Plant bomen met verstand! Uitval onder jonge aanplant eenvoudig terug te dringen
|
|
- Fedde de Koning
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 jaargang 6 NR Het is herfst en het aanplanten van bomen is alweer in volle gang. Bijna iedereen vindt het normaal dat de inboet onder de kostbare aanplant ongeveer tien procent bedraagt. Zelfs boomkwekers vinden dit hoge uitvalpercentage acceptabel. Pas als meer dan tien procent van de bomen uitvalt, of als het gaat om duurdere bomen, vragen opdrachtgevers de kwekers het verlies te compenseren. De uitval hoeft echter lang niet zo hoog te zijn. Voorwaarde is dat we bij het planten de beschikbare kennis gebruiken. Openbaar groen hoort in openbare ruimte De Boomwijzer in een nieuwe jas Stihl kettingolie en brandstof van hoge kwaliteit Aankondiging congres boomverzorgers 2004 Plant bomen met verstand! Uitval onder jonge aanplant eenvoudig terug te dringen Elk jaar worden in Nederland miljoenen bomen aangeplant. Daarvan gaat circa tien procent binnen het jaar dood. De kosten voor het vervangen van deze bomen zijn hoog. Ze vallen drie maal hoger uit dan die van de eerste aanplant, vooral vanwege de hoge arbeidskosten. Pius Floris Boomverzorging geeft waardevolle tips om de sterfte onder jonge aanplant te voorkomen. In de praktijk blijkt dat de meeste sterfte in het eerste jaar het gevolg is van te diep planten en van verdroging. Uitval in het tweede jaar of daarna komt in de regel op het conto van de inrichting van de plantplaats. Te diep planten Hoe zorgvuldig een boom ook wordt uitgegraven, er ontstaat altijd ernstige schade aan de wortels. De meeste van de fijne opnamewortels blijven achter in de grond en schuivende gronddeeltjes beschadigen de kwetsbare punten van de resterende wortels. De beschadigde wortels sterven af en gaan rotten. Ze verbruiken daarbij veel zuurstof uit het plantgat. Zuurstof, die de onbeschadigde wortels juist nodig hebben om de boom in leven te houden en te laten groeien. Als bomen te diep worden geplant, heeft dat een ongunstige invloed. De dode wortels verbruiken de beschikbare zuurstof en produceren veel kooldioxide. Die kooldioxide kan onder de opgebrachte lagen grond niet uitwasemen en blijft rond de wortels hangen. Uitwisseling van gassen rond de wortels is pas goed mogelijk als de bodembiologie zich weer heeft hersteld. Deze zorgt namelijk voor de aansluiting van de verschillende grondlagen. Dat proces duurt enkele jaren. Plantgat en verdroging Aanplant die in een te nat plantgat terechtkomt, verdroogt vaak eerder dan aanplant in een droog plantgat.
2 2 De diepte van het plantgat moet afhangen van de grondwaterstand. Het is een fabeltje dat bomen diep wortelen als de grond diep is gespit. Houd altijd een onbewerkte laag van minimaal twintig centimeter tussen de bodem van het plantgat en het grondwater. Een plantgat mag nooit in rechtstreeks contact staan met het grondwater. Als een plantgat te diep is, kan er kwelwater opkomen. De boom komt veel te nat te staan. Zuurstofgebrek en bodembederf zijn het ongewenste resultaat. Zorg er bij het uitgraven of uitboren van plantgaten voor dat de randen zo ruw mogelijk blijven. Haal liefst met de spade hele happen uit de rand. Dat geeft een betere aansluiting met de opvulgrond en voorkomt dat wortels langs de gladde randen van het plantgat groeien. Bemesting en lucht Geef jonge aanplant nooit minerale bemesting. De bomen maken daarvan veel bladmassa, die grote hoeveelheden water verdampt. De wortels kunnen in de eerste paar jaar niet genoeg aanvoeren om alle bladeren van zoveel water te voorzien. Het blad verdroogt. De boom hoeft in het eerste stadium niet hard te groeien. Het belangrijkste is dat hij aanslaat. Het is wel aan te bevelen om goede compost of Biovin door te mengen. Goede compost kent een minimumgehalte aan bodembacteriën. Biovin, compost van de resten die overblijven na het persen van druiven, bevat geen onkruid en wordt koud gecomposteerd. Dat levert een hoge kwaliteit op en veel bodembacteriën. Voeg echter ook van goede compost nooit méér toe dan twee procent van de inhoud van het plantgat. Anders gaat de bodem broeien en wordt het plantgat arm aan zuurstof. Houd het plantenmengsel altijd luchtig. Pas op met het bouwen van dijkjes en het laten vollopen van het plantgat met water! Daarvan kan de grond dichtslaan. Vooral lemige gronden hebben de neiging snel te verslempen. Oppervlakkige wortelgroei Soms willen we bomen in de bestrating planten. Deze bomen neigen ertoe hun hoogste wortels zo snel mogelijk te laten groeien in het cunetzand van de bestrating. Deze wortels zijn belangrijk want ze zorgen voor stabiliteit van de boom. Maar al na enkele jaren gaan die wortels de bestrating omhoog drukken en moeten er dure herstelwerkzaamheden plaatsvinden. Die beginnen met het afhakken van de belangrijke stabiliteitswortels. Deep Root wortelgeleiders in het plantgat voorkomen deze problemen. De investering verdient zich binnen enkele jaren terug. Het aanbrengen van Deep Root is vakwerk. Raadpleeg altijd vooraf een specialist. Bodembiologie De feitelijke aansluiting tussen de wortels van de boom en de grond, wordt verzorgd door mycorrhiza. Terecht krijgen deze wortelsymbionten de laatste jaren veel aandacht. Niet iedereen begrijpt even goed welke functie ze hebben en hoe ze groeien. Bomen met kluit of naaktwortelige bomen hebben per definitie weinig of geen mycorrhizae meer over. De schimmels groeien namelijk op de fijnste opnamewortels en die blijven voor negentig procent achter in de grond op de kwekerij. Als we sporen van de mycorrhizae meegeven in het plantgat, kunnen deze de nieuwe wortels snel koloniseren. Daardoor wordt de opname van voedsel snel hersteld. De kosten van een compleet pakketje bodembiologie voor de aanplant bedragen niet meer dan vier euro. Tree Saver Transplant bevat alle ingrediënten die de boom nodig heeft. Het directe resultaat is minder inboet. In het tweede jaar van groei worden de verschillen pas echt duidelijk! Boompalen Elke zaailing maakt zelf in eerste instantie een paaltje in de vorm van een penwortel. Toch zijn de eerste twee jaar na aanplant boompalen nodig om de kluit onbeweeglijk te verankeren in de grond. Dat voorkomt dat de ultradunne wortelaanwas keer op keer opnieuw afscheurt. Opdrukkende wortels zorgen voor veel overlast en hoge kosten.
3 3 Tips Voor het overzicht zetten we alle tips nog eens op een rijtje. Plant een boom nooit te diep. Maak een ruim plantgat met ruwe wanden. Laat minstens 20 centimeter onbewerkte grond tussen plantgat en grondwater. Meng niet meer dan twee procent goede compost of Biovin door de opvulgrond en gebruik nooit minerale mest bij de aanplant. Plaats Deep Root wortelgeleider om te voorkomen dat wortels de bestrating opdrukken. Meng Tree Saver Transplant door de opvulgrond. Gebruik korte boompalen en zet de boomband zeer strak om de boom. Knip alleen eenjarige scheuten weg. Of een plant goed groeit of niet, hangt af van véél meer factoren dan alleen van bemesting. Mineral nutrition of higher plants is één van de weinige boeken die dat snel duidelijk maken. Het boek werd al in 1986 uitgegeven door Academic Press en beleefde in 1999 zijn vierde druk. Pius Floris Boomverzorging wenst u dit jaar een vruchtbare aanplant! Korte boompalen stimuleren wortelgroei enorm. Een boom kunnen we het beste op een hoogte van 40 centimeter verankeren. Sla daartoe de boompalen 70 tot 80 cm diep in de grond. Zet ze licht schuin naar buiten en trek ze recht door de band zeer strak om de boom te spannen. (zie foto pagina 1). Na twee jaar hebben de palen geen functie meer. Ze kunnen dan worden verwijderd. Jeugdsnoei beperken Geef jonge aanplant nooit jeugdsnoei! Het houtweefsel bevat de suikers die een boom nodig heeft om het eerste blad en de nieuwe wortels te maken. Het verplanten heeft de boom verzwakt en nu heeft hij alle suikers nodig om te overleven. Elke tak draagt bij aan het aanmaken van zo veel mogelijk nieuw voedsel. Knip bij aanplant alleen de eenjarige scheuten weg. Deze bevatten namelijk weinig suikers en vragen veel water. De wortels kunnen dat niet allemaal aanvoeren. Knip driekwart van de eenjarige twijgen weg. Dat maakt de kans dat de boom aanslaat viermaal groter dan die van bomen die meteen jeugdsnoei moeten ondergaan. Horst Marschner schenkt in zijn boek veel aandacht aan het belang van silicium en andere mineralen. Daarmee wordt in onze dagelijkse praktijk geen of te weinig rekening gehouden. Ook behandelt Marschner de opname van mineralen door planten die goed voorzien zijn van mycorrhizae. Die is aanzienlijk beter dan die van planten die niet voldoende mycorrhizae hebben. Met dit boek wordt het dus mogelijk om goed te begrijpen waarom bomen in het stedelijk gebied echt niet genoeg hebben aan een plantgat met voldoende grond of voldoende doorwortelbare ruimte. Hoewel het boek in het Engels is geschreven, is het door zijn heldere presentatie toch goed toegankelijk. Mineral nutrition of higher plants behoort daarom tot de standaarduitrusting van elke boomspecialist. Pius Floris Titel: Mineral nutrition of higher plants Auteur: Horst Marschner Uitgever: Academic press ISBN: Prijs: circa 75,-
4 4 De stellingname van Jules Sondeijker: Na de fusie besloot de nieuwe gemeente Sittard-Geleen een ambtenaar te belasten met de zorg voor alle bomen. Een nieuwe functie, waarmee de gemeente duidelijk koos voor een gefundeerd boombeleid. Jules Sondeijker (40) is projectleider/vakspecialist bomen bij de afdeling Groen, Natuur en Landschap. In die functie werkt hij natuurlijk graag samen met Pius Floris Boomverzorging. Zijn werk is niet altijd dankbaar. Soms krijg ik tranen in de ogen als een boom moet wijken voor andere belangen. Maar als er iets moois voor in de plaats komt, kan ik daar ook weer van genieten. De Boomwijzer sprak met deze gedreven werker en laat hem zelf aan het woord. Prijzen en waarde Groen kent in de oude gemeente Sittard van oudsher een vooraanstaande plaats. Sittard herbergt één van de twee Rijksmonumentale parken in Nederland. Het stadspark werd aangelegd tussen 1922 en 1933 en heeft grote architectonische waarde. Monumentale bomen vervullen daarin een belangrijke rol. In de jaren 2000 en 2001 behaalde Sittard prestigieuze hoofdprijzen op het (inter)nationale Entente Florale. De waarde van het openbaar groen is voor iedereen duidelijk. Toch moet ik blijven vechten om het belang van de boom te verdedigen. Maar dat houdt me alert en betrokken. In de nieuwe fusiegemeente zoeken we vooralsnog naar een gemeenschappelijke modus. Met een bomenbeleidsplan probeer ik mijn draagvlak intern en extern te versterken. Door een heldere visie uit te dragen en door taken en belangen duidelijk af te bakenen. Diversiteit van het werk Op één werkdag krijg ik te maken met kapvergunningen, met het plannen van nieuwe bomen, met renovatie- en onderhoudsprojecten, met het bomenfonds en met schade die door bomen veroorzaakt is. Onlangs werd duidelijk dat de nieuwe gemeente in totaal 110 hectare bos in beheer heeft. Daar moeten we een weloverwogen beleid voor formuleren. Je snapt dat ik elke week voldoende uren draai! Als een spin in zijn web houd ik voeling met mijn eigen organisatie en met de partners daarbuiten. Mijn taak is om de belangen van bomen en van het openbaar groen te behartigen. Vanuit die positie zie ik me soms genoodzaakt om grote bouwprojecten stil te leggen. Dat is niet makkelijk, maar uiteindelijk dwingt dat respect af. En het geeft aan dat het groen in onze gemeente een heel belangrijke positie heeft gekregen. Openbaar groen hoort in de openbare ruimte Mentaliteit Een tijdje geleden moest ik na een ongeval de letselschade opnemen aan een boom. De auto stond nog ingedeukt langs de weg. Ik zag meteen dat de boom het niet zou overleven. Toen kwam er een klein ventje naar me toe, ik schat van een jaar of zes. Weet je wat die zei? Dat het toch zonde was van die boom! Kijk, dat is de mentaliteit die ik graag onder de mensen zou willen zien. Het besef dat zo n auto te repareren is of te vervangen door een nieuwe. Maar dat het zestig jaar kost om die boom te vervangen als het al lukt tenminste. Dat besef, dat is nog zeldzaam. Trend: groen in particuliere tuinen Het openbaar groen wordt in nieuwbouwprojecten steeds vaker ondergebracht in particuliere tuinen. Ik geloof wel dat je van een tendens kunt spreken. Het openbaar groen verdwijnt. Dat vind ik zorgelijk, vooral op de lange termijn. Want kijk eens welke problemen dat oplevert! Je zult zien dat de toegang tot de tuinen steeds lastiger wordt. Mensen bouwen schuttingen,
5 5 Pius Floris leggen perkjes aan, maken speelrekken voor hun kinderen. Je kunt het niemand kwalijk nemen, maar daardoor zijn de bomen wel steeds lastiger te bereiken. Terwijl de gemeente juist vaker onderhoud zou moeten plegen om de veiligheid te kunnen garanderen. Mensen moeten de toegang dulden in hun tuin, mogen geen bestrating aanbrengen onder de boomkroon en zo meer. Maar houdt iedereen zich aan die voorschriften? Ik ben van mening dat de kwaliteit van die bomen niet is gewaarborgd. Je ziet het scenario voor je. Het onderhoud wordt steeds duurder totdat de politiek het welletjes vindt. Dan worden de bomen afgegeven aan de huiseigenaren. Maar hebben die een visie op de bomen in stedelijk gebied? Ik vrees dat ze snel een vergunning zullen aanvragen om te kappen. Inzet vanuit het hart Het gevolg is dat we het openbaar groen kwijt raken. Bomen hebben een belangrijke functie. Ze zijn medebepalend voor de kwaliteit van de lucht die we ademen en van onze leefomgeving. De zorg daarvoor is een collectieve taak, die we ook in collectieve handen moeten houden. Ik doe dit werk met veel inzet en vanuit mijn hart. Want ik weet dat ik niet voor mezelf vecht, maar voor het welzijn en de leefomgeving van mijn kinderen. De zorg die we nu geven aan onze bomen, is bepalend voor de kwaliteit van hun toekomst. Vereerd en trots Kent u de Kring Praktiserende Boomverzorgers (KPB)? Dat is een club van circa 450 bomenmensen: wetenschappers, boomverzorgers, gemeentelijke boombeheerders, studenten, hoveniers en landschapsarchitecten. De KPB belegt zesmaal per jaar, op zaterdagen, een themamiddag. Daarop wordt een specifiek onderwerp toegelicht, besproken en bediscussieerd. De discussies zijn zeer interessant en tegelijk vaak erg vermakelijk. In het voorjaar van 2002 werd ik gekozen tot nieuwe voorzitter van deze Kring. Nu zenden we deze Boomwijzer toe aan u en aan ruim 3500 relaties in het land. Net als u hebben onze relaties allemaal met boomverzorging te maken. Ik vind dat ze ook lid zouden moeten zijn van de KPB, net als uzelf overigens! Ik zie dagelijks dat boombeheerders te weinig contact met elkaar hebben. Ze zijn elke dag opnieuw bezig met het uitvinden van wéér een wiel. Is dat nodig? Iedereen in ons vak heeft het druk genoeg om juist de tijd te nemen om met collega s te praten. Dat levert in de praktijk veel tijdwinst op. Van de KPB-leden zijn er 150 tevens lid van de International Society of Arboriculture (ISA). De ISA heeft 46 afdelingen over de hele wereld en telt meer dan vijftienduizend leden. De ISA geeft boeken uit, maakt een certificeringsprogramma voor boomverzorgers en beheert een mondiaal bomenfonds ter stimulering van onderzoek en veiligheid. In augustus was ik namens Nederland voor de derde keer afgevaardigd naar het jaarlijkse congres van de ISA in Seattle. Geslaagd! Gefeliciteerd! Het hoofdbestuur (Executive Committee) van de ISA had mij en vier Europese collega s gevraagd om ons verkiesbaar te stellen voor de functie van Vice President. Het bestuur was blijkbaar van mening dat ik een vooraanstaande rol speel in de boomverzorging in Europa. Ik vond dat de andere kandidaten het er in de praktijk als Vice President beter van af zouden brengen dan ik. Daar dachten de vijftig stemgerechtigden echter anders over. Ze kozen mij tot eerste Vice President die niet uit Amerika komt. De eerste sinds de oprichting van de ISA in Klaas Ector en Sven Hannemann van Pius Floris Boomverzorging Bunde bv en Bert van Eck van Pius Floris Boomverzorging Leiderdorp zijn geslaagd en mogen zich nu officieel European Treeworker noemen. Ik ben dan ook vereerd en trots. Met het accepteren van mijn functie heb ik de ISA-leden beloofd om de komende drie jaar mijn uiterste best te doen om mijn taken waardig te vervullen.
6 6 Kauwgomboom of gumtree De Amerikaanse President Abraham Lincoln werd in 1865 tijdens een theatervoorstelling in Washington in zijn loge neergeschoten. Zwaar gewond werd hij naar het huis van vrienden aan de overzijde van de straat gedragen, alwaar hij stierf. Het theater is nog steeds in gebruik, maar is overdag een toeristische trekpleister. Amerikanen zijn doorgaans netjes opgevoed en zeer volgzaam. Niemand zal het in zijn hoofd halen om kauwgom op straat te gooien. Bovendien zijn de bekeuringen voor dit soort vergrijpen niet mis. De Boomwijzer in een nieuwe jas Ringen in plaats van gaten, dikker papier en een website Het is de trouwe lezer van de Boomwijzer vast opgevallen. Ons vorige nummer zag er al iets anders uit. We hebben allereerst ringnietjes gebruikt in plaats van de vertrouwde perforatiegaatjes. Daarnaast kozen we voor dikker papier om de leesbaarheid te vergroten. Natuurlijk blijven we drukken op kringlooppapier. Bureau PAG in Maastricht zorgde voor het eerst voor de productiebegeleiding en druk. De Boomwijzer is gratis en zenden we driemaal per jaar toe aan onze relaties. Op veler verzoek hebben we een speciale opbergmap voor de Boomwijzer laten maken. Als u belt of mailt met de dichtstbijzijnde vestiging, bezorgen we u er een. Natuurlijk is ook de map gratis. Of mist u oude nummers van de Boomwijzer? Ze worden u ook op verzoek toegestuurd. Zo kunt u uw verzameling compleet houden en een aardig naslagwerk opbouwen. Het Maastrichtse reclamebureau PAG werkt ook aan de ontwikkeling van onze nieuwe website: Deze website zal een vraagbaak vormen voor alles wat met boombeheer en boombeleid te maken heeft. Ook komen alle oude Boomwijzers op onze site te staan, zodat u de artikelen nog eens rustig na kunt lezen. (ingezonden mededeling) Maar waar laat je dan je kauwgom als er op een bordje bij de ingang van het theater staat dat kauwgom niet mee naar binnen mag? Dan plak je het toch gewoon op een boomstam! Met een gumtree wordt overigens een Eucalyptus bedoeld. TreeSaver Transplant Bomen en heesters gegarandeerd gezonder en sterker! TreeSaver Transplant brengt biologische balans bij de boom. Betere aanslag, óók bij late aanplant Minder droogtegevoelig Minder (strooi-) zoutgevoelig Voor bomen met en zonder kluit Eenvoudig in gebruik 100% Natuurlijk PLANT HEALTH CARE BV Plant Health Care BV Postbus 2030, 5260 CA Vught Tel: (073) Fax: (073) phcpiusfloris@home.nl
7 7 Zorg voor mens en milieu in alle details eersten overschakelden op de milieuvriendelijke brandstof voor motorzagen, Stihl Motomix 1:50. Er is niemand die het met het blote oog ziet. Toch is de interne milieuzorg binnen Pius Floris Boomverzorging op het hoogst denkbare niveau, tot in alle details. Reactie op artikel Boomwonden Stihl kettingolie en brandstof van hoge kwaliteit Tot bijna twintig jaar geleden, rond 1984, gebruikten bijna alle boomverzorgers synthetische olie voor het smeren van de zaagkettingen van hun motorzagen. Deze olie verbrandt nauwelijks, maar laat een dunne film achter op de werkplek. Toen een van onze medewerkers eens een boom snoeide boven een vijver, werd pas goed zichtbaar wat dat betekent. Het wateroppervlak kleurde in een mum van tijd paarsblauw en roze. Met het schaamrood nog op onze kaken namen we contact op met de leverancier, Stihl-dealer Walther van de Poel. Van der Poel wist te melden dat er experimenten werden gedaan met plantaardige olie. We bestelden een vaatje omdat we met onze milieuvriendelijke arbeid niet het milieu wilden belasten. Die olie was toen wel vijfmaal zo duur als synthetische olie. Toch gebruikt Pius Floris Boomverzorging vanaf die tijd uitsluitend plantaardige, biologisch afbreekbare kettingolie. Natuurlijk liepen we voorop. We waren zo trots op ons dure besluit dat we ermee adverteerden in Tuin en Landschap. Pas enkele jaren later werd het gebruik van deze plantaardige olie door andere instanties aanbevolen. Stihl ontwikkelde ook een brandstof voor motorzagen die voor de gebruikers aanmerkelijk minder schadelijk is: Stihl Motomix 1:50. Boomverzorgers opereren in de rook van de uitlaat van de motorzaag. Het is onvermijdelijk dat ze de uitlaatgassen inademen. Motomix 1:50 bevat geen schadelijke stoffen zoals lood, zwavel, aromaten en benzol. Er komen 70 procent minder aromatische koolwaterstoffen uit de uitlaat. Bovendien heeft Stihl de dampdruk van deze brandstof verlaagd. Ze vervliegt dus minder snel en veroorzaakt minder irritatie van de slijmvliezen en luchtwegen. Stihl Motomix 1:50 is weliswaar veel duurder dan gewone tweetaktbenzine, maar er zijn voldoende redenen om ook langs deze weg voor mens en omgeving te zorgen. Pius Floris Boomverzorging is uiteraard nog steeds van mening dat ons werk geen onnodige belasting mag zijn voor mens en milieu. Het wekt dan ook geen verbazing dat wij ook als één van de De heer Gerrit Jan De Vaal (Gemeente Soest, Afdeling Groen en Milieu) schreef ons in de zomer, kort na het verschijnen van de Boomwijzer 2, een brief. Wij stellen zijn reactie op prijs en willen deze graag met u delen. Daarom drukken we zijn brief integraal af. Soest, Geachte Redactie, Bij dezen wil ik gaarne even reageren op uw artikel in de Boomwijzer nr. 2, het redden van beschadigde bomen. Dit artikel gaat over het afdekken van verse wonden alsof dit iets nieuws is. Ik heb dit al vele malen gedaan en de eerste keer is zeker al 20 jaar geleden. Mijn ervaring is dat ook Sorbus, Crataegus en Aesculus goed op deze behandeling reageren. Als het voor deze behandeling te laat was, gebruik ik een andere methode om de boom zo min mogelijk last te laten ondervinden van de wond en dat is een hele oude methode, namelijk brugenten. Met vriendelijke groet, G.J. de Vaal
8 8 Groots congres boomverzorgers in 2004 Van 9 tot 12 juni 2004 herbergt Maastricht het grootste congres voor boomverzorgers dat ooit in Europa heeft plaatsgevonden. De KPB / ISA Nederland verzorgt de organisatie. Het is raadzaam om deze data alvast in uw agenda te blokkeren. Voorkomen is beter dan genezen Op het congres wordt praktische en wetenschappelijke kennis uitgewisseld en worden de Europese klimwedstrijden voor boomverzorgers gehouden. De winnaars van deze competitie gaan naar de wereldkampioenschappen in Op dit moment zijn de details van het programma nog niet ingevuld. De Boomwijzer houdt u uiteraard op de hoogte. Kijk ook op de website Boomwortelgeleiding Boomwortelwering Tel: (073) C O L O F O N De Boomwijzer is een periodieke uitgave van Pius Floris Boomverzorging Nederland BV. Het blad biedt interessante informatie voor iedereen die te maken heeft met boomaanplant en onderhoud. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Redactie-adres Pius Floris Boomverzorging Nederland BV Postbus 2030, 5260 CA Vught Tel: (073) , fax: (073) Pius Floris Boomverzorging Amsterdam Machineweg 13, Halfweg Postbus 58371, 1040 HJ Amsterdam Tel: (023) , fax: (023) Pius Floris Boomverzorging Bunde Pasweg 25, Postbus 24, 6240 AA Bunde Tel: (043) , fax: (043) Pius Floris Boomverzorging Leiderdorp Persant Snoepweg 8, Postbus 189, 2350 AD Leiderdorp Tel + fax: (071) Ontwerp & Vormgeving: PAG Reclame- en Ontwerpburo, Maastricht Pius Floris Boomverzorging Rotterdam Olivier van Noortstraat 4, 3124 LA Schiedam Tel: (010) Pius Floris Boomverzorging Veenendaal Castor 64, Postbus 11, 3900 AA Veenendaal Tel: (0318) , fax: (0318) Pius Floris Boomverzorging Vught Baarzenstraat 17, Postbus 2021, 5260 CA Vught Tel: (073) , fax: (073) Pius Floris Boomverzorging Zeeland Lindestraat 14, 4436 AJ Oudelande Tel: (0113) , fax: (0113) ISSN: X
werkzaamheden 1 Bomen planten en verplanten Inhoud deze les Plantgat-constructie Aanplant Bomen planten 1 Bomen planten 2
Bomen planten en verplanten Inhoud deze les 1. Bomen planten 2. Inboeten 3. Verplanten grote bomen Aanplant Plantgat-constructie Factoren: Planten in het najaar Planten in het voorjaar Planten bij vriezend
Nadere informatieBomen verlaten de kwekerij, en dan?
Boomkwekers stoppen bloed, zweet en tranen in hun kindjes om ze op te laten groeien tot sterke individuen die op eigen benen kunnen staan. Zonde om deze te zien kwarren of afsterven door verkeerde aanplant.
Nadere informatie5 Borderonderhoud 70 BORDERONDERHOUD
5 Borderonderhoud 5 Borderonderhoud 70 5.1 Algemeen onderhoud 71 5.2 Groeien en snoeien 74 5.3 Afzetten en dunnen 75 5.4 Overig onderhoud 76 5.5 Afsluiting 78 70 BORDERONDERHOUD Alle vormen van tuinonderhoud
Nadere informatiePlantinstructies Aandacht voor het plantgat.
Plantinstructies Aandacht voor het plantgat. Aandachtspunten bij het planten. Om te zorgen voor een optimale hergroei van een nieuw aangeplante boom is het raadzaam een aantal zaken goed in het oog te
Nadere informatieHandleiding. Boom planten. Tielsestraat 83 A 4043 JR Opheusden Tel:
Handleiding Boom planten www. Tielsestraat 83 A 4043 JR Opheusden Tel: 0488 48 2266 info@ www. Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Instructie boom planten 3. Instructie beukenhaag planten 4. Veelgestelde vragen
Nadere informatieBomen. Aanplant en techniek Situatie: open groeiplaats
Bomen Aanplant en techniek Situatie: open groeiplaats Plantput; Drainage en beluchting; Planttijdstip; Plantdiepte; Orientatie en plantrichting; Planttechniek bomen met kale wortel; Planttechniek bomen
Nadere informatieDe teelt van zonnebloemen
De teelt van zonnebloemen De zonnebloem heeft als wetenschappelijke naam: Helianthus annuus. Deze naam komt van de Griekse woorden voor zon (helios) en bloem (anthos). De plant behoort tot de grote familie
Nadere informatieBomen... en hoe we ze kunnen beheren.
Bomen... en hoe we ze kunnen beheren. 114104_BOMEN.indd 1 26-04-2007 09:48:15 Inhoudsopgave: Jammer, maar die boom moet echt weg 4 Te groot? 6 Kleiner maken dan maar? 6 Groeiplaats 8 Inrichting 8 Plant
Nadere informatieHoe plant Nederland? Nederland laat trend zien van ondergronds verankeren
Hoe plant Nederland? Nederland laat trend zien van ondergronds verankeren Foto: Pius Floris Boomverzorging Er is veel discussie over de juiste manier om bomen te planten, te verankeren en nazorg te bieden
Nadere informatieBEUKENHAAG INFORMATIE GIDS
GRATIS HANDIGE GIDS! beukenhaag.nl BEUKENHAAG INFORMATIE GIDS NIEUW PINNEN BIJ BEZORGING! NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING! In dit voorbeeld leggen we uit van welke afmetingen u uit kunt gaan bij het graven
Nadere informatieInformatie reader. Over bomen
Informatie reader Over bomen Bron: een selectie uit folders van de bomenstichting Hoe groeit een boom? blz. 1 t/m 4 Bomen en mensen blz. 5 t/m 7 Bomen en feesten blz. 8 t/m 10 Bomen en medicijnen blz.
Nadere informatieGeral Overbeek. Onkruid de baas. Overbeek - Gardendesign Maasoord 17 0348-424305 [Geef het faxnummer op] 25 Tips voor duurzaam onderhoud (onkruid)
Onkruid de baas Geral Overbeek 2011 Overbeek - Gardendesign Maasoord 17 0348-424305 [Geef het faxnummer op] 25 Tips voor duurzaam onderhoud (onkruid) 25 TUINTIPS ONKRUID DE BAAS Wil jij ook een tuin zonder
Nadere informatieVaste planten. Inhoudsopgave:
Vaste planten Vaste planten zijn kruidachtige meerderjarige planten. Ze overwinteren ondergronds en lopen in het voorjaar opnieuw uit. Enkele zijn wintergroen zoals vinca en waldsteinia. Vaste planten
Nadere informatieParticulier Aandacht voor de natuur
Particulier Aandacht voor de natuur Voorwoord Inhoudsopgave Een tuin is veel meer dan gras, heesters, bomen of een vijver. Het is uw leefomgeving. Een plek waar u zich optimaal thuis moet voelen en tot
Nadere informatieLANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING. Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is.
Examen VMBO-KB 2006 tijdvak 1 vrijdag 19 mei 9.00-11.00 uur LANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING GROENE RUIMTE CSE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan
Nadere informatieBoomZekerPlan Hoefakker B.V. BoomZekerPlan. Bomen leveren en planten gericht op een eindbeeld. Focus op 100% slagen bij de eerste aanplant.
BoomZekerPlan Het BoomZekerPlan is de sleutel tot succes bij het aanplanten van bomen. Inleiding Bomen vormen het meest duurzame onderdeel van de groene buitenruimte. Er kan pas van een succesvolle aanplant
Nadere informatieBomendag Van Den Berk 26-9-2013. Pius Floris. directeur Plant Health Care.
Bomendag Van Den Berk 26-9-2013 Pius Floris. directeur Plant Health Care. Plant Health Care. Al meer dan 25 jaar actief in wortelbiologie. Al in 2009 verkozen tot de top 20 meest duurzame bedrijven ter
Nadere informatie3 Planten en verplanten
3 Planten en verplanten 3 Planten en verplanten 34 3.1 Plantensoorten 35 3.2 Plantafstand 38 3.3 Planten in verband 41 3.4 Bomen planten 43 3.5 Afsluiting 48 34 PLANTEN EN VERPLANTEN Bijna het hele jaar
Nadere informatieNog steeds teveel dorstige jonge bomen in Nederland
Nog steeds teveel dorstige jonge bomen in Nederland Uitval plantmateriaal: het gaat de goede kant op, maar het kan nog beter Nog steeds zien we dat -ondanks goede bedoelingen en mooie plannen- een groot
Nadere informatieOnkruid de baas. Geral Overbeek. Overbeek - Gardendesign Maasoord
Onkruid de baas Geral Overbeek 2011 Overbeek - Gardendesign Maasoord 17 0348-424305 www.mijntuingeheim.nl 25 + 1 TUINTIPS ONKRUID DE BAAS Wil jij ook een tuin zonder onkruid met zo min mogelijk werk? Mag
Nadere informatieVerharding-zwerfafval fijn en grof A+ A B C D. Er ligt redelijk veel fijn zwerfafval. Er ligt redelijk veel grof zwerfafval.
Verharding-zwerfafval fijn en grof Er ligt geen fijn Er ligt weinig fijn Er ligt redelijk veel fijn Er ligt veel fijn Er ligt zeer veel fijn fijn zwerfafval ( 10 cm) fijn zwerfafval ( 10 cm) fijn zwerfafval
Nadere informatieArbretio Boomplantwig
Arbretio Boomplantwig Alternatief voor de boompaal Als reactie op de groeiende vraag naar bomen in granulaat en de daarbijkomende problemen met boompalen, heeft LooHorst een eigen product ontwikkeld die
Nadere informatieHelmondse bomen kritisch bekeken. Glomaline: supergom van de grond. Eén boom, twee stammen. Roadshows De noodzaak van eiwitrijk gras NR.
jaargang 6 NR.1 2002 De behandelde bomen bij het kasteel in Helmond. Glomaline: supergom van de grond Helmondse bomen kritisch bekeken Eén boom, twee stammen Roadshows 2002 De noodzaak van eiwitrijk gras
Nadere informatiePius Floris is intensief betrokken bij Plant Health Care, wereldmarktleider
jaargang 8 NR.2 2004 Foto: Marc Hogenboom Zion Nat Park London grootste bos ter wereld Nieuwe kansen voor Zeeuwse grenslinde Boomverzorging is een vak in beweging Succesvol procédé voor inrichting plantplaats
Nadere informatieHoe plant Nederland? Nederland laat trend zien van ondergronds verankeren
Hoe plant Nederland? Nederland laat trend zien van ondergronds verankeren Foto: Pius Floris Boomverzorging Er is veel discussie over de juiste manier om bomen te planten, te verankeren en nazorg te bieden
Nadere informatieHaag of Heg Lijnvormige beplantingen / scheiden van ruimten
Haag of Heg Lijnvormige beplantingen / scheiden van ruimten Historie Landschap Stijlperioden Renaissance ca. 1500 kloostertuinen Barok / Franse stijltuinen / 17 e en 18 e eeuw O.a. Versailles / paleis
Nadere informatieDoe niets met planten in de tuin als het vriest!
Wintertips December Doe niets met planten in de tuin als het vriest! Dahlia s, gladiolen en dergelijke planten die opgeslagen liggen, liggen vaak té vochtig en krijgen last van schimmels. December is de
Nadere informatiePRESENTATIE BOMENPLAN ISVW
PRESENTATIE BOMENPLAN ISVW Bomenplan ISVW - Herplanten om variëteit te krijgen in leeftijd van het huidige bomenbestand. - Variëteit huidig bos: eiken, lindes, kastanjes, fruitbomen Visie en wens voor
Nadere informatieUitplanten: bodem, structuur, bodembiologie en bemesting. Hoe inboeten voorkomen? Wilma Windhorst Hovenierscursus Vlamings BV
Uitplanten: bodem, structuur, bodembiologie en bemesting Hoe inboeten voorkomen? Wilma Windhorst Hovenierscursus Vlamings BV 130116 Voorbereiding aanplant Beplanting: visitekaartje van de gemeente, de
Nadere informatie1. Zaden, minimaal 100 (RWF verkoopt per 250, zodat u het een paar keer kunt proberen) 2. Kweekkasje 3. Zaai en stekgrond
Zaaien Mocht u besluiten zelf Sequoia s of Redwoods te gaan zaaien, is het goed om een aantal basiszaken te weten. De onderstaande beschrijving is gelijk voor de Sequoiadendron Giganteum, Sequoia sempervirens
Nadere informatieBoomZekerPlan. Het plan voor het planten van bomen met garantie, dus zonder zorgen en zonder risico
BoomZekerPlan Het plan voor het planten van bomen met garantie, dus zonder zorgen en zonder risico Inleiding Bomen vormen het meest duurzame onderdeel van de groene buitenruimte. Er kan pas van een succesvolle
Nadere informatieBomen & Boomverzorging
Bomen & Boomverzorging Investeren voor de volgende generatie Bomen planten, bomen leveren, bomen verzorgen en onderhouden zijn onderdeel van het LooHorst specialismepakket. Onze jarenlange ervaring biedt
Nadere informatieEen mooie tuin draagt bij aan een fijne woonomgeving
Een mooie tuin draagt bij aan een fijne woonomgeving Regels en richtlijnen tuinonderhoud 2 Plezierig wonen gaat verder dan een goed onderhouden woning. Woonplezier wordt voor een groot deel ook bepaald
Nadere informatieEen mooie tuin draagt bij aan een fijne woonomgeving
Een mooie tuin draagt bij aan een fijne woonomgeving Regels en richtlijnen tuinonderhoud 2 Plezierig wonen gaat verder dan een goed onderhouden woning. Woonplezier wordt voor een groot deel ook bepaald
Nadere informatieRabobank Utrecht. Boomverzorging Veenendaal. Beoordeling Abelen. Projectnummer: PFBV.17.BP 031
Boomverzorging Veenendaal Projectnummer: PFBV.17.BP 031 Opdrachtgever: Rabobank Locatie Croeselaan Utrecht T.a.v. Postbus 17100 3500 HG Utrecht Contactpersoon: Telefoon: 06 51224491 E-mail: ginkelgroep.nl
Nadere informatieOrganisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar
17-1- Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar BODEM De Bodem Van Groot naar Klein tot zeer klein 2 1 17-1- Bodemprofiel Opbouw van de bodem Onaangeroerd = C Kleinste delen = 0 en A Poriënvolume
Nadere informatieOnderhouden van beplanting 1
Onderhouden van beplanting 1 3 Struiken, heesters, coniferen en sierbomen onderhouden 47 Water- en moerasbeplanting onderhouden 139 6oriëntatie a... Oriënteren op border- en perkbeplanting onderhouden
Nadere informatiebeukenhaag.nl BEUKENHAAG INFORMATIE GIDS HANDIGE GIDS! beukenhaag.nl NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING! NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING!
GRATIS HANDIGE GIDS! beukenhaag.nl BEUKENHAAG INFORMATIE GIDS NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING! NIEUW: PINNEN BIJ BEZORGING! beukenhaag.nl In dit voorbeeld leggen we uit van welke afmetingen u uit kunt gaan
Nadere informatiein het huishouden in de tuin FilOsOFie OVeriGe ActiViteiten & slot
In het huishouden Onderhoud vloeren, wandtegels, keuken en badkamermeubels............................................ p 19 Geurvermindering, afvoerbuizen en afvoerputjes (septische put)...........................................
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving 2011 groene ruimte CSPE KB minitoets bij opdracht 3
landbouw en natuurlijke omgeving 2011 groene ruimte CSPE KB minitoets bij opdracht 3 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). Geef verbeteringen
Nadere informatieVerplanten van bomen vereist deskundigheid "Opdrachtgevers realiseren zich steeds beter wat de voordelen zijn"
jaargang 7 NR.1 2003 Huzarenstukje in Terneuzen Meer aandacht voor bacteriën en schimmels Kennismanagement moet! Koken zonder hout Verplanten van bomen vereist deskundigheid "Opdrachtgevers realiseren
Nadere informatie1. Geheimen. 2. Zwammen
1. Geheimen 'Geen plant en geen dier' Een paddestoel is zeker geen dier, maar een plant is het ook niet. Ze hebben geen groene bladeren om zonlicht op te vangen. Bovendien groeien paddestoelen in het donker.
Nadere informatieGroene Detailhandel. Een- en tweejarigen antwoorden 1. Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden
Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden 1 Omschrijf met eigen woorden wat eenjarige planten zijn. Aan het einde van het seizoen vormen ze zaad en sterven af. Met andere woorden de meeste eenjarige kun
Nadere informatieKuubs Groeiplaats voorbereiden/verbeteren
Kuubs Groeiplaats voorbereiden/verbeteren Voldoende Kuubs Bomen zijn ingesteld op leven in een bos. Hoeveel kubieke meters ondergrondse groeiruimte is nodig om bomen in een bebouwde omgeving te laten overleven
Nadere informatiePlanten en hun omgeving. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/87628
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/87628 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieDe uitleg bij de 2 e foto: De Suzu no homare zijn 2 jaar oud. De hoogte is ongeveer 75 cm. Ook deze soort is vrij hard en stug.
Vertaling Uitgave Februari 2014 Bonsaiblad Satsuki Kenkyu P56 door Isamu Enomoto. Handleiding om Satsuki azalea s te kweken en te vormen in alle stijlen van jonge planten. Les 2: De basis methoden om jonge
Nadere informatieStandaardbestek 250 versie 3.1. Bomen
Standaardbestek 250 versie 3.1 Bomen Wat is standaardbestek 250 SB 250 versie 3.1 In voegen vanaf 1 mei 2015 Bestaat uit 14 hoofdstukken Vijf hoofdstukken behandelen bomen: Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk
Nadere informatieGraszoden die niet onmiddellijk gelegd kunnen worden, rolt u uit op een stuk plastic. Geef ze dagelijks water.
Graszoden leggen Graszoden leggen Het voordeel van graszoden boven graszaad is dat het effect direct zichtbaar is. Maar ook graszoden moeten eerst aanslaan voor ze kunnen worden betreden en moeten vochtig
Nadere informatieJe kunt nu de heesters snoeien die al zijn uitgebloeid. Ook buxushaagjes kun je alvast knippen. Geef ze daarna extra mest voor goede hergroei.
Lentetips April Vroegbloeiende struiken kan u na de bloei snoeien. Vanaf april ziet onkruid vaak zijn kans. Onbeplante oppervlaktes zijn snel bedekt met ongewenst groen. Schoffelen is dus de boodschap!
Nadere informatie1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden
BO 6 Tijdsinvestering: Bomen meten Tijdstip: lente, zomer of herfst 1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden Nodig: Materiaal hoogtemeter Meetlint werkbladen potloden
Nadere informatie4 verschillende kweekmethoden
4 verschillende kweekmethoden Kweken met turfpotjes Turfpotjes zijn gemaakt van een samengeperst mengsel van houtvezels, turf en kalkzandsteen (natuurlijke voedingsstoffen). Deze zijn biologisch afbreekbaar
Nadere informatieBasiscursus Compostering
Basiscursus Compostering Uw aangeboden door : OVAT Gegeven door Vincent de Wolff Wat gaan we vanavond doen? Wat is composteren Hoe verloopt het proces Wat wel, wat niet in de compost Waarom is compost
Nadere informatieZakelijk. Inzicht geeft uitzicht
Zakelijk Inzicht geeft uitzicht Voorwoord Inhoudsopgave Groen wordt steeds belangrijker als rustgevende en sociale component in ons bestaan. Groen is duurzaam, zorgt voor rust en inspiratie. In een omgeving
Nadere informatieImpact op zijn. leven
Impact op zijn leven Ryan* student Bedrijfskunde zorgt al drie jaar bijna helemaal alleen voor zijn autistische broer. Ik wil niet een beeld van mezelf neerzetten dat ik zielig ben. Ik kies hier bewust
Nadere informatiezaaien in zaaibakken zaaibakken maken voor binnen op warmte in maart en voor buiten in april
zaaien in zaaibakken zaaibakken maken voor binnen op warmte in maart en voor buiten in april benodigdheden: - potgrond zonder klontjes, grof zand - schone emmer - schone zaaibak van b.v. piepschuim of
Nadere informatieGrondwater en de fundering van uw huis
Grondwater en de fundering van uw huis Vlak onder de grond is de bodem verzadigd met water: dit is het grondwater. Als uw huis houten funderingspalen heeft of géén funderingspalen, dan kan een lage grondwaterstand
Nadere informatieInleiding Wat is krabben? De gevolgen van krabben
KRABBEN 852 Inleiding In deze folder vindt u informatie die u kan helpen minder te krabben. Voor krabben uit gewoonte is een krabbeheersingsprogramma ontwikkeld. Bij het uitvoeren van dit programma krijgt
Nadere informatiePilobolus. sporenkanon
Pilobolus sporenkanon Pilobolus is een geslacht van schimmels dat op poep van bijvoorbeeld paarden leeft. Net als andere schimmels verspreidt Pilobolus sporen om zich voort te planten. Dit doet hij op
Nadere informatieVind de schat van Het Vinne!
Vind de schat van Het Vinne! Zoek de eerste stopplaats met behulp van het plan aan de andere kant van deze paal 1. Ik voel, ik voel wat jij niet voelt: Eén deelnemer sluit zijn ogen. De anderen zoeken
Nadere informatiePlant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8
Plant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8 Colofon Titel: Plant in de klas - Instructieblad leerkracht, groep 6/7/8 Auteurs: Nienke van den Berg Hilde Spitters (NIGZ) Redacteuren: John Luteijs
Nadere informatieVan nog wat en alles
Van nog wat en alles M.J. van Holsteijn Van nog wat en alles Verhalen, gedichten en hersenspinsels van een mompelende millennial Uitgeverij Hyperion Eerste druk 2018 Copyright 2018 M.J. van Holsteijn
Nadere informatieWat is essentaksterfte?
Wat is essentaksterfte? Essentaksterfte is een ziekte die wordt veroorzaakt door de schimmel (vals wit bladvlieskelkje, Chalara fraxinea). Door de aantasting van essentaksterfte verzwakt de boom dusdanig
Nadere informatieZuurstof thuis. Meer lucht voor mensen met ernstig COPD. Waarom extra zuurstof nodig. Wanneer heeft u extra zuurstof nodig
Zuurstof thuis Meer lucht voor mensen met ernstig COPD Zuurstof is van levensbelang Leven kost energie. Voor lopen, denken, praten en zelfs voor niks doen is energie nodig. Alleen al onszelf warm houden
Nadere informatieZaadbommen maken. dan langzaam water toe. Totdat het mengsel aan elkaar blijft plakken. Maak het niet te nat! Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen?
Lente Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen? 8 eetlepels droge natuurlijke klei (bentoniet voor als je binnenkort wilt gooien, rode klei als je ze wilt bewaren) 10 eetlepels potgrond, eventueel met wat compost
Nadere informatieBoomcategorieën en Afwegingscriteria
Boomcategorieën en Afwegingscriteria Boomcategorieën Op basis van de puntenwaardering in het toetsingsformulier worden een aantal categorieën onderscheiden: 1. > 50 punten: Nationaal groenmonument of Gemeentelijk
Nadere informatieGewasbescherming of bestrijding? Met gewasverzorging komen we verder. Pius Floris
Gewasbescherming of bestrijding? Met gewasverzorging komen we verder Pius Floris Hoe kon het gebeuren dat we meer verstand kregen van zieke planten dan van gezonde planten? De afwezigheid van ziekten is
Nadere informatieLuister naar het lied en lees mee met de tekst. Kies telkens het juiste woord.
7 Doe Maar Pa werkblad 1-1 Luister naar het lied en lees mee met de tekst. Kies telkens het juiste woord. Pa Doe Maar Zoals je daar nu zit, je haren (1) bijna/weldra wit De rimpels op je handen Zo (2)
Nadere informatieDe plant is een Miki no mai van 52cm hoog en is vijf jaar oud. De stam heeft goede bewegingen naar rechts en links en veel scheuten.
Vertaling Uitgave Juni 2014 Bonsaiblad Satsuki Kenkyu Geschreven door Isamu Enomoto (officieel lector van de Japanse Satsuki vereniging). Handleiding om Satsuki azalea s te kweken en te vormen in alle
Nadere informatieWat is essentaksterfte?
Wat is essentaksterfte? Essentaksterfte is een ziekte die wordt veroorzaakt door de schimmel (vals wit bladvlieskelkje, Chalara fraxinea). Door de aantasting van essentaksterfte verzwakt de boom dusdanig
Nadere informatiebemesten wintergroenten slakkenjacht prei maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien
maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien WEEK 1 bemesten Je hebt nu de tijd om alles in orde te maken. Heb je in huis wat je de komende maanden nodig gaat hebben? Mest, zaden, gereedschap? En
Nadere informatieGrond onder je voeten
Grond onder je voeten Hé hé, wie heeft z n voeten niet geveegd? Overal ligt modder. Kijk allemaal onder je schoenen! Loop je even door de tuin en daar begint het gezeur. Grond op de vloer vinden we blijkbaar
Nadere informatieEen jonge sequoia opgegroeid tussen de as van een bosbrand en een jonge sequoia in een pot.
Hoofdstuk 8. De levensloop van de Sequoia gigantea: van zaadje tot reuzenboom Niet elk zaadje dat uit de kegel valt ontkiemt. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat van de zaadjes die in een groene
Nadere informatieInspectie dakbedekking en beplanting Markenhoven.
Inspectie dakbedekking en beplanting Markenhoven. Copijn tuin- en landschapsarchitecten b.v. Datum: 13 juni 2014 V.3 Projectnummer: 14.T0344 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Wijze van onderzoek 3 3. Uitgangssituatie
Nadere informatieUw tuin goed onderhouden
Uw tuin goed onderhouden Een goed onderhouden tuin is een lust voor het oog en een kostbaar bezit. Het vereist de nodige kennis en kunde om het onderhoud goed uit te voeren. Bijvoorbeeld wat, wanneer en
Nadere informatiePlanten stekken Benodigdheden Algemene regels Kweekkasje Koude bak
Planten stekken Planten kunnen op veel manieren vermeerderd worden. Er zijn verschillende bomen, heesters, vaste- en eenjarige planten die door zaad vermeerderd kunnen worden. Planten die door zaad vermeerderd
Nadere informatiePresentatie permacultuurproject Karla Mulder, 2012
Presentatie permacultuurproject Karla Mulder, 2012 Wat heb ik geleerd? Hoe heb ik permacultuur principes toegepast? Plannen Ik koos mijn voortuin in Nijmegen als project. Mijn project: Voortuin in Nijmegen,
Nadere informatiegrondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast?
grondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast? grondwater doorgrond Grondwater bestaat uit regenwater en oppervlaktewater dat in de bodem is weg gezakt en kwelwater dat onder druk uit lager
Nadere informatieLoof-en naaldbomen. Naam :
Loof-en naaldbomen Naam : Veel bomen maken een bos In een boomgaard staan soms honderden bomen, en toch is een boomgaard geen bos. Ook in een park kun je veel bomen zien, maar een park is beslist geen
Nadere informatieBaanbrekend onderzoek naar zouttolerantie
jaargang 8 NR.1 2004 Pius Floris in Moskou Koninklijke erkenning voor Ginkelgroep Nieuwe advertenties in 2004 Transponders in bomen 6e Europese ISA-congres Maastricht 9-12 juni 2004 Schimmels verlichten
Nadere informatieBOOM de kampioen. vertelt over de plek die alle bomen over de hele wereld in ons. Er zijn ontelbaar veel boomsoorten en soms heeft een boom
BOOM de kampioen vertelt over de plek die alle bomen over de hele wereld in ons leven innemen. En in het leven van de dieren. Er zijn ontelbaar veel boomsoorten en soms heeft een boom ook nog eens familieleden
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB
Examen VMBO-KB 2017 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan dit er één is.
Nadere informatieALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN
3 8 6 10 ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is...... een vaste plant met een houten stam en een kruin, alleen noemen de onderdelen anders dan bij een plant. Delen van de boom Laat de kinderen
Nadere informatieONS VLOEIBARE GOUD. regenwater
ONS VLOEIBARE GOUD regenwater Regenwater Maar regenwater is ook schoon water, onmisbaar voor planten en dieren. Het regent steeds vaker heel hard. Al dat regenwater zorgt met regelmaat voor schade aan
Nadere informatieGemeente Leidschendam-Voorburg T.a.v. dhr. R. Bruin Koningin Wilhelminalaan BM LEIDSCHENDAM
Gemeente Leidschendam-Voorburg T.a.v. dhr. R. Bruin Koningin Wilhelminalaan 2 2264 BM LEIDSCHENDAM Prohold BV Amorijstraat 12 6815 GJ Arnhem Tel: 06 27 166 502 gjvanprooijen@telfort.nl Betreft: Second
Nadere informatievan een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen nodig hebben om te leven bakjes met tuinkers 10 min.
Gebruik de zon GROEP 3-4 32 25 minuten (dag 1), 30 minuten (dag 2-4) & 30 minuten (dag 5) 1, 8, 23, 32, 42 en 54 De leerling: van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen
Nadere informatieGroasis Waterboxx Handleiding voor groententeelt
Groasis Waterboxx Handleiding voor groententeelt 1. Maak gebruik van een kas die ontworpen is zoals in de afbeelding hieronder, met de mogelijkheid van ventilatie langs de zijkanten, en met op minimaal
Nadere informatieIk wil je dan graag aanmoedigen. Begin gewoon. Begin opnieuw. Bid bijvoorbeeld deze zin: Ik wil graag bidden.
INLEIDING Stil zijn. Geen woorden. Of een paar woorden. Een enkele zin misschien. Maar vooral: stil zijn, tot rust komen, contact maken met mijn eigen hart en met het hart van God. Als je mij op dit moment
Nadere informatieDe Dennen. Wandelen. Paardrijden. Fietsen. Onderedeel van Nationaal Park Duinen van Texel
Staatsbosbeheer Nationaal Park Duinen van Texel Ruijslaan 92, 1796 AZ De Koog T 0222-317741 www.staatsbosbeheer.nl Wandelen Fietsen Paardrijden De Dennen Onderedeel van Nationaal Park Duinen van Texel
Nadere informatieZelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen?
Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Familie of naaste zijn van iemand die zichzelf beschadigt kan erg moeilijk zijn. Iemand van wie je houdt doet zichzelf pijn en het lijkt alsof je niks kunt
Nadere informatieHoe krijg je meer zin? Oefening 3: Wat zijn jouw prikkels? 12
Hoe krijg je meer zin? 09 - Oefening 3: Wat zijn jouw prikkels? 12 Meer zin. Denk jij ook dat zin in vrijen er spontaan hoort te zijn? Dat zin iets is dat zomaar uit het niets op komt borrelen? Geloof
Nadere informatieBollen en knollen Les 1: bollen en knollen... 2 Werkblad bol en knol... 4 Bol en knol stripverhaal... 5 Achtergrondinformatie... 6
INHOUD Bollen en knollen Les 1: bollen en knollen... 2 Werkblad bol en knol... 4 Bol en knol stripverhaal... 5 Achtergrondinformatie... 6-1 - Les 1: Bollen en knollen Nodig: Van Milieueducatie: - Aardappel(en)
Nadere informatieAanleggen van beplanting 2
Aanleggen van beplanting 2 3 Landschappelijke beplanting aanleggen 25 Struiken, heesters en coniferen planten 53 6oriëntatie a... Oriëntatie Zonder groen om ons heen zou het een kale bende zijn. Om dat
Nadere informatieTIJD VOOR VERANDERING VERKIEZINGSPROGRAMMA
TIJD VOOR VERANDERING VERKIEZINGSPROGRAMMA 2018-2022 2 INLEIDING Op 21 maart 2018 zijn er weer verkiezingen. Iedereen mag stemmen op een politieke partij. We kiezen dan de partijen die vier jaar lang samen
Nadere informatieIeper. Ervaringen Schilderijen :
Ieper Ervaringen Schilderijen : Tijdens het schilderen wist ik niet zo goed waar ik moest beginnen. Bovenaan, onderaan, in het midden Ik heb gekozen om eerst de achtergrond te el schilderen. Bij mijn ontwerp
Nadere informatieOnderhoud van sierheesters
AFDELING HERENTALS Onderhoud van sierheesters Lesgever: Bert Peers 16-11 - 14 Tekst: Bert Peers Verslag: Michel Peeters 1 Sierheesters zijn dankbare planten om in de tuin te hebben. Ze brengen structuur,
Nadere informatieBodemkunde. Datum: vrijdag 24 juni 2016 V 2.1. V3.1 V4.1
Bodemkunde Datum: vrijdag 24 juni 2016 V 2.1. V3.1 V4.1 Bodems en hun eigenschappen 3 Bodems en hun eigenschappen Opdracht: - Zoek op wat het bodemprofiel is waar je zelf woont / werkt / stage loopt 4
Nadere informatieWat is COPD? 1 van
Wat is COPD? COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het is een verzamelnaam voor de ziektes chronische bronchitis en longemfyseem. Artsen maken tegenwoordig geen onderscheid meer tussen
Nadere informatieBeoordeling BEA Tauw Maijweg in s-hertogenbosch
Project 182658 v1.0 concept Beoordeling BEA Tauw Maijweg in s-hertogenbosch Opdrachtgever Gemeente 's-hertogenbosch Realisatie & Beheer Openbare Ruimte De heer J. Winter Postbus 12345 5200 GZ 'S-HERTOGENBOSCH
Nadere informatieBasiscursus Ecologische Moestuin. Onkruid
Basiscursus Ecologische Moestuin Onkruid Onkruid: veel werk! Onkruid vergaat niet Het komt telkens terug Het groeit harder dan de groenten Wieden helpt maar tijdelijk Herbiciden: nee! Bijen (enz) sterven
Nadere informatieE-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU?
E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? Thuis en op school heb je allerlei waarden meegekregen. Sommigen passen bij je, anderen misschien helemaal niet. Iedereen heeft waarden. Ken
Nadere informatie