Colofon. Redactie. Departement Studentgerichte Diensten Faculteit Rechten. Vormgeving. A. Engelen. Fotografie

Transcriptie

1

2 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement Studentgerichte Diensten Faculteit Rechten. A. Engelen J. Crab, Photo Alto, Photo Disc, Vincent Jauniaux Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie van deze brochure.

3 Inhoud 3 Voorwoord 5 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? 6 Innoverende academische opleidingen 6 Studentgerichtheid 6 Infrastructuur 6 Vorming 7 Antwerpen 7 Over Rechten 9 BaMa-structuur 9 Studieopbouw bacheloropleiding 9 Studieopbouw masteropleiding 9 Studieopbouw 10 De rechtspraak evolueert voortdurend 10 Hoe begin je eraan? 11 Welk diploma heb je nodig? 11 Hoe begin je aan de opleiding Rechten? 11 Introductieweek 11 Studieprogramma Rechten 12 Bachelor eerste jaar 13 Bachelor tweede jaar 14 Bachelor derde jaar 15 Opleidingsonderdelen 16 Bachelor eerste jaar 16 Bachelor tweede jaar 23 Bachelor derde jaar 29 Onderwijs en examens 35 Onderwijs 35 Studiepunten 35 Semestersysteem - Examens 36 Internationaal 37 Studiebegeleiding 38 Overgang naar universitair onderwijs 38 Algemene studie- en studentenbegeleiding 38 Vakspecifieke begeleiding 39

4 4 Inhoud Je kansen op de arbeidsmarkt na de master in de Rechten 42 Advocatuur 42 Magistratuur 42 Notariaat 43 Privé-sector 44 Overheidssector 44 Onderwijs en onderzoek 44 Voortstuderen na de master in de Rechten 45 Academische lerarenopleiding 45 Doctoraatsopleiding 45 Master na Masteropleidingen binnen het vakgebied Rechten 45 Master na Masteropleidingen binnen andere studiegebieden 45 Postacademische vorming 45 Hoe bereik je makkelijk de campussen? 46 Wegbeschrijving 46 Met de bus 46 Met de trein 46 Plattegrond van de campussen 47 Stadscampus 47 Campus Groenenborger 48 Campus Middelheim 49 Campus Drie Eiken 50 Bijkomende informatie 51 Informatiedagen aan de Universiteit Antwerpen 51 Regionale informatiedagen 51 Brochures over andere opleidingen 51 Internet 51 Departement Studentgerichte Diensten 52 Faculteit Rechten 52

5 Voorwoord 5 Welkom bij de Universiteit Antwerpen. Je hebt je weg naar onze universiteit gevonden en je wenst wellicht wat meer informatie over onze instelling en de studierichtingen die wij bieden. Het boekje dat je nu ter hand neemt, brengt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met studenten. De bestaande opleidingen werden met ingang van het academiejaar omgevormd naar de bachelor- en masterstructuur. Vanaf zijn de masteropleidingen gestart die aansluiten op de academische bacheloropleidingen. Binnen de associatie wordt de samenwerking bevorderd met de Plantijnhogeschool, de Karel de Grote Hogeschool, de Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Studeren aan de universiteit is het begin van een nieuwe periode in je leven. Belangrijk is dat je je goed voelt op de universiteit van je keuze en dat je je nadien goed voelt met je behaalde diploma. Daarom stelt de Universiteit Antwerpen alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden regelmatig bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Als je naar één van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het aangenaam is om aan de Universiteit Antwerpen te studeren. Zowel onze medewerkers als studenten zullen je er graag over vertellen en kijken alvast uit naar de kennismaking! Prof. dr. Francis Van Loon Rector Universiteit Antwerpen

6 6 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, zodat een vlotte interactie mogelijk wordt. De kleine afstand tussen studenten en het docentencorps zorgt ervoor dat je bij je profs terecht kan met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mede ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard; dit biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen aan, met een evenwichtig aanbod van theorie en praktijkgerichtheid. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De academische toren werd echter reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van feitenkennis centraal: je verwerft de kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. Ook de BaMa-structuur werd gezien als een kans tot vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en meerdere studielandschappen. In alle publieke ruimten (bibliotheken, cafetaria, aula) zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen met je eigen laptop. De laatste jaren werd grootschalig geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving aan te bieden.

7 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? 7 De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit, met meer dan studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten. De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim en het Nachtegalenpark. Studeer je op de campus Drie Eiken? Dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde 16de-eeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. De opleiding Rechten is gesitueerd op de Stadscampus. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook vorming. Ze wil jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, personeel en studenten. Antwerpen Tenslotte kies je voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is, naast een universiteitsstad, een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur,... Kortom: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen, schreef Pieter Embrechts een lied U Aan het woord. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan A!

8 8 Over Rechten Meer informatie over de masteropleiding vind je in de brochure Rechten - deel 2, masteropleidingen of op de website

9 Over Rechten 9 BaMa-structuur Het nieuwe decreet over de structuur van het hoger onderwijs werd goedgekeurd in april De programmatie van de opleidingen werd vanaf academiejaar aan de universiteiten omgevormd tot een drie jaar durende academische bacheloropleiding en, voor de Rechten, een tweejarige masteropleiding. Belangrijk is dat het bachelordiploma, anders dan het vroegere kandidaatsdiploma, een einddiploma is. Studieopbouw bacheloropleiding Het bachelorprogramma Rechten geeft algemene intellectuele vorming (grondslagen en hulpwetenschappen); een stevige juridische basis (juridische vakken met oefeningen) en leert juridische vaardigheden aan. Je leert inzicht verwerven, analyseren, synthetiseren, argumenteren, redeneren, schrijven, rationele keuzes maken, debatteren en op een systematische wijze nadenken over uiteenlopende problemen die in de verschillende vakgebieden worden behandeld. Studieopbouw masteropleiding De Antwerpse masteropleiding in de Rechten heeft een heel eigen profiel. Je geeft in grote mate zelf invulling aan je programma. Je kan opteren voor een verder doorgedreven algemene vorming in het recht of je kan ook specialiseren in één van de zeven modules: Burgerlijk recht, Rechtshandhaving, Ondernemingsrecht, Publiekrecht, Internationaal en Europees recht, Fiscaal recht, Sociaal recht. De mogelijkheid bestaat ook om Engelstalige cursussen te volgen. Het unieke kroonstuk van de Antwerpse masteropleiding is de Meesterproef, die bestaat uit een thesis en een stage in de advocatuur, de magistratuur, het notariaat, de administratie, sociale organisaties of ondernemingen van het brede Antwerpse hinterland. Deze stage laat de student toe kennis te maken met een mogelijke toekomstige werkomgeving. Zo slaat de rechtenopleiding de brug met de beroepswereld van de jurist. De mogelijkheid bestaat om na de masteropleiding een bijkomende opleiding te volgen in het Fiscaal Recht of in het Ondernemingsrecht.

10 10 Studieopbouw De rechtspraak evolueert voortdurend Recht is er om het samenleven van mensen te organiseren. Juristen moeten dan ook inzicht hebben in mens en samenleving en moeten hun juridische kennis kunnen inzetten voor een meer rechtvaardige en rechtszekere wereld. Vrouwe Justitia heeft vele gezichten. Wetgeving en rechtspraak evolueren voortdurend. De Faculteit Rechten van de Universiteit Antwerpen speelt telkens in op recente ontwikkelingen in de juridische praktijk: zo komen ook bijvoorbeeld vreemdelingenrecht, milieurecht en medisch recht aan bod in de opleiding. De opleiding Rechten wordt ook volledig in avondonderwijs aangeboden. Verdere informatie over dit avondprogramma kan je vinden in een aparte brochure Wegwijzer flexibel studeren. De brochure is verkrijgbaar op de adressen die achteraan in deze brochure worden vermeld.

11 Hoe begin je eraan? 11 Welk diploma heb je nodig? Om te worden toegelaten tot de bachelorstudie Rechten moet je in principe een diploma van het secundair onderwijs hebben behaald. Ook mensen zonder diploma secundair onderwijs kunnen op basis van elders verworven competenties (vb. werkervaring) worden toegelaten tot een universitaire studie. Buitenlandse studenten moeten beschikken over een equivalent getuigschrift of over een diploma dat hen in eigen land toegang verleent tot een gelijkwaardige studierichting. Wie in het secundair onderwijs aan een niet- Nederlandstalige school les volgde, neemt deel aan de Universiteit Antwerpen-taaltest: een gestandaardiseerde test die je schriftelijke en mondelinge taalbeheersing van het Nederlands nagaat. Als je vragen hebt in verband met de toelatingsvoorwaarden, neem je best contact op met de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding. Hoe begin je aan de opleiding Rechten? Je hebt geen inhoudelijke voorkennis van het recht nodig. Naast een algemene goede begaafdheid kunnen een aantal andere vaardigheden je slaagkansen wel gevoelig verhogen. Zo zijn een goed redeneervermogen, de vaardigheid om verbanden te leggen en om aspecten in een ruimere context te bekijken én een kritische houding belangrijke troeven voor een student. Een uitstekende kennis van het Nederlands en een goede mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid zijn vereist. Gezien de federale structuur van ons land is een goede kennis van het Frans een voordeel. Om buitenlandse juridische teksten te kunnen lezen en analyseren en om je kansen op de arbeidsmarkt te verhogen, is een (minstens passieve) kennis van Frans, Engels en Duits noodzakelijk. Je talenkennis wordt doorheen de opleiding verruimd en verfijnd, eventueel ook via een studieverblijf in het buitenland. Je wordt verwacht zelfstandig te kunnen werken: je moet zelf de leerstof gedurende het hele semester of jaar bijhouden, op tijd vragen formuleren, opdrachten afwerken, enz. Zoals voor elke universitaire studie, zijn ook voor Rechten een goed doorzettingsvermogen en een positieve werkattitude vereist. Introductieweek Tijdens de eerste week van het academiejaar worden alle vakken van het curriculum van het eerste jaar bachelor uitvoerig ingeleid. Je krijgt dan te horen wat elk vak inhoudt, wat er van jou wordt verwacht voor dit vak, wat je van de docent mag verwachten en op welke manier de evaluatie verloopt.

12 12 Studieprogramma Rechten Opleidingsonderdelen Het academiejaar bestaat uit twee semesters. Het eerste loopt van september tot januari, het tweede van februari tot juli. Elk semester heeft een eigen collegerooster. In de eerste kolom van het volgende overzicht vind je het aantal lesuren dat in de bachelorjaren per week aan elk vak besteed wordt. In de tweede kolom vind je de studiepunten. Deze studiepunten zijn een relatieve maatstaf voor de studieomvang van de opleidingsonderdelen in het programma. Bij de berekening van het totale examenresultaat wordt hiermee rekening gehouden. Een vak met een groot aantal studiepunten heeft een groter gewicht op de deliberatie. Zoek je een voorbeeld van een collegerooster? Surf dan naar Daar vind je een overzicht van de huidige collegeroosters. De Universiteit Antwerpen beschikt over moderne en goed uitgeruste les- en computerlokalen

13 Bachelor eerste jaar 13 Bachelor eerste jaar ( ) lesuren sp GRONDSLAGEN EN HULPWETENSCHAPPEN Filosofie en wijsgerige antropologie 2 6 Logica met oefeningen 1,5 4 Economie 2 6 Politieke en institutionele geschiedenis van België en de Nederlanden 2,5 9 Sociologie en rechtssociologie 2 6 Geschiedenis van het privaatrecht 3 8 JURIDISCHE OPLEIDINGSONDERDELEN Bronnen en beginselen van het recht 2 6 Algemene inleiding tot het privaatrecht 1 3 Personen- en familierecht 1,5 5 VAARDIGHEDEN Heuristiek 1 4 Lezen van juridische teksten (ontleding rechtspraak en wetgeving) 1 3 Totaal 60

14 14 Bachelor tweede jaar Bachelor tweede jaar ( ) lesuren sp GRONDSLAGEN EN HULPWETENSCHAPPEN Niet-juridisch keuzevak 1 3 JURIDISCHE OPLEIDINGSONDERDELEN Verbintenissenrecht 2 6 Staatsrecht 2 6 Volkenrecht en volkenrechtelijke instellingen 1,5 5 Recht van de Europese Unie 1,5 5 Gerechtelijk recht 1,5 5 Buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht en risicoverzekeringen 1,5 5 Strafrecht 1 3 Strafprocesrecht 1 3 Zakenrecht 1 3 Buitenlandse rechtsstelsels 3 9 VAARDIGHEDEN Jaarverhandeling 1 3 Debat en rechtstaalbeheersing 1,5 4 Totaal 60

15 Bachelor derde jaar 15 Bachelor derde jaar ( ) lesuren sp GRONDSLAGEN EN HULPWETENSCHAPPEN Natuurrecht en hedendaagse rechtsfilosofische stromingen 2 6 Levensbeschouwing 1 3 JURIDISCHE OPLEIDINGSONDERDELEN Familiaal vermogensrecht 1,5 6 Bestuursrecht 2 6 Bijzondere overeenkomsten 1,5 6 Arbeidsrecht 1 3 Socialezekerheidsrecht 1 3 Handels- en economisch recht 1,5 6 Vennootschappen, verenigingen en stichtingen 1,5 6 Fiscaal recht 1,5 6 VAARDIGHEDEN Boekhouden en rapporteren 1,5 5 Practicum 1,5 4 Totaal 60

16 16 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar In deze brochure laten we je kennis maken met de inhoud van de opleidingsonderdelen van de eerste, tweede en derde bachelor Rechten. Op de website vind je meer uitgebreide informatie terug over de begin- en eindtermen, werkvormen, evaluatie, noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal. Bachelor eerste jaar GRONDSLAGEN EN HULPWETENSCHAPPEN Filosofie en wijsgerige antropologie De cursus geeft in een inleidend hoofdstuk een algemeen overzicht van de antwoorden die in de westerse wijsbegeerte zijn gegeven op de drie grote vragen rond de zogenaamde metafysische triniteit: mens-, wereld- en godsbeeld. Vervolgens wordt dit algemene overzicht geconcretiseerd aan de hand van een grondige kennismaking met de grote wijsgerige stromingen (en auteurs) van het westerse denken. De cursus is dan ook zowel historisch als thematisch opgebouwd. Verspreid over de vier grote tijdvakken (oudheid, middeleeuwen, moderne tijd, hedendaagse tijd) wordt nagegaan hoe de westerse mens gepoogd heeft een antwoord te formuleren op de drie grote wijsgerige vragen en hoe die antwoorden zijn denken en handelen hebben gestuurd. Daarbij wordt een evenwicht nagestreefd tussen enerzijds een kennismaking met technisch-filosofische kwesties en anderzijds een inzicht in de brede cultuurfilosofische achtergrond van de westerse beschaving. Diverse wijsgerige probleemgebieden (vragen uit de epistemologie, kosmologie, theodicee, ethiek, sociale en politieke filosofie...) komen aan bod. De klemtoon ligt echter op de wijsgerige antropologie als de studie van en de reflectie over de mens in de context van de hedendaagse cultuur. Logica met oefeningen De cursus behandelt zowel de informele als de formele benadering van het redeneren en het argumenteren. In een eerste deel wordt ingegaan op de

17 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 17 deductieve redenering, zoals geformaliseerd in de propositie- en predicatenlogica. Studenten leren de geldigheid van deductieve redeneringen in zowel propositie- en predicatenlogica na te gaan via diverse methoden (waarheidstafels, semantische bomen en Venn-diagrammen). Daarnaast leren zij, via de methode van de natuurlijke deductie, zelf een conclusie deductief af te leiden uit premissen. In een tweede luik van de cursus wordt het niet-deductief redeneren belicht. Eerst worden de klassieke drogredenen besproken, aan de hand van uitgebreid voorbeeldmateriaal. Zowel formele drogredeneringen (het incorrect toepassen van deductieve schema s) als informele drogredeneringen worden behandeld. Vervolgens wordt kort aandacht besteed aan het inductief redeneren in het kader van oorzaak-gevolg relaties van verklaringen. Voortdurend wordt de theoretische behandeling toegepast aan de hand van voorbeelden en oefeningen, waar mogelijk aansluitend bij concrete argumentatieve contexten. Economie De cursus omvat vier delen: 1. Micro-economie: gedrag van gezinnen (consumptie, arbeidsaanbod, sparen); gedrag van ondernemingen (types ondernemingen en doelstellingen, technologie & kosten, aanbodgedrag, vraag naar productiefactoren); prijsvorming in de markt (competitie, monopolie, imperfecte competitie). 2. Studie van de rol van de overheid: functies, welvaartseconomie, belastingen & uitgaven. 3. Macro-economie: nationale rekeningen, bestedingen en economische activiteit, geldleer, budgettair & monetair beleid, economische groei. 4. Internationale economie: handel, economische integratie en ontwikkelingseconomie. Politieke en institutionele geschiedenis van België en de Nederlanden Het eerste deel behandelt de geschiedenis van de Lage Landen tot aan de Franse Revolutie. Voor de Middeleeuwen ligt de klemtoon op het graafschap Vlaanderen, nadien op de (Zuidelijke) Nederlanden. Het gaat daarbij om de evolutie van de buitenlandse en de binnenlandse politiek, met klemtoon op dit laatste.

18 18 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar Meer concreet geschiedt de analyse vanuit de noties staatsvorming en bestuur. Daarbij wordt gepeild naar de oorsprong en de ontwikkeling van de constitutionele machtsverdeling (thans het grondwettelijke recht), van het administratief recht, het publieke strafrecht en het publieke procesrecht, als fundamenten van een zich ontwikkelende staatsstructuur, en ontstaan vanuit privaatrechtelijke concepten. Een rode draad door dat alles is de langzaam toenemende actieradius van de binnenlandse politiek. Tegelijk worden ook de rechtsbronnen uit het Ancien Régime bestudeerd, als instrument van het publiek recht: gewoonterecht, wetgeving, rechtspraak, rechtsleer (waaronder het Romeins recht en het canoniek recht). Het tweede deel spitst zich toe op de politieke geschiedenis van het huidige België, vanaf de annexatie door Frankrijk in De invalshoek blijft institutioneel, met bijzondere aandacht voor de ontwikkeling van de verhouding tussen wetgevende en uitvoerende macht en voor de geschiedenis van de politieke partijen en hun programma. De institutionele evolutie hangt nauw samen met de steeds toenemende expansie van het domein van de binnenlandse politiek. Wat dat laatste betreft ligt de klemtoon op de ontwikkeling van het Belgische socio-economische model, op de levensbeschouwelijke evolutie en op de problematische Belgische communautaire verhoudingen met de daaruit voortvloeiende staatshervormingen. Sociologie en rechtssociologie Sociologie als wetenschap van de samenleving Over de eigen aard van de samenleving Over de eigen aard van de sociologie Over onze waarneming van de werkelijkheid Over sociologische paradigma s Over sociologische onderzoeksmethoden en onderzoekstechnieken Over sociaal handelen, interactie en communicatie, posities en relaties, rol en status Over ideaaltypes en typologieën van organisaties De rechtssociologie als analyse van de sociale genese en de sociale werking van het recht Waarom is rechtssociologie belangrijk voor juristen? De sociologie van het recht als reguleringsinstrument De sociologie van het recht als conflictbeheersingsinstrument binnen en buiten de rechtbank

19 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 19 De sociologie van het recht als bedrijf: juridische beroepen en het rechtshulpsysteem De sociologie van het recht voor de burger recht en cultuur en vertrouwen in recht en instellingen Geschiedenis van het privaatrecht De cursus bestaat uit twee delen. In het eerste deel zal de nadruk enerzijds liggen op het Romeinse recht, anderzijds op de ontwikkeling van de rechtswetenschap, mede gezien tegen de achtergrond van de maatschappelijke ontwikkelingen. In het tweede deel zal de ontwikkeling van de in deel één genoemde privaatrechtelijke concepten bestudeerd worden, zowel in historisch als in rechtsvergelijkend perspectief. Het tweede deel bouwt zo voort op de in het eerste deel opgedane kennis en inzicht. JURIDISCHE OPLEIDINGSONDERDELEN Bronnen en beginselen van het recht Deze cursus beoogt een inzicht te geven in het rechtssysteem. Het recht wordt geacht gericht te zijn op het tot stand brengen van een rechtszekere en rechtvaardige ordening van het samenleven van mensen, door het opleggen van regels, het toepassen en handhaven ervan. In de cursus wordt het benaderd vanuit een dubbele invalshoek: als een systeem van objectief recht en als een geheel van subjectieve rechten en verplichtingen. De verschillende bronnen van het recht - wetgeving, rechtspraak, rechtsleer, gewoonte, billijkheid en algemene rechtsbeginselen - worden onderzocht. De actoren van het rechtssysteem worden in kaart gebracht. De basisbeginselen van de verschillende rechtstakken worden besproken. De student wordt vertrouwd gemaakt met de bouwstenen van het rechtssysteem en maakt aldus ook kennis met de basisbegrippen van de juridische taal. Algemene inleiding tot het privaatrecht In deze cursus worden een aantal basisbeginselen die bij herhaling weerkeren in het geheel van de rechtenopleiding uiteengezet. De volgende onderwerpen komen aan bod: 1. Het begrip persoon of rechtssubject en het onderscheid tussen zakelijke rechten, vorderingsrechten en intellectuele eigendomsrechten. 2. De subjectieve rechten: begrip, genot en indeling, met de nadruk op het onderscheid tussen zakelijke rechten, vorderingsrechten en intellectuele eigendomsrechten.

20 20 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 3. De bekwaamheid, zowel bij natuurlijke personen als vertegenwoordiging van rechtspersonen, en het onderscheid tussen rechtsbekwaamheid en handelingsbekwaamheid. 4. De rechtshandeling (begrip, soorten, geldigheidsvereisten, tegenwerpelijkheid aan derden, bewijs van vermogensrechtelijke rechtshandelingen). 5. Het vermogen (begrip, doel, kenmerken). 6. De sancties in het privaatrecht (nietigheid, ontbinding, gedwongen uitvoering in natura, specifiek schadeherstel, geldelijke schadeloosstelling (eventueel rechtsmisbruik), dwangsom). Personen- en familierecht Het personenrecht en het familierecht zijn onderdelen van het burgerlijk recht, dat de verhoudingen regelt tussen burgers onderling. Het personenrecht omvat drie delen. Eerst komen de algemene begrippen en beginselen van de persoon aan bod. Er wordt nagegaan wie als persoon kan worden beschouwd en vanaf en tot wanneer dat zo is. Vervolgens wordt bestudeerd hoe personen worden geïdentificeerd en gelocaliseerd en hoe hun rechtstoestand wordt ingevuld. Daarna wordt de bescherming van personen in het algemeen via de persoonlijkheidsrechten besproken. Tenslotte komt het statuut en de bescherming aan bod van bepaalde categorieën van personen. Personen worden in categorieën onderverdeeld aan de hand van persoonlijke kenmerken, als nationaliteit en geestelijke en lichamelijke gezondheidstoestand. Elke categorie van personen heeft een bijzonder statuut. Het familierecht regelt de persoonlijke relaties tussen personen op grond van afstamming en ouderschap (verticaal) enerzijds en seksualiteit en paarvorming (horizontaal) anderzijds. De rechtstakken bevatten aan de ene kant regels over het aangaan en de beëindiging van zo n relaties en aan de andere kant regels over de inhoud ervan. Eerst wordt nagegaan wat wordt verstaan onder de begrippen familie en gezin. Vervolgens komt het verticale familierecht aan bod: afstamming, (aan)verwantschap en de rechtsgevolgen ervan. Tenslotte wordt het horizontale familierecht behandeld. Het gaat om verhoudingen tussen twee of meer personen die een socio-economische en (daarom) juridische entiteit uitmaken.

21 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 21 VAARDIGHEDEN Heuristiek Heuristiek of de leer van het methodisch vinden maakt de student vertrouwd met de wijze waarop de jurist zijn documentatie inzake wetgeving, rechtspraak en rechtsleer verzamelt. De studenten leren in kleine groepen en onder intensieve begeleiding de opzoekingstechnieken aan voor wetgeving, rechtspraak en rechtsleer. De studenten maken gezamenlijk en op individuele basis oefeningen in de seminariebibliotheek van de faculteit, waardoor zij vertrouwd geraken met de traditionele juridische publicaties. Bij dit opzoekingswerk spelen de juridische elektronische databanken een steeds grotere rol. Het Belgisch Staatsblad is op het internet raadpleegbaar en ook verschillende federale en gewestelijke overheden bieden via het internet toegang tot wetgevingsdatabanken. De rechtspraak van verschillende nationale (Grondwettelijk hof, Hof van Cassatie, Raad van State) en internationale rechtscolleges (Hof van de Rechten van de Mens, Hof van Justitie) is eveneens integraal beschikbaar via het internet. Daarnaast hebben uitgeversbedrijven commerciële databanken, met collecties van referenties, wetteksten en rechtspraak, ontwikkeld (TWS, Strada, Judit, Jura, RAJB,...). Het gebruik van al deze media is volledig geïntegreerd in de lessen en oefeningen heuristiek. De studenten maken daartoe gebruik van een eigen computerleslokaal, dat verbonden is aan de seminariebibliotheek. De theoretische uiteenzetting en praktische oefeningen moeten de studenten uiteindelijk in staat stellen om in een casus de juridische vraagstelling te herkennen en het relevante juridische bronnenmateriaal (wetgeving, rechtspraak en rechtsleer) te verzamelen voor het beantwoorden van die vraag. Lezen van juridische teksten (ontleding rechtspraak en wetgeving) Tekstanalyse Onder leiding van een assistent wordt in een drietal sessies in beperkte groep een aantal algemene inleidende juridische teksten behandeld. Er worden gerichte vragen gesteld naar de probleemstelling, begripsomschrijvingen, gebruikte argumenten en eindconclusies.

22 22 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar Ontleding rechtspraak Analyse van vonnissen en arresten. Doel is de student de essentiële procesrechtelijke begrippen bij te brengen, vertrouwd te maken met de typische opbouw en het taalgebruik van de rechterlijke uitspraken en te leren de juiste draagwijdte van dergelijke uitspraken in te schatten. Er wordt nagegaan hoe een zaak bij de rechter belandt, wie eiser en verweerder is, wat hun respectieve argumenten zijn en hoe de motivering van een rechterlijke uitspraak wordt opgebouwd, wat bevoegdheid en ontvankelijkheid betekenen, wat verzet en beroep is en hoe een zaak in Cassatie behandeld wordt.

23 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar 23 BACHELOR TWEEDE JAAR GRONDSLAGEN EN HULPWETENSCHAPPEN Niet-juridisch keuzevak: 1 opleidingsonderdeel te kiezen uit onderstaande lijst. De architectuur van de welvaartstaat Teksten over recht en staat Democratie en moderne samenleving Cultuurfilosifie en Europese identiteit Geschiedenis van de Europese samenleving Taalvaardigheid Frans De vakbeschrijvingen van deze niet-juridische keuzevakken kan je terugvinden op JURIDISCHE OPLEIDINGSONDERDELEN MET OEFENINGEN Verbintenissenrecht In deze cursus wordt allereerst gehandeld over het begrip verbintenis en de verschillende soorten verbintenissen. Daarna komen de bronnen van verbintenissen aan bod, met bijzondere aandacht voor de verbintenis door eenzijdige wilsuiting, de overeenkomst en de quasi-contracten. Tenslotte worden de gevolgen van verbintenissen, de overdracht van verbintenissen en de verschillende wijzen van tenietgaan van verbintenissen besproken. Staatsrecht In het inleidend deel wordt vooral aandacht besteed aan de bronnen van het staatsrecht, meer bepaald aan de Grondwet die in een ruime context wordt gesitueerd. Vervolgens worden de rechten en vrijheden onderzocht. De nadruk ligt daarbij op titel II van de Grondwet. Ook de in internationale verdragen, en met name de in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), gewaarborgde rechten en vrijheden worden besproken. Na een bespreking van de basiskenmerken van de gezagsvorm, worden de instellingen van de federale staat en vervolgens de staatshervorming besproken. Praktische oefeningen i.v.m. rechten en vrijheden, geldigheid van overheidsbeslissingen en bevoegdheidsconflicten, sluiten aan bij elk onderdeel.

24 24 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar Volkenrecht en volkenrechtelijke instellingen De cursus bestaat uit twee grote delen. In een eerste deel worden de bronnen van het volkenrecht behandeld. De meeste aandacht gaat daarbij uit naar het verdrag als bron van het volkenrecht. De volkenrechtelijke instellingen en hun werking worden besproken in het tweede deel van de cursus. Zowel universele (de Verenigde Naties) als regionale organisaties (bijvoorbeeld de Raad van Europa) komen aan bod. Recht van de Europese Unie De bijzondere aard van de Europese Unie en de Europese Gemeenschappen met het hen kenmerkende integratieproces, waardoor zij zich van de traditionele internationale organisaties onderscheiden, wordt onderzocht. Het eerste deel van de cursus is gewijd aan het institutionele recht: de interne structuur (de instellingen en hun bevoegdheden), de besluitvorming, de algemene beginselen en bronnen van het gemeenschapsrecht, de verhouding nationaal /communautair recht, rechtsbescherming binnen de Europese rechtsorde. In dit deel worden ook de tweede en de derde pijler van de Europese Unie behandeld. In het tweede deel wordt een overzicht gegeven van het materiële EG-recht, in het bijzonder de vier vrijheden en de communautaire harmonisatie. Gerechtelijk recht Het gehele pakket wordt in 12 grote items ondergebracht, die elk op zich een afgerond thema uitmaakt. De thema s sluiten op elkaar aan: 1. Wat is procesrecht? 2. De kernbegrippen van het procesrecht 3. De structuur van het Belgisch gerecht 4. De bevoegdheid van de rechter 5. De gewone rechtspleging 6. De incidenten 7. De rechtsmiddelen 8. De rechtshulp 9. Het bewijs 10. De executie 11. De bewaring van recht 12. Phenix

25 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar 25 Buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht en risicoverzekeringen 1. Algemene beginselen 2. Aansprakelijkheid voor eigen daad 3. Aansprakelijkheid voor andermans daad 4. Aansprakelijkheid voor zaken 5. Aansprakelijkheid voor dieren 6. Schadeloosstelling 7. Aansprakelijkheidsverzekeringen 8. Aansprakelijkheidsbedingen Strafrecht De cursus begint met een algemene inleiding, waarin een begripsbepaling van het strafrecht wordt gegeven en een historisch overzicht met inbegrip van de theorieën over strafrecht. Het corpus van de cursus bestrijkt vier grote luiken: de strafwet, het misdrijf, de dader en de sanctie. In het eerste luik m.b.t. de strafwet, wordt de strafwet bestudeerd, met zijn toepassing in de tijd, naar de persoon en in de ruimte. Het tweede luik handelt over het misdrijf, en beschrijft concepten zoals het materieel en moreel element van het misdrijf, de verschillende categorieën, de strafbare poging en de rechtvaardigingsgronden. Het derde luik handelt over de dader. Hier worden de schuldontheffingsgronden, de gronden van niet-toerekeningsvatbaarheid, de strafuitsluitende verschoningsgronden, de deelneming en de strafrechtelijke verantwoordelijkheid van de rechtspersoon van naderbij bekeken. In het vierde luik komen de straffen en de andere gevolgen van het misdrijf aan bod (met een algemeen overzicht en met noties van straftoemeting en strafuitvoering). Strafprocesrecht De cursus strafprocesrecht start met een algemeen overzicht van de kernbegrippen en een schematisch weergegeven basisstructuur met invulling van personen en organen uit het Belgisch strafprocesrecht. Na toelichting over de bronnen van het strafprocesrecht, wordt verder ingegaan op de verschillende onderdelen uit deze basisstructuur, waarin o.m. aan bod komen de twee vorderingen die uit een misdrijf voortvloeien (straf- en burgerlijke vordering), de fase van het onderzoek in strafzaken (opsporings- en gerechtelijk onderzoek, met de verschillende onderzoeksver-

26 26 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar richtingen), de fase van afsluiting van het strafonderzoek en de fase voor de vonnisgerechten (bevoegdheid, saisine, rechtspleging, bewijsregeling en rechtsmiddelen). Zakenrecht In het eerste deel van de cursus wordt aandacht besteed aan de structuur van zakelijke rechten. Het zakenrecht wordt er gesitueerd binnen het geheel van het vermogensrecht. Ook worden de gemeenschappelijke elementen van alle zakelijke rechten bestudeerd. Hoe onderscheiden zakelijke rechten zich van vorderingsrechten, wat zijn de wezenskenmerken van zakelijke rechten, welke bescherming wordt geboden aan zakelijke rechten? Het tweede deel handelt over het object van de zakelijke rechten: de goederen. De goederen worden ingedeeld in roerende en onroerende goederen, lichamelijke en onlichamelijke goederen, private en domeingoederen, vervangbare en niet-vervangbare goederen, enzovoort. Ook wordt stilgestaan bij het belang van deze onderscheidingscriteria binnen het domein van de zakelijke rechten. In het derde deel komt het eigendomsrecht aan bod (evolutie, sociale dimensie, afbakening, eigendomsrecht als mensenrecht). Het vierde deel gaat in op de overige zakelijke rechten, namelijk het vruchtgebruik, erfpacht, opstal, erfdienstbaarheden en mede-eigendom. In het laatste deel worden de wijzen bestudeerd waarop zakelijke rechten kunnen worden vervreemd. Zowel de conventionele wijzen van overdracht van zakelijke rechten als de wettelijke wijzen van verkrijging (natrekking, bezit, verjaring, zaakvorming, enzovoort) komen erin aan bod. Buitenlandse rechtsstelsels aan de hand van Franse, Engelse en Duitse juridische teksten Franse juridische teksten De cursus omvat drie delen. In het eerste deel komt de grondwettelijke geschiedenis van Frankrijk aan bod. Het accent ligt op de verhouding tussen regering en parlement. Tot op heden is het overduidelijk dat de regering het parlement domineert. Volgende vragen komen uitvoerig aan bod: Is dit steeds zo geweest? Is dit een noodzakelijk kwaad? Is het nuttig om het parlement meer macht te geven?

27 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar 27 Het tweede deel omvat de studie van de bronnen van het Franse recht. Volgende vragen komen aan bod: Welke zijn de bronnen van het Franse recht? Bestaat er een hiërarchie tussen de bronnen? Het derde en laatste deel behandelt enkele basisconcepten van de Franse Code civil. Engelse juridische teksten In het licht van de doelstelling worden een aantal concrete thema s en daarbij behorende teksten bestudeerd, zoals bijvoorbeeld: de staatsinrichting en politieke instellingen van Engeland en de V.S.A., de gerechtelijke organisatie in Engeland en de V.S.A., de structuur van het rechtersrecht (precedenten en stare decisis), het onderscheid tussen Common law en Equity e.d. Zo begrepen gaat het in deze cursus om een ruim overzicht van twee van de belangrijkste rechtsstelsels. Al deze thema s worden waar mogelijk in een vergelijkende en historische context geplaatst. Duitse juridische teksten De cursus omvat drie grote delen. In een eerste deel wordt de constitutionele geschiedenis van Duitsland geschetst en worden de verschillende verdragen besproken die tot de éénmaking van Duitsland geleid hebben. In het tweede deel wordt de huidige staatsstructuur van de Bondsrepubliek Duitsland besproken. Tenslotte worden in een laatste deel enkele elementaire concepten uit het Burgerlijk Wetboek en het handelsrecht besproken. VAARDIGHEDEN Jaarverhandeling In dit opleidingsonderdeel leren de studenten een onderbouwde juridische tekst te schrijven aan de hand van een Frans vonnis of arrest. De student behoort de rechterlijke uitspraak grondig te lezen en het rechtsprobleem er uit te distilleren. Vervolgens doet de student de nodige opzoekingen. Hij analyseert de toepasselijke wetgeving, de rechtspraak en de relevante rechtsleer, en verwerkt die vervolgens in een geschreven stuk. De student licht zijn werkstuk ook mondeling toe.

28 28 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar Debat en rechtstaalbeheersing Partim Rechtstaalbeheersing De rechtstaal is een taalvariëteit gebruikt door rechtsbeoefenaars die in een aantal lexicale, syntactische en semantische aspecten afwijkt van de algemene omgangstaal. Omdat het aandeel van het juridische in het maatschappelijke leven almaar toeneemt, beoogt rechtstaalbeheersing niet alleen de correcte redactie van juridische teksten, maar ook de omzetting ervan in een taal die alle burgers kunnen begrijpen. Partim Debat De studenten krijgen de mogelijkheid zich in te werken in een specifiek probleem met juridische relevantie en hierover een discussie te voeren. Vaak gaat het over actuele onderwerpen die in de recente wetgeving of politiekparlementaire discussie aan de orde kwamen. Hierbij wordt niet alleen de techniciteit van een juridisch probleem ontleed, maar wordt ook sterk de nadruk gelegd op de historische, ethische, maatschappelijke en/of economische achtergronden van het recht.

29 Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar 29 BACHELOR DERDE JAAR GRONDSLAGEN EN HULPWETENSCHAPPEN Natuurrecht en hedendaagse rechtsfilosofische stromingen De thematiek die doorheen de cursus centraal staat, is die naar de verhouding tussen recht, macht en moraal. Inhoudelijk wordt dit thema in drie delen uitgewerkt. In een eerste deel wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis van het natuurrecht tot aan de Franse revolutie. Dit deel wordt in belangrijke mate cultureel- of ideeënhistorisch opgevat. De geschiedenis van het natuurrechtsdenken kan immers slechts ten volle worden begrepen wanneer het wordt gesitueerd in de culturele en historische context waarin het tot ontwikkeling is gekomen. Er zal daarbij tevens aandacht worden besteed aan het sociaal-contractsdenken. In het tweede deel volgt een overzicht van de belangrijkste stromingen in de rechtsfilosofie in de 19de en 20ste eeuw. Deze periode heeft onder meer als reactie op de benadering van het Klassieke en Moderne natuurrecht de opkomst laten zien van het rechtspositivisme. Sindsdien ontwikkelen beide stromingen, natuurrecht en rechtspositivisme, zich in allerlei varianten onder meer als reactie op elkaar. In de cursus is deze ontwikkeling uitgetekend aan de hand van het gedachtegoed van een aantal prominente hedendaagse rechtsfilosofen. Het zal blijken dat de tegenstelling tussen een natuurrechtelijke en een positivistische benadering van het recht vandaag niet meer zo absoluut is, althans wat de praktische relevantie ervan betreft, maar dat beide benaderingen vooral vanuit een ander perspectief werken. In het derde deel worden concrete en actuele rechtsproblemen behandeld in het licht van een aantal waarden die de grondslagen van ons rechtssysteem uitmaken: vrijheid, gelijkheid, rechtvaardigheid, solidariteit enzovoort. De rode draad daarbij is de vraag naar de reikwijdte van de vrijheid (een vraag overigens die een nauwe band heeft met de vraag naar de relatie tussen recht, macht en moraal). Indien het institutionaliseren van de vrijheid inderdaad één van de belangrijkste doelstellingen van ons rechtssysteem is, hoe ver reikt die dan?

30 30 Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar Levensbeschouwing Dit opleidingsonderdeel wordt door alle derde bachelorstudenten van de Universiteit Antwerpen gevolgd. Teneinde de cursus zo boeiend mogelijk te maken voor een zeer breed spectrum, qua opleiding, belangstelling, en eigen levensbeschouwing, van zo vele studenten wordt geopteerd voor een breed aanbod met keuzemogelijkheden. De cursus is opgesplitst in drie onderdelen. Vooreerst is er een door alle studenten te volgen inleidende A-module. Na de A-module dient één module gekozen te worden uit een aanbod van vier. In het academiejaar betrof het de volgende keuzethema s: de Joods-christelijke erfenis; Islam in context; Oosterse levensbeschouwingen; Vrijzinnig humanisme. Tenslotte dient daarna nog eens één module gekozen te worden uit een aanbod van vier thema s: levensbeschouwelijke visies op staat, recht en civil society; levensbeschouwing en (natuur)wetenschap; levensbeschouwing en cultuur; de levensbeschouwelijke basis van de westerse samenleving. JURIDISCHE OPLEIDINGSONDERDELEN MET OEFENINGEN Familiaal vermogensrecht Deel 1. Huwelijksvermogensrecht. Algemene beginselen. Het secundaire stelsel: het wettelijk stelsel; de bedongen stelsels. (Het primaire stelsel wordt behandeld in het opleidingsonderdeel personen- en familierecht) Deel 2. Erfrecht. Openvallen van de nalatenschap en voorwaarden om te erven. Devolutie. Erfovereenkomsten. De reserve. Deel 3. Beschikkingen om niet. Algemene geldigheidsvereisten. Schenkingen. Testamenten. Bijzondere soorten giften. Bestuursrecht De cursus bestaat uit twee delen: een algemeen deel en een bijzonder deel. In het algemeen deel worden, na een begripsomschrijving en een onderzoek van de bronnen van het bestuursrecht, de kenmerken besproken van de relatie burger-bestuur, de relatie tussen de besturen onderling en de relatie bestuur-rechter.

31 Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar 31 In dit verband komen onder meer de beginselen van behoorlijk bestuur, de motiveringsplicht en de openbaarheid van bestuur aan bod. Ook de diverse organisatievormen van besturen en bestuurlijke activiteiten komen aan bod. Het algemeen deel wordt afgesloten met de bespreking van de administratieve en jurisdictionele rechtsbescherming tegen de overheid. In het bijzonder deel komen de diverse subsectoren van het bestuursrecht aan bod: het ambtenarenrecht, de ruimtelijke ordening en stedenbouw, het statuut van de goederen van de overheid, de overheidsopdrachten, enzovoort. Gelet op de veelheid van regels in deze subsectoren worden slechts summier enkele hoofdlijnen gedoceerd. Bijzondere overeenkomsten In de cursus Algemeen verbintenissenrecht worden de algemene regels bestudeerd die gelden voor alle overeenkomsten. In deze cursus worden deze algemene regels toegepast op een aantal bijzondere overeenkomsten en worden tevens de specifieke regels bestudeerd die voor deze verschillende types van overeenkomsten gelden. De volgende benoemde contracten worden behandeld: koop, huur, met inbegrip van handelshuur en landpacht, aanneming van werk, bewaargeving, lening, lastgeving, dading, kanscontracten. Er zullen ook enkele nieuwe types van onbenoemde contracten worden bestudeerd: leasing, factoring, franchising. (De zekerheidsovereenkomsten zoals pand en borgtocht, behoren tot de materie van de cursus Zekerheden en worden dus niet besproken.) Arbeidsrecht De cursus bestaat uit twee onderdelen. Enerzijds wordt onder de noemer individueel arbeidsrecht een overzicht geboden van de rechtsregels die betrekking hebben op de aanwerving, de tewerkstelling en het ontslag van werknemers. Anderzijds wordt in het gedeelte collectief arbeidsrecht ingegaan op de juridische regeling van de collectieve arbeidsverhoudingen, voornamelijk in de particuliere sector. Socialezekerheidsrecht De cursus socialezekerheidsrecht geeft een algemene inleiding in de verschillende sectoren : arbeidsongevallen en beroepsziekten, ziekteverzekering, werkloosheid, pensioenen, kinderbijslag, mindervaliden, statuut van de zelfstandigen.

32 32 Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar Naast de technische regelingen zal aandacht geschonken worden aan de juridische, sociale, politieke en economische betekenis van de sociale zekerheid en aan de historische achtergronden van de bestaande regelingen. Handels- en economisch recht De cursus bestaat uit twee delen. In het eerste deel, het zogenaamde ondernemingsrecht of klassieke handelsrecht worden o.m. de aanknopingspunten van handelsrecht en economisch recht behandeld, de regelen met betrekking tot het statuut van de handelaar, de handelszaak, de handelstussenpersonen, de handelsagentuurwet en de concessiewetgeving alsook het wissel- en chequerecht en het faillissementsrecht en gerechtelijk akkoord. Het tweede deel van de cursus geeft een analyse van het zogenaamde marktrecht, het mededingingsrecht in ruime zin, waaronder het intellectueel eigendomsrecht (merken, octrooien, tekeningen en modellen), het kartelrecht, de vrij verkeer bepalingen en de analyse van de handelspraktijken moeten worden begrepen. Vennootschappen, verenigingen en stichtingen Deel 1: Algemeen vennootschapsrecht, met aandacht voor de verenigingen en de stichtingen. De gemeenrechtelijke vennootschapstypes (maatschap en vennootschap onder firma) worden behandeld als types voor de algemene beginselen. De typologie, en specifieke kenmerken van de verschillende vennootschappen, verenigingen en stichtingen worden behandeld. Het rechtspersoonsbegrip wordt uitgelegd. Aandacht wordt besteed aan de oprichting, bestuur en vertegenwoordiging, alsook ontbinding. Deel 2: Specifieke aandacht voor de kapitaalvennootschappen. Het begrip kapitaal (vorming en behoud) en de vormen van aandelen worden geanalyseerd. Tevens wordt het bestuur (behoorlijk bestuur) van deze vennootschappen en de algemene vergadering toegelicht. Ook de controle, ontbinding, vereffening, fusie en splitsing worden behandeld, alsook de geschillenregeling en de uitkoop. Fiscaal recht De cursus is opgezet als een eerste kennismaking met het belastingrecht. Voor de studenten die zich verder willen toeleggen op het belastingrecht vormt deze cursus een voldoende basis om hun kennis in de Masteropleiding

33 Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar 33 verder uit te diepen. Voor de overige studenten biedt voormelde benadering van het belastingrecht een algemeen kader om de fiscale problemen waarmee zij later mogelijk worden geconfronteerd, te kunnen situeren. Bij de behandeling van de leerstof wordt vrij getrouw de structuur van de verschillende fiscale wetboeken gevolgd. De bedoeling is de student vertrouwd te maken met het gebruik van deze wetboeken, zodat zij later steeds hun weg kunnen terugvinden in het technische en snel evoluerende belastingrecht. Aan de student wordt een zo geactualiseerd mogelijk beeld gegeven van de krachtlijnen van het Belgisch belastingrecht. In het bijzonder komen aan bod de algemene beginselen die het belastingrecht beheersen, de structurele grondregels (toepassingsgebied, grondslag, tarief en procedure) en de basistechnieken die de belangrijkste belastingen kenmerken. Bijzondere aandacht gaat naar de personenbelasting, de vennootschapsbelasting, de BTW, de registratie- en successierechten. Uiteraard wordt het Belgisch belastingrecht gesitueerd in het ruimere kader van het Europees en internationaal belastingrecht. VAARDIGHEDEN Boekhouden en rapporteren In verschillende rechtsvakken wordt rechtstreeks of onrechtstreeks gebruik gemaakt van de principes van het boekhouden, alsook van de rapportering door de ondernemingen van de boekhoudkundige gegevens. Voorbeelden zijn het handelsrecht, het economisch recht, het financieel recht, het vennootschappenrecht en het fiscaal recht. In het eerste deel wordt het vakgebied ingeleid en gesitueerd in het conceptuele en juridische kader. Aan de hand van een eenvoudig voorbeeld wordt de techniek van het dubbel boekhouden verduidelijkt. De verschillende presentatie-, waarderings- en rapporteringsmogelijkheden komen aan bod. In het tweede deel wordt de boekhouding in een ruimer economisch en macro-juridisch perspectief geplaatst. Tenslotte wordt in het laatste deel het boekhoudrecht in relatie geplaatst tot andere rechtstakken.

34 34 Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar 1 practicum te kiezen uit: Practicum Verbintenissenrecht Practicum Staatsrecht Practicum Volkenrecht en volkenrechtelijke instellingen Practicum Recht van de Europese Unie Practicum Gerechtelijk recht Practicum Buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht en risicoverzekeringen Practicum Strafrecht Practicum Strafprocesrecht Practicum Personen- en familierecht Practicum Familiaal vermogensrecht Practicum Bestuursrecht Practicum Bijzondere overeenkomsten Practicum Arbeidsrecht Practicum Socialezekerheidsrecht Practicum Handels- en economisch recht Practicum Vennootschappen, verenigingen en stichtingen Practicum Fiscaal recht Practicum Zakenrecht