Groei is een must voor elk bedrijf HUMAN RESOURCES GENERAL MANAGEMENT SALES & MARKETING ICT LOGISTICS & MANUFACTURING FACILITY MANAGEMENT

Transcriptie

1 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION Magazine for executives & decision makers OCT-NOV 2015 HUMAN RESOURCES War for talent ISSUE GENERAL MANAGEMENT Leadership development is a contact sport SALES & MARKETING Identy & branding ICT Hoe vindt u het juiste ERP systeem? LOGISTICS & MANUFACTURING E-commerce & webshops FACILITY MANAGEMENT Smart packaging FINANCE & LEGAL Familiebedrijven 144 Koen Van Gerven, CEO Bpost Groei is een must voor elk bedrijf EDITORIAL PARTNERS p. 38

2 Outsourcing World Champion 2013 & In 2013, 2014 & 2015, the International Association of Outsourcing Professionals has ranked ISS among the world s best outsourcing service providers. We celebrate this award as an acknowledgment of great service performance. Being great is at the heart of our culture and each ISS individual. Every day our service professionals make a difference and help to facilitate our customers purpose by providing more ease, higher effectiveness and better experiences to people and businesses. We have been around for 100 years, and in order to be around for the next 100 we The brightest stars of outsourcing for the third year in a row will keep on finding new, smarter and more efficient ways to deliver our services through the power of the human touch FACILITY MANAGEMENT CLEANING SUPPORT PROPERTY CATERING SECURITY issworld.com Adv_CXO_2-1_IAOP_Eng.indd /09/ :38:24

3 MEI/JUNI ISSUE 5 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION EDITORIAAL / EDITORIAL WILT U HET JUISTE DOELPUBLIEK BEREIKEN EN UW BUSINESS DOEN GROEIEN? Contacteer ons! Tel: sylvie.scherrens@cxonet.be UITGEVER / ÉDITEUR & DIRECTEUR Dirk Vermant Magazine Print Editie 30 september oktober november december januari februari maart BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION Digital Magazine for executives & decision makers Magazine Digital 2015 GENERAL MANAGEMENT Elk bedrijf heeft beelddenkers nodig LOGISTICS & MANUFACTURING Demand Driven MRP FACILITY MANAGEMENT België neemt voortouw in groene kringloopeconomie FINANCE & LEGAL De kapitaalvermindering in natura Het Nieuwe Werken = geïndividualiseerd werken SALES & MARKETING 7 Trending pricing topics to consider in 2015 ICT IT Security Jules Noten, CEO Vandemoortele 139 Ik wil het record altijd scherper stellen. EDITORIAL PARTNERS WAT BEDRIJFSLEIDERS KUNNEN LEREN VAN AL QAEDA De Amerikaanse generaal Stanley McChrystal moest snel leren toen hij in Irak tegen Al Qaeda vocht. Het Amerikaanse leger was namelijk gewoon om vijanden te bestrijden die een gecentraliseerd commando hadden. Deze keer werden ze - voor het eerst in hun militaire geschiedenis - geconfronteerd met gedistribueerd leiderschap. Al Qaeda gebruikte immers gsm s, video en internet waardoor de informatie onmiddellijk en overal beschikbaar was. Het maakte deze organisatie zeer wendbaar, snel aanpasbaar en dus zeer gevaarlijk. Generaal McChrystal ontwikkelde snel een aanpak om Al Qaeda succesvol te bestrijden. Hij baseerde zich op enkele sleutelprincipes. Toen hij na de oorlog terugkeerde naar de VS en opnieuw in het dagelijkse leven terechtkwam, ontdekte hij dat deze sleutelprincipes een antwoord boden op de uitdagingen waarmee bedrijven vandaag in een haast vloeibare globale economie geconfronteerd worden. Ondernemingen hangen vandaag aan Generaal McChrystal s lippen om van hem te leren. Zijn aanpak is samen te vatten in deze vier punten: - Begrijp de nieuwe omgeving. Deze is getypeerd door: hogere snelheid, interconnecitiviteit van zowat alles (the internet of things), complexiteit, onvoorspelbaarheid en netwerken die silo s vervangen. - Een team van teams. Een organisatie is een netwerk van cellen, waarbij ze geautoriseerd zijn om onafhankelijk te werken. Toch delen ze allemaal het gemeenschappelijk hogere doel. - Gedeeld bewustzijn. Op elk niveau streeft iedereen dezelfde set van doelstellingen na, en iedereen is zich hier ook van bewust. - Aanpassingsvermogen. Wees voorbereid om flexibel te reageren op veranderingen die zich elke minuut kunnen voordoen. LES ENSEIGNEMENTS QUE LE CHEF D ENTREPRISE PEUT TIRER D AL QAEDA Le général américain Stanley McChrystal a dû apprendre vite lorsqu il luttait en Irak contre Al Qaeda. L armée américaine avait l habitude de combattre des ennemis ayant un commandement centralisé. Cette fois, - fait jusqu alors inédit dans leur histoire militaire - ils étaient confrontés à un commandement réparti. Al Qaeda utilisait le téléphone portable, la vidéo et internet, ce qui rendait l information immédiatement et partout disponible. Cela favorisait la flexibilité de cette organisation, son adaptabilité, d où sa dangerosité. Le général McChrystal développa rapidement une approche permettant de lutter avec succès contre Al Qaeda. Il se basa en l occurrence sur quelques principes clés. Rentré au pays après la guerre et de retour dans la vie de tous les jours, il découvrit que ces principes clés apportaient une réponse aux défis lancés actuellement aux entreprises dans un marché global devenu quasiment liquide. Aujourd hui, les entreprises sont suspendues aux lèvres du général McChrystal afin d en tirer un maximum d enseignements. Son approche se résume en quatre points: - Comprendre le nouvel environnement. Celui-ci se distingue par plus de rapidité, l interconnexion entre toute chose (the internet of things), la complexité, l imprévisibilité et les réseaux en remplacement des silos. - Une équipe composée d équipes. Une organisation est un réseau de cellules qui sont autorisées à fonctionner indépendamment. En même temps, elles partagent un objectif supérieur commun. - Conscience partagée. Tout le monde à tous les niveaux poursuit le même ensemble d objectifs, et tout le monde en est conscient. - Capacité à s adapter. Soyez préparé à réagir de manière flexible aux changements qui peuvent se produire chaque minute. Onze huidige organisaties zijn gebouwd om te functioneren in voorspelbare economische patronen. Dit werkte prima in het verleden. Het gedistribueerd leiderschap van Al Qaeda toont dat het ook anders kan. Vandaag zijn vele organisaties echter te traag en niet wendbaar genoeg. Hun kwetsbaarheid ten opzichte van bedrijven die deze nieuwe basisprincipes wel omarmen, wordt met de dag duidelijker. Nos organisations actuelles sont développées pour fonctionner suivant un canevas économique prévisible. Cela fonctionnait bien par le passé. Le commandement distribué d Al Qaeda a démontré qu il est possible de procéder autrement. Aujourd hui, beaucoup d organisations sont trop lentes et pas assez manœuvrables. Leur vulnérabilité par rapport aux entreprises qui, elles, appliquent ces nouveaux principes, devient chaque jour plus évidente. ADVERTEERDERSLIJST Atlantae p.31 - Base p.45 - BNP Paribas Fortis p.77 - DHL p.84 - DKV p.75 - EFQM p.55 - Eurofiber p.35 - Fost Plus p.71 - ISS p.2 - KLM p.27 - KPMG p.82 Ondernemers voor ondernemers p.33 - Profiles p.15 - The Coaching Square p.43 - Trends Top p.40 - Val-I-Pac p.66 - ViCre p.12, 37 - Volkswagen p.73

4 6 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION 7 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION Magazine for executives & decision makers 50 ICT Multimedia 15 HUMAN RESOURCES Expert Group Human Resources Thema artikel: War for talent Over jongeren, buitenlanders en branding Expert Group ICT Thema artikel: ICT Infrastructuur Klassieke ICT infrastructuur staat onder druk Thema artikel: ERP ERP voor discrete productie Column Gella Vandecaveye Tegenslagen relativeren door te sporten Bi-Monthly Headlines Reeks Jonge ondernemers (3) Vol ambitie groeien tussen de grote spellers GENERAL MANAGEMENT Global Grand Tour Leadership Development is a contact sport Expert Group General Management Thema artikel: Business Travel Business + leisure = bleisure 62 LOGISTICS & MANUFACTURING Vlerick Business School: nieuwe motor voor winstgevende groei Expert Group Logistics & Manufacturing Thema artikel: E-Commerce & webshoplogistiek Is er nog hoop voor Belgische e-tailers? Bi-Monthly Headlines Nieuwsbrief OTM: De Union Customs code Bi-Monthly Headlines CXO LINK - Asset Management (12): ISO norm als inspiratiebron en toetssteen Coverstory: Koen Van Gerven, CEO Bpost Groei is een must voor elk bedrijf AMS: Met de (mode)voeten op de grond 67 FACILITY MANAGEMENT De strategische waarde van de facility manager Expert Group Facility Management Thema-artikel: Smart Packaging Verpakking kan een merk maken of kraken Executive Sponsor engagement Business Innovation Materialize et Odoo sont des symbols du potentiel d innovation CXO LINK - Business Transformation (3) Enjoy the repeat 76 AUTO & LIFESTYLE Boekbesprekingen Richard Branson: The Virgin way Johan Lambrecht: Small is great 42 SALES & MARKETING Expert Group Sales & Marketing Thema artikel: Mobiele communicatie Mobiel werken wordt stilaan de norm Bi-Monthly Headlines Reeks (11): Identity & Branding Merkgeoriënteerdheid laat hogere winstcijfers zien Auto: Audi Q Auto: Renault Espace Cocreatie: platform voor wie stem wil laten horen FINANCE & LEGAL Expert Group Finance & Legal: Thema artikel: Familiebedrijven en financiering Kwart van de familiebedrijven staat voor een overname

5 8 9 BUSINESS MAGA ZINE ON INNOVATION, LE ADERSHIP, STR ATEGY AND VISION RAAD DER WIJZEN CONSEIL DES SAGES BOARD OF THE WISE BUSINESS MAGA ZINE ON INNOVATION, LE ADERSHIP, STR ATEGY AND VISION ALGEMENE DIRECTIE GROTE ONDERNEMINGEN Frédérique Bruggeman Managing director Robert Half België en Luxemburg The Board of the Wise is a group of entrepreneurs, general managers and directors of SME s, multinationals and non-profit organisations who decided to join the CxO community. In both CxO Magazine Print and CxO Magazine Digital the members of the Board of the Wise are sharing their knowledge and inspiring vision through interviews and articles. ERELID RECENT TOEGETREDEN LID BESTUURDERS COMMUNITIES Luc Opdebeeck Country Manager, Hewlett-Packerd Belgium Kris Cloots Country manager ISS Esmeralda Peleman CEO Unibind Luc Deflem CEO Securex Jan Ronsse Country Leader Oracl Ron Embrechts Algemeen directeur Care Jean-Paul Van Avermaet Managing director G4S Belgium & Luxemburg Jean-François Guerrier Ludo Langen Walter Van den Bossche Alain Vandenbrande Managing director Fujitsu Technology Solutions CEO Eandis Site manager DSV Solutions CEO Facilicom Services Group Peter Lauwers Head of KPMG Advisory Danny VandeVyver Managing director Unify Belgium & Luxemburg Ronnie Leten Tom Meeus Hedwig Maes Sonja Van Dorslaer Koen Van Gerven Rik Vanpeteghem President & CEO Atlas Copco General manager Asendia Belgium CEO Federale Verzekering CEO Bpost President EMEA Rockwell Automation CEO Deloitte Belgium ALGEMENE DIRECTIE COMMUNITIES Eddy Bruyninckx Afgevaardigd bestuurder Havenbedrijf Antwerpen Antoon De Proft Voorzitter raad van bestuur IMEC Prof. dr. Marc De Vos Directeur Itinera Institute Dirk Fransaer Afgevaardigd bestuurder Vito Marion Debruyne Decaan Vlerick Business School Ingrid Lieten Vlaams parlementslid Paul Matthyssens Decaan Antwerp Management School Claire Tillekaerts Algemeen directeur Flanders Investment & Trade Raymonda Verdyck Afgevaardigd bestuurder Gemeenschapsonderwijs Frank Van Massenhove Directeur FOD Sociale Zekerheid Bruno van Pottelsberghe Dean Solvay Brussels School Cathy Berx Gouverneur Provincie Antwerpen Bernard Caprasse Gouverneur Provincie Luxemburg Lodewijk De Witte Gouverneur Provincie VlaamsBrabant Marc Lambotte CEO Agoria Tom Meeus CEO Federale Verzekering Herman Reynders Gouverneur Provincie Limburg Koen Valgaeren Algemeen directeur Vlaams Instituut voor Mobiliteit Patrick Van Lijsebetten CEO Atlantae Karel Vinck Coordinator at the EU Commission Olivier Willocx Gedelegeerd bestuurder BECI ALGEMENE DIRECTIE KMO S BESTUURDERS GROTE ONDERNEMINGEN Noë Denecker Bestuurder Honda Europe Roger Kesteloot Directeur Generaal, De Lijn Luc Van den Brande Voorzitter Raad van Bestuur VRT Eugène Beckers Eddy Bonne Voorzitter ABRA Algemeen directeur The Reference Luc Hellemans Eddy Helsen Wim Hoeckman Chairman Zenitel Gonzales Stubbe Erwin De Weerdt Rudi Deruytter CEO DATEX-CKV-Goffin Kredieten Anneleen Desmyter CEO QRF Danny Devriendt General Manager Mediabrands Belgium François Goddet CEO at Zenith Optimedia Viv Hermans Jan Heiremans Johan Sneyers Geert Stienen President & Founder Belgian Relocation Center bvba Managing director StepStone CEO ViCre CEO Victor Buyck Steel Construction Erwin Jansen Managing Director, These Days Burt Riské Managing director B-information Gert Roeckx Jorik Rombout CEO Unisys Zaakvoerder Rombit Willy Van Overschée Bruno Verhofstede Marleen Smekens Managing partner Mentorprise Algemeen directeur Val-I-Pac CEO Agidens International ONDERNEMERS KMO S CEO Groep S Arn Borstlap Christophe Cherry Country director Atradius Belux Eric Verrept Administrateurgeneraal Vlaamse Gemeenschapscommissie CEO Arcadis CXO EDITORIAL EXPERTS Anja Cappelle Gabriël Fehervari Zaakvoerder Worldlinx Nicolas Saverys Ann Vancoillie Gedelegeerd bestuurder Creaplan Paul Van de Perre CEO Caesar Real Estate Fund Pascale Van Damme General manager Dell Luc Van den Bossche Voorzitter Raad van Bestuur Optima Global Estate CEO CIMCIL Onafhankelijk bestuurder en Consultant in Bedrijfsstrategie Walter Vermeeren Managing director Nova Group Hans Wilmots CEO BDO Gedelegeerd bestuurder Exmar Chris Wuytens Managing director Acerta

6 10 11 BUSINESS MAGA ZINE ON INNOVATION, LE ADERSHIP, STR ATEGY AND VISION BUSINESS MAGA ZINE ON INNOVATION, LE ADERSHIP, STR ATEGY AND VISION CxO EXPERT GROUPS SALES & MARKETING ICT FACILITY MANAGEMENT HUMAN RESOURCES FINANCE & LEGAL Jos Verhoogen LOGISTICS & MANUFACTURING Grit Adriaenssens Nathalie Arteel Piet De Grauwe Sales & Customer Services Director DHL Parcel Commercieel directeur Arteel Recognition Solutions Marketing manager Cofely Services Jurgen De Wever Véronique Fauconnier Dirk Hendrickx Marketing Manager Siemens Business Development Director Nova Relocation Dirk Momont Steve Muylle Stéphane Thiery Sr. Sales Director Western Europe Oracle Belgium Professor of Marketing Partner of Vlerick Business School Vice President EMEA Barco Directeur du Marketing de la Mobilité durable TEC Peter Bal CIO Wabco Vehicle Control Systems Geert Christiaens Chris Borremans General manager European IT Komatsu Europe Jan Buys IT Manager Accor Hotels Belgium Manager IT Services and Business Processes Tiense Suikerraffinaderij Christiaan De Backer CIO Tom Tom Group Prof. dr. Steven De Haes Jan Dobbenie Catherine Hellebaut Christophe Huygens Vice President Retail & Mid Market ENI Regional Business Service, ERP & IT Leader Benelux 3M Benelux Director Knowledge & Research AMS Professor KU Leuven Dave Bellekens Logistiek directeur Multipharma Mike Callens Jürgen Berckmans Robert Boute Supply Chain Director Danone Ass. Prof. of Operations Management Vlerick Business School Exploitatie verantwoordelijke Decathlon Benelux Erik Chabot Suzy Costers Steve Calmein Vice President Sourcing Atlas Copco Airpower nv Oilfree Air Division Business Unit Manager Logistics Honda Europe Nik Delmeire Liesbet De Munck Nationaal voorzitter O.T.M. D emand Planning Coordinator WEZ AB-Inbev VP Belgium PICS Jos Marinus President VIB Erik Aerts Facility manager Johnson Controls Mieke Loncke Directeur IFMA Sébastien Berlanger Jeroen Boon Erik Boone Facilities-ProjectsRisks Floré Group CFO Gosselin Group Stephane De Klerck Frank Geets Guy De Roover Ann Troch Koen Van Haelst Facilities manager Coca-Cola Enterprises Belgium Building Infrastructure Manager The Brussels Airport Company Facility Manager JACOBS DOUWE EGBERTS BE Administrateurgeneraal Agentschap voor Facilitair Management Directeur facilitaire diensten Provinciebestuur Antwerpen CFO Esselte Matthew Fite CFO Randstad België & Luxemburg Sylvain dal Vecchio Prof. dr. Peggy De Prins Koen Dewettinck Walter Engels Docent en academisch verantwoordelijke HRM AMS Ass. Prof. of HRM Director part-time MBA programme Vlerick Business School Patrick Descamps Rudi De Winter Raymond Evens Sabine Gekiere Bart Janssens Denise Laros Luc Janssens Johan Lambrecht Astrid De Lathauwer Kris Coppens Finance Director Bosal Benelux CFO EOC Belgium Financieel directeur Aveve Finance Director Belgium & Luxemburg Fujitsu Technology Solutions CFO Van Laere HR manager DHL Global Forwarding (Belgium) HR WorldwideOntex hoogleraar KU Leuven, Campus Brussel Sonia Frey Johan Vanden Bergh Marketing manager KIA Motors Belgium Patrick Van der Avert Manager Corporate Communications & Marketing Belux Atradius Credit Insurance Peter Van Eycken Sales Director BeLux Unify Communications Christiaan Peeters IT Manager, Arteco - Total België Christiaan Polet Departementshoofd ICT UZ Gent Wim Schollaert ICT Manager Gates Europe Luc Peeters Supply Chain Director Nutricia-Milupa Belgium Marc Slegers VP Telenet Procurement & Supply Chain Alex Van Breedam Prof. KU Leuven en Universiteit Antwerpen Theo Casteels Facility Manager Atlas Copco Paul Lievens CFO Ondernemingen Jan De Nul Philippe Maeckelberghe CFO Deceuninck Marketing & Sales Manager Bulo Office Furniture Anne Van Gils Marketing manager Gosselin Group Ward Van Rijckeghem Marketing Com munications Manager Volvo Cars Belux Kalman Tiboldi CIO TVH - Thermote & Vanhalst Freddy Van den Wyngaert CIO Agfa-Gevaert Group Stijn Viaene Ass. Prof. of Management Information Systems Partner of Vlerick Business School Nico Vandaele Prof. dr. KU Leuven Johan Van Den Broeck Head of Supply Chain and Procurement bij Ineos ChlorVinyls LVM Jan Willem Ruinemans Paul Vermeylen CEO ZF Wind Power Antwerpen NV Commercial Manager Marsh Regine Slagmulder Ass. Prof. of Accounting & Control Partner of Vlerick Business School Directeur personeel en organisatie Campina Belgium Marc Van Hoecke Geert Van Hootegem Annick Verhalle Director Marketing & Strategy Benelux TNT Express Ann De Ryck HR Director Generali Belgium Kristian Vandenhoudt HR Manager Atlas Copco Directeur Financieren Aquafin Wouter Van Linden Hoogleraar KULeuven HR Director KPMG Tine Verweire Vicky Welvaert Marc Van Gastel Head of Department Invest FIT Director Human Resources Ricoh Belgium Steven Vansnick HR manager Gosselin Group Johan Maes Linda Verdonck Sales manager Ricoh Belgium Patrick Muylle Directeur personeelsbeleid De Lijn HR Counsel KPMG Arnold Van Garsse HR Dept. Director McDonalds Belgium HR Manager Aveve HR Director Accorhotels Belgium & Luxemburg HR Director Asco Industries Joris Verweij Jan Vroemans Financial Director Alken-Maes Marketing manager Jaguar Land Rover Belux Anneleen Wouters HR Director Caterpillar Belgium

7 THE WAR FOR TALENT OVER JONGEREN, BUITENLANDERS EN BRANDING Al enkele jaren hebben ondernemingen het moeilijk om de juiste mensen aan te werven. Bedrijven moeten daarom zichzelf sterker in de markt zetten om op te vallen, al hoeft er van een war for talent geen sprake te zijn. LEES VERDER OP PAGINA 14 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION HUMAN RESOURCES PAGINA 13 Over jongeren, buitenlanders en branding PAGINA 16 Column Gella Vandecaveye PAGINA 18 Vol ambitie groeien tussen de grote spelers vicre.eu CXO EDITORIAL EXPERTS Making innovation happen. Bruno Koninckx Goele Geeraert CxO EXPERT GROUP HUMAN RESCOURCES Innovation is simple, but not easy a simple enough concept, but a significant challenge to consistently deliver. Innovation is much more than the latest technology, unique new product or service, or smart marketing strategy. And it rarely happens by chance. Making innovation happen isn t always a happy experience. It is often a grinding, uphill battle. ViCre knows what it takes to take innovation to the next level. We help you unleash the full power of your organisation, and build the right culture enabling your people to add more value and deliver outstanding results. By working on both individual and organizational creativity mechanisms we can achieve the highest level of innovation performance. If you want to step up your efforts in innovation but do not know how this can be embedded in your business, we definitely should talk. Just us at innovation@vicre.eu and we ll plan a first discovery meeting. Prof. dr. Peggy De Prins Docent en academisch verantwoordelijke HRM AMS Sonia Frey Directeur personeelsbeleid De Lijn Koen Dewettinck Ass. Prof. of HRM Director part-time MBA programme Vlerick Business School Patrick Muylle Directeur personeel en organisatie Campina Belgium Walter Engels HR Manager Aveve Kristian Vandenhoudt HR Manager Atlas Copco Raymond Evens HR manager DHL Global Forwarding (Belgium) Marc Van Hoecke HR Counsel KPMG Sabine Gekiere HR Dept. Director McDonalds Belgium Geert Van Hootegem Hoogleraar KULeuven Bart Janssens HR manager Gosselin Group Wouter Van Linden HR Director KPMG Denise Laros Linda Verdonck HR manager Ricoh Belgium Astrid De Lathauwer HR Worldwide- Ontex Tine Verweire HR Director Accorhotels Belgium & Luxemburg Ann De Ryck HR Director Generali Belgium Vicky Welvaert HR Manager Asco Industries info@vicre.eu Anneleen Wouters HR Director Caterpillar Belgium

8 14 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION 15 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION HUMAN RESOURCES Thema - artikel WAR FOR TALENT Eric Bober EXECUTIVE SUMMARY Volgens VDAB is het aantal vacatures in stijgende lijn. Alleen is het aantal kandidaten min of meer gelijk gebleven. Ondernemingen moeten daarom andere manieren zoeken om hun vacatures in te vullen. Een sterke marktpositie hebben is essentieel in de zoektocht naar nieuw talent. info@cxonet.be De Belgische arbeidsmarkt lijkt nog steeds onder druk te staan. Volgens VDAB neemt het aantal vacatures maand na maand toe, Ondernemingen willen weer mensen aanwerven. De crisis die de wereld jarenlang in zijn greep had, lijkt dus voorbij. Echter, veel vacatures raken moeilijk ingevuld. Bovendien blijft het aantal werkzoekenden min of meer gelijk. Volgens VDAB ontstaat er dus een schaarste aan kandidaten. Sommige, heel specifieke profielen zijn gewoonweg moeilijk te vinden. Daarom zoeken bedrijven steeds meer op andere manieren naar talent. WAR FOR TALENT? Bij het thema war for talent laat ik mij inspireren door Paul Hofheinz, voorzitter van de Lisbon Council (tijdens deze conferentie in 2000 bepaalden de leiders van de Europese Unie een strategie om van Europa s werelds grootste economische macht te maken, nvdr.), vertelt Ingrid Walry, CEO van callcenter Sebeco. Hij stelt in een beleidsaanbeveling aan de nieuwe Europese Commissie dat Europa een lerende samenleving moet zijn, waaraan zoveel mogelijk mensen moeten kunnen deelnemen. En belangrijker nog dan technologische kennis, is de mogelijkheid die mensen moeten hebben om creatief te leren denken en daarmee tot nieuwe manieren van organiseren en samenwerken kunnen komen. Daarbij moet Europa vooral zorgen dat kennis niet het voorrecht is van de elite. Het is een mooie term, maar het woord oorlog geeft mij het idee dat het iets tijdelijks is, vertelt Wouter Van Linden, HR Director bij KPMG en lid van de CxO Expert Group Human Resources. Voor mij is dat niets tijdelijks, maar iets waar we als organisatie constant van wakker moeten liggen. Vandaag draait het vooral om hoe je deze mensen vindt. Dus hoe ga je de branding organiseren, hoe ga je het rekruteringsproces organiseren en welke kanalen ga je gebruiken? LANGE ZOEKTOCHTEN Hoewel meer en meer bedrijven actief op zoek gaan naar nieuwe medewerkers, raken toch veel vacatures moeilijk ingevuld. Een vaak aangehaalde reden hiervoor is dat ondernemingen tegenwoordig te specifieke en dus zeldzame profielen zoeken: mensen met verschillende specialismen die al enige jaren ervaring hebben. Deze mensen zijn echter schaars. Ook het Belgische systeem van uitkeringen droeg hieraan bij. Droeg, want de regeringen van Elio Di Rupo en Charles Michel hebben dit drastisch ingeperkt, met grote protesten tot gevolg. Genereuze uitkeringen leiden tot langere zoektijden en hogere werkloosheid, Wouter Van Linden, HR Director bij KPMG en lid van de CxO Expert group HR: Het woord oorlog geeft mij het idee dat het iets tijdelijks is. voegt Ingrid hieraan toe. De vragen waarom hebben zo veel mensen geen job, terwijl er tegelijkertijd talrijke vacatures zijn? en hoe beïnvloedt het economische beleid de werkloosheid? verdienen focusgerichte aandacht opdat organisaties slimmer en sociaal innovatiever zouden gaan werken. Op dit moment wordt het gevecht gewonnen door de arbeidsmarkt. Gelukkig is het risiconiveau te overzien. Zolang de arbeidsmarkt aan de winnende hand is, is sociaal innoveren van organisaties een belangrijke vereiste. Een mogelijke aanpak is inzetten op de opleiding van jongeren, die aan het begin van hun carrière staan. Dit kan op verschillende manier, gaande van IBOcontracten (Individuele Beroepsopleiding) tot heuse internships. Iets wat bijvoorbeeld KPMG al enkele jaren doet: Wij geven afgestudeerde jongeren van 22 à 23 jaar een gerichte vorming binnen de firma, vertelt Wouter. Daar kruipt natuurlijk tijd in. En hen door te laten groeien evolueren zij in die gespecialiseerde richtingen. Laat ons de mensen zelf vormen en hen hier de kansen bieden door te groeien, in plaats van te zoeken naar het schaap met 5 poten. ZOEKEN BUITEN BELGIË Omdat vele vacatures moeilijk ingevuld raken, kijken bedrijven ook vaker over landsgrenzen om nieuwe Bij het thema war for talent laat ik mij inspireren door Paul Hofheinz, voorzitter van de Lisbon Council, zegt Ingrid Walry, CEO van callcenter Sebeco. mensen aan te werven. Ondernemingen die internationaal actief zijn kunnen bijvoorbeeld een vacature publiceren in de kantoren in andere landen. Of zij laten werknemers van andere kantoren tijdelijk overkomen. Wouter Van Linden: Om piekperiodes te overbruggen laten wij bijvoorbeeld dit jaar een tiental Nieuw-Zeelanders overkomen. Wanneer het hier druk is, is het bij hen net rustig. Die mensen vinden het natuurlijk fantastisch om een paar maanden naar Europa te komen, in het weekend kunnen zij een beetje rondreizen. Al blijft migratie een heikel punt. Belgen wantrouwen deze inwijkelingen, we zijn bang dat zij onze plaatsjes komen inpikken en profiteren van onze sociale voordelen. Maar dat hoeft niet zo te zijn, migranten zijn een mogelijke oplossing zijn voor de vergrijzing. Sinds 2007 is arbeidsmigratie voor het eerst sinds ruim 30 jaar het belangrijkste migratiemotief van niet-belgen, zegt Ingrid. In het licht van de toenemende vergrijzing behoort het tot de rol van de overheid om een eenvoudig macro-economisch model te ontwikkelen om de consequenties van een toename van jonge migranten voor het pensioenstelsel en de welvaartsstaat te doorzien. Daarbij is het ook belangrijk dat wij meer investeren in scholing en integratie van immigranten. KEN JE MERK Sterk in de (arbeids)markt staan is daarom cruciaal bij de zoektocht naar nieuwe medewerkers. Bedrijven moet investeren in het uitbouwen van hun merk, zowel naar hun medewerkers als naar de buitenwereld toe. Jouw visie, missie en strategie zijn belangrijk, je moet ze concreet maken voor de medewerkers, zowel op individueel vlak als in groep, en je moet ook zorgen dat je medewerkers daar in mee zijn, vertelt Wouter. Tevreden werknemers zijn immers geëngageerde werknemers en zijn het beste uithangbord voor een organisatie. Iets waar KPMG sterk op inzet: Mijn grootste bron voor geschikte kandidaten zijn vooral de collega s van de departementen zelf die ervoor zorgen dat wij voldoende op de markt aanwezig zijn. Op die manier enthousiasmeren zij anderen om voor KPMG te werken. Op die manier hoeft er geen war for talent te zijn, tevreden mensen blijven én ze zorgen ervoor dat het bedrijf aantrekkelijk is voor nieuwe collega s. En er zijn nog andere voordelen. Een juist evenwicht tussen de belangen van de organisatie en de creatie van actieve gemotiveerde jobs leidt automatisch tot kostenbesparing, risicobeheersing, wendbaarheid voor de organisatie en genereert de juiste aandacht voor het lerend, creatief en innovatief vermogen, het gedrag, de weerbaarheid en het welbevinden van de medewerkers, besluit Ingrid Walry. Uw ICT voor een vaste prijs per maand. Betrouwbaar. Transparant. Zonder zorgen. computerverhuur leasing cloud oplossingen cloud back-up Office 365 ICT services & rental provider ICT helpdesk ICT outsourcing ICT beheer security hardware support

9 16 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION COLUMN REGISTER YOUR SEAT NOW GELLA VANDECAVEYE DATE: DECEMBER THEME: GROWTH STRATEGIES VENUE: HILTON HOTEL ANTWERP SPEAKERS SPEECH COACH: FILIP MUYLLAERT TEGENSLAGEN RELATIVEREN DOOR TE SPORTEN Herman Toch Auteur Happy Profit Fixing the plane while flying Johan Lambrecht Hoogleraar KU Leuven, Campus Brussel Growth Strategies? They don t exist! MEET THE CXO TABLE MASTERS Adjiedj Bakas Trendwatcher (NL) Are you ready for slowbalisation? Hans Suijkerbuijk CEO Wolters-Kluwer Transforming a classic business for growth Pieter Herremans Director Management Consulting KPMG The discipline of market leaders Anthony Van de Ven Partner KPMG The discipline of market leaders Dat bewegen en sporten goed zijn voor het lichaam, is algemeen bekend. Dat het goed is voor de geest, dringt nu ook door tot de wetenschap en de bedrijven. Als je lichamelijk sterker wordt,... word je... ook geestelijk sterker. Je merkt het op het werk, mensen die sporten zijn door de band actiever, meer bevlogen en pakken hun taken energieker aan. Mensen die sporten kunnen volgens mij beter om met tegenslag, omdat sport veerkracht geeft. Ik heb al vaak gemerkt dat sport iemand recht houdt in moeilijke tijden. geen op dat moment even niet zo fijn voelt, me toch zal helpen uiteindelijk verder te komen. En tijd verzacht de emoties van welke aard dan ook. Willy Van Overschée CEO CIMCIL Luc Van den Brande Voorzitter Raad van Bestuur VRT Eddy Helsen CEO ViCre Paul Matthyssens Decaan Antwerp Management School Danny VandeVyver Managing Director Unify Belgium & Luxemburg Paul Van de Perre CEO Caesar Real Estate Fund Tegenslag kan van alle dag zijn. Net wanneer je denkt je leven op de rit te hebben, komt er iets om de hoek kijken wat het verstoort. En wanneer er dingen mis gaan is het soms lastig om positief te blijven. Maar hoe blijf je positief? Je kan op twee manieren omgaan met tegenslagen. Je kan emotioneel reageren, huilen en stresseren. Of je kan er rationeel mee omgaan. Na mijn nekongeval probeerde ik rationeel te analyseren: oplossingen zoeken, tussendoelen stellen en een plan uitdokteren. Achteraf heb ik mezelf de tijd gegeven om mijn emoties te plaatsen. Judo is in die zin een mooie metafoor van het leven: het is een sport van vallen en weer opstaan. Wanneer je een tegenslag weet om te keren in een leermoment zal je er uiteindelijk sterker van worden. Je groeit ervan als persoon, voelt je sterker en kan de wereld weer aan. De tegenslag zal je een sterker mens maken. Met andere woorden, probeer een tegenslag om te keren tot iets positiefs. Sport is daarin een belangrijke factor. Het helpt mij enorm om te beseffen dat het- Ook de opvoeding speelt een rol in de manier waarom je met tegenslag omgaat. Mijn ouders waren beiden harde werkers en geloofden altijd in een goede afloop, ook in hun zwartste momenten. Ik zal nooit de wijze raad van mijn vader vergeten over hoe om te gaan met moeilijke situaties. Hij zei: temporiseer even, neem afstand en slaap er eens over, de nacht brengt raad. Met andere woorden: relativeer de tegenslag. Dat is ook zo. Een fatale afloop is de grootste tegenslag, maar zolang het niet fataal is, kan je verder. Veel succes! Gella Vandecaveye Tweevoudig wereldkampioene judo, dubbel Olympisch gemedailleerd en lid van de IJF Hall of Fame. Jorik Rombouts Zaakvoerder Rombit Jan Heiremans Managing Director StepStone Patrick Van Lijsebetten CEO Atlantae Kris Cloots Country Manager ISS Anja Cappelle Algemeen directeur The Reference This is not a typical management congress The CxO Leadership Forum is an interactive congress: short presentations followed by lively debates in small groups of experts, magazine readers and everyone specialized and/or interested in the subject. REGISTER NOW Walter Vermeeren Managing Director Nova Group

10 18 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION 19 REEKS JONGE ONDERNEMERS (3) IN SAMENWERKING MET JCI VLAANDEREN BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION HUMAN RESOURCES VOL AMBITIE GROEIEN TUSSEN DE GROTE SPELERS Eric Bober Dit jaar viert Race Productions zijn 25 e verjaardag. Opgericht in een garage wist het merk achter de gekende Ridley Bikes een ijzersterke reputatie op te bouwen. Op deze fietsen maken onder andere toprenners Andre Greipel en Kevin Pauwels furore. In dit derde deel van de reeks Jonge ondernemers vertelt oprichter Jochim Aerts zijn verhaal. Ons motto luidt: There are always better ways. Jochim Aerts, oprichter van Race Productions, werd in 2011 tot beste Jonge Ondernemer van Vlaanderen gekozen. Jochim Aerts (JA): Deze zomer vierden we het 25-jarig bestaan van Race Productions. Thuis in de garage begon ik met het bouwen en lakken van frames, oorspronkelijk voor de lokale fietsindustrie. Vanuit mijn eigen ervaringen als renner voelde ik aan dat de fietsen die toen op de markt waren, niet aan de vereisten voldeden om topprestaties af te leveren. En dus ging ik op zoek naar andere vormen en materialen om betere racefietsen te produceren. Zo is in 1997 uiteindelijk ons eigen merk Ridley Bikes ontstaan. MET WELKE PROJECTEN BENT U MOMENTEEL BEZIG? JA: Onze doelstelling is vanaf het begin dezelfde gebleven, namelijk het maken van de beste fietsen op de markt. Ons motto bij Ridley luidt there are always better ways. Daarom blijven we ook inzetten op innovaties. De laatste twee decennia werden grote stappen gezet met eerst de overgang van staal naar aluminium en later naar carbon. De laatste jaren staat aerodynamica hoog op onze lijst. Momenteel wordt er door het open innovatiecentrum Flanders Bike Valley (waarvan Ridley Bikes mee aan de wieg stond) zelfs gebouwd aan een gespecialiseerde windtunnel op ons bedrijfsterrein. Een voorbeeld van de fiets van de toekomst IN 2011 WERD U VERKOZEN TOT BESTE JONGE ONDERNEMER VAN VLAANDEREN. WAAROM DENKT U? JA: Ik denk dat ze vooral rekening hielden met de snelle groei van het bedrijf. Op 20 jaar tijd groeide Race Productions uit van een eenmanszaak in een garage tot een speler met internationale bekendheid. WAT BETEKENDE DEZE PRIJS VOOR U EN UW BEDRIJF? JA: We hebben een lange weg afgelegd, en die was niet altijd even gemakkelijk. Maar als je dan zo n belangrijke prijs als die van Vlaamse Jonge Ondernemer van het jaar in ontvangst mag nemen, is dat toch een bevestiging dat we met z n allen goed bezig zijn. Ik zie deze prijs dan ook als een beloning voor mijn familie die mij altijd steunt en onze werknemers die zich onvoorwaardelijk inzetten voor het bedrijf. WELKE DOELEN ZET U VOOR DE TOEKOMST? JA: We willen ons bestaansrecht tussen de grote multinationals blijven bevestigen. Momenteel zijn we nog vaak de kleine David die tegen de reus Goliath vecht. Dan hebben we het vooral over budgetten voor promotie en marketing. Je mag dan nog zo n goede fietsen bouwen, aan het einde van de rit is het nog steeds de bedoeling dat de consument deze ook koopt. Ridley is intussen een gekend merk met een uitstekende reputatie, wat maakt dat we wel ons mannetje kunnen staan. Maar het is een werk van lange adem om op vlak van naambekendheid op gelijke hoogte te komen met grote spelers zoals Specialized of Trek. HOEVER KAN MEN NU AL GAAN BIJ HET MAKEN VAN FIETSEN? JA: We slagen er in om frames, inclusief voorvork, te produceren die vlot onder de grens van 1 kilogram blijven. De echte revoluties op het vlak van gewicht en aerodynamica lijken op het eerste gezicht achter de rug. Maar zelfs in een wedstrijd van 300 kilometer kan elke seconde winst van belang zijn. Daarom blijven we steeds zoeken naar verbeteringen. Op korte termijn zullen bijvoorbeeld 3D-geprinte materialen een belangrijke plaats veroveren. HOE ZIET DE FIETS VAN DE TOEKOMST ER VOLGENS U UIT? JA: Qua design zal personalisatie steeds verregaander worden. Meer en meer wordt de fiets een attribuut waarmee een individu in de hedendaagse samenleving zijn eigenheid kan uitdrukken. Voor velen is de fiets al lang veel meer dan een hulpmiddel om van punt A naar punt B te gaan. Verder bestaat er geen twijfel over dat e-bikes hun weg zullen vinden in ieder segment van onze sector. Stilaan geraken we af van de De fiets is veel meer dan een transportmiddel geworden gedachte dat e-bikes enkel voor een ouder publiek zijn. In het vlakke Vlaanderen vergeten we wel eens dat het niet overal zo makkelijk fietsen is als bij ons. Ook wij onderzoeken op dat vlak volop de noden en mogelijkheden. WELKE BEPERKINGEN ZIJN ER? JA: Er wordt steeds vertrokken vanuit onze kennis. Zo worden e-bikes gebouwd aan de hand van de vormgeving van fietsen zoals we die kennen. Maar door de elektromotor en de zware batterij, komt het zwaartepunt van een e-bike elders te liggen, waardoor ook het rijgedrag verandert. Maar ook de grootte van zowel motor als batterij vormen soms een obstakel. Daarnaast houden we nauwgezet de vorderingen op het vlak van capaciteit/actieradius in de gaten. To be continued! JCI VLAANDEREN JCI is een wereldwijde organisatie van jonge, ondernemende mensen tussen 18 en 40 jaar, gedreven door een gezond idealisme met leden die groeien door engagement in creatieve projecten en gaandeweg leiderschap en ondernemerszin ontwikkelen. JCI Vlaanderen telt ongeveer 850 leden, verdeeld over 40 lokale afdelingen. Meer informatie vindt u via CxO Cycling Quarterly De uitgebreide versie van dit interview kunt u binnenkort lezen in CxO Cycling Quarterly, de nieuwe kwartaalbijlage van CxO Magazine. Meer informatie hierover vindt u via EXECUTIVE SUMMARY Dit jaar viert Ridley Bikes haar 25e verjaardag. Begonnen als eenmanszaak in de garage, heeft het bedrijf in die tijdspanne internationaal een sterke reputatie opgebouwd. Oprichter Jochim Aerts blikt tevreden terug op het verleden, maar is ook vol ambitie voor de toekomst. Deze reeks komt tot stand in samenwerking met JCI Vlaanderen. info@cxonet.be

11 20 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION 21 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION HUMAN RESOURCES PASCALE NAESSENS IN SAN MARCO VILLAGE 21 september Feest in San Marco Village. Het bedrijf dat Johnny Crijns tien jaar geleden startte, viert zijn verjaardag in stijl. Leden van de CxO Raad der Wijzen en Expert Groups vierden gezellig mee. Tijdens een grootse gala-avond begeesterden topsprekers zoals Wouter Torfs en Pascale Naessens het publiek met hun ideeën over het werken van vandaag. Vooral Pascale Naessens maakte indruk met haar tips over gezond eten. Het publiek hing aan de lippen van deze grande dame van de Belgische culinaire wereld. Een topavond in San Marco! Photo Bart Vercammen

12 22 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION GLOBAL GRAND TOUR: SENIOR MANAGERS MEET WORLD AUTHORITIES CxO Redactie EXECUTIVE SUMMARY During the Global Grand Tour in Brussels, senior managers have the opportunity to meet world authorities of the best European business schools. CxO Magazine spoke with Derek Deasy, Affiliate Professor, Organisational Behaviour from Insead. LEADERSHIP DEVELOPMENT IS A CONTACT SPORT Global organizes, in partnership with CxO Magazine, The Grand Tour. During this annual event in Brussels, senior managers have the opportunity to meet world authorities of the best European business schools: Insead, London Business School, Saïd at Oxford University, London School of Economics and HEC Paris. We spoke with Derek Deasy, Affiliate Professor, Organisational Behaviour from Insead. YOUR RESEARCH AND PRACTICE IS INSPIRED BY A SYSTEMS-PSYCHO- DYNAMICS APPROACH. WHAT ARE THE KEY CHARACTERISTICS OF THIS APPROACH? Derek Deasy (DD): The systems-psychodynamics approach take into account how group tasks, organizational structures and cultures are affected by, and affect, individuals experience at and of their work. When people work together, they have an overt task, which is rational, can be defined and works towards addressing a perceived external need, observable supply and demand. The group also has covert tasks mainly to do with the processing of anxiety which is often irrational and based in fantasy but is also no less logical. This task of anxiety management creates many defence mechanisms at an individual level (persona management), at an interpersonal level (how do I relate above, below and with peers?) and at a group level (how does the group process emotion: does it chose a scapegoat, does it chose a hero/heroine to save the group, does it create fighting pairs to discharge tension). Systems-psychodynamics attempts to explore how these issues influence each other and produce behaviour. THERE IS ONLY ONE STYLE OF LEADERSHIP: YOURS. CAN YOU EXPLAIN THIS? DD: Leadership is best viewed as a group dynamic rather than an individual attribute. You can only observe leadership in action which demands connection between leaders and others and equally needs intrinsic motivation of all to work towards a common goal. The quickest way to lose a leadership role is to be inconsistent with the values of the group you are simultaneously a part of and apart from. In order to have enough authority to lead, leaders need the group to see them as representative of the group as a whole and show willingness to invest trust in the leader. If you rely on a set of leadership tools, the group will quickly realise this and authority will be lost. Leadership development is a contact sport. It occurs when there is a meaningful arena to engage with others and opportunitiesto develop the adaptive skills necessary to become worthy of trust and authorisation from others and a safe space to make sense of the experience. HOW DO YOU MANAGE TALENT IN THE TRANSITION TO MANAGEMENT? DD: In the transition to management, people get promoted most Derek Deasy, Affiliate Professor, Organisational Behaviour from Insead: Leadership is best viewed as a group dynamic rather than an individual attribute. often based on technical skillsets which are important and necessary. Equally important are behavioural skillsets to engage with and bring others towards organisational goals. In general, the soon to be manager has little opportunity to develop these behavioural skills. So the transition to management can be fraught by the mixed sense of high competence (technical) with low confidence (behavioural). Setting realistic expectations are important and having a trusting relationship with co-workers to foster honest feedback loops are incredibly important in making a good enough transition. For more information about the next Grand Tour, please visit BUSINESS TRAVEL BUSINESS + LEISURE = BLEISURE Airbnb, Bleisure, en Tinker taxi s. Het zijn maar enkele fenomenen die de kop opsteken in de wereld van het zakenreizen. Advito, een international expert op het gebied van zakenreizen, heeft de Industry Forecast voor 2016 uitgebracht. Daaruit blijkt alvast dat de prijzen van zakenreizen redelijk stabiel zullen blijven. LEES VERDER OP PAGINA 24 CXO RAAD DER WIIZEN, ZIE FOTOGALERIJ PAG 8-9 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION GENERAL MANAGEMENT PAGINA 22 Leadership Development is a contact sport PAGINA 23 Business + leisure = bleisure PAGINA 26 Bi-Monthly Headlines PAGINA 24 ISO norm als inspiratiebron en toetssteen PAGINA 30 Groei is een must voor elk bedrijf PAGINA 32 Met de (mode)voeten op de grond PAGINA 34 Executive Sponsor engagement

13 24 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION 25 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION GENERAL MANAGEMENT Thema - artikel BUSINESS TRAVEL CxO Redactie Het verlengen van een zakenreis met vrijetijdsbesteding (bleisure) is een steeds meer geaccepteerd verschijnsel. Voor 2016 verwacht Advito een versnelling van de wereldwijde economie, door een groei van zowel opkomende als mature markten. Maar economische risico s, zoals de schuldencrisis in Griekenland of de trage groei van de Chinese economie, kunnen daar verandering in brengen. Ander element uit de Industry Forecast: Lufthansa Group zorgde de afgelopen maanden voor een grote verandering in de luchtvaartsector door een toeslag van 16 euro te vragen voor boekingen via de veel gebruikte GDS-reserveringssystemen. Reizigers en reisagenten kunnen die toeslag vermijden door rechtstreeks bij de luchtvaartmaatschappij te boeken. Dat leidt in bedrijven echter tot outof-policy boekingen, en brengt het reisrisicobeheer in gevaar. DE OPMARS VAN DE DEELECONOMIE Uit het rapport blijkt verder dat de deeleconomie, waarbij personen via het internet rechtstreeks onderling een slaapplaats, auto of andere dienst huren, aan populariteit wint, ook in de zakenreisindustrie. Aanbieders zoals Airbnb en Uber introduceren nieuwe diensten voor zakenreizigers, waarmee ze voor opschudding zorgen in het traditionele aanbod van accommodaties en vervoer. Traditionele aanbieders zullen hierop reageren met nieuwe diensten en business modellen. Dit biedt travelmanagers de kans om zowel met de nieuwkomers als bestaande leveranciers te onderhandelen voor de beste deal. AIRBNB Op het gebied van accommodaties staat de logieswebsite Airbnb in de schijnwerpers. In 2013 maakte 8 procent van de zakenreizigers al gebruik van hun diensten. Inmiddels hebben wereldwijd meer dan 250 bedrijven zich aangemeld voor hun zakenreisprogramma. Airbnb realiseert in hun business segment een zakencijfer dat met 700 procent is gestegen. Ondanks hun focus op travel managers kampt Airbnb wel nog steeds met uitdagingen rond veiligheid, regelgeving en belastingen. Advito verwacht dat Airbnb met een oplossing komt, maar ook dat hotelketens met een vergelijkbaar product komen. BUSINESS + LEISURE = BLEISURE Ook de opkomst van bleisure een combinatie van business en leisure (recreatie) - is een feit. Twee internationale bevragingen bevestigen het succes, in het bijzonder bij jonge werknemers. Zij zeggen dat zij in de toekomst businesstrips gecombineerd met een korte vakantie vaker zullen inplannen. Een enquête gevoerd door Bridgestreet Global hospitality bij 640 internationale reizigers bevestigt de trend. BridgeStreet is gespecialiseerd in het verhuren van grotere appartementen voor zakelijk gebruik. In het rapport staat dat 83 procent van de zakenreizigers de tijd neemt om de stad die ze bezoeken te verkennen. 46 procent verlengt daadwerkelijk het verblijf, met vrijetijdsbesteding als doel. De helft van de reizigers die dat doet, is vergezeld door familieleden. Het bedrijf voegt eraan toe dat bleisure op zich niet nieuw is, maar het verlengen van een zakenreis met vrijetijdsbesteding is wel een steeds meer geaccepteerd verschijnsel. Bleisure is vooral populair onder jonge reizigers en wordt makkelijker gemaakt door de mobiele technologie. Reisorganisatoren die een stevige basis in Parijs, Londen, Amsterdam, Barcelona en Istanbul hebben, bieden alvast diverse mogelijkheden voor bleisure aan. Zakelijk reizen wordt steeds minder beschouwd als tijdverlies maar wel als een kans om de horizon te verbreden met een positieve impact op carrière en prestaties. Technologische verbeteringen zoals de e-boarding pas, Wifi aan boord en hotelcheck-in apps zorgen ervoor dat zakenreizigers efficiënter en effectiever hun reisuren kunnen invullen. Business lounges en vergaderfacili- teiten creëren een zakelijke omgeving op de luchthaven. Daarnaast beschouwen steeds meer zakenreizigers het reismoment als een gelegenheid om te netwerken of om inspiratie te vinden voor nieuwe ideeën. ONLINE TAXISERVICES EN LUCHTHAVENAPP S Nieuwe initiatieven vergemakkelijken zakenreizen. De online taxiservice Tinker, ook actief in België, brengt reizigers van en naar de luchthaven tegen een prijs die voordeliger is dan met een normale taxi. Veel taxi s staan immers meer dan de helft van de tijd stil of rijden leeg rond. Tinker maakt gebruik van die overcapaciteit en verkoopt die per stoel, net als een luchtvaartmaatschappij. Mensen kunnen kiezen tussen economy in dat geval reist men met anderen of business class, waarbij men alleen reist en in een luxe taxi wordt vervoerd. Tinker werkt vooral met chauffeurs en kleinschalige taxibedrijven die gecertificeerd zijn. Ook nieuwe technologie geeft meer inzicht en betere toegang tot informatie. De luchthaven van Schiphol in Amsterdam biedt reizigers een app aan die allerlei informatie geeft: van actuele vlucht- en reisinformatie tot informatie over de faciliteiten op de luchthaven en zelfs de mogelijkheid om een parkeerplaats of taxi te reserveren. RONNIE LETEN: LUCHTHAVENS ZULLEN NOG DRUKKER WORDEN Veelreiziger Ronnie Leten is President en CEO van Atlas Copco en lid van CxO Raad der Wijzen. Wat vindt hij belangrijk tijdens een zakenreis? Ronnie Leten: Uiteraard dat zowel het transport als de bagage op tijd zijn. Verder is netheid een minimale service. Ook een rustige werkomgeving tijdens de reis is aangenaam, ook in economy class. Ronnie Leten Welke veranderingen merkt u? Ronnie Leten: Er is steeds meer gebrek aan ruimte. Reizen, en vooral vliegtuigreizen, zijn een commodity, wat betekent dat de service, de extra s minder worden, zelfs als je ervoor betaalt. Begrijpelijk, men moet op de kosten letten, maar voor een frequente reiziger is dit niet altijd aangenaam. Hoe ziet u het zakenreizen in de toekomst evolueren? Ronnie Leten: Het aantal zakenreizen zal toenemen en de luchthavens zullen nog voller en drukker worden, ook door uitgebreide veiligheidsmaatregelen. Het zakenreizen zal nog meer dan vandaag met werken worden gecombineerd. Als Azië op volle toeren zal draaien, wat vandaag nog niet is, zal het heel druk worden. Waarop moeten zakenlui letten bij het boeken of maken van een zakenreis? Ronnie Leten: Trek voldoende tijd uit voor het overstappen. Reis via de meest betrouwbare route en met een betrouwbare luchtvaartmaatschappij. Een lage-kosten vliegticket kan je wel eens uitdraaien op een heel dure reis. Er wordt veel gesproken over bleisure, een samentrekking van business en leisure. Ervaart u die trend? Ronnie Leten: Nee. Als ik op zakenreis ga, ben ik 24u geconcentreerd op het zakendoen, op de interactie met klanten en medewerkers. Wie business en leisure wil combineren kan niet geconcentreerd blijven op succesvol zakendoen.

14 26 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION BI-MONTHLY HEADLINES CxO Redactie Bi-Monthly HEADLINES SUSTAINABLE COOPERATION WITH THE SOUTH In 2014, the NGO Ondernemers voor Ondernemers vzw managed to accomplish almost 750,000 from donations by companies and entrepreneurs. The organization was founded in 2000, and aims to promote sustainable economic growth in developing countries by supporting local entrepreneurship, or by working on the improvement of basic conditions for local entrepreneurship. The organization has two business models, the first is via donations, the second is what they call a B2B model. Here, they don t give donations to the local entrepreneurs, but small loans. For both models together, the organization managed to acquire 33% more resources, compared with Therefore, the organization wishes to thank all their volunteers and their sponsors. CxO Magazine also helped Ondernemers voor Ondernemers, by giving them free advertising space. For more information about this organization, please visit The vzw Ondernemers voor Ondernemers aims to help small entrepreneurs in developing countries via donations and small loans. MORE STARTERS IN FIRST HALF 2015 According to a survey, conducted by Graydon, 22,000 Flemish people started their own business in the period between January and June That is 1.4% more than in the same period last year. At national level the number of starters remained on the same level: 40,062 people started a company in comparison with last year. Compared with the same periods in 2012 and 2013, there is a clear rise in the number of starters in our country, although we are still below the figures of According to UNIZO, we must continue to work on a favourable business climate. The access to financial support for new entrepreneurs can still be improved. In addition, all governments must continue to work on administrative simplification. The number of regulations, the many papers and permit conditions for businesspeople are a huge stumbling block. THE EXPORT LION FOR ALLUVISION AND PATTYN PACKING LINES The Export Lion is the annual prize awarded by Flanders Investment & Trade to Flemish companies that have been most successful in terms of export during the previous year. The Export Lions are awarded in two categories: one for companies with less than 50 employees (winner 2015: Aluvsion), and one for companies with more (winner 2015: Pattyn Packing Lines). The honour is given to those companies that have seen the highest growth in their export sales, but other criteria are also taken into account. LESS BANKRUPTCIES DURING THE SUMMER In addition to the positive figures about new companies, Graydon also calculated the number of companies that went bankrupt during the summer. And there too, the numbers are positive. Just under 1,000 companies went bankrupt in July and August 2015, 14% less than during the same period last year. This is shown by the new Graydon barometer bankruptcies. During the first eight months of 2015, there were a total of bankruptcy rulings. That is a decrease of 1.3% compared to last year. An extra bonus is the number of jobs lost, this figure too decreased by 13%. The only difference from home is waking up in a different continent. KLM s World Business Class, with Dutch Design at its heart, offers the perfect mix of comfort, individuality and personal space. The fullflat seats with smart privacy screens provide 207 centimeters of horizontal space. Together with the personal attention of our crew, the World Business Class has all the comforts of home. Except home doesn t bring you to the other side of the world.

15 28 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION 29 REEKS ASSET MANAGEMENT (12 - SLOT) LINK IN ASSOCIATION WITH THE KPMG COMPETENCE CENTER ASSET MANAGEMENT BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION GENERAL MANAGEMENT LINK CxO LINK biedt bedrijven, federaties en overheden toegang tot de CxO community. KPMG is verantwoordelijk voor de inhoud van deze reeks. ISO NORM ALS INSPIRATIEBRON EN TOETSSTEEN Begin vorig jaar werd voor het eerst een ISO norm met betrekking tot physical Asset Management gepubliceerd, de ISO Dit is het bewijs dat Asset Management als een nieuwe strategische discipline definitief op de kaart staat bij ondernemingen die asset intensief zijn lees over veel en/ of complexe materieel fysieke activa beschikken. Deze ISO norm is zowel inspiratiebron als toetssteen, zegt Daniël Pairon, Global Lead KPMG Asset Management. WAT IS ISO NORM Deze ISO norm heeft betrekking op Asset Management als strategische discipline en werd begin 2014 gepubliceerd. WAT WAS DE AANLEIDING OM EEN NIEUWE NORM TE CREËREN? Daniël Pairon: Ten eerste waren de bestaande normen voor het beheer van fysieke activa te vaak sectorgericht en/of geschreven door technische mensen. Ze waren gericht op het operationele onderhoud van assets, zegt Daniël Pairon. De bekendste norm is PAS 55, die echter onvoldoende mondiaal doorbrak. Ten tweede vonden op het moment dat de aanvraag werd ingediend om een nieuwe norm rond fysiek Asset Management te ontwikkelen, in 2011, enkele grote bedrijfsrampen plaats zoals de kernramp in Fukushima. Deze zetten de vraag naar een strategische ISO norm rond het beheer van fysieke assets extra in de verf. Ten derde bleek uit een mondiaal onderzoek van KPMG dat er binnen de raden van bestuur van asset intensieve organisaties te weinig aandacht was voor Asset Management als strategische discipline en te weinig animo rond het creëren van waarde op basis van een portfolio van fysieke assets. WAT IS DE MEERWAARDE VAN ISO TEN OPZICHTE VAN PAS 55? Daniël Pairon: De naam ISO is een eerbetoon aan de PAS 55 norm, maar heeft, vergeleken met PAS 55, meer aandacht voor de strategische besluitvorming, de financieel-technische rapportering en het risicobeheer. ISO is een holistische norm. WAT ZIJN DE KERNGEDACHTEN VAN DEZE NORM? Daniël Pairon: Asset intensieve organisaties die hun fysieke activa beheren, kunnen dankzij de ISO norm en de hele Asset Management filosofie hun fysieke bedrijfsmiddelen nog beter beheren. Ze brengen de verhouding tussen de performantie van deze assets en de risicobeheersing ervan in balans. Dit zijn een aantal kerngedachten van de ISO norm: 1. Het aligneren van de Asset Management activiteiten (Line of Sight) staat centraal: doelstellingen worden vertaald tot op het niveau van de individuele dagelijkse activiteiten 2. De Total cost of ownership (Totex) benadering, waarbij de status van fysieke assets over hun hele levensduur wordt bekeken 3. Focus op de financieel-technische rapportering 4. Consistente decision making zorgt voor meer transparante processen, financiële en technische verslaggeving en KPI s 5. Focus op Asset Management risicobeheersing 6. Aandacht voor het uitbesteden van activiteiten: ook de onderaannemers dragen bij aan de Asset Management activiteiten 7. Het topmanagement is sterk betrokken. WAT IS DE KRACHT VAN DEZE NORM? Daniël Pairon: Deze norm inspireert én toetst tegelijkertijd. Hij dient als inspiratie om een Asset Management systeem op te zetten of om bepaalde facetten van Asset Management activiteiten in de organisatie te verbeteren. Hij dient als toetssteen om de maturiteit van Asset Management in een organisatie te meten. De norm is dan een soort review of audit. Organisaties die al verscheidene jaren in het Asset Management actief zijn, doen dergelijke reviews en audits zowel op systeem- als op activiteitenniveau. MANAGEMENT SYSTEM STANDARDS De ISO behoort tot de familie van de ISO normen over Management System Standards. Tot deze familie behoren onder andere ook de ISO 9001 (kwaliteit), (milieuzorgsysteem) of ISO (informatiebeveiliging). Om ISO geaccrediteerd te worden, moet een organisatie voldoen aan 7 clausules en 24 requirements. Veel asset intensieve organisaties hebben meerdere ISO normen uit de ISO familie. Deze normen zijn in de kern dezelfde, maar hebben aparte specificaties. De officiële benaming van deze norm luidt: Management Systems Standard. Na publicatie van de ISO norm is de interesse in Europa voor Asset Management sterk toegenomen. In de VS, Canada en Australië is er grote interesse, vooral uit de overheidssector. Ook in het Midden- Oosten en Azië is er een verhoogde bewustwording en een sterke interesse voor certificatie. WELKE STAPPEN MOET EEN ORGANISATIE NEMEN VOOR EEN ISO CERTIFICATIE? 1. Opstellen van een business case 2. Uitvoeren van een gapanalyse en actiepunten implementeren. Gemiddeld duurt de implementatie in een asset intensieve organisatie die haar fysieke activa reeds beheert anderhalf à twee jaar. 3. Doorlopen van het ISO auditprogramma met beoordeling volgens de 7 clausules en 24 requirements. 4. Conclusie: is de organisatie compliant of niet, en dit op een meerderheid van de modules? Afhankelijk van de appreciatie van de auditor, hoeft deze compliance niet voor exhaustief voor alle modules. Wel dient in dat geval een actieplan te worden opgesteld om binnen een redelijke termijn volledig compliant te worden. 5. Ontvangst van het ISO attest. Dit geldt voor drie jaar met een jaarlijkse follow-up audit. WAT ZIJN DE VOORDELEN VAN ISO 55001? 1. Deze ISO norm is opgesteld door een team van circa 60 mondiale experten uit diverse sectoren en kan worden gebruikt als een mondiale benchmark 2. Integratie van finance en accounting 3. Creatie van waarde om zo de organisatiedoelen te behalen 4. Verhoogde transparantie voor interne en externe stakeholders 5. Optimalisatie van onderhoudskosten (Opex), investeringen (Capex), asset performantie en asset risico s. Hierdoor worden de (beperkte) middelen optimaal ingezet 6. Bewustwording van Asset Management bij de Raad van Bestuur 7. Een verhoogde competitiviteit want impact op kwaliteit 8. Werken op een gestructureerde wijze Het Asset Management Systeem. In dit raamwerk worden de rollen, activiteiten en relaties om te komen tot een optimaal asset management zichtbaar. (beeld: Instituut Asset Management) Daniël Pairon, Global Lead KPMG Asset Management : Organisaties die hun fysieke activa beheren kunnen dankzij de ISO norm en de hele Asset Management filosofie hun fysieke bedrijfsmiddelen nog beter beheren. VELE BEDRIJVEN ZIJN INMIDDELS ISO GECERTIFICEERD. WAT ZIJN DE LESSEN? 1. De juiste beweegreden om te certificeren moet zijn: dankzij deze norm implementeert een organisatie Asset Management op een holistische wijze. Doel is zich continue te verbeteren, waarde te creëren en maximaal bij te dragen tot realisatie van de ondernemingsdoelstellingen. 2. Omdat er veel tijd is tussen de start (de gap-analyse) en de uiteindelijke implementatie is het opzetten van een Project Management Office voor het Asset Management systeem een aanrader. 3. Asset Management is een holistisch project en loopt doorheen de hele organisatie. Introduceer daarom de Asset Management principes in reeds lopende projecten die raakpunten hebben met het Asset Management Systeem. 4. Zorg voor betrokkenheid en commitment van top- en middelmanagement. 5. Betrek de onderaannemers. Dit heeft een impact op de samenwerking met hen. WHAT S NEXT? Dit was het laatste artikel in deze reeks

16 30 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION 31 COVER-VERHAAL - INTERVIEW MET KOEN VAN GERVEN, CEO BPOST BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION GENERAL MANAGEMENT GROEI IS EEN MUST VOOR ELK BEDRIJF Koen Van Gerven, lid van de CxO Raad der Wijzen, werkt sinds juli 2006 bij bpost. Toen hij in februari 2014 als CEO van bpost werd benoemd, was zijn belangrijkste werkpunt: bpost opnieuw laten groeien. Hij doet dit met succes. In 2014 steeg de globale omzet met 1,5 procent tot 2,46 miljard euro. De nettowinst steeg tot 295 miljoen. In het licht van Growth Strategies, het thema op het komende CxO Leadership Forum, een gesprek over groeikansen. Ik ben niet de slimste van mijn team maar ik geloof sterk in de complementariteit van de teamleden. MOET ELK BEDRIJF GROEIEN? Koen Van Gerven (KVG): Groei is een must voor elke onderneming, op voorwaarde dat die groei duurzaam en rendabel is. Een bedrijf zonder duurzame groei heeft volgens mij geen toekomst. Een bedrijf dat niet groeit, zal veroordeeld zijn tot kostenbesparing en hoe je het draait of keert, in een niet-groeiend bedrijf kom je dan op een punt dat de laatste het licht uitdoet. Maar bovendien, en dat is een veel groter probleem, het is geen inspirerende omgeving voor de medewerkers. Wat betekent groei voor bpost? Koen Van Gerven, CEO bpost en lid van CxO Raad der Wijzen: Niet de technologie maar de consument zal de drijvende kracht achter e-commerce zijn. KVG: Groeien is voor ons: transformeren en verbeteren. We proberen te groeien in excellentie, in altijd maar de dingen beter doen, in het verhogen van de klantentevredenheid en het zoeken van nieuwe markten die we op onze activiteiten kunnen enten. WAT ZIJN KEY ASPECTEN VAN GROEI? KVG: In groei zitten elementen van ambitie en hoop. Een bedrijf dat groeit, is in verandering. Verandering geeft hoop aan de medewerkers. Door onder meer nieuwe markten aan te boren is in deze organisatie ambitie ontstaan. Toen ik hier in 2006 begon, vreesden velen dat wij het volgende Sabena zouden zijn. Nu is er fierheid en ambitie. Groei is dus een bron van energie en een drijvende kracht om pursuit of happiness na te streven. Groei helpt om elke mens gelukkiger te maken. WAT IS DE ROL VAN EEN LEIDER IN EEN GROEITRAJECT? KVG: Leiders maken ons krachtiger om de volgende stap in de transformatie te maken. Goed leiderschap geldt voor iedere leider van ons, maar we moeten goed communiceren wat leiderschap is. Het directiecomité heeft daarom drie gedragingen gedefinieerd voor al onze leiders. Ten eerste is een bpost leider een gids voor de medewerkers die uitlegt waar we naartoe gaan en waarom. Ten tweede moet elke bpost leider een voorbeeld zijn, ambitie tonen, proactief zijn en verantwoordelijkheid nemen. Ten derde moet hij zijn mensen helpen ontwikkelen en ontplooien. WAT SOORT VAN LEIDER BENT U? KVG: In het boek Kopmannen beschrijft Jan De Schepper zijn visie op de Kopman 7.0. Een kopman van een wielerteam heeft zijn ploegmaten nodig om te kunnen winnen. Dat is ook mijn visie. Ik ben een coachend leider die in een team een sfeer probeert te creëren van vertrouwen, transparantie en samenwerken. Ik ben niet de slimste van mijn team maar ik geloof sterk in de complementariteit van de teamleden. Ik geloof niet in de eenzame leider die vooraan staat en roept welke weg te volgen. WAT VINDT U VAN DE QUOTE: EXCELLENCE IS AN ATTITUDE, NOT A SKILL? KVG: Helemaal correct. Dit is de hoeksteen van ons succes van de laatste tien jaar. Ik geloof erg in het mantra van mijn voorganger Johnny Thijs, die zei dat we elke dag de lat hoger moeten leggen. Bij bpost is excellentie onder de huid gaan zitten en een houding geworden. WELK BOEK HEEFT U RECENT GEÏNSPIREERD? KVG: Ik ben deze zomervakantie aan de oostkust van de VS geweest. Daar word je in steden als Boston, Philadelphia en Washington geconfronteerd met de geschiedenis van Amerika. Het boek The Founding Brothers vertelt het verhaal over de pioniers zoals Washington, Adams en Franklin en over hoe ze zich gevoeld hebben tijdens die grote momenten. Dit boek gaat over visie, ambitie en durf. Over The pursuit of happiness en over de risico s die deze mannen hebben genomen in tijden van onzekerheid. Bovendien was Benjamin Franklin de eerste Postmaster General van Amerika. Ook dat schept een band natuurlijk. WAAR LIGGEN DE UITDAGINGEN VAN BPOST? KVG: Onze grote uitdaging is om de mailbusiness die onder druk staat, zo goed mogelijk vast te houden en ons tegelijkertijd voor te bereiden op nieuwe groeiplatformen. 62 procent van onze inkomsten komt nog steeds van de klassieke postbedeling. Dat is onze bread and butter. Met andere woorden, we moeten onze legacy verdedigen en onze promise van morgen uitbouwen. WAAR LIGT DIE PROMISE? KVG: Die ligt vooral in de e-commerce, zowel in België als in het buitenland. De online retailconsumptie in België bedraagt 5 procent van de totale consumptie. In Duitsland en Nederland bedraagt die tussen de 8 en 10 procent, in Groot-Brittannië zelfs rond de 20 procent. In die groeiende taart willen wij minstens ons deel vasthouden. WELKE TRENDS ZIET U IN DE E-COMMERCE? KVG: Niet de technologie zal de driver van e-commerce zijn, wel de consument. Hij zal de snelheid van verandering bepalen. Technologie is vaak een oplossing die een probleem zoekt. Maar de wereld draait rond problemen die een oplossing zoeken, niet omgekeerd. WAAROP ZET BPOST IN? KVG: bpost is sterk in het leveren van pakjes van bedrijven aan particulieren. We willen daarin meer keuze geven aan de consument : naast de thuislevering zijn er de bpost pakkettenautomaten waar je 7 op 7 en 24 op 24 je pakjes kan droppen en ophalen. bpost heeft er inmiddels 135 in België. We willen de beleving van de logistiek nog beter te maken, nog meer inspelen op de verwachtingen door bijvoorbeeld het versturen pakjes nog gemakkelijker te maken. Door ook pakjes te leveren op zaterdag en zondag en, sinds kort, zelfs s avonds. Om beter in te spelen op de groeiende pakjesmarkt gaan we in het noorden van Brussel een nieuw pakjessorteercentrum bouwen, zodat we grotere volumes van pakjes kunnen sorteren. Er zal een immense sorteermachine van wel 12 voetbalvelden groot worden gebouwd. Het zal vooral werk bieden aan laaggeschoolden in de Brusselse regio en moet in de loop van 2017 klaar zijn. STAAT U VOOR DE UITDAGINGEN VAN VANDAAG? KIES VOOR DE OPLOSSINGEN VAN MORGEN! Gecertificeerd strategisch adviseur KMO-P Analyse van uw toekomststrategieën Implementatie van uw organisatie van morgen. info@atlantae.be 0475/ Atlantae bvba Baarbeek Zwijndrecht 03/ Arn Borstlap EXECUTIVE SUMMARY Voor Koen Van Gerven is groeien: transformeren en verbeteren. Een bedrijf dat niet groeit, zal veroordeeld zijn tot kostenbesparing en hoe je het draait of keert, in een niet-groeiend bedrijf kom je dan op een punt dat de laatste het licht uitdoet. Een interview met de topman van bpost. info@cxonet.be

17 32 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION HET SUCCES VAN MODEONTWERPERS ONTRAFELD Sofie Jacobs is PhD onderzoekster in het Competence Center Creative Industries aan Antwerp Management School. Ze onderzoekt de organisatie van mode- en designbedrijven. MET DE (MODE)VOETEN OP DE GROND Sinds de komst van de Antwerpse Zes in de jaren 80 floreert de Belgische mode nationaal en internationaal. Ons land barst van het modetalent, en ook de Mode Academies scoren hoog in allerlei rankings. We zijn toppers op het vlak van creativiteit, de wereld beschouwt onze mode als avantgardistisch. In dit artikel licht Sofie Jacobs van Antwerp Management School haar onderzoek toe. Werken in de mode-industrie betekent vooral een streven naar een balans tussen artistieke vrijheid en zakelijk inzicht. In de opleiding Cultuur Management (Universiteit Antwerpen) stijgt de vraag van studenten naar stages en scripties in deze sector, en de inschrijvingen voor de Summerschool Fashion Management (Antwerp Management School) lopen als een trein. Tegelijkertijd kreunt de modesector onder de crisisdruk. Faillissementen worden breed uitgesmeerd in de pers. De concurrentie is bikkelhard. Maar werken in de modesector blijft hoe dan ook een droom voor velen. NON-CONFORMISME = SUCCES? In het kader van mijn doctoraatsproject interviewde ik recent 19 Vlaamse modeontwerpers, bekend en minder bekend, succesvol en minder succesvol, starters en gevestigde waarden.. Stuk voor stuk verhalen vol passie en grenzeloze inzet. Ik was nieuwsgierig naar hun manier van werken en denken, en wat de impact daarvan is op hun eigen definitie van succes. Zoals ook de wereld hun mode bestempelt, verwachtte ik een avant-gardistische houding te bespeuren: een constante zoektocht naar vernieuwing, artisticiteit en non-conformistisch gedrag jegens de traditionele gang van zaken. Dat beeld heb ik moeten bijstellen. De gesprekken leerden me dat deze ontwerpers inderdaad constant op zoek zijn naar uniciteit en vernieuwing, en dat ook zakelijke vaardigheden belangrijk zijn om te overleven als creatief ondernemer, wat niets nieuws onder de zon is. Een balans tussen creatieve en zakelijke vaardigheden blijkt immers cruciaal te zijn, maar bij een heleboel startende ontwerpers zit deze balans echter scheef. Als ze zich willen focussen op de zakelijke kant lijken ze te moeten inboeten aan creativiteit en vice versa. Uit de gesprekken blijkt dat een scheve balans nefast is voor hun eigen gevoel van succes, en ook nefast voor de groei van hun creatieve onderneming. Hoewel vaak anders over hen gedacht wordt, hechten ze toch opvallend veel belang aan de zakelijke kant van hun ontwerp en organisatie, alleen komen ze er vaak niet toe, en dat bezorgt hen een minder succesvol gevoel. Verder kwam ik tot de vaststelling dat jonge ontwerpers moeite hebben met het niet volgen van de gangbare manier van werken in de modesector. Hoewel ik op voorhand dacht dat afwijken van de norm voor hen haast bevrijdend is, bleek toch dat het ook samenhangt met een minder goed gevoel over het eigen succes. OP ZOEK NAAR DE BALANS TUSSEN CREATIVITEIT EN ZAKELIJKHEID Laat het een eye-opener zijn voor zij die werken in de mode door een roze bril bekijken. Het is hard werken en het betekent vooral een streven naar een balans tussen artistieke vrijheid en zakelijk inzicht en overleven, een niet zo voor de hand liggende combinatie. Er zijn opleidingen genoeg die op één van deze aspecten focussen: creativiteit leer je aan de Academie, voor zakelijk inzicht kan je elders terecht. Er zijn echter weinig opleidingen of trajecten die beide combineren of die je leren omgaan met deze balans. Daarbij zijn er ook weinig businessinvesteringen in de modewereld. Misschien ligt daar wel de sleutel tot succes. Het Zuiden werkt! Bogale Abey is een jonge Ethiopiër met een droom. Hij wil een toeristische onderneming uitbouwen die comfortabele rondreizen aanbiedt. Zijn Dynasty Ethiopia Tours investeerde dankzij een lening van een Belgische ondernemer onder meer in een airconditioned busje, en door het succes is zijn wagenpark op korte tijd verdubbeld. Mensen als Bogale maken in het Zuiden het verschil: ze zetten op hun beurt gidsen, chauffeurs, technici en een heleboel andere mensen aan het werk en helpen hen om vooruit te komen. Bogale is een ondernemer zoals u. Start met Ondernemers voor Ondernemers een onderneming in het Zuiden en investeer in duurzame samenwerking. U helpt met fi nanciële steun, via een gift of een lening. Of met uw kennis en ervaring. En misschien ligt u aan de basis van een inspirerend succesverhaal. Ondernemers voor Ondernemers werkt samen met dynamische Belgische ngo s en meer dan 100 grote en kleinere ondernemingen in België. Omdat we merken dat ondernemen het Zuiden sterk vooruit helpt. Omdat we willen dat u met uw steun iets verandert! Wilt u een duurzaam project ik het Zuiden ondersteunen? Word dan vandaag nog lid van Ondernemers voor Ondernemers. Bel Björn Macauter op 016 / of mail naar björn@ondernemersvoorondernemers.be. Isabel Corthier

18 34 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION NEWSLETTER PMI Author Christoph Vergult is Director Marketing and Communication with the Belgium Chapter of PMI. TOP DRIVER OF PROJECT AND PROGRAM SUCCESS EXECUTIVE SPONSOR ENGAGEMENT A critical factor in whether an initiative succeeds or fails is the executive sponsor. PMI identified three factors that can enable or inhibit a sponsor s ability to be actively engaged: Culture of project management; Communication; and Development of executive sponsors. Eliminating or reducing the factors that limit a sponsor s ability to be actively engaged could have a big impact on a company s bottom line: for every 1 billion spent on projects and programs, 109 million is wasted due to poor project performance. Furthermore, one in three unsuccessful projects fails to meet goals due to poorly engaged executive sponsors. OVER-EXTENSION Over-extension is a serious threat to organizations ability to execute on strategic initiatives. Sponsors report that on average they work on three projects or programs at a time, spending an average of 13 hours per week on each project or program they sponsor in addition to their regular jobs. Just as organizations need to be selective in assigning a sponsor to a project, they must also be discerning about how many sponsors they assign to a project. Nearly a third of the companies projects and programs have multiple sponsors. While it might be done proactively to alleviate over-extension or reactively due to the specific needs of a project, multiple sponsors are not necessarily an indicator of greater success. COMMUNICATION: FOCUS ON THE BIG ISSUES It is unsurprising that communication gaps are affecting sponsors ability to effectively perform their role. Previous research revealed that almost 10% of the project budget is wasted due to ineffective communications. Communication is vital because people both above and below are relying on the sponsor to be able to influence and align stakeholders, exhibit leadership and make decisions. Yet communication to the sponsor from the project manager is just as important as communication from the sponsor. Regular feedback and progress reports calibrated to the appropriate level of detail for the sponsor help produce better project and program outcomes. Too often such communication is either nonexistent or is heavy on quantity but lacking in quality. Practices like regular updates against clear, forward-looking milestones tied either to KPIs describing lead indicators of known risks or to operational or economic impacts provide genuine, useful insight and help executive sponsors be actively engaged but not overburdened. Communication is instrumental in three critical aspects of engaged executive sponsorship: important actions they take, areas where they can help projects and programs, and important skills. DEVELOPMENT Critical to the third area where organizations should focus to empower executive sponsors for success: development and cultivation of the skills needed to be an executive sponsor. While on-the-job training is the most common way for executive sponsors to acquire knowledge and skills (82%), better project outcomes are achieved when organizations offer formal development: - External training; - Internal training (including from the organization s PMO); or - Mentoring from other executive sponsors. Like any other employee, executive sponsors need feedback. However, only one in four organizations has a process for collecting information on executive sponsor effectiveness. Organizations that have such a process have 20% better project outcomes in most aspects. CONCLUSION Executive sponsors are the key driver to project success and impact greatly project outcomes. To actively engage the project sponsor, an organization should undertake remedial actions including: - Focusing resources, including sponsors, on the highest-stakes, business-critical initiatives; - Being selective as to what projects executive sponsors are assigned to, as well as how many are assigned; - Identifying appropriate communication opportunities; and - Increasing and supporting the training and development for enhancing skills and advancing knowledge. ABOUT PMI S PULSE OF THE PROFESSION Conducted since 2006, PMI s Pulse of the Profession is the annual global survey of project management practitioners. It features original market research that reports feedback and insights from project, program and portfolio managers worldwide, along with an analysis of third-party data. These studies can be consulted at Further information can be obtained from info@pmi-belgium.be. De toekomst? Daar zijn wij dagelijks mee bezig Bedrijven Slim inspelen op veranderende klantbehoeftes, vraagt om andere business modellen en platformen. Keuzevrijheid Met ons open glasvezelnetwerk bieden wij u de vrijheid om zelf uw diensten en aanbieders te kiezen. Nationaal glasvezelnetwerk Met ons eigen glasvezelnetwerk van ruim km bieden we de zakelijke markt een toekomst vaste infrastructuur. In de Smart Society werken mensen, overheden en bedrijven samen aan een betere kwaliteit van leven. Een maatschappij waarin netwerken en data het mogelijk maken om slimmer en efficiënter om te gaan met resources. Met ons open glasvezelnetwerk bieden we organisaties een toekomstvaste infrastructuur. Een open infrastructuur die de vrijheid biedt om zelf diensten en aanbieders te kiezen. Zodat uw organisatie optimaal gebruik kan maken van de onbegrensde mogelijkheden van de Smart Society. Meer weten? Kijk op Utilities Slimme windmolens zorgen voor efficiënte productie en distributie van duurzame energie. ENTER THE SMART SOCIETY Datacenter Verzeker de continuïteit van uw organisatie met redundante connectiviteit naar uw datacenter.

19 36 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION 37 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION GENERAL MANAGEMENT BUSINESS GROWTH MATERIALIZE ET ODOO SONT DES SYMBOLES DU POTENTIEL D INNOVATION Les deux géants de l impression 3D et de l ERP Opensource ont reçu les deux commissaires européens Jyrki Katainen et Thyssen. Explication: les deux sociétés ont été retenues pour illustrer le nouveau plan d investissement de 315 milliards d euros de l Europe. Jean-Luc Manise Depuis décembre de l année passée, Jyrki Katain a entrepris un tour de l Europe afin d assurer la promotion du nouveau plan de financement européen et de montrer le bon usage qui peut être fait des deniers publics. La méthode: le commissaire européen rend visite, dans chacun des pays de l Union, à une jeune société qui se distingue par sa croissance. Fédéralisme oblige, ce sont deux pépites que le Jyrki Katain a rencontré chez nous: Materialise et Odoo. UNE PLATE-FORME 3D GRAND PUBLIC Materialise est officiellement cotée sur le NASDAQ depuis juin de l année passée. La société a été créée en 1990 à Louvain par Fried Vancraen, un ingénieur en électromécanique. Depuis, l entrepreneur qui détient différents brevets liés aux applications médicales et techniques de l impression 3D a été classé parmi les premiers acteurs de la fabrication additive par le Financial Times. Materialise compte des sites de production en Belgique bien sûr, mais aussi aux USA, en République Tchèque et en Pologne. A côté des solutions bio-médicales et cliniques, Materialise propose i.materialise, une plate-forme grand public qui permet aux particuliers d imprimer et vendre ses propres conceptions dans plus de 15 matériaux différents, métaux précieux et céramique y inclus. La plate-forme propose également plusieurs objets personnalisables en ligne comme un collier, un trophée ou une bague. L AREION, UNE VOITURE DE COURSE IMPRIMÉE EN 3D La société, qui compte plus de 1000 salariés, réalise un chiffre d affaire de 70 millions d euros (chiffres 2013), pour un bénéfice net de 3,4 millions, soit pièces et prototypes et dispositifs médicaux imprimés cette année-là. Elle dispose de la plus grande capacité de production de prototypage rapide en Europe et fait état d un nombre impressionnant d innovations. Ainsi, c est en 2012 qu une équipe d ingénieurs À quelle vitesse peut aller l impression 3D (et la stéréolithographie en particulier)? Selon l équipe Formula Group T 2012, la réponse est : à plus de 140 km/h. participant au prestigieux challenge Formula Student a présenté la première voiture de cours au monde imprimée en grande partie en 3D. L Areion, c est son nom s est distinguée sur le circuit d Hockenheim en passant de 0 à 100 km/h en à peine 4 secondes, pour atteindre une vitesse maximale de 141 km/h sur circuit. Cette voiture de course écologique dispose d une carrosserie entière imprimée sur les machines de stéréolithographie Mammouth de Materialise. Ces machines qui portent bien leur nom permettent de construire des pièces pouvant atteindre 2100 x 680 x 800mm. PROTOTYPAGE SAMSONITE La ligne des valises S cure de Samsonite, qui présente une coque texturée dans un matériau durable d une légèreté révolutionnaire, existe en version 69 et 75 cm. A l approche d un important salon professionnel, les designers de la célèbre marque ont décider d y ajouter un modèle de 55 cm. Le temps nécessaire à la fabrication de valises texturées par la technique de moulage par injection n était pas suffisant, et l équipe bataillait pour trouver une façon de créer un prototype de valise de 55 cm fonctionnel, avec une qualité proche du produit fini. Les ingénieurs de Materialise sont partis d un fichier bitmap livré par Samsonite et importé dans le logiciel maison 3-matic. Les différents tests ont confirmé que les niveaux corrects de détail pouvaient être atteints et que la texture de la coque de la valise pouvait être appliquée sans avoir recours à des processus manuels ou secondaires. Enfin, pour s assurer que le prototype fonctionnerait à l identique du produit fini, l équipe de Materialise a fait appel à une combinaison de technologies de la fabrication additive, la stéréolithographie et le frittage laser, pour produire une valise complète. Ce modèle comprenait une coque structurée ainsi que des serrures, des poignées et des roues fonctionnelles. En huit jours ouvrables, un prototype entièrement assemblé était livré à Samsonite. ECLAIRAGE EXPRESS Le hollandais Nedlight Eco LED Systems est spécialisé dans les éclairages écologiques, avec des économies d énergie de 50 à 90%. La société a reçu la commande d un centre d exposition public d un ruban lumineux continu et ininterrompu, qui couvrirait l intégralité de la circonférence extérieure du hall d exposition, suivant les pourtours du bâtiment. Les produits standard de NedLight ne convenaient pas pour un tel projet et, lorsque l un de leurs fournisseurs-clés s est désisté en dernière minute, l équipe de NedLight a dû trouver une solution personnalisée, en moins d une semaine. Elle a contacté Materialise. Une session de co-création a été planifiée. En une journée, les ingénieurs de Materialise ont conçu six nouveaux raccordements lumineux personnalisés. Une fois l approbation de la conception reçue, des composants tests ont été imprimés et validés, et la production a pu commencer. Cinq jours à peine après avoir été contacté par NedLight, Materialise a produit plus de raccordements polyamide à l aide du frittage laser. C est ainsi que l installation a pu être mise en place dans les délais. FABIEN PINCKAERS, UN ENTREPRENEUR NÉ L identité d Odoo tient beaucoup à celle de son créateur, Fabien Pinckaers. A 13 ans, il développait un outil informatique de gestion d entreprise pour les Taxis Verts, puis d autres logiciels pour un service club, pour l association des écrivains belges et pour une entreprise spécialisée dans la vente de mazout. Durant ses études universitaires, il fut président du cercle des ingénieurs. Mais dans son kot, il ouvrit un...magasin de vêtements en ligne de produits dérivés Linux, parmi lesquels des t-shirts qu il vendait aux informaticiens. J avais 3 employés, t-shirts et on en pliait 100 par jour. Sur le campus, il développa également de nombreux sites d e-commerce. Mais son véritable objectif était ailleurs: Il donnera naissance en 2005 à Open ERP, rebaptisée Odoo. Depuis, la société compte 116 collaborateurs en Belgique et quasiment le même nombre à l étranger, en Inde via son service de R&D (plus de 80 personnes) et aux USA (40 à San Francisco et 10 à New York). ERP GRATUIT Fabien Pinkaers: On distribue gratuitement sur Internet un logiciel Open Source qui gère tous les aspects de la gestion d entreprise, les relations clients, les stocks, la fabrication, la comptabilité budgétaire. Cela prend la forme de 3000 applications différentes avec une particularité: si vous en installez plusieurs, elles s intègrent automatiquement entre elles. Du coup, on compte plus de 1000 téléchargements par jour ce qui fait d OpenERP l intégré le plus diffusé au monde. Notre rôle est de faire du support et de la maintenance. On propose un contrat all in one, avec correction de bug illimitée, mise à jours des nouvelles versions et support. Nos intégrateurs touchent une commission sur ces contrats de maintenance, et se rémunèrent eux sur les services et le savoir-faire technique et business qu ils peuvent proposer au client. Making innovation happen

20 38 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION 39 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION GENERAL MANAGEMENT GROEI DOOR BUSINESSTRANSFORMATIE (2) IN ASSOCIATION WITH VICRE LINK CxO LINK provides companies, federations and administrations with access to the CxO community. ViCre is responsible for the content of this series. ENJOY THE REPEAT ViCre begeleidt als transfomatieconsultant bedrijven op hun pad naar innovatie. In deze bijdrage zoomen we in op de essentie van het proces om als ondernemer het verschil te maken: waardecreatie. Want transitie hoe contra-intuïtief het ook mag klinken begint met meer te doen van hetzelfde: dat waar een bedrijf goed in is. DENKEN EN DOEN In de vorige editie kwam al aan bod: businesstransformatie is een oefening om je onderneming in een realistisch perspectief te bekijken. Soms betekent dat durven bekennen dat er perspectief, noch visie ís. De kloof onder ogen zien tussen de situatie waarin je bedrijf vandaag verkeert en de ideële situatie waarnaar je het zou moeten (kunnen?) loodsen. Volgens de ViCre methodiek zijn de twee rode lijnen in dat proces enerzijds connectedness, aansluiting vinden, en anderzijds afstand nemen, waardoor het denken en doen van een onderneming in balans komen. Connectedness betekent in ViCre-termen zoveel meer dan geconnecteerd zijn via digitale apps of sociale media. Het zorgt ervoor dat denken en doen één worden in een bedrijf, omdat zowel het management, het personeel en de klant aansluiting krijgen met de puls van het bedrijf, zegt Eddy Helsen, managing director van ViCre. WAARDECREATIE Hét begrip bij uitstek om iedereen een vinger aan diezelfde pols te doen houden is waardecreatie. Waardecreatie is één van de hoekstenen in het ViCredenkmodel en de belangrijkste driver voor businesstransformatie. Het herkennen van waarde maakt ondernemingen succesvol. Dat klinkt evident, toch is dit voor veel bedrijven moeilijk, omdat waarde een erg relatief begrip is. Afhankelijk van zijn plaats in de waardeketen van een bedrijf, verandert de waarde van een product of dienst: er wordt iets aan toegevoegd. Een ondernemer zal bijvoorbeeld pas van meerwaarde spreken als zijn product meer opbrengt dan het kost. Vice versa zal hoe dichter een product of service zich richting eindconsument bevindt, het financiële aspect vervagen naar een functionele of genotswaarde. Waardecreatie ontstaat dus maar bij gratie van de waardeontvanger: het bedrijf als producent-leverancier, de klant als eindgebruiker, maar evengoed de medewerker, die de investering van zijn arbeid in het maakproces als nuttig ervaart. Waardecreatie manifesteert zich op verschillende manieren in een bedrijf, en als bedrijfsleider is het een kunst en je plicht om in de eerste plaats jezelf, maar ook je werknemers, je klanten én je aandeelhouders daarvan bewust te maken. KLEURENCODE Om de balans op te maken van de waardeketens en hun pijnpunten in een bedrijf ontwikkelde ViCre een ogenschijnlijk eenvoudig kleurenmodel. Elke kleur symboliseert een parameter in de bedrijfshuishouding die, indien onder- of oververtegenwoordigd in het palet, dodelijk kan zijn voor het voortbestaan van de onderneming: - Groen: staat voor zekerheid, succesvolle productmarktcombinaties (PMC s), waarde- en inkomstengenererende activiteiten. - Rood: staat voor gevaar, energie- en kapitaalopslorpende projecten, verlieslatende activiteiten. - Blauw: staat voor kansen, innovatiepotentieel en dus ook risico. - Geel: staat voor menselijk kapitaal en positieve energie, enthousiasme, kennis en talent. PRODUCTMARKTCOMBINATIES Volgens het ViCre-model is een bedrijf gezond wanneer het meer groene activiteit ontwikkelt dan rode. Groen staat voor de corebusiness die een bedrijf levend houdt. Blijven inzetten op productmarktcombinaties die niet levensvatbaar blijken, in rode activiteiten blijven investeren, richt bedrijven ten gronde. Dat lijkt de logica zelve, maar is dat in de praktijk allesbehalve, zegt business tranformation consultant Greet Stevens. Te vaak hebben ondernemers de neiging om veel energie in de rode PMC s te blijven steken in de hoop om ze toch maar succesvol te krijgen. Het is dan ook niet evident om te ontdekken welke meerwaarde een product heeft voor de eindgebruiker, of om de beslissing te nemen een niet-rendabele PMC te staken. Strategie voor waarde vermeerdering ViCre gelooft dat de uitdaging voor bedrijfsleiders erin ligt productmarktcombinaties te identificeren die wél zinvol zijn, ze te herkennen en ernaar te handelen. Businesstransformatie begint met een grondige kennis van de processen die waarde opleveren voor het bedrijf, en die te optimaliseren. Op basis van feiten, geen assumpties. ViCre: Als je niet weet waarom product A wel werkt in markt B, maar niet in markt C, dan ben je op de lotto aan het spelen. Daarom moet volgens het ViCre-denkmodel de investering in blauw kansen, innovatiepotentieel in verhouding staan tot de kracht van groen. Risicovolle investeringen waarvan de return uitermate onzeker is, worden al te vaak en ten onrechte - opgenomen in de financiële forecast van een bedrijf. Terwijl de formule eenvoudig is: alleen als groen groter is dan rood, is er budget om te investeren in blauw. Het zijn immers enkel de succesvolle PMC s die de fondsen genereren om te investeren in productinnovatie. Ware innovatiekracht schuilt dus in de consolidatie van groene activiteiten, en de tactische durf om rode activiteiten te liquideren. Enjoy the repeat, geniet van de herhaling, is dan ook een van de vele mantra s die doorzinderen in het ViCre-model: voortdoen met de klassieke succesrecepten, dan pas creëer je genoeg budgettaire ruimte voor echt innovatief ondernemerschap met een start-upmentaliteit. TALENT Dat vraagt in de eerste plaats bewustwording van een ondernemer, maar ook veel lef. Connectedness is hier essentieel, zegt Eddy. Want hoe beter je als ondernemer aangesloten bent op alle schakels binnen de waardeketens van je bedrijf, hoe groter je strategische inzicht. Het maakt betrouwbare forecasting mogelijk, en de creatie van meerwaarde op een efficiënte en doelgerichte manier. Hetzelfde geldt voor je medewerkers: hoe betrokkener een werknemer zich voelt bij het bedrijf, hoe zinvoller hij zijn werk acht, hoe productiever hij wordt. Daar komt de laatste kleur bij kijken: talent geel - vervolmaakt het kleurenpalet als essentiële schakel in het waardecreatieproces. Om meer groen te maken van blauw, om te groeien, heb je geel nodig. Het gaat er om de juiste medewerkers op de juiste PMC s in te zetten. Wie uitdagingen nodig heeft en stevig in zijn schoenen staat, laat je bijvoorbeeld rode activiteiten stopzetten. Profielen die continuïteit en voorspelbaarheid nastreven, renderen het best op groen. Door mensen in te zetten daar waar hun talenten liggen, creëren ze meerwaarde voor het bedrijf, zichzelf, én uiteindelijk ook de eindgebruiker. Dat is een kwestie van talent management pur sang. In de volgende editie wordt dieper ingegaan op fase 2 van het businesstransitieproces. Doelmatigheid: een visie ontwikkelen, je interne organisatie stroomlijnen: hoe de juiste dingen doen? CxO Redactie Feel free to contact for more in-depth information.