Voorste-kruisbandreconstructie

Transcriptie

1 ORTHOPEDIE Voorste-kruisbandreconstructie BEHANDELING

2 Voorste-kruisbandreconstructie Binnenkort komt u naar het St. Antonius Ziekenhuis voor een zogenaamde voorste-kruisbandreconstructie. Daarbij wordt uw oude, kapotte voorste kruisband vervangen door een nieuwe. Door de operatie verbetert de stabiliteit van uw knie. In deze folder vindt u informatie over de operatie, wat u ervan kunt verwachten en hoe u er zo snel mogelijk van herstelt. U wordt een of twee dagen in het ziekenhuis opgenomen. De kruisband en het kniegewricht Het kniegewricht bestaat uit twee botdelen; het scheenbeen en het dijbeen (zie afbeelding). De uiteinden daarvan zijn bedekt met een laagje kraakbeen, zodat de knie soepel beweegt. Deze kraakbeenlaag is elastisch en kan schokken en stoten opvangen. Aan de binnen- en buitenkant van de knie zit een meniscus. De voorste kruisband ligt midden in het kniegewricht en voorkomt dat het onderbeen tijdens lopen en draaibewegingen naar voren schiet. De band kan scheuren bij het sporten of een ongeluk. Meestal geeft dit een knappend gevoel op het moment dat u de knie verdraait of door de knie gaat. Behandelmogelijkheden De klachten bij een gescheurde knieband (door de knie zakken of een instabiel gevoel) kunnen worden behandeld met fysiotherapie of met een kniebrace (band om de knie), of met een operatie: een reconstructie van de voorste kruisband. Welke behandeloptie het meest geschikt is voor u, hangt af van uw klachten, (sport)belasting, conditie van het kniegewricht en uw leeftijd. Het kniegewricht 1

3 Wat mag u verwachten? Het doel van de kruisbandreconstructie is het herstel van de stabiliteit van de knie. Inmiddels is met deze operatie zoveel ervaring opgedaan, dat de stabiliteit van de knie bij veruit de meeste patiënten inderdaad sterk verbetert. Daarnaast neemt de kans op ontwikkeling van verdere schade in de knie in de toekomst, af. De operatie Verdoving De operatie vindt plaats onder algehele narcose (waarbij u in diepe slaap wordt gebracht) of plaatselijke verdoving: een ruggenprik. Plaatselijke verdoving kan worden gecombineerd met een slaapmiddel, waardoor u weinig of niets van de operatie merkt. Bij de opname kunt u uw voorkeur met de anesthesioloog (de verdovingsarts) bespreken. De ingreep Bij een voorste-kruisbandoperatie verwijdert de arts eerst de resten van de oude kruisband. Op de plaats van de oorspronkelijke kruisband wordt een nieuwe band geplaatst. Deze nieuwe band wordt gemaakt van: één of twee hamstringpezen uit het bovenbeen (de hamstrings), of; een knieschijfpees met een botblokje uit de knieschijf en het scheenbeen (patellapees) of; als bovenstaande niet mogelijk blijkt, een deel van de knieschijfpees of hamstringpees van een donor. De nieuwe band vormt een dikke, stevige bundel midden in de knie. Het hangt af van uw activiteiten, bijkomende klachten, maar ook van de voorkeur van de arts en de staat van uw knie, welke techniek de voorkeur heeft. De arts bespreekt dit van tevoren met u. De operatie is een kijkoperatie. Daarbij brengt de arts een buis (een artroscoop: een kijkertje voor in een gewricht) via een klein sneetje in uw knie. De buis is via een camera met een monitor verbonden. De arts kan daardoor goed zien waar in de knie de buis zich bevindt. Door de buis stroomt spoelvocht dat door een tweede sneetje weer afloopt. Via een derde sneetje brengt de arts instrumenten in waarmee hij de ingreep uitvoert. instrument kijkoperatie techniek camera plaatsing nieuwe kruisband De arts bekijkt via de scoop niet alleen de kruisbanden, maar ook de rest van de knie. Eventuele beschadigingen van het kraakbeen en de meniscus behandelt hij tegelijkertijd. Om de structuren van de knie goed te kunnen zien, wordt de operatie onder bloedleegte uitgevoerd. Dit betekent dat het bloed uit het operatiegebied wordt weggestreken. Een opgepompte bloeddrukband zorgt er vervolgens voor dat er geen bloed naar de knie kan stromen. 2

4 De operatie duurt tussen de 45 en 90 minuten. Na de operatie Na de operatie wordt u naar de verpleegafdeling Orthopedie gebracht. Daar wordt uw been bevestigd aan een zogenaamde motorschiene (spreek uit: motorsjiene ). Dat is een apparaat waarmee uw knie automatisch wordt gestrekt en gebogen. De ochtend na de operatie komt de fysiotherapeut bij u langs. Hij helpt u uit bed, oefent buig- en strekbewegingen met u en leert u te lopen met krukken. Als alle controles goed zijn en de orthopedisch chirurg en fysiotherapeut zijn tevreden over het herstel, dan mag u naar huis. Tegen pijn en zwelling kunt u medicijnen krijgen. Complicaties Bij elke operatie is er een kans op complicaties, dus ook bij een voorste-kruisbandreconstructie. Gelukkig komen deze maar weinig voor. Bij de voorste-kruisbandreconstructie is er een kans op: een verstopping van een bloedvat in het been (trombose). Wanneer dit niet behandeld wordt, kan er een stolsel naar de longvaten of hersenvaten schieten. Dit kan zeer ernstige gevolgen hebben. In het ziekenhuis krijgt u daarom een injectie om trombose te voorkomen. Trombose is herkenbaar aan een dikke en pijnlijke kuit; een beschadigde huidzenuw door de sneetjes in uw huid. Dit geeft een doof gevoel in een gedeelte van de huid van uw onderbeen; een stijve knie door de vorming van littekenweefsel. Dit kan vooral gebeuren als de operatie te snel na het ontstaan van het letsel is uitgevoerd; een infectie. De kans hierop is erg klein, maar het kan ernstige gevolgen hebben voor het gewrichtskraakbeen; een nabloeding. Het kan nodig zijn deze te hechten; een kneuzing als de bloeddrukband om de knie bloedleeg maken lang om uw been heeft gezeten. Dit gaat vanzelf weer over; een gevoelig litteken als u knielt; een minder goed werkende knie. Dat kan als er littekenweefsel in de knie is gevormd. Dit gebeurt in ongeveer vier procent van de gevallen. Intensieve behandeling is dan nodig en soms zelfs een nieuwe operatie; het uitrekken van de nieuwe kruisband in de revalidatieperiode, waardoor de knie weer wat speling krijgt. Overkomt dit u, vertel het uw arts; pijn in de knieschijf. Dit is met fysiotherapie en rust over het algemeen goed te verhelpen. Let op: gaat uw wond lekken, wordt uw knie dik en rood en gaat deze meer pijn doen? Waarschuw dan uw behandelend arts. 3

5 Weer naar huis (ontslag) Als u weer naar huis mag, krijgt u de volgende zaken mee: afspraak voor controle, die ongeveer twee weken na de operatie plaatsvindt; eventuele recepten; een machtiging en een overdracht voor de fysiotherapie buiten het ziekenhuis. Neemt u deze machtiging mee bij uw eerste bezoek aan de fysiotherapeut. U kunt u het beste laten behandelen door een fysiotherapeut die ervaring en voorzieningen heeft op het gebied van kruisbandrevalidatie. Een fysiotherapeut die hier bekend mee is, heeft inzicht in wat er tijdens sporten gebeurt en snapt daarom hoe u geblesseerd bent geraakt. Mochten er vóór uw controleafspraak klachten of complicaties optreden, overlegt u dan met uw fysiotherapeut of belt u met de poli Orthopedie. Adviezen voor thuis Tips: Voelt uw knie warm en gezwollen aan? Gebruik dan coldpacks (koude compressen). Deze kunt u kopen bij de drogist. Denk er bovendien aan dat u uw been omhoog legt. Paracetamol-tabletten van 500 mg zijn vaak al voldoende tegen de pijn. Lees goed de bijlsuiter voor het gebruik.neemt u deze zo nodig, maar slik maximaal vier keer per dag twee tabletten. Als dit onvoldoende helpt, neemt u dan contact op met de poli Orthopedie. Het is zinvol om voor uw opname al krukken te reserveren bij de thuiszorg. Revalidatie Het ondergaan van een voorste-kruisbandreconstructie is geen kleinigheid. Hoewel de operatie meestal niet erg pijnlijk is, vraagt de revalidatie veel van u. Zeker in de eerste maand na de operatie. Voor een goed resultaat is het belangrijk om het revalidatieprogramma nauwkeurig te volgen. 4

6 De eerste weken zijn erop gericht om pijn en zwellingen te verminderen. Ook leert u uw knie weer zo goed mogelijk te strekken en te buigen. De fysiotherapeut behandelt u hiervoor. U mag de eerste vier weken uw knie 50% belasten. Het is de bedoeling dat u na vier tot zes weken weer zonder krukken kunt lopen en dat u weer kunt fietsen en autorijden. Een vast revalidatieschema is nodig om te voorkomen dat u uw pees overbelast. Bij licht lichamelijk werk kunt u waarschijnlijk na twee tot zes weken weer gaan werken. Bij zwaarder werk kan dit tien tot twaalf weken duren. Voor elke patiënt is de situatie verschillend. Als uw knie goed reageert op de revalidatie en niet gezwollen of pijnlijk is, dan mag u na ongeveer acht weken hardlopen op vlak terrein. Na twaalf weken kan de fysiotherapeut beginnen met stabiliserende en functionele oefeningen zoals het maken van draaibewegingen met uw knie. Sportspecifieke oefeningen worden zes maanden na de operatie gestart. Het duurt zeven tot negen maanden voordat u de kruisband weer volledig kunt belasten en contactsporten (sporten waarbij u fysiek in contact kunt komen met een medespeler) weer verantwoord zijn. Wanneer u de kruisband weer volledig kunt belasten, beslist u samen met de orthopedisch chirurg en fysiotherapeut. Oefeningen voor thuis Hieronder vindt u oefeningen voor de spieren van uw bovenbeen en voeten. Deze oefeningen helpen de zwelling van uw knie te verminderen. Ook helpen deze oefeningen trombose te voorkomen. Alle oefeningen moet u zittend doen, op een bed of bank bijvoorbeeld. De oefeningen doet u met het been gestrekt voor u, ongeveer vijf keer per dag. U herhaalt elke oefening tien keer. Beweeg in een rustig tempo uw voet en enkel zo ver mogelijk naar u toe en van u af. Leg een opgevouwen handdoek onder uw knie. Span de spier van uw bovenbeen aan door uw knie te strekken en uw voet iets op te tillen. De knie moet contact blijven houden met de handdoek. Houd de spier vijf tot tien seconden aangespannen. Leg een opgevouwen handdoek onder uw knie. Druk uw hak in de ondergrond alsof u de knie buigt. Ga op een stoel zitten. Buig en strek afwisselend uw knie in een rustig tempo. Daarbij schuift uw voet over de grond. De oefening mag geen pijn doen. Als uw knie opzwelt of pijn gaat doen, dan is dat een teken dat u het rustiger aan moet doen. 5

7 Vragen? Hebt u na het lezen van deze folder nog vragen? Stelt u deze dan gerust aan uw behandelend arts of aan een verpleegkundige. Eenmaal thuis kunt u met vragen bellen met de poli Orthopedie. U vindt de contactgegevens in het grijze adreskader achter in deze folder. Bron: Nederlandse Orthopedische Vereniging (NOV) 6

8 St. Antonius Ziekenhuis T E patienteninformatie@antoniusziekenhuis.nl Spoedeisende Hulp Orthopedie Locaties en bezoekadressen Ziekenhuizen St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn) Poliklinieken St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern 7

9 Meer weten? Ga naar Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis ORT 05/11-14