DON seminar & Kickoff DON! 5 juni 2013

Transcriptie

1 DON seminar & Kickoff DON! 5 juni 2013

2 Programma 14:30 Ontvangst 2 15:00 Welkom & opening Michael Soederhuizen, secretaris DON 15:15 De Resultaten Energie Cor Kleinveld, Grontmij CO2 Natasa Sikirica, Soil & More International Ruimte Lennart van der Burg, Grontmij 16:00 Vervolg, hoe verder? Rob Wilders, voorzitter DON 16:15 Pitches van inspirerende sprekers Energie dak (Thermisch) Cees Mager, Triple Solar Zonne energie PV Tom Kromwijk, directeur Kromwijk Elektrotechniek Kansen voor spanningsoptimalisatie Simon Loerakker, Optivolt Duurzaam Inkopen = een kans voor het MKB! Loek van Beurden, bureau PRO 10 17:30 duurzaamheid in de gemeente wethouder gemeente Nieuwkoop 17:45. Vragen en discussie 18:00. Afsluiting

3 3 Het collectief Michael Soederhuizen, secretaris DON

4 Plangebied Nieuwkoop 4

5 Project partners Nieuwkoop 5

6 Doelstelling 6 Projectdoelstelling: 1) Verbetering kwaliteit en benutting van de openbare en particuliere ruimte 2) Reduceren van de CO 2 uitstoot

7 De Koplopers op Bovenland

8 De Koplopers op De Olm

9 De Koploper op Schoterhoek

10 10

11 11

12 12

13 13 Energie Cor Kleinveld, Grontmij

14 Dashboard informatie: 14

15 Evaluatie van de opstart. 15 Hoe is de opzet geweest? Wat is hier in gewijzigd? Waarom is dit gewijzigd? Welke valkuilen zijn we tegen gekomen? Excuus voor deze onvoorziene problematiek

16 CO2 footprint totaal en aandeel gas en elektra 16

17 Energieverbruik deelnemers pilotgroep 2013: 17

18 Totaal Overzicht energieverbruik Nieuwkoop 18

19 Bewustwording door inzicht. 19

20 Doel van Energiemanagement: 20 Inzicht in verbruik, vorige sheet Inzicht in besparingspotentieel

21 Energiebesparing 21 Besparingspotentieel Toelichten aanpak, gerealiseerde besparing en besparingspotentieel in Nieuwkoop Meten = weten 3 voorbeeld casussen Best practises voor besparing, wat kun je zelf doen en wat laten doen.. Maatregel zelf gedaan Bewustwording Ophangen beeldscherm Informeren medewerkers Laten doen / investering Spanningsoptimalisatie Energieadvies

22 Indicatie potentieel voor CO2-reductie 22 Maatregel Besparing gas Besparing elektra Energiemanagement 15% 2%-5% Energieadvies/aanvullende maatregelen 15% 12% Spanningsoptimalisatie - 10% PV-panelen - 30% Compensatie overig overig

23 Casus 1 Power Quality: 23 Wat betekent dit? Waarom is dit hier zinvol? Wat is het resultaat bij toepassing? Voorbeeld

24 Effect van rendementsverbetering: 24

25 Casus 2 De Haan Petfood?? 25 Hoog piekverbruik gas voor steriliseren van productie. Veel restwarmte in afvalwater Wat kunnen we doen met de hoeveelheid afvalwater? Wat kunnen we doen met de restwarmte in het afvalwater? Jaarverbruik ca m3/jaar. Gasverbruik per jaar : m3 Elektraverbruik per jaar: kwh Maatregelen en effect op CO2 reductie:

26 CO2 Footprint: 26

27 Verdeling gas en elektra: 27

28 Maatregelen en effect op CO2 28 Restwarmte uit afvalwater: Power quality voor aandrijfmotoren:

29 DON

30 Over Omefa

31 Product ontwikkeling

32 Display

33 Bewustwording

34 Kosten reductie

35 Voor Omefa betekent dit: Betere Cosinus Phi Netto Investering Terugverdientijd 3 jaar Reductie energieverbruik kwh CO2 reductie 54 ton Power Quality

36 Bewustwording van stook momenten Aanpassing thermostaatstanden Geïnvesteerd in nieuwe ketels Onderzoek naar warmteterugwinning Proceswarmte Afvoerlucht Gasbesparing

37 Voorlichting SDE subsidie Aangevraagd voor Wp Opbrengst kwh / jaar Investering Terugverdientijd jaar Gasbesparing

38 Footprint

39 39 CO2 footprint Sikirica, Soil & More International

40 Visie en Activiteiten Compost Footprinting Bodem (carbon) CO2 Water Duurzamheid Carbon Credits (C-rechten) van duurzame (biologisch) landbouw

41 Totale CO2 footprint CF- de optelsom van alle broeikasgassen die worden uitgestoten door een bedrijf tijdens een bepaalde periode (meestal 1 jaar). Hierbij gaat het niet alleen om koolstofdioxide (CO2), maar ook om andere broeikasgassen zoals methaan (CH4), lachgas (N2O) die worden omgerekend in CO2 equivalenten (CO2e). 28 uit 30 bedrijven Voor het jaar 2011

42 Opbouw CO2e emissies gespecificeerd per scope en emissiebron. Scopes: 3 scopes Emissie-bron: Emissiebron Elektriciteit Gasverbruik Wagenpark bedrijf Zakenreizen: vluchten Zakenreizen: geen vluchten Woon-werk verkeer Papierverbruik Afval Total carbon footprint

43 Resultaten Total CF: 10,935,081 kg CO2e =10,935 t CO2e Overzicht van broeikasgasemissies per scope:

44 Resultaten

45 Voorbeeld: Spelt Grondwerken Emissiebron GHG emissie Unit % Elektriciteit 152,425 kg CO 2 e 5.17% Gasverbruik - kg CO 2 e 0.00% Diesel 2,743,125 kg CO 2 e 92.96% Zakenreizen: vluchten - kg CO 2 e 0.00% Zakenreizen: geen vluchten - kg CO 2 e 0.00% Woon-werk verkeer* 53,700 kg CO 2 e 1.82% Papierverbruik 1,727 kg CO 2 e 0.06% Afval - kg CO 2 e 0.00% Total carbon footprint 2,950,977 kg CO 2 e %

46

47 Carbon credits & carbon neutrality De credits uit Soil & composteringsprojecten Gecertificeerd door TÜV Nord Cert GmbH, een door de Verenigde Naties geaccrediteerde partij. Soil & compost helpt boeren en agrarische coöperaties; ondersteuning van locale economieën en locale werkgelegenheid Verbetering van bodemvruchtbaarheid Verbetering van het waterbergende vermogen van de grond Versterking van het weerstands- en immuunsysteem van de gewassen

48 48 Ruimte Lennart van der Burg, Grontmij

49 Perspectief!? 49

50 Ruimtelijke kwaliteit 50

51 Ruimtelijke kwaliteit vergroening 51 Bevinding en Weinig tot geen openbaar groen Meer groen is voor ondernemers wel wenselijk Knelpunten Geen ruimte voor groene inpassing Onderhoud is beperkt Kansen: Aanleg groenstroken, toevoegen groenstructuur Groene gevels Afstemming uistraling openbare en private terreinen Tijdelijke gebruik van leegstaande kavels. Samenwerking met hoveniers bedrijf, gezamenlijk groenbeheer Samenwerking Natuurmonumenten

52 Mobiliteit en parkeren 52 Bevindingen Laden en lossen op openbare weg probleem op een aantal plaatsen Nachtparkeerders langs de weg Parkeerproblemen op eigen terrein Knelpunten Beschikbare ruimte is beperkt Kansen Collectief parkeerplaats bezoekers? Parkeerstroken maken is een oplossing Parkeer bewegingen verminderen, wat zijn de alternatieven?

53 53

54 Zon 54

55 De Olm m2 dak (42%) 55 Potentieel: kwp In voorbereiding: 5% kwh (Spelt)

56 Schoterhoek: m2 dak (53%) 56 Potentieel: kwp In voorbereiding: 0%

57 Bovenland: m2 dak (43%) 57 Potentieel: kwp Benut: 0,1% (ARP)

58 Wind 58

59 Windenergie de voordelen 59 Duurzame energie opwekking Betrouwbare techniek Mogelijkheden profilering Bijdrage gemeentelijke doelstellingen duurzame energie / klimaat Financieel interessant Collectieve benutting

60 Windenergie de knelpunten 60 Horizonvervuiling Betrokkenheid omwonenden Natuur en milieu Politiek draagvlak

61 Windenergie de opwekking 61 Voorbeeld invulling 2x Enercon E82 Ashoogte 80 meter Rotordiameter 82 meter Opgesteld vermogen 4,6 MegaWatt (MW) Jaarlijkse productie 10 miljoen KiloWatt uur (kwh) elektriciteit

62 Windenergie route Vorming collectief/businessplan Deelnemers Financieringsvorm Participatie lokatie etc Lokatiestudie aspecten gemeente/provincie Natuur en milieu Fysieke ruimte Bekabeling Veiligheid Opbrengsten etc Communicatie Vergunningentraject Subsidie (SDE/EIA) Realisatie Exploitatie 62

63 Kansen in de omgeving? 63 RWZI Rijnland:

64 Kansen in de omgeving? 64 Natuurmonumenten: Natuur ontwikkeling en CO2 compensatie

65 Conclusie 65 Kansen (top 5) 1. Mobiliteit: Verminder, Verander & Verduurzaam 2. Groen beheer publiek / privaat viste kaartje 3. Benutting dakoppervlak - genoeg voorbeelden.. 4. Profilering - vanuit collectief 5. Afval hergebruik reductie en hergebruik Aanbeveling Samen met gemeente en bedrijven thematisch kansen uitwerken vanuit duurzaamheid gedachte

66 66 Vervolgaanpak Rob Wilders, voorzitter DON

67 Resultaten gesprekken (1) 67

68 Resultaten gesprekken (2) 68

69 Resultaten gesprekken (3) 69

70 Resultaten gesprekken (4) 70

71 Vervolg aanpak 71 Individueel Collectief 1) Duurzaamheidsprojecten 2) Effectueren energiebesparing 3) Vervolg DON initiatief

72 Duurzaamheidsprojecten 72 Hoe verder? Masterclasses: inhoudelijke kennissessies met daarbij centraal een duurzaamheidsthema waar DON leden in kunnen participeren o.a. Energie inkoop Zonne energie Afval recycling Etc. Uitwerken in collectieve initiatieven Profilering en gebiedmarketing Opschalen > bedrijven kunnen participeren

73 1) Duurzaamheidsprojecten INKOOP 73 Opstart collectief GROEN ENERGIE inkoop traject, stappenplan: 1) Inventariseren lopende energiecontracten bedrijven 2) Voorbeeldberekening besparing 3) Vaststellen uitgangspunten: 1) 100% groen electra / gas 2) % eigen opwekking / productie 3) Contractduur 4) Gespreken marktpartijen voor samenwerking

74 1) Duurzaamheidsprojecten - ZON 74 Lancering zonne-energie collectief, uitwerken stappenplan: 1) 2) Vaststellen uitgangspunten offerte o.a.: 1) Uitvoeringen voor mininimaal 15 bedrijven 2) 100 / 50 / 0% financiering 3) Beheer en onderhoud 15 jaar (gedurende tijd financiering) 4) Voorwaarde deelname per bedrijf 5) Etc. 3) Kansen subsidie en fiscale voordelen. SDE+ 4) Visualiseren zon op het bedrijventerrein 5) Opstellen collectieve propositie. Interessante kansen

75 2) Effectueren potentieel energiebesparing 75 Hoe verder gaan met 30 bedrijven met E-monitoring in nieuwkoop? Stappenplan / aanpak met daarin ondermeer: Sturing door bedrijven zelf op basis van monitoringsysteem & best practises Ieder ½ jaar tips met rapportage, beoordeling profielen en adviesgesprek Mogelijkheid tot maatwerk besparing advies specifiek per bedrijf Energiemanagement Gebouwscan Ect.. Energie monitoring voor andere vestigingen (voorbeeld Lek HABO Groep #11)

76 76 Energie dak (Thermisch) Cees Mager, Triple Solar

77 Energie uit het dak DON 5 juni 2013

78 De huidige markt: Elektrisch: Zonnepaneel PV module (elektrisch) poly- of monokristallijn amorf Thermisch: A. Zonnecollector zonneboiler tapwater of ruimteverwarming

79 De behoefte in de markt : De klant wil: - energie besparen - snelle terugverdientijd - geen lelijke glazen postzegels op het dak De overheid dwingt tot daden: - energiezuinige woningen (lage EPC EPN) - hoge energietarieven: CBS: > 7% per jaar (laatste 10 jaar) - verdubbeling stookkosten in 10 jaar ( %) Toenemend gebruik van de warmtepomp: - energetisch efficiënt - maar ook problemen met geothermische bron - onbalans in de (Warmte Koude Opslag)

80 Waar ligt de focus: 4 soorten energiekosten die we dagelijks gebruiken kosten/jaar oplossing besparing Brandstofkosten 2500,- hybride 10% Auto km benzine 250,- Elektriciteit 750,- PV-paneel 300,- 8 stuks 2000 Wpiek Warm water 250,- zonne-boiler 50% 125,- Stookkosten 2000,- Triple Solar + 50% 2500 m3 gas warmtepomp 1.000,-

81 Ontwikkeling in duurzame energieopwekking:

82

83 Triple Solar collector: collector Solar sandwich paneel

84 Fysische eigenschappen: Aluminium dakbedekking Collector met geïntegreerde buizen Verkrijgbaar als collector of als sandwichpaneel Elk type isolatie mogelijk te integreren Hoge isolatie van Rc 5 tot Rc 9 Robuust Lange levensduur (50 jaar ++) Mooi roevendak design Hoge opbrengst (TNO gemeten) Veelzijdig inzetbaar in de installatie Op elke lengte en kleur te produceren (als het maar zwart is)

85 Gebouw geïntegreerd Bedrijfspand Oldebroek

86 Gebouw geïntegreerd Bedrijfspand Weesp

87 Zon thermisch dak: MFA Wognum 350 m2

88 Zon thermisch dak: Museum Continium Kerkrade 430 m2

89 Demowoning - Nieuwkoop Vaillant hybride: De goedkoopste energie levert!

90 Triple Solar systeem

91 PVT: Combinatie van zon-thermisch met elektrische energie: MUST voor nul-energie-woningen

92 Waarom Triple Solar 1: Architectonisch: Triple Solar dak = energieopwekker Triple Solar dak = multi-architectonisch inzetbaar Design: geen lelijke postzegels Oplossing voor nul-energie woning Levensduur > 50 jaar Woning: Triple Solar collector = bron van de warmtepomp 2.0 Verhoging van de efficiency van de warmtepomp Overzichtelijke techniek met weinig onderhoud Terugverdientijd 7 tot 10 jaar 92

93 Waarom Triple Solar 2: Utiliteit nieuwbouw: Balanceren en regenereren van de WKO binnenkort verplicht Geen vergunning nodig (i.t.t. geothermische bron) Verhoogt de efficiency van de warmtepomp Utiliteit renovatie (retro fit): Kan naast bestaande gasheaters geïnstalleerd worden Overzichtelijke installatie Hoge opbrengst: - 50 % besparen op de stookkosten - Maakt gebruik van zonlicht, diffuus licht of buitentemperatuur - Terugverdientijd 7 tot 10 jaar - reductie uitstoot CO2

94 Nijverheidslaan 1 E 1382 LE Weesp cees@triplesolar.eu

95 95 Zonne energie PV Tom Kromwijk, Kromwijk Elektrotechniek

96

97 DUURZAAMHEID Middels zonne-energie

98 Even voorstellen Ton Kromwijk Directeur/eigenaar van Kromwijk Electrotechniek

99 Welkom bij de nieuwe revolutie!

100 Een eindeloze bron van zonne-energie

101 Een eindeloze bron van zonne-energie Geen schadelijke bijproducten Het is schoon, stil en gratis Bijna onderhoudsarm Werkt ook bij bewolkt weer Lange levensduur Benut hem!

102 De werking van zonne-energie Fotovoltaïsch effect Silicium Spanningsverschil Omvormer Koppeling met electriciteitsnet

103 Zonnepanelen, wat moet je weten Montage op plat dak, schuin dak of veldopstelling Gem. oppervlakte paneel: ca. 1,6 m 2 Vermogen paneel uitgedrukt in Wp Gem. Paneel is 240 Wp. Komt overeen met 208 kwh/jaar (x0,87)

104 Zonnepanelen, waar moet u op letten? Goede prijs/kwaliteit verhouding (wie kan deze vergelijking maken) Geen dumppartijen (bijvoorbeeld panelen van 2011) Goede productgaranties en opbrengstgaranties Gecertificeerd voor de Nederlandse markt Geschikt voor het Nederlandse klimaat De te installeren PV installatie moet door de bank geaccepteerd worden om in aanmerking te komen voor financiering

105 Omvormers, waar moet u op letten? A-merk (wie kan deze vergelijking maken) Goede garanties Goede service Geschikt voor partiële schaduw Hoge efficiency Lange levensduur Monitoring via PC

106 Bevestiging, waar moet u op letten? Gunstige prijs/kwaliteit verhouding Goede garanties Geschikt voor uw dak, schuin (staal of golfplaten) pannen of plat. Geschikt voor de windbelasting (let op berekening) Lange levensduur Constructief toe te passen: schuin 15 kg/m 2 plat 22 kg/m 2 Lichte versie 15 kg/m 2

107 Keuze leverancier, waar moet u op letten? Dat het geen prijzenknaller is, maar dat hij een totaalpakket levert, ook elektrotechnische diensten Kies een leverancier uit de regio Ga na of de leverancier werkt volgens vastgestelde veiligheidsnormen Bekend is met zonne-energie en ervaring heeft

108 Ondernemer, waar moet u op letten? Dakbelasting, kan dak e.e.a. hebben (15 kg/m 2 ) Eventueel vervangen van het de kwh meter i.v.m. teruglevering Wanneer dakplaten vervangen Asbest houdende platen (ouder dan 25 jaar) Max. 80% van het gebruik omzetten in zonnepanelen Waterdichtheid van montagesystemen i.v.m. corrosie Garanties Subsidies, schoonmaak van de omvormers

109 Zoninstraling in Nederland

110 Besparen met zonne-energie U bent zelf stroomproducent (onafhankelijk van energiebedrijven) Minder afname van externe stroom Overschot terugleveren (salderen)

111 Subsidies Vervangen van asbesthoudende daken SDE subsidie: via agentschap.nl EIA subsidie: 11% van de investering (bij winstgevende onderneming) KIA subsidie: kleinschaligheidsaftrek

112 PV voor bedrijventerreinen Nieuwkoop Kromwijk en Grontmij: Duurzame EcoNED partners in PV Grote voordelen door gezamenlijk vooronderzoek Grote voordelen door gezamenlijk inkopen panelen Grote voordelen door gezamenlijk inkopen onderhoud N.B. Extra voordeel vooronderzoek leden stichting D.O.N. Conclusie: Hoe meer deelnemers = Hoe meer voordeel!

113 Vragen?

114 114 Kansen voor spanningsoptimalisatie Simon Loerakker, Optivolt

115 Kostenbesparing en CO2 reductie door verbetering van de power quality

116 Wat doet OptiVolt? Kostenbesparing elektriciteit en reductie CO door het verbeteren van de interne power quality van elektrotechnische infrastructuren door installatie van energiebesparende systemen: reductie van blindstromen filteren van harmonischen stromen opheffen van asymmetrische belasting spanningsoptimalisatie

117 Uitgangspunten Minimale energieverbruik per jaar: Elektriciteit: kwh Energiebesparingvoorstel; 850,- (creditering na installatie energie besparende systemen) Elektrotechnische inventarisatie 12 maandfacturen netwerkbedrijf, elektriciteit (Stedin,Liander,etc.)

118 Energiebesparende systemen ENERGIEBESPARENDE SYSTEMEN Spanningsoptimalisatie V- Liner Harmonischen filtering en blindstroom compensatie PowerLiner

119 ENERGIEBESPARENDE SYSTEMEN 225 V 237 V 233 V Decentrale blindstroom compensatie MultiLiner Opheffen asymmetrische belasting

120 Effect energiebesparende systemen EFFECT INSTALLATIE ENERGIEBESPARENDE SYSTEMEN Harmonische filtering PowerLiner

121 Effect energiebesparende systemen EFFECT INSTALLATIE ENERGIEBESPARENDE SYSTEMEN INSTALLATIE-OPLEVERFORMULIER Projectnummer 3817 Contactpersoon Naam Damen Shipyards Gorinchem Telefoon (vast) Adres Avelingen-West 20 Telefoon (mobiel) PC/Woonplaats 4202 MS Gorinchem Datum oplevering kw kw kvar kvar Cos.p Cos.p Volt Volt Amp Amp THD% THD% Opmerking Pos Lokatie Naam kw Model voor: na: voor: na: voor: na: voor: na: voor: na: voor: na: 5 Kantoor nieuw Warmte Pomp 18 MultiLiner 5,39 5,08 3,57 0,64 0,84 0,99 221,1 222,8 29,3 23,7 3,6 4,3 gemeten op 1A1 6 Warmte Pomp 18 MultiLiner 5,46 5,14 3,54 0,71 0,84 0,98 220,3 222,7 28,7 21,3 3,9 3,6 gemeten op 1A3 7 TD Compressor 45 MultiLiner 4,12 3,97 4,34 2,84 0,66 0, , ,3 10 Parts toevoer Ventilator 7,5 MultiLiner 1,45 1,23 1,38 0,11 0,72 0,99 220,9 221,3 9,1 6,7 5,1 4,8 11 Kantoor nieuw koeling 18 MultiLiner 8,14 7,93 4,76 0,27 0,86 0,99 219,7 220,4 42,9 37,3 4,8 3,5 gemeten op 1A4 12 koeling 18 MultiLiner 8,14 7,93 4,76 0,27 0,86 0,99 219,7 220,4 42,9 37,3 4,8 3,5 13 Kantoor nieuw Koeling 30 MultiLiner 9,12 8,56 7,34 1,01 0,83 0,99 219,5 221,3 56,78 51,3 3,8 3,7 gemeten op 1A2 14 koeling 30 MultiLiner 9,12 8,56 7,34 1,01 0,83 0,99 219,5 221,3 56,78 51,3 3,8 3,7 15 Kantoor oud Koeling 15 MultiLiner 2,93 2,78 3,08 0,23 0,67 0,99 219,3 220,6 17,8 12,6 8,9 7,4 16 Koeling 15 MultiLiner 2,93 2,78 3,08 0,23 0,67 0,99 219,3 220,6 17,8 12,6 8,9 7,4 gemeten op KM6 17 Koeling 15 MultiLiner 2,87 2,54 4,7 0,27 0,64 0,99 218,9 220,3 18,3 12,9 9,4 8,7 gemeten op KM7 18 Parts Compressor 48 MultiLiner 5,42 5,03 2,62 0,42 0,88 0,96 218,5 219,7 17,2 16,4 3,8 3,2 19 Compressor 48 MultiLiner 5,42 5,03 2,62 0,42 0,88 0,96 218,5 219,7 17,2 16,4 3,8 3,2 gemeten op 1K Compressor 18 MultiLiner 2,2 1,97 1,62 0,8 0,81 0,97 218,3 219,8 12,6 10,3 3,6 2,7 gemeten op 1K20-3 Totaal 72,71 68,53 54,75 9,23 0,79 0,97 219,68 220,99 408,36 332,10 5,30 5,07 verschil 5,75% 83,14% 19,25% 0,59% 18,67% 4,31% Metingen zijn uitgevoerd over één fase. Decentrale blindstroom compensatie MultiLiner

122 Effect energiebesparende systemen EFFECT INSTALLATIE ENERGIEBESPARENDE SYSTEMEN Monitoring kw/kwh voor en na installatie (pulsen) netbeheerder

123 Effect energiebesparende systemen EFFECT INSTALLATIE ENERGIEBESPARENDE SYSTEMEN Monitoring kw/kwh voor en na installatie (pulsen) netbeheerder

124 ENERGIEBESPARINGSVOORSTEL kwh/ kw verbruik en kosten analyse contractvermogen, reductie CO2-uitstoot Verbruiksreductie & kostenbesparing Investering,lease of ESCO, pay back periode, EIA regeling besparingsgaranties

125 Pré-installatie, draaiboek en installatie PRE-INSTALLATIE & INSTALLATIE 1. Plaatsbepaling energiebesparende systemen 2. Installatiedraaiboek 2. Gecertificeerde installatie + aansluiting monitoring (indien gewenst ook door huisinstallateur)

126 OPLEVERING 1. Effecten installatie energiebesparende systemen en aanpassing installatie 2. Opleverrapportage

127 Tailor made energiedashboard

128 Klanten

129 ANIMATIEFILM

130 130 Duurzaam Inkopen = een kans voor het MKB! Loek van Beurden, bureau PRO 10

131 Duurzaam inkopen = een kans voor het MKB!, De sleutel tot succes in het zakendoen met de overheid? Daendelsstraat XT Den Haag Loek van Beurden juni 2013

132 Deze presentatie Pro 10, een korte introductie Doel Kernpunten Aanbestedingswet 2012 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Nuttige informatie

133 Pro 10 B.V. Kernactiviteiten: Doorlichten en professionaliseren van de inkoopfunctie; Detacheren van inkoopprofessionals privaat en publiek; Uitvoeren en begeleiden van aanbestedingen; Outsourcing Begeleiden van bedrijven bij het inschrijven op aanbestedingen. Trainingen, workshops Pro 10 staat voor kwaliteit (commissie aanbestedingsexperts min.ez): Inkoopresultaat op maat Winnend inschrijven Betrokken en deskundig Maatschappelijk verantwoord

134 Enkele facts 800 mensen getraind met betrekking tot DI Inkooppakketindeling met duurzaamheid o Wagenpark o Onderhoud o Schoonmaak o Drukwerk o Meubilair o Ingenieursdiensten o Opslag en distributie o Verhuizingen o Transport o Verpakkingen o Beveiliging o Gehandicaptenvervoer o Autoverhuur o Archief o Bomen o Bedrijfskleding o Postverzending o Starterswoningen o facilitair beheer buurthuizen o etcetera, etcetera

135 Doel U informeren over belangrijke inkoop- ontwikkelingen binnen de overheid en de plaats van MVO daarbinnen. Zodat u kansen kunt benutten door onderscheidend te zijn, in ieder geval m.b.t. MVO en u daar binnen uw eigen context passende maatregelen voor treft.

136 KSF om meer duurzaam meer Business te generen. Overheden gaan hierop letten bij selecteren leveranciers en beoordelen offertes. AANBESTEDINGSWET

137 Kernpunten Aanbestedingswet gevolgen voor het MKB 1. Duidelijkheid bij niet-europese aanbestedingen. Gids Proportionaliteit richtlijnen opgenomen voor drempelbedragen voor de meervoudig onderhandse en nationale aanbesteding. 2. Clusteren Opdrachten dienen in principe in percelen te worden verdeeld, en mogen niet onnodig worden samengevoegd 3. Vermindering administratieve lasten De Model Eigen Verklaring en de Gedragsverklaring Aanbesteden leiden tot lagere administratieve lasten voor inschrijvers 4. Selectie Geen omzeteisen, referenties per kerncompetentie 5. Gunningscriterium EMVI verplicht. Gunnen op laagste prijs mag alleen nog indien deugdelijk gemotiveerd.

138 Kernpunten Aanbestedingswet gevolgen voor het MKB 6. Contractvoorwaarden dienen proportioneel te zijn Contracten mogen geen disproportionele voorwaarden bevatten 7. Publicatie Publicatie op Tenderned is verplicht 8. Langere bezwaartermijn De Alcateltermijn gaat van 15 naar 20 dagen. 9. Klachtenregeling Elke aanbestedende dienst is verplicht een klachtenregeling in te stellen 10. Centraal advies klachtafhandeling. Het Centraal advies biedt een laagdrempelige wijze van oplossen van geschillen, zonder dat de rechter eraan te pas komt.

139 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Overheden kopen jaarlijks voor ruim 60 miljard goederen en diensten in. Dat is een fors bedrag, dat het voor bedrijven de moeite waard kan maken om hun productie / diensten te verduurzamen. Overheden stellen bij hun inkoop op drie terreinen eisen: milieu, sociale omstandigheden en werkgelegenheid voor kwetsbare groepen in de social

140 Aanbestedingswet De aanbestedingswet leidt ertoe dat het MKB meer kans maakt op het winnen van aanbestedingen. Op welke manier kan deze kans nog beter benut worden?

141 MVO Met sociale aspecten wordt bijvoorbeeld gedoeld op arbeidsomstandigheden, zoals kinderarbeid. Bij milieuaspecten gaat het om het effect van het product op het milieu, bijvoorbeeld door energie- of materiaalgebruik. Wanneer ondernemers hier aantoonbaar aandacht aan besteden, zullen zij meer kans maken op het winnen van de aanbesteding

142 Milieu (Planet) Duurzaamheidscriteria per productgroep: Per productgroep zijn Eisen en gunningscriteria gegeven voor Aanbestedende diensten Voorbeeld: Eis Schoonmaak Voor de schoonmaakmiddelen wordt altijd gebruik gemaakt van navulbare flacons. Wanneer de ondernemer hier niet aan voldoet dan valt hij af. Voorbeeld: Gunningscriterium Verhuisdiensten Aan de inschrijving die voor de opdracht voertuigen inzet, zwaarder dan 500 kg, met Euro IV norm of hoger worden [x] punten toegekend. Hoe vriendelijker voor het milieu, hoe beter de inschrijving scoort Zie voor het overzicht van alle productgroepen:

143 Productgroepen

144 Sociale voorwaarden (People) De overheid wil dat producten die ze koopt, op een eerlijke manier zijn geproduceerd. Kinderarbeid, hongerlonen, onmenselijke arbeidsomstandigheden Hoe kan de leverancier dit waarborgen: zich aansluiten bij een betrouwbaar keteninitiatief. Hierin werken verschillende partijen samen om betere sociale omstandigheden te bewerkstelligen in een bepaalde productieketen (bijvoorbeeld kleding of palmolie); verklaren dat ze geen problemen voorzien. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn voor landen waar rechtspraak, vakbonden en een arbeidsinspectie goed functioneren. De leverancier hoeft dan verder geen actie te ondernemen; maatregelen te nemen. Dit geldt bijvoorbeeld voor landen waar sommige bedrijven zich niet aan de regels houden. In een jaarlijks te verschijnen, openbaar rapport verantwoordt de leverancier zich voor gemaakte keuzes.

145 Goedgekeurde keteninitiatieven Op dit moment zijn de volgende keteninitiatieven goedgekeurd door de overheid: o Fair Flowers Fair Plants branche: bloemen en planten; o Fair Wear Foundation - branche: kleding; o Social Accountability International - branche: alle; o Max Havelaar keurmerk voor fair trade - branche: voedingsmiddelen, bloemen, katoen, cosmetica en verzorging; o Union for Ethical BioTrade branche: voedsel, cosmethica, farmacie, decoratie; o UTZ Certified branche: koffie, thee, cacao, palmolie.

146 Social return (people) Doel van de overheid is om 5% social return per aanbesteding te eisen. Dit houdt in dat de opdrachtnemer 5% van de aanneem- of loonsom besteden om uitkeringsgerechtigden in te zetten op het werk. Dit betekent het tewerkstellen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. zie het werkgeversservicepunt

147 Doelgroepomschrijving Uitkeringsgerechtigden op basis van: WWB* WW (langer dan 12 maanden werkloos en/of 50 jaar of ouder.) WIA/ WGA/ WAZ WAJONG IAOW/ IOAZ WSW-geïndiceerden Niet uitkeringsgerechtigde werkzoekenden* Vroegtijdige schoolverlaters en jongeren met onvoldoende kwalificaties Leerlingen in het kader van BOL/BBL opleidingen, VSO en/of praktijkscholen. Grotere afstand tot de arbeidsmarkt: personen die langere tijd werkloos zijn (langer dan 12 maanden, 50 jaar of ouder zijn en/of die zonder reintegratieondersteuning of andere begeleiding niet zelfstandig aan werk kunnen komen.

148 De inzet van social return Een percentage van het aantal ingezette uren. De inzet van een bepaald aantal mensen voor de duur van het contract. Het bieden van stage- of (leer)werkplekken. Dat kan bijvoorbeeld gaan om of leerlingen van VMBO, Praktijkonderwijs of Voortgezet Speciaal onderwijs. Het verzoek aan de opdrachtnemer om zelf met ideeën voor social return te komen. Werk uitbesteden aan een SW-bedrijf of inkopen bij een sociale ondernemer. Dat is wettelijk alleen mogelijk bij inkoop onder de Europese aanbestedingsdrempel.

149 Kansen voor het MKB op het gebied van duurzaamheid Door de Aanbestedingswet zijn er meer kansen gecreëerd voor het MKB. Door te investeren in MVO kunnen deze kansen beter worden benut, zeker als de overheid meer aan prestatie inkoop gaat doen (Best Value Procurement)

150 Algemene informatie en wetgeving Dossier social return (PIANOo, expertisecentrum aanbesteden) Overheidsbeleid rond duurzaam inkopen en social return Nieuwe Aanbestedingswet MVO Nederland

151 Dank voor uw aandacht (en bel of mail gerust als u vragen heeft)

152 152 Gemeente Nieuwkoop Wethouder

153 Thank You