Handleiding ZIEN!-leerlingvragenlijst

Transcriptie

1 Handleiding ZIEN!-leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs Versie februari 2014 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys

2 Inhoud Inleiding 3 A - Het gebruik van de ZIEN!-leerlingvragenlijst 5 1. Het klaarzetten van een leerlingvragenlijst 5 2. Het invullen van de lijst (door een leerling) 7 3. Het opvragen van de gegevens Vergelijken van leerling- en leerkrachtvragenlijst Overzichten afdrukken Mogelijke problemen en oplossingen 14 B Instructiekaart voor leerkrachten 16 C Instructiekaart voor leerlingen 18 2

3 Inleiding In ZIEN! is sinds september 2011 een volledige leerlingvragenlijst beschikbaar. Leerlingen van groep 5-8 kunnen vanaf nu zelf een vragenlijst invullen met betrekking tot hun betrokkenheid, welbevinden en sociaal gedrag. De leerlingvragenlijst sluit qua uitgangspunten nauw aan bij de bestaande leerkrachtvragenlijst. U zult de ZIEN!-dimensies erin terugvinden: betrokkenheid en welbevinden, sociaal initiatief, sociale flexibiliteit, sociale autonomie, impulsbeheersing en inlevingsvermogen. Het is belangrijk dat het perspectief van het kind de observatie van de leerkracht goed aanvult. Bovendien biedt de leerlingvragenlijst mogelijkheden om de beleving van het kind helder te krijgen als het gaat om betrokkenheid en welbevinden. Dat is een laag dieper dan het gedrag dat een leerkracht kan observeren. Zo krijgt de leerkracht meer inzicht in de leerling en dat ondersteunt het handelen. De leerlingvragenlijst biedt daarnaast handvaten voor het voeren van kindgesprekken. Voor u ligt de handleiding bij de leerlingvragenlijst van ZIEN!PO. Deze handleiding is bedoeld voor de groepsleerkracht maar bevat ook een instructiekaart voor de leerlingen. De handleiding bestaat uit drie delen: A. Het gebruik van de ZIEN!PO-leerlingvragenlijst wat moet ik doen als ik de vragenlijst wil afnemen bij mijn leerlingen? Dit is de technische kant van het verhaal. Kort maar krachtig wordt u uitgelegd hoe het digitaal klaarzetten en invullen van de leerlingvragenlijst werkt. Ook wordt uitgelegd hoe u de gegevens kunt opvragen van de ingevulde vragenlijsten en hoe u de gegevens kunt vergelijken met de leerkrachtvragenlijst die u zelf hebt ingevuld. B. De instructiekaart voor leerkrachten hoe instrueer ik de leerlingen voor het invullen van deze vragenlijst? Hier vindt u de instructies die u aan de leerlingen geeft voorafgaand aan het invullen van de leerlingvragenlijst. We bevelen het ten zeerste aan om deze instructies te volgen! Zo kunt u ervoor zorgen dat de leerlingvragenlijst goed en serieus wordt ingevuld en u zo min mogelijk vragen krijgt van de leerlingen tijdens het invullen. C. De instructiekaart voor leerlingen hoe moet ik de vragenlijst invullen? Hierin staat kort en met beelden aangegeven hoe de leerlingen de vragenlijst kunnen invullen in het digitale portaal. Zo weten ze hoe het werkt. U kunt deze instructiekaart uitprinten en voor de leerlingen naast hun computer leggen. 3

4 Begeleidingsmogelijkheden U kunt er voor kiezen om zelf de implementatie van de leerlingvragenlijst op uw school vorm te geven. Wij attenderen u echter ook graag op onze begeleidingsmogelijkheden, omdat de ervaring leert dat leerkrachten vaak een handelingsverlegenheid ervaren als het gaat om bijvoorbeeld het praten met kinderen over hun sociaal-emotionele ontwikkeling en hun beleving daarvan. De begeleiding die wordt geboden betreft altijd maatwerk. Thema s waar u aan kunt denken voor het invullen van een studiedag(deel) of coaching op de werkvloer, zijn: - Hoe u in gesprek kunt gaan met kinderen in de fasen van Begrijpen, Plannen en Realiseren (dus kindgesprekken in het kader van handelingsgericht werken); - Hoe u de gegevens van de leerkrachtlijst en de leerlingvragenlijst kunt vergelijken; - Welke interventies mogelijk zijn als er daadwerkelijk sprake is van een zorgbehoefte; - Hoe u gebruik kunt maken van compenserende factoren bij het verbeteren van de betrokkenheid en het welbevinden; - Welke waarde u kunt/moet hechten aan de beleving van kinderen. Voor meer informatie over begeleiding en scholing kunt u kijken op 4

5 A - Het gebruik van de ZIEN!-leerlingvragenlijst 1. Het klaarzetten van een leerlingvragenlijst Log in op de reguliere aanmeldpagina: 1. Klik in Mijn ParnasSys op het tabblad Groep. 2. Klik op de juiste groep. 3. Klik op het tabblad Begeleiding en kies vervolgens voor Observatielijsten. 4. Links onderin het tabblad klikt u op 'leerlingvragenlijst klaarzetten'. 5. Vervolgens klikt u links onderin op het tabblad 'nieuwe observatielijst klaarzetten'. 5

6 6. Selecteer welke leerlingen de vragenlijst moeten invullen. Advies: selecteer alle leerlingen, dit vergemakkelijkt later het vergelijken van de gegevens van de leerling- en leerkrachtvragenlijst. 7. Klik op 'volgende' links onderin het scherm. U ziet dan een scherm waarop een begin- en een einddatum vermeld staan. Deze data geven de periode aan waarbinnen de vragenlijst ingevuld kan worden. Desgewenst kan de datum aangepast worden. Standaard staat de vragenlijst vier weken open. Let op! Achteraf kunt u uw keuze niet meer aanpassen. 8. Vervolgens klikt u op het vergrootglas achter het vak Vragenlijst en klikt u op ZIEN! Leerlingvragenlijst. 9. Tenslotte klikt u op 'opslaan' links onderin het scherm. Let op! U kunt in een bepaalde periode maar één lijst tegelijk klaarzetten voor een bepaalde groep/leerling. 6

7 2. Het invullen van de lijst (door een leerling) Log in op het portaal: U kunt hier inloggen met uw inloggegevens van ParnasSys. 1. Kies een groep en klik op een foto (de foto's blijven hier standaard vier weken staan). Wanneer een leerling de hele vragenlijst heeft ingevuld, verdwijnt de foto van dit scherm. 2. Wanneer de lijst nog niet is ingevuld of gedeeltelijk is ingevuld, krijgt u een scherm waarop u een stelling ziet met vier antwoordmogelijkheden. Klik een antwoord aan. De volgende stelling verschijnt automatisch in beeld. De stellingen worden in willekeurige volgorde aangeboden. 7

8 Bij de stellingen over sociaal gedrag hoort ook een toelichting, dit is de context of situatie bij de stelling. De situatie is te lezen onder het pictogram in de vorm van het i-tje. Om het te kunnen lezen klikt u op het pictogram aan de rechterkant. Klikt u opnieuw op het i-tje, dan verdwijnt de toelichting weer. Na de stelling te hebben gelezen, leest u eerst de situatie onder het i-tje en pas daarna klikt u een antwoord aan. Indien gewenst, kunt u de stelling en de toelichting laten voorlezen. Klik daartoe op het luidspreker pictogram aan de rechterkant: seconden duren voor het geluid wordt afgespeeld. Het kan een paar Wanneer de laatste stelling is ingevuld, komt u automatisch op een overzichtspagina. Zijn alle antwoorden akkoord? Klik op 'antwoorden opslaan' rechts onderin het scherm. 3. Wilt u nog antwoorden wijzigen? Klik dan op een antwoord in het overzicht. Vervolgens komt u dan weer op een pagina met de stelling die u aangeklikt hebt. U kunt dan het antwoord veranderen en desgewenst via 'vorige vraag' terug naar een andere stelling. De stellingen staan in de juiste volgorde, zoals ze ook op het overzicht staan. 8

9 Wanneer u al op antwoorden opslaan heeft geklikt, is de foto van de leerling van het scherm verdwenen. U kunt het antwoord op een vraag dan nog wijzigen via stap 1-4 van paragraaf 3 van deze handleiding. 4. Tenslotte logt u uit via de knop 'Uitloggen, die verschijnt wanneer u rechtsboven op het figuurtje klikt. 9

10 3. Het opvragen van de gegevens Log in op de reguliere aanmeldpagina: 1. Klik op het tabblad Groep (zie stap 1 van hoofdstuk 1 Het klaarzetten van een leerlingvragenlijst). 2. Kies uw groep. 3. Klik in het tabblad Begeleiding voor observatielijsten (zie stap 3 van hoofdstuk 1 Het klaarzetten van een leerlingvragenlijst) 4. Kies de lijst die u wilt bekijken. 5. U ziet per leerling de scores op de (sub)categorieën van Betrokkenheid, Welbevinden en Sociaal gedrag. Rechts daarvan staat het overzicht met indicatie-uitspraken. De indicatie-uitspraken die van toepassing zijn, worden met een gekleurd hokje aangegeven. Voor meer informatie over deze (sub)categorieën verwijzen we u naar de theoretische verantwoording van de leerlingvragenlijst. U vindt deze op de website of onder de knop Informatief in het systeem van ZIEN!. 10

11 4. Vergelijken van leerling- en leerkrachtvragenlijst U kunt de resultaten van de leerlingvragenlijst vergelijken met de resultaten van de vragenlijst die u zelf als leerkracht over uw leerlingen hebt ingevuld. Doorloop dan allereerst de stappen die staan beschreven in hoofdstuk Klik op het pijltje onder 'Vergelijken met'. 2. Kies de vragenlijst van ZIEN! die u ernaast wil zetten. In het uitrolmenu zijn alle ZIEN!vragenlijsten te zien die dit cursusjaar zijn ingevuld. U kiest hier voor de leerkrachtvragenlijst die u eerder hebt ingevuld. Daarna verschijnt onderstaand vergelijkend overzicht. In het vergelijkend overzicht zijn de indicatie-uitspraken niet weergegeven in verband met de breedte van het scherm. De gegevens van de leerlingen staan in beide lijsten alleen naast elkaar wanneer voor beide lijsten de volledige klas is geselecteerd. 11

12 5. Overzichten afdrukken U kunt twee soorten overzichten afdrukken: een overzicht van de resultaten van de leerlingvragenlijst op leerlingniveau en op groepsniveau. 1. Klik op het tabblad Overzichten. J 2. U komt in Lijstoverzichten terecht. Klik op Leerlingvolgsysteem en kies daarna voor Begeleiding. Er verschijnt een lijst met overzichten. Maak een keuze voor ZIEN Observatielijst groep of ZIEN Observatielijst leerling. 3. De overzichten zijn in drie formaten beschikbaar: PDF-formaat, een Excelbestand en een html-tekstbestand dat in de internetbrowser opent. Klik het gewenste formaat aan. 4. Selecteer de naam van de leerling of groep. Meerdere namen tegelijk kunt u selecteren door de ctrl-toets ingedrukt te houden tijdens het selecteren. Wanneer u een hele rij namen wilt selecteren: klik op de eerste naam, druk de shift in, houd die vast en klik op de laatste naam. 12

13 5. Selecteer vervolgens ZIEN! leerlingvragenlijst. 6. Tenslotte klikt u op Toon overzicht en dan verschijnt het overzicht in het door u gewenste formaat (PDF-, Excel-, of html-formaat, zie stap 3). 13

14 6. Mogelijke problemen en oplossingen Bij het invullen van de vragenlijst kunt u tegen enkele problemen aanlopen. In deze paragraaf beschrijven wij de belangrijkste vragen en eventuele oplossingen. 1. Niet correct afgesloten Probleem: Wanneer u de webbrowser hebt gesloten door op het kruisje rechts bovenaan te klikken, bent u daarmee nog niet uitgelogd. Wanneer derden op de betreffende website terecht komen, kunnen zij alle vertrouwelijke gegevens inzien. Oplossing: U dient in te loggen met dezelfde naam, waarna u op de knop 'uitloggen' klikt. 2. Datum van de vragenlijst aanpassen Probleem: Achteraf blijkt dat er niet genoeg tijd is om de vragenlijst in te vullen. Is het ook mogelijk om de datum aan te passen? Oplossing: Dit is helaas nog niet mogelijk. U zult dus een nieuwe vragenlijst klaar moeten zetten zodra de einddatum van de oude vragenlijst verstreken is. Het is dan niet mogelijk om één groepsoverzicht te krijgen, tenzij u alle leerlingen deze lijst weer laat invullen (dus ook de kinderen die de eerdere lijst wel binnen de bepaalde periode hebben ingevuld). 3. Foutmelding bij klaarzetten vragenlijst Probleem: Wanneer ik een vragenlijst wil klaarzetten, krijg ik de melding dat dit niet meer mogelijk is. Wat betekent dit? Oplossing: U probeert voor een klas voor een tweede keer in een bepaalde periode een vragenlijst klaar te zetten. Dit is echter niet mogelijk. Leerlingen kunnen in één periode slechts één vragenlijst invullen. Wanneer de einddatum van de oude vragenlijst verstreken is, kunt u weer een nieuwe vragenlijst klaarzetten. 4. Vragenlijst verwijderen Probleem: Ik wil graag een vragenlijst verwijderen, kan dat? Oplossing: Het is alleen mogelijk om de klaargezette lijst van een groep te verwijderen, niet van een leerling. Voer daartoe de volgende stappen uit: 1. Klik op de leerlingvragenlijst die u wilt verwijderen 14

15 2. Klik op de knop Wijzigen achter de resultaten van een willekeurige leerling 3. Klik op de knop verwijderen op de groene balk onderin het scherm. Let op! Wanneer u deze bewerking uitvoert, verdwijnen alle lijsten die zijn klaargezet op die datum, van die groep. 15

16 B Instructiekaart voor leerkrachten Wanneer leerlingen zelf een vragenlijst invullen is uw instructie belangrijk. U kunt ervoor zorgen dat de leerlingvragenlijst goed en serieus wordt ingevuld en dat u zo min mogelijk vragen krijgt van de leerlingen tijdens het invullen. Vooraf 1. Eerlijk invullen. Vertel de leerlingen dat het invullen van een vragenlijst iets persoonlijks is en dat er geen goed of fout antwoord is. Het gaat erom hoe de leerlingen dingen voelen en vinden. U verwacht van de leerlingen dat ze de vragenlijst eerlijk invullen en het antwoord kiezen dat het beste bij hun zelf past. U verzekert de leerlingen ervan dat zij niet beoordeeld zullen worden en dat ze niet op de antwoorden die ze invullen afgerekend zullen worden.. De antwoorden zullen juist worden gebruikt om de leerlingen beter te begrijpen en te kunnen helpen als dat nodig is. 2. Voorbeeldstelling. Bespreek met de leerlingen het verschil tussen de vier antwoordmogelijkheden: (bijna) altijd: Ook als het bijna altijd zo is, kruis je dit hokje aan; vaak: Dit hokje kruis je aan als het vaak wel zo is, maar soms ook niet; soms: Dit hokje kruis je aan het soms wel zo is, maar vaak niet; (bijna) nooit: Ook als het bijna nooit zo is, kruis je dit hokje aan. Doe dit aan de hand van onderstaande voorbeeldstellingen: - Ik speel graag alleen - Ik ben blij dat ik op deze school zit 3. Hoe het programma werkt. Laat vervolgens zien hoe het invullen werkt (zie deel A 2 van de handleiding). Mogelijk kunt u hiervoor het digiboard gebruiken. Als dat niet mogelijk is kunt u de instructiekaart voor leerlingen erbij pakken (zie deel C van de handleiding). 4. Lezen van de stellingen en toelichtingen. Benadruk dat de leerlingen voordat ze een antwoord aanklikken, de stelling rustig voor zichzelf lezen of laten voorlezen via het luidspreker pictogram. Laat ze vervolgens goed op letten of ze een i-tje bij de stelling zien staan. Als ze een i-tje zien staan bij de stelling moeten ze ook die tekst lezen. 5. Voor welke leerkracht vul je in? Enkele stellingen gaan specifiek over de relatie met de leerkracht. Wanneer u met meerdere leerkrachten voor één groep staat, is het van belang om duidelijk te maken voor welke leerkracht de stellingen ingevuld moeten worden. Geef aan dat dit voor de leerkracht moet die het meest voor de klas staat. 6. Hulp nodig. Tenslotte laat u uw leerlingen weten hoe ze u om hulp kunnen vragen wanneer ze iets echt niet begrijpen en het antwoord op hun hulpvraag ook niet kunnen vinden op de instructiekaart die naast de computer ligt. 16

17 Tijdens Mogelijk stelt een leerling u een vraag tijdens het invullen van de vragenlijst. - Als deze vraag gaat over hoe iets werkt in het digitale programma van de vragenlijst, kunt u de leerling wijzen op de instructiekaart. - Als de vraag van de leerling gaat over de inhoud van de stelling of toelichting (onder het pictogram van het i-tje), dan kunt u proberen de onbekende woorden of zinnen kort uit te leggen. - Past u op dat u de leerling niet per ongeluk dwingt tot een antwoord. De leerling moet zelf het antwoord kiezen dat het beste bij hem past. Na Wanneer alle leerlingen de leerlingvragenlijst hebben ingevuld, kunt u ervoor kiezen om in een kringgesprek het invullen te evalueren. De opmerkingen van leerlingen helpen u en ons om (het gebruik) van de leerlingvragenlijst te verbeteren. U kunt de mening van de leerlingen en ook uw eigen opmerkingen laten weten aan de ontwikkelaars van ZIEN! via het adres info@zienvooronderwijs.nl. 17

18 C Instructiekaart voor leerlingen Hoe vul je de vragenlijst in? Beste leerling, Jouw meester of juf wil jou op de computer een aantal vragen laten beantwoorden. Hieronder kun je zien hoe dat moet. Succes! Kies jouw groep en klik op je eigen foto. Lees de stelling goed door. Als je op de luidspreker rechts in de hoek klikt, wordt de stelling voorgelezen. 18

19 Staat er een i rechts in de hoek? Klik er op om te lezen wat er staat. Klik je nog een keer, dan gaat de tekst weer weg. Kies dan het antwoord dat het beste bij je past. De volgende vraag verschijnt vanzelf. 19

20 Wanneer je de laatste vraag hebt beantwoord, zie je al je antwoorden op een rij. Klik onderaan de pagina op de knop antwoorden opslaan. Roep daarna je meester of juf. 20