PROCEDURES VEILIG WERKEN IN BESLOTEN RUIMTES

Transcriptie

1 PROCEDURES VEILIG WERKEN IN BESLOTEN RUIMTES 1 Definitie besloten ruimte: Een gesloten of deels open omgeving met een al dan niet vernauwde toegang, die niet ontworpen is voor het verblijf van personen, en waar activiteiten plaats vinden die risico's met zich meebrengen op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn. (AI - blad 5, Min. v. SZW 2005). 2 Risico's: De volgende tabel geeft aan welke ruimtes als besloten ruimte worden beschouwd bij de provincie Groningen. In al deze ruimtes zijn de instructies voor werken in besloten ruimtes van kracht. Besloten ruimten dienen te worden aangeduid met een geel rechthoekig bord met zwarte tekst: "Let op, Besloten ruimte,alleen betreden is niet toegestaan". tabel 1. Lijst besloten ruimtes bij de provincie Groningen. nr risico verstikking, bedwelming ruimte 1 waterkelder tunnelgemalen 2 drijfponton Gerrit Krol-brug 3 bewegingswerk Gerrit Krol-brug 4 kabeltunnels Farmsum 5 kabelschachten Oostersluis Lauwersoog Gaarkeuken 6 hameitorens bruggen 7 kruipruimte van PW18 = niet van toepassing stilstaande lucht, mogelijk rotting zuurstofgebrek door roestvorming brand of explosie bewegende delen vallen, vallende voorwerpen electrocutie methaanvorming beklimmen ijzeren ponton is geleidende werken in en bij tandwielkast stilstaande lucht, mogelijk rotting stilstaande lucht, mogelijk rotting beklimmen methaanvorming beklimmen methaanvorming beklimmen draaiende assen, tandwielen door vrijkomende dampen bij werkzaamheden beklimmen ruimte dampen 1

2 3 Algemene instructies Het werken in besloten ruimten brengt grote risico's met zich mee voor de veiligheid en gezondheid. Het is daarom belangrijk dat personen die deze ruimten willen betreden van te voren weten welke gevaren kunnen worden verwacht, welke kunnen ontstaan tijdens de werkzaamheden en welke maatregelen moeten worden genomen om deze risico's te beheersen. Bij de volgende risico's moeten bijzondere maatregelen worden genomen: gevaar voor verstikking: gasmetingen doen, ventilatie gevaar voor explosie: gasmetingen doen, ventilatie bewegende delen: uitschakelen met werkschakelaar elektrocutie: apparatuur, geleiding 3.1 Maatregelen vooraf Onderstaande werkzaamheden mogen alleen uitgevoerd worden op een dusdanige wijze dat niemand zich in de besloten ruimte hoeft te begeven. Nadat alle algemene voorzieningen, inclusief de gasmetingen, zijn uitgevoerd dient de ingang van de besloten ruimte te worden voorzien van een entry tag. Hierop wordt aangegeven: welke maatregelen zijn uitgevoerd en door wie, welke personen in de ruimte aanwezig zijn. 3.1.a Werkoverleg: Bepaal van tevoren in een werkoverleg met alle betrokkenen welke risico's van toepassing zijn en neem de juiste maatregelen om veilig te kunnen werken. Bepaal wie het werk in de besloten ruimte gaan uitvoeren. Beperk het aantal personen in een besloten ruimte tot het strikt noodzakelijke, maar vermijdt alleen werken in de ruimte. Spreek de alarmprocedure af, bepaal welke vluchtroute in noodgevallen gevolgd wordt en wat de verzamelplaats is in geval van een ontruiming. 3.1.b Toegang afzetten: Toegangsluiken e.d. dienen vastgezet te worden zodat ze niet kunnen dichtvallen door bv. wind, of per ongeluk gesloten. Open gaten, waar valgevaar bestaat voor publiek en eigen medewerkers, moeten duidelijk zichtbaar worden afgezet met signaalhekjes, pylonen o.i.d. Afzettingsmateriaal moet stevig staan, het mag niet kunnen wegglijden, omwaaien, etc. Afzettingsmateriaal mag niet in de vluchtroute staan. 3.1.c Wachtman: Bij werkzaamheden in besloten ruimte moet tenminste 1 persoon aanwezig zijn (wachtman) die de veiligheid van de personen in en om de besloten ruimte moet waarborgen en toezicht houden op de installaties en uitrusting. De wachtman is verantwoordelijk voor de communicatie met en de registratie van de personen in de besloten ruimte. De wachtman betreedt niet zelf de besloten ruimte. De wachtman stelt zich op de hoogte van de de stoffen die in de besloten ruimte aanwezig zijn (geweest). Voordat personen in de besloten ruimte worden toegelaten controleert de wachtman of de entry tag volledig is ingevuld met de meetresultaten en de persoon welke de metingen heeft uitgevoerd. De wachtman verlaat zijn post niet zolang er zich nog personen in de besloten ruimte bevinden, behoudens voor het eventueel waarschuwen van andere personen. 2

3 De wachtman is verantwoordelijk voor het vrijhouden van de vluchtweg. Bij gevaar van buiten waarschuwt de wachtman de personen in de besloten ruimte. Hij sluit de gasflessen of zet de stroom naar de lastrafo af. 3.1.d Afspraken Vóór de aanvang van het werk moeten: o automatische besturingen zijn geblokkeerd en alleen handmatig te bedienen; dit betekent bijvoorbeeld bediening op lokale bediening zetten en werkschakelaar uitzetten. o pompen die automatisch aanslaan, buiten bedrijf zijn gesteld; o aan pompen labels hangen met "NIET SCHAKELEN" erop. Voor de uitvoering van het werk wordt afgesproken wat de vluchtweg is. deze mag niet afgesloten raken door werkzaamheden, uitrusting, afzettingen, etc.. Materiaal (slangen e.d.) wordt zoveel mogelijk via een aparte opening geleid of naar binnen gebracht. 3.1.e Gasmeten Er worden drie soorten metingen onderscheiden: o zuurstofconcentratiemeting (met behulp van een zuurstofmeter) o concentratiemeting van explosieve damp-/gasluchtmengsels (met behulp van een explosiemeter) o concentratiemeting van giftige stoffen (met behulp van gas-identificatiebuisjes (proefbuisjes) of speciale meters). Voordat een besloten ruimte wordt betreden, moet zijn vastgesteld dat: o de concentratie van brandbare gassen en dampen in de ruimte niet hoger is dan 10 % van de onderste explosiegrens (max. 10 % LEL), o de zuurstofconcentratie ligt tussen vol.%, o de concentratie van gassen, dampen of stof niet hoger is dan de helft van de MACwaarden (voor CO niet groter dan 10 ppm), o de temperatuur in de besloten ruimte niet hoger is dan 40ºC. Metingen dienen steeds op de achterzijde van de entry tag geregistreerd te worden. Het meten van de concentraties en het beoordelen hiervan mag alleen worden gedaan door iemand die hiertoe is opgeleid en in staat is waarnemingen op de juiste wijze te interpreteren. Het is niet toegestaan aan de hand van meetresultaten van stationaire meet- en detectieapparatuur een besloten ruimte vrij te geven. De meetapparatuur (explosiemeters, zuurstofmeters en gasdetectie-apparatuur zoals handpompjes) moeten vóór iedere meting op werking gecontroleerd worden. De metingen mogen alleen worden uitgevoerd met toegelaten, geijkte en gecontroleerde handmeetapparatuur. Dit geldt zeker indien; o er las- en snijwerkzaamheden plaatsvinden o er wordt gewerkt met oplosmiddelen, o restproducten (ook roet) of roest aanwezig zijn. Wanneer er geen zekerheid is voor blijvende veiligheid voor de personen in de besloten ruimte, moet tijdens de werkzaamheden continu worden gecontroleerd op explosieve, zuurstof- en giftige gas-/ dampconcentraties. 3.1.f Ventilatie Nadat is vastgesteld dat bovenstaande maatregelen zijn genomen dient de ruimte, indien nodig te worden gespoeld en/of belucht. 3

4 Indien bovenstaande voorwaarden niet gegarandeerd kunnen worden dient onafhankelijke adembescherming gebruikt te worden. 3.2 Maatregelen tijdens werkzaamheden 3.2.a Toegang Betreedt nooit zonder toezicht de besloten ruimte. Iedereen dient zich vooraf bij de wachtman te melden. Zolang er personen in de besloten ruimte aanwezig zijn, dient de omgeving van de toegang afgezet en de toegangswegen vrijgehouden te worden. 3.2.b Noodverlichting De besloten ruimte dient te zijn voorzien van onafhankelijke noodverlichting, bij ontbreken hiervan moet de medewerker een goed werkende lamp bij zich hebben. 3.2.c Bewegende delen Indien zich in de besloten ruimte bewegende delen bevinden, zoals balansgewichten of draaiende assen, moet deze op handbediening worden gezet en worden uitgeschakeld. 3.2.d Gasmeten Persoonlijke waarschuwingsapparatuur. Minimaal één van de personen in de besloten ruimte dient in voorkomende situaties - op basis van meetresultaten en het advies daaromtrent van de meetbevoegde - voortdurend geschikte waarschuwingsapparatuur bij zich dragen voor het signaleren van: o zuurstofgebrek o te hoge concentraties giftige stoffen (met name zwavelwaterstof) o de aanwezigheid van een explosief damp/gas-luchtmengsel. 3.2.e Ventilatie Gedurende de werkzaamheden moet (natuurlijk of kunstmatig) worden geventileerd. De ventilatie moet zodanig zijn dat de concentratie van gevaarlijke stoffen of dampen ten alle tijden beneden de desbetreffende MAC waarden blijven. De compressor en andere apparaten moeten zodanig worden geplaatst dat geen uitlaatgassen kunnen worden opgezogen en in de besloten ruimte geblazen. 3.2.f Lassen en overig heetwerk Bij las-, slijp-, en snijwerkzaamheden, open vuur of wanneer er vonkgevaar bestaat, moeten er geschikte blusmiddelen binnen handbereik beschikbaar zijn. Gas- en zuurstofcilinders, die bij de werkzaamheden moeten worden gebruikt mogen nooit in de besloten ruimte worden geplaatst. Branders, slangen en slangaansluitingen dienen buiten de besloten ruimte, vóór het betreden van de ruimte op lekkage gecontroleerd te worden. Snelkoppelingen binnen besloten ruimte zijn verboden. In de toevoerleidingen van brandbare gassen, die bij lassen en snijden worden gebruikt, dient een vacuümventiel te zijn opgenomen, die bij het onklaar maken van de gastoevoerleiding de toevoer van het gas onmiddellijk stopt. Deze voorziening kan alleen worden toegepast op zogenaamde injecteurbranders. Bij een pauze worden de branders en slangen uit de besloten ruimte gehaald. 4

5 Lasapparatuur moet goed worden geaard. 3.2.g Elektriciteit Het gebruik van explosieveilig gereedschap, verlichting en dergelijke heeft de voorkeur. Bij explosiegevaar moet dit het uitgangspunt zijn. Bij werkzaamheden in besloten ruimten waarin duidelijk is vastgesteld dat er geen explosiegevaar is, mag alleen gebruik gemaakt worden van gelijkstroom met een nominale spanning van ten hoogste 120 volt en van wissel- of van ten hoogste 50 Volt. Verplaatsbaar elektrisch materieel moet zijn uitgevoerd met een ingebouwde voedingsbron. Indien dit niet mogelijk is, moet het materieel opgenomen zijn in een zgn. SELV-keten.of wanneer ook dat niet mogelijk is, in een zgn. S-keten. Verplaatsbare voedingsbronnen, zoals scheidingstransformatoren, generatoren en lasomvormers moeten buiten de besloten ruimte worden geplaatst. Bij de toepassing van S-ketens mag slechts één toestel in de keten opgenomen zijn, terwijl dit toestel van klasse II moet zijn. Handlampen mogen niet opgenomen zijn in een S-keten. In geleidende besloten ruimtes moet electrisch materieel dubbel worden geaard, en bij voorkeur zijn voorzien van een ingebouwde voedingsbron. Extra aandacht is nodig voor plaatsen en gebruik van apparatuur en isolatie van tijdens het gebruik in de hand te houden delen. 3.3 Persoonlijke beschermingsmiddelen Tijdens het werken in besloten ruimten moeten de volgende persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen: veiligheidsschoenen of -laarzen, oranje signaalkleding (minimaal vest) eventueel helm, middelen die horen bij de werkzaamheden, bv veiligheidsbril, handschoenen e.d. Wanneer optimale ventilatie niet mogelijk is en de kans op het vrijkomen van gevaarlijke dampen tot de mogelijkheden behoort, is het dragen van onafhankelijke adembescherming verplicht. Filtermaskers mogen in een besloten ruimte niet worden gebruikt. 3.4 Communicatie Communicatie. De wachtman moet altijd contact blijven houden met de persoon of personen in de besloten ruimte. Het contact geschiedt: o in beginsel zichtbaar en hoorbaar o door middel van daartoe bestemde (explosievrije) communicatiemiddelen zoals portofoons of intercom o door middel van enige andere doelmatige communicatiemethode. De wachtman houdt telefonisch contact met de bedienaar van de betrokken post. Hij meldt wanneer de personen de besloten ruimte betreden en de bediening wordt uitgeschakeld. Tijdens de werkzaamheden meldt hij elk half uur de voortgang. Na afloop van de werkzaamheden meldt hij de bedienaar wanneer de brug wordt vrijgegeven voor gebruik. De personen in de besloten ruimte melden zich volgens vooraf gemaakte afspraak. 3.5 Reddingsprocedures en BHV Medewerkers die in een besloten ruimte werken of als wachtman fungeren hebben tenminste een opleiding LEH gehad. Wanneer de wachtman vermoedt, dat de betreder van de besloten ruimte onwel is geworden of op andere wijze in de problemen is geraakt doordat de betreder zich niet meldt en niet 5

6 reageert op aanspreken van buiten de ruimte schakelt hij de hulpdiensten in - zonder zijn post te verlaten. Voor hulpverlening in geval van nood wordt gebruik gemaakt van de publieke hulpdiensten. In geval van nood dient de wachtman 112 te waarschuwen. Vervolgens waarschuwt hij de piketdienst van de afdeling. Voor het redden van personen uit besloten ruimten dienen afhankelijk van de situatie de volgende middelen onder handbereik aanwezig te zijn: o tenminste 2 complete sets ademluchttoestellen (bij verstikkingsgevaar) o een ladder of andere deugdelijke uitklimvoorziening o EHBO-middelen. Voor hijsmiddelen wordt op de uitrusting van de publieke hulpdiensten vertrouwd. Ademnood. Zonodig wordt de persoon in de besloten ruimte voorzien van lucht uit een ademluchttoestel. Het ademluchttoestel is alleen bedoeld voor noodgevallen. Het is niet toegestaan om er de besloten ruimte mee te betreden voordat alle voorbereidende maatregelen zijn getroffen. 4 wettelijk kader Arbobesluit: Artikel 4.1 : definities Artikel 4.4 : voorkomen ongewilde gebeurtenissen Artikel 4.5 : bijzondere maatregelen te voorkoming van ongewilde gebeurtenissen Artikel 4.6 : gevaar voor bedwelming, vergiftiging, brand of explosie Artikel : eisen aan onderzoek in ruimten waar gevaar bestaat voor verstikking, bedwelming of vergiftiging dan wel brand of explosie Artikel : maatregelen in ruimten waar gevaar bestaat voor verstikking, bedwelming of vergiftiging dan wel brand of explosie Artikel : doeltreffende beheersing van de blootstelling aan stoffen door gebruik van persoonlijke ademhalingsbeschermingsmiddelen Artikel 4.9 : arbeidshygiënische maatregelen Artikel 4.10 : ventilatie. 5 Bijlagen: Instructies besloten ruimtes. 6