Exemplarische geneesmiddelenlijst Bachelor fase Erasmusarts

Transcriptie

1 Exemplarische geneesmiddelenlijst Bachelor fase Erasmusarts Farmacologieleerboeken vermelden vaak enorme aantallen geneesmiddelen, waar de geneeskundestudenten mee worden overstelpt. Het is niet de bedoeling om van al deze geneesmiddelen de fijne details te weten; het is daarentegen veel belangrijker en relevanter om de algemene farmacologische principes van de belangrijkste geneesmiddelgroepen te begrijpen. Onderstaande lijst bevat voorbeelden van de belangrijkste vertegenwoordigers van de betreffende geneesmiddelgroepen. De lijst omvat geneesmiddelen, die exemplarisch zijn voor een bepaalde groep, danwel uitzonderlijke eigenschappen hebben binnen een groep. De meeste geneesmiddelgroepen worden grotendeels behandeld in een specifiek thema, dit staat aangegeven bij de groep. Echter vanwege bredere toepassing kunnen geneesmiddelen in meerdere of andere thema s ook worden behandeld. Kennis van de geneesmiddelen inclusief effecten, farmacologisch werkingsmechanisme, farmacokinetische kenmerken, bijwerkingen, toxiciteit en belangrijkste indicaties moet worden opgedaan tijdens de opleiding. Bij meerdere geneesmiddelen binnen dezelfde groep is het belangrijk te weten waarin de geneesmiddelen van elkaar verschillen. Het is niet de bedoeling om met deze lijst een aanzet tot een formularium te maken. In de verschillende ziekenhuizen en in farmacotherapie overleg tussen huisartsen en openbare apothekers wordt op basis van verschillende criteria de keuze voor het in assortiment nemen van een specifiek geneesmiddel binnen een farmacotherapeutische groep gemaakt. Indien een geneeskundestudent of arts wordt geconfronteerd met lokale verschillen hierin, en deze benadert met een gezonde beoordeling van de algemene principes van de farmacologie, dan zal hij/zij in staat zijn de specifieke details van het lokaal toegepaste geneesmiddel te begrijpen en het betreffende geneesmiddel uiteindelijk verstandig toe te passen in de praktijk. Van de genoemde geneesmiddelen wordt verwacht dat de student, na behandeling in het betreffende thema, bekend is met: De stofnaam van het geneesmiddel De farmacologische groep met hoofdwerkingsmechanisme De therapeutische groep met de belangrijkste indicatie(s) De belangrijkste bijwerking(en) De toxiciteit, is het een relatief veilig geneesmiddel of juist risicovol De interacties, alleen indien deze klinisch van belang zijn De kinetiek, werkingsduur, renale of hepatische klaring en metabolisme indien dit op het college expliciet behandeld is.

2 Bloed (thema 1B) Middelen bij anemie door ferrofumaraat ijzergebrek Cobalaminen en foliumzuur foliumzuur hydroxocobalamine (vitamine B12) Lipidenverlagende simvastatine middelen statines atorvastatine fibrat bezafibraat en gemfibrozil harsen colestipol colestyramine cholesterolabsorptieremm ezetimibe er Anticoagulantia heparine heparinegroep nadroparine danaparoïde fondaparinux cumarinederivaten acenocoumarol fenprocoumon Overige anticoagulantia dabigatran rivaroxaban hirudine Trombocytenaggregatiere acetylsalicylzuur mmers abciximab tirofiban clopidogrel dipyridamol epoprostenol Thrombolytica streptokinase alteplase Haemostatica fytomenadion tranexaminezuur Haematopoetische epoëtine alfa/beta groeifactoren filgrastim Tractus circulatorius (thema 1B) Diuretica thiazidediuretica lisdiuretica kaliumsparende diuretica β Sympathicolytica (betablokkers) Ca-antagonisten dihydropyridinen Overige Calciumantagonisten RAS-remmers ACE-remmers Angiotensine II (AT 1 )-antagonisten Renineremmers Nitraten Anti-aritmica (Vaughan-Williams classificatie) Klasse Ia Klasse Ib Klasse Ic Klasse ll hydrochloorthiazide chloorthiazide chloortalidon furosemide bumetanide triamtereen spironolacton propranolol atenolol metoprolol amlodipine nifedipine verapamil diltiazem captopril enalapril losartan aliskiren nitroglycerine isosorbide-5- mononitraat (ISMN) isosorbidedinitraat (ISDN) disopyramide kinidine procainamide fenytoine lidocaine flecainide propafenon atenolol Klasse Ill amiodaron sotalol Klasse IV Hartglycosiden Antihypotensiva diltiazem verapamil digoxine dobutamine dopamine

3 Tractus respiratorius (thema 1B) Hormonen en stofwisseling (thema 1C & thema 3A) Hoestprikkeldempende middelen noscapine codeïne β 2 -sympathicomimetica salbutamol salmeterol formoterol fenoterol terbutaline Xanthinederivaten Theofylline Parasympathicolytica ipratropium tiotropium Inhalatieglucocorticosteroiden beclomethason fluticason budesonide ciclesonide Antileukotriënen montelukast Overige middelen bij astma en omalizumab chronisch obstructieve longziekten acetylcysteine Tractus digestivus (thema 1C) Antacida algedraat magnesiumoxide H 2 receptorantagonisten ranitidine cimetidine Protonpompremmers omeprazol pantoprazol Mucosaprotectiva sucralfaat Anti-emetica H 1 - cinnarizine receptorantagonisten fenothiazinen domperidon metoclopramide 5HT 3 -receptorantagonisten ondansetron granisetron Overige anti-emetica scopolamine Middelen bij diarree loperamide Middelen bij obstipatie contact bisacodyl laxantia sennosiden A+B osmotisch werkende laxantia lactulose volumevergrotende laxantia macrogol psylliumvezels Middelen bij chronische sulfasalazine darmontstekingen mesalazine azathioprine infliximab Antivirale middelen lamivudine entecavir interferon ribavirine Corticosteroiden Glucocorticoiden Mineralocorticoiden Geslachtshormonen Androgenen Oestrogenen Progestagenen Anticonceptiva oraal Anticonceptie lokaal Anticonceptie parenteraal Anabole steroiden Antihormonen Hormonen van de hypofysevoorkwab Hormonen van de hypofyseachterkwab Hormonen van de hypothalamus Agonisten Antagonisten Bloedglucoseverlagende middelen Insulinen Sulfonylureumderivaten Biguaniden α-glucosidaseremmers Thiazolidinedionen Meglitiniden Selectieve dipeptidylpeptidase 4 (DPP-4) remmer Bloedglucoseverhogende middelen Thyreomimetica Thyreostatica Calciumregulerende middelen Bisfosfonaten Overige calciumregulerende middelen prednisolon hydrocortison dexamethason fludrocortison testosteron estradiol ethinylestradiol tibolon progesteron lynestrenol diverse combinaties en sterktes IUD met levonorgestrel medroxyprogesteron nandrolon clomifeen cyproteron choriongonadotrofine somatropine puregon pregnyl desmopressine busereline leuproreline cetrotide orgalutran insuline tolbutamide glibenclamide glimepiride metformine acarbose rosiglitazon pioglitazon repaglinide vildagliptine sitagliptine glucagon levothyroxine liothyronine carbimazol propylthiouracil thiamazol radioactief jodium( 131 I) alendroninezuur etidroninezuur calcitonine raloxifeen parathyroidhormoon (PTH)

4 Middelen bij maligne aandoeningen (thema 2A) Middelen bij huidaandoeningen (thema 2B) Alkylerende stoffen en verwante verbindingen Antimetabolieten Antitumor-antibiotica Antimitotische cytostatica Topo-isomerase-remmers I II Overige cytostatica Hormonen en antihormonen Immunomodulantia Tyrosine kinaseremmers Overige middelen bij maligne aandoeningen cyclofosfamide ifosfamide dacarbazine lomustine cytarabine methotrexaat gemcitabine fluorouracil mercaptopurine doxorubicine mitoxantron bleomycine daunorubicine epirubicine vincristine paclitaxel vinblastine docetaxel irinotecan topotecan etoposide cisplatine carboplatine oxaliplatine amsacrine asparaginase tamoxifen anastrazol flutamide gosereline letrozol megestrol bevacizumab trastuzumab cetuximab panitumumab rituximab interferon-a imiquimod imatinib gefitinib thalidomide Bases en indifferente middelen lanette creme/zalf zinkoxide Dermatocorticosteroiden hydrocortison triamcionolon bethamethasonvaleraat clobetasol bacteriele huidinfecties fusidinezuur virale huidinfecties valacyclovir dermatomycosen miconazol Middelen bij acne vulgaris benzoylperoxide Middelen bij infectieziekten (thema 2B) Antimicrobiële middelen β Lactam antibiotica Penicillinen benzylpenicilline flucloxacilline amoxicilline amoxicilline + clavulaanzuur Cefalosporine cefuroxim ceftazidim Carbapenems meropenem imipenem Tetracyclinen doxycycline tetracycline Aminoglycosiden neomycine tobramycine gentamicine Macroliden en clindamycine erytromycine claritromycine azitromycine clindamycine Sulfonamiden/Trimethoprim co-trimoxazol (sulfamethoxazol + trimethoprim) Chinolonen ciprofloxacine norfloxacine lefloxacine Middelen bij urineweginfecties nitrofurantoine Tuberculosemiddelen isoniazide rifampicine pyrazinamide ethambutol

5 Overige antimicrobiele middelen fusidinezuur metronidazol vancomycine Anthelminthica mebendazol praziquantel Antiprotozoica Malariamiddelen chloroquine mefloquine kinine atovaquon/proguanil Antivirale middelen DNA polymerase remmers aciclovir foscarnet ganciclovir ribavirine Reverse transcriptaseremmers zidovudine lamivudine adefovir tenofovir nevirapine efavirenz abacavir Proteaseremmers saquinavir ritonavir lopinavir atazanavir lmmunomodulatoren interferon alfa Antimycotica Polyenen amfotericine B nystatine Imidazolen, triazolen ketoconazol fluconazol miconazol itraconazol Echinocandinen caspofungine Antimetabolieten flucytosine Overig terbinafine Middelen bij allergischaandoeningen (thema 2B) Antihistaminica (H1- receptorantagonisten) cetirizine terfenadine fexofenadine Cromonen cromoglicinezuur Analgetica,antirheumatica en jichtmiddelen (thema 2C) Niet-opioiden acetylsalicylzuur Prostaglandinesynthetase remmers ibuprofen diclofenac indometacine celecoxib Overige niet-opioiden paracetamol Opioiden morfine codeïne methadon oxycodon fentanyl tramadol pethidine Disease modifying antirheumatic drugs hydroxychloroquine (DMARD) ciclosporine methotrexaat sulfasalazine Anti-TNF-alfa adalimumab etanercerpt Anti-IL-6 tocilizumab Geneesmiddelen bij jicht allopurinol colchicine benzbromaron Anaesthetica en spierrelaxantia (thema 2C) Algehele anaesthetica inhalatie sevofluraan isofluraan Algehele anaesthetica intraveneus propofol midazolam etomidaat esketamine thiopental Lokale anaesthetica Lidocaine Bupivacaine Spierrelaxantia dystonie en botulinetoxine A spierspasmen baclofen succinylcholine rocuronium Cholinesteraseremmers (antagonisten) neostigmine pyridostigmine

6 Tractus uropoeticus (thema 3A) Vasopressine (V 2 ) agonist desmopressine Middelen bij urine-incontinentie oxybutinine tolterodine Middelen bij urineretentie finasteride alfuzosine Middelen bij erectiele disfunctie sildenafil Tractus genitalis femininus (thema 3A) Oxytocica oxytocine Prostaglandine analogen carboprost sulproston Middelen bij vaginale aandoeningen clotrimazol estriol vaginaal α-glucosidaseremmers Thiazolidinedionen Meglitiniden Selectieve dipeptidylpeptidase 4 (DPP-4) remmer Bloedglucoseverhogende middelen Thyreomimetica Thyreostatica Calciumregulerende middelen Bisfosfonaten acarbose rosiglitazon pioglitazon repaglinide vildagliptine sitagliptine glucagon levothyroxine liothyronine Carbimazol propylthiouracil thiamazol radioactief jodium( 131 I) alendroninezuur etidroninezuur Hormonen en stofwisseling (thema 1C & thema 3A) Corticosteroiden Glucocorticoiden prednisolon hydrocortison dexamethason Mineralocorticoiden fludrocortison Geslachtshormonen Androgenen testosteron Oestrogenen estradiol ethinylestradiol tibolon Progestagenen progesteron lynestrenol Anticonceptiva oraal diverse combinaties en sterktes Anticonceptie lokaal IUD met levonorgestrel Anticonceptie medroxyprogesteron parenteraal Anabole steroiden nandrolon Antihormonen clomifeen cyproteron Hormonen van de hypofysevoorkwab choriongonadotrofine somatropine puregon pregnyl Hormonen van de hypofyseachterkwab desmopressine Hormonen van de hypothalamus busereline Agonisten leuproreline Antagonisten cetrotide orgalutran Bloedglucoseverlagende middelen insuline Insulinen Sulfonylureumderivaten tolbutamide glibenclamide glimepiride Biguaniden metformine Overige calciumregulerende middelen calcitonine raloxifeen parathyroidhormoon (PTH) Centraal zenuwstelsel (psychische aandoeningen) Slapeloosheid en hypnotica midazolam temazepam diazepam clonazepam Angststoornissen alprazolam oxazepam buspiron Antipsychotica haloperidol Klassiek pimozide chloorpromazine Antipsychotica clozapine Atypisch risperidon olanzapine Bipolaire stoornis lithium Antidepressiva Tricyclische amitriptyline antidepressiva nortriptyline imipramine Specifieke serotonine fluvoxamine heropname remmers (SSRI s) fluoxetine paroxetine MAO-remmers moclobemide Niet-tricyclische antidepressiva mirtazapine Middelen bij ADHD en narcolepsie methylfenidaat modafinil

7 Centraal zenuwstelsel (neurologische aandoeningen) Anti-epileptica Barbituraten fenobarbital Succinimidederivaten ethosuximide fenytoine Hydantoïnederivaten gabapentine Overige anti-epileptica carbamazepine valproinezuur lamotrigine Antiparkinsonmiddelen levodopa/benserazide carbidopa bromocriptine lisuride pergolide pramipexol selegiline amantadine apomorfine orfenadine ropinirol Middelen bij multiple sclerose glatirameer interferon beta-1a/1b Middelen bij dementie galantamine rivastigmine co-dergocrine Vertigomiddelen betahistine flunarizine piracetam Migrainemiddelen Aanval couperen sumatriptan rizatriptan acetylsalicylzuur/metoclop ramide Aanval voorkomen methysergide metoprolol Neuropatische pijn amitriptyline gabapentine Ophthalmologica Mydriatica Middelen bij glaucoom Beta-blokkers Prostaglandine analogon Koolzuuranhydraseremmers Diverse preparaten Antidota Immunosuppressiva (thema 2B) Middelen bij de behandeling van alcoholisme verslavingsziekten nicotineafhankelijkheid opioïdafhankelijkheid Psychostimulantia atropine timolol latanoprost acetazolamide acetylcysteïne naloxon flumazenil azathioprine ciclosporine tacrolimus sirolimus mycofenolaatmofetil basiliximab acamprosaat disulfiram nicotine bupropion methadon amfetamine cocaïne caffeïne MDMA( ecstasy ) LSD 9 - tetrahydrocannabinol (THC) fencyclidine strychnine Middelen bij keel-, neus- en ooraandoeningen Orofaryngeale mycosen miconazol nystatine Rinitis natriumchloride xylometazoline cromoglicinezuur fluticason Aandoeningen van de uitwendige aluminiumacetotartraat gehoorgang