Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar VI Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie (VI) voor het jaar 2006 Nr. 140 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 21 april 2006 De vaste commissie voor Justitie 1 heeft op 30 maart 2006 overleg gevoerd met minister Donner van Justitie over: de antwoorden op vragen d.d. 13 maart 2006 van het lid Arib over seksueel misbruik onder Marokkaanse jongeren (Aanhangsel nr. 1053); de brief van de minister van Justitie d.d. 16 maart 2006 inzake de stand van zaken omtrent kinderporno en -misbruik d.d. 16 maart 2006 ( VI, nr. 130); de brief van de minister van Justitie d.d. 21 maart 2006 inzake NFI Onderzoek Opsporing Kinderpornografie op internet (Just /506). Van dit overleg brengt de commissie bijgaand beknopt verslag uit. Vragen en opmerkingen uit de commissie 1 Samenstelling: Leden: Van de Camp (CDA), Klaas de Vries (PvdA), Van Heemst (PvdA), Dittrich (D66), Vos (GroenLinks), Rouvoet (ChristenUnie), De Wit (SP), Albayrak (PvdA), Luchtenveld (VVD), Wilders (Groep Wilders), Weekers (VVD), De Pater-van der Meer (CDA), voorzitter, Cqörüz (CDA), Verbeet (PvdA), ondervoorzitter, Wolfsen (PvdA), Jan de Vries (CDA), Van Haersma Buma (CDA), Eerdmans (LPF), Van Vroonhoven-Kok (CDA), Varela (LPF), Van Fessem (CDA), Straub (PvdA), Nawijn (Groep Nawijn), Visser (VVD), Azough (GroenLinks), Van Egerschot (VVD) en Meijer (PvdA). Plv. leden: Jonker (CDA), Dijsselbloem (PvdA), Timmer (PvdA), Lambrechts (D66), Halsema (GroenLinks), Van der Staaij (SGP), Van Velzen (SP), Tjon-A-Ten (PvdA), Van Baalen (VVD), Blok (VVD), Hirsi Ali (VVD), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Jager (CDA), Van Heteren (PvdA), Arib (PvdA), Buijs (CDA), Sterk (CDA), Kraneveldt (LPF), Joldersma (CDA), Van As (LPF), Ormel (CDA), Van Dijken (PvdA), Van Schijndel (VVD), Karimi (Groen- Links), Örgü (VVD), Kalsbeek (PvdA) en Vergeer (SP). Mevrouw Arib (PvdA) verwelkomt de gelegenheid om voor het eerst in deze kabinetsperiode met de minister te spreken over kinderporno. Vaak dwingen berichten in de media de politiek om aandacht te besteden aan dit gruwelijke onderwerp. De minister beantwoordt dan keurig de vragen die hem gesteld worden en wacht vervolgens weer op het volgende incident. Die passiviteit valt te betreuren, temeer daar de betrokken kinderen niet aan lobbying kunnen doen. De minister heeft de Kamer voorafgaand aan dit overleg twee brieven gestuurd met daarin een aantal voorstellen. Hij wil het Team Bestrijding Kinderporno van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) met drie internetspecialisten uitbreiden, hij wil de bestaande wettelijke bevoegdheden verruimen en hij bezint zich op het verhogen van de strafmaat. Mevrouw Arib juicht deze voorstellen toe, maar had ze graag eerder gezien. Het gaat om ernstige misdrijven in het privédomein. Alleen met extra maatregelen kan er bewijs worden vergaard. Waarom is er nu sprake van een uitbreiding van het Team Bestrijding Kinderporno met drie mensen, terwijl er eerder om zes mensen is gevraagd? Er is voldoende menskracht nodig om dit ingewikkelde dossier echt aan te pakken. Is het wel zo verstandig om voor meldingen van kinderporno gebruik te maken van het eind februari geopende Nationale Meldpunt Cybercrime van de KLPD, dat zich richt op terrorisme en radicalisering? Dat er een KST tkkst30300VI-140 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2006 Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

2 meldpunt komt, wordt verwelkomd, maar vraagt kinderporno niet om een aparte en specifieke aanpak? Een apart meldpunt analoog aan dat voor kindermishandeling zou goed zijn. Kan er niet geïnvesteerd worden in het Meldpunt Kinderporno, een particulier initiatief dat uitstekend werk doet? Kinderporno op internet mag de meest zichtbare vorm zijn van het seksuele misbruik en de uitbuiting van kinderen, maar kindermisbruik vindt ook plaats in gezinnen, in sportverenigingen, instellingen voor gehandicapte kinderen et cetera. Mevrouw Arib vindt het onbegrijpelijk dat pedofielen nog steeds vrijwilliger kunnen worden op kinderboerderijen, bij de scouting of in sportverenigingen. Waarom wordt er geen verklaring omtrent het gedrag verplicht gesteld voor mensen die met kinderen willen werken? In het onderwijs is die eis er immers ook. De minister heeft eerder gezegd dat het afhangt van de instelling in kwestie. Waarom wordt zo n verklaring niet standaard gevraagd? Het is de vraag of er voldoende aangifte wordt gedaan van kindermisbruik. Bij de behandeling van de Wet op de advies- en meldpunten kindermisbruik wilde mevrouw Arib per amendement een meldplicht opleggen aan mensen die in jeugdinstellingen werken en die daar signaleren opvangen dat collega s zich vergrijpen aan kinderen. Navraag leert dat naar aanleiding van dat amendement van een paar jaar geleden geen aangiftes zijn gedaan. Is de minister bereid, alsnog een wettelijke meldplicht in te voeren? Kinderen die het slachtoffer worden van dergelijk misbruik zijn vaak getraumatiseerd en hebben hulp nodig van gespecialiseerde zorgverleners. Naar verluidt zou er in Nederland geen gespecialiseerde hulp beschikbaar zijn voor deze kinderen. Is dat correct? Het Nationale Actieplan Aanpak Seksueel Misbruik Kinderen (NAPS), dat ooit door de Tweede Kamer is behandeld en aangenomen, bevat maatregelen op het gebied van onderwijs, zelfverdediging en hulpverlening. Is ooit geëvalueerd tot welke resultaten het NAPS in de praktijk heeft geleid? Een terugkerend probleem is het seksuele misbruik van kinderen van Marokkaanse afkomst. Mevrouw Arib heeft hier al een aantal keren aandacht voor gevraagd. De minister herhaalt telkens dat er geen harde cijfers over beschikbaar zijn. Dat is bekend, maar het is een publiek geheim dat dergelijk misbruik op grote schaal plaatsvindt. De minister erkent het probleem. Gaat hij het nu eindelijk serieus nemen? Komt er gerichte actie? Een gedegen onderzoek zou een goede opmaat zijn. Kinderporno is een internationaal probleem. Sinds een wetswijziging uit het jaar 2002 kunnen Nederlanders die zich in het buitenland schuldig hebben gemaakt aan seksueel misbruik van kinderen ook in Nederland worden vervolgd. In antwoord op schriftelijke vragen zei de minister dat dit tot nu toe slechts een zeer gering aantal daders betrof. Kan de minister een overzicht leveren van het totale aantal mannen dat in Nederland is vervolgd en gestraft voor misbruik van kinderen in het buitenland? Mevrouw Gerkens (SP) vond het tijd worden om weer eens met de minister over dit onderwerp van gedachten te kunnen wisselen. Het Team Bestrijding Kinderporno doet goed werk, maar een knelpunt is dat het niet al zijn onderzoeken het waren er 750 in het uitzonderlijke jaar 2004 daadwerkelijk kwijt kan. De vergaarde informatie moet door naar de regionale politiekorpsen, maar die groeit het werk ook boven het hoofd. De aanpak is afhankelijk van de zedenrechercheurs, maar ook van de digitale recherche en van de hulpverlening. De minister kan kiezen voor meer zedenrechercheurs, maar de KLPD kan die onderzoeken ook zelf gaan doen. Hoe wil de minister ervoor zorgen dat de onderzoeken die zijn blijven liggen, afgerond kunnen worden? De voorgenomen uitbreiding van het team met drie zedenspecialisten is een goede zaak, maar wat gaan de nieuwe krachten precies doen? Als er nog meer werk wordt gegenereerd, vormt de verwerking van die onderzoeken verderop in de keten een probleem. Het toevoegen van de taak Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

3 van het meldpunt kinderporno aan het Meldpunt Cybercrime geeft eveneens meer rompslomp. Worden die twee meldpunten trouwens samengevoegd? Vooral internationale meldingen moeten nu de hele bureaucratie doorlopen. In 2005 kreeg het meldpunt kinderporno 8000 meldingen binnen, waarvan circa 500 Nederlandse. Als particulier initiatief heeft het meldpunt goede contacten in het buitenland. Als die meldingen straks bij de politie binnenkomen, moeten allerlei internationaal afgesproken procedures gevolgd worden. Gaan de drie additionele medewerkers de papierwinkel verzorgen? Als dat zo is, moet het zestal nieuwe mensen er komen waar mevrouw Arib naar verwees. Het eerste kwartaal van 2006 is voorbij en de minister heeft nog geen vervolg gegeven aan het National Hightech Crime Center. Die expertise zou niet verloren zijn gegaan, maar mevrouw Gerkens trekt dat in twijfel. Elke dag is een verloren dag in de strijd tegen cybercrime. Wil de minister de Kamer binnen een maand een plan van aanpak voorleggen? De SP-fractie staat meestal niet vooraan als het gaat om een verhoging van de strafmaat, maar schaart zich in dit geval achter het voornemen van de minister om de wenselijkheid van hogere straffen te bezien. Vanwege het bezit van kinderporno mag er op dit moment geen DNA worden afgenomen. De Van Mesdag-kliniek heeft aangetoond dat het bekijken van kinderporno kan leiden tot het plegen van kindermisbruik. Moet er geen mogelijkheid komen om DNA af te nemen van kinderpornobezitters, ten behoeve van een vergelijking met databases van zedendelicten? Ook zouden bezitters van kinderporno niet alleen taakstraffen, maar een verplicht hulpverleningstraject opgelegd moeten krijgen. In een vroeg stadium is er misschien nog ellende te voorkomen. Getuige het onderzoek van de Van Mesdag-kliniek dient de bestrijding van kinderporno op internet niet alleen ter opsporing en vervolging van kindermisbruikers. Zij heeft ook een preventieve werking. Mevrouw Gerkens wil daarom dat de minister hierop steviger inzet. Het is technisch mogelijk, databasebestanden die in uitwisselingsnetwerken zoals kazaa worden gedeeld met anderen, te matchen met reeds als kinderpornografisch materiaal geclassificeerde digitale bestanden in politiële en justitiële kinderpornodatabases. Uit die match blijkt dan, of, door wie, wanneer en hoeveel materiaal van dat type er uitgewisseld wordt. Wil de minister ervoor zorgen dat providers actiever meewerken met politie en justitie? Dergelijke technieken moeten ingezet worden om online kinderporno en het daarachter schuilgaande misbruik te helpen voorkomen, opsporen en stoppen. Alle chatsites, nieuwsgroups, websites en andere virtuele domeinen met duidelijk pornografische namen moeten gesloten worden. Nederlandse providers die vanuit het buitenland beheerde virtuele kinderpornosites hosten, moeten aangepakt worden. Onlangs is de Financial Coalition Against Child Pornography opgericht van 18 banken, kredietkaartbedrijven, Yahoo, Microsoft en financiële instellingen, om informatie uit te wisselen over websites die kinderporno verkopen en om betalingen via deze sites te blokkeren. De coalitie werkt samen met vooraanstaande organisaties ter bestrijding van kindermisbruik en -porno. Moeten Nederlandse providers en financiële instellingen niet worden verplicht tot deelname? IP-adressen die pornografisch materiaal aanbieden, moeten nationaal geblokkeerd worden. In Zweden gebeurt dat al. Zeer zorgelijk is ook de toename van zeer compromitterende foto s die door vaak nog minderjarige kinderen op het net worden gezet, niet zelden onder dwang. Daarover is al gepraat met minister Brinkhorst van Economische Zaken. Het is een belangrijke taak van de opvoeders en het onderwijs om kinderen op het net te begeleiden, maar een grote groep opvoeders kent de risico s niet. Kunnen opvoeders in een Postbus 51 campagne worden gewezen op de gevaren van internet en op hun verantwoordelijkheid? Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

4 De heer Van der Staaij (SGP) memoreert een overleg dat de Kamer in september 1998 had over kinderporno naar aanleiding van de Zandvoortse kinderpornozaak. De toenmalige minister van Justitie Korthals kondigde toen een stevige intensivering aan van de bestrijding van kinderporno en in het bijzonder kinderporno op internet. Die toezegging is gedaan onder druk van grote maatschappelijke verontwaardiging. Gelukkig is dat geen hype gebleken en is de belangstelling voor de bestrijding van kinderporno onveranderd groot gebleven. De concrete aanvullende maatregelen die de huidige minister aankondigt, onder meer de inzet van extra menskracht op het gebied van de opsporing en aanvullende financiële steun voor de bestrijding van kinderporno, is een verdere intensivering van de strijd tegen dit misdrijf. De SGP-fractie is blij dat er naast de dringend noodzakelijke repressieve maatregelen ook geïnvesteerd wordt in het Awareness-programma voor een veilig gebruik van internet door kinderen. Het is ook een stap voorwaarts dat kinderporno op internet vanaf april kan worden gemeld bij het Nationale Meldpunt Cybercrime van het KLPD. Ondanks deze maatregelen blijkt dat vooruitgang op dit gebied heel veel tijd kost. De overheid heeft de problematiek allesbehalve onder de knie; het is immers nog steeds heel gemakkelijk om via internet in aanraking te komen met kinderpornografisch materiaal. De aangekondigde intensivering van de inzet is bepaald niet overbodig. De verspreiders van kinderporno zijn vindingrijk en geraffineerd, zodat de opsporingsdiensten voortdurend alert moeten zijn. Zorgwekkend is de samenhang tussen het downloaden van kinderporno en het ontwikkelen van pedofiele neigingen. Specifieke maatregelen tegen kinderporno zijn dus niet afdoende. Er moet ook aandacht zijn voor mensen die verder gedrag vertonen dat niet door de beugel kan. Wie er veroordeeld wordt, mag niet de gelegenheid krijgen om in de gevangenis vrolijk naar porno te blijven kijken. Hoeveel zaken worden op het moment daadwerkelijk voor de rechter gebracht? Is er een zekere uniformiteit in de bestraffing? Onlangs was van een bepaalde rechtbank te vernemen dat zij in kinderpornozaken vaker gevangenisstraffen zou gaan opleggen en niet meer volstaan met taakstraffen. Blijft dit dan het voornemen van die ene rechtbank, of is er uniformiteit? Strengere straffen zijn mogelijk, maar wat is de praktijk in de bestraffing? Een verhoging van de strafmaat levert niets op, als in de praktijk lage straffen worden opgelegd. De minister heeft eerder toegezegd, te willen bezien wat er aan aanvullende maatregelen mogelijk is ter bestrijding van de zogenaamde gruwelporno op internet. Hij wilde tot dat doel nauwlettend het initiatief volgen dat daartoe in Engeland was genomen. Als terzake nadere stappen gezet zijn, hoort de heer Van der Staaij dat graag. Hij verwelkomt het initiatief dat een groot aantal financiële instellingen in de VS heeft genomen om gezamenlijk kinderporno op internet te bestrijden. Kan Justitie er een aanjagende rol in spelen dat iets dergelijks ook in Nederland van de grond komt? Het KLPD zou bezig zijn met een onderzoek naar het feit dat er op een omweg via Google toegang kan worden geboden tot verborgen kinderporno en ander strafbaar materiaal. Waarom is een dergelijke praktijk niet door politie en justitie zelf blootgelegd? Wil de minister zich er sterk voor maken dat er zo snel mogelijk een einde wordt gemaakt aan deze «service»? Is de Nederlandse wetgeving erop toegesneden, internetzoekmachines te verplichten om diensten af te sluiten waarmee kinderporno kan worden opgespoord? De heer Eerdmans (LPF) stelt vast dat het particuliere meldpunt kinderporno erg goed functioneert. Het ontvangt jaarlijks 7000 meldingen, waarvan 80% direct doorgaat naar de zedenpolitie. Burgers leveren dus al sinds 1998 een zeer goede bijdrage aan het opsporen van kinderporno. Nu er nog een overheidsmeldpunt bijkomt, wordt die aanpak versterkt. Wie Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

5 het terrorismemeldpunt belt, wordt gevraagd naar naam en adres. Schrikt dat mensen niet af? Kan kinderporno niet ook anoniem worden gemeld? Blijft de subsidiëring van het particuliere meldpunt kinderporno intact, of gaat de minister dat heroverwegen? De LPF-fractie zit ermee dat de minister kinderporno als middencriminaliteit ziet en niet als hoogstmogelijke vorm van criminaliteit. Gevolg daarvan is dat het KLPD er weliswaar aandacht aan besteedt, maar dat de opsporing decentraal geschiedt via de zedenteams. Dat leidt tot versnippering. Is het niet tijd voor een landelijk rechercheteam kinderporno? Rondom ecstasy is er eveneens sprake van internationale en grensoverschrijdende criminaliteit en daar is wel een landelijk rechercheteam voor. Op kinderporno staat momenteel een straf van vier tot zes jaar. De minister wil de strafmaat verhogen naar acht jaar. In de praktijk worden echter vooral taakstraffen van 120 tot 140 uur opgelegd of voorwaardelijke straffen. Er is een OM-richtlijn over taakstraffen en de Kamer heeft brede steun gegeven aan een motie, waarin werd verzocht om geen taakstraffen op te leggen voor zeden- en geweldsdelicten. Mensen uit de praktijk hebben zelfs het idee dat er steeds lagere straffen worden opgelegd en dat Nederland de minst strenge straffen oplegt van alle Europese landen. Kinderporno moet keihard worden aangepakt en dat lukt niet met een taakstraf. De minister wil de strafmaat alleen verhogen, om het tappen van computers en huiszoekingen mogelijk te maken, maar het strafrecht moet ook een afschrikwekkende werking hebben. Het geleden leed moet verrekend worden met een fikse straf. Moet er geen aparte richtlijn komen, waarin de procureurs-generaal oproepen tot het eisen van hogere straffen voor bezit en verspreiding van kinderporno? Uit onderzoek van de Universiteit Groningen blijkt dat mensen die kinderporno bekijken, steeds meer de drang voelen om kinderen te verkrachten. Het filmmateriaal in kwestie is dermate gruwelijk, weerzinwekkend en schokkend dat de heer Eerdmans pleit voor een zeer hoge strafeis tegen de bezitters. Is overwogen om de daders in aanmerking te laten komen voor tbs? Die mensen zijn gestoord en moeten worden opgenomen. In Engeland heeft de overheid een nepkinderpornosite de lucht in gebracht als lokmiddel. Wie daarnaar kijkt, is strafbaar. Er zijn al 600 mensen in de val gelokt. Die methode komt neer op uitlokking en de overheid pleegt daarmee een strafbaar feit, maar dat doet de Nederlandse overheid met lokauto s en pseudo-koop eveneens. Is het een idee om een dergelijke nepsite ook in Nederland te introduceren? Er wordt van alle kanten geklaagd over een gebrek aan capaciteit. De helft van de misdrijven blijft onopgelost. Nu wordt het Team Bestrijding Kinderporno uitgebreid. Wat kan er worden gedaan om te waarborgen dat kinderpornozaken niet in een la verdwijnen? Mevrouw De Pater-van der Meer (CDA) memoreert dat kinderporno de ernstigste vorm van kindermishandeling is. Eerst wordt het kind misbruikt en dan worden opnamen daarvan geëxploiteerd en wereldwijd verspreid, waardoor het kind levenslang slachtoffer is en levenslang in zijn integriteit wordt aangetast. Producenten en consumenten van deze mensonterende handel moeten dan ook opgespoord en vervolgd worden. Dat de overheid zelf een pornosite opent, is uitgesloten. Het NFI-onderzoek kwam er naar aanleiding van beweringen van een jaar geleden dat opsporingsinstanties de verspreiding van kinderporno zouden missen en/of dat de anonimiteit van verzamelaars de opsporing en vervolging onmogelijk zou maken. De minister weerspreekt dat in zijn brief. Er zijn technische opsporingsmogelijkheden. De voorgenomen uitbreiding van het KLPD-team van zes naar acht man wordt verwelkomd. Voor de gemelde zaken gemiddeld 300 per jaar met een uitschieter in 2004 naar 740 moet echter ook capaciteit aanwezig zijn bij de regiokorpsen. Hoeveel mensen zijn bij de 25 regiokorpsen bezig met dit soort werk? Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

6 De minister wil de strafmaat verhogen om de opsporingsbevoegdheden te verruimen. Wanneer wordt de evaluatie van de zedelijkheidswetgeving aan de Kamer aangeboden? Alleen de aankondiging van dat voornemen levert nog geen additionele bevoegdheid op. Het mag niet lang meer duren. Hoe verhoudt de toekomstige strafmaat van acht jaar zich met die in omringende landen? Een positief punt is de bereidheid van de minister om technische vernieuwing financieel te ondersteunen, zoals de modules Videofingerprinting en Videomining. Cybercriminelen mogen steeds vernuftiger worden, politie en justitie blijven niet achter. Maatschappelijke initiatieven ter bestrijding van kinderporno worden eveneens ondersteund. Is het Meldpunt Kinderporno op Internet hetzelfde als het Meldpunt Kinderporno? Is dat meldpunt nu particulier of is het onderdeel van het Meldpunt Cybercrime? Rechtstreekse melding aan de KLPD is een goede zaak. Onderzoek, opsporing en vervolging horen immers bij justitie en politie thuis. Wat kan er nog meer gedaan worden? Internet is voor velen een ontdekkingsreis waard, maar je komt er ook allerlei onaangename dingen tegen. Daar mag middels een publiekscampagne nog meer aan worden gedaan. De financiële instellingen die de Financial Coalition against Child Pornography hebben opgericht, nemen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het is van belang dat met name kredietkaartmaatschappijen en internetproviders hun medewerking daaraan verlenen. Het achterhalen van de kredietkaartnummers maakte immers de verhoging mogelijk van het aantal meldingen en opsporingen in Een dergelijk initiatief kan mensen bewuster maken en de bereidheid tot aangifte vergroten. Initiatieven zoals het verzoek van de CDA-fractie aan media-uitgevers om vergunningnummers te vermelden bij seksadvertenties kunnen mensen aansporen, wat terughoudender te zijn met bepaalde publicatievormen. Is de minister bereid, extra aandacht te geven aan het vergroten van het aantal bedrijven in de internationale coalitie tegen kinderporno? De media lijken steeds meer aandacht te hebben voor negatieve ontwikkelingen op het gebied van kinderporno, maar er wordt ook meer gedaan aan opsporing en vervolging. De minister heeft de steun van de CDA-fractie voor verdergaande maatregelen. De heer Rouvoet (ChristenUnie) houdt zich sinds 1994 met dit onderwerp bezig en heeft veel zien gebeuren. In de beginjaren was er nog geen brede consensus over de noodzaak van wellicht onorthodoxe maatregelen, al kan de overheid nooit en te nimmer meedoen aan het openbaar etaleren van kinderporno op internet, zoals de heer Eerdmans dat voorstelde. Ooit stonden de fracties van wat nu de ChristenUnie is en de SGP alleen met hun pleidooi voor het strafbaar stellen van het enkelvoudige bezit van kinderporno. Gelukkig is er sinds die dagen een omslag geweest en wordt het probleem nu zeer breed onderkend. Sindsdien is de strafmaat verhoogd, de dubbele strafbaarstelling is er gekomen en kinderpornografische afbeeldingen zijn ook strafbaar geworden wanneer onzeker is of er kinderen bij betrokken zijn. De heer Rouvoet is positief over de trend van het beleid terzake. De Kamer moet alert blijven voor nieuwe ontwikkelingen, zoals de uitdaging die internet biedt. Kortheidshalve sluit de heer Rouvoet zich aan bij de vragen die de eerdere sprekers al gesteld hebben. Iedere inspanning is welkom en voor knelpunten moeten er oplossingen gevonden worden. Ogenschijnlijk is de maatschappelijke norm gesteld. Kindermisbruik mag niet, seks en ontucht met kinderen is misbruik en om dat te onderstrepen is zelfs het bezit van kinderporno strafbaar. Toch is er nog steeds ruimte om de grens op te zoeken, met name op het internet. Samen met collega Slob heeft de heer Rouvoet kort geleden vragen gesteld over de site Meisjesforum. Deze creëert een voedingsbodem voor dubieuze ontmoetingen tussen volwassenen en kinderen en voor strafbare verschijnselen. In zijn antwoord erkende de minister dat veel materiaal op het internet Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

7 niet geschikt is voor kinderen, maar wees op het feit dat de overheid slechts kan optreden indien er sprake is van een schending van de strafwet. Dat is onbevredigend. Optreden tegen dit soort voedingsbodems moet mogelijk zijn. Als optreden pas kan, nadat er iets gebeurd is, is het te laat. De minister is hierin te berustend. Wil hij meedenken met de Kamer over de vraag wat er gedaan kan worden ter bestrijding van breed toegankelijke, laagdrempelige en vaak anonieme ontmoetingsfora waar gevaarlijke situaties kunnen ontstaan? Mevrouw Azough (GroenLinks) onderkent dat er stappen zijn genomen tegen kinderporno, maar de kinderporno-industrie heeft ook niet stilgezeten. De cijfers zijn onrustbarend. Het misbruik van kinderen en kinderporno nemen wereldwijd toe, het materiaal wordt steeds wreder en de leeftijd van de misbruikte kinderen steeds lager. Internet blijkt maar weer geen onverdeelde zegen voor de mensheid. De opsporing van kinderporno op het internet wordt vereenvoudigd door het goede werk van de stichting Meldpunt Kinderporno. Wat is de minister precies van plan met de onderscheiden meldpunten? Bij de politie houden zich regiokorpsspecialisten en het Team Bestrijding Kinderporno van de KLPD bezig met de opsporing. Waarom wordt het aantal medewerkers slechts uitgebreid naar negen? Is dat voldoende? Is er geen sprake van ondercapaciteit? Veel van de daders zitten in het buitenland, wat de aanpak niet vergemakkelijkt. De GroenLinks-fractie heeft vragen gesteld over Nederlandse kinderpornohandelaren die in Brazilië veroordeeld werden, maar met medewerking van het Nederlandse consulaat in Rio de Janeiro de Braziliaanse justitie ontglipt zijn. De minister heeft toen toegezegd, mogelijke consequenties van de internationale aspecten van de opsporing en vervolging van kinderpornozaken te onderzoeken. Wat is de actuele stand van zaken op dat terrein? Het NFI concludeert dat politie en justitie goed zijn in het kraken van de door kinderpornohandelaren gebruikte methoden en technieken ter afscherming van kinderporno op het internet. De beschikbare technieken worden eveneens voldoende genoemd. Ook hier rijst echter weer de vraag of er voldoende opsporingscapaciteit is. De minister overweegt een verhoging van de strafmaat tot acht jaar, met als enige argument dat het gebruik van een tap, het meest geëigende dwangmiddel, alleen toegestaan is bij een dreigende strafmaat van acht jaar of meer. De mogelijke verhoging is dus een omweg om de opsporing te vergemakkelijken. Kan de toepassing van dat dwangmiddel niet op een eenvoudigere manier mogelijk worden gemaakt? Is de minister bereid, de Kamer een overzicht van de daadwerkelijk opgelegde straffen voor te leggen, voordat het wetsvoorstel ter verhoging van de strafmaat in behandeling wordt genomen? Mevrouw Azough wil ter voorbereiding op het wetsvoorstel weten, of rechters regelmatig de maximumstraffen opleggen, of dat zij bij de strafoplegging onder het maximum blijven. Volgens het onderzoek «Jongens huilen niet seksueel geweld tegen allochtone jongens» wordt een op de tien jongens van Marokkaanse en Turkse afkomst slachtoffer van seksuele dwang en is er sprake van structurele onderaangifte. Slachtoffers durven zich vaak niet te wenden tot officiële hulpverleners. Vaak worden zij later zelf dader van hetzelfde soort zedendelicten of belanden in de prostitutie. De minister onderkent dat er sprake is van een probleem, van onderrapportage en van oververtegenwoordiging van Marokkaanse jongens. Waarom komt hij niet tot de conclusie dat het tijd is voor een degelijk landelijk onderzoek? Wordt het niet ook tijd, in overleg met de staatssecretaris van VWS en de minister van OCW te kijken naar mogelijkheden om ouders beter in te lichten? De heer Dittrich (D66) stelt vast dat de productie van kinderporno hoe dan ook seksuele misbruik van kinderen vereist en is dan ook van mening Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

8 dat dit fors moet worden aangepakt. Uit eerdere fases van het debat hierover herinnert hij zich uitspraken van deskundigen, als zou het kijken naar kinderporno veel mensen juist weerhouden van het plegen van daadwerkelijk misbruik. De actuele bevindingen wijzen juist op het tegenovergestelde: het kijken naar kinderporno lokt criminele activiteiten uit. Wil de minister hier nader op ingaan? Van een overheidssite met kinderporno kan absoluut geen sprake zijn. Over internet zijn al heel veel vragen gesteld. Het is belangrijk te weten wat de minister voor ogen heeft met de meldpunten, die inderdaad goed werk doen. Is de nu voorziene uitbreiding van het Team Bestrijding Kinderporno voldoende? De nieuwe informatie over het seksuele misbruik van Marokkaanse jongens is schokkend, temeer daar veel slachtoffers later in hun leven eveneens dader blijken te worden en weer nieuwe slachtoffers maken. Daar moet echt iets aan gedaan worden. Uit de antwoorden van de minister op de vragen van mevrouw Arib blijkt geen gevoel van urgentie. De minister wordt uitgenodigd, zijn licht te laten schijnen over deze vraag. De D66-fractie ondersteunt de verhoging van de strafmaat om huiszoekingen en dergelijke mogelijk te maken. De heer Weekers (VVD) constateert dat de Kamer en de minister het in principe eens zijn: zij delen de zorg om kwetsbare jonge slachtoffers die lichamelijk misbruikt zijn en als gevolg daarvan ook geestelijk schade ondervinden. In de afgelopen jaren is er politiek en bestuurlijk in toenemende mate aandacht gekomen voor kinderporno en niemand kan beweren dat deze minister daar geen prioriteit van zou maken, integendeel. Op onderdelen vallen de bestrijding, opsporing en vervolging van kinderporno echter nog te verbeteren. De uitbreiding van het KLPD-team van zes naar negen personen is fors, maar wat zou de meest gewenste capaciteit zijn, rekening houdend met het feit dat de hele keten die zo sterk is als de zwakste schakel op orde moet zijn? Als regionaal te weinig zedenspecialisten beschikbaar zijn, kan landelijk onderzoek niet leiden tot opsporing en vervolging. Dan heeft het onderzoek niet veel zin. Heeft de minister voldoende inzicht in de capaciteit in de diverse regio s en in het OM? Welke prioriteit geeft het OM hieraan? De aanpak wordt moeilijker, wanneer de daders zich in het buitenland bevinden. Met een aantal landen wordt er goed samengewerkt, maar in andere landen heeft de aanpak van kinderporno geen of weinig prioriteit. Waar zitten de knelpunten? Hoe denkt de minister deze op te lossen? Is de internationale aanpak daar waar het goed gaat, een actieve benadering of ook een passieve? Wanneer de Italiaanse autoriteiten toevallig een geval tegenkomen dat Nederland raakt, wordt dit dan automatisch uitgewisseld met Nederland? De minister wil de strafmaat verhogen in het kader van de herziening van de zedelijkheidswetgeving. Worden bij die gelegenheid meerdere strafmaten verhoogd? Bij een eventuele verhoging moet het hele strafrecht in ogenschouw worden genomen. Het mag niet slechts gaan om één gelegenheidsargument. De gewenste inzet van een extra strafvorderlijk middel is wel nodig, maar dat mag niet de enige reden zijn voor een strafverhoging. Het moet ook gaan om een signaal dat dit soort verderfelijke misdrijven strenger gestraft zullen worden. Een straf dient potentiële daders af te schrikken en is ook vergeldingsmaatregel. De heer Weekers is ervan geschrokken dat de rechterlijke macht toch heel vaak taakstraffen, werkstraffen of voorwaardelijke straffen en boetes oplegt aan bezitters van kinderporno. Zal de minister proberen, de feitelijke straffen hoger te krijgen? Dat lijkt de heer Weekers in elk geval wel wenselijk. Als het misbruik van met name Marokkaanse jongens als probleem wordt gezien, is niet te begrijpen waarom daar niets aan wordt gedaan. De minister wordt opgeroepen, daar wat mee te doen. Hij heeft gezinspeeld Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

9 op het dichten van leemten in het onderzoek, maar dat is wellicht niet voldoende. Schrikbarend zijn ook nieuwe ontwikkelingen zoals het onlangs in zwang gekomen «happy slapping». De minister moet dat nu onderzoeken en er vroegtijdig tegen optreden, wat uiteraard alleen kan als er sprake is van een strafrechtsovertreding. Bij hypes zoals deze mag niet pas ingegrepen worden als het al van kwaad tot erger is gegaan. Antwoord van de minister De minister verwelkomt de brede steun van de Kamer voor zijn beleid op dit gebied. Er is consensus over de ernst van de problematiek en over het feit dat die waar mogelijk moet worden aangepakt. Noch de politie noch de minister laten dat op zijn beloop, getuige het onderzoek van het NFI en de brief aan de Kamer over de voorgestelde maatregelen. Het beleid heeft wel degelijk effect, zoals aangetoond door de arrestatie onlangs in Brabant-Zuidoost van een persoon die verdacht wordt van grootschalige betrokkenheid bij pornografie en bij ontucht. Inmiddels is bij het KLPD het Team Bestrijding Kinderporno opgericht. Vanaf 31 maart kan kinderporno gemeld worden via het Meldpunt Cybercrime. Bij de recherche in de regio s zijn ongeveer 100 personen betrokken bij deze onderzoeken, die leiden tot het aandragen van gemiddeld 300 zaken per jaar. Het team houdt zich ook bezig met het structureel opsporen van kinderporno op internet, maar niet met het ontwikkelen van technische middelen ten behoeve van de opsporing van kinderporno op internet. Dat verklaart tevens waarom er geen zes man worden toegevoegd zoals oorspronkelijk gepland, maar slechts drie. Deze drie zijn internet- en zedenspecialisten. De andere drie waren bedoeld ter ontwikkeling van technische hulpmiddelen ten behoeve van de melding via internet. Zij zouden geplaatst moeten worden bij het Nationale High Tech Crime Center. Daarover ontvangt de Kamer zeer binnenkort een brief van Justitie in samenwerking met de minister van Economische Zaken. Wat een verdere uitbreiding van het Team Bestrijding Kinderporno betreft, zal worden bezien hoe het loopt bij het team en wat de behoefte op dit punt is. Aanleiding tot een uitbreiding met drie mensen vormde in eerste instantie het feit dat het team in zijn huidige omvang van zes mensen kwetsbaar is. De bedoeling is dus om het robuuster te maken. In de tweede plaats is het de bedoeling om de gegevens die van internet komen, te bekijken en te beoordelen. Er moet meer worden bezien of het gaat om nieuw of bestaand materiaal en of de foto s en films aanwijzingen geven die kunnen helpen bij het achterhalen van de plek waar zij zijn opgenomen. De uitbreiding met drie mensen betekent niet per definitie 50% meer zaken. Het gaat er meer om, grondiger te werk te kunnen gaan en de kwaliteit van de verwerking te verbeteren. Op de vraag waarom er geen landelijk rechercheteam kinderporno bestaat bij de Nationale Recherche, licht de minister toe dat de prioriteiten van de Nationale Recherche in overleg met de Kamer zijn bepaald. Kinderporno is ernstig, maar concurreert toch met andere vormen van ernstige criminaliteit. Zij kunnen niet allemaal worden geplaatst bij de Nationale Recherche. Dat geldt temeer, daar het erg belangrijk is om de rechercheteams van de verschillende regio s betrokken te houden bij deze zaken. Anders dreigt de lokale expertise te verdwijnen en wordt men voor de opsporing aangewezen op de nationale expertise, die wederom weg dreigt te worden gedrukt wanneer andere vormen van criminaliteit een hogere prioriteit krijgen. De minister blijft bij zijn voorkeur voor de huidige getrapte opzet met landelijke BRT s en de lokale recherche. Een apart meldpunt voor kinderporno is geen goed idee. De cybercrimewebsite biedt verschillende keuzemogelijkheden naar gelang het soort misdaad dat men wil melden. Bij de politie kan de burger op één nummer terecht en op internet op één website met al zijn meldingen. Daarbinnen Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

10 wordt men doorverwezen. Dat is juist aantrekkelijk en veel overzichtelijker dan wanneer er voor ieder onderwerp een apart meldpunt is. Het particuliere Meldpunt Kinderporno en het meldpunt van de overheid zullen eerst een tijd parallel functioneren, ook om te bezien of er een verschuiving plaatsvindt. Het particuliere meldpunt doet al jaren uitstekend werk en heeft grote naamsbekendheid. Het zou niet verstandig zijn, dat te schrappen. Justitie en het ministerie van Economische Zaken ondersteunen in het kader van «Surf op Safe» het Awareness-programma van het meldpunt. Daar worden kinderen geholpen die geconfronteerd zijn geweest met een dergelijke ervaring en ouders worden gewaarschuwd voor het gebruik van internet. Het lijkt de minister niet verstandig daar een specifieke en separate operatie naast te laten lopen. Bij het Meldpunt Cybercrime mág een beller zijn gegevens achterlaten, maar het hoeft niet. Anoniem melden is dus mogelijk. De samenwerking van de verschillende financiële instellingen verdient alle lof. Bij eventuele knelpunten moet gekeken worden hoe de overheid kan helpen. Wie echter de deelname aan dat initiatief verplicht wil stellen, verandert het van karakter. Een particulier initiatief heeft mogelijkheden die het in handen van de overheid verliest. De minister zal het initiatief verder volgen en helpen bij het wegnemen van eventuele knelpunten. De invoering van een bewijs van goed gedrag voor alle beroepen waarin men met kinderen werkt, zou een gigantische operatie zijn. Als er aanwijzingen voor waren dat daartoe alle reden is, dan zou dat maar moeten. Die aanwijzing is er nu niet. Waarom dan enorme lasten veroorzaken en sollicitatieprocedures compliceren, zonder concreet aan te kunnen geven welke verschijnselen men daarmee wil voorkomen? Zodra kindermisbruik in bepaalde sectoren meer dan gemiddeld voorkomt, is de minister bereid over maatregelen te praten. Zolang dat niet het geval is, lijkt hem verplichtstelling van een bewijs niet verstandig. Volgens de minister zou een meldplicht voor verdenkingen van kindermisbruik in jeugdinstellingen averechts werken. Het zou dan ook strafbaar worden om een verdenking niet te melden. Juist doordat die verplichting er nu niet is, worden verdenkingen gemeld. De ervaring leert dan een meldplicht vaak ertoe leidt dat zaken ondergronds verdwijnen, omdat potentiële melders vrezen, aangesproken te worden op te late melding. Op papier mag verplichtstelling aardig ogen en daadkrachtig aandoen, maar in de praktijk zou zij niet bijdragen tot oplossing van het probleem. De minister kan de rechterlijke macht niet sturen in de op te leggen straffen. Binnen de Raad voor de Rechtspraak is er enige afstemming met betrekking tot richtlijnen. Bij het OM is dat makkelijker, via de eisen die er gesteld worden. In zedenzaken worden vaak taakstraffen geëist, omdat dit de mogelijkheid biedt van een behandeling parallel aan de taakstraf. Bij een gevangenisstraf is dat niet mogelijk. Als er signalen zijn dat een ander strafbeleid beter zou werken, dan is de minister gaarne bereid de mogelijkheden nader te bezien. Eventueel zou behandeling te bevorderen zijn via voorwaardelijke straffen. De minister heeft niet de indruk dat de straffen in Nederland op dit terrein lager zijn dan in andere Europese landen of dat verhoging een effectief middel zou zijn tot afschrikking. Het gaat in zekere zin om een ziekteverschijnsel en ziekteverschijnselen zijn niet te bestrijden met straffen. Sinds kort is het in gevangenissen niet meer mogelijk om pornofilms te bekijken. Dat zedendelinquenten tbs opgelegd krijgen, acht de minister zeker in ernstige gevallen niet uitgesloten. De voorgenomen verhoging van de strafmaat hangt samen met het feit dat bepaalde opsporingsmiddelen in dit geval moet er huiszoeking verricht worden om bij een computer een tap aan te brengen alleen toegepast mogen worden bij ernstige misdrijven, waarop een straf van acht jaar of meer staat. Er is een andere mogelijkheid, maar die is inconsistent. Theoretisch is het denkbaar, huiszoeking toe te staan ondanks een maximumstraf van minder dan acht jaar. Vanuit het strafrechtssysteem is Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

11 het echter wenselijker, de strafmaat te verhogen. Dat staat los van de vraag wat voor straffen er in de praktijk worden opgelegd. De minister is geen overzicht van opgelegde straffen bekend. Hij zal terugkomen op de vraag of een dergelijk overzicht zonder buitenproportionele inspanningen te verkrijgen is. Het Nationale Actieplan Seksueel Misbruik is niet geëvalueerd, omdat de elementen van het plan zijn verwerkt in bijvoorbeeld de Actie tegen huiselijk geweld, het beleid inzake cybercrime, het algemene zedenbeleid van het OM en de bijzondere aandacht voor de behandeling van zedendelinquenten. In plaats van het hele actieplan kunnen beter de afzonderlijke onderdelen worden geëvalueerd waar de onderscheiden punten in verwerkt zijn. Er zal zeker op enig moment worden bezien hoe de actie tegen huiselijk geweld werkt en waar zij verbeterd kan worden. Het internationale karakter van kinderporno is inherent aan het feit dat het een delict betreft waarbij intensief gebruik wordt gemaakt van het internet. Er wordt in ieder geval binnen Europa intensief samengewerkt, zowel actief als passief. Op dat punt werkt het Team Bestrijding Kinderporno bij de KLPD als informatiepunt en als tegenhanger voor de nodige internationale contacten. Er is al gewezen op het werk dat er vanuit het ministerie van EZ wordt gedaan ten behoeve van bewustwording en preventie. Een nieuwe voorlichtingscampagne is volgens de minister niet de oplossing. Hij ziet het probleem eerder in het ontstaan van een bepaald klimaat, een bepaalde sfeer die gevaarlijk is voor kinderen. De vraag of de overheid op dat punt een taak heeft, is in de afgelopen jaren op verschillende terreinen besproken. Bepaalde informatiestromen vormen een gevaar van radicalisering of geweldpleging. De minister kan slechts optreden wanneer er sprake is van inbreuk op de wet. Als er eerder zou worden opgetreden, zou dat een fundamentele breuk betekenen met de huidige manier van omgaan met het maatschappelijke klimaat. De minister deelt de zorg van de heer Rouvoet over een aantal recente ontwikkelingen, maar meent dat particuliere initiatieven zoals die van de banken tegen kinderporno vaak veel effectiever zijn dan overheidsacties. De minister is bij andere gelegenheid gaarne beschikbaar voor een bredere discussie over deze vraag. In antwoord op het verzoek om IP-adressen nationaal te blokkeren, licht de minister toe dat websites nu al afgesloten kunnen worden. Bij chatrooms en nieuwsgroepen is dat technisch onmogelijk, voor zover hij weet. Hij zal schriftelijk nader ingaan op het vrij grote aantal technische vragen. De prostitutie van jongeren en sekstoerisme is een andere kwesties dan waar het in dit overleg over gaat. In zijn antwoord van 18 maart op Kamervragen van de heer Bakker is de minister ingegaan op de vervolging na afschaffing van de dubbele strafbaarstelling. Sindsdien zijn 44 zaken in behandeling genomen, waarvan er 22 betrekking hebben op de artikelen waarin specifiek de bescherming van zeer jeugdigen wordt gewaarborgd. Het beeld is dus allerminst dat dit geen gevolg heeft gehad. Het beeld kan zijn dat er veel meer zaken spelen, maar justitie is afhankelijk van de aangiftes die er worden gedaan. Voor het rapport over Marokkaanse jeugdigen geldt hetzelfde. Het verrichtte onderzoek wijst op een mogelijk verschijnsel in de sector van prostitutie en eventueel op misbruik, maar het wijst er niet op dat dit te voorkomen zou zijn met nog weer andere overheidsmaatregelen. Er wordt opgetreden tegen seksueel misbruik in die gevallen waarin er aangifte wordt gedaan. De minister vraagt zich af of apart beleid in dezen voor nog weer aparte groepen zinvol is. Nadere vragen vanuit de commissie De voorzitter constateert dat er niet meer voldoende tijd rest voor een complete tweede termijn en verzoekt de woordvoerders om een opsomming van vragen waarop zij nog geen antwoord hebben gehad. De Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

12 minister zal de antwoorden dan samen met de overige reeds toegezegde informatie aan de Kamer doen toekomen, voordat er op een nader vast te stellen datum een vervolg-algemeen overleg over dit onderwerp zal plaatsvinden. Mevrouw Gerkens (SP) Wat gaat de minister doen om de zaken alsnog opgepakt te krijgen die in verband met de hoge werkdruk zijn blijven liggen bij de regionale zedenpolitie? Kan DNA worden afgenomen bij bezitters van kinderporno, teneinde die te linken aan databases van zedendelicten? De heer Van der Staaij (SGP) Is er al duidelijkheid over of er kan worden opgetreden tegen de praktijken die rondom internet-zoekmachines naar voren zijn gekomen? Kan Justitie initiatieven zoals die van de financiële instellingen stimuleren of daarin een aanjagende rol spelen? De heer Eerdmans (LPF) Ziet de minister iets in de Britse overheids-website waarmee pedoseksuelen gelokt moeten worden? Mevrouw De Pater-van der Meer (CDA) Acht jeugdprostitutie vanwege het verband met slachtofferhulp en de aangiftebereidheid een totaal ander onderwerp dan wat hier aan de orde is en wenst daar van de minister een aparte brief over te ontvangen. De heer Rouvoet (ChristenUnie) Wil het debat met de minister over de grijze zone tussen normaal en strafbaar graag bij andere gelegenheid voortzetten en hoopt op een aanzet daartoe van de minister. Mevrouw Azough (GroenLinks) Wenst nadere informatie over de mogelijke consequenties van internationale aspecten van opsporing en vervolging van kinderpornozaken. Wil graag helderheid van de minister over de vraag of hij nu wel of niet bereid is tot uitvoering van een inventarisatie. De heer Dittrich (D66) Is de minister bereid zelf misdrijven te plegen door overeenkomstig de wens van de heer Eerdmans een loksite te openen? De heer Weekers (VVD) Waar zitten nog knelpunten in de internationale samenwerking en hoe kan de minister daarin verbetering aanbrengen? Ziet de minister enige mogelijkheid om op te treden tegen de opnamen die tegenwoordig vanaf de mobieltjes op internet worden geplaatst? Deelt de minister de mening dat een verhoging van de wettelijke strafmaat ook gezien moet worden als signaal dat de wetgever de oplegging van hogere straffen in de praktijk wenselijk acht? Dit onder de erkenning uiteraard dat de rechter elke individuele zaak op haar merites zal beoordelen. Mevrouw Arib (PvdA) Op de vraag naar de consequenties van het opheffen van de dubbele strafbaarstelling zei de minister dat er 24 zaken in behandeling zijn. Kan hij specificeren in hoeveel van die gevallen er sprake was van daadwerkelijke vervolging en bestraffing? Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr

13 Wanneer kan de Kamer de herziening van de zedelijkheidswetgeving verwachten? De voorzitter van de vaste commissie voor Justitie, De Pater-van der Meer Adjunct-griffier van de vaste commissie voor Justitie, Van Bemmel Tweede Kamer, vergaderjaar , VI, nr