Rechten van vreemdelingen in België

Transcriptie

1 Faculteit Rechtsgeleerdheid Universiteit Gent Academiejaar Rechten van vreemdelingen in België Masterproef van de opleiding Master in de rechten Ingediend door Stefanie Marichal (Studentennummer: ) (major: Nationaal en internationaal publiekrecht) Promotor: Prof. Dr. J. VANDE LANOTTE Commissaris: Dhr. A. VAN PACHTENBEKE i

2 Voorwoord Als sluitstuk tot het behalen van een diploma rechten wordt verwacht een Masterproef te schrijven. Aangezien er veel tijd in deze opdracht kruipt, vind ik een verregaande interesse in het onderwerp erg belangrijk. Ik heb er dan ook voor geopteerd een eigen onderwerp te kiezen. Meer te weten te komen over De rechten van vreemdelingen in België leek mij een leerrijk en boeiend proces. Mijn Masterproef zou nooit tot stand zijn gekomen zonder de steun van een aantal mensen. Ik maak graag van de gelegenheid gebruik om een woord van dank te betuigen. Professor Vande Lanotte wil ik bedanken voor de inzichten die hij mij bezorgde. Zij vormden een belangrijke meerwaarde voor mijn werk. Speciale dank gaat uit naar de heer Van Pachtenbeke voor de blijvende steun, de motiveringskracht en de kostbare tijd. Tot slot wil ik mijn ouders niet vergeten. Zij hebben mij de kans geboden om verder te studeren en stonden steeds op de eerste rij om mij aan te moedigen. Stefanie Marichal i

3 Inhoudstafel VOORWOORD... I INHOUDSTAFEL...II INLEIDING... IX HOOFDSTUK 1: RECHTEN EN RECHTSBESCHERMING VOOR VREEMDELINGEN, ALGEMEEN KADER...1 Afdeling 1: Internationale akkoorden Recht op gezinshereniging... 1 A. Richtlijn 2003/86/EG van de Raad Inhoud van Richtlijn 2003/86/EG Toepassingsgebied ratione personae Toepassingsgebied ratione materiae Voorwaarden verbonden aan het recht op gezinshereniging Procedurele voorwaarden Zijn de beoogde doelstellingen van de Richtlijn gerealiseerd?... 5 B. De gezinshereniging in België - toepassingsgevallen Familie van een niet-eu-onderdaan Niet-EU-onderdaan heeft een onbeperkt verblijfsrecht De echtgenoot of gelijkgestelde partner De wettelijk geregistreerde partner Bloedverwanten Procedure Aanvraag wordt vanuit het buitenland ingediend (art. 12bis 2 Vw.) Aanvraag wordt in België ingediend (art. 12bis 3 en 4 Vreemdelingenwet + art. 26 Vreemdelingenbesluit) Niet-EU-onderdaan heeft een beperkt verblijfsrecht Familie van een Belg of EU-onderdaan (art. 40bis Vw.) Familie van een Belg of EU-onderdaan met uitzondering van de EU-student ii

4 2.1.1 De echtgenoot of gelijkgestelde partner van de Belg of EUonderdaan De wettelijk geregistreerde partner Bloedverwanten Familie van een EU-student Procedure Het familielid is een EU-burger Het familielid is geen EU-burger Familie van een asielzoeker Familie van een land waarmee België een bilateraal akkoord heeft gesloten C. Besluit: verstrenging van de Belgische regeling inzake gezinshereniging? 25 D. Gezinsvorming in België Gezinsvorming door het afsluiten van een huwelijk in België Gezinsvorming door het afsluiten van een samenlevingscontract Mensenrechten ontstaan in het kader van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en haar bijhorende protocollen A. Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens Artikel 1 EVRM Artikel 3 EVRM Artikel 6 EVRM Artikel 8 EVRM Artikel 13 EVRM Artikel 16 EVRM B. Protocollen Artikel 4 Vierde protocol bij het EVRM Afdeling 2: Belgische Grondwet Afwezigheid van politieke rechten vs. aanwezigheid burgerlijke rechten Toetsing aan het gelijkheidsbeginsel en non-discriminatiebeginsel iii

5 Afdeling 3: Specifieke wetten die aan vreemdelingen rechten toekennen: art van de OCMW-wet: Periode Periode Periode A. Definitief bevel B. Strikt noodzakelijke dienstverlening om het verlaten van het grondgebied mogelijk te maken C. Dringende medische hulp Periode A. In afwijking van de andere bepalingen van deze wet B. Drie categorieën vreemdelingen C. Dringende medische hulp D. Uitvoerbaar bevel Afdeling 4: Rechtsbescherming voor vreemdelingen De adviesorganen voor vreemdelingen A. De Raad van Advies voor Vreemdelingen B. De Commissie van Advies voor Vreemdelingen Rechtspleging bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen A. Quid De Raad voor Vreemdelingenbetwistingen B. Rechtsmacht, bevoegdheid en procedure bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen Rechtsmacht van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen Beroep tegen beslissingen van het Commissariaat-generaal voor de vluchtelingen en de staatslozen (CGVS)in een asielprocedure Bevoegdheid in volle rechtsmacht Procedure Gewone procedure Versnelde procedure Beroep tegen beslissingen in het kader van de Vreemdelingenwet in een niet-asielprocedure Annulatiebevoegdheid Procedure Gewone annulatieprocedure iv

6 3.2.2 Gewone kortgedingprocedure: annulatie + schorsing Vordering tot schorsing wegens uiterst dringende noodzakelijkheid C. Rechtmacht van de Raad van State inzake het vreemdelingenrecht Beroepen tot nietigverklaring en schorsing van aanhangige individuele beslissingen Beroepen tot nietigverklaring van reglementaire handelingen De Raad van State als cassatierechter Rechtsmiddelen ter beschikking van de vreemdeling tegen beslissingen van de overheid A. Kennisgeving van de administratieve beslissingen en rechtsmiddelen. 66 B. Dringend beroep bij de Commissaris-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen C. Verzoek tot herziening D. Verzoeken tot opheffing van bepaalde veiligheidsmaatregelen E. Beroep tot nietigverklaring F. Beroep bij de rechterlijke macht HOOFDSTUK 2: BIJZONDERE CATEGORIEËN VREEMDELINGEN...70 Afdeling 1: Vreemdelingen binnen de Europese Unie Vrij verkeer van personen in de EU( Richtlijn 2004/38/EG) Verblijfsrecht Afdeling 2: Apatriden Het Staatlozenverdrag Definitie van het begrip apatride of staatloze Oorzaken van apatridie Erkenning van het statuut van staatloze A. Afwezigheid van een procedure in de Belgische wetgeving B. Soevereiniteit van de rechter Afwezigheid van een automatische koppeling aan het verblijfsrecht Afdeling 3: Studenten EU-student A. Voorwaarden v

7 1 EU-burgerschap Regelmatige inschrijving Door de staat erkende, georganiseerde of gesubsidieerde instelling Studie als voorbereiding op een beroep Studie als hoofdbezigheid Ziekteverzekering Voldoende bestaansmiddelen B. Procedure C. Verblijfsrecht Niet-EU-student A. Voorwaarden Hoger onderwijs Volledig leerplan Regelmatig ingeschreven student Door de staat erkende, georganiseerde of gesubsidieerde instelling. 84 B. Procedure Aanvraag in het buitenland Aanvraag in België C. Verblijfsrecht Afdeling 4: Vluchtelingen Het Vluchtelingenverdrag Definitie van het begrip vluchteling Bespreking van de verschillende aspecten van de definitie A. Zich buiten het land van nationaliteit bevinden B. De vluchteling heeft een gegronde vrees voor vervolging Vrees Gegronde vrees Gegronde vrees op vervolging C. De vluchteling behoort tot een bepaalde sociale groep, heeft een bepaalde politieke overtuiging of vervolging omwille van ras, religie of nationaliteit Een bepaalde sociale groep Politieke overtuiging Ras vi

8 4 Godsdienst Nationaliteit D. Geen bescherming van het land van herkomst mogelijk De erkenningsprocedure volgens nationaal recht A. Erkenning als vluchteling B. Toekenning van een subsidiair beschermingsstatuut C. Beslissing Beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen bij negatieve beslissing in de asielprocedure Cassatieberoep bij de Raad van State bij negatieve beslissing door de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen Rechten van de kandidaat-vluchteling, de vluchteling en de personen met een subsidiair beschermingsstatuut A. Gezinshereniging B. De Belgische nationaliteit C. Rechten voortvloeiend uit het Vluchtelingenverdrag zelf D. Arbeid Afdeling 5: Minderjarige vreemdelingen Algemeen A. Recht op onderwijs B. Maatschappelijke dienstverlening De begeleide minderjarige vreemdeling (BMV) De niet-begeleide minderjarige vreemdeling (NBMV) A. Personeel toepassingsgebied B. Rechten van de niet-begeleide minderjarige vreemdeling C. Verblijfsrecht HOOFDSTUK 3: REGULARISATIE Afdeling 1: Begrip / Situering Afdeling 2: Evolutie in de Regularisatieprocedure Regularisatie vóór de Regularisatiewet van 22 december De Regularisatiewet van 22 december Regularisatie geregeld na de Regularisatiewet vii

9 A. De rondzendbrief van 19 februari B. Richtlijnen van 20 december C. Wet van 15 september Artikel 9bis Vreemdelingenwet: de algemene regularisatie Voorleggen van buitengewone omstandigheden Over een identiteitsdocument beschikken Gegrondheid van de aanvraag Onredelijk lange asielprocedure Onmogelijkheid om naar land van herkomst terug te keren Bijzondere banden met België Artikel 9ter Vreemdelingenwet D. Instructies van 26 maart Afdeling 3: Rechtsmiddelen Afdeling 4: Geen gevolgen voor de verblijfsstatus SLOTWOORD BIBLIOGRAFIE: WETGEVING RECHTSPRAAK RECHTSLEER viii

10 Inleiding Rechten van vreemdelingen in België is een ruim onderzoeksgebied. Het vreemdelingenrecht vindt immers aansluiting bij allerhande rechtstakken. Het is dan ook belangrijk om een meer genuanceerd beeld te krijgen. De bedoeling van dit werk is niet enkel aan juristen inzicht te verschaffen in het vreemdelingencontentieux, maar ook een leidraad te vormen voor de vreemdelingen die naar België komen. Krantenkoppen als Wanhopige asielzoeker verschanst zich in torenkraan, en 400 betogers in Brussel voor regularisatie sans papiers leggen vaak te weinig nadruk op de verschillende rechtsposities van de vreemdeling. Daardoor is men geneigd vreemdelingen over dezelfde kam te scheren. Ik wil er met dit werk dan ook op wijzen dat niet elke vreemdeling dezelfde is en zij dan ook niet als één groep moeten worden behandeld. In deze Masterproef zal ik dan ook uitgaan van hun rechtspositie. Onder de vreemdelingen hebben we enerzijds een aantal bijzondere categorieën vreemdelingen. Het is net door deze bijzondere status dat aan hen meer rechten worden toegekend of minder voorwaarden worden opgelegd. Aan de andere kant hebben we de rechten van de gewone vreemdeling. Aan hen komt een basispakket van rechten toe. Tot slot is er een plaats weggelegd voor diegenen die uit de boot vallen in voorgaande indeling. Vreemdelingen kunnen alsnog rechten in België krijgen wanneer zij voldoen aan de regularisatievoorwaarden. In een eerste hoofdstuk gaat mijn aandacht uit naar de rechten van de gewone vreemdelingen die naar België komen. Er wordt een algemeen kader geschetst van rechten en rechtsbescherming. Deze categorie wordt eerst behandeld omdat de rechten en rechtsbescherming in de meeste gevallen ook van toepassing zijn op de andere soorten vreemdelingen. De rechten van de vreemdelingen vallen uiteen in drie niveaus. Op het hoogste niveau worden rechten toegekend door internationale akkoorden. De belangrijkste zijn enerzijds de Richtlijn 2003/86/EG, die het recht op ix

11 gezinshereniging stipuleert en anderzijds het mensenrechtencontentieux, tot uiting gebracht in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. De Belgische grondwet vormt het volgende niveau. Daarbij wordt gekeken welke grondrechten ook toekomen aan de vreemdeling en of er terzake geen schending is van het gelijkheids en non-discriminatiebeginsel. Tot slot wordt gekeken naar meer specifieke wetgeving. De aandacht gaat daar uit naar artikel 57 2 OCMW-wet. Het recht op maatschappelijke dienstverlening kent ook haar uitwerking bij de vreemdelingen. Het toekennen van rechten heeft maar enige betekenis wanneer die rechten ook worden beschermd door een rechtsprekende instantie. De oprichting van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen heeft een nieuwe wind doen waaien in de rechtsbescherming ten aanzien van vreemdelingen. Zij nam grotendeels de bevoegdheid van de Raad van state in dit leerstuk over. Toch wordt er nog kort stilgestaan bij de resterende bevoegdheden van de Raad van State in het vreemdelingenrecht. Om het algemeen kader af te sluiten worden de rechtsmiddelen die de vreemdelingen kunnen inroepen tegen beslissingen van de overheid besproken. Zodoende komen we bij het tweede hoofdstuk. Hierin worden de bijzondere categorieën vreemdelingen besproken. Deze bevoorrechte vreemdelingen hebben een betere uitgangspositie in vergelijking met de gewone vreemdelingen. Onder deze categorie vallen de vreemdelingen binnen de Europese Unie, de apatriden of staatlozen, de studenten, de vluchtelingen en tot slot de minderjarige vreemdelingen. De bijzondere positie van de vreemdeling in de Europese Unie is te wijten aan de Richtlijn betreffende het vrij verkeer van personen. Vervolgens zijn de apatriden aan de beurt. Er wordt een definiëring gegeven van het begrip en er wordt nagegaan welke rechten gekoppeld zijn aan de erkenning van staatloze. Onderwijs in België is van de beste kwaliteit. Het is dan ook logisch dat steeds meer buitenlanders naar België komen om hier te studeren. Een groot onderscheid moet daar echter wel gemaakt worden tussen studenten uit de EU en deze daarbuiten. Afhankelijk van de groep waartoe de vreemdeling behoort, worden de toepassingsvoorwaarden besproken. x

12 Zo komen we aan bij het zwaartepunt van dit hoofdstuk. De rechtspositie van de vluchteling. Het is belangrijk om te weten wie als vluchteling wordt erkend en welke bescherming daaraan vastgeknoopt wordt. Asielzoekers zijn een kwetsbare groep mensen en er moet dan ook de nodige aandacht aan hen besteed worden. Om te eindigen zal ik de minderjarige vreemdeling bespreken. In concreto gaat het hier over de minderjarige die zonder begeleiding naar België komt. Omdat in België een leerplicht bestaat tot de leeftijd van 18 jaar, wordt hier het recht op onderwijs besproken. In het derde hoofdstuk komt zoals gezegd de regularisatie aan bod. Deze gunstprocedure kent in de loop der jaren een verschillende uitwerking. De procedure wordt in principe ingeschreven in de Vreemdelingenwet, doch kwam er in 1999 een Regularisatiewet, die een grootschalige regularisatie bewerkstelligde. Vandaag is de regularisatie nog altijd een hot item. Minister Turtelboom heeft op 26 maart 2009 instructies gegeven om een tijdelijke regularisatie open te stellen voor gezinnen met schoolgaande kinderen. Ik zal eindigen met een kort besluit die de behandelde materie in een notedop samenvat. xi

13 HOOFDSTUK 1: Rechten en rechtsbescherming voor vreemdelingen, algemeen kader Afdeling 1: Internationale akkoorden 1. Recht op gezinshereniging A. Richtlijn 2003/86/EG van de Raad1 Op het vlak van het vreemdelingenrecht is er een bijzondere plaats weggelegd voor het recht op gezinshereniging. Op Europees vlak wordt dit leerstuk opgenomen in Richtlijn 2003/86 van de Raad van 22 september Deze Richtlijn kwam er echter niet zonder slag of stoot. Tijdens de Europese Top van Tampere in Finland werden reeds afspraken gemaakt om een regelgeving uit te werken, die in een harmonisering van het recht op gezinshereniging zou voorzien. Deze regelgeving is er uiteindelijk pas in 2003 gekomen en van de beoogde harmonisatie is vooralsnog geen sprake. 2 1 Inhoud van Richtlijn 2003/86/EG Art.1 bepaalt het voorwerp van de Richtlijn, namelijk, ( )het bepalen van de voorwaarden voor de uitoefening van het recht op gezinshereniging door onderdanen van derde landen die wettig op het grondgebied van de lidstaten verblijven. 3 Er wordt voorzien in een fundamenteel recht op gezinshereniging voor derdelanders. Aan dit recht zijn twee voorwaarden verbonden. Eerst en vooral moet de derdelander over een verblijfsvergunning beschikken van minimum één jaar. Daarenboven moet de vreemdeling de verwachting kunnen hebben dat aan hem een permanent verblijfsrecht wordt toegekend. 4 Deze laatste voorwaarde is heel moeilijk in te vullen. Wanneer is de verwachting 1 Richtlijn 2003/86/EG van de Raad van 22 september 2003 inzake het recht op gezinshereniging, BS 3 oktober M.-C. FOBLETS, D. VANHEULE, J. ROGGEN, Naar een Europees asiel en migratierecht: over enkele recente ontwikkelingen en hun (te verwachten) implementatie in het Belgische vreemdelingenrecht in M.-C. FOBLETS, J. MEEUSEN, D. VANHEULE, Migratie en migrantenrecht Recente ontwikkelingen, Brugge, Die Keure, 2006, (33) Art. 1 Richtlijn 2003/86/EG. 4 Art. 3 lid 1 Richtlijn 2003/86/EG. 1

14 voldoende om in aanmerking te komen voor gezinshereniging? 5 De voorwaarden zorgen er in ieder geval al voor dat onderdanen van derdelanden met een tijdelijk verblijfsrecht uit het toepassingsgebied worden gesloten, evenals diegene aan wie duidelijk geen permanent verblijfsrecht zal worden toegekend. Een uitdrukkelijke uitsluiting is opgenomen in art. 3 lid 2 van de Richtlijn. Het betreft met name de gezinsherenigers die in een lidstaat verblijven in het kader van een tijdelijke of subsidiaire bescherming. Ook Belgen en andere EU-onderdanen vallen buiten het toepassingsgebied. 67 De gezinshereniging van deze laatsten komen verder in dit hoofdstuk aan bod. 8 Mijn inziens moet de Raad nader bepalen wat hij verstaat onder de verwachting hebben dat een permanent verblijfsrecht wordt toegekend. De Raad moet duidelijke criteria opstellen, zodat het duidelijk is wanneer men voldoet aan de voorwaarde van verwachting op permanent verblijfsrecht. Volgens mij is het van belang dat de Europese regelgever hier het voortouw neemt en de invulling van de bepaling niet overlaat aan de lidstaten zelf. Een te grote discretionaire bevoegdheid voor de lidstaten, leidt immers tot nog meer diversiteit in de regelgeving. 1.1 Toepassingsgebied ratione personae Gezinsleden die voor gezinshereniging in aanmerking komen zijn enerzijds de echtgeno(o)t(e) van de gezinshereniger en anderzijds de minderjarige kinderen, zowel van de gezinhereniger als van de echtgeno(o)t(e). De minderjarige kinderen moeten echter wel ongehuwd zijn. Ook geadopteerde kinderen komen in aanmerking. 9 De Richtlijn houdt effectieve verplichtingen in voor de lidstaten ten aanzien van deze familieleden behorend tot het kerngezin. Voor het overige wordt veel beleidsvrijheid gelaten aan de aangesloten lidstaten zelf P. BOELES, De aanval op de gezinshereniging en de rol van het internationale recht Migrantenrecht 2005, nr. 4, 122 ev. 6 Art. 2, derde lid Richtlijn 2003/86/EG. 7 M.-C. FOBLETS, D. VANHEULE, J. ROGGEN, Naar een Europees asiel en migratierecht: over enkele recente ontwikkelingen en hun (te verwachten) implementatie in het Belgische vreemdelingenrecht in M.-C. FOBLETS, J. MEEUSEN, D. VANHEULE, Migratie en migrantenrecht Recente ontwikkelingen, Brugge, Die Keure, 2006, (33) Zie B. De gezinshereniging in België toepassingsgevallen. 9 Art. 4 Richtlijn 2003/86/EG. 10 M.-C. FOBLETS, D. VANHEULE, J. ROGGEN, Naar een Europees asiel en migratierecht: over enkele recente ontwikkelingen en hun (te verwachten) implementatie in het Belgische vreemdelingenrecht in M.-C. 2

15 Wanneer lidstaten daarvoor kiezen kunnen zij het personeel toepassingsgebied ook uitbreiden tot andere gezinsleden. Een uitbreiding is enerzijds voorzien voor de ouders en meerderjarige kinderen en anderzijds voor de ongehuwde partner. Ouders van de gezinshereniger zelf of van diens echtgen(o)t(e) kunnen herenigd worden met hun zoon of dochter wanneer blijkt dat er in het land van herkomst geen nodige gezinssteun is voorzien. 11 Een meerderjarig kind kan normaal gezien niet in aanmerking komen voor hereniging tenzij vaststaat dat hij niet in staat is om in zijn levensonderhoud te voorzien omwille van gezondheidsredenen. 12 De lidstaten hebben tot slot de mogelijkheid om ongehuwde partners te herenigen op voorwaarde dat zij een duurzame relatie kunnen aantonen of bij een geregistreerd partnerschap. 13 Zoals gesteld zijn deze gevallen enkel van toepassing wanneer de nationale overheden daarin voorzien Toepassingsgebied ratione materiae Voorwaarden verbonden aan het recht op gezinshereniging Lidstaten kunnen gezinshereniging doen afhangen van een aantal materiële voorwaarden. In de Richtlijn 2003/86/EG worden deze voorwaarden behandeld in art. 7. Beschikken over een normale huisvesting is één van deze voorwaarden. Hieronder wordt verstaan een huisvesting waar een vergelijkbaar gezin in dezelfde regio zou over beschikken en met inachtneming van de nodige normen inzake veiligheid en hygiëne. De gezinshereniger moet ook over een ziekteverzekering beschikken die zowel de ziektekosten van zichzelf als diegene die zich komt vervoegen, dekken. FOBLETS, J. MEEUSEN, D. VANHEULE, Migratie en migrantenrecht Recente ontwikkelingen, Brugge, Die Keure, 2006, (33) Art. 4 tweede lid a Richtlijn 2003/86/EG. 12 Art 4 tweede lid b Richtlijn 2003/86/EG. 13 Art 4 derde lid Richtlijn 2003/86/EG. 14 M.-C. FOBLETS, D. VANHEULE, J. ROGGEN, Naar een Europees asiel en migratierecht: over enkele recente ontwikkelingen en hun (te verwachten) implementatie in het Belgische vreemdelingenrecht in M.-C. FOBLETS, J. MEEUSEN, D. VANHEULE, Migratie en migrantenrecht Recente ontwikkelingen, Brugge, Die Keure, 2006, (33)

16 Tot slot moet de gezinshereniger over voldoende inkomen beschikken om het gezinslid dat zich komt herenigen te onderhouden zonder dat het stelsel van de sociale bijstand wordt belast. Naast deze materiële voorwaarden kan de lidstaat ook voorwaarden vaststellen met betrekking tot integratie 15 en het tijdstip van de aanvraag. 16 Ook al is er een grote discretionaire ruimte voor de lidstaten, toch worden in de Richtlijn een aantal verplichtingen opgenomen die niet conditioneel kunnen worden gemaakt. Dit is bijvoorbeeld het geval met betrekking tot de gezinshereniging van vluchtelingen. Er zijn minder restrictieve voorwaarden en de bewijslast ligt een stuk lager. Er wordt in de Richtlijn gesteld dat deze categorie vreemdelingen niet moet voldoen aan de bovengenoemde materiële voorwaarden. Het is dan ook aangewezen om de Richtlijn goed na te lezen om te zien of een bepaalde persoon niet aan extra voorwaarden moet voldoen Procedurele voorwaarden Ook op procedureel vlak hebben lidstaten een aantal formele verplichtingen. De ene groep voorwaarden heeft te maken met de bekendmaking van het uitsluitsel over de aanvraag, de andere voorwaarden over het autonome verblijfsrecht. De lidstaten moeten de verzoekers schriftelijk uitsluitsel geven over hun aanvraag met betrekking tot de gezinshereniging ten laatste negen maanden na indiening van de aanvraag. Wordt zijn verzoek ingewilligd dan krijgt de vreemdeling, die toegelaten wordt op het grondgebied, een verlengbare verblijfsvergunning met een minimumduur van één jaar. 17 Het resultaat van de gezinshereniging is dat aan de vreemdeling een aantal rechten wordt toegekend die de gezinshereniger ook heeft. Voorbeelden zijn onder andere de toegang tot het onderwijs en het recht op arbeid. 18 Wanneer de aanvraag daarentegen geweigerd wordt, beschikken de vreemdelingen over een mogelijkheid om een beroep in te stellen. Deze mogelijkheid is ook voor handen in geval van niet-verlenging van een verblijfstitel of in geval van een verwijderingsmaatregel. 19 In een aantal duidelijk 15 Art. 7, tweede lid Richtlijn 2003/86/EG. 16 Art. 8 Richtlijn 2003/86/EG. 17 Art. 13, tweede lid Richtlijn 2003/86/EG. 18 Art 14 eerste lid Richtlijn 2003/86/EG. 19 Art. 18 Richtlijn 2003/86/EG. 4

17 in de Richtlijn omschreven gevallen kunnen de lidstaten de aanvraag weigeren, een verblijfsvergunning intrekken of niet verlengen. 20 Dit is voornamelijk wanneer er gevaar bestaat voor de openbare orde en veiligheid, de volksgezondheid of wanneer de vreemdelingen niet langer voldoen aan de voorwaarden in de Richtlijn gesteld. Zoals gesteld hebben de andere procedurele voorwaarden betrekking op de toekenning van een autonome verblijfsvergunning. Na een periode van vijf jaar hebben de echtgeno(o)t(e) en de inmiddels meerderjarig geworden kinderen recht op een autonome verblijfsvergunning. De band met de gezinshereniger wordt dan als het ware doorgeknipt. 21 Vanaf dat ogenblik worden zij beschouwd als een individu. Voor de overige familieleden staat het de overheid van de lidstaat vrij om al dan niet een autonoom verblijfsrecht toe te kennen. 22 Er rust op de lidstaten de verplichting om ook in de mogelijkheid te voorzien om in buitengewone omstandigheden een autonoom verblijfsrecht toe te kennen. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een echtscheiding of situaties van huishoudelijk geweld. 2 Zijn de beoogde doelstellingen van de Richtlijn gerealiseerd? Richtlijn 2003/86/EG laat veel beleidsruimte aan de lidstaten. Zij bepalen zelf welke inhoud zij willen geven aan het gezinsherenigingsrecht. De keerzijde van de medaille is echter dat er mogelijk weinig impact zal zijn van de Richtlijn in de lidstaten en dat deze enkel wordt afgeschilderd als een amalgaam van minimumregels en kan-bepalingen. 23 Het probleem zit in het feit dat de echte verplichtingen voor de staten tot een minimum werden herleid. Er is een te grote flexibiliteit gegeven aan de lidstaten om de nadere regels zelf in te vullen. Dit leidt uiteraard tot rechtsonzekerheid. Zal de beleidsvrijheid geen voedingsbodem zijn om de gezinshereniging door derdelanders nog meer te bemoeilijken, door de toepassing van restrictieve nationale wetgeving? Hieronder zal ik nagaan op welke manier België daarop een antwoord heeft geformuleerd bij de implemenatie van de Richtlijn in de Belgische rechtsorde. Het is alvast duidelijk dat er nog geen sprake is van harmonisatie in de regelgeving. 20 Art. 6 en Art. 16 Richtlijn 2003/86/EG. 21 Art 15, eerste lid Richtlijn 2003/86/EG. 22 Art.15, tweede lid Richtlijn 2003/86/EG. 23 E. SCHEERS, Europese Richtijn gezinshereniging nederlandse gezinsherenigingsbeleid Migrantenrecht 2004, nr. 8,

18 B. De gezinshereniging in België - toepassingsgevallen De invloed van de Europese regelgeving in het leerstuk van de gezinshereniging is groot. De Belgische wetgever is immers begonnen met de omzetting van de Richtlijnen inzake het recht op gezinshereniging 24, inzake het vrij verkeer en verblijf voor burgers van de Unie en hun familieleden 25 en de Richtlijn met betrekking tot de langdurig ingezetenen. 26 Naast deze Europese regelgeving heeft de wetgever ook enkele eigen Belgische accenten gelegd. Net zoals de Europese Richtlijn beoogde de Belgische wetgever een harmonisatie van de regelgeving inzake gezinshereniging. Ook dit keer is dit geheel niet gelukt want er zijn nog te grote verschillen in de procedures afhankelijk van de nationaliteit van de gezinshereniger. 27 Gezinshereniging in de enge betekenis van het woord betekent dat reeds bestaande families terug bij elkaar worden gebracht. In Belgische context gezien, komt het er op neer dat familieleden van Belgen en van vreemdelingen met een verblijfsrecht in België ook een verblijfsrecht in België kunnen bekomen in een aantal bij wet bepaalde gevallen. Daartegenover staat de gezinsvorming die in een volgend onderdeel nader wordt behandeld. 28 De regelgeving hangt af van de nationaliteit van de persoon in België. 29 Hieronder worden de verschillende toepassingsgevallen behandeld. We onderzoeken eerst de regels voor de hereniging van familie met een niet-euonderdaan aangezien de regels grotendeels afgeleid zijn van de Richtlijn 2003/86/EG, die enkel van toepassing is op derdelanders. De Belgische regelgeving voor Belgen en EU-onderdanen wordt daarna bekeken. We besluiten met de bespreking van de gezinshereniging met asielzoekers en deze met familie van een land waarmee België een bilateraal akkoord heeft gesloten. 24 Richtlijn 2003/86/EG van de Raad van 22 september 2003 inzake het recht op gezinshereniging, BS 3 oktober Richtlijn 2004/38/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende het recht van vrij verkeer en verblijf op het grondgebied van de lidstaten voor de burgers van de Unie en hun familieleden, tot wijziging van Verordening (EEG) nr. 1612/68 en tot intrekking van Richtlijnen 64/221/EEG, 68/360/EEG, 72/194/EEG, 73/148/EEG, 75/34/EEG, 75/35/EEG, 90/364/EEG, 90/365/EEG en 93/96/EEG, BS 30 april Richtlijn 2003/109/EG van de Raad van 25 november 2003 betreffende de status van langdurig ingezeten onderdanen van derde landen, BS 23 januari L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247) Zie: D. Gezinsvorming in België (geraadpleegd op 15 april 2009). 6

19 1 Familie van een niet-eu-onderdaan Een eerste vorm van gezinshereniging wordt gestipuleerd in art. 10 en art. 10bis van de Wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen (hierna: Vreemdelingenwet). Het betreft de hereniging met een niet-eu-onderdaan. De regels zelf zijn afhankelijk van het verblijfsrecht van de niet-eu-onderdaan. 30 Betreffende de gezinshereniging met derdelanders werd door de wetgever een reeks van wettelijke voorwaarden ingevoerd opdat gezinshereniging mogelijk zou zijn. Deze voorwaarden zijn op alle onderstaande categorieën van derdelanders van toepassing; doch zijn er een aantal specifieke elementen die zullen worden toegelicht bij de uiteenzetting van die categorie zelf. Opgemerkt dient te worden dat de voorwaarden zowel van toepassing moeten zijn bij de aanvraag, als tijdens de hele periode gedurende dewelke een tijdelijk verblijf kan ingetrokken worden. Een eerste wettelijke voorwaarde is het bewijs van huisvesting. Diegene die het recht tot gezinshereniging opent moet over voldoende huisvesting beschikken om de gehele familie onder te brengen. Maar wat wordt verstaan onder huisvesting? Er is sprake van voldoende huisvesting wanneer het voldoet aan de elementaire veiligheids-, gezondheids-, en woonkwaliteitvereisten die in het betrokken gewest gelden. 31 Omdat deze definiëring erg streng is, wordt door de Dienst Vreemdelingenzaken soepeler omgegaan met het begrip voldoende huisvesting. Uit de praktijk blijkt dat Belgen en Unieburgers dit bewijs niet hoeven te leveren. 32 Een tweede wettelijke voorwaarde is de ziekteverzekering. Wanneer de vreemdeling zich wil voegen bij de niet-eu-onderdaan, dan moet deze laatste over een ziektekostenverzekering beschikken die zowel de risico s voor zichzelf als voor zijn familieleden dekt (geraadpleegd op 15 april 2009) 31 Art. 9 KB 27 april 2007 tot wijziging van het Koninklijk Besluit van 8 oktober 1981 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, BS 21 mei L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247) L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247)

20 Vervolgens is er de voorwaarde van het beschikken over voldoende bestaansmiddelen. Aangezien de invulling van deze voorwaarde afhankelijk is van welke persoon naar ons land komt, verwijs ik naar hieronder. 34 Bij de vierde voorwaarde zijn er toch wel wat mogelijke bedenkingen. Álle kandidaten voor gezinshereniging met derdelanders moeten immers het bewijs leveren dat zij niet lijden aan een besmettelijke ziekte zoals opgenomen in bijlage bij de Vreemdelingenwet. Kan het eigenlijk wel dat om zo n redenen zieke kinderen niet naar hun ouders kunnen worden gebracht? Is het sowieso niet discriminerend dat enkel gezonde mensen naar België mogen komen en dat we iemand met een besmettelijke ziekte liever kwijt dan rijk zijn? Er zijn voldoende argumenten te vinden om te stellen dat er tegenstrijdigheden zijn met het EVRM, inbreuken op het gelijkheidsbeginsel of zelfs ten aanzien van het Kinderrechtenverdrag. Toch werd de voorwaarde tot dusver niet voor het Grondwettelijk Hof gebracht en werd er dus nog geen schending vastgesteld. 35 Ik vind het heel vreemd dat er hierover nog geen schendingen werden aangevoerd bij het Grondwettelijk Hof. Het Hof heeft al in minder voor de hand liggende zaken een schending van het gelijkheidsbeginsel en het nondiscriminatiebeginsel uitgesproken. Volgens mij is het duidelijk dat het hier niet gaat om een toegelaten beperking om redenen van algemeen belang. De gezondheidstoestand van een persoon als toepassingsvoorwaarde lijkt mij hier ongeoorloofd. Een laatste voorwaarde is een wachttermijn van twee jaar. Deze wachttermijn kwam er in plaats van het verbod op gezinshereniging in cascade dat sinds 1984 gold. Dit betekende dat personen sinds 1984 niet gerechtigd waren om familieleden of een partner te laten overkomen wanneer zij zelf hun verblijfsrecht hebben bekomen op grond van het gezinsherenigingsrecht. Door de invoering van een wachttermijn van twee jaar wordt het cascadeverbod met andere woorden in de tijd beperkt L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247) L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247) L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247)

21 1.1 Niet-EU-onderdaan heeft een onbeperkt verblijfsrecht De Wet van 15 september 2006 tot wijzing van de Vreemdelingenwet 37 kent enkel aan een niet-eu-onderdaan met een onbeperkt verblijfsrecht, een recht op gezinshereniging zonder machtiging toe. Het is met andere woorden van belang dat de vreemdeling een verblijf van onbeperkte duur werd toegekend opdat hij van rechtswege aanspraak zou kunnen maken op gezinshereniging De echtgenoot of gelijkgestelde partner België kende al sinds de invoering van de Wet van 15 december 1980 het recht toe aan de niet-eu-onderdanen met onbeperkt verblijfsrecht, om zich te laten herenigen door hun echtgeno(o)t(e) en dit ongeacht het tijdstip dat de verbintenis tussen de echtgenoten is ontstaan. Op Europees niveau werd dit recht voor derdelanders vastgelegd in Toch werd dit recht al erkend, evenals voor EU-onderdanen, in de Verordening 1612/68/EEG 40, de Richtlijn 64/221/EG 41 en opnieuw bevestigd in Richtlijn 2004/38/EG 42. Dit recht ontstaat ongeacht de plaats en het tijdstip dat het huwelijk werd afgesloten. Dit werd in het arrest Metock 43 van het Hof van Justitie op 25 juli 2008 bevestigd. In het arrest werd de Richtlijn 2004/38 als zodanig uitgelegd dat een persoon die in casu was sprake van een EU- burger - komt vervoegen, rechten kan ontlenen aan de bepalingen uit de Richtlijn. Deze rechten worden verkregen ongeacht waar of wanneer het huwelijk is voltrokken. In de Belgische rechtsorde bleven de regels uiteraard behouden, maar werden de voorwaarden wel strenger. Met betrekking tot geregistreerde partnerschappen uit Denemarken, Duitsland, Finland, IJsland, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk en Zweden formuleerde Richtlijn 2004/38 dat deze geregistreerde partnerschappen als gelijkwaardig met een huwelijk worden beschouwd. Richtlijn 2003/86 voorzag daarentegen enkel in 37 Wet van 15 september 2006 tot wijziging van de Wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, BS 6 oktober L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247) Art 4, eerste lid Richtlijn 2003/ Verordening 1612/68/EEG van 15 oktober 1968 betreffende het vrije verkeer van werknemers binnen de gemeenschap, BS 19 oktober Richtlijn 64/221/EEG van de Raad van 25 februari 1964 voor de coördinatie van de voor vreemdelingen geldende bijzondere maatregelen ten aanzien van verplaatsing en verblijf, die gerechtvaardigd zijn uit hoofde van de openbare orde, de openbare veiligheid en de volksgezondheid, BS 4 april Richtlijn 2004/38/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende het recht van vrij verkeer en verblijf op het grondgebied van de lidstaten voor de burgers van de Unie en hun familieleden, tot wijziging van Verordening (EEG) nr. 1612/68 en tot intrekking van Richtlijnen 64/221/EEG, 68/360/EEG, 72/194/EEG, 73/148/EEG, 75/34/EEG, 75/35/EEG, 90/364/EEG, 90/365/EEG en 93/96/EEG, BS 30 april HvJ C-127/08, Metock v. Minister for Justice, Equality and Law Reform,

22 een mogelijkheid. Hoewel België geen geregistreerd partnerschap kent, wordt er toch gebruik van gemaakt ter uitbreiding van de rechten van derdelanders. Opdat de echtgenoot of de gelijkgestelde partner zich zou kunnen voegen bij een niet-eu-onderdaan met een onbeperkt verblijfsrecht moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan: - Er is een leeftijdsgrens van 21 jaar voor beide partners. Er is echter wel vermindering mogelijk tot 18 jaar in geval de partners voor de aankomst in België al gehuwd waren of hun partnerschap reeds was geregistreerd. 44 De leeftijdsgrens werd pas sinds 1 juni 2007 opgetrokken tot 21 jaar. Er werd tegen deze wijziging een beroep tot nietigverklaring ingesteld bij het Grondwettelijk Hof. 45 Het Hof heeft dit beroep echter verworpen op basis van argumentatie opgenomen in Richtlijn 2003/86/EG. De bedoeling van deze leeftijdsgrens bestond er in gedwongen huwelijken tegen te gaan. Men wil in België vermijden dat jonge meisjes het slachtoffer worden van ouders/mannen die hen dwingen te huwen enkel om de toegang tot het verblijf voor de echtgenoot mogelijk te maken. De doeltreffendheid van deze regel valt te betwijfelen aangezien de leeftijdsgrens niet van toepassing is in een aantal landen waar nu net gedwongen huwelijken worden aangeklaagd. Daarbij kan gedacht worden aan Turkije, de Maghreblanden en een aantal Joegoslavische Republieken. Volgens mij wordt elk nut van deze voorwaarde ontnomen wanneer net die landen buiten het toepassingsgebied vallen. De akkoorden met deze landen moeten opgezegd worden of op zijn minst herbekeken worden opdat de voorwaarde ten volle uitwerking zou kunnen hebben. - Een tweede echtgenote van een polygame vreemdeling heeft geen recht op verblijf in ons land wanneer de andere echtgenote reeds in België verblijft. 46 Dit is een grote vernieuwing in de wetgeving 47 en deze regel is enkel voorzien voor niet-eu-burgers. Toch brengt dit in de praktijk geen leemte mee aangezien polygamie in geen enkele Europese lidstaat wordt erkend (geraadpleegd op 15 april 2009) 45 GwH 26 juni 2008, nr. 95/ (geraadpleegd op 15 april 2009) 47 Art 10 1, tweede lid Vreemdelingenwet. 10

23 De Belgische regelgeving is opnieuw wat strenger in vergelijking met het verbod geformuleerd in artikel 4, lid 4 Richtlijn 2003/86. Deze laatste weigert enkel de gezinshereniging: indien de gezinshereniger reeds met een echtgenoot samenwoont op het grondgebied van die lidstaat. - Er geldt ook een in tijd beperkt cascadeverbod. 48 Dit betekent dat wanneer de niet-eu-burger die zijn familie naar hier wil halen, die zelf in België is terechtgekomen op basis van gezinshereniging, hier minstens al twee jaar regelmatig moet verblijven. - Er wordt in de mate van het mogelijke verwacht dat de partners zullen samenwonen. Dit brengt ons onmiddellijk tot de voorwaarde van voldoende huisvesting Vervolgens moet de in België verblijvende niet-eu-onderdaan beschikken over een ziekteverzekering, die de nodige risico s dekt voor beide personen De vreemdeling die naar België komt, mag ook geen gevaar betekenen voor de openbare orde en veiligheid noch voor de volksgezondheid. Zo moet zij een medisch attest kunnen voorleggen waaruit blijkt dat zij niet lijdt aan één van de ziektes vernoemd in de Vreemdelingenwet De wettelijk geregistreerde partner Een van de grootste wijzigingen van de Vreemdelingenwet is de uitbreiding van het recht op gezinshereniging tot de samenwonenden. Zij krijgen net als gehuwden van rechtswege een recht op verblijf. Met betrekking tot de samenwoners gelden twee bijkomende voorwaarden. Zij mogen namelijk geen huwelijk gesloten hebben met een andere persoon, noch een duurzame relatie hebben met een andere persoon. 52 De overige toepasselijke voorwaarden voor de wettelijk geregistreerde partner zijn volledig gelijklopend als voor de echtgenoot en de gelijkgestelde partner met uitzondering van twee elementen (geraadpleegd op 15 april 2009) (geraadpleegd op 15 april 2009) (geraadpleegd op 15 april 2009) (geraadpleegd op 15 april 2009). 52 L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247)

24 Eerst en vooral moet de wettelijk geregistreerde partner kunnen aantonen dat hij een duurzame relatie heeft met de niet-eu-burger. Er gelden wat dat betreft enkele vermoedens: wanneer beide partners gedurende een minimumperiode van 1 jaar voor de aanvraag reeds hebben samengewoond of wanneer zij gedurende een periode van 2 jaar op een regelmatige basis contact hadden met elkaar en elkaar minstens 45 dagen hebben gezien of wanneer zij een gemeenschappelijk kind hebben. Als de relatie aan één van deze voorwaarden voldoet, wordt de relatie geacht stabiel te zijn. 53 Deze voorwaarden om de duurzaamheid van een relatie aan te tonen, doen de wenkbrauwen fronsen. Een relatie kan toch evengoed stabiel zijn als de partners niet samenwonen. Daarbij kan gedacht worden aan een langeafstandsrelatie. Ook het hebben van een gemeenschappelijk kind lijkt geen goede parameter bij het bepalen van de stabiliteit van een relatie. Mijn inziens zijn er bijvoorbeeld genoeg voorbeelden in de praktijk te vinden die het tegendeel zullen bewijzen. 54 Een tweede verschil is dat de al in België verblijvende niet-eu-burger een verbintenis tot tenlasteneming moet ondertekenen. Deze voorwaarde is enkel van toepassing op de derdelanders. 55 Het is een verbintenis tegenover de Belgische Staat en het OCMW om alle kosten op zich te nemen met betrekking tot repatriëring, gezondheidszorg en verblijf. Deze laatste voorwaarde vervalt echter wanneer de partners een gemeenschappelijk kind hebben. Dezelfde bedenkingen kunnen dan ook bij deze voorwaarde gemaakt worden Bloedverwanten Onder deze categorie vallen enerzijds de kinderen en anderzijds de ouders. Toch vallen niet alle kinderen onder het toepassingsgebied. Enkel minderjarige kinderen van de niet-eu-onderdaan zelf of van zijn partner komen hier voor in aanmerking. 57 Dit laatste kwam de rechtszekerheid ten goede doordat het onderscheid gemaakt werd tussen gezamenlijke kinderen enerzijds en een kind van één van de partners anderzijds Kinderen uit een vorige relatie komen enkel in aanmerking wanneer zij ten laste zijn van de persoon met wie de 53 (geraadpleegd op 15 april 2009). 54 L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247) L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247) (geraadpleegd op 15 april 2009) (geraadpleegd op 15 april 2009). 58 Art. 10 Vreemdelingenwet. 59 L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247)

25 gezinshereniging wordt aangevraagd. 60 Zij kunnen zich, ongeacht het gaat om een beperkt of onbeperkt verblijfsrecht, met hun ouder verenigen tot een leeftijd van 18 jaar. 61 Wanneer het kind uiteindelijk naar België komt, mag het geen gevaar betekenen voor de openbare orde, de nationale veiligheid en de volksgezondheid. Een andere voorwaarde is dat hij bij de ouder moet gaan inwonen. Dit brengt onmiddellijk ook de verplichting voor de ouder met zich mee om te voorzien in een voldoende huisvesting en een ziekteverzekering. 62 Een kleine kanttekening dient gemaakt te worden over kinderen uit een polygame relatie. Echtgenoten van een polygame derdelander, die reeds in België met een andere echtgenoot samenwoont, kunnen niet naar België komen in het kader van gezinshereniging. Wat moet er dan gebeuren met kinderen van derdelanders uit polygame huwelijken? Oorspronkelijk kwamen zij niet in aanmerking voor hereniging, wanneer een andere echtgenoot dan hun ouder zich al in België bevond. Deze bepaling werd vernietigd door het Grondwettelijk Hof 63, daar het Hof meende dat een kind niet verantwoordelijk is voor de huwelijkssituatie van zijn ouders en dat er dus op het vlak van gezinshereniging geen gevolg aan mag worden gegeven. De hereniging moet dan ook mogelijk zijn op grond van de afstammingsband met de verwekker die in België verblijft. Het belang van het kind moet steeds in gedachten worden gehouden. 64 Desgevallend vallen meerderjarige kinderen in principe uit het toepassingsgebied. Er moet echter wel genuanceerd worden voor meerderjarig gehandicapte kinderen. Het kind moet in dat geval niet kunnen voorzien in zijn eigen behoeften. De voorwaarden van het minderjarige kind zijn van toepassing. Hij heeft nu van rechtswege recht op verblijf en hij moet niet langer een machtiging aanvragen. 65 Bijkomend moet de ouder over toereikende, stabiele en regelmatige bestaansmiddelen beschikken om in het onderhoud van het gehandicapte kind te voorzien (geraadpleegd op 15 april 2009). 61 L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247) (geraadpleegd op 15 april 2009). 63 GwH 26 juni 2008, nr. 95/ L. DENYS, De Wetten van 15 september 2006 tot wijziging van de Vw., bekeken door de bril van het Grondwettelijk Hof, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (242) L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247)

26 Andere meerderjarige kinderen komen niet in aanmerking voor gezinshereniging behalve in de gevallen waar België een bilateraal akkoord heeft gesloten met het land van herkomst van het kind. 66 Een ander soort bloedverwanten zijn de ouders. Het geldende principe is dat zij uitgesloten worden voor gezinshereniging. Er zijn echter twee uitzonderlijke gevallen. Eerst en vooral kunnen ouders van een alleenstaande minderjarige asielzoeker naar België komen. Het desbetreffende kind moet naar België zijn gekomen en vervolgens erkend zijn geworden als vluchteling. Een andere uitzondering bestaat voor ouders met de Turkse nationaliteit. De ascendent moet ten laste zijn van de in België wonende Turk. Deze uitzondering vloeit voort uit het bilateraal verdrag tussen België en Turkije van 16 juli De in de België verblijvende vreemdeling moet hier minimum 1 maand gewerkt hebben en moet nog steeds tewerkgesteld zijn. 67 Hieruit kan je afleiden dat de Belgische wetgever opnieuw strenger is geweest dan de Europese Richtlijn 2003/86/EG. Art. 4,2 van de desbetreffende Richtlijn voorziet namelijk wel in de mogelijkheid dat lidstaten een verblijfsrecht toekennen aan de bloedverwanten in de opgaande lijn tot de eerste graad. Deze ouders moeten dan wel ten laste komen van de niet-eu-onderdaan. In het raam van de Richtlijn wordt onder ten laste verstaan: het ontberen aan nodige gezinssteun in het land van herkomst Procedure 69 De procedure die moet gevolgd worden bij gezinshereniging met niet-eu-burgers met een onbeperkt verblijfsrecht is afhankelijk van de plaats waar de aanvraag werd ingediend: ofwel wordt deze ingediend in het land van herkomst ofwel in België zelf Aanvraag wordt vanuit het buitenland ingediend (art. 12bis 2 Vw.) Wanneer het familielid dat naar België wil komen een EU-burger is, dan hoeft hij geen visum aan te vragen en kan hij onmiddellijk naar België komen, mits hij 66 (geraadpleegd op 15 april 2009) (geraadpleegd op 15 april 2009). 68 L. WALLEYN, Gezinshereniging na de grote hervorming, T.Vreemd. 2008, nr. 4, (247) (geraadpleegd op 15 april 2009). 14

27 zich registreert bij de gemeente. Is het familielid daarentegen een niet-euburger, dan moet hij bij de Belgische ambassade een visum D in het kader van een gezinshereniging aanvragen. Nadat de vreemdeling de nodige documenten heeft voorgelegd, wordt een bewijs van aanvraag afgeleverd met een vermelding van de datum van indiening. Daarop heeft de ambassade negen maanden de tijd om de aanvraag te vermelden. De termijn kan maximaal verlengd worden tot 15 maanden. Bij goedkeuring van de aanvraag of bij niet tijdige beslissing, verkrijgt de vreemdeling een visum D waarmee hij naar België kan reizen Aanvraag wordt in België ingediend (art. 12bis 3 en 4 Vreemdelingenwet + art. 26 Vreemdelingenbesluit) In deze procedure moet een onderscheid gemaakt worden tussen de vreemdeling die de aanvraag doet in legaal verblijf dan wel in de illegaliteit in België verblijft. Legaal verblijf (art. 12bis 3 Vreemdelingenwet + art. 26 Vreemdelingenbesluit) Tijdens de duur van het legaal verblijf kan de vreemdeling een inschrijving in het vreemdelingenregister aanvragen en dit met het oog op gezinshereniging. Een legaal in België verblijvende vreemdeling is bijvoorbeeld een toerist, student, De gemeente zal een ontvankelijkheidscontrole uitvoeren. Alle nodige documenten inzake gezinshereniging moeten voorgelegd worden. Een bewijs van legaal verblijf moet worden gegeven en er moet een positieve woonstcontrole uitgevoerd worden. Wanneer alle nodige documenten worden voorgelegd, zal de gemeente de vreemdeling in het vreemdelingenregister inschrijven en een attest van immatriculatie afgeven. De aanvraag wordt voor een maximum van 15 maanden behandeld. Wordt na deze termijn geen beslissing genomen of wordt een aanvraag goedgekeurd, dan verkrijgt de vreemdeling tijdelijk een verblijfsrecht van één jaar. Gedurende een periode van drie jaar zal de Dienst Vreemdelingenzaken opnieuw controleren of de vreemdeling nog aan de gestelde voorwaarden voldoet. Bij een bevestigend antwoord wordt een BIVR (=bewijs inschrijven vreemdelingenregister) van onbepaalde duur afgeleverd. Eenmaal in België aangekomen moet de vreemdeling zich binnen de acht dagen op de gemeente aanmelden. De gemeente zal hem inschrijven in het vreemdelingenregister en een BIVR afgeven. Dit is een tijdelijk recht op verblijf 15