Op de puzzelpagina vindt u alle informatie. De pijnlijke waarheid. Volgens thrillerschrijfster Anne Holt uit Noorwegen is Anders Breivik een van ons.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Op de puzzelpagina vindt u alle informatie. De pijnlijke waarheid. Volgens thrillerschrijfster Anne Holt uit Noorwegen is Anders Breivik een van ons."

Transcriptie

1 Dinsdag depers.nl PUZZEL MEE EN WIN! MAAK DEZE WEEK KANS OP een weekend of midweek op het park Buitenplaats Gerner in Overijssel! t.w.v. 355,- DAGELIJKS WINNEN Halfjaarabonnement op Quizted Op de puzzelpagina vindt u alle informatie. Lees De Pers met PressReader Download PressReader en lees de krant op tablets en smartphones gratis (registratie verplicht) PressReader.com GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP Slecht haar Sporters die verliezen van hun kapsel... Pagina 20 GETTY IMAGES/BEELDBEWERKING DE PERS Rauw en onaf, graag Vergeet de hippe loungebars. Cafés in gaan steeds meer op die in Berlijn lijken.... Pagina 8 De pijnlijke waarheid Volgens thrillerschrijfster Anne Holt uit Noorwegen is Anders Breivik een van ons.... Pagina 16 Tip van Milieu Centraal Energiezuinige verlichting kiezen Altijd de juiste lamp De gloeilamp maakt plaats voor nieuwe, zuinige lampen. Bij deze lampen moet u op nieuwe kenmerken letten, zoals lumen en kelvin. Wat mij betreft is het kabinet in die zin kreupel begonnen.... Ruud doet weer lubberiaans. Pagina 3 De juiste lamp kiezen is makkelijk met het gratis Advies op maat zuinige lamp kopen van Milieu Centraal. Vul in, en u krijgt een kort lijstje met de eigenschappen waar u in de winkel op kunt letten. Ga naar Alles over energie en milieu in het dagelijks leven 10:00 uur Krasse knarren 50PlusBeurs te Utrecht: bezoekers verwacht. 12:00 uur Vette bek Gratis patat bij de snackketen Febo, die al 70 jaar bestaat. 12:30 uur Bijbels Manifestatie tegen verdeling Jeruzalem op Spuiplein in Den Haag.

2 2 Dagblad De Pers Dinsdag 13 september 2011 Eerst Pinokkio Cartoon Argus Geen straling gemeten na nucleaire ramp Wat kost dat nou, zo n dakloze straffen? zocht het uit Pagina 7 Hoofdpijn om Obama s banenplan Geen straling vrij na explosie kerncomplex Avignon Het nucleaire complex Marcoule, Zuid-Frankrijk, is gisteren getroffen door een explosie. Daarbij vielen vier gewonden en één dode, meldt de Franse atoomwaakhond ASN. Er is geen straling vrijgekomen. De ontploffing was waarschijnlijk het gevolg van een brand. Volgens Greenpeace staat op het terrein een fabriek voor plutoniumbrandstof en wordt er radioactief afval verwerkt. Gadaffi-getrouwen in tegenoffensief Benghazi Strijders die trouw zijn aan de verdreven Libische leider Muammar Gaddafi, hebben gisteren de olieraffinaderij nabij de kuststad Ras Lanuf aangevallen en twaalf bewakers gedood. Dat heeft een woordvoerder van de Nationale Overgangsraad, de nieuwe machthebbers, gezegd. De Gaddafigetrouwen probeerden tevergeefs in vijf trucks het terrein van de raffinaderij op te komen. #VS President Obama wordt bejubeld om zijn banenplan. De Republikeinen weten niet wat ze ermee moeten. Petra Janbroers Hulde! President Barack Obama leidt met zijn banenplan de weg uit het economische moeras. Zo moet dat nou, jubelt de grootste internationale vakbondskoepel ITUC: De beste manier om een sterke economie te hebben, is mensen aan het werk te hebben. De beste manier om een financiële crisis te bestrijden, is mensen aan het werk te houden. De federatie spoort de G-20 landen, die gezamenlijk goed zijn voor zo n 90 procent van het wereldwijde bruto nationaal product, aan het goede voorbeeld gezwind te volgen. Obama stuurde zijn American Job Act kosten omgerekend 330 miljard euro, baten honderdduizenden nieuwe banen gisteravond naar het Congres. Eerder in de middag in het Witte Huis, omringd door leraren, brandweerlieden en politiemensen voor wie hij 35 miljard dollar uittrekt, riep hij het Congres op politiek er even buiten te laten. Instemmen met zijn voorstel dus, Republikeinen. Overwinning Dilemma! De Republikeinse partij is verdeeld over de te volgen strategie. Hardliners vragen zich af waarom ze, zeker nu de campagnes voor de presidentsverkiezingen zijn begonnen, Obama een overwinning in het Congres zouden gunnen. En, het superplan kost wel 447 miljard dollar; aan het stimuleringspakket van 787 miljard dollar twee jaar geleden denkt menig conservatief nog met darmkrampen terug. And by the way, moest er niet ook nog ergens 1,5 biljoen dollar bezuinigd worden? Aan de andere kant, er zitten elementen in het voorstel waar geen Republikein tegen kan zijn lastenverlichting voor kleine ondernemingen Speel maar op me, ik ben van jou die nieuw personeel aantrekken en 100 procent belastingaftrek voor investeringen in nieuwe fabrieken en materiaal, bijvoorbeeld. En, eensgezindheid kan ook geen kwaad. Bij het gekrakeel over de verhoging van het Amerikaanse schuldenplafond verloor de politiek een boel goodwill bij de kiezer. We zouden een voorbeeld aan Bill Clinton moeten nemen, zei de Republikeinse afgevaardigde Raul Labrado uit Idaho valsig tegen Politico.com. Als een Democratische president bereid is samen te werken met de Republikeinen, dan komt dat voor beide partijen goed over. Obama heeft banen boven aan zijn agenda gezet. De werkloosheid in de VS is 9,1 procent. Alleen in de zorg werden de afgelopen twaalf maanden nieuwe banen gecreëerd, Een van zijn mogelijke tegenstanders straks, de Republikein Mitt Romney, heeft razendsnel al een tegenzet gedaan en een boekje met 59 punten om de economie uit het slop te trekken gepresenteerd. Ik kan dit beter. VN: Syrische lente kostte al levens Genève Sinds de demonstraties in Syrië half maart begonnen, zijn er door het geweld daar al zeker doden gevallen. Dat zeggen de Verenigde Naties bij monde van Navi Pillay. De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten zegt zich te baseren op betrouwbare bronnen ter plaatse. Eerder maakten de VN al een schatting van mensen die stierven tijdens de protesten tegen het bewind van president Assad. Griekenland heeft nog maar geld tot oktober Athene Griekenland heeft nog financiële reserves tot oktober. Maar in de loop van de maand zal het land moeten voldoen aan de voorwaarden voor het volgende deel van het financiële steunpakket van de Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds, zegt de Griekse viceminister van Financiën. Het begrotingstekort valt een stuk hoger uit dan verwacht, onder meer door de hevige recessie. Start up Mini-sudoku In de mini-sudoku gebruikt u op elke horizontale rij, op elke verticale rij en in elk vak de cijfers 1 tot en met 6 één keer. Meer puzzelen? Zie pagina 18 SANDERS-PUZZELLAND In Tilburg struikel je over... piano s. Er staan er sinds gisteren 101 in de straten van de stad in Brabant, in het kader van cultuurfestival Incubate. Het project met de naam Play Me, I m Yours is bedacht door de Engelse kunstenaar Luke Jerram. En inderdaad, iedereen mag op de piano s spelen. Tot 18 september. FOTO: HOLLANDSE HOOGTE Cartoon Nekschot niet in Vrijdenkersruimte Veel schade na hevige hagelbui gemeld Tilburg Verzekeraars Interpolis en Centraal Beheer Achmea hebben enkele duizenden schademeldingen gekregen na het zware onweer van zaterdag dat gepaard ging met hagel. De meeste schade ontstond aan voertuigen, in de vorm van deuken, beschadiging van het lakwerk en kapotte ramen, door hevige hagel. Vooral Zeeland, Noord-Brabant en Flevoland werden getroffen. Veiligheidssituatie Fukushima verbeterd Wenen De reactoren van de Japanse kerncentrale Fukushima I zijn in essentie stabiel. Dat heeft het hoofd van de VN-atoomwaakhond IAEA, de Japanner Yukiya Amano, gezegd. De organisatie verwacht dat de reactoren volgens planning kunnen worden stilgelegd. De kerncentrale Fukushima I raakte zwaar beschadigd door de aardbeving en de tsunami van 11 maart. #Vrijdenkersruimte GroenLinks opent een Vrijdenkersruimte omdat die van de VVD is gesloten. De cartoon die gisteren op onze voorpagina prijkte, mag er niet hangen. Camil Driessen Den Haag Jesse Klaver, wat vond je van de ranzige cartoon die Nekschot over je partijgenoot Tofik Dibi maakte? Absoluut niet smaakvol, maar het gaat er niet om wat ik er van vind. Ik sta voor de vrijheid van meningsuiting dus ik ben blij dat jullie hem op de voorpagina kunnen afdrukken. Ik geloof dat Tofik er wel om kon lachen. Maar krijgt-ie een plekje in je nieuwe Vrijdenkersruimte? Nee, ik ga hem niet ophangen. Wat, waarom niet? Hij staat op de voorpagina van jullie krant. Als jullie hem om politieke redenen hadden geweigerd zou ik hem wel ophangen. Maar je kunt hem toch ophangen als symbool dat ook jullie niet welgevallige meningen welkom zijn? Als ik dat doe dan hangt het hier binnen de kortste tijd vol. Het gaat om kunstuitingen waarbij sprake is van censuur en dat is hier dus niet. Stef Blok verwijt je dat je nooit in de VVD-Vrijdenkersruimte was. Ik snap dat niet zo goed. Het klopt, ik ben er nooit geweest, maar ik ben ook nooit bij de Oostvaardersplassen geweest en vind het toch belangrijk dat dat als natuurgebied behouden blijft. Happy Meal De gps-zender waarmee men pinguïn Happy Feet kan volgen heeft al dagen geen signaal meer afgegeven. Het dier is vermoedelijk opgegeten. Heilige dekmantel De politie in de Amerikaanse staat Arizona heeft een kerk met de naam Goddess Temple ontmaskerd als seksclub. Afslag gemist Een vliegtuig in Louisiana is zondag op het verkeerde vliegveld geland. De passagiers zijn per auto overgebracht naar de juiste bestemming.

3 Vicepremier, dat vind ik een ontzettend leuke gedachte. Geert Wilders had best gewild, zegt Ruud Lubbers. Dagblad De Pers Dinsdag 13 september 2011 Eerst 3 Ja ja, Lubbers, nu weten we het wel #Gedoogkabinet Ruud Lubbers, die de door velen gehate gedoogconstructie mogelijk maakte, veegt behendig zijn straatje schoon. Peter Wierenga Den Haag Geert Wilders wilde best in het kabinet met CDA en VVD gaan zitten. Sterker nog, de PVV-leider was zelfs bereid om dan van tevoren juridisch advies in te winnen, als hij weer eens een van zijn beruchte oneliners de wereld in zou slingeren. Omdat voor hem de grens bij de wet ligt. Tenminste, dat zegt Ruud Lubbers in het boek De smaak van de macht, waarin journaliste Annemarie Gualthérie van Weezel de vijf nog levende oud-premiers interviewt. Niet voor niets typeert ze Lubbers als de behendige premier. Als er zelfs een bijvoeglijk naamwoord ( lubberiaans ) vernoemd is naar je dubbelzinnige taalgebruik, is het bij elk interview oppassen geblazen. En nu dus ook. Want het lijkt erop dat de CDA-prominent in het deel waarin hij terugblikt op de kabinetsformatie zijn eigen rol een beetje oppoetst. Wellicht om niet de geschiedenis in te gaan als degene die de PVV in een machtszetel bracht. Immers, toen hij informateur was besloten CDA, VVD en PVV om met elkaar verder te praten over de bijzondere gedoogconstructie. De halve Tweede Kamer over hem heen: Lubbers zou zich niet aan de opdracht van koningin Beatrix houden, die wilde dat hij eerst alle opties voor een meerderheidskabinet onderzocht. Een situatie die Lubbers rechtpraatte door te spreken van een bijzonder minderheidskabinet, omdat de drie partijen samen wel een meerderheid hebben. En door te stellen dat de rest maar eerder had moeten protesteren, wat sommige partijen achteraf (D66) of zelfs vooraf (PvdA) wel degelijk hadden gedaan. Uniek De gedoogconstructie, uniek in de Nederlandse parlementaire geschiedenis, ligt vaak onder vuur omdat Wilders zijn agenda zou realiseren en intussen kan blijven roepen wat hij wil, zonder verantwoording af te hoeven leggen. Dat de PVV-leider dat zelf ook beseft blijkt uit wat hij tegen Lubbers Wel/niet/wel/niet/soms/een beetje tegen een PVV-minderheidsregering. ANP gezegd zou hebben: Ik vind het een ontzettend leuke gedachte om vicepremier te worden, maar aan de andere kant weet ik dat ik dan veel meer gebonden zal zijn. Om Wilders daadwerkelijk te binden in een kabinet had Lubbers een truc bedacht: hij moest toezeggen de minister van Justitie te raadplegen, voordat hij iets ging roepen. Opvallend is dat Wilders hier geen bezwaar tegen had ( ik respecteer de wet en de rechter ). Zelfs niet als die minister opnieuw Ernst Hirsch Ballin zou heten, die zich publiekelijk aan zijn islambashing had gestoord. Maar de hele truc ging niet door, omdat Hirsch Ballin om principiële redenen niets voor samenwerking met de PVV voelde. Lubbers: Dus in die zin is dat kabinet kreupel begonnen wat mij betreft. Ofwel, als Hirsch Ballin (en het CDA) het aangedurfd hadden, had er dus een meerderheidskabinet kunnen komen, met Geert aan de ketting. Precies zoals gepast zou hebben binnen de opdracht van Beatrix. Pragmatisch Ook stelt Lubbers in het boek dat hij geen fan is van de PVV, maar dat hij haar wel een legitieme politieke beweging vindt. En dat hij niet wegens persoonlijke bezwaren op het CDAcongres tegen het kabinet stemde, maar om een pragmatische reden: na het nee van Hirsch Ballin en het vertrek van Ab Klink was het ijs te dun. Alsof een kabinet onmogelijk zou zijn zonder die twee. Bovendien gaat Lubbers er wel heel makkelijk aan voorbij dat hij later in de formatie de CDA-top opriep om een time-out te nemen, zolang niet duidelijk was of de vrijheid van godsdienst in goede handen zou zijn... Het rechtse kabinet was er waarschijnlijk toch wel gekomen, dus het zou flauw zijn om dat op Lubbers conto te schrijven. Maar dat hij meent dat de PVV in de samenwerking wat realistischer is geworden, terwijl Wilders ouderwets foetert op islam en Europa, doet vermoeden dat de oudpremier ergens iets wil rechtzetten. Op lubberiaanse wijze. Autofabrikant Saab is bijna uitgemullerd #Saab Het faillissement van Saab is gisteren aangevraagd. Toch is er nog steeds een kans dat CEO Victor Muller de autofabrikant kan redden. Redactie economie Als Saab-topman Victor Muller ook een faillissementsaanvraag overleeft, kruipt hij door het oog van de naald. Twee Zweedse vakbonden hebben geen vertrouwen meer in hem, net als de rechter die vorige week al een verzoek om uitstel van betaling afwees. Daartegen is Muller in hoger beroep gegaan. Als hij dat wint, dan is de faillissementsaanvraag van de baan. Of de rechter toch nog uitstel van betaling toewijst, hangt af van de geloofwaardigheid van zijn reddingsplan. Belangrijk onderdeel daarvan is een investering van 245 miljoen euro door twee Chinese bedrijven. Deze kapitaalinjectie wacht op goedkeuring van de Chinese overheid. Saab meldde gisteren dat er wel geld binnenkomt: het bedrijf zegt een overeenkomst te hebben gesloten voor licensering van technologie aan het Chinese autoconcern Youngman ter waarde van 70 miljoen euro. Dat zou dienen als overbruggingskrediet. De Zweedse overheid helpt Muller actief. De ambassadeur in China gaat vandaag met het ministerie praten dat toestemming voor de investering moet geven. Zoekt u hulp in huis na uw ziekenhuisopname? Onze Zorgregelaar helpt bij het vinden van de juiste zorg. Dat is de Plus van Zilveren Kruis Zoekt u hulp in huis na uw ziekenhuisopname? Aangepast vervoer voor uw kind? Een traplift voor uw moeder? De Zorgregelaar helpt u bij het vinden én regelen van de juiste zorg. Of het nu voor uzelf is, of voor iemand anders. Kijk op of bel met een van onze zorgregelaars op (lokaal tarief). Eurocrisis sloopt beurs en banken #Eurocrisis De extreme onrust op de beurs duurt voort. Beleggers vrezen voor het lot van Franse banken. Redactie economie Kunnen banken, en dan vooral Franse banken, de eurocrisis wel aan? Zelf zeggen ze van wel, maar twijfels over hun kredietwaardigheid zorgden gisteren voor grote schokken op de beurs. Er is toenemende angst dat Griekenland failliet gaat en dat banken die hebben belegd in Griekse staatsleningen zwaar op die beleggingen zullen verliezen. Kredietbeoordelaar Moody s zal om deze reden deze week de kredietwaardigheid van Franse banken die het meest aan Griekenland hebben uitgeleend naar beneden bijstellen, meldde persbureau Reuters gisteren. Afgelopen weekend kwamen berichten naar buiten dat Duitsland voorbereidingen treft voor een Griekse wanbetaling. De Duitse overheid zou in dat geval een steunprogramma optuigen voor de banken en verzekeraars die zich geconfronteerd zien met verliezen. Ook dat zorgde voor onrust op aandelenmarkten. Steeds duidelijker wordt dat de eurocrisis zich ontwikkelt tot een bankencrisis. Dat valt ook af te lezen aan de rente die banken elkaar onderling rekenen om geld te lenen die is omhoog gespoten. Zo dreigt er een nieuwe kredietcrisis. Love is in the air Amerikaans vliegtuigpersoneel sloeg alarm toen twee passagiers op 9/11 wel erg lang in het toilet verbleven. Het bleek een amoureuze ontmoeting. Trauma s vergeten VU-wetenschappers hebben door experimentele therapie ontdekt hoe in het menselijke brein angstige herinneringen kunnen worden gewist. Dan maar weer bananen De Maleisische orang-oetan Shirley moet stoppen met roken. Ze gaat binnenkort leven in het wild, waar de peuken niet aan de bomen groeien.

4 4 Dagblad De Pers Dinsdag 13 september 2011 Eerst Acht uur achter een scherm is ook niet goed voor een kind. David Pijpaert gebruikt dus ook nog boeken Een klas met dertig Appletjes De laptop staat letterlijk in de weg tussen docent en leerling. MARCO OKHUIZEN/HOLLANDSE HOOGTE #Laptops De ene na de andere middelbare school haalt laptops in huis. Ondanks beginnersproblemen houden scholen stug vol: die laptop moet een succes worden. En dat terwijl een hoop scholen in de VS de laptop alweer in de ban hebben gedaan. Eveline Domevscek Of het nou in Den Helder is, Maastricht of op de Veluwe, overal komen middelbare scholen tot dezelfde conclusie: het onderwijs moet digitaal. Dus worden overal al dan niet met ouderbijdrage laptops aangeschaft. En niet van die goedkope krengen die na één val uit een overvolle Kiplingtas kapot zijn. Nee, hufterproof moeten ze zijn, met levensgarantie van minstens vier jaar. De Drentse scholengemeenschap Stad en Esch begon vorig schooljaar met laptops in de brugklas. Dit jaar is dat uitgebreid met de tweede klas. Vanaf moeten alle klassen op een laptop werken. Waarom? Op een lezing over laptoponderwijs hoorde ik het een keer mooi verwoord: onze leerlingen werken tot 2050/2060 hoogstwaarschijnlijk met computers. Waarom zouden we ze dan buiten het onderwijs houden? zegt David Pijpaert (31), leraar aardrijkskunde en procescoördinator digitalisering. Bovendien bleek begin 2000 uit een internationaal onderzoek van bureau Rockman dat leerlingen met een laptop meer tijd besteden aan hun huiswerk, meer schrijven, meer samenwerken en kritischer nadenken. Terug naar pen en schrift Ondanks deze positieve testresultaten kwam een groot aantal Amerikaanse scholen tot een heel ander inzicht. Scholen die aan het begin van het vorige decennium laptops aanschaften, verlangden na enkele jaren weer terug naar het bord, het schrift en de pen. Na zeven jaar was er nul bewijs dat laptops enige positieve impact hebben op de schoolprestaties, zei Mark Lawson, rector van de Liverpool Central School District tegen The New York Times, toen hij in 2007 de laptops weer uit de klassen ging halen. Het uitblijven van resultaat was niet de enige reden. Leraren klaagden dat de laptop letterlijk in de weg staat tussen de docent en leraar. Ook scholen in Richmond, Californië en Massachusetts maakten een einde aan hun laptopprogramma s toen de resultaten niet beter werden, maar ook omdat er veel te veel tijd ging zitten in de reparatie. Ook de Amerikaanse onderwijsprofessor Mark Warschauer concludeerde dat de schoolresultaten niet verbeteren door laptops. Sterker, de vrees bestaat dat leerlingen minder goed gaan schrijven doordat ze gewend raken aan automatische revisie. Handgeschreven stukken, waarin geen 100 duizend dollar In een pilot met laptops op vier Amerikaanse scholen ging jaarlijks 100 duizend dollar aan reparatiekosten verloren. rode lijntjes onder verkeerd gespelde woorden verschijnen, zouden wel eens belabberd kunnen zijn. Het onder lestijd chatten, Facebooken en spelletjes spelen vormde voor veel Amerikaanse scholen de druppel: die laptops gaan weer de deur uit. Docent Pijpaert herkent de problemen. Het is volgens hem ook de reden dat laptops niet geheel de boeken vervangen. Acht uur achter een scherm is natuurlijk niet goed voor een kind. En lezen gaat ook nog altijd beter uit een boek. We gebruiken de laptops vooral voor opdrachten. Laptops moeten een middel zijn om beter onderwijs te kunnen geven, geen doel op zich. Ook op zijn school zaten leerlingen wel eens onder de les te hyven. Nu hebben de leraren een programmaatje waarmee ze kunnen zien waar alle leerlingen mee bezig zijn en dit in het groot kunnen projecteren. Dat zijn van die beginnersproblemen. We ontdekten dat leerlingen zich verveelden. Dan hebben we blijkbaar niet genoeg lesstof gegeven. Daar leren wij weer van. Filters Ook het Amadeus Lyceum in Vleuten, dat sinds de oprichting in 2004 met laptops werkt en daarmee een Nederlandse primeur had, leert nog steeds bij. De school gebruikt filters om bepaalde websites te blokkeren. Dan is er altijd een slimme leerling die dat filter weer kraakt, maar dat is tijdelijk, zegt rector Jeanine Vlastuin. Voor haar is websitebezoek dan ook geen reden om de laptops in de ban te doen. Met of zonder laptop, de verleiding om andere dingen te doen is altijd groot. Bovendien integreren we sociale media in het onderwijs. Zo houd je je leerlingen juist bij de les. Richard de Jong, voormalig docent natuurkunde en consultant bij adviesbureau Edumaat, is niet overtuigd. Volgens hem kleven er heel veel nadelen aan het gebruik van laptops. Leerlingen krijgen een slechte houding door zo n klein schermpje, ze kunnen hun boeken niet kwijt... Laptops zijn nooit bedoeld voor het onderwijs, maar voor de zakelijke markt. De reden dat scholen nu niet overstappen naar een beter alternatief is volgens De Jong de grote investering die ze met de laptops hebben gedaan. Scholen klagen altijd dat ze te weinig geld hebben. Dan kunnen ze het niet maken om die dure laptops nu alweer de deur uit te doen. Toch zouden enkele docenten op het Stad en Esch dat niet erg vinden. Pijpaert: Er zijn dolenthousiaste leraren, maar er zijn er ook die hardop hopen met pensioen te zijn voordat de eerste laptopklas zich aandient. No problemo Mexicanen zijn het tolerantst wanneer het gaat om seksschandalen van politici of beroemdheden, blijkt uit een peiling door Reuters en Ipsos. Andere conceptie Vrouwen die de pil nemen herinneren anders: wel de emotionele impact van een gebeurtenis, maar niet de details. Slome types Volgens ECDL en Maurice de Hond typt een op de vijf werknemers nog met twee vingers. De slechte typevaardigheid leidt tot een fors tijdverlies.

5 Wat lullig, het zijn allemaal kleine coupures. Dominique de Villepin Oud-minister Binnenlandse Zaken Vier djembés vol dollars Dagblad De Pers Dinsdag 13 september Eerst Column Tommy Wieringa Antipatico #Frankrijk Oud-president Chirac heeft zijn voormalige Afrika-adviseur aangeklaagd wegens smaad. Alzheimer of niet. Eva Ludemann Een groot deel van het geld in onze portemonnee zit daar door uitbuiting van Afrika, al eeuwen lang. We moeten de Afrikanen teruggeven wat we hen hebben afgepakt. Aldus oudpresident Jacques Chirac november 2010 in een tv-interview in Gabon. Chiracs woorden hebben sinds zondag een geheel nieuwe betekenis gekregen. Franse oppositiepartijen buitelen over elkaar heen in hun verontwaardiging over de controversiële betrekkingen van de oud-president met Afrikaanse regimes. Chirac en zijn minister van Binnenlandse Zaken, Dominique de Villepin, zouden tussen 1997 en 2005 zo n twintig miljoen euro in contanten hebben ontvangen van de staatshoofden van onder andere de oud-franse kolonien Gabon, Ivoorkust, Senegal, Congo en Burkina Faso. De rel ontstond zondag met een groot interview in Le Journal du Dimanche met Robert Bourgi. Monsieur Afrique, zoals jurist Bourgi wel werd genoemd, was bijna tien jaar lang Afrika-adviseur voor Chirac en werkte als privé-lobbyist voor Afrikaanse overheden. Als president Gbagbo (Ivoorkust) of zijn ambtgenoot Wade (Senegal) bijvoorbeeld verkiezingen organiseerden, stuurden ze Bourgi naar Parijs om zich van de steun van het Elysee te verzekeren. Zware trommels We gaan bloemen kopen, was de code. Als Robert Bourgi deze telefonische boodschap kreeg, moest hij zich melden bij De Villepin. Het gebeurde altijd s avonds. Tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen in Robert bloemen kopen Bourgi. AFP Neokolonialisme Jacques Chirac voerde net als zijn voorgangers het Françafriquebeleid: de nieuw onafhankelijke Afrikaanse landen economisch uitbuiten en politiek afhankelijk maken van Parijs was ik in Ouagadougou, Burkina Faso, vertelt Bourgi in het interview. Ik moest drie miljoen dollar meenemen voor Chirac en De Villepin, maar ik wist niet waar ik het geld moest laten. President Compaoré wist dat De Villepin van kunst houdt, dus pakte hij vier oude djembés, Afrikaanse trommels. Daar stopten we het toen in. Toen ik ze in Parijs aan De Villepin gaf, zei hij: Wat lullig, het zijn allemaal kleine coupures! Chirac en De Villepin ontkennen alle beschuldigingen en dienden gisterochtend een aanklacht in tegen de Senegalees-Franse advocaat. Die kreeg gisteren wel steun uit Ivoorkust: oud-president Gbagbo verklaarde dat hij verbaasd was dat dit verhaal nu pas naar buiten was gekomen. Maar Gbagbo koestert wrok tegen Chirac, die vanaf 2004 de Ivoriaanse oppositie steunde. President Sarkozy, die zich er eerder op beroemde een nieuw Afrika-beleid te voeren, houdt zich opmerkelijk stil: Bourgi zou hem in 2007 op de hoogte hebben gesteld van de affaire, maar daarvan nooit werk hebben gemaakt. Appeltje schillen Waarom komt Bourgi nu naar buiten? Ik kon de moraliserende praatjes van De Villepin niet meer aanhoren, is Bourgi s verklaring. Maar die stelt niet echt tevreden. Bourgi werd in 2005 plotseling door De Villepin de laan uit gestuurd, iets waar de advocaat nog altijd erg bitter over is. Hij werd in 2007 weer Afrika-adviseur van president Sarkozy, die ook nog een appeltje heeft te schillen met De Villepin, zijn politieke aartsrivaal en in 2007 beoogd opvolger van Chirac, die weinig van Sarkozy moest hebben. Is het toeval dat deze kwestie naar buiten komt enkele dagen voordat de rechter uitspraak doet in de zaak Clearstream? Daarin staat De Villepin terecht omdat hij karaktermoord op Sarkozy zou hebben gepleegd in aanloop naar de presidentsverkiezingen in Ook Chirac staat momenteel terecht, wegens corruptie tijdens zijn burgemeesterschap van Parijs. Hij zou te ziek zijn om de rechtszitting bij te wonen, hij zou aan alzheimer lijden. Intussen vroeg een andere oud-adviseur van Chirac zich gisteren af waarvoor al die heisa toch nodig is: Sarkozy krijgt vast ook koffers vol geld uit Afrika. Wordt vervolgd. n Driebergen presenteerden vrienden een geel kookboek. IOp de parkeerplaats zag ik een man met wie ik eens de journalistenschool bezocht. Dag Reza, zei ik. Wat een kloterig Mercedesje rijd je, zei hij. Wat een kleinburgerlijk kutautootje. Omdat hij doorliep zonder de lach die hem uit een mislukte grap bevrijdde, leek het erop dat hij het meende. Verbaasd tilde ik mijn dochter uit de auto. Op enige afstand volgde ik de man over het grindpad. Hij droeg een camelkleurig leren jasje; zijn uiterlijk leek weinig veranderd. Het pad kwam uit op een grote open plek tussen de bomen, die voor het grootste deel werd ingenomen door bloeiende moestuinen. Een vlag van de firma Demeter had me moeten waarschuwen, maar ik was nog in beslag genomen door de wonderlijke ontvangst van zo-even. In de tuin van een wit huis klonk raï-muziek. Het was een Marokkaans kookboek, er waren veel Marokkaanse Nederlanders. Ik ontmoette anderen met wie ik schoolging. Eén ervan zei dat hij me niet had herkend omdat ik een pet droeg. Tijdens onze conversatie leek het of hij nog altijd een vreemde tegenover zich had. Ook de volgende oud-studiegenoot, nu redacteur bij een grote ochtendkrant, glimlachte alsof mijn uitgestoken hand hem ernstig in verlegenheid bracht. De algemene antipathie die ik ontmoette was vervreemdend en prikkelend; het leek of ik in de tussenliggende jaren had vastgezeten voor moord of pedofilie, iets wat je voor altijd buiten de gemeenschap plaatst in elk geval. Een oude man stelde zich aan me voor. Voor ik kon zeggen wie ik was zei hij: Ik weet wie u bent. Hij kwam dicht bij me staan. In zijn ogen gloeide de waanzin. Met een stem die een raadsel aankondigde zei hij: Ik ben waar u zo n hekel aan heeft. Een antroposoof? vroeg ik. Heel goed! jubelde hij. Ik geniet altijd zo van uw kritiek op de antroposofie. Prima hoor! Echt genieten is het, als u weer s uitbarst. Achterwaarts verliet ik de zeloot met zijn zorgwekkende enthousiasme voor kastijding. Omdat de presentatie op het terrein van de antroposofische firma Demeter plaatsvond, kreeg iedereen bij vertrek een tasje biologisch-dynamische groente mee, geteeld onder de veronderstelde invloed van maan en sterren, en ook een ingegraven koehoorn hier en daar. Er zat ook een krentenbol in. Op de snelweg gaf ik die aan mijn dochter. Bah, hoorde ik op de achterbank. Ik vond de krentenbol terug op de vloer en nam een hap. Loodachtig. Uit de ovens van een zwaarmoedige bakker. Nooit, nee nooit zou de antroposofie in staan zijn iets te produceren dat licht en smaakvol was. Ik stak een bespoten appel naar achteren. Ze lachte groot en dankbaar in de achteruitkijkspiegel. Zij hield van me. Daar zijn kinderen voor. Groei remt in 2012 verder af #Economie De economische groei valt volgend jaar bijna stil, zo verwacht het Centraal Planbureau. Redactie economie Verwachtingen over de groei van de Nederlandse economie volgend jaar zijn neerwaarts bijgesteld van 1,75 naar 1 procent. Dat blijkt uit cijfers van het Central Planbureau (CPB) die op Prinsjesdag bekend worden, maar waarop RTL Nieuws gisteren de hand wist te leggen. Het voorspelde financieringstekort van de overheid loopt in 2012 minder snel terug dan het CPB voor de zomer voorspelde. Volgens de jongste prognose komt het tekort uit op 2,9 procent, net binnen de grens van 3 procent die de Eurozone stelt. De rekenmeesters van het kabinet verwachten dat de koopkracht volgend jaar 1 procent daalt, terwijl eerder werd uitgegaan van een afname van 1,25 procent. Nu het UPC Alles-in-1 Voordeelpakket met maar liefst 50 Mb Internet * Daarna 49,- p.m upc.nl UPC Winkel UPC Dealer ( 0,10 per minuut) 50 Mb Internet - gaat verder waar ADSL ophoudt Digitale TV - perfect beeld en geluid Bellen - 0,04 per min. naar vaste nummers Kabel TV en Radio - overalinhuis 100% Installatiegarantie en handige Overstapservice De vraag is niet óf u overstapt. Maar wanneer. De actie loopt t/m 30 oktober Voor het UPC Alles-in-1 Voordeelpakket gelden eenmalige administratiekosten van 25,-. De borg voor het modem is 45,-. De mediabox ontvangt u in bruikleen. Bellen 0,04 per minuut naar vaste nummers in Nederland met een starttarief van 0,10 per gesprek. Voor alle abonnementen geldt een jaarcontract. Prijswijzigingen en drukfouten voorbehouden. Kijk voor de actievoorwaarden en beschikbaarheid op upc.nl Knorrige boeren Limburgse boeren willen toestemming om meer zwijnen af schieten. De wandelende Obelixhapjes zijn helaas voor de boeren verzot op hun mais. Zomerdip Nederlandse tieners hebben een hekel aan de zomer. Dat is de conclusie van onderzoek naar verbanden tussen humeur en het weer. Aan een zijden draadje Een 24-jarige Italiaanse studente is overleden tijdens een sm-spelletje. De vrouw werd per abuis gewurgd aan een koord.

6 6 Eerst Dagblad De Pers Dinsdag 13 september 2011 Ik doe altijd dingen waarvan ik weet dat ik ze niet moet doen. Hans Zakenman met minnaressen #Dubbelleven Het werk van Hans op het oog een keurige zakenman valt of staat met het wekken van vertrouwen in de financiële wereld. Thuis bedondert hij zijn vrouw, ook als ze hoogzwanger is. Dit is de laatste aflevering in een serie over mensen met een dubbelleven. Vertrouwen wekken en bedonderen tegelijk Marcia Nieuwenhuis Eindhoven Mocht je het realiteitsgehalte willen verhogen en willen proeven hoe een spanning zich vooraf opbouwt zou je mij het kamernummer kunnen sms en (is maar een suggestie hoeft niet) maar je benadert wel de echte spanning, kijk zelf maar :-) Het berichtje inclusief smiley komt binnen een dag voor de afspraak. De sms komt van een getrouwde zakenman met kinderen. We ontmoeten elkaar op een voor hem bekende locatie, het 4-sterren Van der Valk Hotel Eindhoven op een steenworp van de A2. Op de dag van de afspraak gaat het sms en door uur: Hallo Marcia, ik weet niet of je een laptop hebt met disc driver als je wilt en er is nog tijd kun je nog wat verder achter het gordijn kijken :-) we zien wel, tot vanmiddag uur: Durf je nog wel? :-O uur: Kleurrijke stropdas uur: Ben op het terras. Hans donkergrijs krijtstreeppak, geschoren maar zichtbaar forse baardgroei, zo n trouwring die niet goed meer af kan vertelt over zijn affaires. In geuren en kleuren passeren zijn avontuurtjes en vriendinnen, zoals hij ze zelf noemt, de revue. LUMINE Betrapt Mijn vrouw was hoogzwanger. Het is een schande... Haar beste vriendin was op bezoek en ik was redelijk gemotiveerd na al die maanden hoofdpijn en buikpijn. Oh, hoe fout kun je zijn...? vraagt hij zich hardop af. Verborgen passie, we schrokken er allebei van. Ik had er geen goed gevoel bij, maar het zit in je en je komt er niet vanaf. We parkeerden dan allebei aan een kant van het bos en hadden seks, gewoon op de openbare weg. Misschien het spannendste ooit. Tot haar man haar een keer achterna reed en ons betrapte. Daar heb ik thuis wel discussie over gehad. De relatie van de vrouw ging uit en zij ging alleen wonen in het buitengebied. Daardoor werd het alleen maar makkelijker. Mijn vrouw had niet door dat wij er niet mee stopten. Er kwam een eind aan toen de dame een relatie kreeg. Op zijn werk kon hij ook vaak de verleiding niet weerstaan. Toen Hans net terug was van vakantie, vroeg een collega of hij een momentje had. Ik pakte nog een kladblok, zegt zij: ik ben verliefd op je. Ik zag het totaal niet aankomen en dacht: wat moet ik ermee? Wat kan ik ermee? Opnieuw was een affaire geboren. Totdat zij samen gezien werden en iemand Hans vrouw inlichtte. Dat wil je niet meemaken. Dan breekt er iets. Toen is het ook echt gestopt. Maar toen kregen we de mail op het werk. En dan ben ik altijd zo n brutale vlerk... Wederom startte hij een jarenlange verhouding. Seks op De Peel, seks onder een lantaarnpaal, seks in de auto zagen we achter de beslagen ruiten silhouetten van vrachtwagenchauffeurs! De oorsprong Seksadvertentie Waar het allemaal begonnen is? Oh, oh, oh, dat is al jaren terug. Je weet hoe dat gaat als je als student naar een grote stad gaat. Met rode oortjes verliet hij een seksshop met pornoblaadjes in de tas. Hoewel zijn vrouw er eerst niets van moest hebben, verleidde hij haar uiteindelijk samen een advertentie te zetten. Toen ik onze foto zag was dat wel heel confronterend. Oeps, dat zijn wij! Zij had net zo n inventief karakter als ik en wilde een filmpje maken. In de praktijk zag Hans in elke technologische vooruitgang mogelijkheden om contact te leggen. Of het nu de introductie was van mail, sekssites of VH8- video s. Nieuwe media bleken geen garantie voor succes. Op een gegeven moment vond haar vriend die video!? vervolgt hij zijn verhaal ontsteld. Het lijkt erger dan het is, hoor, houd ik mezelf maar voor. Er komt nu twintig jaar voorbij. Hoewel Hans het grootste deel van zijn seksuele escapades alleen ondernam, heeft hij al vrij vroeg geprobeerd zijn vrouw erbij te betrekken. In het begin moest ze er niks van hebben, maar uiteindelijk kreeg ik haar toch zover. Het stel plaatste een oproep in een pornoblad (zie kader). Een dikke, bruine enveloppe met reacties volgde. Er zat een goede zwartwitfoto bij van een heel mooie man, dat vond mijn vrouw ook. Stond er ineens een studentikoos type voor de deur met een oude jas aan en een walkman op. Dat strookte totaal niet met het beeld dat we hadden. Maar gaandeweg bleek het een heel aardige kerel en kantelde ons beeld weer. Toen vroeg mijn vrouw of hij naast ons kwam zitten. Dan weet je dat het gaat gebeuren. Toch even wennen als iemand aan je vrouw zit te friemelen. Ik ben naar de wc gegaan. Ik had natuurlijk in dertig seconden terug kunnen zijn, maar bleef opzettelijk lang weg. Ik doe altijd dingen waarvan ik weet dat ik ze niet moet doen. De laatste innovatie die hij en inmiddels ook zijn vrouw benut voor seksuele escapades? De website adultmatch.nl. Ik denk weet je wat: LUMINE.NL foute naam, foute leeftijd, foute plaats, foute gezinssamenstelling... Een dag later. Poink, poink, poink, loopt de mailbox vol. Weer ging er een nieuwe wereld voor me open. Inmiddels heeft hij een deel van zijn seksuele uitspattingen op film vastgelegd. Hans tovert uit zijn binnenzak twee dvd tjes en schuift zijn stoel naast die van mij. Op de beelden is hij te zien als onderdeel van een triootje. Na het zien van de video schuift hij zijn stoel terug naar z n oorspronkelijke plaats. We rekenen af. Alras volgt er weer een sms je. Ik heb me wel moeten inhouden :-) Een dag later nog een sms: Hoop dat ik je niet ongemakkelijk heb laten voelen met mijn expliciete verhalen en het filmpje van 2 naakte mannen en 1 vrouw :-). Aanbieding tot rondleiding in een seksclub staat nog. Dub bel bn., bw. tweevoudig; in twee lagen; (fig) een -e bodem: tweede veelal diepere, soms ook onopgemerkte betekenis en onverwachte bedoeling. Le ven, leefde, geleefd 1) toestand van organische wezens tegenovergesteld aan dood 2) bestaan 3) wonen/verblijven 4) genieten van t bestaan 5) druk bewegen/krioelen dubbelleven@depers.nl Voldoet u aan de definitie van iemand met een dubbelleven? Mail dan. Wellicht komt uw verhaal dan net als dat van Hans in een boek terecht.

7 Pinokkio Ik hoop dat er zo snel mogelijk een einde aan komt. Patrick Hartwig Woordvoerder Daklozenvakbond Bankslapende daklozen kosten half miljoen Mooimakerij, fabeltjes, halve waarheden, Pinokkio prikt ze door. Reacties en suggesties naar: Menno van den Bos Wat is de bewering? Het bekeuren en opsluiten van se daklozen kost de gemeente een half miljoen per jaar. Wie zegt dat? Patrick Hartwig, van de hoofdstedelijke Daklozenvakbond. Waar zegt hij dat? In de Stopera, tijdens een commissievergadering van donderdag waar onder anderen burgemeester Eberhard van der Laan aanwezig was. Hoe zat het ook alweer? In mag niemand op de openbare weg slapen. Daaronder vallen ook parkbankjes, een populaire overnachtingsplek voor daklozen die geen zin hebben in een opvang. Dat kan ze op een boete van 60 euro komen te staan met als bonus een nacht in de cel. Kassa voor de gemeente, maar omdat een nachtje nor 350 euro kost betekent dit toch een verlies van 290 euro per keer. Althans, volgens Patrick Hartwig, die uitgaande van vijf overtreders per nacht uitkomt op een verlies van een half miljoen (vijf maal 290 euro maal 365 dagen) per jaar. De vakbondsleider wil de gemeente met dit financiële argument overtuigen te stoppen met de boetes. Wat is waar? Navraag bij de se politie leert dat het boetebedrag niet 60 maar 100 euro is. Het bedrag van 350 euro per gevangenisovernachting klopt evenmin. Uit cijfers van de Dienst Justitiële Inrichtingen blijkt dat het 231 euro kost om een cel 24 uur open te houden. Alle mogelijke kosten zijn daarbij inbegrepen. Ik heb geen idee waar de vakbond die 350 euro vandaan haalt, aldus een woordvoerder. Het bedrag van 231 euro is een gemiddelde, en kan dus schommelen per geval. Maar de verschillen zijn erg klein. Tot slot het aantal beboete daklozen. Daarover kan de politie niets kwijt. Wij registreren niet aan wat voor personen we boetes geven. Uitgaande van door Hartwig genoemde vijf boetes laat de rekenmachine van Pinokkio een jaarlijks bedrag van euro zien. Niet waar / Deels waar / Waar Eindoordeel De bewering is niet waar. Het beboeten en tijdelijk opsluiten van zwervers kost nog geen euro. Reactie Ik heb zelf gezien dat hiervoor boetes van 60 euro werden uitgeschreven. Het bedrag van 350 euro is mij door het ministerie van Justitie verteld. Blijkbaar valt het totaalbedrag toch lager uit, maar ook euro is een grote verspilling. Overigens reageerden de burgemeester en de politiechef erg positief. Ik hoop dat we er samen uitkomen en dat hier zo snel mogelijk een einde aan komt. Pinokkio overdreef Pinokkio s neus is gisteren een stukje doorgeschoten. Zijn oordeel over de uitspraak van GroenLinks-leider Jolande Sap over de militaire missie in Libië ( die hebben we ook gesteund, die steunen we nog steeds ) had deels waar in plaats van niet waar moeten zijn. Nu gratis monteurservice WAANZINNIG VOORDELIG! Syoss shampoo of conditioner Silan wasverzachter Vifit drink Panty epair olor hine boost Flacon 500 ml elders e Diverse Geuren. Flacon 1.5 liter 2 voor elders , Diverse smaken. Pak 500 ml elders denier. Diverse kleuren. Maten 38 t/m 48. elders 1.89 Stuntprijs! Runderhamburgers Amstel bier Blik 50 cl Sultana fruitbiscuits Naturel of bosvruchten. Pak 5x3stuks elders Uniekaas gesneden Jong of jong belegen. Pak 500 gram elders R Jersey hoeslaken Diverse moderne kleuren. elders eOP = 100% katoen Komkommers 24voor elders , ± 20 plakken 90 x 200 cm OP Bij het Alles-in-één Pakket met Interactieve TV, Internet en Bellen Nudeeerste3maanden 15,-korting Interactieve TV standaard op 2 tv s /mnd* Runderhamburgers Per pond elders R PRIMEUR! Vierkante pannenkoeken Per stuk elders 69 Stuntprijs! 19 *Deeerste3maandenisInteractieveTVgratis,daarnabetaaljevoorhet Alles-in-één Pakket Basis inclusief 2 tv-ontvangers 45,- /mnd. Vraag de verkopernaardevoorwaardenenbeschikbaarheidofkijkopkpn.com kpn winkel kpn.com OP=OP Pak8stuks Ronde prijs! 1, acties geldig t/m 17 sept. Roze ergernis Mannen vinden hun huis niet gezellig als er te veel rommel is. Opmerkelijker is dat te veel roze in het interieur ook een sfeerbederver is. Zie-egels Zee-egels hebben geen ogen. Toch zien ze letterlijk alles om zich heen. Ze kijken namelijk met hun hele lichaam, zo blijkt uit Zweeds onderzoek. Bieber s baby s Justin Bieber heeft alle bakvissen die smachten naar zijn baby s moeten teleurstellen. Het zangertje wil op z n vroegst op zijn 25e vader worden.

8 8 Dagblad De Dinsdag 13 september 2011 Perspectief We vroegen ons af of mensen dit wel zouden pikken. Gijs de Waal Hannekes Boom Wij willen Berlijn zijn #NieuwIdeaal Dit willen nieuwe, populaire se cafeetjes en clubs niet zijn: strak en gelikt. Dit wel: rauw, onaf, do it yourself. En dus begint de hoofdstad steeds meer op Berlijn te lijken. Marcel van Engelen Als het weer het toelaat dan staan buiten op het stoepje voor café Brecht, aan de Weteringschans in de se binnenstad, al drommen bezoekers. Binnen is het sowieso goed gevuld, altijd. Twintigers (die vooral), dertigers en veertigers. Zelfbewust, ontspannen, of met geveinsde nonchalance. Zoals dat gaat in een café dat hot is. In juni vorig jaar gingen de deuren open en sindsdien loopt het behoorlijk, zegt een eufemistische Joris Houtman (29) die samen met zijn moeder het café begon. Houtman verbleef in 2005 enige maanden in Berlijn om Duits te leren, werd door studiegenoten van het ene briljante aftandse café naar de volgende pingpongbar (Dr. Pong) meegenomen, en hij raakte verslingerd aan de wat grauwe maar bruisende stad, zoals velen. Brecht is een Berlijns woonkamercafé met een rommelig en smoezelig interieur (een beetje in navolging van De Nieuwe Anita, een ook erg populair huiskamercafé in het westen van de stad). Er staan tweedehands stoelen, oude schemerlampen beschijnen zachtjes het beschadigde behang, op de prijzenlijst staan handgeschreven en weer doorgehaalde bieren van een voormalige Tsjechische staatsbrouwerij, en verder zie je overal het brilletje en andere parafernalia van de vermaarde (toneel) schrijver naar wie het café is genoemd. We hebben alle spullen zelf op de kop getikt, zegt Houtman. Viavia en in tweedehands winkels. Talk of the town Deze zomer doken kort na elkaar twee nieuwe gelegenheden op die direct talk of the town waren in en evenals Brecht van meet af aan bomvol zaten: Hannekes Boom, een geïmproviseerd restaurant/terras met een Parade-achtige sfeer, aan het water in de buurt van het Centraal Station, ingeklemd tussen nieuwe hoogbouw en het spoor. En Roest, een voormalige gasinstallatiehal op een industrieterrein, ook aan het spoor, waarin een bar annex supermarkt is gevestigd (met lopende band en een kassa, zelf pakken en afrekenen) met een strandje. Hannekes Boom en Roest zijn niet nadrukkelijk Berlijns zoals Brecht dat is een café dat je in zijn gestileerde streven Berlijns te zijn trouwens erg onberlijns zou kunnen noemen maar ze ademen wel een sfeer waarvoor Berlijn symbool staat en waaraan kennelijk een gretige behoefte bestaat: vrij, onopgesmukt, onaf, do it yourself en in het geval van Roest ook industrieel, iets wat je ook ziet aan de andere kant van het IJ in -Noord, waar het eveneens happening is met restaurants, cafés, mediabedrijfjes en tijdelijke culturele activiteiten in voormalige onderkomens van de scheepsbouw, of in het oude Tolhuis. s Berlin, schreef The Wall Street Journal kortgeleden over -Noord. Still poor in parts perhaps, but sexier all the time. Nu heeft de hoofdstad sinds mensenheugenis zijn rafelranden en vrijplaatsen gekend, met name in de voormalige havengebieden en in kraakpanden. Maar toen waren het ook rafelranden: een beetje obscuur, gelegen in de periferie, bezocht door een klein clubje mensen dat ervan wist en hield. Nu weet iedereen ervan, nu houdt iedereen ervan. Het is mainstream geworden. Laat je kinderen bij ons knutselen, roept de site van Hannekes Boom. Het lijkt erop dat veel nieuwe, drukbezochte horeca in de hoofdstad een reactie zijn op wat jarenlang de norm was: strak ingerichte restaurants, gelikte clubs, glimmende toestanden. De initiatiefnemers van de nieuwe hot spots zeggen het tenminste allemaal. Puur, echt en rauw zijn woorden die voorin de mond bestorven liggen bij Joris Houtman van Brecht. Ik baalde als ik in cafés kwam en alles zo strak was, zo netjes, zo geregeld. Je keek om je heen en dacht: doe eens relaxed, joh. En ik wil geen bier verkopen dat door slimme marketingmensen in de markt is gezet. Het totaal gedesignde dat je in veel horecagelegenheden ziet, is zo inwisselbaar allemaal, zegt Gijs de Waal, een van de eigenaren van Hannekes Boom. In het centrum van is alles beheerst en bedacht. Wij wilden het anders. Nadia Duinker, mede-eigenaresse van Roest, heeft het vaak over vertrutting. We zijn in kapotgegooid met lounge bars waar interior designers overheen zijn geweest. In één keer bedacht en klaar, af. Ik denk dat veel mensen behoefte hebben aan plekken die vrij zijn, niet doelgroepgericht, en waar alle pretenties over boord zijn gezet. Explosie Hannekes Boom is een bedenksel van drie vrienden die vorig jaar begonnen met het verslepen van oude troep naar een loods, waar ze timmerden en zaagden, en in maart brachten ze hun etablissement in delen over naar de huidige locatie. De plafondplaten komen van beursstands, tegels van een kinderdagverblijf, een trap van prefab- studentenwoningen en enkele deuren en de keukenapparatuur uit een bejaardentehuis uit Oost. Het is eigenlijk een rommeltje, zegt Gijs de Waal (33), in het dagelijks leven architect. We vroegen ons serieus af of mensen dit wel zouden pikken. Maar toen we opengingen, explodeerde het meteen. Hannekes Boom zit altijd helemaal vol, bedoelt De Waal. Overdag, s avonds, in de weekenden als er gedanst kan worden en bij het Ramses Shaffy-festival. De plek is nog niet af, moet langzaam vorm krijgen, zegt De Waal. Dat is ook precies wat ze bij Roest zeggen. De drie initiatiefnemers daarvan haalden hun inspiratie eerder uit Boedapest dan uit Berlijn, zegt Nadia Duinker, die ook achter een ander initiatief zit: Canvas op de 7e, een restaurant en club bovenin in het oude Volkskrant-gebouw aan de Wibautstraat, dat ook helemaal in dit verhaal past. Maar de eigenaren van Roest bezochten dus twee keer Boedapest. Ze raakten er onder de indruk van ruïnebars, de naam zegt het al. Tijdelijke plekken in vervallen gebouwen, die Liefst biologisch Café Brecht: Kleine producenten, die vaak biologisch produceren, hebben een pre. Maar biologisch is geen absolute voorwaarde. Hannekes Boom... sinds 1662 De naam Hannekes Boom bestond al in 1662, toen er een wachthuisje stond. Er lagen s avonds boomstammen in het water die de stad afsloten. Roest in oude gashal Roest is gevestigd op het Oostenburgereiland. De hal waarin nu het café is gevestigd is van ver daarna, rond Er stond een gasinstallatie.

9 Typisch voor de nieuwe hotspots: ze zijn tijdelijk. Dagblad De Dinsdag 13 september 2011 Perspectief 9 Kop over een regel Kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst kadertekst. Links: Café Brecht. Boven: Roest. Midden: Hannekes Boom. Onder: Trouw. RAYZOR SHARP UNLIMITED zijn gevuld met hergebruikt materiaal, zoals gebarsten badkuipen en autostoelen met kapotte bekleding, bij wijze van meubilair. Bezoekers geven de bars mede vorm door bijvoorbeeld een nieuwe graffiti op de muur te spuiten. Dat is ook het ideaal van Roest: een doorlopende metamorfose, een plek die langzaam ontstaat en een eigen feel krijgt. Niet bedacht en gepland, maar dynamisch tot stand gekomen, mede gemaakt door het publiek. Wat Roest, zoals vele van dergelijke plekken, trouwens ook wil: een platform bieden aan kunstenaars, theatermakers, dichters. (Je vraagt je wel af waar zoveel kunstenaars en dichters toch vandaan moeten komen.) Wat typisch is voor de nieuwe hotspots: ze zijn er tijdelijk, met nadruk, wat het gevoel versterkt dat je erbij moet zijn, zolang het nog kan. Hannekes Boom mag van de gemeente vijf jaar blijven. Het café van Roest zeven jaar. Eveneens kenmerkend: ze danken hun bestaan aan de economische crisis. Die betekent high tide voor initiatieven als de onze, zegt Duinker. Anders hadden hier nu de hijskranen gestaan voor de luxeappartementen. Gijs de Waal: Projectontwikkelaars hebben geen geld. Gemeente en corporaties voelen zich gedwongen om tijdelijke, creatieve oplossingen mogelijk te maken. Doorsijpelen Een van de heetste dansclubs van, Trouw, in de voormalige krantendrukkerij aan de Wibautstraat, dankt zijn bestaan ook aan de crisis. Eerder dit jaar hoorde Club Trouw dat het twee jaar langer mag blijven, tot eind Het bouwproject dat hier zou plaatsvinden ligt helemaal op zijn gat, zegt mede-eigenaar Olaf Boswijk, afkomstig van de moeder van de hedendaagse tijdelijke succesplekken in : 11, een restaurant en club op de elfde etage van het voormalige PTT Postgebouw bij het Centraal Station ( ). Het wordt een beetje vervelend om steeds Berlijn erbij te halen, omdat die stad niet het alleenrecht heeft op tijdelijke initiatieven in oude industriële onderkomens, bovendien geldt die stad al tien jaar als place to be, maar anders zou je Trouw erg Berlijns kunnen noemen. Ook qua muziek die er gedraaid wordt. Berlijn is veruit het belangrijkste centrum voor de elektronische muziek, zegt deejay Boswijk. Hij vraagt zich af of er veel nieuws onder de zon is. Tijdelijke plekken zijn er altijd geweest. Waren de Melkweg (in een oude melkfabriek), Paradiso (in een voormalige kerk) eind jaren zestig, begin jaren zeventig aanvankelijk ook niet tijdelijk? En de RoXY bij opening in de jaren tachtig? En dat jonge mensen die iets willen creëren naar locaties trekken waar kansen liggen qua ruimte en kosten, ook dat is van alle tijden. Maar in het verleden lagen die kansen nog in. Totdat zo ongeveer alle plekken, tot aan de laatste rafelranden aan toe, waren ingenomen door kostbare plannen. Toen ging iedereen die ruimte en vrijheid zocht naar Berlijn, die stad vlakbij, die na de val van de muur voor een groot deel braak kwam te liggen. Daar kon van alles, in het historische oosten en in de DDR-grijsbouw. En het belangrijkste: daar was het leven goedkoop. Berlijn is de afgelopen jaren een beetje ons romantische en culturele ideaal geworden, omdat we die stad zo echt en onopgesmukt vinden (of vonden, want vanwege de al te hevige populariteit stijgen ook kritische geluiden op). Berlijn is wat Parijs was in jaren vijftig en zestig: een kleine groep kunstenaars, muzikanten vooral pendelt er regelmatig heen, verblijft er langer en neemt Berlijn mee terug. Berlijn sijpelt door in, zoals de chansons en de zwarte coltruien uit Parijs ooit doorsijpelden. De crisis biedt nu weer ruimte aan nieuwe plekken. En ze zijn tijdelijk, met nadruk, vantevoren aangekondigd. Boswijk kondigt trouwens een nieuwe plek aan die volgend jaar moet openen in het Cruquiusgebied in. We houden er nu over op, over Berlijn, maar die nieuwe ruige, tijdelijke bar en restaurant wordt wel heel Berlijns. Iets tussen Trouw en Roest in. Prenzlauer Teuer In de voormalige arbeiderswijk Prenzlauer Berg in Berlijn is weinig meer mogelijk. Het is er fraai, maar alles is duur. Ziek van toeristen Inwoners van Kreuzberg zijn zo toeristenziek dat deze zomer deze afbeelding populair werd: Berlin doesn t love u. Wijsheid Bertolt Brecht: Wie A zegt, hoeft geen B te zeggen. Hij kan ook toegeven dat A fout was.

10 KOOP VANDAAG OP SWEETDEAL.NL SWEETDEAL VAN DE DAG Pimp je pak met uniek verzilverde manchetknopen van originele 1 cent munten van Sjoerd Maret. Je profiteert van wel 61% korting. 39,- IN PLAATS VAN 100,- JE BESPAART 61,- 61% KORTING GA VOOR DEZE AANBIEDING NAAR SWEETDEAL.NL HIGHLIGHTS Prachtige manchetknopen van originele 1 cent munten van Sjoerd Maret. De goudsmit levert stijlvolle manchetknopen van kwaliteit. Sjoerd Maret is gevestigd aan de Postjeskade in. VOORWAARDEN De voucher is 6 maanden geldig vanaf de dag van ontvangst. Je ontvangt de voucher de eerste werkdag nadat de deal is afgelopen. Alleen te koop op sweetdeal.nl. PRINT ANYTHING, ANYTIME AND ANYWHERE Het motto van XA Rugpijnvrij met DorSano DorSano geeft u in 3 maanden een blijvend resultaat! Rugpijn Kliniek DorSano verlost u van uw klachten d.m.v. een revolutionair 3-stappenplan Laat uw rugpijn verhelpen met DorSano De DorSano therapeuten, artsen en specialisten zullen u stap voor stap helpen, zodat u voortaan zonder rugpijn door het leven gaat. Het revolutionaire 3-stappenplan 1 De onderzoeksfase 2 De mobilisatie- en reactivatiefase 3 De stabilisatiefase DorSano biedt totaaloplossing Ook bieden wij de mogelijkheid om het spreekuur te bezoeken van onze neurochirurg en orthopeed. Indien nodig kan er een MRI scan worden gemaakt. Vergoeding (Health Care Auditing) DorSano is HCA gecertificeerd. Dit houdt in dat de door DorSano geleverde zorg nu door Agis, Achmea en Menzis het kwaliteitslabel Pluspraktijk gekregen heeft. Dit biedt tevens de garantie dat alle zorgverzekeraars de DorSano behandeling altijd volledig vergoeden, mits fysiotherapie voldoende is meeverzekerd. SPECIALE AANBIEDING: de Medi Mouse scan is nu extra voordelig: van 89,- voor 15,- (uitsluitend contante betaling) Bel nu 0900 DorSano ( ) 0,10 p.m. + de kosten van het gebruik van uw mobiele telefoon Wij beschikken over onze eigen Neurochirurg en orthopeed Ontdek XA op xa.nl: Amstelboulevard HM We zitten dicht bij het Amstelstation en beschikken over eigen parkeerplaatsen.

11 Vaak is de verkrijgbaarheid van water een probleem, hier niet. Luigi Debarberis Institute for Energy and Transport Dagblad De Pers Dinsdag 13 september Weten Vraag aan de wetenschap Waarom werden de dinosauriërs toch zo enorm groot? Waar de Berg ook komt, water is in Nederland nooit ver weg. De Berg is ideaal voor opslag diebergkomter.nl Een berg. In Nederland. Het kan. Echt. En er wordt aan gewerkt ook. De Pers bericht de komende tijd wekelijks over de vorderingen van de Nederlandse Berg. Marcel Hulspas Duizend dingen gaan we doen, op en in de Nederlandse berg. Maar Luigi Debarberis, senior researcher bij het Europese Institute for Energy and Transport in Petten, loopt vooral warm voor één toepassing van dat unieke gevaarte dat er moét komen: energieopslag. Naast alle recreatieve en economische (en waanzinnige) voordelen die de Berg van Nederland gaat bieden, zal hij ook een belangrijke bijdrage leveren aan de Nederlandse energiehuishouding. Als opslagplaats voor energie. Daar is nu al grote behoefte aan, maar die behoefte zal de komende decennia nog veel groter worden. Want Nederland wordt duurzaam, of we dat nu willen of niet, en dat betekent dat we overschakelen op zaken als wind- en zonne-energie. Helaas zit daar één groot nadeel aan: als het niet genoeg waait, of als s winters de zon niet schijnt, zouden we heel gemakkelijk zonder groene stroom kunnen komen te zitten. We zouden dan toch, op dat soort duistere momenten, kolen of gas kunnen verstoken, maar Debarberis weet de ideale oplossing: energie opslaan in de hoogte. Als er wél voldoende elektriciteit is, dan pomp je daarmee water omhoog, en als je stroom nodigt hebt, wek je die op door datzelfde water weg te laten stromen door een turbine. Om energie op te slaan, heb je dus hoogte nodig. Een berg, zegt Debarberis. De Berg van Nederland. Kun je elektriciteit niet gewoon opslaan in batterijen? Die kunnen een bijdrage leveren, op kleinere tijdschalen, niet voor seizoensopslag. De stroom lekt namelijk weg. In Japan hebben ze nu batterijen die tegen de honderd Megawatt kunnen opslaan gedurende acht uur. Dat is mooi maar nog niet de capaciteit die we met hydro-storage kunnen bereiken. In Amerika wordt geëxperimenteerd met het ophijsen van gewichten in diepe schachten. In Duitsland worden experimenten gedaan met samengeperste lucht. Maar daarmee zijn de verliezen groter dan bij batterijen. Hoe groot moet de opgepompte plas water worden? Uitstekende investering Buffer voor windstille, sombere dagen Als we meer gebruik willen maken van groene, variabele energiebronnen (wind, zon) ontstaat er grote behoefte aan een grootschalige energie-opslag. Het oppompen van water naar een hoger gelegen reservoir gebeurt al in Noorwegen en Luxemburg, maar de Europese capaciteit schiet ernstig tekort. In 1981 werd het Plan Levense gelanceerd, om water/energie in ons land op te slaan binnen een ringdijk, maar dat is een stille dood gestorven. De Nederlandse Berg maakt opslag echter rendabel. Een berg van twee kilometer hoogte, en met een straal aan de voet van drie kilometer, zou, indien volledig gevuld met water, 26 miljard kwh bevatten. Nemen we aan dat de berg slechts voor een kwart wordt gevuld, en dat het rendement van de installatie 75 procent is, dan komt dat op rond de vijf miljard kwh. Dat is wat we met z n allen in twee weken verbruiken. Een uitstekende buffer voor windstille, sombere dagen. En een uitstekende investering. Interessant wordt het vanaf een paar miljoen kubieke meter. Ik was onlangs in Italië, daar pompen ze het water tot een kilometer hoogte, met een capaciteit van één Gigawatt. Een bescheiden berg heeft altijd nog een inhoud van miljarden kubieke meters, en kan dus gemakkelijk zo n meer bevatten. Al is het misschien beter voor de gewichtsverdeling om een aantal kleinere meren te maken, met aparte pompinstallaties. Vaak is de verkrijgbaarheid van water een probleem, maar dat geldt niet voor Nederland! Het meer krijgt een nationale functie. Het zal de verschillen in energieproductie en -behoefte tussen dag en nacht, tussen zomer en winter, opvangen. Maar het echt grote voordeel is dat Nederland daarmee een energiesysteem krijgt met een zeer grote energie-opslagcapaciteit. In het buitenland zijn stuwmeren zat. Heel geschikt voor energieopslag. Waarom dan een Nederlandse versie? Als je daar gebruik van wilt maken, moet je enorme hoeveelheden elektriciteit gaan vervoeren via nieuwe hoogspanningskabels naar het buitenland. Dat vergt grote investeringen en geeft, vanwege de afstanden, extra verliezen. De aanleg zou door allerlei procedures ook veel tijd en moeite kosten. Maar wat belangrijker is: de huidige energie-opslagcapaciteit in Europa is onvoldoende. Er zijn nog mogelijkheden om die te vergroten, in landen als Kroatië en Turkije, maar dat vergt grote investeringen in nieuwe stuwdammen... en dan hou je het probleem van de afstand. Kan al dat water wel veilig in de berg worden ondergebracht? Ik denk aan een meer op een kilometer hoogte, zo n 50 meter diep, driehonderd bij driehonderd meter maar zoals ik zei: het kunnen ook meerdere kleine meren worden. We kunnen de zonne- en windenergie voor het oppompen van dat water ook deels ter plekke opwekken. We moeten het reservoir natuurlijk zó ontwerpen dat als er water wegloopt, het afdaalt naar een lager gelegen reservoir dat daarvoor bestemd is. Een berg naast een grote watermassa, het IJsselmeer bijvoorbeeld, is dan ideaal. Vooraanstaande wetenschappers beantwoorden vragen van lezers U heeft een vraag? Ga naar Anne Schulp, paleontoloog bij het Natuurhistorisch Museum Maastricht: Niet alle dino s waren groot: er liepen ook kleintjes rond, die als volwassen dier niet groter werden dan een klein huisdier. Maar de langnekdinosaurussen, officieel bekend als de sauropoden, hebben het record van grootste landdier ooit. De grootste exemplaren wogen meer dan kilo (het gewicht van 25 erg forse SUV s), en waren van kop tot staart zo n veertig meter lang. Maar waaróm werden die beesten zo reusachtig? Allereerst hadden ze de omstandigheden mee: ze werden niet voortdurend lastiggevallen met ijstijden en andere onplezierige klimaatveranderingen. Het einde van het Britse Empire Schitterende, diepgravende aanval op de reputatie van Winston Churchill. Hij redde Engeland van de nazi s, vocht zogenaamd voor het behoud van het Britse Empire, maar wist dat hij dat imperium op moest offeren om te kunnen winnen. Voor Engelse begrippen een ongehoord eerlijk boek. Peter Clarke The Last Thousand Days of the British Empire, van 35,00 voor 11,95 euro. De meester van de oorlog We weten vrijwel niets van Sun Tzu. Alleen dat hij jaar geleden leefde, een stad veroverde, en een boek schreef over oorlogvoeren. Bing Fu ( de kunst van oorlog voeren ) geldt nog steeds als een Er was genoeg, voedzaam voer beschikbaar, en hun vertering was behoorlijk efficiënt. Misschien wel de belangrijkste reden: hoe groter je bent, hoe minder eetbaar je wordt... net zoals de grootste olifanten niet veel van grote vleeseters te vrezen hebben, zullen ook de grootste dinosauriërs weinig last gehad hebben van de grootste vleesetende dino s. Daarnaast konden ze het zich veroorloven redelijk lui te zijn: dankzij de lange, flexibele nek konden de sauropoden enorme stukken bos leegvreten zonder een stap te hoeven verzetten. Als je daar niet van opzwelt... Volgende week: Wat is het verschil tussen soennien shia-moslims? Waarom vliegen ze elkaar voortdurend in de haren? (ingezonden door Hetty Poortvliet, Amstelveen) Weet u het antwoord? Mail naar vraagteken@depers.nl. Meer lezersantwoorden op nl/vraagteken Vraagteken wordt mogelijk gemaakt door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, de nationale wetenschapsfinancier. Gesignaleerd Ramsj De kunst van het oorlog voeren standaardwerk. Hier vertaald, en van commentaar voorzien. Sun Tzu The Art of War, Signature Press, van 24,95 voor 8,99. Bouwen tegen de tijdgeest Terwijl de wereldsteden volgeplempt werden met glas, beton en staal, bouwde de Oostenrijkse architect Friedensreich Hunderwasser ( ) zijn wonderlijke, kleurrijke dromen. Een bescheiden maar schitterend overzicht van zijn oeuvre dat de toekomst zal veroveren. Friedensreich Hundertwasser, in de serie Archipockets, van 18,90 voor 9,99 euro. Ramsj gesignaleerd bij Boekhandel Libris, Servetstraat, Utrecht Grootste plas zoet water Het grootste meer op aarde is de Kaspische Zee, met een oppervlakte van vierkante kilometer. Ontstaan door smeltwater van gletsjers. Mochten we gas tekortkomen... Vier jaar geleden ontdekte de ruimtesonde Cassini een meer onder het oppervlak van de Saturnusmaan Titan. Groter dan de Kaspische Zee. En eigenlijk van ons! De Saturnusmaan Titan is de enige maan met een eigen atmosfeer (van methaan). In 1654 ontdekt door Christiaan Huygens.

12 12 Dagblad De Pers Dinsdag 13 september 2011 ENJOY AND DO GOOD Column Green Building I n de week dat de politiek in en om Prinsjesdag praat over bezuinigingen en waar alle lichten op rood lijken te staan, kijkt de bouw- en vastgoedsector positief vooruit. De markt pakt de duurzame handschoen zelf op. Van 19 tot en met 23 september vindt de eerste editie van de Dutch Green Building Week plaats. In deze week zetten participanten van de Dutch Green Building Council (DGBC) hun woorden om in daden. Open huis, workshops, masterclasses en nog veel meer. Het worden vijf dagen vol inspirerende verhalen en voorbeelden. Geen feest in een Titanic-sfeer dus, maar juist nu laten participanten zich inspireren door alles wat er gebeurt en wat er nog staat te gebeuren in Nederland. Een samenleving en economie waar duurzaamheid en langetermijndenken geen rol spelen, is ondenkbaar na de crisis. Het vormgeven van de duurzame samenleving is in volle gang. Marieke Olsthoorn, manager communicatie bij Dutch Green Building Council #HogeBloeddruk Dat een te hoge bloeddruk schadelijk voor de nieren kan zijn, is bij lang niet iedereen bekend. Toch heeft een op de vijf mensen met een hoge bloeddruk blijvende nierschade. Zij doen er daarom verstandig aan elk jaar hun nieren te laten controleren. Redactie De Betere Wereld Wat hebben bloeddruk en nieren met elkaar te maken? Nieraandoeningen kunnen de bloeddruk verhogen. Omgekeerd kan een hoge bloeddruk schade aan de nieren veroorzaken. Als de bloeddruk langere tijd te hoog is, kunnen de bloedvaten geleidelijk beschadigen en vernauwen. Hierdoor vermindert de bloedtoevoer naar verschillende organen, ook naar de nieren. De nieren krijgen het steeds lastiger om afvalstoffen uit het bloed te filteren. Met als resultaat dat zij stoffen afscheiden die de bloeddruk nóg verder verhogen. Hierdoor kunnen de nieren onherstelbaar beschadigen. Onopgemerkt Maja Postma belandde acht jaar geleden met een extreem hoge bloeddruk op de intensive care. Na vier spannende dagen was het gevaar geweken, maar ongemerkt had de steeds hogere bloeddruk haar nieren ernstig beschadigd. Maja begrijpt nog steeds niet hoe het zo heeft kunnen lopen. Ondanks herkenbare signalen bleef de hoge bloeddruk te lang onopgemerkt. Ik had voortdurend hoofdpijn en later ook hartkloppingen, maar mijn bloeddruk is nooit gemeten. Toen de hoge bloeddruk eenmaal was opgemerkt, was het kwaad geschied: haar nieren functioneerden Ondanks signalen bleef het te lang onopgemerkt. Maja Postma belandde op de intensive care. Gezond leven voorkomt nierschade Steun is onmisbaar Nationale Collecteweek In heel Nederland gaan van 18 tot en met 24 september ruim vrijwilligers van deur tot deur tijdens de collecteweek van de Nierstichting. De Nierstichting werkt aan een toekomst met zo weinig mogelijk nierziekten en een betere toekomst voor nierpatiënten, maar dat kost geld. Ook uw steun is onmisbaar en we hopen dat de collectant op uw gift mag rekenen. nog maar voor eenvijfde. Een donderslag bij heldere hemel. Een vroegtijdige opsporing van nierfunctieverlies is erg belangrijk. Als de nieren hun zuiverende werking verliezen, is hiervan eerst weinig te merken. Pas als de nieren minder dan 30 procent werken, ontstaan klachten. Er is echter geen reden voor paniek: als nierschade vroegtijdig wordt opgespoord, kan door een juiste behandeling en gezonde leefwijze verslechtering van de nierfunctie worden voorkomen. Dus heeft u een hoge bloeddruk? Laat dan uw nierfunctie checken. De huisarts kijkt naar de hoeveelheid eiwit in de urine en doet bloedonderzoek om de nierfunctie te bepalen. Als sprake is van chronische nierschade kan de arts besluiten medicijnen voor te schrijven. Wat u zelf kunt doen Gelukkig kunt u ook zélf veel doen om nierschade te voorkomen, óók als u geen hoge bloeddruk heeft. Een gezonde leefstijl is voor iedereen belangrijk: let op uw gewicht, stop met roken, gebruik beperkt zout, zorg voor voldoende lichaamsbeweging en beperk alcoholgebruik. Zo verlaagt u uw risico op nierschade! volg ons via of kijk op Facebook en YouTube. stroom stap nu over! Uniek in Nederland: 100%stroomvandeNoordzee Windenergie van zee voor alle Nederlandse huishoudens, dat is onze ambitie. U kunt daar aan meedoen. Want nu is er Zeekrachtstroom, supergroene windenergie van de Noordzee. Dit unieke product is 100% afkomstig van Nederlandse windmolens op zee, geleverd door Eneco. Stapgelijkover,ofkijkvoormeerinformatieopwww.zeekracht.nl. Zeekracht. Wij en Windenergie. Initiatief van: Partners:

13 Op maandag In business Media Entertainment Lifestyle Door Mark Koster, Maarten Bloem en Persis Bekkering Dagblad De Pers Dinsdag 13 september Column Mark Leenards Het decennium van angst Jeroen Smit: Nederland heeft meer kwaliteitsjournalistiek nodig. RONALD VAN DEN HEERIK/HOLLANDSE HOOGTE Smits studenten moeten bedrijven ontmaskeren #Onderzoek Financieel auteur Jeroen Smit (1963) maakt een carrièreswitch. Voortaan is hij hoogleraar Journalistiek in Groningen. Journalisten moeten minder met de waan van de dag meegaan. Ruben Munsterman/FTM Smit, vooral bekend als schrijver van vaderlandse bestsellers als Het Drama Ahold en De Prooi over de overnamestrijd rond ABN Amro, lijkt al helemaal aan zijn nieuwe post aan de Rijksuniversiteit gewend. Ik kom net de collegezaal uitlopen. Gaat u de aanstormende journalisten een beetje bedrijfskunde bijbrengen? Smit: Financiële onderzoeksjournalistiek is mijn ding, dus ik denk het wel. De ervaring die ik heb opgedaan Persis Hilton Verslavingsgoeroe verkoopt aan zijn broer John McEnroe wil een dak op de Arthur Ashe-tennistempel oms mailen we even met John McEnroe, MSM-held. De man Smet de grootste mond op de tennisbaan blijkt privé een gemoedelijk mensch dat graag grossiert in ironisch getinte meningen. De kwestie nu. Mr McEnroe, moet er niet een dak komen boven het Arthur Ashe-stadion nu het daar weer dagenlang regende? Antwoord van de Iers-Amerikaans tennisstilist uit Queens: Is de paus katholiek? We spreken Big Mac, omdat hij onlangs samen met voormalig aartsvijand Björn Borg een mooie onderbroekenlijn is gestart, getiteld Björn loves John. bij het schrijven van mijn boeken zal ik zeker overbrengen in de collegezalen. Hebben journalisten te weinig aandacht voor het zakenleven? Het is zeker niet slecht als het huidige journaille daar beter bekend mee raakt. Er moeten veel meer praktijken uit het bedrijfsleven worden ontmaskerd. Op dat gebied dient er inderdaad nog een hoop te gebeuren in Nederland. Er zou meer onderzoek gedaan moeten worden. De vaak grote redacties richten zich vooral op de snelheid van het nieuws. Ik vind dat redacteuren juist minder met de waan van de dag zouden moeten meegaan. Nederland heeft meer kwaliteitsjournalistiek nodig: dossiers, reconstructies, reportages en uitgebreide onderzoekverhalen. Daar ligt de toekomst. De mannen, die in 1980 een historische Wimbledonfinale uitvochten met daarin een epische tiebreak van maar liefst 34 punten zijn nu dus beste maten en couturiercollega s. De Björn loves John -lijn is mede gecreëerd door de linkshandige McEnroe, wat de tegenwoordige BBC-tenniscommentator verleidt tot de uitspraak: Lefties are not only smarter, they are better looking. Meer onderzoek? Kan dat zomaar? Dat kost misschien meer geld. Redacties zullen dan wellicht moeten inkrimpen. Maar dan wordt de kwaliteit wel beter. En met boeiende inhoud kunnen journalisten beter het publiek dienen. Hoe kwam de universiteit bij u terecht? Dat moet u niet aan mij vragen. Ik heb natuurlijk veel ervaring met de praktijkkant van de journalistiek. Gaat u er financieel op achteruit? U gaf een hoop lezingen. Haha. Ongetwijfeld. U wilt iets betekenen voor de maatschappij? Ja, zo kun je het wel noemen. Ik hoop dat ik de studenten veel kan leren. Maar het lijkt me vooral gewoon heel leuk om te doen. Heet zakennieuws. Don Schothorst, de ex-coke- en seksverslaafde reclamemaker, van onder meer de slogan Melk de Witte motor, heeft zijn afkickcentrum Solutions voor 70 procent verkocht aan zijn broer Jeroen. Jeroen Schothorst is een multi-investeerder, onder meer in Mc Gregor. Samen met zakenbuddy Ben Kolff financiert hij de mondiale aspiraties van Solutions, dat al vestigingen heeft in Nederland, België en Zuid-Afrika, en joint-ventures is aangegaan met het Caraibische afkickparadijs Crossroads van Eric Clapton. Het kan nu iets sneller gaan dan we wilden, reageert Don Schothorst. Z Tweet van de dag Bellen met mijn uitgever... Met Esther Verhoef, mag ik Wanda even? Esther hoe...? Esther Verhoef. En waar gaat het over? Tja, Esther Verhoef, wereldberoemde thrillerschrijfster, nog niet íedereen weet wie je bent. ondag stond de hele wereld stil bij 9/11, de meest ingrijpende gebeurtenis voor de mondiale politiek van de afgelopen decennia. De tien jaar die volgden op het instorten van de Twin Towers werden getypeerd door angst. Angst voor terrorisme, het instorten van het financiële systeem, voedsel- en olietekorten, het einde van de euro, enzovoort. Terechte angsten, gezien de problemen in de wereld. De doemscenario s zijn echter nog niet uitgekomen. Een groot deel van de wereld heeft nog steeds toegang tot de belangrijkste voedsel- en energiebronnen. De euro is sinds 2001 meer dan veertig procent gestegen ten opzichte van de dollar en de meeste Europese banken bestaan nog. De dollar is weliswaar goedkoper geworden, maar nog steeds de wereldwijde reservemunt en Amerikaanse bedrijven zijn, mede dankzij de zwakke dollar, rijker dan ooit. Ondertussen zijn consumenten massaal overgestapt op hybride auto s, bedrijven omarmen zonne-energie en technologiebedrijven als Google en Apple behoren nu tot de grootste ter wereld. Waren dat in 2001 niet vooral banken en oliebedrijven? Het vereist een flinke dosis optimisme om te denken dat het huidige pessimisme snel zal verdwijnen. Het verleden bewijst echter dat de homo economicus in staat is om de grootste problemen op te lossen en achter zich te laten. Graaien is weliswaar uit de mode, maar er is genoeg te graaien. Op technologisch gebied, maar ook door de verschuivende machten. In China en India kunnen ondernemers markten aanboren met miljarden afnemers voor wie status minstens zo belangrijk is als voor westerlingen. De sector alternatieve energie kan nog decennia vooruit met innovatieve oplossingen en laten we ook de medische sector niet vergeten. Door het jarenlange somberen zijn er tegenwoordig steeds meer kwaaltjes en ziektes. Welk bedrijf zal het eerst komen met een pilletje tegen doemdenken? Mark Leenards is fondsmanager van het SBS Global Equity Fund. BEL NU: DE LEKKERSTE TIENERS LIVE (18+) (0,8pm) AMATEURTJES ZOEKEN JOU! Bel LIVE! Mick geen trek in Keith Mick Jagger wil Keith Richards niet bij een Stones-jubileum hebben volgend jaar. Passages uit de biografie van Richards bevallen hem niet. Simpson-fan schrijft boek Een stalker van Jessica Simpson is bezig een boek te schrijven over de zangeres. Niet hij, maar zij zou hem juist stalken voor seks. Nog meer SATC Er komt nog meer Sex and the City op tv. In de nieuwe serie gaat het om hoe het de dames verging voordat ze naar New York verhuisden.

14 Tagnit senisci llaortie tion voluptat. Ommodio nsecte dipsustrud euiscilla feum veero ero ex erostin heniamcore feu feu faci bla feummolessed molobore cons exero Gepubliceerd: :47 Auteur: Fokko Ebbens Pdolorer sim iriure vendreet num dolore commy niat aliquat nullam illan hendio odiat ing euis aliquat. Duis nonsequat, consenit del dolummy nibh eummy nos dio do dolum am eugait nim velent iure minisse minci tio consequip et, conumsandiam auguer sim eum ad dolor sequis nim zzrilis am ipsuscipit eum dolor sendipit, suscing etummy nostie veliquam quis alisit, quissent augiam dignibh eum do eugiamet praesseniam velenim am nulla feu faciliq uissim il iriusci liquat. Accumsa ndreetue modolor percing elenim veraesse erciduipis euguer secte facilis am, core duis et la consequate dolorperos aci tet, sis at aut ad euip ectet illa feugiat, quisi. Ro consequ ametuer aessequissi. Em nonulputat aut nosto consequatem volobor peraestisim niat. Do ea am quisim zzriuscilit la feu faccum nulpute magna feum adit vendiam commodipis nullutpat. DuipsumAt. Ut wissequ ipisim inim diat. Mod exeros dolorer cidunt lummy nis niam, commy nummolorem venibh essisit velit inissim alismod oluptat wis ea feum ipsustis nonsendit num doloreet lum velisis ciduissisim quamet praessis dolorpe rciduis ero odipit, quis at lore te facipis at amet niamet alit volendi gniate feum quisit prat, sequametuer in hent ilisi tisit, sequat. Reetum iril digna facip eu faccummy nostrud mod eugue dolorpe raessisim autpate tinim quat, sim dolor sequisc ilisse cons aciduisi et in utpat, velit velent velissi. Gait acin ea ad ero od dolorti ncipit veraesequip er sim iure min volore feugiatinibh ectet ilit vendiam dolobore tin henim quam volum inim quipsum dolum ero consequam ver sent num iure tet, quamcom modolor augait ing elent am, volorem el Er am iureet doloboreet lam Venim ese do odolortin hent landit lor sum dolore con henim ip eum velis duis exer Er am iureet doloboreet lam Venim ese do odolortin hent landit lor sum dolore con henim ip eum velis duis exer VOORPAGINA EERST PERSPECTIEF UIT & THUIS MARKS SOORT MENSEN WETEN SPORT COLUMNS EXTRA LAATSTE NIEUWS DOSSIERS VIDEO S SLIDESHOWS STRIPS KRANT DOWNLOAD PDF DOWNLOAD EPUB ZOEK Lees alle artikelen uit Dagblad De Pers, bekijk video s en fotogalerijen, download de pdf of epub, en zoek in het volledige archief van de krant. Smartphone De ipers-app is voor alle typen smartphones gratis te downloaden voor iphone, Android (vanaf 2.2) en Blackberry (Vanaf OS6). Ga naar en plaats de web app in het beginscherm. Tablet en computer ipers is ook beschikbaar voor alle tablets en pc s. Gebruikers van ipad óf andere tablets kunnen via de ipers-app gratis dowloaden. Plaats de web-app in het beginscherm. Voor meer informatie: depers.nl/ipers ipers Schietpartij in Alphen eist zeven levens VOORPAGINA Tagnit senisci llaortie tion voluptat. Ommodio nsecte dipsustrud euiscilla feum veero ero ex erostin heniamcore feu feu faci bla feummolessed molobore cons exero Gepubliceerd: :47 Auteur: Fokko Ebbens Pdolorer sim iriure vendreet num dolore commy niat aliquat nullam illan hendio odiat ing euis aliquat. Duis nonsequat, consenit del dolummy nibh eummy nos dio do dolum am eugait nim velent iure minisse minci tio consequip et, conumsandiam auguer sim eum ad dolor sequis nim zzrilis am ipsuscipit eum dolor sendipit, suscing etummy nostie veliquam quis alisit, quissent augiam dignibh eum do eugiamet praesseniam velenim am nulla feu faciliq uissim il iriusci liquat. Accumsa ndreetue modolor percing elenim veraesse erciduipis euguer secte facilis am, core duis et la consequate dolorperos aci tet, sis at aut ad euip ectet illa feugiat, quisi. Ro consequ ametuer aessequissi. Em nonulputat aut nosto consequatem volobor peraestisim niat. Do ea am quisim EERST PERSPECTIEF UIT & THUIS MARKS SOORT MENSEN WETEN SPORT COLUMNS EXTRA LAATSTE NIEUWS DOSSIERS Schietpartij in Alphen eist zeven levens ipers Highlights Er am iureet doloboreet lam Venim ese do odolortin hent landit lor sum dolore con henim ip eum velis duis exer Er am iureet doloboreet lam Venim ese do odolortin hent landit lor sum dolore con henim ip eum velis duis exer Er am iureet doloboreet lam Venim ese do odolortin hent landit lor sum dolore con henim ip eum velis duis exer Er am iureet doloboreet lam Venim ese do odolortin hent landit lor sum dolore con henim ip eum velis duis exer VIDEO S SLIDESHOWS STRIPS KRANT DOWNLOAD PDF DOWNLOAD EPUB ZOEK ipers@depers.nl Twitter.com/De_Pers Facebook.com/DePers DagbladDePers.Hyves.nl Youtube.com/DagbladDePers DePers.nl Highlights Volg Dagblad De Pers op Facebook, Hyves en Twitter. Lees het laatste nieuws op depers.nl of bekijk onze kanalen op YouTube. Abonneer je op artikelen met elinea of download de krant met de app PressReader, gratis natuurlijk.

15 Soms spieken we op de harde schijf van verdachte computers. Arjen de Landgraaf CTO van Bricade Dagblad De Pers Dinsdag 13 september #Beveiliging De computerkraak bij DigiNotar was aangekondigd op internet, ontdekte Arjen de Landgraaf, CTO van Bricade. De inbreker liet al in maart berichten achter over soortgelijke kraken. Wij hadden inbraak kunnen voorkomen Mark Koster/FTM De laptop wordt opengeklapt. We zien een scherm vol met cryptische gegevens van anonieme bloggers. Dan wijst hij naar een bericht in dit obscure hackersblog. Kijk, hier in maart zegt die Iraanse hacker al dat hij aanvallen aan het doen is op bedrijven die handelen in beveiligingscertificaten. Ze hadden het kunnen weten! Die kraak op DigiNotar had voorkomen kunnen worden. Arjen de Landgraaf, chief technology officer van Bricade, een van oorsprong Nieuw-Zeelands softwarebeveiligingsbedrijf, klinkt niet als een man die zijn gelijk eindelijk bevestigd ziet, hij is oprecht bezorgd. Ze waren een sitting duck bij Digi- Notar. Het kon niet anders dan dat daar zou worden ingebroken, want ze hadden geen adequate beveiliging. Treurig. Dan met enige stemverheffing: En het kwalijkste is dat ze wisten dat hun systeem was opengebroken, maar dat ze erover zwegen. De Nederlandse software-ingenieur, die al sinds 1972 ( Ik ben nog uit het pre-bill Gates-tijdperk ) actief is, is de intellectuele motor van Bricade. De onderneming richt zich op het leveren van informatie over zakelijke digitale risico s, vooral aan overheden, multinationals en non-profitorganisaties. Nieuw, of zelfs revolutionair, zijn de opsporingsmethodes van Bricade. B-weggetjes Waar de traditionele zoekmachines vooral speuren naar openbare informatiesnippers op de digitale autobaan, graaft Bricade op ontoegankelijke b-weggetjes naar de bewegingen van duivelse webboeven. In de cybercrime gaat meer geld om dan in de drugs. Als voorbeeld ontrafelt de techneut de DigiNotar-case. Het Beverwijkse bedrijf had, behalve dat het slecht was beveiligd, geen enkele notie van de mogelijke bedreigingen. Veel bedrijven komen pas in actie nadat computers zijn gehackt. Te laat. De Iraanse DigiNotar-hacker, van wie wordt beweerd dat hij wordt gesponsord door het regime, had eerder al trots gemeld dat hij had ingebroken bij GlobalSign, een Belgisch bedrijf dat dezelfde dienst leverde als Digi- Notar. Daarvoor had hij toegeslagen bij beveiligingsconcern Cocomo. De alarmbellen hadden moeten afgaan. Bricade, dat ook enkele geheime diensten adviseert, heeft al meer dan anderhalf decennium ervaring met cybercrime, en adviseert en bedient onder meer Royal Mail en de Britse/ Amerikaanse energiereus National Grid. De zoekmethode is gebaseerd op een nieuw algoritme dat meer opspoort dan Google. Bij Google vind je ongeveer 15 procent van alle gegevens op internet, en daarbij geldt: hoe populairder, hoe hoger in de zoekrating. Bij ons is het precies andersom: wij vinden die speld in de hooiberg, DigiNotar De ondergang DigiNotar verzorgde alle digitale belastingbetalingen voor de overheid. De overheid, de grootste opdrachtgever van het bedrijf, verbrak alle banden nadat het certificatiesysteem van het bedrijf was gekraakt door een Iraanse hacker. Uit onderzoek van Fox IT bleek dat DigiNotar niet eens beschikte over een virusscanner. omdat wij specifieker zoeken. Het geheim van de Bricade-machine is dat deze ook kan snuffelen in gesloten netwerken, zoals in de hackerslogs waar de digitale huisvredebreker van DigiNotar actief was. Hij legt uit: Onze software kan met codes in gated communities kijken wat er wordt gezegd. Daarnaast hebben we via login-software ook toegang tot peer-to-peer netwerken, Twitter en Facebook, waar Google niet bij komt. Op deze wijze kunnen we soms zelfs op de harde schijf van verdachte computers spieken. Prachtig, maar is dit geen inbreuk op de privacy van burgers? De Landgraaf geeft meteen toe. Ja, maar wat is de optie? Als je een crash kunt voorkomen, is het toch beter om te anticiperen? Hij geeft een voorbeeld. Postbodes van Royal Mail riepen in een ingezonden brief in een Britse buurtkrant op te gaan staken. Op basis van deze gegevens kon er een akkoord worden bereikt. 85 procent Bricade categoriseert ongeveer zoekresultaten per dag die binnenstromen in serverpakhuizen in onder meer Texas en Londen. Wij kunnen ongeveer 85 procent van het internetverkeer over een persoon of een bedrijf achterhalen, zegt hij. Maar, waarschuwt hij, ook: Het is niet 100 procent waterdicht. Je hebt menselijke intelligentie nodig om gevonden informatie te duiden. De alarmbellen hadden moeten afgaan. FOTO S: FRANK GROELIKEN Hij legt uit: Als we voor ING zouden werken, krijg je ook alle uitingen die eindigen op...ing binnen. Work-ing, sleep-ing. Om te voorkomen dat je verzuipt, hebben we coderingen aangebracht in onze zoekwoorden en kunstmatige intelligentie filtert een deel van de rommel er verder uit. In het Indiase Calcutta en in Auckland, Nieuw-Zeeland, heeft Bricade zo n veertig hoger opgeleide taalkenners aan het werk die de informatiebrij nog eens schiften. Als ons alarmsysteem afgaat, kunnen we klanten meteen op de hoogte brengen. Geld is niet eens zijn drijfveer. Het is vooral maatschappelijk van belang. Als ik rijk wilde worden, had ik n baantje bij KPMG genomen. Lil Wayne kan niet zonder Rapper Lil Wayne is verslingerd aan skateboarden. Tijdens zijn huidige toernee neemt hij dan ook zijn eigen skate ramp mee. Nieuw album Kate Bush Kate Bush komt met een nieuw album, 50 words for Snow. Het album van de publiciteitsschuwe zangeres komt 21 november uit. Liedjesrecht verlengd De EU is, na een actieve lobby van bekende artiesten, akkoord met een verlenging van het auteursrecht op liedjes van 50 naar 70 jaar.

16 16 Dagblad De Pers Dinsdag 13 september 2011 Uit & thuis Lezen Extreem taalgebruik kan tot extreme daden leiden. Anne Holt Auteur #ScandinaviThriller Massamoordenaar Anders Breivik is geen duivel maar een van ons, een Noor. Vindt voormalig minister van Justitie Anne Holt. Wat hebben we verkeerd gedaan? Anders Breivik is een van ons Dirk Koppes Een dame met een kort lontje. Een vrouw die gewend is de touwtjes in handen te nemen. Ik schrijf liever dan dat ik mijn boeken promoot. Maar mijn broer heeft een dagtaak als cardioloog, dus die heeft een goed excuus om niet op te draven. Goed, begin maar met je vragen. Welkom in de wereld van Anne Holt. Ooit journaliste, juriste bij de politie van Oslo, advocaat en minister van Justitie. Kordaat en zakelijk beweegt ze zich door het leven. Inmiddels als thrillerschrijfster, die wereldwijd vier miljoen boeken heeft verkocht. Voor Hartslag werkte Anne Holt samen met broer Even, die als cardioloog de nodige medische kennis inbracht voor het verhaal over hartspecialist Sara Zuckerman, die geconfronteerd wordt met gesaboteerde pacemakers. Zuckerman moet de confrontatie aan met een Amerikaanse pacemakerproducent. Waarom wilde je een medische thriller schrijven? Toen mijn broer terugkwam van een conferentie voor cardiologen, vertelde hij dat de pacemakers steeds geavanceerder worden, echt kleine computers. Een collega vroeg wat er zou gebeuren als iemand die zou hacken. Kan niet, riep de producent, daarvoor is de software veel te goed beschermd. Toen ik dat hoorde wist ik meteen: mijn volgende thriller. Ik heb wel vaker verhalen geschreven over dingen die niet zouden moeten kunnen gebeuren. Zoals de massamoord op 22 juli door Anders Breivik. Gaat u die ooit gebruiken? Als ik vóór 22 juli een dergelijk verhaal had ingeleverd bij mijn uitgever, hadden ze dat geweigerd. Te onwaarschijnlijk. Ik was al behoorlijk ver met een nieuw boek, toen dit gebeurde. Ik heb wekenlang niets kunnen doen. Mijn boeken zijn heel contemporain, hoe kon ik de slachtpartij van Breivik inpassen? En? Afgelopen vrijdag vond ik de oplossing. De misdaad in mijn boek vindt gelijktijdig met die van Breivik plaats. Als mijn slachtoffer de politie belt, komt ze er niet doorheen. Dus moet ze zelf achter de crimineel aan. Over een jaar is het boek klaar. Dan loop je wel erg ver achter de actualiteit aan. Ik voel niet de behoefte de concurrentie aan te gaan met die dertig Cardioloog Even Holt en zijn zus, voormalig minister Anne Holt. boekjes die nog voor Kerst verschijnen. Lijkenpikkerij. Ik ben wel benieuwd naar de politieke analyse van hoe dit kon gebeuren. De feiten zijn duidelijk, maar het waarom niet. Waarom schreef u een opiniestuk in de Wall Street Journal? Ik ben nog steeds een politieke persoon, al is mijn ministerschap een decennium geleden. Ik voel me als socialist verplicht de anti-islambeweging te bestrijden. Medische thriller In Hartslag saboteert een ICT er pacemakers, met alle dodelijke gevolgen van dien. Professor Sara Zuckerman zoekt de dader. Waarom? Het is een van de grootste uitdagingen waar Noorwegen voor staat. Er is zoveel racisme in ons land. Er worden zoveel leugens over de islam en moslims verspreid. Ook door Anders Breivik. Maar vergeet niet: velen delen zijn mening. Daarom moeten we de pijnlijke waarheid niet uit de weg gaan: Anders is een van ons. Het is een Noor. Hij groeide op in een van de rijkste landen ter wereld met alle bijbehorende privileges. Zijn vader was diplomaat, Anders is een rijkeluiszoontje. Hij had zakenman kunnen worden, wat hij maar wilde. Ergens ging het verkeerd. Waar en wanneer weten we nog niet. Verkiezingen Lokale Noorse verkiezingsdag De Noren konden gisteren stemmen voor gemeenteraden, provincieraden en kerkbesturen. In 195 gemeenten kon ook op zondag gestemd worden. Na de massamoord op 22 juli spraken de partijen af tijdelijk geen campagne te voeren. De extreem-rechtse Vooruitgangspartij hield haar mond en daalde sterk in de peilingen, terwijl de Socialistische Partij steeg. Inmiddels duiden peilingen op herstel van de aanhang voor de Vooruitgangspartij. Winnaar in veel steden en provincies wordt waarschijnlijk de Conservatieve Partij. Hij is geen duivel, hij is niet de reincarnatie van het kwaad. Dat roepen de media, maar daarmee maken we ons er te makkelijk vanaf. Wij Noren zijn geen Anders Breivik, maar hij is een van ons. Als er ergens ter wereld een islamitische terreurdaad wordt gepleegd, roepen wij Noorse moslims ter verantwoording. Unfair, want je bent individueel verantwoordelijk voor je eigen daden. Desondanks moeten wij ons afvragen hoe onze maatschappij, dit land van melk en honing, zo n monster heeft kunnen creëren. Hoe? Breiviks extreme denkbeelden op het internet worden gedeeld door zo n andere Noren. Het politieke debat wordt de laatste jaren steeds feller gevoerd. In hoeverre zijn mensen van de Vooruitgangspartij (de Noorse PVV, red.) verantwoordelijk voor het scheppen van een klimaat waarin Breivik tot zijn daden kwam? Ik ben benieuwd hoe de lokale verkiezingen uitpakken. Alle partijen, ook de Vooruitgangspartij, hebben afgesproken aanvankelijk geen campagne te voeren. Ik sta voor vrijheid van meningsuiting, we moeten overal over kunnen praten. Maar we moeten beseffen dat extreem taalgebruik tot extreme daden kan leiden. Breivik is alleen verantwoordelijk voor zijn daden, maar politiek gezien staat hij niet alleen. E-bookuitvinder overleden Uitvinder van het e-book Michael Hart (64) is overleden aan de gevolgen van een hartaanval. Zijn eerste e-book tikte hij eigenhandig over. Mara verfilmd Regisseur Nick Jongerius gaat de christelijke bestseller Mara verfilmen, waarin een vooroorlogs meisje op haar zestiende zwanger raakt. Digitale bieb en nieuw tablet Amazon komt met een digitale bibliotheek en een concurrent van de ipad. Enkele uitgeverijen zijn bang dat hierdoor de prijs van boeken daalt.

17 Discomuziek, vlezige kornuiten en Arnolds stem. VideoVolt Herbert Blankesteijn Elke dag de beste video s van het web Mode voor mannen #Serie Dressing like a grownup is het thema van Put This On, een reportageserie over mannenmode. Presentator Jesse Thorn bezoekt vakmensen met liefde voor stoffen en stijl. De eerste aflevering, een jaar geleden, ging over denim, spijkerstof dus. Daarin werd het verschil uitgelegd tussen een spijkerbroek van twintig dollar en een van vijfhonderd. Samengevat: traditioneel geweven stof en handmatige fabricage. Latere afleveringen gaan over schoenen, kleding voor naar kantoor, lichamelijke verzorging en persoonlijke stijl. De programma s zijn zelf zeer verzorgd. Zo is op de achtergrond rustige jazzmuziek te horen, als in een stijlvolle kledingzaak. Maar in de episode over lichaamsverzorging valt in plaats daarvan het geluid van de douche op, waar Jesse Thorn onder blijkt te staan. In het laatste deel bezoekt hij de Corduroy Appreciation Society. Leden Vrijpartij loopt uit de hand #Drama Jong stel zit te zoenen in een auto met de radio aan. Dan begint de radiostem opmerkingen te maken die over hun relatie lijken te gaan. Er ontstaat een woordenwisseling. Hoe het verdergaat in The Parked Car kan hier niet worden verteld, want dat bepaalt de kijker. Met de muis. moeten minstens twee kledingstukken van corduroy dragen. Thorn provoceert met een jasje van het verfoeide fluweel, zodat hij lekker stroeve gesprekken kan voeren. Twee weken geleden is in een extra editie het tweede seizoen aangekondigd. Put This On wil naar Londen en Schwarzenegger in sportschool #Archief Ongemakkelijke video uit 1977 toont de Governator tijdens het doen van oefeningen die zijn spierbundels goed laten uitkomen. Discomuziek erbij, vlezige kornuiten met seventies-kapsels, en Arnolds stem die futloos Down, up, down, up scandeert, en More energy. Uiterst homoerotisch, stelt Unathletic.com. Milaan met een echte cameraploeg. De kosten bedragen dollar voor zes afleveringen van tien minuten (hoongelach bij John de Mol). Uw bijdrage is welkom. 00: : : :05.48 Sollicitant in yoghurtfabriek #Animatie Angstige sollicitant komt op gesprek in yoghurtfabriek. Geest van Roald Dahl waart rond: zowel de telefoon van de secretaresse als het cv van de hoofdpersoon is van yoghurt. Directeur stuitert van intimiderend naar volkomen kierewiet. Grappige film lijkt gemaakt te zijn onder invloed van hallucinogene middelen. Dagblad De Pers Dinsdag 13 september Uit & thuis Video gids Cursus bergen bouwen voor beginners #Downloadvandedag The Englishman Who Went Up a Hill But Came Down a Mountain lijkt op het eerste gezicht een dertien-ineen-dozijn romantische komedie van Hugh Grant. Maar dit ouwetje uit 1995 gaat eigenlijk over iets veel belangrijkers dan het liefdesleven van de stuntelende hoofdpersoon, namelijk een dorp dat koste wat het kost een berg wil. De dorpelingen bouwen daarom zelf, in een paar dagen, enkele meters op de hoogste heuvel in de omgeving. De film is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van een dorp in Wales en een aanrader voor bergenbouwers. Zo n oude film zoek je helaas tevergeefs in de winkel, maar gelukkig staat op internet een prima kopie Boer zoekt vrouw De Pers digitaal van de dvd online. Op de bekendste downloadsites zijn slechts een paar mensen die de film uploaden, dus het kan even duren voor het bestand binnen is. Gewoon doorzetten. Misschien kost het dan wat moeite, tijd en inspanning, maar die film komt er. Jorien Beukers #Teruggevonden Precies een jaar geleden riep nationaal koppelaarster Yvon Jaspers Dutch deernes op om zich op te geven voor seizoen 5 van Boer Zoekt Vrouw. De kracht van haar trouwe hondenogen en tandpastaglimlach was ongebroken. En dus zat tout Nederland zondagavond voor de buis om zich te vergapen aan het wel en wee van een stuurse aardappelteler, een houterige kaasmaakster en een aandoenlijke geitenmelker. Maar deze winter moeten we het zonder de spruitjeslucht stellen. Pas in mei wordt de volgende oproep gedaan. Niet getreurd! Alle afgelopen seizoenen van Boer Zoekt Vrouw staan op Bekijk de amoureuze moves van boer Wytze, Jos of Jan achter elkaar, en hup, ook waar je anders een half jaar op moet wachten: de reünie. Haalt het stel het echt? Met hier en daar zelfs een kind. Een blik in de toekomst. Vanuit het verleden. En zo is tijd best te controleren. Pamela Wilhelmus Twitter Volg De Pers op Twitter: twitter.com/de_pers Facebook Word vriend van De Pers: facebook.com/depers Hyves Krabbel De Pers: dagbladdepers.hyves.nl PressReader Lees de krant met de app PressReader Bekijk de video s op depers.nl/videovolt Nieuws gemist? Volg het laatste nieuws op Met exclusieve beelden! Nederlands-Indië deel 2 Van tropische idylle tot harde realiteit Deze fantastische opvolger van deel 1 bevat maar liefst 7 nieuwe documentaires over de ontwikkeling van Nederlands- Indië naar Indonesie. Met uniek beeldmateriaal wordt één van de meest intrigerende hoofdstukken uit de vaderlandse geschiedenis indrukwekkend in beeld gebracht. BALI HET VREEMDE LEGER TROPISCH NEDERLAND SOLDAAT OVERZEE BRENGERS VAN RECHT EEN GROOT SOLDAAT GING HEEN EN VEILIGHEID PACIFICATIESTRIJD OP JAVA BON - NEDERLANDS-INDIË deel 2 Hierbij bestel ik: x Nederlands-Indië deel 2* à 14,95* Exclusief verzendkosten. Levertijd met bon 10 werkdagen. Levertijd webwinkel 5 werkdagen. Klantenservice: ( 0,45 p.g.) Het is helaas niet mogelijk uw bestelling telefonisch of per mail door te geven. VOORLETTERS VOORNAAM NAAM M V ADRES HUISNUMMER POSTCODE PLAATS TELEFOON GEBOORTEDATUM webwinkel.depers.nl categorie / dvd s & games Speelduur ca. 225 minuten, Nederlands ondertiteld. Adviesprijs 19,95 Lezersprijs 14,95* * exclusief verzendkosten Hierbij machtig ik Buckaroo Payment Service om i.o.v. Wegener NieuwsMedia BV eenmalig het verschuldigde bedrag af te schrijven. BANK-/GIROREKENING*: HANDTEKENING*: Stuur de volledig, in blokletters ingevulde, bon in een envelop naar Webwinkel, o.v.v. Robuuste schoudertas, Postbus 1090, 5004 BB Tilburg.

18 T&O jaargang 7 nummer prijs 3,95 Net over de grens genieten Een dag op de latten in Sfeervol buitenfeest met Dagje Ruhrgebied met uw lifestyle puzzelmagazine 18 Dagblad De Pers Dinsdag 13 september 2011 Uit & thuis Ik sta versteld van de kracht uit zo n klein handje. Davy Baas Lezerscolumn Davy Baas Verslaving E n nu is het genoeg! Jij gaat zitten op die bank en je vertelt me linea recta waarom jij de laatste tijd zo afwezig bent. Zuchtend ga ik zitten en kijk mijn moeder aan. Ze heeft een oorlogsblik in haar ogen die door merg en been gaat. Hier ga ik niet onderuitkomen. Ik zucht nog eens en besluit dat het moment suprême daar is. Schaapachtig grijnzend zeg ik: Mam, niet schrikken. Ik laat de woorden voor het effect even in de lucht bungelen. Mam, ik heb een verslaving. WAT!? schreeuwt ze, terwijl ze van haar stoel valt. De ogen die net nog op oorlog stonden beginnen vochtig te worden van waarschijnlijk de schrik. Maar, maar... jongen toch. Hoe en wat? Vertel het me... Meteen begint ze vooral voor zichzelf te plannen: Morgen gaan we meteen naar de dokter en ik bel een psycholoog en, en... Mam? vraag ik voorzichtig. Ik besef dat dit heel snel de verkeerde kant op kan gaan. De vochtige ogen zijn ondertussen overgegaan in een tsunami van tranen. Ze komt naast me zitten en slaat een arm om me heen. Mam, uhm, ik denk dat dit een gevalletje misverstand is. Het is niet zo erg als het lijkt. Ik Het weer Vandaag en morgen Regen, zon, regen, zon wilde je vertellen dat ik verslaafd ben aan mijn Blackberry. Het was bedoeld als grapje. PETS! Een hand van beton raakt opeens mijn achterhoofd. Ik sta versteld van de kracht uit zo n klein handje. Die krijg je omdat je stomme grappen maakt en van jouw humor ben ik geen fan. PETS! En die krijg je omdat je deze verslaving ernstig onderschat. Een Blackberry-verslaving is net zo, zo niet erger dan iedere andere verslaving. In ieder geval een stuk irritanter met dat constante geping. Neee meneertje, jij zit goed in de penarie. Morgen wordt het een rondje dokter voor jou. Maar... En ik wil GEEN gemaar horen! Uw column in De Pers? Stuur uw pennevrucht (maximaal 350 woorden) naar mijncolumn@ depers.nl ZWEEDS RAADSEL: OPLOSSINGEN Sudoku (vorige week dinsdag) Cryptogram TRAPGANS O---R-E- OPBLAZEN N-Ÿ-N--- BUS-AUTO E-L-A-O- ELASTIEK L-A---A- DOPELING CRYPTOGRAM Horizontaal: 1. Gaat door een schop helemaal waggelen (8); 4. Groter voorstellen met explosieven (8); 6. Het vervoer klopt (3); 7. Vanzelf is het een wagen! (4); 9. Rekbaar begrip (8); 10. Opgepept kind? (8). Verticaal: 1. Kunstwerk in de etalage als model (9); 2. Met springlading gevulde edelsteen (7); 3. Wordt verkocht als het gevraagde niet in voorraad is (3); 5. Bedgenoot van een insect in ruste (7); 8. Vooruit meisje, hij is de baas! (5). -S-D--H- -KLOK-ER -I-RAMEE AFB-F-NS -F-STAGE ZEDE-LAR -U-PILAV GRUT-ENE IMPULS SPEEL ONLINE EN WIN! Zweeds raadsel 1 Mini-sudoku BEL OF SMS NAAR: 3553 ZO DOET U MEE Om kans te maken op dag- of weekprijs belt u het sleutelwoord van het Zweedse raadsel door naar ( 0,60 per gesprek). Of SMS: PERS <spatie> uw oplossing naar 3553 ( 0,60 per ontvangen bericht excl. de kosten voor het gebruik van uw mobiele telefoon). De lijst met winnaars staat op Puzzelland/Leen Groeneveld WIN! DEZE WEEK: Voor 2 winnaars een weekend of midweek bungalow type IJssel, Reest of Swifter t.w.v. 355,- Win een bungalowvakantie op het park Buitenplaats Gerner in Overijssel! Geldig voor max. 4 personen in de maanden oktober 2011 t/m maart 2012 (m.u.v. herfstvakantie van 15 t/m 23 okt en Kerst en Oud & Nieuw van 23 dec t/m 2 jan). Heerlijk ontspannen in Dalfsen gelegen in het prachtige Overijssels Vechtdal. Volop fiets- en wandelmogelijkheden vanaf Buitenplaats Gerner. Voor meer informatie: WIN! VANDAAG: Een halfjaarabonnement op Quizted. Quizted is het gezelligste puzzelblad van Nederland met de meeste prijzen. Dit prijspuzzelblad heeft een grote variatie aan puzzels en u maakt elke vier weken kans op een van vele prijzen. Quizted Puzzel SUDOKU 2 A B Hotel Hampshire Skidôme Castlefair Vorden Deutsche Bahn C A B C Selectie tijdelijke OV wijzigingen: Wassenaar (bus) Tot en met vrijdag 23 september: Connexxionlijn 90. Veolia-lijn 91. Halten Johan de Wittstraat, Oostdorperweg, Park Duinrell, Van Bronckhorstlaan, Rijksdorp en Dr. Mansveltkade/Duinrell vervallen. Oegstgeest/Leiden (bus) Tot en met vrijdag 16 september: Connexxionlijnen 50, 186, 187 en 527. Halten President Kennedyln/Abtspoelweg, Abtspoelweg, Warmonderweg, Mareln, Aert van Neslaan, Hazenboslaan, Zweilandln en Diaconessenhuis vervallen. Een uitgave van Mountain Media BV Adres Anthony Fokkerweg CP Tel: Fax: Website (behorende tot Wegener Media) Redactie redactie@depers.nl Marketing marketingdepers@whm.wegener.nl Distributie distributiedepers@whm.wegener.nl Sales verkoop.depers@wegenermedia.nl Uitgever Ben Rogmans Hoofdredactie Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst Art direction Koos Jeremiasse Meer op Onderweg? Bel ( 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Door Peter Koch Comichouse Oosterbeek Vandaag Het is wisselend bewolkt met vooral in de middag en begin van de avond kans op enkele buien. Tussen de wolken en buien door is af en toe de zon te zien. Het wordt 18 tot 20 graden en er staat een stevige zuidwestenwind. Morgen Het wordt geleidelijk wat rustiger. De wind draait naar het westen en zwakt wat af. In het noorden komen nog wat buien voor, elders is het droog met ruimte voor de zon. Het wordt wel een graadje frisser dan vandaag.

19 Ik heb veel over mezelf geleerd als tennisster en als persoon. Samantha Stosur dankt sportpsycholoog Ruth Anderson. Stosur bewijst dat ze ook alleen succesvol kan zijn #Stosur Samantha Stosur (27) was lange tijd vooral een goede dubbelspeelster. Bij de US Open liet ze zien ook in het enkelspel succes te kunnen boeken. Arjan Nowee Het was zo n moment dat de oude Samantha Stosur de das om had gedaan. Nadat ze de eerste set van de US Open-finale tegen Serena Williams overtuigend met 6-2 had gewonnen, kreeg ze de eerste game van het tweede bedrijf in de schoot geworpen. Williams liet op breekpunt tegen een goede forehand direct volgen door een luid come on, maar omdat ze dat in de ogen van de umpire te vroeg deed Stosur kreeg haar racket nog tegen de bal ging het punt en dus de game naar Stosur. Het gevolg: een woedende Williams en een al even woedend stadion. Ik heb niet eerder meegemaakt dat het publiek zich zó roerde. Het was overweldigend, zou Stosur er laten over zeggen. Vroeger zou zoiets haar de wedstrijd hebben gekost. Mentaal liet de Australische het in het verleden immers nogal eens afweten. Maar die Stosur is niet meer. Ditmaal bleef de schade beperkt tot één mindere game en won ze de tweede set met 6-3 en daarmee dus de US Open. Verkrampen Het betekende haar eerste grandslamtitel en toch ook weer niet. In het dubbelspel won ze namelijk al twee grandslamtitels, net als in het gemengd dubbel. Jarenlang stond Stosur dan ook vooral bekend als een goede dubbelspeelster. Ze bereikte in 2006 zelfs de nummer één-positie op de wereldranglijst. Daarmee nam ze geen genoegen, ze wilde dolgraag ook in het enkelspel de wereldtop bereiken. Maar zonder dubbelpartner aan haar zijde stond er lange tijd een heel andere Stosur op de baan. Eentje die de neiging had te verkrampen als het tijdens een wedstrijd écht belangrijk werd. Veelzeggende statistiek: ze verloor haar eerste vijf WTA-finales. Waar Stosur zich in het dubbelspel op moeilijke momenten nog achter haar partner kon verschuilen, stond ze er in het enkelspel alleen voor. Mede daardoor werd haar eerste grandslamfinale in het enkelspel vorig jaar op Roland Garros een sof. Ze ging de wedstrijd in als favoriet, Samantha Stosur vernederde Serena Williams in de US Open-finale. AFP maar verloor in twee sets van Francesca Schiavone. Die bagage kwam goed van pas in de US Open-finale, verklapte Stosur naar afloop. Sprong voorwaarts Wat ook goed van pas kwam tegen Williams: haar sessies met sportpsycholoog Ruth Anderson. Stosur: Ik heb dankzij haar veel over mezelf geleerd als tennisster en als persoon. Ze is in staat geweest om mijn geest open te stellen en heeft me bepaalde dingen over mezelf doen beseffen. Het waren heus niet altijd leuke gesprekken, maar uiteindelijk voer je ze wel met een reden. Ja, ik ben erg blij dat ik de samenwerking met haar ben aangegaan. Niet geheel toevallig heeft Stosur een flinke sprong voorwaarts gemaakt in de bijna twee jaar dat ze met Anderson samenwerkt. Choken is er nog maar zelden bij en haar eerste grandslamtitel in het enkelspel is het bewijs dat Stosur meer kan dan alleen goed dubbelen. Het bewijs ook dat ze ook in haar eentje succes kan boeken. Bijkomend voordeel van haar titel in New York: het prijzengeld liefst 1,8 miljoen dollar hoeft ze ditmaal niet te delen. Boonen meldt zich af voor WK wielerennen Dagblad De Pers Dinsdag 13 september Brussel Tom Boonen doet volgende week definitief niet mee aan de wereldkampioenschappen wielrennen in het Deense Kopenhagen. De Belgische renner van Quick-Step is niet op tijd hersteld van een breuk in zijn linkerpols, die hij bij een val in de Ronde van Spanje opliep. Belgisch kampioen Philippe Gilbert is nu de onbetwiste kopman. Citaat Mollema stijgt met stip op wereldranglijst Rijswijk Bauke Mollema heeft met zijn vierde plaats in de Ronde van Spanje een reuzensprong gemaakt op de ranglijst van de UCI World Tour. De Nederlander steeg van plek 50 naar plek 21. Beste Nederlander is Robert Gesink op de 15e plaats, Philippe Gilbert is door zijn prestaties de nieuwe leider. Hij volgt Tour-winnaar Cadel Evans op. Van Vliet heeft selectie voor Kopenhagen rond Nieuwegein Leo van Vliet heeft zijn selectie voor het WK wielrennen in Kopenhagen rond. Rabobank levert vijf renners: Robert Gesink, Bauke Mollema, Lars Boom, Maarten Tjallingii en Pieter Weening. Wout Poels, Johnny Hoogerland en nationaal wegkampioen Pim Ligthart vormen de afvaardiging van Vacansoleil- DCM. Niki Terpstra (Quick-Step) maakt de wegploeg compleet. Ajax ontvangt Lyon met fitte selectie Een wereldspits zoals Matavs laat je niet acclimatiseren zoals Fred Rutten dat noemt. Zeker niet als je tegen VVV speelt. Willy van de Kerkhof is kritisch bij Omroep Brabant. Trainer Frank de Boer van Ajax is gisteren met een fitte selectie aan de voorbereiding voor het eerste duel met Olympique Lyon in de groepsfase van de Champions League begonnen. Ook Derk Boerrigter is morgenavond in een zo goed als uitverkochte Arena inzetbaar. Hij viel zaterdag bij Heracles (2-3) nog uit met kramp. Bolt wil in Zagreb valse start op WK vergeten Zagreb Usain Bolt keert vandaag terug op de 100 meter. De Jamaicaanse wereldrecordhouder is in Zagreb van plan iets goed te maken voor zijn valse start in de WKfinale in Daegu, die hem vermoedelijk de titel kostte. Het is een goede gelegenheid om iets te laten zien, zei de wereldkampioen op de 200 en 4x100 meter over zijn optreden. Ibrahimovic niet fit voor duel met Barcelona Milaan Aanvaller Zlatan Ibrahimovic van AC Milan mist vanavond de kraker tegen Barcelona in de Champions League. De Zweed heeft nog te veel last van een liesblessure om tegen zijn voormalige werkgever te kunnen spelen. De aanval van de Italiaanse kampioen zal hoogstwaarschijnlijk worden gevormd door Alexandre Pato en Antonio Cassano. e 41,- McLaren denkt dat Vettel nog te achterhalen is #Formule1 McLaren denkt dat Red Bull-coureur Sebastian Vettel nog niet zeker is van de wereldtitel. De coureurs zien dat toch anders. Redactie sport Ondanks de dominantie van Sebastian Vettel en Red Bull dit seizoen geeft renstal McLaren de hoop nog niet op in de strijd om de wereldtitel. McLaren-baas Martin Whitmarsh zei gisteren na de nieuwe zege van Vettel op Monza dat zijn team zich focust op de zege in Singapore later deze maand. We hebben een goede kans op winst in Singapore. Op die manier kunnen we Vettel toch dwarszitten in diens poging tot titelprolongatie, keek Whitmarsh vooruit. De titelstrijd is nog niet over, maar Sebastian maakt op dit moment helaas niet voldoende fouten. We hebben nog 6 races. De collega s van Vettel geloven na Monza niet meer in een wereldtitel. Ferrari-rijder Fernando Alonso: We rijden nu voor de tweede plek. En Vettels teamgenoot Mark Webber: We rijden allemáál voor de tweede plaats. Zilverprijs e 1000,- per kilo 2513 Porno-acteur De Belgische ex-voetballer Jonathan De Falco is op 26-jarige leeftijd pornoacteur geworden. Hij treedt op in films voor homoseksuelen. Verwend nest Mong-Joon Chung, voormalig vicepresident van de FIFA, haalt uit naar Sepp Blatter. Hij spreekt vijf talen, maar is een verwend nest. Konijntjes Liverpool-aanvoerder Steven Gerrard is vol lof over Dirk Kuijt en Luis Suarez. Het zijn net twee Duracell-konijntjes. Ze blijven maar lopen.

20 20 Dagblad De Pers Dinsdag 13 september 2011 Sport Al die grapjes over mijn haar tastten mijn vertrouwen aan. Jason Lee Ex-voetballer Een staart als een dolk in je rug. REUTERS Als je haar maar functioneel zit #Kapsel Verliezen van je eigen kapsel: het kan echt. Voorbeelden zat. Want het is heel fijn als je haar goed zit, maar het is nog veel belangrijker dat je haar niet in de weg zit. Thijs Zonneveld Als ze landt, weet Natassia het al. Ze voelt dat dit de sprong is waarmee ze wereldkampioene wordt. Dit is de dag waarop het lukt. Dit is het moment waarop de wereld naar haar kijkt. Een uur heeft ze vanmorgen voor de spiegel gestaan om er zo mooi mogelijk uit te zien. Om haar lippen te stiften, om mascara op haar wimpers te smeren, om haar wangen te plamuren met foundation. En om haar haren te kammen, net zo lang tot ze glommen. Net zo lang tot haar paardenstaart zo perfect was als haar sprong. Maar dat had ze beter niet kunnen doen. Verliezen van je eigen haar: het kan echt. De billen van de Wit-Russische verspringster Natassia Mironchyk landden twee weken geleden, op het WK Atletiek in Daegu, het verst van alle deelneemsters. Na 6 meter en 92 centimeter om precies te zijn. Maar ze kreeg slechts een afstand van 6 meter 74 toegewezen. Er was namelijk nog iets achter haar billen geland: haar paardenstaart. Noem haar ijdel, noem haar dom, maar Natassia Mironchyk greep geen gouden plak. Ze pakte ook geen zilver of brons. Ze werd vierde op een paar luttele centimeters van de medailles. Met dank aan haar eigen kapsel. Van 6,92 terug naar 6,74. En bedankt, paardenstaart. Neanderthaler Kapsel telt in de sport. Heel fijn als je er mooi uit ziet, maar haar moet vooral functioneel zijn. Kort en strak is aerodynamisch; heel wild is juist eng en afschrikwekkend. Zeker met een enorme baard erbij. Coupe John de Wolf, zeg maar. Of nog beter: coupe Sébastian Chabal, de Franse rugbyer die zijn tegenstanders imponeert met zijn Neanderthaler-uiterlijk. Maar die look is slechts weggelegd voor een paar enormelingen met de haargroei van een orang-oetan. Het is niet voor niets dat voetbalcoaches als Louis van Gaal en Co Adriaanse optreden alsof ze van de kapselpolitie zijn. Te lang haar: knippen. Te moeilijk haar: knippen. Niet luisteren naar de baas: straffen. Zo schorste Adriaanse bij Porto zijn spits Benni McCarthy toen die op de training verscheen met rastavlechtjes en kraaltjes op zijn schedel. Adriaanse: Van zo n kapsel heb je alleen maar last bij het voetballen. Hij ziet helemaal niks. De Zweedse spits Henrik Larsson bekende spijt te hebben dat hij een groot deel van zijn voetballeven met rasta s tot halverwege zijn rug rondrende: Met kort haar kon ik ineens een stuk beter koppen. PSV-spits Ola Toivonen ging op aanraden van zijn coach Fred Rutten naar de kapper om een stuk van zijn haar af te laten knippen. Zonder blonde lokken in zijn ogen verdubbelde zijn productiviteit. En was het toeval dat Urby Emanuelson een transfer naar AC Milan verdiende vlak nadat hij zijn rasta s had ingeruild voor een bescheiden afro? Gullit Natuurlijk zijn er de afgelopen decennia geweldige sporters geweest met de meest bizarre haardossen. Denk aan de rasta s van Ruud Gullit en de Colombiaanse jungle op het hoofd van Carlos Valderrama. Die leken niet veel last te hebben van de bossen op hun hoofd. Maar het komt vaker voor dat spelers daar wel last van hebben. Voetballers met paarden- en rastastaarten moeten na vrijwel iedere kopbal hun haar fatsoeneren. American Football-speler Troy Palomalu wordt om de haverklap aan zijn haar naar de grond getrokken. En ex-wielrenner Gert-Jan Theunisse biechtte na zijn carrière op dat hij een schurfthekel had aan zijn plakkerige lange haar: Ik was dat haar heel erg zat. Maar het stond in mijn contract dat ik het zo moest laten. Ideetje van de pr-man. Maar het beste voorbeeld van een verkeerde haarkeuze is misschien wel Jason Lee, voormalig aanvaller van onder meer Nottingham Forest. Lee had vlechtjes die hij bij elkaar propte in een knotje. Het leek net alsof hij een ananas op zijn hoofd had. De meezinger He has a pineapple on his head werd een hit in alle Engelse stadions. Lee zag er de humor niet van in. De ananas-song ging ten koste van zijn prestaties: hij scoorde nauwelijks. Later zou hij zeggen: Al die grapjes tastten mijn zelfvertrouwen aan. Hij liet de ananas van zijn hoofd snoeien door zijn kapper, maar zijn carrière kwam de klap nooit helemaal meer te boven. Snor AZ-speler Pontus Wernbloom serveerde afgelopen weekend nieuw voer voor de haardiscussie. Hij scoorde dit seizoen al vier keer met het hoofd en meldde dat hij dat te danken heeft aan zijn snor. De snor is het geheim. Dat weet ik zeker. Had die arme Natassia Mironchyk dat nu ook maar gedacht voor het WK Atletiek. Met een snor in plaats van een paardenstaart was ze nu wereldkampioene geweest. Held Voormalig Engels international Trevor Steven is uit een rivier gehaald, nadat hij zijn hondje probeerde te redden. Beiden leven nog. Sonny Wool Na Octopus Paul heeft Nieuw-Zeeland nu het schaap Sonny Wool. Die moet de uitslagen van het WK Rugby voorspellen. Lookalike In Kroatië is een pornofilm gemaakt met een lookalike van de hoogspringster Blanka Vlasic. Hij kost bijna euro.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Hoe lang duurt geluk?

Hoe lang duurt geluk? Hoe lang duurt geluk? Op dit moment ben ik gelukkig. Na veel pech ben ik dan eindelijk een vrolijke schrijver. Mijn roman is goed gelukt. En ik verdien er veel geld mee. En ik heb ook nog eens een mooie,

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk

Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk GEWASSEN IN WATER Inhoud: Vanuit de dopeling gezien een statement dat hij in het watergraf alles wat oud is achter zich laat. Hij weet niet alles, kent nog niet

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst met het stappenplan. Je gaat vaak op zoek naar verbanden in een tekst. Wat

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten.

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten. Helaas Wanneer besloot Bert om Lizzy te vermoorden? Vreemd. Hij herinnert zich het niet precies. Het was in ieder geval toen Lizzy dat wijf leerde kennen. Dat idiote wijf met haar rare verhalen. Bert staat

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong Twee blauwe vinkjes Door: Lenneke Sprong Nog steeds maar een vinkje. Buiten begon de zon te schijnen, waardoor er schaduwen op de lichtblauwe muur ontstonden. Waarom ontvangt hij niet mijn berichtje vroeg

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Dankdag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang LB 448,1.3.4 Stil gebed Votum Groet Zingen: Gez 146,1.2 Gebed Lezen: Johannes 6,1-15 Zingen: Ps

Nadere informatie

Digitaal Mediaproduct Elmar Hagen MM1A 18 mei 15

Digitaal Mediaproduct Elmar Hagen MM1A 18 mei 15 Digitaal Mediaproduct Elmar Hagen MM1A 18 mei 15 Ilost Een tijdje geleden was ik met een vriend naar België om vakantie vrienden op te zoeken. Eenmaal daar een beetje bijgepraat, gedobberd in de jacuzzi

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Wonen

Spreekopdrachten thema 4 Wonen Spreekopdrachten thema 4 Wonen Opdracht 1 bij 4.1 ** Uitleg voor de docent: Op de volgende pagina vind je een blad met plaatjes. Knip de plaatjes uit en doe ze in een envelop. Geef elk tweetal een envelop.

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Luisteren: muziek (A2 nr. 7)

Luisteren: muziek (A2 nr. 7) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Wonen

Spreekopdrachten thema 4 Wonen Boven: Spreekopdrachten thema 4 Wonen Opdracht 2 bij 4.1 * slaapkamer 2 trap Beneden: tuin garage TaalCompleet A1 Spreken Plus Thema 4-1 Opdracht 3 bij 4.1 ** Vertel. Wat voor huis heb jij? - Woon je in

Nadere informatie

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?!

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams) Jim Laura Jim Laura Jim wijn aan) Laura Hallo Laura (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel) Hoe voel je je nu? Beter? Ja. Ja, dankje. Dit is voor jou. Een beetje

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,

Nadere informatie

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test Beeld Hoofdstuk 5 Uitgeschreven tekst NL test www.ncrv.nl/ncrvgemist/8-1-2011/nl-test-2011-afl-1 (fragment tot 8:53 min.) NL test (NCRV) Duur fragment: 8:53 min. Duur uitzending: 24:49 min. Datum uitzending:

Nadere informatie

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan.

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan. LESBRIEF Binnenkort gaan jullie met jullie groep naar de voorstelling Biggels en Tuiten Hieronder een aantal tips over hoe je de groep goed kan voorbereiden op de voorstelling. VOOR DE VOORSTELLING Vertel

Nadere informatie

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al Hoofdstuk 1 Echt? Saartjes mond viel open van verbazing. Maar dat is supergoed nieuws! Ze sloeg haar armen om haar vriendin heen. Waaah, helemaal te gek. We gaan naar Frankrijk. Zon, zee, strand, leuke

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

KINDEREN EN INTERNET 9-10 jaar

KINDEREN EN INTERNET 9-10 jaar CASENUMMER: SAMPLE POINT NUMMER INTERVIEW ER NAAM ADRES: POSTCODE EN PLAATS TELEFOONNUMMER KINDEREN EN INTERNET 9-10 jaar HOE VUL JE DIT DEEL VAN DE VRAGENLIJST IN Hieronder wat eenvoudige instructies

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6)

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6) Als tweeling ben je nooit alleen. Maar je bent ook altijd de helft van iets. Vijf broers en zussen vertellen hoe ze samen zichzelf zijn. Tekst Nanneke van Drunen Foto s Edith Verhoeven ISABEL EN BAS VAN

Nadere informatie

Een gelukkige huisvrouw

Een gelukkige huisvrouw Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1. Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015. Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus,

Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015. Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus, Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015 Ds. A.J.Wouda Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus, Het weer is onrustig De wereld is onrustig En veel mensen, sommigen

Nadere informatie

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder Jezus zoekt ruzie Inleiding Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. Want ik kom een wig drijven tussen een man en zijn vader,

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

VERLIEZEN: De waarde van geven in een wereld van ontvangen

VERLIEZEN: De waarde van geven in een wereld van ontvangen VERLIEZEN: De waarde van geven in een wereld van ontvangen Wees niet bang, al vormen jullie maar een klein groepje. Want jullie Vader is zo goed geweest Zijn koninkrijk voor je open te stellen. Verkoop

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco.

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco. 1 Het portiek Jacco ruikt het al. Zonder dat hij de voordeur opendoet, ruikt hij al dat er tegen de deur is gepist. Dat gebeurt nou altijd. Zijn buurjongen Junior staat elke avond in het portiek te plassen.

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost.

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost. Sherlock Holmes was een beroemde Engelse privédetective. Hij heeft niet echt bestaan. Maar de schrijver Arthur Conan Doyle kon zo goed schrijven, dat veel mensen dachten dat hij wél echt bestond. Sherlock

Nadere informatie

Ontmoeting. gezondnu.nl

Ontmoeting. gezondnu.nl Ger van der Gaast (64) weet sinds 2010 dat hij de ziekte van Alzheimer heeft. Inmiddels woont hij in een verpleeghuis in Utrecht. Als voormalig docent verpleegkunde volgt Ger zijn eigen zorg kritisch.

Nadere informatie

Inleiding. Veel plezier!

Inleiding. Veel plezier! Inleiding In dit boek lees je over Danny. Danny is een jongen van 14 jaar. Er zijn veel dingen die Danny verkeerd doet. Hij rent door de school. Hij scheldt zomaar een klasgenoot uit. Of hij spuugt op

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Projectlijn A Meelopen met de Meute? Hellig Hart

Projectlijn A Meelopen met de Meute? Hellig Hart Les 4A Titel Thema Benodigdheden Doelstelling Net even iets anders Betrouwbaarheid: geloofwaardigheid Computer, printer, DVD fragment 2 en 3, werkblad 4A.1 en informatieblad 4A.1, achtergrondinformatie

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Bibliotheek Mysterie

Bibliotheek Mysterie Bibliotheek Mysterie Eerste druk, 2014 2014 Nicole van Oudheusden isbn: 9789048432257 nur: 284 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Hans Kuyper. F-Side Story. Tekeningen Annet Schaap. leopold / amsterdam

Hans Kuyper. F-Side Story. Tekeningen Annet Schaap. leopold / amsterdam Hans Kuyper F-Side Story Tekeningen Annet Schaap leopold / amsterdam De eerste woorden Naomi was geen bang meisje. Nou ja, meestal niet. Extreem grote spinnen ging ze liever uit de weg, en al te opdringerige

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Opdracht 1 bij 3.2 Jullie zijn bij het consultatiebureau. Cursist A: je bent arts bij het consultatiebureau. Cursist B: je bent met je baby van twee maanden bij het consultatiebureau.

Nadere informatie

Mijn dochter; boulimia en borderline

Mijn dochter; boulimia en borderline Mijn dochter; boulimia en borderline Mijn dochter; boulimia en borderline E.M. van der Linden Schrijver: E.M. van der Linden Coverontwerp: via Brave New Books ISBN: 9789402130331 E.M. van der Linden Dit

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling

Nadere informatie

Musical De Eendenclub verdwaalt

Musical De Eendenclub verdwaalt Pagina 1 van 9 Musical De Eendenclub verdwaalt Normale versie voor 3 typetjes (Otto/Elle/Izzi) Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Martijn Boer

Nadere informatie

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout Personen Verteller Huisvrouw Cake ingrediënten; o Bloem o Zout o Suiker o Eieren o Kersen o Sukade o Krenten o Boter (Bij dit toneelstuk

Nadere informatie

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL.

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL. Liefde Ik laat je nooit in de steek. Ik zal je helpen. Jij bent mijn beste vriendin. Het mooiste wat ik heb, geef ik aan jou. Ik ben verliefd... Ik heb alles voor je over. IK HOU VAN JOU! Ik bid voor je.

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Ontwikkeling politieke voorkeur in 2015

Ontwikkeling politieke voorkeur in 2015 Een politiek systeem in ontbinding De peiling van vandaag laat zien in welke bijzondere electorale situatie Nederland eind 2015 is beland. Deze resultaten kunnen geplaatst worden in het verlengde van het

Nadere informatie

Milieuopdrachten Sarahs Wereld

Milieuopdrachten Sarahs Wereld Milieuopdrachten Sarahs Wereld Om de wereld milieuvriendelijker te maken, heeft Sarah zeven milieutips. 1. De ruil je rijk! tip 2. De koop tweedehands! tip 3. De kijk uit wat je koopt! tip 4. De haal het

Nadere informatie

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel REALITY REEKS Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP marian hoefnagel Een gekke naam Rudsel?? Jims mond valt open van verbazing. Is dat een naam? Hij kijkt met grote ogen naar de jongen die naast hem zit.

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

de 4de editie spuugt vuur!

de 4de editie spuugt vuur! de 4de editie spuugt vuur! Nu kan je je afvragen wat ik hier eigenlijk doe. Heb je beslist, vriend? Jullie hangen hier al bijna 3 uur rond. Ooo kijk deze! Die is echt super cool, K. Ja. Cool. Zeker. Eerlijk

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.

't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail. 't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.com Het aapje en de sleutels Er was eens een man en die had de sleutels

Nadere informatie