BTG. jaarverslag. nederlandse vereniging van bedrijfstelecommunicatie grootgebruikers

Transcriptie

1 BTG nederlandse vereniging van bedrijfstelecommunicatie grootgebruikers jaarverslag

2 Colofon Tekst BTG-bureau & Felix Speulman Eindredactie Felix Speulman Vormgeving Betuwe Promedia bv, Buren Druk Spijker Drukkerij bv, Buren 2

3 Inhoud I Organisatie BTG 5 Bestuur 5 Werk- en gebruikersgroepen 5 Subwerkgroepen 5 II Inleiding 6 BTG in Overig 7 III Ontwikkelingen in Infrastructuur 8 Frequenties 8 Hardware 11 Storingen 12 Operators 13 Nationaal beleid en regulering 15 Europese Unie 32 Internationaal 34 IV Activiteiten 38 BTG Themadagen 38 Bijeenkomsten 39 V Publiciteit 40 Gedrukte uitgaven 40 BTG-website 41 VI Financieel overzicht 42 VII Ledenoverzicht per 31 december

4 4

5 I Organisatie BTG Bestuur In 2010 hebben er geen bestuurswisselingen plaatsgevonden. De samenstelling van het bestuur in het verslagjaar was als volgt: H. van der Perk (Parick Advocatuur) voorzitter sinds september 2006 J.G.M.W. van den Helder (Shell) bestuurslid sinds maart 2006, penningmeester sinds september 2006 E.S. Foppen (USG People) bestuurslid sinds september 2006 P.G. Voogd (DTO) bestuurslid sinds maart 2006 Mobiel R. Honhoff (Albert Heijn Company) NEC Philips gebruikersgroep Vacature Siemens gebruikersgroep Vacature Vodafone Klankbordgroep E.J. Blankestijn (Imtech N.V.) tot november 2010 J. Corvers (Imtech N.V.) vanaf november 2010 Subwerkgroepen Vodafone (onderdeel van de werkgroep Mobiel) J. Corvers (Imtech N.V.) vanaf november 2010 KPN (onderdeel van de werkgroep Mobiel) R. Honhoff (Albert Heijn Company) Werk- en gebruikersgroepen Aastra gebruikersgroep Vacature Alcatel-Lucent Herman Koning (Loders Croklaan BV) Avaya F.J. de Hoop (AEGON Nederland NV) Beheer & Exploitatie / Infrastructuur & Nieuwe diensten Vacature Beveiliging R. Muijrers (Getronics Nederland) G.M. Niersman (NIVO Engineering BV) Call Centers Vacature Calvi gebruikersgroep H.A. Bethlehem (Atos Origin Nederland BV) IP Telefonie Vacature KPN Klankbordgroep Vacature 5

6 II Inleiding BTG in 2010 Doelstellingen BTG Binnen het kader van het Meerjarenplan Consistentie in beleid zijn de doelstellingen voor deze periode geformuleerd. Het bestuur signaleerde de volgende aandachtspunten: Intern De kern van het aandachtsveld van BTG blijft telecommunicatie, datacommunicatie en infrastructuur van de lidorganisaties. De behoefte aan een platform voor kennis- en ervaringsuitwisseling blijft bestaan; extra aandacht moet er zijn voor actieve betrokkenheid van de leden bij de vereniging. De communicatie tussen werkgroepen en leden die niet in werkgroepen participeren verdient verbetering. De behoefte aan advies en ondersteuning van individuele leden neemt toe. Het werkgebied van de leden en onze omgeving verandert voortdurend. De vereniging moet hierop anticiperen. Europese ontwikkelingen vereisen nauwere samenwerking met partijen als multinationals en andere organisaties die regelgeving en besluitvorming in Europees verband (kunnen) beïnvloeden. De rol van het bureau van de vereniging blijft onverminderd van belang. Extern Belangenbehartiging blijft noodzakelijk en neemt in belang toe. Een goed relatienetwerk vanuit BTG met overheid, leveranciers en andere groeperingen is cruciaal. Alternatieve infrastructuur wordt steeds belangrijker voor de leden. Scheidslijnen tussen telecommunicatie en datacommunicatie bestaan niet meer. Traditionele telecomdiensten en infrastructuur worden steeds meer beïnvloed door ontwikkelingen gebaseerd op ip. De markt wordt complexer wat diensten en voorwaarden betreft. Europese ontwikkelingen vereisen een actieve opstelling van BTG, vooral waar het gaat om regelgeving en mededinging. Op de rol van OPTA moet nauwlettend worden toegezien. 6

7 Visie, leidende principes en kerntaken De strategische visie van BTG luidt als volgt: Het beschikbaar krijgen van de best denkbare telecommunicatie- en datacommunicatiefaciliteiten en daarmee samenhangende voorwaarden voor optimale ondersteuning van de bedrijfsvoering van grootzakelijke gebruikers. BTG hanteert als leidende principes van beleid: Maximale liberalisatie van de telecommunicatie- en datacommunicatiemarkt, zowel nationaal als internationaal. Bevorderen van ontwikkeling van alternatieve infrastructuren en nieuwe diensten. De doelgroep van BTG wordt gevormd door de grootzakelijke markt. Als kerntaken heeft BTG geformuleerd: Collectieve belangenbehartiging bij overheid, politiek, operators/leveranciers, media en andere doelgroepen. Bieden en in stand houden van een platform voor uitwisseling van kennis en ervaring. Benutten van de potentie van de vereniging door bundeling van kennis en invloed. Initiëren en stimuleren van ontwikkeling en vervolgens introductie van nieuwe diensten. Creëren van optimale inkoop- en leveringsvoorwaarden. Bieden van ondersteuning en advies aan individuele leden. Overig Valse referenties Met een vaste regelmaat zien wij dat adviesbureaus of aanbieders van telecomdiensten refereren aan BTG en deze referentie aan de vereniging oneigenlijk gebruiken. Daarnaast wordt door enkele partijen tenminste de indruk gewekt dat zij op enigerlei wijze een relatie hebben met de vereniging BTG en worden publicaties van de vereniging gebruikt om dit te ondersteunen. Voor de goede orde wijst BTG erop dat zij geen relaties met adviesbureaus of aanbieders van telecomdiensten kent, anders dan dat deze lid kunnen zijn van de vereniging BTG. In samenspraak met de Programmaraad en op grond van signalen van leden vertaalt het bureau van BTG actuele ontwikkelingen naar thema s die in uiteenlopende werken gebruikersgroepbijeenkomsten of publicaties aan de orde komen. 7

8 III Ontwikkelingen in 2010 Infrastructuur KPN-plannen Bij de presentatie van de KPN-jaarcijfers over het jaar 2009, in januari van het verslagjaar, is meer duidelijkheid gekomen over de plannen van het bedrijf met toekomstige infrastructuur. KPN verwachtte medio 2010 vijftig procent dekking te kunnen bieden met vdsl, terwijl voor glasvezel (FttH/FttC) het tempo aanzienlijk lager ligt. Rond 2012 verwachtte KPN ruim één miljoen woningen met glas te kunnen bereiken. Door de introductie van vdsl2 is er zekerheid dat het traditionele kopernetwerk nog vele jaren zal meegaan. Deze techniek verhoogt de capaciteit flink, waardoor KPN zijn aanbod van tv-diensten kan verbeteren. Euro fi ber behoort tot de Reggeborgh groep. Ook Reggefiber, waarin KPN een belang heeft, is een onderneming van deze maatschappij. Task Force NGN: weinig vertrouwen in de markt Op verzoek van het ministerie van Economische Zaken heeft de Task Force NGN een rapport opgesteld over de aanleg van breedbandinfrastructuur. De werkgroep loopt niet over van vertrouwen in de markt; zij ziet vooral een rol voor gemeenten en in mindere mate voor provincies. Om in deze tijd van economische schaarste de bal bij gemeenten te leggen, is gewaagd, en daarom worden de plannen nergens concreet. De rapportage wordt gesierd door wollig taalgebruik als stel een ambitie op, faciliteer marktpartijen en bundel de vraag, het uitdagen van marktpartijen en werken aan innovatieve maatschappelijke diensten. Dat wat KPN vroeger All-IP noemde, in feite een Nederlandse variant van het Next Generation Network, verdwijnt voorlopig naar de achtergrond en wordt hooguit Next Generation Access: het oude netwerk waarover nieuwe aanbiedingsvormen worden toegepast. In juli werd echter bekend dat KPN afziet van zijn plannen met FttC. Terwijl in mei bij een presentatie voor de Themadagen nog werd verwezen naar de toekomstige vervanging van straatkasten, werd later in het jaar duidelijk dat KPN met het schrappen van FttC flink wil besparen. KPN ziet vdsl, dat stukken goedkoper is, als min of meer gelijkwaardig. Infrastructuurconcurrentie wassen neus? Hoewel de overheid met haar ict-beleid op lange termijn het doel heeft gesteld om infrastructuurconcurrentie te realiseren, lijkt het zover nooit te komen. Achter bijna alle activiteiten op glasvezelgebied in Nederland zit investerings maatschappij Reggeborgh. Vodafone, T-Mobile en Online Breedband hebben overeenkomsten gesloten met Eurofiber voor de aanleg van glasvezel. Frequenties KPN en Vodafone spannen zaak aan om veiling van 2,6 GHz-spectrum In maart werd bekend dat KPN een gang naar de rechter wilde maken omdat het zich niet kon vinden in de opzet van de veiling van 2,6 GHz spectrum, bruikbaar voor 4G. Deze zou gespeend zijn van efficiëntie. KPN vond dat bij een eerlijke verdeling van de frequenties alle spelers gelijke kansen moeten hebben om voldoende spectrum te verwerven, zodat de voordelen van technologische vernieuwing hun klanten ten goede komt. In de bewuste veilingopzet was dit niet het geval, aldus het bedrijf. Nieuwe toetreders zouden veel meer ruimte krijgen dan bestaande mobiele operators. Aansluitend liet Vodafone weten KPN te volgen in zijn besluit en eveneens bij de rechter aan te kloppen. Half april werd bekend dat de rechter beide partijen niet in het gelijk stelde. De veiling werd daarom onder ongewijzigde voorwaarden geopend op 20 april. 8

9 Uitkomst 2,6 GHz-veiling In de eerste uitkomst van de veiling deden zich geen verrassingen voor. Vijf partijen bemachtigden vergunningen, achtereenvolgens Ziggo 4 en Tele2 Mobiel (beide veertig = 40 MHz), KPN en Vodafone (beide twintig = 20 MHz) en T-Mobile (tien = 10 MHz). Een groot deel van het voor veiling beschikbare spectrum bleef onverkocht. Later zou bekend worden welke partij precies welke plek in het spectrum krijgt en zouden de uiteindelijke prijzen bekend worden. Eind april maakte het Agentschap Telecom het eindresultaat van de veiling bekend. In de tweede fase moesten de deelnemers bieden op specifieke frequenties in de 2,6 GHz-band. De uitkomsten staan hieronder: Ziggo MHz gepaard met MHz Tele2 Mobiel MHz gepaard met MHz, MHz (guardband) KPN MHz gepaard met MHz Vodafone MHz gepaard met MHz T-Mobile MHz gepaard met MHz Door de veiling kwamen er twee nieuwe toetreders op de markt: Ziggo 4 en Tele2 Mobiel. De bestemming van de overgebleven frequentieruimte was eind 2010 nog niet toegewezen. Consultatie Strategische nota mobiele communicatie Begin september publiceerde het ministerie van Economische Zaken het consultatiedocument Strategische nota mobiele communicatie. Voor de overheid gaat het in het bijzonder om het frequentie-uitgiftebeleid. De consultatie betreft de periode In deze periode worden de bestaande spectrumbanden voor mobiele communicatiediensten (800, 900,1800 en 2100 GHz met uitzondering van 2,6 GHz) opnieuw uitgegeven. Met de uitgifte van frequentieruimte naar aanleiding van de 2,6 GHz-veiling, kwamen twee nieuwe partijen op de mobiele markt, Tele2 Mobiel en Ziggo 4. Het ministerie gaat uit van geen of hooguit beperkte toetredingsbarrières, hetgeen volgens BTG niet getuigt van realiteitszin. Orange en Telfort zijn inmiddels als zelfstandige aanbieders van de markt verdwenen, Ziggo 4 en Tele2 Mobiel moeten nog actief worden. De vereniging is in het bijzonder geïnteresseerd in de beschikbaarheid van vrije frequentieruimte, naar analogie van de DECT Guardband, en dan bij voorkeur in alle uit te geven frequentiebanden. BTG heeft gereageerd op de consultatie. De vereniging is van mening dat het stimuleren van concurrentie, een uitgangspunt van het ministeriële beleid, niet uit de verf kan komen. Het ministerie verwacht (op termijn) dat zich een toetreder aandient, maar dat ziet BTG niet gebeuren. Wellicht bieden Ziggo 4 en Tele2 nog op lage frequentieruimte. Dat zou een terugkeer inhouden naar de situatie waarin vijf aanbieders actief zijn, waarvan er ten minste twee, op termijn, niet levensvatbaar blijken. Het probleem met consultaties als deze is, dat zaken voor vele jaren in beton worden gegoten. Maar in tien jaar tijd kan het mobiele landschap behoorlijk veranderen, iets waar het beleid altijd achteraan loopt. Studie naar de vergelijkbaarheid van frequentiebanden Onderzoeksbureau PA Consulting heeft in opdracht van het ministerie van Economische Zaken gekeken naar de invloed van de verschillende frequentiebanden op de verdere ontwikkeling van concurrentie op de mobiele markt. Het gaat dan, wat het ministerie en OPTA betreft, in het bijzonder om toetreding van een vierde mobiele operator. 9

10 Volgens BTG toont dit laatste aan dat Den Haag buiten de werkelijkheid van alledag staat. In 2005 is Telfort immers verdwenen als netwerkaanbieder, als gevolg van de inlijving bij KPN. In 2007 toonde KPN aan dat frequentieruimte niet zo schaars is als wel werd aangenomen, door een deel van het vroegere spectrum van Telfort over te doen aan T-Mobile. In 2009 gaf KPN de resterende frequentieruimte terug aan de overheid. In 2007 verdween Orange vanwege de overname door T-Mobile. Door de Europese Commissie is toen bekendgemaakt dat deze transactie van geen betekenis was voor de ontwikkeling van concurrentie. Als er al een investeerder geïnteresseerd zou zijn in een vierde netwerkaanbieder, dan werd deze hierdoor een belangrijke prikkel ontnomen. In april van het verslagjaar waren er twee nieuwe toetreders: Ziggo 4 en Tele2. Deze komen voorlopig echter nog niet in actie en het worden zeker geen zelfstandige netwerkaanbieders. Ook aansluiting zoeken bij bestaande, gevestigde partijen lijkt geen realistische optie. De nieuwkomers lijken tot elkaar veroordeeld. De publicatie leert dat Ziggo 4 en Tele2 alleen iets aan de ruimte in de recent verworven 2600 MHz-band hebben als zij daar ook zogeheten laag spectrum bij kunnen kopen. Dan gaat het in het bijzonder om ruimte in de 900 MHz-band, maar ook in de 1800 MHz-band zullen beide partijen zeker ruimte willen. Het is dus zeer de vraag of er ooit een vierde aanbieder operationeel wordt, alleen al gezien de kosten van het verwerven van spectrum. T-Mobile voldoet aan voorwaarde umts-vergunningen In november 2009 kreeg T-Mobile een dwangsom opgelegd vanwege onbenutte umts-frequentieruimte. In augustus van het verslagjaar meldde het Agentschap Telecom dat uit gedetailleerde metingen bleek dat T-Mobile de umts-frequenties van het vroegere Orange inmiddels voldoende in gebruik had genomen. In juni 2010 moest T-Mobile nog een dwangsom van vijf miljoen betalen omdat het ondanks herhaalde waarschuwingen de frequenties niet geheel in gebruik had genomen. In 2000 kregen T-Mobile, Telfort, Vodafone, Orange en KPN een umts-vergunning. De licenties werden verstrekt op voorwaarde dat de bedrijven hun netwerk volledig in gebruik nemen. In 2007 nam T-Mobile Orange over, waardoor het beschikt over twee umts-vergunningen, waarvoor het afzonderlijk moet voldoen aan de voorwaarden. KPN-publicatie over mobiel spectrumbeleid Vier maanden na de 2,6 GHz-veiling en de verloren rechtszaak over de opzet daarvan kwam KPN met een publicatie over frequentieveilingen. De publicatie, samengesteld door adviesbureau Ecorys, besteedt aandacht aan de inrichting van de veiling van frequentieruimte. Verschillende keuzes pakken verschillend uit: gaat de overheid uit van nieuwe toetreders tot de mobiele markt dan heeft dat gevolgen voor de ruimte die beschikbaar is voor bestaande partijen. Meldt zich geen nieuwe toetreder, hoe wordt de dan resterende ruimte dan verdeeld en wat worden de spelregels voor handel in frequentieruimte? Het is duidelijk dat KPN geen middel onbenut laat om zijn opvatting over de manier waarop frequentieruimte wordt geveild kenbaar te maken. Eerste 4G-netwerk in Nederland Tele2, dat in april van het verslagjaar een vergunning voor spectrum in de 2,6 GHz-band won, demonstreerde half juli het eerste mobiele netwerk van de vierde generatie in Nederland. Het bedrijf heeft in Diemen en Amsterdam- Zuidoost een LTE-netwerk gebouwd met download-snelheden tot 100 Mbps en upload-snelheden tot de helft daarvan. De backbone van het netwerk werkt net als Tele2 s landelijk dekkend glasvezelnetwerk op basis van ip. Het bedrijf gaf aan dat er duidelijkheid moet zijn over de verdeling van de lage frequenties voordat het bedrijf een mobiele strategie kan presenteren. De lage frequenties zijn namelijk nodig voor een kostenefficiënt landelijk dekkend mobiel netwerk van de vierde generatie. Tele2 bouwt op dit moment een 4G-netwerk in Zweden. 10

11 DECT-guard band mag blijven De minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie heeft begin december aangegeven dat de DECT-guard band na februari 2013 voor vergunningvrij, laagvermogen gsm-toepassingen beschikbaar blijft. Een groter deel van de gsm-1800 MHz-band, 2 x 5 MHz, wordt voor dit vergunningvrije gebruik gereserveerd. BTG heeft in september gereageerd op de consultatie Beleidsvoorstellen voor de strategische nota mobiele communicatie van het voormalige ministerie van Economische Zaken (nu EL&I). Toptien zakelijke mobiele toestellen, eerste helft 2010 In 2010 beperkte nog steeds een meerderheid van de leden zich tot de aanschaf van toestellen met basisfunctionaliteit, maar de keuze voor smartphones wordt steeds vaker gemaakt. Nokia blijft met afstand marktleider, maar levert in en komt over het eerste halfjaar van 2010 uit op een marktaandeel van 60 procent (67 procent in 2009). Het marktaandeel van RIM (BlackBerry) neemt toe en is nu 24 procent (21 procent in 2009). De gegevens voor de tweede helft van 2010 waren bij de samenstelling van dit verslag nog niet exact bekend. Hardware Trends in aanschaf mobiele hardware bij TGG online Periodiek zet TGG op een rij welk merk en type apparatuur leden aanschaffen in de TGG online shop voor mobiele hardware, accessoires en diensten. Een vergelijking van de marktaandelen van mobiele apparatuur in de eerste zes maanden van 2006 en het eerste halfjaar van 2010 laat zien dat de marktaandelen echt aan het schuiven zijn. Nokia was in 2006 marktleider maar verliest flink terrein aan RIM (Blackberry), HTC en Samsung. Figuur 1 Mobiele hardware trends Figuur 2 TGG online shop Mobiele hardware-trends eerste helft 2010 Marktaandeel BTG-leden in aantal toestellen 11

12 GSMA heeft haast met nieuwe simkaart De simkaart in zijn huidige vorm ligt onder vuur, en dan gaat het niet om de afmetingen, die in de loop der tijd steeds bescheidener zijn geworden. Feitelijk maakt het massale gebruik van mobiele toepassingen denk aan machine-naar-machine-communicatie (M2M) de eindigheid van de fysieke simkaart duidelijk. Porteren van grote aantallen aansluitingen in verschillende toepassingen is immers omslachtig en kostbaar. Daarover heeft adviesbureau Logica in opdracht van het ministerie van Economische Zaken in het verslagjaar een rapport gepubliceerd, en ook in BTG magazine 72 is hieraan een artikel gewijd. Om alternatieve oplossingen door derden voor te zijn, maakte de GSM Association (GSMA) in november zelf een oplossing wereldkundig. De zogeheten embedded SIM zou in 2012 een feit kunnen zijn. Een task force van mobiele operators buigt zich over de ontwikkeling van een sim die op afstand kan worden geactiveerd, waardoor allerlei mobiele apparatuur, zoals camera s, mp3-spelers, e-readers en smart meters kleiner kan worden en M2M-toepassingen aangejaagd kunnen worden. De embedded SIM zou ook toepassingen mogelijk maken waar een hoger veiligheidsniveau vereist is, zoals e-wallets en NFC (near field communication). In de task force hebben technische experts zitting van AT&T, China Mobile, Deutsche Telekom, France Telecom Orange, KT, NTT DOCOMO, SK Telecom, Telecom Italia, Telefónica, Verizon Wireless en Vodafone, en de groep werkt nauw samen met grote producenten van simkaarten. Analyse van de markteisen werd verwacht in januari kunnen porteren, door de GSMA-leden France Telecom, Vodafone en Telefónica stevig is geprotesteerd. Eind november werd bekend dat Apple de ideeën over een eigen embedded sim liet varen. Storingen Klachten over de beschikbaarheid van DSL? Meer dan eens melden leden dsl-storingen op het openbare netwerk bij BTG. Tot 11 oktober 2010 waren er al 409 dsl-storingen bij KPN en zijn dochterondernemingen. Deze storingen betreffen lokale, regionale en landelijke storingen en naar de duur van de storing is niet gekeken. Met niet beschikbaar zijn van het netwerk vanwege onderhoud of onderbreking om welke reden dan ook is eveneens geen rekening gehouden. Ook storingen in hosting-toepassingen (voip, ) en umts, gprs, servers en stroomvoorziening zijn buiten beschouwing gelaten. T-Mobile: klanten moeten geduld oefenen T-Mobile Nederland meldde in juni capaciteitsproblemen te hebben op zijn 3G-netwerk. Netwerkcongestie doet zich vooral voor op filelocaties, in de grote steden, stadscentra, stations, et cetera. Feitelijk zijn dit alle plaatsen waar een operator overcapaciteit nodig heeft. De capaciteitsproblemen gingen niet aan de klant voorbij: die had te maken met vertraagde SMS-berichten, inkomende gesprekken die direct doorschakelen naar voic , afgebroken internetsessies of gesprekken en het niet kunnen opzetten van een gesprek. Traditionele simkaarten zullen gewoon blijven werken op bestaande netwerken. Saillant is dat tegen een initiatief van Apple, dat onderzoek heeft gedaan naar de haalbaarheid van een embedded sim naar eigen specificaties in zijn iphone van de vijfde generatie, zodat gebruikers zelf hun apparatuur Het dataverkeer op het netwerk van T-Mobile is de afgelopen twee jaren toegenomen met een factor 25 vooral door het gebruik van smartphones en dit wordt door T-Mobile als oorzaak aangewezen voor de capaciteitsproblemen. Het bedrijf gaf aan dat de situatie binnen enkele weken zou verbeteren. 12

13 Operators Overnames, samenwerking, verkopen Telecomdiensten Ericsson naar Atlantic Telecom Ericsson heeft per 1 februari zijn telecomdiensten overgedaan aan Atlantic Telecom, dat op zijn beurt kandidaat werd voor overname later in het jaar: KPN maakte eind december bekend dat het Atlantic zou overnemen. Worldmax stopt activiteiten na klachten interferentie netwerk Worldmax, een aanbieder met een WiMAX-netwerk in Amsterdam, deelde na maandenlang juridisch getrouwtrek, uitmondend in een schikking, in juni 2010 mee dat het zijn diensten moest staken op last van de Nederlandse regering. De activiteiten van het bedrijf veroorzaakten interferentie met de satellietstations in Burum van het ministerie van Defensie, waardoor de overheid zich genoodzaakt zag de licentieovereenkomst te beperken. Deze beperking maakte volgens Worldmax het voortzetten van de bedrijfsactiviteiten in Nederland onrendabel. Eind juli 2010 werd de dienst beëindigd; Worldmax had regelingen getroffen met andere aanbieders voor een ordentelijke overgang van de dienstverlening. KPN neemt Yes Telecom over KPN maakte begin juli bekend dat het Yes Telecom heeft overgenomen. Dit bedrijf levert als MVNO zakelijke mobiele telecommunicatiediensten aan het mkb in Nederland, waarvoor het gebruik maakt van het mobiele netwerk van KPN. Met de overname verwacht KPN zijn positie in de markt voor het Nederlandse midden- en kleinbedrijf te versterken. Yes Telecom zou onder de eigen naam blijven opereren. Nieuwe samenwerkingsvariant KPN en Telefónica KPN maakte in november bekend een overeenkomst te hebben gesloten met de Spaanse operator Telefónica. De overeenkomst is specifiek gericht op de exploitatie van mobiele diensten ten behoeve van internationaal actieve klanten van beide organisaties en maakt het mogelijk dat beide bedrijven samenwerken in de ontwikkeling van de producten en diensten, met service level agreements, bid management, relationship management en centrale rapportage. De operators zeggen een segment van 1200 multinationale, grootzakelijke klanten te delen, actief in meer dan twintig landen, waaronder, naast Nederland en Spanje, België, het Verenigd Koninkrijk, Mexico, Brazilië en Argentinië. Duitsland, waar beide bedrijven concurrerende mobiele diensten bieden, is buiten de overeenkomst gehouden. KPN test LTE met Nokia Siemens Begin december maakte KPN bekend dat het in 2011 tests gaat uitvoeren met LTE, de toekomstige standaard voor mobiele communicatie. Van februari tot september wordt een eerste proef gedaan met Nokia Siemens Networks in een gebied van 20 km2 rond Den Haag/Voorburg. Deze test is om technische mogelijkheden te onderzoeken. Later in 2011 volgt een test bij bedrijven en organisaties, waarbij waarschijnlijk ook met Nokia Siemens Networks wordt samengewerkt. De LTE-test maakt deel uit van de investeringen van KPN in zijn mobiele netwerk om voldoende netwerkcapaciteit te garanderen voor het toenemende mobiele gebruik van datadiensten. Het moment waarop KPN LTE-techniek breed gaat inzetten, is afhankelijk van het aanbod van geschikte apparatuur, van voldoende toepassingen waarvoor de hoge snelheden van LTE vereist zijn, en van voldoende vraag bij bedrijven en consumenten. KPN verwacht dat dit nog een aantal jaar zal duren. Huawei levert KPN s point-to-point dataverbindingen Half juli werd bekend dat de Koreaanse hardware-leverancier Huawei verantwoordelijk wordt voor de levering van KPN s point-to-point-dataverbindingen aan klanten in de zakelijke markt en de wholesale-markt. KPN verwacht dat deze uitbesteding de levertijd bekort en dat de kosten 13

14 worden gereduceerd. Het was al langer duidelijk dat KPN niet zelf de montage gaat uitvoeren, daarvoor schakelt Huawei een derde partij in. KPN neemt t for telecom over Eind juli liet KPN weten dat de transactie voor de overname van de t for telecom-winkelketen succesvol werd afgerond. De nieuwe eigenaar zal de winkels exploiteren onder het merk KPN mobiel. van toepassing is, zijn anders dan die bij eerdere verklaringen. Aanleg van fiber-to-the-curb (FttC) is inmiddels van de baan en fiber-to-the-home (FttH) wordt selectief aangelegd. Van een aantal tijdsindicaties in het document is duidelijk dat deze hooguit indicatief zijn en dat zij in een volgende versie worden verschoven. Het gaat over de Digi-varianten en vaste telefonie. Zo is het onmogelijk dat alle pstn- en isdn-verbindingen per 2015 zijn omgezet. Het is daarom verstandig dat KPN geen harde datum noemt. Atlantic Telecom overgenomen door KPN In december maakte KPN bekend Atlantic Telecom te hebben overgenomen. Het bedrijf levert telecommunicatieen datadiensten aan voornamelijk de zakelijke markt in Nederland. Hiertoe maakt het bedrijf onder meer gebruik van het netwerk van KPN. Atlantic Telecom blijft onder eigen naam opereren. BSkyB doet Easynet van de hand In juli werd Easynet verkocht aan Lloyds Development Capital (LDC), een investeerder uit het Verenigd Koninkrijk. De transactie was nog afhankelijk van goedkeuring door toezichthouders en consultatie van de ondernemingsraad. De overname door LDC maakt het aannemelijk dat Easynet op termijn opnieuw in de verkoop gaat. Sky behoudt de netwerkonderdelen in het Verenigd Koninkrijk, die het verkreeg na de oorspronkelijke overname van de Easynet Group in De verkoop omvat tevens een langetermijn-leveranciersovereenkomst tussen Sky en LDC, waarbij Easynet Global Services toegang blijft houden tot het glasvezelnetwerk van Sky. BSkyB blijft tevens zakelijke klant van Easynet. Nieuwe versie KPN Continuïteitsverklaring In september heeft KPN een nieuwe versie van zijn Continuïteitsverklaring gepubliceerd. De verklaring is relevant voor leden van BTG die gebruik maken van infrastructuur van KPN en een contract hebben met een andere dienstverlener. De omstandigheden waarop de verklaring BBned overgenomen door Tele2 Tele2 maakte half juli bekend telecomaanbieder BBned te zullen overnemen. BBned is een vaste telecomaanbieder, actief op de zakelijke markt, in wholesale en de consumentenmarkt in Nederland. De overname was nog onderhevig aan de goedkeuring van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), die later in het jaar haar akkoord heeft gegeven. Overig Fouten in de factuurverwerking van T-Mobile Werd KPN eind 2009 nog geconfronteerd met een fout in de factuurverwerking, in januari van het verslagjaar overkwam T-Mobile hetzelfde. Het bedrijf heeft zijn klanten hierover schriftelijk geïnformeerd. T-Mobile meent een vordering op zijn klanten te hebben omdat tussen 7 oktober 2009 en 2 november 2009 gesprekken tegen een verkeerd tarief in rekening zijn gebracht. Het gaat over gesprekken van een T-Mobile-aansluiting naar vaste nummers en naar mobiele, niet-t-mobile-nummers. Voor deze verkeerssoorten is het tarief in rekening gebracht voor bellen naar T-Mobile-nummers. Het bedrijf voert een herberekening uit en brengt het te weinig berekende bedrag in rekening op de volgende factuur. De operator wijst naar een technische fout als oorzaak van de foute facturen. Mogelijk echter is het bedrijf zelf de weg kwijtgeraakt in het woud van aanbiedingsvarianten en de daarbij behorende tarieftabellen. 14

15 Wijzigingen KPN mobiel voic KPN mobiel heeft in september en oktober van het verslagjaar enkele wijzigingen in het voic -systeem doorgevoerd. Het gaat om de meldingen die de eindgebruiker of degene die hem belt te horen krijgt, zowel in situaties waarin de voic in- of uitgeschakeld is. De enige, vroegere melding gaf alleen aan dat een telefoon uitgeschakeld was of buiten bereik van het netwerk was en verzocht de beller het later nog eens te proberen. Als de gebruiker de voic niet ingeschakeld had en wel binnen bereik van een netwerk was, maar een oproep niet aannam, volgde de ingesprektoon of de onbereikbaartoon. De doorschakelingsopties naar voic waren beperkt tot direct en vertraagd doorschakelen, al naar gelang de gebelde in gesprek was, een oproep weigerde of niet opnam. KPN meende bellers van dienst te zijn met een melding vooraf die duidelijk maakte dat, indien de gebelde de voic niet had ingeschakeld, deze op dit moment niet bereikbaar is of in gesprek is, dat deze geen voic heeft, maar dat hij of zij een melding van de gemiste oproep krijgt. Wanneer gebruikers hun voic hebben ingeschakeld, krijgen bellers de reden te horen waarom er naar wordt doorgeschakeld: het toestel is uitgeschakeld of buiten bereik, het is in gesprek of de gebelde neemt niet op. Daarnaast heeft KPN uitgebreider inspreek opties geïntroduceerd: de beller kan zijn eigen ingesproken berichten beluisteren, verwijderen, opnieuw inspreken en kan urgentie laten toekennen. Een ander voorbeeld van ongevraagde verlenging van de verbindingsduur is de beveiliging door KPN van mobiele voic die vanuit het buitenland wordt beluisterd (ingevoerd in oktober 2009). In oktober kwam KPN naar aanleiding van klachten reeds met een aanpassing voor de melding die bellers te horen krijgen als zij iemand bellen die zijn voic heeft uitgeschakeld. Klanten konden de melding vanaf dat moment zelf aan- of uitzetten. Nationaal beleid en regulering Nummers en nummerplannen Concept-nummerplanwijziging 116xyz In februari heeft het ministerie van Economische Zaken wijzigingen aangekondigd in de reeks nummers van maatschappelijk belang (de 116-reeks). Aan de bestaande 116-nummers werden twee nieuwe toegevoegd: voor een hulplijn voor slachtoffers van criminaliteit en voor een hulplijn voor medische hulp in andere dan noodgevallen beschikbaar gesteld. De 116-reeks werd in 2007 door de Europese Commissie gereserveerd voor geharmoniseerde diensten van maatschappelijk belang. De eerdere nummers uit de reeks zijn: (telefonisch meldpunt voor vermiste kinderen), (kinderhulplijnen) en (hulplijnen voor emotionele steun). In de media verschenen vervolgens berichten over de aanpassingen, in het bijzonder over de kosten daarvan. Immers: bellers zijn langer in gesprek. De kosten van voice mail zijn evenwel al langer actueel; andere aanbieders hebben vergelijkbare meldingen op hun voic - systemen, welke de verbindingsduur ongevraagd verlengen. Alle aanbieders hebben dus belang bij verbindingsduur-verlengende praktijken. Consultatie nummerplanwijzigingen Het ministerie van Economische Zaken kondigde in februari aan dat het de voorgenomen wijzigingen van de telecomwet op nummergebied verder wilde uitwerken. Het betrof onder meer de volgende onderdelen: de systematiek van nummertoekenning; rechten en plichten bij nummertoekenning; nummerportabiliteit; nummerdoorgifte. 15

16 De uitwerking stemt EZ af met belanghebbenden, waaronder BTG, dat begin maart op de consultatie heeft gereageerd. Hieronder volgt puntsgewijs de reactie van de vereniging. Systematiek toekenning nummers BTG is van mening dat alle nummers uitsluitend moeten worden toegekend aan nummergebruikers. De rol van nummerhouder, voortgekomen uit historische, technische en praktische beperkingen, zou moeten verdwijnen. Toekenning van nummers kan plaatsvinden door OPTA zoals nu praktijk is voor 088-nummers. Uiteraard kan een ECD-dienst namens de gebruiker een nummer aanvragen bij OPTA. Na toekenning heeft deze dienst geen enkel recht op het nummer. Rechten en plichten bij gebruik van nummers Zoals BTG geen rol meer ziet voor de nummerhouder, mag er geen verklaring worden geëist van de latende ECD-aanbieder, omdat deze verklaring in de praktijk wordt gebruikt om oneigenlijke druk uit te oefenen op de nummergebruiker. Eventuele financiële claims van de ECDdienstverlener op de nummergebruiker moeten losstaan van de zeggenschap over het nummer. Nummerportabiliteit De nummergebruiker bepaalt welke ECD-dienstverleners een nummer kunnen gebruiken. Dit moet gelden voor alle nummers (behalve interne-netwerknummers). Daarmee wordt nummerportabiliteit uitgebreid en geregeld voor alle nummers, nu en in de toekomst. Bij elk nummer is uitsluitend de nummergebruiker bevoegd om aan te geven welke ECD-dienstverlener(s) dit nummer mogen termineren of origineren (met correcte CLI, de CLI kan ook een 08-nummer zijn). De ECD-dienstverlener zal moeten kunnen aantonen dat hiervoor toestemming is gegeven. Op eerste aanmaning van de gebruiker zal de ECD-dienstverlener elk gebruik van het nummer onmiddellijk beëindigen. Bij het uitgeven van nummers bepaalt OPTA de kosten. Bijzondere baten, zoals het verkopen van aantrekkelijke nummers, vallen toe aan OPTA die daarmee een deel van de operationele kosten van de nummeradministratie kan drukken. Nummergebruikers moeten nummers aan derden kunnen overdragen (verkoop van bedrijfsonderdelen of fusies). OPTA differentieert de toezichtkosten voor een nummer afhankelijk van het gebruik. Een 0900-nummer zal hogere toezichtkosten veroorzaken dan een geografisch nummer. Nummerdoorgifte BTG is het met het ministerie van Economische Zaken eens dat de CLI verplicht moet worden aangeboden en integer moet worden gehouden. Alle 0900-nummers of andere nummers waarvan het tarief dat van een geografisch nummer te boven gaat, moeten verplicht worden opgenomen in het telefoonboek, inclusief het tarief van deze nummers. Geografische binding De vereniging is er niet van overtuigd dat het gevaar bestaat dat buitenlandse partijen overvloedig gebruik gaan maken van Nederlandse nummers. Landen waar een dergelijk gevaar eerder zal optreden en de schaarste van nummers groter is, zoals de Verenigde Staten, maken zich daar niet druk over. Handhaving van deze eis veroorzaakt mogelijk hoge handhavingskosten. Naar de mening van BTG is een overgangstermijn van vijf jaar te lang. Bij geografische en mobiele nummers zijn er geen belemmeringen voor een kortere overgang en voor 0900-nummers is een zo spoedig mogelijke overgang gewenst. Omkering bewijslast bij geschillen over 090X-nummers De omkering van de bewijslast moet gelden voor alle nummers die boven het normale tarief van geografische nummers uitgaan. 16

17 Uitbreiding bevoegdheid OPTA bij aanpak misbruik BTG is het eens met een uitbreiding van de bevoegdheden van de toezichthouder om misbruik aan te pakken. In het voorstel van de vereniging zijn alle nummergebruikers bekend bij OPTA. Gegevens bij aanvraag BTG is het eens met de opslag van aanvraaggegevens onder de voorwaarde dat deze aantoonbaar noodzakelijk zijn voor handhavingsdoeleinden. Nice to know-gegevens, zoals in welke sector een bedrijf opereert, zijn niet relevant. NAW in nummerregister De vereniging is het er ook mee eens dat NAW-gegevens in het nummerregister worden opgeslagen. Aangezien ze snel verouderen, moeten ECD-dienstverleners die het nummer termineren of origineren verplicht worden op eerste verzoek aan OPTA alle identificerende informatie (zoals bankrekeningnummers) te verstrekken. Nummers voor communicatie tussen machines (M2M) Er wordt al enige jaren gesproken over specifieke nummers voor M2M-toepassingen. Door de jaren heen is het aantal M2M-toepassingen ook gegroeid. Volgens de vereniging is dit voldoende reden om na te denken over een nieuw nummerplan. M2M-nummers komen in soorten. Er zijn nummers die intern voor een machine worden gebruikt, zoals een ip-adres of een andere identificatie van de apparatuur. Machines die op locatie worden gebruikt, bijvoorbeeld een meetpunt in een gastransportnetwerk of sensoren in het wegoppervlak, communiceren gewoonlijk via het openbare netwerk en maken gebruik van een telefoonnummer, ofwel een E.164-nummer. Dat kan een geografisch of mobiel nummer zijn. Volgens BTG is het gebruik van deze nummers bezwaarlijk, juist omdat deze nummersoorten niet aan een organisatie worden toegewezen en deze nummers per gebeurtenis bij een aanbieder moeten worden aangevraagd. Het is voor organisaties dan ook onmogelijk een machine-nummerplan op te bouwen. De meest primitieve variant van M2M-communicatie verloopt via een openbaar mobiel netwerk. Hier is een tweede bezwaar aan de orde, het gebruik van een simkaart. Zowel de wijze waarop nummers worden toegekend als het gebruik van een dergelijke kaart, maken welke oplossing dan ook niet toekomstbestendig. Het ontbreekt immers nog steeds aan internationale standaardisatie op M2M-gebied. Naar het oordeel van de vereniging doen organisaties er nu niet verstandig aan grootschalig met M2M-toepassingen aan de slag te gaan. Zij kunnen immers zo maar geconfronteerd worden met een nummerplanwijziging voor M2M-communicatie. Een bijkomstigheid is nog dat duidelijk moet worden gemaakt wat een machine is en wanneer dan sprake is van M2M-communicatie. In het voorjaar is het ministerie een consultatie gestart om de wenselijkheid voor een aparte nummerreeks voor M2M-communicatie te onderzoeken. In ambtelijke formulering Nummers voor communicatiediensten met beperkte menselijke tussenkomst geheten. EZ omschrijft het nut van deze nieuwe nummerreeks als volgt: Het doel van deze wijziging van het nummerplan is het invoeren van een nummerreeks (097) voor elektronische communicatiediensten met beperkte menselijke tussenkomst om hiermee andere reeksen te vrijwaren van gebruik voor dit doel, in het bijzonder de reeks 06. Bij dit besluit worden ook twee ministeriële regelingen gewijzigd: de Regeling Vergoedingen OPTA 2010 en de Regeling Beperking toekenning nummers. De eerstgenoemde regeling wordt gewijzigd om de tariefklasse die geldt bij de toekenning van nummers uit de en 0979-reeks vast te stellen. De Regeling Beperking toekenning nummers wordt gewijzigd om vast te leggen wie in aanmerking komen voor toekenning van nummers uit de reeks

18 In de visie van het ministerie wordt de 097-reeks bestemd voor de verschillende typen M2M-toepassingen; het gebruik van andersoortige nummers is niet toegestaan. Te denken valt aan randapparatuur die toegang geeft tot mobiel breedband-internet en hoofdzakelijk wordt gebruik voor een communicatiedienst met beperkte menselijke tussenkomst, slimme energiemeters, e-callmodules in wegvoertuigen, track and trace-modules, snoep- en koffie automaten, navigatiemodules, medische telematische toepassingen en alarmeringssystemen. Maar ook noemt EZ e-readers, de kilometerprijsheffing, huishoudelijke apparatuur, en digitale fotolijsten. De 0970-reeks is bestemd voor toepassingen tussen netwerken, 0979 krijgt de bestemming netwerkinterne nummers voor M2M-toepassingen. BTG heeft gereageerd op deze consultatie en concludeert dat een aparte nummerreeks voor M2M alleen maar tot meer problemen leidt doordat er door operators verstrekte simkaarten nodig zijn, hetgeen leidt tot een lock-in. Los van alle praktische ongemakken, zijn de openbare netwerken nooit voor honderd procent beschikbaar. M2M-communicatie en MNC s Het ministerie van Economische Zaken heeft vroeg in 2010 opdracht gegeven voor onderzoek naar mobiele netwerk codes (MNC s). In juli publiceerde het ministerie het rapport Onderzoek flexibel gebruik MNC s, het verlagen van overstapdrempels voor grootschalige M2M gebruikers, samengesteld door onderzoeksbureau Logica. De hoofdconclusie dat een lock-in bij M2M-communicatie alleen kan worden voorkomen wanneer MNC s beschikbaar zijn, volgt de opvattingen van BTG. Het ministerie verwacht dat nummers voor communicatiediensten met beperkte menselijke tussenkomst in grote aantallen in gebruik worden genomen, als voorbeeld gelden slimme energiemeters, waarbij het gaat om miljoenen nummers. Verwacht wordt dat M2M-communicatie veelal via een mobiel netwerk verloopt. Dan gaat het ook om miljoenen simkaarten en telefoonnummers. Lock-in is daarmee een feit, want overstap naar een concurrerend netwerk wordt praktisch onmogelijk doordat het onbegonnen werk is alle simkaarten te vervangen. Wanneer een organisatie de beschikking zou hebben over mobiele netwerkcodes, net zoals mobiele operators elk hun eigen code hebben, is portering van nummers geen enkel probleem meer. Dat er echter een moment komt waarop alle bestaande simkaarten in M2M-apparatuur moeten worden vervangen staat wel vast. Het gebruik van 088-nummers voor M2M is, volgens BTG, niet overwogen. Maar de bestemming van 088-nummers sluit M2M-gebruik niet uit. Consultatie uitgiftebeleid mobiele nummers Eind juli publiceerde OPTA haar Consultatie uitgiftebeleid mobiele nummers. De consultatie gaat over het voornemen het uitgiftebeleid voor mobiele nummers te wijzigen. De toezichthouder wil een einde maken aan jaren van verspilling van (mobiele) nummers. Volgens de vereniging is OPTA hier zelf debet aan, omdat deze nummers in blokken van een miljoen heeft toegekend aan aanbieders iets waarvoor een technische reden wordt aangevoerd. De voor uitgifte beschikbare mobiele nummers worden zo vanzelfsprekend snel schaars, zonder dat toegekende mobiele nummers daadwerkelijk in gebruik zijn. OPTA wil dan ook mobiele telefoonnummers in blokken van of nummers gaan toekennen en zegt daarmee 3,8 miljoen geblokkeerde nummers vrij te maken voor uitgifte. Of er nu wijzigingen komen in de manier van uitgifte van mobiele nummerreeksen of niet, de oorsprong van het probleem is volgens BTG het kunstmatige onderscheid tussen mobiele en vaste nummerreeksen. De titel van de consultatie is er echter duidelijk over: deze is allerminst technologie-neutraal. 18

19 BTG heeft in augustus op de consultatie gereageerd. Dat het herziene beleid dat OPTA voorstaat in het belang is van de grootgebruikers die de vereniging vertegenwoordigt, is allerminst duidelijk. Volgens het voorstel van OPTA kunnen mobiele aanbieders zonder dat zij een eigen netwerk hebben (MVNO s), rechtstreeks 06-nummers aanvragen bij de toezichthouder. Ook wordt het mogelijk om aan dienstenaanbieders die geen eigen netwerk hebben mobiele nummers toe te kennen. Volgens BTG is het te betreuren dat de daadwerkelijke nummergebruiker opnieuw over het hoofd wordt gezien. Als nummers inderdaad efficiënt moeten worden toegekend, zou toekenning aan de eindgebruiker de ultieme oplossing zijn. Kosten mobiel bellen naar 088 op het vaste netwerk Ook in het verslagjaar rezen er vragen en klachten van leden die 088-nummers op het vaste netwerk in gebruik hebben. Klanten of relaties van leden spreken de organisatie aan op de hoge kosten van mobiel bellen naar het 088- nummer op het vaste netwerk. Het tarief kan oplopen tot 30 cent per minuut. Ook voor andere nummersoorten, bijvoorbeeld mobiel bellen van 0800 en 14xyz (onder meer contactcentra van gemeenten), komt het voor dat mobiele aanbieders onbegrijpelijk hoge tarieven hanteren. Aangesproken organisaties hebben op zich niets met deze klachten van doen. De betrokken organisatie valt niets te verwijten, 088 is wanneer het om (wholesale-) kosten gaat niet anders dan een geografisch nummer op het vaste netwerk, want afdrachten aan bijvoorbeeld platformhouders zijn er niet. De angel zit in de aanbiedingsvorm, daarvoor heeft de betrokken consument zelf gekozen. Helaas hebben veel consumenten geen idee met wat voor tarieven hun abonnementsvorm gepaard gaat. Dit blijkt aan de kant van de aanbieders niet veel beter. Zonder hen vooraf te informeren, heeft BTG de klantenservice van een aantal aanbieders gebeld met de vraag hoe hoog de kosten zijn van mobiel bellen naar een 088-nummer op het vaste netwerk. De vraag bleek moeilijk: veelal werd verstaan te geven dat het wordt uitgezocht. Websites van aanbieders bleken meer dan eens geen duidelijk beeld van de kosten te geven. BTG heeft de consumentenbond hierover geïnformeerd. De situatie wekt bevreemding, want in februari 2005 vond bij OPTA een rondetafelbijeenkomst plaats waarbij de (toen nog potentiële) 088-aanbieders, vertegenwoordigers van EZ/DGTP, OPTA en BTG aanwezig waren. Bij die gelegenheid werd afgesproken hoe tarieftechnisch met 088-nummers wordt omgegaan. Dit is door OPTA vastgelegd waardoor misverstanden uitgesloten lijken. In april heeft BTG een bijeenkomst georganiseerd over de kosten van mobiel bellen met een particuliere abonnementsvorm naar 088-nummers op het vaste netwerk. OPTA, KPN en Vodafone waren bij de door BTG georganiseerde bijeenkomst vertegenwoordigd. Deze organisaties hebben toegezegd BTG te informeren over hoe zij de klachten over de onduidelijke tarieven gaan beantwoorden. Vrij spoedig na de bijeenkomst heeft Vodafone zijn klanten meegedeeld dat bellen naar 088-nummers hetzelfde wordt behandeld als bellen naar geografische (vaste) nummers. Bij zakelijke abonnementen is het tarief voor bellen naar vast afhankelijk van het abonnement en de gekozen bundel. Bij consumenten wordt ook het tarief voor bellen naar vast toegepast en worden gesprekken naar 088-nummers gewoon met het bundeltegoed verrekend. Alleen wanneer het beltegoed op is, geldt 30 cent per minuut (inclusief btw). Vodafone zou de informatie op de website en bij de klantenservice verbeteren. De mobiele aanbieders hebben in mei van OPTA en EZ een brief ontvangen waarin onder andere gesteld wordt dat aanbieders van alle nummersoorten de bijbehorende tarieven moeten specificeren; zij kunnen niet volstaan met een algemene term als servicenummer. Ook zou OPTA duidelijk maken op welke wijze aanbieders deze informatie kenbaar dienen te maken aan hun klanten. 19

20 KPN heeft in juni laten weten dat door zijn merken Telfort en Hi oproepen naar 088-nummers op een vast netwerk als geografisch nummer worden getarifeerd. De informatie op de website zou hiermee in overeenstemming worden gebracht. Bij KPN mobiel werd bellen naar 088 nog buiten de bundel getarifeerd. Dit zou worden aangepast per 1 september. Vanaf die datum zou bellen naar 088 vanuit de bundel betaald worden of, afhankelijk van de aanbiedingsvorm, getarifeerd als geografisch nummer. Bij T-Mobile werd rond die tijd nog doorgegaan met de oude praktijken. De overheid wil dat operators hun klanten transparante aanbiedingen doen en vooral de mobiele aanbieders schieten op dit punt tekort. BTG gaat het vooral om het voorkomen van schade aan het imago van 088 en andere nummersoorten met een bijzondere bestemming. Ontwikkeling in het gebruik van 088-bedrijfsnummers vanaf 2006 Periodiek kijkt BTG naar de ontwikkeling in het gebruik van 088-bedrijfsnummers, gewoonlijk aan de hand van het aantal door OPTA toegekende 088-nummers. Figuur 3 Percentuele stijging oproepen naar 088 In 2010 zijn echter ook actuele factuurdatabestanden gebruikt vanaf januari 2006 en is gekeken naar het aantal oproepen naar 088-nummers. Er is gebruik gemaakt van factuurinformatie afkomstig van KPN vaste telefonie. Inmiddels zijn er elk jaar miljoenen oproepen naar 088- nummers. Per tien december 2010 waren er nummers uitgegeven, waarvan er daadwerkelijk zijn toegekend aan organisaties. Het verkeer naar 088- nummers is in 2010 meer dan verdubbeld. Voor het jaar 2011 voorziet BTG ten minste eenzelfde ontwikkeling. Schaarsterapportage 2009 OPTA publiceerde in april haar Schaarsterapportage 2009 inzake telefoonnummers. Er zijn door de jaren heen 109 miljoen nummers uitgegeven en van acute schaarste is geen sprake. OPTA is wel van mening dat de reeks mobiele nummers aan uitbreiding toe is. Met een technologie-neutraal overheidsbeleid is het op zich al verbazingwekkend dat er een specifieke nummerreeks is voor mobiele telefonie. Deze constatering plaatst vast-mobiel integratie in het juiste perspectief: op dit moment bestaat deze integratie niet meer dan uit een verzameling kostbare doorschakelingen. Met uitzondering van de paar meter kabel van de local loop is er geen onderscheid tussen vaste en mobiele aansluitingen te maken anders dan via de begincijfers van het nummer. t.o.v Het huidige nummerplan is een historisch gegroeide lappendekken van nummersoorten met geografische en mobiele nummers, generieke nummers voor openbare communicatiediensten (085 en 091), nummers voor persoonlijke assistentdiensten (084 en 087), bedrijfsnummers (088), semafonienummers (066), nummers voor abonnee-informatiediensten (18xy), nummers ten behoeve van informatiediensten (09xy en 0800), carrier (pre-)selectiecodes (16xy, 10xyz), vpn-nummers (082), internetinbelnummers (0670), netwerkinterne test- en routeernummers (014), nummers van bijzonder maat- 20