Adviezen en oefeningen na een (sub)totaalruptuur

Transcriptie

1 FYSIOTHERAPIE Adviezen en oefeningen na een (sub)totaalruptuur ADVIES

2 Adviezen en oefeningen na een (sub)totaalruptuur U bent bevallen in het ziekenhuis of thuis en u hebt daarbij een totaalruptuur of een subtotaalruptuur opgelopen. Deze folder geeft u informatie over wat een (sub)totaalruptuur is en wat u kunt doen om uw herstel te bevorderen Wat is een totaalruptuur? Een (sub)totaalruptuur is het inscheuren van de huid en het weefsel tussen de vagina en de anus. Hierbij scheurt ook de kringspier van de anus gedeeltelijk (subtotaal) of geheel (totaal) in. Een ruptuur kan ontstaan bij een gewone bevalling, maar komt vaker voor bij een kunstverlossing (tang- of vacuümbevalling). Een knip kan een totaalruptuur niet altijd voorkomen. Het is noodzakelijk om een totaalruptuur zorgvuldig te hechten. Dat helpt om latere problemen met het ophouden van ontlasting te voorkomen. Vaak gebeurt het hechten op de operatiekamer. De bekkenbodem De bekkenbodem is een groep spieren die als een hangmatje onder in het bekken ligt, tussen het schaambeen, het heiligbeen en het staartbeen. De bekkenbodem ondersteunt de organen die onder in de buik liggen: de blaas met de urinebuis; 1

3 de baarmoeder met de vagina ; de endeldarm. De bekkenbodemspieren hebben meerdere functies: ze ondersteunen de organen onder in de buik; ze moeten goed kunnen aanspannen om urine, ontlasting en windjes tegen te houden; ze moeten goed kunnen ontspannen om te kunnen plassen, ontlasten en vrijen. Klachten bij een (sub) totaalruptuur Een (sub)totaalruptuur kan verschillende klachten geven: Kort na de bevalling is bij veel vrouwen met een (sub)totaalruptuur het gevoel in het onderlichaam verminderd. Dit is normaal. U voelt bijvoorbeeld niet goed meer of u klaar bent met plassen. Of er ontsnappen ongewild windjes. De bekkenbodemspieren zijn bij een totaalruptuur ingescheurd en weer gehecht. Ze werken daardoor minder goed, waardoor sommige vrouwen hun ontlasting of urine niet goed kunnen ophouden. Het vrijen kan pijnlijk zijn. Het is belangrijk om niet te verkrampen, maar te ontspannen. Eventueel kan een glijmiddel helpen. Op latere leeftijd kunt u door een eerder doorgemaakte (sub)totaalruptuur alsnog klachten krijgen, daarom is het belangrijk de bekkenbodem goed te gaan oefenen. Wat kunt u zelf doen voor een goed herstel? Hechtingen Inwendige en uitwendige hechtingen zorgen vlak na de bevalling voor ongemak. Hieronder leest u wat u zelf kunt doen om uw herstel te bevorderen. De eerste dagen na de bevalling hebben zowel uw bekken als uw bekkenbodem rust nodig. Probeer veel te liggen, afgewisseld met kleine stukjes lopen en zitten. Sta niet te lang achter elkaar. Uw lichaam geeft aan wat u kunt. Spoelen met de douchekop of een kan lauw water tijdens het plassen kan het plassen makkelijker en minder pijnlijk maken. Probeer de ontlasting vanzelf te laten komen door goed te ontspannen en pers eventueel voorzichtig mee. U krijgt medicatie om de ontlasting zachter te maken en de stoelgang makkelijker te laten verlopen. Tegen pijn en zwelling rond de hechtingen kan een koude pakking helpen. Bijvoorbeeld een bevroren nat maandverband in een washandje. U kunt het beste zitten op een stevige zitting, en zo ontspannen mogelijk. Bouw het zitten rustig op van kort naar steeds langer. Het oefenen van de bekkenbodemspieren Uw bekkenbodemspieren kunt u gaan oefenen zodra u enig gevoel terug krijgt. Door te doen alsof u uw plas ophoudt, een windje tegenhoudt of door uw vagina te sluiten spant u de juiste spieren aan. Pro- 2

4 beer dit rustig uit en bouw langzaam op. Onderstaande oefeningen zijn voor de eerste 2 maanden na de bevalling. Oefening 4: liftoefening Oefening 1: aanspannen en ontspannen U kunt beginnen met 2 tellen aanspannen, 4 tellen ontspannen. Herhaal dit enkele malen als u dit kunt. Als uw spieren moe worden, voelt u minder controle over het aanspannen en loslaten. U kunt dan beter stoppen en het een paar uur later nog eens proberen. Liggend is de oefening het makkelijkst, zittend iets moeilijker en staand het moeilijkst. Oefening 2: langer aanspannen U kunt de oefening moeilijker maken door uw spieren langer aangespannen te houden. Probeer goed door te ademen en blijf bewust ontspannen na elke aanspanning. Bij hoesten, niezen, tillen en dragen kunt u proberen uw bekkenbodemspieren in te schakelen. Oefening 3: knipogen Als u enige controle voelt over uw bekkenbodemspieren, kunt u proberen ze snel aan te spannen en weer los te laten: u knipoogt dan als het ware met uw bekkenbodemspieren. Beginpositie: In iedere houding Doel: Bewust worden van de bekkenbodem Oefening: Span de bekkenbodem in 3 stappen aan (alsof u een lift van de eerste naar de tweede en de derde etage beweegt); Stap één: span alleen uw bekkenbodem, zonder dat u uw buik intrekt of de billen samenknijpt. Stap twee: span uw bekkenbodem iets harder aan, waardoor de navel vanzelf iets naar binnen gaat (buik in). Stap drie: span nog harder aan, waardoor uw billen ook vanzelf gaan samenknijpen. Probeer de bekkenbodem weer in één keer helemaal te ontspannen. 3

5 Oefening 5: accent leggen Beginpositie: a. rechtop zittend op een kruk of een stoel b. zitten met een bolle rug c. zitten met een holle rug Doel: Bewust worden van de voor- en achterkant van uw bekkenbodem Oefening: Trek tijdens een uitademing rustig uw bekkenbodem in, alsof u uw kruis iets optilt van de ondergrond. Loslaten voordat de inademing start. Voel dat het accent in uitgangshouding bij positie a in het midden van de bekkenbodem ligt bij positie b meer rond de anus ligt en bij positie c meer aan de voorzijde bij de plasbuis ligt. Bij wie kunt u terecht als uw klachten niet vanzelf overgaan? Wat is een bekkenfysiotherapeut? Een geregistreerde bekkenfysiotherapeut is een fysiotherapeut met een speciale opleiding. De bekkenfysiotherapeut behandelt patiënten met bekken- of bekkenbodemproblemen. De meest gehoorde klachten bij de bekkenfysiotherapeut zijn: verlies van windjes, ontlasting en/of urine heftige drang voor ontlasting en/of urine gevoel van verzakking, een drukkend of zwaar gevoel in bekkenbodem, onderbuik en/of onderrug pijn in onderrug en/of bekken pijn bij het vrijen. Via oefeningen, voorlichting en myofeedback kunt u bij een bekkenfysiotherapeut weer leren controle te krijgen over uw bekkenbodemspieren. Vragen? Hebt u vragen? Stel ze gerust aan onze afdeling Fysiotherapie. Het telefoonnummer vindt u in het grijze kader achterin deze folder. Hebt u 6 weken na de bevalling nog klachten, bespreek dit dan met uw gynaecoloog, verloskundige of huisarts. Zij kunnen u eventueel verwijzen naar een bekkenfysiotherapeut. 4

6 St. Antonius Ziekenhuis T E patienteninformatie@antoniusziekenhuis.nl Spoedeisende Hulp Fysiotherapie Locaties en bezoekadressen Ziekenhuizen St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn) Poliklinieken St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern 5

7 Meer weten? Ga naar Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis FYS 82/03-10