Huishoudelijke verzorging en de Wmo

Transcriptie

1 Huishoudelijke verzorging en de Wmo

2 Huishoudelijke verzorging en de Wmo Drs. W.F. Deelstra Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008

3 Ó Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij, 2008 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieënofopnamen, hetzijop enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j o het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN NUR 882 Ontwerp omslag: Houdbaar, Deventer Ontwerp binnenwerk: TEFF ( Automatische opmaak: Pre Press, Zeist Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus GA Houten

4 Inhoud Woord vooraf 1 Lijst van afkortingen 3 1 Inleiding 5 2 De betekenis van huishoudelijk werk Kenmerken Betekenis van huishoudelijk werk 9 3 De ontwikkeling van de huishoudelijke verzorging Het ontstaan van de gezinsverzorging Doelstellingen en uitgangspunten van de gezinsverzorging Samenhang met andere voorzieningen Huishoudelijke verzorging als onderdeel van de thuiszorg Kwaliteit Deskundigheid Certificering 19 4 Huishoudelijke hulp in de Wmo Huishoudelijke hulp in de Wmo Indicatiestelling Mantelzorg en vrijwilligerswerk Vergelijking huishoudelijke hulp AWBZ en Wmo Overzicht van de overeenkomsten en verschillen Visie op de kernpunten van de Wmo 27

5 VI Huishoudelijke verzorging en de Wmo 5 Doelgerichte en methodisch verantwoorde huishoudelijke verzorging Dilemma s bij de verzorging en hulp bij het huishouden Het doel van het leveren van hulp bij het huishouden Zelfredzaamheid Cliëntsysteem Bevorderen van zelfredzaamheid van een cliëntsysteem Visie op het verstrekken van hulp bij het huishouden 41 6 Indicatiestelling Rollen en spanningsvelden Vraaggerichtheid tegenover zelfredzaamheid Integrale vraaganalyse versus claimbeoordeling Objectiviteit en klantgerichtheid: transparantie De rollen en posities van de indicatiesteller Uitgangspunten met betrekking tot het indicatiegesprek Begrippenkader De klant als systeem Methodiek van het indicatiegesprek Het baliegesprek Telefonisch indiceren Taakverdeling Wat wel en wat niet telefonisch afhandelen Contra-indicaties Kwaliteitsbewaking Indicatiestelling: enkele afwegingen 62 7 Het belang van kwaliteit Kwaliteit van de indicatiestelling Kwaliteit van de uitvoering van huishoudelijke hulp Kwaliteit van het personeelsbeleid 68 Bijlage 1 De voornaamste ontwikkelingen in de AWBZ vanaf de jaren negentig 69 1 Inleiding 69 2 De belangrijkste items in het kader van de uitvoering van de AWBZ Financiering Mantelzorg en vrijwilligers in de AWBZ-zorg 71

6 Inhoud VII 2.3 Persoonsgebonden budget (PGB) in de AWBZ Indicatiestelling Zorgplicht Gebruikelijke zorg in de AWBZ 73 3 De huishoudelijke verzorging in de AWBZ 74 4 Kostenbeheersing in de AWBZ-periode Verhoging efficiency en productiviteit Loonkostenbeperking Inzet persoonsgebonden budget (PGB) Beperking van het dienstenpakket 77 5 Huishoudelijke verzorging onder het regime van de AWBZ Verworvenheden Knelpunten 80 6 Beknopte evaluatie Bestuurlijk-financieel Inhoud van de HV Functiegerichte indicatiestelling/bekostiging 83 Bijlage 2 De Wet maatschappelijke ondersteuning 85 1 Hoofdlijnen Wmo Negen prestatievelden Overige voorwaarden 86 2 De hoofditems van de uitvoering van de Wmo Participatie en samenhang Compensatieplicht Indicatiestelling Mantelzorg en vrijwilligerswerk 88 3 Ontwikkelingen bij de invoering van de Wmo Aanbestedingen Verlaagde tarieven Gevolgen voor de thuiszorgaanbieders Ondersteuning mantelzorg 92 Bijlage 3 De prestatievelden van de Wmo 95 Bijlage 4 Functieniveaus binnen de huishoudelijke zorg 99 Literatuur 103

7 Woord vooraf Dit boek is voor een deel gebaseerd op het rapport Wmo, huishoudelijke hulp en indicatiestelling, Bunnik september 2007, dat met steun van ActiZ en de Stichting Centrale Raad voor Gezinsverzorging tot stand is gekomen. Met name Ina Elshof, die vanaf het begin bij dit schrijfproject betrokken was, ben ik dankbaar voor haar bijdragen en adviezen. Dit geldt ook voor de collega s bij STOC: Jos Boermans en Trix Michels die op onderdelen belangrijke impulsen hebben geleverd. Ger Rutten, beleidsmedewerker van ActiZ, leverde waardevol kritisch commentaar en zijn kennis van de ontwikkeling van de huishoudelijke verzorging heeft mij ongetwijfeld behoed voor een aantal feitelijke onjuistheden. Vanzelfsprekend ben ik degene die verantwoordelijk is voor deze tekst, ook waar het eventuele onvolkomenheden betreft. Een tekst als deze is eigenlijk nooit af. Dit geldt des temeer nu de uitwerking van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) op gemeentelijk niveau zo veel discussie oproept. Desondanks lijkt dit een goed moment om een visie op deze thematiek te publiceren.

8 Lijst van afkortingen AAW ADL AWBZ CIZ CTG CVZ GGV HH HV NAW PGB VNG VWS Wcpv Wet Wmo WVC WVG Algemene arbeidsongeschiktheidswet algemene dagelijkse levensbehoefte Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Centrum indicatiestelling zorg College tarieven gezondheidszorg College voor zorgverzekeringen gespecialiseerde gezinsverzorging huishoudelijke hulp huishoudelijke verzorging naam, adres, woonplaats persoonsgebonden budget Vereniging van Nederlandse Gemeenten Volksgezondheid, Welzijn en Sport Wet collectieve preventie volksgezondheid BIG Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg Wet maatschappelijke ondersteuning Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur Wet voorzieningen gehandicapten