Patiëntenvoorlichting Voor de operatie: voorste kruisband reconstructie

Transcriptie

1 Patiëntenvoorlichting Voor de operatie: voorste kruisband reconstructie Uw orthopedisch chirurg heeft geadviseerd om de voorste kruisband van uw knie te reconstrueren en daarmee de stabiliteit van de knie te verbeteren. In deze folder vindt u informatie over de functie van de voorste kruisband en de mogelijkheden van behandeling bij beschadiging ervan. U krijgt informatie over de voorbereiding op de operatie, de operatie zelf en de nabehandeling. Inleiding Het kniegewricht bestaat uit twee botdelen, het scheenbeen en het dijbeen. De uiteinden daarvan zijn bedekt met een laag kraakbeen, zodat de knie soepel beweegt. Deze kraakbeenlaag is elastisch en kan schokken en stoten opvangen. Aan de binnen- en de buitenkant van de knie zit een meniscus. De voorste kruisband ligt midden in het kniegewricht en voorkomt dat het onderbeen tijdens lopen en draaibewegingen naar voren schiet. De band kan scheuren bij sporten of een ongeluk. Dit wordt vaak ervaren als een knap, waarbij men door de knie kan gaan. De diagnose wordt gesteld door de aard van de klachten, het lichamelijk onderzoek, röntgenfoto, soms een MRI en eventueel een kijkoperatie van de knie. De klachten van een gescheurde kruisband (= door de knie zakken of een instabiel gevoel) worden vaak behandeld met fysiotherapie. Wanneer dit onvoldoende resultaat heeft, kan de arts voorstellen een nieuwe kruisband te plaatsen. Een voorste kruisbandreconstructie kan ook plaatsvinden in combinatie met een meniscushechting of gedeeltelijk verwijderen van de meniscus. Dit gebeurt als de eigen voorste kruisband niet meer goed werkt. Om de meniscus goed te laten genezen en om nieuwe meniscusscheuren te voorkomen wordt dan een nieuwe kruisband geplaatst. Het ondergaan van een voorste kruisbandreconstructie is geen kleinigheid. Het is een operatie die zeker in de eerste maanden veel van u zal vragen in de zin van fysiotherapie, zelf veel en trouw oefenen en het lopen met krukken. Voor een goed resultaat is het nauwkeurig volgen van het revalidatieprogramma belangrijk. Goede samenwerking tussen patiënt, orthopedisch chirurg en fysiotherapeut is hiervoor noodzakelijk. De totale revalidatie vergt ongeveer 6 9 maanden. Voordelen van de operatie Na de operatie en de revalidatie zal de knie steviger aanvoelen en is het doorzakken met draaibewegingen bij circa negentig procent van de patiënten geheel verdwenen. De nieuwe kruisband is echter altijd zwakker dan de oorspronkelijke. Een nieuw letsel is dus wel degelijk mogelijk en u moet zelf uiteindelijk beslissen of u het risico van een nieuwe beschadiging neemt. De kans op een nieuw letsel is over het algemeen groter bij bal- en contactsporten zoals voetbal en hockey. Elleboogkrukken Bij Evean Winkel kunt u twee elleboogkrukken lenen op vertoon van uw lidmaatschapsbewijs. Indien u geen lid bent, kunt u krukken huren. U dient altijd uw legitimatiebewijs mee te nemen. De elleboogkrukken dient u voor de geplande operatie te halen en naar het ziekenhuis mee te nemen. Het adres van de Evean Winkel vindt u onder aan deze folder. Fysiotherapie U dient 1 week voor de ziekenhuisopname een afspraak te maken met de afdeling fysiotherapie, voor het aanmeten van een brace. U vindt het telefoonnummer onder aan deze folder.

2 Voorbereiding voor de operatie In principe hoeft u géén voorbereidingen te treffen m.b.t. ontharen of laxeren. Is het op de opnamedag langer dan 2 dagen geleden dat u ontlasting heeft gehad dient u dit aan te geven tijdens het opnamegesprek. Operatiedag U dient op het aangegeven tijdstip aanwezig te zijn op de verpleegafdeling. De juiste locatie wordt door het planbureau aangegeven. De opnametijd is niet altijd de operatietijd. De operatie kan soms een half uur tot twee uur later plaatsvinden. De verpleegkundige op de afdeling heeft met u voor de ingreep nog een kort gesprek over de gang van zaken, daar kunt u evt. nog vragen stellen voordat u geholpen wordt. De operatie duurt gemiddeld 1 uur. Welke verdoving wordt toegepast De operatie vindt plaats onder algehele narcose of plaatselijke verdoving (= ruggenprik). Plaatselijke verdoving kan worden gecombineerd met een slaapmiddel, waardoor u weinig of niets van de operatie merkt. Met de anesthesioloog heeft u op de polikliniek de wijze van verdoving besproken. U kunt dit nalezen in de folder "informatie voor patiënten over anesthesie" die u krijgt uitgereikt tijdens uw bezoek aan de polikliniek Anesthesie. Ook wordt er tegenwoordig steeds vaker een zenuwblok in de lies gegeven, om zo de pijn de 1 e dag goed te onderdrukken. Operatie: de semitendinosis/gracilis of hamstrings techniek Bij deze techniek wordt een nieuwe kruisband gemaakt van twee pezen van de hamstrings, de semitendinosis en de gracilis pees. Soms is alleen de semitendinosispees dik en lang genoeg, zodat er maar één pees gebruikt wordt. Met behulp van een richtapparaat wordt een boorkanaal in het onderbeen gemaakt waar de pees later door wordt getrokken. Met een ander richtapparaat wordt een boorkanaal in het bovenbeen gemaakt (zie onderstaande figuren).

3 Operatie: Bot-Patellapees-Bot Voor het vervangen van de voorste kruisband wordt het middelste deel van de knieschijfpees met een stukje bot aan beide zijden gebruikt, ongeveer 10 mm in doorsnee. De ingreep in het gewricht wordt gecontroleerd met een kijkoperatie. De nieuwe kruisband wordt op de oorspronkelijke plaats van de voorste kruisband vastgezet met 2 oplosbare schroeven. De operatie duurt gemiddeld een uur. Na de operatie is er een litteken aan de voorzijde van de knie.

4 Mogelijke complicaties: 1. Wondinfectie 2. Trombose 3. Vaatletsels 4. Zenuwletsels 5. Dystrofie 6. Eenderde van de patiënten heeft na de operatie last van een blijvend doof gevoel naast het litteken. 7. Het operatiegebied en het litteken kunnen gevoelig of pijnlijk blijven. 8. Soms ontstaat tijdens de revalidatiefase pijn in de knieschijfpees door relatieve overbelasting. Dit is met fysiotherapie en belastingsvermindering over het algemeen goed te verhelpen. In 30% van de gevallen is dit echter blijvend. 9. Af ten toe wordt de knie stijf en kan niet goed gebogen of gestrekt worden. Soms moet er met een kijkoperatie littekenweefsel worden verwijderd. 10. In 10% van de gevallen rekt de nieuwe eigen kruisband binnen een jaar alsnog uit en wordt de knie weer instabiel. Dit gebeurt dan zogenaamd spontaan, hetgeen betekent dat tot op heden niemand weet waarom zoiets kan gebeuren. 11. Herseninfarct, hersenbloeding, CVA 12. Hartinfarct, hartritmestoornissen 13. Overlijden. Zoals bij iedere operatie is er een kans dat u overlijdt, dit komt gelukkig zelden voor. 14. Andere In de volgende gevallen dient u met de behandelend arts contact op te nemen: - als de wond gaat lekken - als de hele knie dik of rood wordt en meer pijn gaat doen - als u het niet vertrouwd Na de operatie Nabehandeling algemeen Voor en gedurende de eerste dag na de ingreep krijgt u via het infuus antibiotica toegediend om een ontsteking met bacteriën tegen te gaan. Vanaf de allereerste dag tot 6 weken na de ingreep krijgt u antistolling d.m.v. Fraxiparine injecties om trombose en longembolie tegen te gaan. De eerste dagen na de operatie wordt met behulp van fysiotherapie de knie weer tot ongeveer negentig graden gebogen en volledig gestrekt. Tegen pijn en zwelling worden medicijnen en ijspakkingen gegeven, maar een kruisbandoperatie is over het algemeen na de eerste 3 dagen niet meer erg pijnlijk. Als de strekking, buiging, pijn en zwelling onder controle zijn leert u lopen met een kniebrace en twee krukken. Daarna kunt u het ziekenhuis verlaten. De opnameduur is meestal 1 dag. De eerste weken staan naast pijn- en zwellingvermindering in het teken van optimalisering van de strekking en buiging, alsook herstel van het spiergevoel en looptraining. De fysiotherapeut zal u hiervoor behandelen. Het is de bedoeling dat u na zes weken weer kunt lopen zonder krukken en kunt fietsen en autorijden, mede afhankelijk van uw vorderingen. Na de operatie duurt het ongeveer zes weken voordat de pees vastgegroeid is in het bot. Daarnaast wordt de getransplanteerde pees omgezet in levend peesweefsel wat uiteindelijk een blijvende stevigheid geeft. Dit proces duurt ongeveer twaalf maanden. Een vast revalidatieschema is nodig om te voorkomen dat de pees te vroeg wordt overbelast. Bij licht lichamelijk werk kunt u waarschijnlijk na zes weken weer een begin met

5 werken maken. Bij zwaarder werk kan dit tien tot twaalf weken duren en bij heel zwaar werk wel 4 maanden. Het duurt zes tot acht maanden voordat de kruisband weer volledig kan worden belast en contactsporten in wedstrijdverband weer verantwoord zijn. Deze beslissing zult u samen met de orthopedisch chirurg en de fysiotherapeut nemen. Voor elke patiënt is de situatie verschillend. Indien de knie goed reageert, niet gezwollen of pijnlijk is, kan in het algemeen na 12 weken worden gestart met hardlopen op de lopende band en later op vlak terrein. Nabehandeling per dag Operatiedag U komt van de operatie kamer met een drukverband en een wonddrain. Het been moet iets verhoogd worden gelegd ( geen kussen onder de knie of voet). Wanneer het gevoel in het geopereerde been terug is mag u starten met de oefeningen, zoals besproken tijdens de afspraak op de afdeling fysiotherapie van het Zaans Medisch Centrum. Na de operatie 1 e dag: - Het drukverband en de wonddrain worden door de verpleging verwijderd - Er wordt gestart met fysiotherapeutische behandeling: (Let op: al deze oefeningen worden de 1 e keer onder begeleiding van de fysiotherapeut gedaan) - Nadruk bij het oefenen ligt op de strekking van de knie, daarnaast wordt ook de buiging geoefend - Looptraining met brace & 2- krukken, (wanneer er genoeg controle over de spieren is. - De brace hoeft alleen gedragen te worden tijdens het lopen - Lopen naar het toilet is pas mogelijk wanneer u voldoende controle over het geopereerde been heeft en u zich veilig en zelfstandig met krukken en beperkte belasting kunt verplaatsen - Traplopen - Ontslag is afhankelijk van het zelfstandig kunnen functioneren met beperkte belasting middels knie brace en 2-krukken. Er moet coördinatief goed gelopen worden. Ontslag In het algemeen kunt u binnen 1-2 dagen weer naar huis. Belangrijk is dat u thuis het een en ander geregeld heeft; o.a. Dat u vervoer naar huis heeft geregeld. Gedurende de eerste 6 weken na de operatie is het niet toegestaan zelf te rijden, i.v.m. de verzekering. Evt. wat hulp i.v.m. huishoudelijk werk.

6 Nazorg bij ontslag Richtlijnen voor de eerste weken na de operatie U mag tot 3-4 weken na de operatie uw geopereerde been maar gedeeltelijk belasten. U kunt thuis alle activiteiten na overleg met de fysiotherapeut en op geleide van de pijn uitbreiden. In de 1 e week na de operatie dient u uw voet veel hoog te leggen om zwelling tegen te gaan. Verdere instructies krijgt u van de fysiotherapeut Douchen en in bad kan pas als de hechtingen verwijderd zijn. Poliklinische controle Na ongeveer 2-3 weken wordt u terugverwacht voor poliklinische controle. De hechtingen worden dan verwijderd. Deze afspraak wordt voor u geregeld en krijgt u bij ontslag mee. Zonodig vindt nogmaals een poliklinische controle plaats. Fysiotherapeutische nabehandeling Fysiotherapeutische nabehandeling zal plaatsvinden in de oefenzaal van de unit fysiotherapie, doorgaans op: Dinsdag u. Donderdag u. Tot 4 weken na de operatie: - Looptraining zonder brace, het al of niet blijven dragen van de brace wordt beoordeeld door de fysiotherapeut - Het lopen zonder brace wordt geperfectioneerd. In eerste instantie met 2-krukken dit wordt afgebouwd naar lopen zonder hulpmiddelen in overleg met uw fysiotherapeut - De bewegelijkheid in de knie wordt geoefend - De oefentherapie wordt uitgebreid - Er wordt gestart met fietsen op een hometrainer, vanaf 2 wkn. na de operatie - Er wordt veel aandacht besteed aan de stabiliteitsoefeningen van de knie Na 6 weken: - Polibezoek, bij de orthopeed - Fietsen buiten en autorijden is toegestaan (in overleg met uw fysiotherapeut) - De oefentherapie is gericht op verbeteren van de mobiliteit, kracht, stabiliteit en coördinatie (algehele functie van uw knie) Na 8 weken.: - Zwemmen is mogelijk, geen schoolslag Na 10 weken: - Starten met hardlopen ( in overleg) Na 14 weken tot 6 maanden: - Starten met veelzijdig doelgerichte training eventueel gevolgd door sportspecifieke training en conditie (afhankelijk van de gestelde doelen) - Voorwaarde om te starten met sportspecifieketraining: - Volledige bewegings mogelijkheid - 2x per week 30 min kunnen hardlopen, zonder ontstekingsreactie of napijn

7 (dit niveau moet gedurende 3 weken stabiel gebleven zijn) - u moet naast de fysiotherapie en 2x per week hardlopen, 1x per week intensief zelfstandig kracht/ coördinatie/stabiliteit trainen Na 6-9 maanden: - starten met sporten, afhankelijk van type sport en intensiteit Bij vragen na ontslag Vòòr uur verzoeken wij u contact op te nemen met de verpleegafdeling van uw verblijf, d.w.z. verpleegafdeling orthopedie 2 Noord. Indien u opgenomen bent geweest op de Dagopname verzoeken wij u na uur, 's avonds en 's nachts tot 8.00 uur de volgende ochtend, contact op te nemen met de afdeling Spoedeisende Hulp. Na 8.00 uur de volgende ochtend verzoeken wij contact op te nemen met de polikliniek Orthopedie of uw huisarts. Indien u opgenomen bent geweest op de Verpleegafdeling orthopedie verzoeken wij u na 8.00 uur de volgende ochtend contact op te nemen met de polikliniek Orthopedie of uw huisarts. Belangrijke telefoonnummers Verpleegafdeling orthopedie : (075) Spoedeisende Hulp : (075) Polikliniek Orthopedie : (075) Fysio Centrum Zaanland : (075) Planbureau (tussen u.) : (075) Het nummer van Evean Winkel is (0900) en deze is geopend op werkdagen van uur. Heeft u nog vragen Heeft u na het lezen nog vragen dan kunt u deze tijdens het opnamegesprek stellen. Tot slot Deze brochure betreft een algemene voorlichting en is bedoeld als extra informatie naast het gesprek met uw behandelend arts. Bijzondere omstandigheden kunnen tot wijzigingen aanleiding geven. Dit zal altijd door uw arts aan u kenbaar worden gemaakt.