te of les geven. Ook de ongedwongen sfeer lokt heel wat OKRA-leden naar de academie. Het is Op de volgende bladzijden lichten we een tip van de sluier en laten we je alvast proeven van het uitgebreide aanbod. Aarzel niet en neem snel contact met je regio als je het volledige aanbod van Reacties en suggesties zijn meer dan welkom bij Chris Van Riet, of chris.vanriet@okra.be. OKRA-ACADEMIE in jouw buurt wil leren kennen. Samenstelling Nele Joostens Foto François De Heel c 5

6 GEZONDHEID Willen je voeten niet meer mee, wordt je actieradius meteen veel beperkter. Zorg dragen voor je voeten, is daarom geen overbodige luxe, zegt podologe Charlotte De Jonckheere. Ten voeten uit Voeten dragen ons van s morgens tot s avonds. In heel ons leven stappen we gemiddeld een vijftal keer rond de aarde. Maar heb je pijn aan je voeten, wordt stappen een stuk moeilijker. Vele ouderen kunnen letterlijk niet meer uit de voeten. Ze raken aan huis gekluisterd en zien hun sociale contacten gevoelig verminderen. Tal van problemen aan de voeten kunnen daarvan de oorzaak zijn. Charlotte De Jonckheere, voorzitter van de Federatie van Belgische Podologen, onderscheidt drie grote groepen. In de eerste plaats zijn er de structurele of orthopedische problemen. Voeten kunnen vervormen omwille van foutieve schoenkeuze of onderliggende aandoeningen zoals reuma of diabetes. Op latere leeftijd kan osteoporose ontstaan. Dat verzwakt de botten. Ook spieren en pezen Een podoloog is als het ware de ingenieur van de voet. kunnen door de leeftijd aan kracht inboeten. Een voorbeeld hiervan is het ontstaan van platvoeten bij ouderen. Omdat de spier die de voetboog omhoog houdt verslapt, kan de voetboog bijna volledig verdwijnen. Deze problemen vormen een tweede grote groep. Een derde groep zijn de problemen die te wijten zijn aan een verminderde doorbloeding. De vochtregulatie in de huid vermindert en er ontstaat een droge huid, soms met pijnlijke kloven tot gevolg. En natuurlijk hebben ouderen ook last van dezelfde kwaaltjes als jongeren: schimmelinfecties, wratten, irritaties van de huid, kleine wondjes. Hoe kan je problemen aan je voeten vermijden? Charlotte De Jonckheere: Om orthopedische problemen te vermijden, is het essentieel goede schoenen te dragen. Schoenen moeten meteen goed passen, zowel in de lengte als in de breedte. Ouderen staan daar vaak niet bij stil. We zien ook vaak dat senioren die in een rusthuis verblijven of thuis niet veel meer buiten komen, heel vaak pantoffels of slippers dragen. Dat is nefast voor de voeten en de knieën, heupen en rug. Deze schoenen bieden geen ondersteuning zodat spieren meer moeten werken met overbelasting en vervormingen zoals hallux valgus en klauw- en hamertenen tot gevolg. 6 OKRA september 2010

7 Om de huid in goede conditie te houden, is het belangrijk regelmatig een hydraterende crème aan te brengen. Die moet een hoog percentage aan urea bevatten. Wrijf de zalf echter nooit tussen de tenen. Schimmelinfecties vermijd je door je voeten een keer per week met ontsmettende, schimmelwerende zeep te wassen. Het kan ook geen kwaad om je voeten preventief te laten screenen bij je huisarts of een podoloog. Wat doet een podoloog eigenlijk? Charlotte De Jonckheere: Podologie is een paramedisch beroep, net zoals kinesitherapie. Wil je podoloog worden, moet je een voltijdse opleiding van drie jaar volgen. Een podoloog is gespecialiseerd in voeten, hij is de ingenieur van de voet. Hij kijkt naar de structuur, de functie en de eventuele problemen van de voeten en zoekt hiervan de oorzaak. Daarbij heeft hij ook oog voor de relatie tussen de voet en de andere lichaamsdelen zoals de knie en heup. We gaan bijvoorbeeld de stap nauwkeurig analyseren en alles opmeten. Pas daarna stellen we remedies voor. We hoeden er ons ook voor niet over te corrigeren. Sommige ouderen hebben bijvoorbeeld al van kindsbeen af een probleem dat wij jaren later blootleggen. Maar intussen heeft het lichaam zich aangepast. Dan moeten wij niet alles gaan omgooien. We werken ook preventief en duiden toekomstige problemen aan. Wil iemand bijvoorbeeld starten met joggen, onderzoeken we de voet en de stap nauwkeurig. Heeft iemand al een sluimerend probleem waarvan hij niet veel last heeft, is het geen goed idee te starten met lopen. Een pijnlijke platvoet bijvoorbeeld zal heel snel serieuze blessures veroorzaken. Reuma- en diabetespatiënten hebben vaak last van specifieke voetproblemen. Charlotte De Jonckheere: Daar hebben we extra aandacht voor. Bij diabetespatiënten is preventieve zorg heel belangrijk. Bloedvaatjes en zenuwen kunnen bij mensen met suikerziekte sneller beschadigd raken waardoor een deel van de voeten gevoelloos kan worden. Wondjes doen geen pijn meer en worden dus moeilijker opgemerkt. Daardoor kunnen ze snel erger worden en ontsteken. Bovendien genezen wondjes ook minder snel bij diabetespatiënten door de verminderde doorbloeding en hun verminderde weerstand. Om grote problemen te vermijden, doen diabetespatiënten er goed aan hun voeten dagelijks na te kijken op veranderingen van kleur en vorm, desnoods met een spiegeltje. Alvorens de schoenen aan te trekken, kijken ze het best de schoen na of er niets inzit dat wondjes kan veroorzaken. Knellende schoenen zijn uiteraard helemaal uit den boze. Reumapatiënten hebben niet alleen last van vervormingen, ook hun zachte weefselstructuren verdunnen. De vetkussentjes onderaan de voet worden dunner en verplaatsen zich waardoor er geen bescherming meer is onder de voorvoet. Dat is pijnlijk en proberen we te vermijden of op te vangen met aangepaste zolen. Maar ook hier is preventie van groot belang. Tekst Nele Joostens Kies de juiste schoen 1. Schoenen moeten de juiste maat hebben, zowel in de lengte als in de breedte. Voorzie ook voldoende hoogte voor de tenen. 2. Je schoenen mogen enkel buigen ter hoogte van de tenen. 3. Kies voor schoenen die achteraan gesloten zijn. Bij open schoenen en slippers moeten je tenen te hard werken om de schoen aan te houden. 4. Een goede schoen heeft een nauwelijks tot niet indrukbare hielomsluiting. 5. Schoenen mogen geen torsie (draaiing) toelaten in de lengterichting. Je mag je schoen niet kunnen uitwringen als een dweil. 6. Kies voor een aanpasbare sluiting zoals veters of klittenband, handig als je voeten wat zwellen. 7. Knoop steeds je veters. Anders ondervindt je voet geen enkele stabiliteit van de schoen. 8. Hakken mogen maximaal 3 cm hoog zijn. Hogere hakken veroorzaken last in de knieën en lage rug. 9. Als je op maat gemaakte zolen draagt, voorzie dan zeker plaats in je schoen. Een schoen met uitneembare binnenzool is ideaal, zo creëer je voldoende diepte in je schoen. 10. Draag een loopschoen om te lopen, een tennisschoen om te tennissen en een voetbalschoen om te voetballen. 7

8 PriKKertJeS Prikkertjes 1 Vlaamse Vredesweek Van 24 september tot 3 oktober 2010 vindt de Vlaamse Vredesweek plaats. Ook OKRA schaart zich uitdrukkelijk achter dit initiatief. Dit jaar kozen de initiatiefnemers voor het thema Cultuur van vrede. Vrede is immers meer dan de afwezigheid van oorlog maar gaat gepaard met gelijkheid en (sociale) rechtvaardigheid. Dit jaar loopt het Internationaal decennium voor een cultuur van vrede en geweldloosheid af. Dat werd in 1999 uitgeroepen door de Verenigde Naties op verzoek van een groep Nobelprijswinnaars voor de Vrede. De Vlaamse Vredesweek wil dit thema uitdiepen en oproepen tot actie. Overal in Vlaanderen worden activiteiten georganiseerd: straatacties, tentoonstellingen, filmvoorstellingen, vredeswakes en workshops. Info: Vlaamse Vredesweek, Italiëlei 98 A, 2000 Antwerpen, , info@vredesweek.be. 2 Dag tegen Kanker Op donderdag 16 september 2010 organiseert de Vlaamse Liga tegen Kanker (VLK) haar jaarlijkse Dag tegen Kanker. Meer dan honderd ziekenhuizen engageren zich en organiseren infosessies en workshops. Op de oncologische afdelingen informeren VLK-vrijwilligers bezoekers over de dienstverlening en verwennen ze patiënten met een hapje of een drankje, een voet- of handmassage of een relaxatiesessie. De VLK roept je op om op 16 september met een geel lintje je verbondenheid en medeleven met kankerpatiënten kenbaar te maken. Je vindt het lintje in zowat alle ziekenhuizen. Info: Vlaamse Liga tegen Kanker, Koningsstraat 217, 1210 Brussel, , 1 Emy Elleboog Een klein lintje, een groot gebaar 2 3 Cois Van Roosendael 16 september 2010 Op donderdag 16 september 2010 organiseert de Vlaamse Liga tegen Kanker een gesprekshoek ingericht waar vrijwilligers van de VLK tijd maken voor OKRA ondertekent Europees (VLK) haar jaarlijkse Dag tegen Kanker. Het is een Handvest dag tégen kanker, vóór familieleden en bezoekers van kankerpatiënten over en hen informeren over de Verkeersveiligheid 3 mensen met kanker. Het dragen van een geel lintje is die dag het symbool dienstverlening van de VLK. van verbondenheid, begrip en steun voor de kankerpatiënt en zijn naasten. Meer dan 100 ziekenhuizen in Vlaanderen doen mee. Toon uw betrokkenheid Solidariteit is er liefst het hele jaar door, maar één keer per jaar doen Begin juli ondertekende Jan Scherpereel, Dag van de kankerpatiënt mobiliteitsexpert we dat expliciet, op de Dag tegen Kanker. van VLK-vrijwilligers OKRA, nodigen alle het Europees Handvest over De VLK komt het hele jaar op voor de belangen van de kankerpatiënt, dag ziekenhuisbezoekers uit om het gele lintje op te spelden. Symbool van in dag uit. Maar één keer per jaar vraagt ze uitdrukkelijk de aandacht voor verbondenheid en medeleven met duizenden kankerpatiënten. U bent van mensen met kanker. Omdat kanker erg ingrijpend is voor de patiënt, fysiek harte uitgenodigd om mee te doen! de Verkeersveiligheid. Dit werd in 2004 en psychisch. Ook gelanceerd voor de naasten is het een erg verwarrende en moeilijke en wil in elk EU-land zo veel mogelijk organisaties periode. En het gaat over veel mensen: elke dag krijgen gemiddeld 101 Voor meer informatie over de Dag tegen Kanker en een overzicht van de Vlamingen te horen dat ze kanker hebben. deelnemende ziekenhuizen surft u naar activeren en motiveren om actie te ondernemen Verwensessies voor patiënt voor de verkeersveiligheid. Met het Handvest wil Europa Kankerpatiënten worden op de Dag tegen Kanker verwend met een hapje en een drankje, een voet- of handmassage, een schoonheidsverzorging, een workshop kleur- en stijladvies of een relaxatiesessie. Aandacht voor de naaste omgeving Dit jaar geeft de Dag tegen Kanker speciale aandacht aan de naaste omgeving van de kankerpatiënt. In de inkomhal van de ziekenhuizen wordt ideeën rond verkeersveiligheid uitwisselen. Uiteindelijk doel is het verminderen van het aantal verkeersdoden op de Europese wegen. Met deze ondertekening engageert OKRA zich om acties rond verkeersveiligheid te ondernemen. Je zal er zeker nog van horen! Ad Dag tegen kanker 2010 Algemeen ok.indd 1 23/06/10 09:27 8 OKRA september 2010

9 STANDPUNT Toen OKRA begin augustus volop de media haalde naar aanleiding van een bankkwestie, kregen we van heel wat mensen de terechte reactie: zijn dit nu de zaken waar OKRA bij voorrang mee moet bezig zijn? De echte problemen Hebben gepensioneerden geen andere problemen? Natuurlijk wel. De kern van een goed leven als gepensioneerde is voldoende inkomen, in de eerste plaats een goed wettelijk pensioen. Dat is dan ook de eerste prioriteit voor OKRA. Tegelijk met die miskleun in de banksector, viel de uitnodiging in de bus om met OKRA deel te nemen aan een vakbondsmanifestatie in het kader van een waardig pensioen voor iedereen. De vakbonden (zeker ACV en ABVV) willen met deze bijeenkomst aan de vooravond van de Europese ministerraad Sociale Zaken aan alle Europese pensioenministers duidelijk maken wat het belangrijkst is: voor iedereen een waardig pensioen. Voor OKRA ligt de klemtoon op de pensioenen op zich. In het OKRA-memorandum dat we naar aanleiding van de verkiezingen in juni opstelden, schreven we wat volgt. OKRA zal op deze nagel blijven kloppen tot is gerealiseerd wat we rechtmatig vragen. 1. OKRA eist een structurele, jaarlijkse, automatische en procentuele welvaartsaanpassing van de pensioenen, zoals voorzien voor de brugpensioenen. Dit houdt een verbetering in van het welvaartsmechanisme zoals vastgelegd in het Generatiepact. 2. Bij elke pensioenverhoging en welvaartsaanpassing moeten de inkomstenplafonds en drempelbedragen voor toekenning van bepaalde voordelen automatisch mee verhoogd worden. 3. De pensioenen liepen in de periode een achterstand van 8 procent op ten opzichte van de lonen. Om deze achterstand in te halen, eist OKRA een verhoging van de oudste pensioenen met 3 procent. Pensioenen ingegaan tussen 1997 en 2001 moeten stijgen met 2 procent, pensioenen van na 2001 met 1 procent. Voor de oudste pensioenen moet dit enkele keren herhaald worden. 4. Voor iedere gepensioneerde moet een minimumpensioen gewaarborgd worden dat gelijk is aan het gewaarborgd minimumloon voor een volledige loopbaan in de werknemersregeling. Dit houdt een verhoging van 8 (gezin) tot 14 procent (alleenstaande) in van de huidige minima. Duidelijker kan niet. Hopelijk beseft wie verantwoordelijkheid draagt voor de huidige en toekomstige pensioenen dat ouderen steeds meer in armoede terechtkomen. Was dit een decennium geleden een op de acht van de 65-plussers dan is dit vandaag een op de vijf. Dit kan niet langer. Daar moet iets aan gebeuren. Dat is voor OKRA de kern van haar belangenbehartiging. Neem dus deel aan deze vakbondsmanifestatie. OKRA moet massaal van alle gelegenheden gebruik maken om de doelstellingen uit haar memorandum te realiseren. Tegelijk met die miskleun in de banksector, viel de uitnodiging in de bus om met OKRA deel te nemen aan een vakbondsmanifestatie in het kader van een waardig pensioen voor iedereen. Je wordt verwacht op woensdag 15 september om uur op het Luxemburgplein in Brussel. Uiteraard in OKRA-outfit. De manifestatie duurt een uurtje. Je mag daar alvast een duidelijk herkenbare en in het oog springende OKRA-groep verwachten. Wil je met de bus naar Brussel afzakken, neem dan contact op met het verbondssecretariaat van ACV. Jan Vandecasteele Algemeen secretaris 9

10 okra-zingeving Je rugzak kunnen dragen Rouwen duurt langer dan een paar weken. Wie een dierbare verliest, moet door een lang rouwproces. Wat kan helpen, is contact met lotgenoten. Daarom komen overal in Vlaanderen lotgenotengroepen samen. An Mollemans, medewerker van CCV, Partner in Christelijk Vormingswerk, begeleidt zulke groepen. An Mollemans: Rouwen moet snel gaan. Net zoals alles vandaag snel moet gaan. Maar rouwen gaat niet snel voorbij, het is een proces van jaren. Je moet het verlies integreren in je leven en dat is niet vanzelfsprekend. De eerste weken na het overlijden komt er vaak veel volk over de vloer. Dat vermindert echter snel. Als mensen An Mollemans: Rouwen is gezond, het is normaal. een half jaar na het overlijden vragen hoe het is, verwachten ze dat je zegt dat het goed gaat. Vertel je hen dat het niet goed gaat, weten velen niet hoe ze hiermee moeten omgaan. Dat is te confronterend. Maar ook voor de rouwende is deze situatie moeilijk. Zij verwachten immers dat ze altijd bij hun omgeving terechtkunnen. Vele mensen willen hun vrienden en familie na een tijdje ook niet meer lastigvallen met hun verdriet. Dan kan contact met andere rouwende mensen helpen. Tijdens de gesprekken merken we dat zij elkaar goed aanvoelen al is hun achtergrond verschillend en hun leeftijd uiteenlopend. Samen praten over het verlies, helpt om een stapje verder te komen in het rouwproces. Rugzak Een ideaal rouwproces? Dat is moeilijk. Het is goed als je een stapje verder komt. Als je de rouw als een onderdeel van je leven kan beschouwen. Als je verder kan plannen en het verlies niet altijd centraal staat. Maar uiteraard maakt het wel deel uit van je leven. Een afgesloten rouwproces kan je vergelijken met bagage in je rugzak die je niet zelf gekozen hebt en toch kan dragen. Of als een steentje in je schoen dat er altijd is en dat maar af en toe pijn doet. Op belangrijke momenten, als je beslissingen moet nemen of er iets belangrijks gebeurt in je leven. Pilletje Vandaag is rouwen een ziekte geworden. Maar dat is onterecht. Rouwen is gezond, het is normaal. Het is zelfs goed als dat een hele tijd duurt. Maar vandaag wordt er niet meer gesproken over rouw, het is taboe. Daarom weten vele mensen niet meer dat het normaal is. En daarom raken Alsof een pilletje helpt tegen verdriet. 10 OKRA september 2010

11 vele rouwenden geblokkeerd en komen ze bij een psychiater terecht. Alsof een pilletje helpt tegen verdriet. Als iemand vertelt dat het niet goed gaat, is het natuurlijk makkelijk om te zeggen: Ga naar de dokter, dan zal het wel beter gaan. Kwetsbaar Onze ervaring leert dat lotgenotengroepen wel helpen in het rouwproces. De deelnemers hebben veel begrip voor elkaar. Trouwens, als rouwenden kunnen benoemen wat er met hen gebeurt, helpt dit hen al verder. Wij organiseren telkens vijf tot zeven avonden voor acht tot tien rouwenden. We reiken hen een thema aan waarrond zij die avond doorbomen. We doen dit aan de hand van een voorwerp, een lied of een gespreksvraag. Verder leiden we het gesprek enkel in goede banen. We zijn er bij maar blijven op de achtergrond. Elke keer valt het me op dat deze onbekenden zich van bij de start van de eerste avond volledig aan elkaar toevertrouwen. Ze zijn heel open en stellen zich kwetsbaar op. Ook voor mij, als buitenstaander, is het een hele ervaring om zo dicht bij deze mensen te mogen staan. Dat zij er ook heel wat aan hebben, leidt geen twijfel. Vele groepen blijven elkaar ontmoeten zonder dat wij de gesprekken organiseren of voorbereiden. Zeker op moeilijke momenten zoals de periode rond de feestdagen, nemen ze zelf het initiatief om elkaar te blijven zien. Taboe Ken je iemand in je omgeving die een dierbare heeft verloren, kan je helpen door een luisterend oor te bieden en tijd te maken voor een gesprek. Als je de rouwende zo veel mogelijk bevestigt in zijn zoektocht, zal hij daarmee ook gebaat zijn. Hoe meer rouwenden het gevoel krijgen dat ze worden gehoord, dat rouw en verdriet geen problemen zijn, hoe meer rouw uit de taboesfeer zal verdwijnen en hoe meer je rouwenden een toekomstperspectief biedt. Tekst Nele Joostens Foto François De Heel Meer info over de lotgenotengroepen vind je via of midweek in de Ardennen = van maandag tot vrijdag = 4 nachten = 5 dagen NU -30% Ontdek onze selectie op Meer dan 500 vakantiehuizen en villa s in de Ardennen

12 info Pensioenvragen? De CM-Pensioendiensten! Overal in Vlaanderen kan je terecht bij de CM-Pensioendiensten voor al je vragen over je pensioen. Heb ik recht op een Inkomensgarantie voor Ouderen? Mag ik iets bijverdienen als ik op pensioen ben? De medewerkers van de pensioendiensten leggen het je haarfijn uit. De meeste ziekenfondsen schrijven hun leden aan als ze 59 zijn om hun toekomst als gepensioneerde eens te bekijken. Vele mensen nemen nadien contact op. Meestal willen ze nagaan wat voor hen het best is: een werkloosheids- of ziekte-uitkering blijven genieten of vervroegd met pensioen gaan. Ze willen uiteraard ook de voorwaarden van dit vervroegd pensioen kennen. Verschillende ziekenfondsen nemen daarom de pensioenberekening op zich. Zo kunnen ze de leden haarfijn uitleggen wat voor hen de meest voordelige regeling is. Berekening Sinds enkele jaren krijgen werknemers en zelfstandigen op hun 55 ste automatisch een raming van hun pensioenrechten van officiële pensioendiensten zoals de Rijksdienst voor Pensioenen (RVP) of het Rijksinstituut voor Sociale Verzekeringen van Zelfstandigen (RSVZ). Voor velen riep deze berekening enkel extra vragen op waarmee ze naar de CM-Pensioendiensten stapten. Zij kunnen het loopbaanoverzicht interpreteren en de geciteerde bedragen omrekenen van bruto naar netto. Ook op vragen over gemengde loopbanen, kunnen de pensioendiensten een klaar antwoord geven. Gepensioneerden De bezoekers van de CM-Pensioendiensten worden steeds jonger. Voor ze een beslissing nemen over tijdskrediet, deeltijds werk, ouderschapsverlof of andere thematische verloven, willen werkenden weten wat de gevolgen zijn voor hun latere pensioenberekening. De vragen naar speciale eindeloopbaanformules voor vijftigers liggen in dezelfde lijn. Maar ook gepensioneerden blijven een trouw publiek. Ook zij zijn welkom met hun vragen: waarom zij een verhoging wel maar meestal niet ontvangen, hoeveel hun vakantiegeld zal bedragen, waarom hun pensioenbedrag wijzigt, of ze kunnen werken en of ze recht hebben op de Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO). Aan wie plots geconfronteerd wordt met een overlijden, besteden de CM-Pensioendiensten extra aandacht. In al hun verdriet komt er op zulk moment zo veel administratieve rompslomp op ze af dat een helpende hand geen overbodige luxe is. De medewerkers van de pensioendiensten bekommeren zich in de eerste plaats om de vragen rond het overlevingspensioen. Ze hebben echter ook een goed zicht op het geheel van de administratieve mallemolen en kunnen doorverwijzen naar andere CM-diensten. 12 OKRA september 2010

13 Rechtbank De CM-Pensioendiensten hebben goede contacten met de officiële pensioeninstellingen. Ze kunnen bemiddelen zodat fouten in een dossier rechtgezet worden. De geschillen voor de arbeidsrechtbanken nemen daardoor af. Een goede werking van de pensioeninstellingen en een duidelijkere wetgeving zijn hiervoor essentieel. Moet een geschil toch voor de rechtbank beslecht worden, kunnen CM-leden beroep doen op hun ziekenfonds. Een aantal pensioenverantwoordelijken pleit zelf voor de rechtbank. De meesten bereiden het dossier voor en geven het door aan een advocaat of de diensten rechtsbijstand van CM of ACV. Cursus Natuurlijk leggen de verschillende pensioendiensten verschillende accenten. Zo zijn pensioendiensten in de grensstreken gespecialiseerd in pensioenvragen over mensen die zich willen voorbereiden op hun pensioen. Niet enkel grensarbeiders. De pensioendienst van Midden-Vlaanderen de pensioenwetgeving komt aan beperkt zich tot pensioenvragen bod maar ook thema s als gezondheid, erfrecht en ouder worden en bij arbeidsongeschiktheid. Sommige ziekenfondsen richten relaties worden besproken. ook cursussen in voor pasgepensioneerden. Ze zijn bedoeld voor Tekst Bernadette Schalenbourg Meer info bij de pensioendienst van het CM-ziekenfonds in je buurt. Limburg: , an.winckels@cm.be. Waas en Dender: , ellen.blommaert@cm.be. Midden-Vlaanderen: , lien.wattez@cm.be. Zuid-West-Vlaanderen: , bruno.vanoverbeke@cm.be. Roeselare: , rene.degryse@cm.be. Tielt: , walderick.vancauwenberghe@cm.be. Brussel: , kristien.robben@cm.be. Brugge: , luc.vanbrugge@cm.be. Turnhout: , pensioendienst.turnhout@cm.be. Oostende: , johan.dewaele@cm.be. Antwerpen: , viviane.heselmans@cm.be. Leuven: , luc.moors@cm.be. Mechelen: , pensioendienst.mechelen@cm.be. Nieuwe brochure Straks met pensioen? De OKRA-uitgave Straks met pensioen? werd volledig herwerkt en bevat een schat aan nuttige informatie voor wie binnenkort met pensioen gaat. Ze is upto-date en volledig. Ze legt de klemtoon op de pensioenregeling voor werknemers maar ook deze voor ambtenaren en zelfstandigen komen aan bod. De brochure behandelt diverse thema s zoals pensioenaanvraag, bewijs van loopbaan, pensioenberekening, gemengde loopbanen, minimumpensioenen en Inkomensgarantie voor Ouderen. Er worden ook verschillende regelingen voor eindeloopbaan voorgesteld zoals deeltijds werken, tijdskrediet en brugpensioen. Naast het gewone rustpensioen, beschrijft de brochure de voorwaarden en de berekening van een overlevingspensioen na overlijden en de rechten op een pensioen na scheiding. Straks met pensioen? kost 2,50 euro (verzending inbegrepen). Bestellen kan via of Je kan de brochure ook afhalen bij de CM-Pensioendiensten. 13

14 DE KEUZE VAN LIESBET WALCKIERS Met alle Chinezen Barack Obama heeft het geweten. Hij was nog niet zo lang president van het - voorlopig toch - machtigste land ter wereld toen op de klimaatconferentie van Kopenhagen de Chinese premier Wen Jiaobao zich liet vervangen door een ondergeschikte voor een beslissend gesprek. De woede-uitbarsting van Obama mocht blijkbaar niet baten. De kersverse president had zijn lesje geleerd. Zelfs de Verenigde Staten kunnen er niet meer omheen: op wereldvlak is China een zelfzekere speler die niet met zich laat sollen. En toch zullen de twee supermachten - de oude en de nieuwe - met elkaar moeten leren leven. Tafeltennis De tijd is veraf toen de zogenaamde pingpongdiplomatie voorzichtig een doorbraak forceerde in de Koude Oorlog. We schreven 1971, nog altijd onder het strak ideologisch communistisch bewind van Mao Zedong (of Mao Tse-tung, zoals we toen nog zegden). Een uitwisseling van tafeltennisspelers effende het pad voor het bezoek van president Richard Nixon aan Peking in De weg naar een normalisering van de betrekkingen was nog lang. En nog altijd is het op eieren lopen tussen Obama en zijn collega Hu Jintao. Derde wereld Met de implosie van het Sovjet-communisme en het einde van de Koude Oorlog viel in de jaren negentig een van de twee supermachten weg die een halve eeuw lang de wereld onder elkaar hadden verdeeld. Het zag er naar uit dat we in een unipolaire wereld terechtkwamen. Een wereld waar één enkele supermacht boven de andere landen uittorende. Maar zo eenvoudig is het niet verlopen. Washington moet toezien hoe nieuwe opkomende grootmachten geleidelijk het terrein aan het inpalmen zijn. En dan hebben we het - vergis je niet - geenszins over de Europese Unie, al zou die dat maar al te graag willen. Neen, in de eerste plaats zijn dat een aantal dynamische derdewereldlanden die gemakshalve de BRIC landen worden genoemd. Een letterwoord dat staat voor: Brazilië, Rusland, India en China. Met andere woorden: economische groeiers die vinden dat ze stilaan ook op het vlak van de wereldpolitiek meer mogen doorwegen. Al was het maar wegens hun reusachtig aantal inwoners maar natuurlijk ook door de spectaculaire groei van hun economie. Met daarmee samenhangend een groeiend zelfbewustzijn. Niet ten onrechte, als je weet dat bijvoorbeeld op het beleidsniveau van het IMF, het Internationaal Muntfonds, de stem van landen als China en India minder zwaar doorweegt dan die van België. 14 OKRA september 2010

15 De Verenigde Staten zullen zich wat nederiger moeten opstellen tegenover China. Ergernis Het aantreden van een nieuw staatshoofd in de Verenigde Staten deed de hoop rijzen op een evenwichtiger machtsverhouding. Maar de reis van Barack Obama naar China in november 2009, was een mislukking. En in de lente van dit jaar zakte de relatie tussen beide landen tot een dieptepunt. De aangekondigde Amerikaanse wapenleveringen aan Taiwan werden door de Volksrepubliek gezien als een ware provocatie. Taiwan, de erfvijand, het andere China, dat Peking nog altijd beschouwt als een opstandige provincie maar dat zelf beweert het echte China te zijn. Al evenzeer wekte de ontmoeting ergernis die Obama had met de Dalai Lama, de Tibetaanse leider in ballingschap. Daarbovenop kwam de rel over de censuur van het internetbedrijf Google door de Chinese autoriteiten. Een rel waarin minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton geen blad voor de mond nam. Boterhammen Op de achtergrond zit een veel groter geschil. De Verenigde Staten verwijten China dat het zijn munt bewust ondergewaardeerd houdt. Daardoor kan het zijn producten tegen een zacht prijsje in het buitenland slijten. Concurrentievervalsing, noemt Washington dat. Peking ontkent maar heeft na lang aandringen toch beloofd dat het de koers van de Yuan trapsgewijs wil loslaten. En meteen raken stilaan de scherpe kantjes afgehaald van het dispuut tussen de twee reuzen. De Verenigde Staten zullen zich wat nederiger moeten opstellen tegenover hun tegenspeler. Maar China heeft ook wel door dat het nog veel boterhammetjes zal moeten eten voor het op gelijke hoogte zal komen te staan met de Verenigde Staten. Niet alleen op economisch maar bijvoorbeeld ook op militair vlak. Voedsel Toch is China in sneltreinvaart de wereldmarkt aan het veroveren. Afrika in de eerste plaats. Het land heeft dringend nood aan grondstoffen. Alle grondstoffen. Het beste voorbeeld is Congo, waar China zich inwerkt in de mijnbouw. Het is ook enorme oppervlakten landbouwgrond in Afrika aan het opkopen. Met het oog op voedsel voor zijn toegenomen bevolking maar ook voor eventuele verwerking tot biobrandstof. Sinds kort is het ook de voornaamste handelspartner van Brazilië. Het heeft daar prompt de Verenigde Staten van de troon gestoten. Kortom, China is alomtegenwoordig in de huidige wereldeconomie. Hoe moeilijk het ook wordt, de Verenigde Staten kunnen in de nabije toekomst niet om China heen. Het is misschien te simplistisch om te gewagen van twee toekomstige supermachten want er zijn nog kapers op de kust. Vooral dan onder de jonge opkomende economische grootmachten. Feit is dat die allemaal de concurrentie willen aangaan met de gedoodverfde supermacht uit de tweede helft van de twintigste eeuw, de Verenigde Staten. Binnenland Hoe het ook evolueert, op korte termijn zal de wereld van de eenentwintigste eeuw er heel anders uitzien. Vooral als je weet dat het land van Uncle Sam de jongste tijd worstelt met zware binnenlandse problemen, zoals de sociale zekerheid en de BP-olievlek. President Obama heeft al tweemaal een reis naar Azië moeten uitstellen omdat hij zijn handen vol had met zijn binnenlandse besognes. Intussen zitten de jonge honden in de rest van de wereld niet stil. Indien Washington nog lang talmt, nemen zij binnenkort - samen, weliswaar - het roer in handen. In elk geval zullen de Verenigde Staten in de eenentwintigste eeuw zich erbij moeten neerleggen dat zij nooit meer de onbetwiste alleenheerser zullen zijn die ze totnogtoe nog altijd in hun dromen zijn. Tekst Liesbet Walckiers 15

16 vraag en AANBod Koffiemolen voor kuikentjes Je zoekt wat of hebt iets aan te bieden? Commerciële aanbiedingen nemen we niet op. Je zoekertje komt ook op Stuur je vraag naar OKRA-magazine, Vraag en aanbod, PB 40, 1031 Brussel of naar Vermeld het liefst je telefoonnummer. Dank in naam van de lezers aan wie reageert. Hardanger Wie kan me borduurboeken en patronen bezorgen? Specifiek over het handwerk Hardanger. Erna Larnout, Sint-Hubrechtsplein 4 b1, 8880 Sint-Eloois-Winkel, , Bandopnemer Wie beschikt er over een functionerende bandopnemer, ik heb nog veel muziek die ik wil opnemen. Fernand Steenhuyse, Wallekouter 14, 8560 Gullegem, Startcd Kan iemand me een startcd bezorgen voor HP scanjet G 4050 of eventueel tips om het apparaat opnieuw aan de praat te krijgen? Louis Coppens, louis.coppens@gmail.com Uilen Wie helpt me mijn collectie uilen uit te breiden? Alles is welkom, maar graag eerst een seintje. Emma Vandenbroecke, Vinkstraat 8, 9870 Zulte, Picasa 3 Kan iemand me het fotoprogramma Picasa 3 uitleggen? Agnes Swiggers, Turnhout, agnessw@hotmail.com Ossenvlees Ik zoek de oorsprong van het woord filet d Anvers voor het koedeel ossenvlees. Wie weet me hierover meer te vertellen? Walter Buyens, walterblanca@telenet.be Kaarsen Ik zoek overschotten van witte en gele kaarsen. Kan iemand me helpen? Maria Meynkens, Kreniststraat 88, 3583 Paal, , maria.meynkens@telenet.be Tamboer Wie kan me de tekst bezorgen van het liedje Tamboer? Het refrein gaat als volgt: Hij kwam terug, terug als een vermiste. Juist op het uur dat het huwelijkslot besliste. Om haar te sussen en vurig te kussen. Maar niets meer baat, hij kwam terug te laat. Willy Van Hoorenweder, Moerkerkesteenweg 51, 8340 Damme, Bidprentjes Als beginnend verzamelaar ben ik op zoek naar bidprentjes. Kan iemand me tips geven over ruilbeurzen of -markten? Mevr. Stroobants-Royemans, Olmenhoek 24, 3070 Kortenberg, Stropdassen Ik zoek stropdassen voor mijn patchwork. Wie helpt? Betty Smagghe, Marktplaats 6A, 8830 Hooglede, Schloss Bensberg Ik wil graag in contact komen met ouders, kinderen en leerkrachten die verbonden waren met de school in Schloss Bensberg of die er hun vakantie doorbrachten. Jenny Vandekerckhove, Jenny.vandekerckhove@telenet.be Barbie Ik zoek breipatronen met beschrijving voor kleertjes voor Barbiepoppen. Ik kan ook ruilen. Greta Verelst-Vermeulen, Stroperstraat 8, 9170 Sint-Gillis-Waas, , , g.verelstvermeulen@skynet.be Ruilvraag Ik bied aan om te ruilen: Antwerpse, Brusselse en Waalse prentbriefkaarten gedrukt vanaf 1900, wenskaarten gedrukt vanaf 1900, Belgische en buitenlandse telefoonkaarten. In ruil zoek ik Vlaamse prentbriefkaarten gedrukt vóór 1935, munten of Nederlandstalige literaire boeken. Walter Verbrugge, De Campagne 30, 9030 Mariakerke-Gent, Verzamelen Ik verzamel allerlei: bidprentjes, verkoop-aankoopakten, speelkaarten, tinnen soldaatjes, prentbriefkaarten en beelden van heiligen. Anna Bostyn, Meenseweg 18, 8900 Ieper, Jaarboeken Ik bied Winkler Prins jaarboeken 1960 tot 1980 aan, wie heeft er interesse? J. Van den Bergh, Parkweg 1, 2950 Kapellen, jeromad@skynet.be Heel veel lezers sturen ons zoekertjes voor deze rubriek. Je vraag wordt zo snel mogelijk gepubliceerd maar je houdt er het best rekening mee dat je zoekertje pas een jaar nadat je het verstuurde, verschijnt op deze bladzijden. Uiteraard plaatsen we het onmiddellijk op 16 OKRA september 2010

17 GEEF VEERKRACHT AAN UW GEWRICHTEN! Onze gewrichten worden er met de jaren niet soepeler op, al is dit natuurlijk geen reden om er niets aan te doen. U kan er wel degelijk iets aan doen... V.U.: Merck Consumer Healthcare n.v./s.a., Brusselsesteenweg 288, B-3090 Overijse N.E P/RHU/024/ HET KRAAKBEEN? DE SCHOKDEMPER VAN HET GEWRICHT. Kraakbeen voorkomt dat onze botten tegen elkaar wrijven als we stappen of bewegen. Het krijgt dan ook veel te verduren, dag in dag uit, ons hele leven l a n g. M e t d e l e e f t i j d, b i j overgewicht, door een ongeval of bij herhaalde bewegingen, : GEWRICHTEN IN TOPVORM! Het is vandaag mogelijk om veerkracht aan de gewrichten te geven dankzij de natuurlijke kraakbeenbeschermers (chondroprotectoren) : glucosaminesulfaat en chondroïtinesulfaat. Deze bestanddelen zijn 100% natuurlijk. Ze voeden het kraakbeen en leveren de grondstof die het kraakbeen in goede gezondheid houdt. Een kuur Hooggedoseerd glucosamine sulfaat (1500 mg). Verkrijgbaar in tabletvorm of als oploszakjes. 1 TAB / ZAKJE PER DAG kan het gewricht zijn soepelheid verliezen. De kraakbeenlaag w o r d t d u s s t e e d s d u n n e r, bewegen wordt bijgevolg steeds moeilijker en ongemakkelijker. v a n B i o - F O R T E o f COMBI zal u helpen om makkelijker te bewegen. Alle producten van het gamma zijn gemaakt van zuivere, 100% natuurlijke en kwalitatief hoog-waardige ingrediënten. Vraag raad aan uw apotheker of arts. Bio- FORTE COMBI Het Rhumal gamma, beschikbaar bij de apotheek, biedt een aangepaste oplossing voor elke behoefte! Nog hoger gedoseerd dankzij de combinatie van glucosaminesulfaat met chondroïtinesulfaat. Tijdelijk 15 tabs GRATIS bij aankoop van een doos COMBI. 2 TABS / DAG 100% NATUURLIJKE PRODUCTEN

18 vraag en AANBod Liedjestekst In de periode zong Henk De Bruin het lied k Verlang zo naar de bloesem,, het eindigt met Hoor ik in t ruisen van de zee mijn moedertaal?. Kent iemand de volledige tekst? Heeft iemand het gen lied? gezon- Herman Taeymans, , herman.taeymans2@telenet.be Koffiemolen Ik zoek een elektrische koffiemolen om mijn kippenvoer mee te vermalen voor kuikentjes. Wie kan me helpen? Greta Hanssens, Klutsstraat 88, 1652 Alsemberg, , greta.hanssens1@telenet.be LANNOO S boekenmarkt 2010 boeken, CD-rOmS, WeNSkAArteN en HIPPe SCHOOL- en kantoorspullen GRATIS TOEGANG Oud-Chiro zingt Op 8 oktober 2010 om uur houdt de oud-chiro een zangavond in De Ruiterhal, park Brasschaat. Alle oud-chiroleden welkom! Anita De Mul, , , anita.de.mul@telenet.be tielt DistriMedia Meulebeeksesteenweg Tielt meer info: Onze traplift Uw comfort Gratis en vrijblijvende offerte Korte leveringstermijn (vanaf 1 week) Dienst na verkoop (24u/24) SA Coopman Liften Heirweg 123 B-8520 Kuurne Gratis subsidieadvies T F comfortlift@coopman.be Conform wetgeving NV Coopman Liften Heirweg 123 B-8520 Kuurne Diverse afwerkingen T F comfortlift@coopman.be Batterijvoeding NV Coopman Liften Heirweg 123 B-8520 Kuurne T F comfortlift@coopman.be ZAterDAg 18 SePtember van 10-17u ZONDAg 19 SePtember van 10-17u WOeNSDAg 22 SePtember van 17u30-20u30 VrIjDAg 24 SePtember van 17u30-20u30 ZAterDAg 25 SePtember van 10-17u ANtWerPeN Hangar 29 Rijnkaai Antwerpen WOeNSDAg 29 SePtember van 13-20u VrIjDAg 1 OktOber van 13-20u ZAterDAg 2 OktOber van 10-17u ZONDAg 3 OktOber van 10-17u NV Coopman Liften Heirweg 123 B-8520 Kuurne 18 stuur ons deze bon voor meer inlichtingen NAAM STRAAT - NR. POSTNR. - GEMEENTE T F comfortlift@coopman.be SA Coopman Liften Heirweg 123 B-8520 Kuurne T F TEL. comfortlift@coopman.be V MEER INFORMATIE OP OKRA september 2010 SA Coopman Liften

19 over wat telt Congo is nooit ver weg Het vijftigste jubileumjaar van de Congolese onafhankelijkheid was reden genoeg om de stem van een Congolees te horen. Zana Mathieu Etambala belandde als kind in Vlaanderen maar heeft zijn geboorteland boven alles lief. Hij droomt ervan om er eens met pensioen, samen met zijn Congolese vrouw naar terug te keren. 19

20 OVER WAT TELT Zana Mathieu Etambala: Mensen denken vaak, die ziet er groot en sterk uit maar tegenover zo n moeder ben ik een klein ventje. We ontmoeten Zana Mathieu Etambala in het Afrikamuseum in Tervuren waar hij deeltijds als historicus en Congokenner werkt. Overigens doceert hij geschiedenis aan de faculteit Sociale Wetenschappen van de K.U.Leuven en raakt hij het niet beu om overal lezingen te geven en te publiceren over de moeilijke geschiedenis van onze ex-kolonie. Geboren in Congo, opgegroeid in Vlaanderen Etambala: Ik was goed zeven toen ik naar hier kwam. Op die leeftijd heb je al een en ander meegemaakt, zeker in die moeilijke periode van de jaren zestig met muiterijen. Dat blijft bij. Het is net zo op je netvlies gebrand als bij de kinderen die hier in mei 1940 in lange slierten vluchtten naar Frankrijk. Ik kwam in 1962 terecht in West-Vlaanderen, in Zwevezele. Op den buiten. Er was nog geen sprake van problemen met migratie of allochtone kinderen. Die begrippen zijn nog geen twintig jaar oud. West- Vlaanderen was toen monocultureel. Met uitzondering van Kortrijk en Oostende is deze provincie nog altijd zeer blank. Ik had schitterende pleegouders die later adoptieouders werden. Ik blijf sterk gebonden aan deze twee mensen die nu gestorven zijn. Mijn pleegmoeder stierf in 1995, mijn pleegvader in Het waren diepgelovige mensen, zoals je dat toen in de Vlaanders nog vond. De laatste vraag die vader mij stelde, was of ik voor hun graf zou zorgen. Zij hadden geen andere kinderen en ik heb dat beloofd. Elke maand ga ik naar het kerkhof in Zwevezele. Daarna word ik ontvangen in Brugge door een paar goede vrienden. De Zusters van het Geloof, zuster Lieve en zuster Noëlla, die lang in Congo is geweest en zich als een moeder over mij ontfermt en Ignace De Witte, die ik al kende als studentenpastor in Kortrijk, toen ik daar mijn studies begon. Een fantastische pastoor. Dan eten we samen en trein ik terug naar Leuven. Zal ik mijn pleegouders mijn roots noemen? In grote mate, ja. Het waren eenvoudige mensen. Nooit gereisd, tenzij tot in Brussel en Mons waar je toen nog Nederlands kon spreken. Zij hadden niet gestudeerd. Ik denk dat ze niet wisten waar Congo lag. Maar ze hebben mij opgevangen toen het voor mij als kind te heet werd in Congo en ze hebben van mij gemaakt wie ik nu ben. Ze hebben mij laten studeren, aan sport laten doen. Niemand had hen daartoe verplicht. Maar ze wilden dat Congolees kindje opnemen en er zorg voor dragen alsof het hun bloedeigen kind was. Dat vind ik fantastisch. Ik voel mij geworteld in hen. Zij zijn die West-Vlaamse wortels en daar ben ik fier op, omdat ik fier ben op hen. Ik vond dat Vlaanderen van mijn pleegouders geweldig. Maar Vlaanderen is niet meer zo. Het begint schrik te krijgen. Er groeit een vreemde tendens. Extreem rechts Vlaanderen ziet de anderen, de buitenlanders als vijanden. Extreem links Vlaanderen aanvaardt de buitenlanders als welgekomen vrienden indien die hun politieke gedachtegoed delen. Maar ondertussen loopt er ook in de Vlaamse progressieve kranten en omroepen nauwelijks iemand van vreemde origine rond. Hoe komt dat? Waarom kan dat in de ons omringende landen wel? Misschien is een Vlaming ook wat ingekeerder en kijkt hij wat vaker naar het verleden? Dat er nu toch al een paar Congolezen opgenomen zijn in de nationale ploeg, voelen wij aan als een erkenning, een vorm van integratie in het Belgisch bestel. Geadopteerd kind Net zoals elk geadopteerd kind, stelde ik mij de vraag: waar kom ik vandaan? Dat had niets met mijn pleegouders te maken want daar was geen enkel probleem. Ze lieten mij zoeken, het was een kwestie van vertrouwen. Tijdens en na mijn studies, kwam ik volop in aanraking met mijn land van herkomst dat wat vreemd geworden was na zo vele jaren. Maar ik was blij met de herontdekking. Ik ging er een drietal jaar werken in het onderwijs en leerde mijn plan trekken in het Lingala. Ik ontmoette er ook mijn vrouw. We zijn 20 OKRA september 2010

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk

Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk GEWASSEN IN WATER Inhoud: Vanuit de dopeling gezien een statement dat hij in het watergraf alles wat oud is achter zich laat. Hij weet niet alles, kent nog niet

Nadere informatie

Ombudsdienst Pensioenen

Ombudsdienst Pensioenen Ombudsdienst Pensioenen Tony VAN DER STEEN, Ombudsman december 2011 Ombudsdienst Pensioenen 1 De taak van de Ombudsman Klachten behandelen Bemiddelen en verzoening nastreven Suggesties en aan bevelingen

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Lou en Lena: NEE tegen geweld!

Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

Loopbaanvoorwaarde. Minimunleeftijd. Uitzonderingen lange loopbanen

Loopbaanvoorwaarde. Minimunleeftijd. Uitzonderingen lange loopbanen je rechten op zak Wettelijk pensioen Voor de meeste Belgen op pensioenleeftijd is en blijft het wettelijk pensioen de enige bron van inkomsten. Dit is gebaseerd op de solidariteit tussen de generaties:

Nadere informatie

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Het koninkrijk van God vlakbij

Het koninkrijk van God vlakbij Het koninkrijk van God vlakbij Dit werkboek is van : Cellessen voor kinderen van 8-12 jaar Serie lessen voor kleine groepen; leeftijd 8-12 jaar Lessen zijn geschreven op basis van het boek Natuurlijk BOVENnatuurlijk

Nadere informatie

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

40 jaar Vlaams parlement

40 jaar Vlaams parlement Hugo Vanderstraeten 40 kaarsjes eenheidsstaat of een unitaire staat: één land met één parlement en één regering. De wetten van dat parlement golden voor alle Belgen. In de loop van de 20ste eeuw hadden

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Aan alle jongeren in België

Aan alle jongeren in België Aan alle jongeren in België Beste jongeren, De paus roept regelmatig elke twee of drie jaar bisschoppen van de hele wereld bijeen, om samen na te denken over belangrijke thema s uit het leven van de Kerk

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind.

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind. Tekst: opening Helpdesk Welkom dames en heren, Het doet mij goed om te zien dat er zo veel mensen op deze feestelijke opening van de Helpdesk zijn afgekomen. Dat betekent dat er veel interesse voor is.

Nadere informatie

Lees Zoek op Om over na te denken

Lees Zoek op Om over na te denken Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in

Nadere informatie

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Zendingsmoment voor het sterzingen, opgebouwd rond Mt. 2, 1-12

Zendingsmoment voor het sterzingen, opgebouwd rond Mt. 2, 1-12 Pagina 1 Didactisch materiaal Affiche, sterreflectoren, veiligheidsjasjes, van het sterzingen Projectfiche sterzingen 2015 Verkleedmateriaal voor Driekoningen CD met sterzangerslied Teksten van de liederen

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

15 februari: Ik ben het brood dat leven geeft (Johannes 6:32-40)

15 februari: Ik ben het brood dat leven geeft (Johannes 6:32-40) Liturgisch bloemstuk bij de 40 dagen tijd en Pasen 2015 Elke week wordt één kaars gedoofd, van de kandelaar met 8 kaarsen. Er is elke week een boog bekleed met klimop, als beeld van het verbond van God

Nadere informatie

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat

Nadere informatie

WELKOM. op de NVN Themadag (Pre) dialyse en je sociale leven. 14 september 2013

WELKOM. op de NVN Themadag (Pre) dialyse en je sociale leven. 14 september 2013 1 WELKOM op de NVN Themadag (Pre) dialyse en je sociale leven 14 september 2013 2 Mededelingen Gelieve uw mobiele telefoon uit te schakelen 3 Ochtendprogramma 10.30 10.45 Welkom 10.45 10.50 Ludiek filmpje

Nadere informatie

Zorg voor een ander begint bij jezelf!

Zorg voor een ander begint bij jezelf! Zorg voor een ander begint bij jezelf! Zelfzorg voor mantelzorgers Zelfzorg Zorg je thuis voor iemand die je dierbaar is? Of voor iemand in je omgeving? Dan ben je waarschijnlijk een mantelzorger. Mantelzorg

Nadere informatie

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder Jezus zoekt ruzie Inleiding Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. Want ik kom een wig drijven tussen een man en zijn vader,

Nadere informatie

Mindful omgaan met verlies

Mindful omgaan met verlies Mindful omgaan met verlies Ik draag dit boek op aan mijn opa: Gerrardje ten Voorde (cafébaas annex kapper) 20 augustus 1881 29 maart 1967 Mindful omgaan met verlies Mieke Ankersmid met tekeningen van Nicole

Nadere informatie

Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen,

Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen, Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd Liturgie: Welkom Gezang 172: 1,3,4 Begroeting Psalm 139: 1,2 Gebed Projektlied: Nieuw leven Kindernevendienst Schriftlezing:

Nadere informatie

WEEK 1. we zetten de deur open voor onze vrienden. sleutel van. gastvrijheid. Godsdienst OV 1 - advent 2008 - LC

WEEK 1. we zetten de deur open voor onze vrienden. sleutel van. gastvrijheid. Godsdienst OV 1 - advent 2008 - LC WEEK 1 we zetten de deur open voor onze vrienden sleutel van gastvrijheid WEEK 1 Het verhaal van de oude poortwachter laat de sleutel blinken zoals die van Simeon zo kan je de deur openen om Jezus welkom

Nadere informatie

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.

Nadere informatie

Leiderschap is van iedereen

Leiderschap is van iedereen Leiderschap is van iedereen Eddy Karrenbelt Als u het wenkend perspectief leest in het boekje mensenzorg voor de transitie in de Langdurige Zorg. Dan vindt u het streefbeeld gedreven professionals. In

Nadere informatie

PDS B e l a n g e n v e r e n

PDS B e l a n g e n v e r e n r a b l D e PDS B e l a n g e n v e r e n r m S y n d r o a o m i g e i n g k k i r P PDS in relatie tot anderen 2 PDS in relatie tot anderen Bij het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is één van de symptomen

Nadere informatie

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst

Nadere informatie

Eerste week vd advent

Eerste week vd advent Advent vieren en beleven derde graad Eerste week vd advent De adventskrans staat centraal. Er speelt zachte muziek. De kinderen nemen bij het binnenkomen een sparrentakje uit de mand en leggen dit rond

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Uitvaart voorbede Voorbeeld 1.

Uitvaart voorbede Voorbeeld 1. Uitvaart voorbede Voorganger: Genadige en barmhartige God. U ziet ons hier bijeen in ons verdriet rond het sterven van N. Hij / zij was één van ons, wij zullen hem / haar missen. Geef ons de kracht samen

Nadere informatie

Beste vrienden, ik mag jullie vandaag vertellen over de laatste week van het leven van Jezus.

Beste vrienden, ik mag jullie vandaag vertellen over de laatste week van het leven van Jezus. 1 Beste vrienden, ik mag jullie vandaag vertellen over de laatste week van het leven van Jezus. 2 Het verhaal De Goede Week Trouw, Hoop en Spijt Ik wil jullie vandaag vertellen over de Goede Week. Dat

Nadere informatie

meest geweldige beslissing de basis van je hele business speels avontuur

meest geweldige beslissing de basis van je hele business speels avontuur Proficiat! Dit is de meest geweldige beslissing die je kon nemen om jouw business te doen uitgroeien van een zaadje (lees: passie) naar een tuin vol bloemen (lees : fulltime inkomen). Echt waar. Dit wordt

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Een nieuw jaar nieuwe kansen en 9 tips die je helpen je doelen te bereiken. coaching en energetische therapie. www.pranakompas.nl

Een nieuw jaar nieuwe kansen en 9 tips die je helpen je doelen te bereiken. coaching en energetische therapie. www.pranakompas.nl Nieuwsbrief 2015-3: Een nieuw jaar nieuwe kansen en 9 tips die je helpen je doelen te bereiken coaching en energetische therapie www.pranakompas.nl Een nieuw jaar nieuwe kansen! 9 Tips die je helpen je

Nadere informatie

Aandacht voor zingeving bij leven, ziekte en gezondheid

Aandacht voor zingeving bij leven, ziekte en gezondheid Aandacht voor zingeving bij leven, ziekte en gezondheid Dienst Geestelijke Verzorging Ik vind het best, ik vind het best, als je niet komt maar smst, of als je op het internet, een leuk gesprekje met mij

Nadere informatie

Over ALS spreken. Inhoud. Wat is ALS? 1. Waardoor wordt ALS veroorzaakt? 1. Wat doet ALS met een patiënt? 1. Hoe kan je jouw vriend(in) bijstaan?

Over ALS spreken. Inhoud. Wat is ALS? 1. Waardoor wordt ALS veroorzaakt? 1. Wat doet ALS met een patiënt? 1. Hoe kan je jouw vriend(in) bijstaan? Inhoud Over ALS spreken Wat is ALS? 1 Waardoor wordt ALS veroorzaakt? 1 Wat doet ALS met een patiënt? 1 Hoe kan je jouw vriend(in) bijstaan? 2 voor vrienden Wanneer de vader of moeder van je vriend(in)

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis.

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis. Thema Gezondheid Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis. Wat leert u in deze les? De weg vragen. Om herhaling en verduidelijking vragen. Je naam spellen. Vragen stellen en beantwoorden. Veel succes! 1 HET GESPREK

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Ouderbetrokkenheid: interviewschema

Ouderbetrokkenheid: interviewschema Ouderbetrokkenheid: interviewschema Contactinformatie: Prof. dr. Johan van Braak, Lien Ghysens en Ruben Vanderlinde Vakgroep Onderwijskunde Universiteit Gent Inleiding Met dit interview willen we meer

Nadere informatie

tientallen miljoenen euro s per jaar. Ook een vrijwilliger heeft zo een economische waarde.

tientallen miljoenen euro s per jaar. Ook een vrijwilliger heeft zo een economische waarde. Mt.5:16 De Week van gebed voor de eenheid van alle kerken. Ieder jaar is dit gebed in dezelfde week in januari. Het zal puur toeval zijn, maar ieder jaar valt ook de actie Kerkbalans in deze periode. Met

Nadere informatie

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit!

Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit! Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit! Alles over verlegen zijn Vereniging voor Verlegen Mensen tel. 0478 05 41 29 www.vvm-vzw.be Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.clb.be Tele-Onthaal tel.

Nadere informatie

Startbijeenkomst met leidinggevenden. hand-out

Startbijeenkomst met leidinggevenden. hand-out Startbijeenkomst met leidinggevenden hand-out hand-out startbijeenkomst met leidinggevenden Wat houdt jongeren gaande én bezig? Kies twee of drie plaatjes die dat voor jou t best symboliseren 2 Basisbehoeften

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Refrein: Als het regent in jouw hart en je kunt alleen maar huilen, kom dan bij me, hou me vast, in mijn armen mag je schuilen.

Refrein: Als het regent in jouw hart en je kunt alleen maar huilen, kom dan bij me, hou me vast, in mijn armen mag je schuilen. Ellen en Patrick Nooit meer je stem, nooit meer je lach, Alles gaat terug, naar die éne dag. De pijn vanbinnen, het doet zo n zeer, Ze zeggen dat het mindert, maar wanneer... Intredelied: M n oma is gestorven

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL I N T E R I E U R W Wonen op de Windrichtingen IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL Tekst: ANNEMIE WILLEMSE Foto s: JAN VERLINDE 22 TIJDLOOS TIJDLOOS 23 Na een zoektocht naar de ideale bouwgrond, gingen

Nadere informatie

Toespraak van Anouchka van Miltenburg, Voorzitter van de Tweede Kamer, bij de bijeenkomst van de Stichting Herdenking 15 augustus 1945, op 14 augustus 2015 in de Tweede Kamer We dachten dat we na de capitulatie

Nadere informatie

LES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet.

LES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet. LES Nu zie je Hem wel, Sabbat Doe Lees Lukas 4. 40 nu zie je Hem niet. Heb je weleens een moment gehad dat je het gevoel had dat God heel dicht bij je was? Misschien door een liedje, een bijbelvers, een

Nadere informatie

Vertrouwen. Margriet Ledin-de Hoop. Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

Vertrouwen. Margriet Ledin-de Hoop. Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Vertrouwen Margriet Ledin-de Hoop Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Inhoudsopgave Woord vooraf 6 1. Op reis 8 2. Spring! 15 3. Ver weg of heel dichtbij? 24 4. Actief afwachten 32 5. In vertrouwen keuzes

Nadere informatie

18 december 2013. 1 van 10. Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête

18 december 2013. 1 van 10. Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête Nierpatiënten Perspectief online is een internetpanel voor mensen met een nierziekte*, naasten van nierpatiënten en nierdonoren. Zij kunnen via

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling

Nadere informatie

F r a n c i s c u s. v a n. Leven met aandacht. w e g D e. Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot

F r a n c i s c u s. v a n. Leven met aandacht. w e g D e. Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot Leven met aandacht Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot w e g D e v a n F r a n c i s c u s 2 Leven met aandacht Inhoud 1 De weg van Franciscus 9 2 De oprichting van de congregatie

Nadere informatie

HERVORMDE KERK HOOGBLOKLAND

HERVORMDE KERK HOOGBLOKLAND ================================================ LIEDBUNDEL HERVORMDE KERK HOOGBLOKLAND ================================================ De liedbundel is ook te vinden op de website: www.hervormdhoogblokland.nl

Nadere informatie

100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna.

100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. 100 jaar geleden t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. t Is oorlog! Binderveld, Kozen, Nieuwerkerken en Wijer 100 jaar geleden is een

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Is iemand in jouw omgeving verslaafd?

Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 Inhoud Woord vooraf 9 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 2. Papa, ik ben bang dat jij ook dood gaat 44 Overdenking over 1 Korintiërs 15: 35-49 78 3. Ik ben mijzelf niet meer

Nadere informatie

Luisteren: muziek (A2 nr. 7)

Luisteren: muziek (A2 nr. 7) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training

Nadere informatie

De bruiloft van Simson

De bruiloft van Simson De bruiloft van Simson Weet je nog waar de vertelling de vorige keer over ging? Over Simson, de nazireeër. Wat is een nazireeër? Een nazireeër is een bijzondere knecht van God. Een nazireeër mag zijn haar

Nadere informatie

Zondag 16 februari 2014. Protestantse Gemeente Biddinghuizen THEMA: Ho, stop, help!

Zondag 16 februari 2014. Protestantse Gemeente Biddinghuizen THEMA: Ho, stop, help! Zondag 16 februari 2014 Protestantse Gemeente Biddinghuizen THEMA: Ho, stop, help! Voorganger: ds. Bram Bregman Organist: dhr. Klaas Keimpema Pianist en dirigent schoolkoor: dir. Adriaan Stuij Welkom -

Nadere informatie

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout Personen Verteller Huisvrouw Cake ingrediënten; o Bloem o Zout o Suiker o Eieren o Kersen o Sukade o Krenten o Boter (Bij dit toneelstuk

Nadere informatie

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar?

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.

Nadere informatie

Noot 14 Het maken van een levenslijn of familiestamboom, en het verzamelen van materialen.

Noot 14 Het maken van een levenslijn of familiestamboom, en het verzamelen van materialen. Noot 14 Het maken van een levenslijn of familiestamboom, en het verzamelen van materialen. Een levenslijn Tijdens het kennismakingsgesprek of in het eerste themagesprek kunt u met iets bijzonders beginnen:

Nadere informatie

Dag tegen Racisme. Kijk eens naar jezelf! Kijk eens naar de anderen! Gudrun Peperstraete. hoe je eruitziet? Of is er meer? Is

Dag tegen Racisme. Kijk eens naar jezelf! Kijk eens naar de anderen! Gudrun Peperstraete. hoe je eruitziet? Of is er meer? Is Gudrun Peperstraete Kijk eens naar jezelf! hoe je eruitziet? Of is er meer? Is er nog iemand die er net zoals jij uitziet? Kijk eens naar de anderen! Kijk eens goed in de spiegel. Welke kleur hebben je

Nadere informatie

De geel gearceerde woorden staan op een Bingo-kaart die aan de kinderen is uitgedeeld. Als de kinderen Bingo hebben, roepen ze Amen

De geel gearceerde woorden staan op een Bingo-kaart die aan de kinderen is uitgedeeld. Als de kinderen Bingo hebben, roepen ze Amen Overdenking zondag 13 maart 2016, KSG-dienst, in de Terskflierkerk 5 e zondag 40 dagentijd Wat maakt mij sterk? Lezing Rechters 16: 15-20 Door ds. A.J.Wouda De geel gearceerde woorden staan op een Bingo-kaart

Nadere informatie

Zelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op.

Zelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Zelfmoordgedachten Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Alles over zelfmoordgedachten Zelfmoordlijn 1813 Die kan je bellen, chatten of mailen als je aan zelfdoding denkt. Op de website

Nadere informatie

Zand erover. verzoeningsviering voor de tweede graad. VAN IN 2013 Tuin van Heden.nu - Viering

Zand erover. verzoeningsviering voor de tweede graad. VAN IN 2013 Tuin van Heden.nu - Viering Zand erover verzoeningsviering voor de tweede graad Zand erover Verzoeningsviering voor de tweede graad Vooraf in de klas Wat heb je nodig? - twee grote bladen papier, schrijf op het eerste blad het kernwoord

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

Lesbrief. Moeder worden, moeder zijn - Daphne Deckers

Lesbrief. Moeder worden, moeder zijn - Daphne Deckers Lesbrief Moeder worden, moeder zijn - Daphne Deckers Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze

Nadere informatie

Zingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat?

Zingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Zingeving op MAAT Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Hoe maken we het hard? Aandacht voor levensvragen en ouderen in zorg en welzijn Expertisenetwerk Levensvragen en

Nadere informatie

Samen met Jezus op weg

Samen met Jezus op weg Samen met Jezus op weg KERK & WERELD Korte Schipstraat 16 2800 Mechelen Tekst: Myrjam De Keyser 1. De laatste keer samen Jezus en zijn leerlingen willen graag het paasfeest vieren. Daarvoor zijn ze naar

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie