Stichting Bureau Architectenregister JAARVERSLAG 2010

Transcriptie

1 Stichting Bureau Architectenregister JAARVERSLAG 2010

2 Stichting Bureau Architectenregister JAARVERSLAG 2010 Stichting bureau architectenregister Postbus CE DEN HAAG tel fax

3 Over de SBA De Stichting bureau architectenregister (SBA) is in 1988 op grond van de Wet op de architectentitel door de Minister van VROM in het leven geroepen. De SBA vervult op grond van die wet, zoals deze met ingang van 15 juli 2008 luidt, de volgende taken: het beheer van het architectenregister: het verrichten van inschrijvingen en van doorhalingen van inschrijvingen in het architectenregister; het erkennen van in het buitenland behaalde diploma s op het gebied van architectuur, stedenbouw, tuin- en landschapsarchitectuur of interieurarchitectuur met het oog op inschrijving in het architectenregister; het verlenen van administratieve bijstand aan de examencommissies voor architecten, stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten; het verstrekken van informatie over de wettelijke voorschriften met betrekking tot de beroepsuitoefening van architect, stedenbouwkundige, tuin- en landschapsarchitect of interieurarchitect in Nederland en over de inschrijving in een of meer van die hoedanigheden in het architectenregister en de wettelijke gevolgen daarvan; het aan elke verzoeker doen van (schriftelijke) opgave of een persoon in het architectenregister staat ingeschreven en onder welke titel. Daarnaast is de SBA bij wet aangewezen als de bevoegde autoriteit voor de uitvoering en toepassing van de Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 7 september 2005 betreffende de erkenning van beroepskwalificaties Richtlijn erkenning beroepskwalificaties. Als zodanig dient de SBA samen te werken met de bevoegde autoriteiten van de andere EU-lidstaten en verstrekt ze aan Nederlandse beroepsbeoefenaars die in een andere EU-lidstaat werkzaamheden willen verrichten op het gebied van architectuur, stedenbouw, tuin- en landschapsarchitectuur of interieurarchitectuur bewijsstukken inzake opleiding en andere documentatie of informatie. Tevens dient de SBA belanghebbenden te ondersteunen bij de uitoefening van de hen uit hoofde van de richtlijn toekomende rechten en dient ze aan elke verzoeker informatie te verstrekken over de voorschriften van de richtlijn. De Wet op de architectentitel biedt de SBA de bevoegdheid door middel van het instellen van een gerechtelijke procedure op te treden tegen het onrechtmatig gebruik van de beschermde architectentitel en de bevoegdheid kwalitatieve beleidsregels vast te stellen ter zake van passende bij- en nascholing voor architecten. In het kader van de op grond van de Wet op de architectentitel gegeven Ministeriële regeling van 14 april 2006 inzake inrichting opleidingen architect, stedenbouwkundige, tuin- en landschapsarchitect en interieurarchitect, is aan de SBA een initiërende rol toebedacht bij de beoordeling of een in die regeling genoemde opleiding nog (steeds) voldoet aan de in die regeling genoemde begintermen voor de beroepspraktijk en bij de periodieke herbezinning op de formulering van die begintermen. De SBA is verantwoording verschuldigd aan de Minister van VROM, aan wie het Jaarverslag en de Jaarrekening ter goedkeuring worden voorgelegd. Tarieven voor de vergoedingen die moeten worden betaald om in het architectenregister ingeschreven te worden en te blijven, worden door de SBA bepaald, doch dienen door de Minister van VROM te worden goedgekeurd. De SBA wordt sinds 1994 aangemerkt als (privaatrechtelijk) zelfstandig bestuursorgaan. Blijkens de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen is een zelfstandig bestuursorgaan een bestuursorgaan van de centrale overheid dat bij of krachtens de wet met openbaar gezag is bekleed en dat niet hiërarchisch ondergeschikt is aan een minister.

4 Inhoud blz. Voorwoord 2 Wijziging Wet op de architectentitel en transitie 3 Registratie 6 Erkenning buitenlandse diploma s 11 Examens 13 Informatie 15 Europese aangelegenheden 16 Titelbescherming 18 Bij- en nascholing 20 Opleidingen 21 Bestuur en bureau 22 Financiën 24

5 Voorwoord Met dit Jaarverslag legt het bestuur van de Stichting bureau architectenregister (SBA) op grond van artikel 8 van de Wet op de architectentitel zoals deze luidde tot en met 31 december 2010, aan de voor de Wet op de architectentitel verantwoordelijke minister verantwoording af over de werkzaamheden die de SBA in 2010 heeft verricht was in veel opzichten een bijzonder jaar voor de SBA. In maart is, na een lange periode van voorbereiding, de wet tot wijziging van de Wet op de architectentitel in het Staatsblad gepubliceerd. Deze wet leidt tot een aantal aanpassingen in de uit 1987 daterende wet. Deze aanpassingen moeten zorgen voor een grotere kwaliteitswaarborg van de wettelijk beschermde architectentitel en daarmee bijdragen aan een vakbekwame beroepsuitoefening door architecten, stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten in Nederland. Deze wet, die met ingang van 1 januari 2011 (grotendeels) in werking is getreden, voorziet tevens in de vervanging van de SBA door een zelfstandig bestuursorgaan op publiekrechtelijke grondslag met de naam bureau architectenregister. Hiermee is op 1 januari 2011 een einde gekomen aan de SBA, die sinds 1988 belast was met het beheren van het wettelijke architectenregister en het uitvoeren van een aantal andere haar in de wet toegekende taken. Met de benoeming van de bestuursleden van het nieuwe bureau architectenregister is voor de bestuursleden van de SBA een eind gekomen aan de werkzaamheden die ze met grote inzet en enthousiasme, sommige gedurende een zeer lange reeks van jaren, ten behoeve van het architectenregister en de beroepsgemeenschap in het algemeen hebben verricht. Tegelijkertijd was 2010 een jaar van transitie. Door veel partijen is in 2010 hard gewerkt aan de voorbereiding van de inwerkingtreding van de gewijzigde Wet op de architectentitel en aan de invulling van de regelingen die het nieuwe bureau architectenregister vanaf 1 januari 2011 zal moeten vaststellen. De Projectgroep WAT, onder voorzitterschap van de heer ir. K. Rijnboutt, heeft in dit opzicht een belangrijke bijdrage geleverd. Het SBA-bestuur heeft met de Projectgroep, de Rijksbouwmeester en haar ambtenaren in 2010 intensieve contacten onderhouden en is nauw betrokken geweest bij het doen slagen van de overgang van SBA naar bureau architectenregister met ingang van 1 januari Ook in andere zin was er in 2010 sprake van een transitie. Als gevolg van het aantreden van het kabinet-rutte op 14 oktober is het Ministerie van VROM opgeheven en zijn de onder dat ministerie ressorterende verantwoordelijkheden voor het architectuurbeleid en (het toezicht op de uitvoering van) de Wet op de architectentitel overgegaan naar de Ministeries van Infrastructuur en Milieu en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Waar in dit Jaarverslag over gebeurtenissen van na 14 oktober 2010 gesproken wordt over het Ministerie van VROM, wordt hiermee gedoeld op activiteiten die tot 14 oktober door het voormalige Ministerie van VROM werden verricht. Tijdens de verbouwing dienden de normale werkzaamheden uiteraard door te gaan. Het is opmerkelijk dat in dit laatste jaar het hoogste aantal inschrijvingen in het architectenregister is gerealiseerd sinds de oprichting van de SBA in Overigens is ook het aantal uitschrijvingen het hoogste sinds In een periode waarin de beroepsgroep het als gevolg van de economische crisis zwaar te verduren heeft, blijkt het belang van het mogen voeren van de architectentitel onverminderd groot. Dit toont eens te meer de maatschappelijke betekenis aan van de wettelijke bescherming van de architectentitel door middel van de Wet op de architectentitel. Het bestuur is van mening dat het een goed functionerende en financieel solide organisatie voor zijn opvolgers achterlaat. In de loop der jaren is een reserve opgebouwd die voldoende moet worden geacht om een buffer te bieden tegen de gevolgen van onvoorziene omstandigheden. Het SBA-bestuur meent dan ook dat er alle reden bestaat om de toekomst van het nieuwe bureau architectenregister met vertrouwen tegemoet te zien en wenst zijn opvolgers daarbij veel succes toe. Den Haag, april 2011 Mr. P.J. Biesheuvel Voorzitter SBA-bestuur 2

6 Wijziging Wet op de architectentitel en transitie Wet tot wijziging van de Wet op de architectentitel Na een betrekkelijk geruisloze parlementaire behandeling van het op 18 juli 2009 bij de Tweede Kamer ingediende voorstel van wet tot wijziging van de Wet op de architectentitel, volgde op 25 maart 2010 de publicatie in het Staatsblad van de Wet van 4 maart 2010 tot wijziging van de Wet op de architectentitel (beroepservaring, bij- en nascholingsregeling voor stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten, wijzigingen in verband met de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen, alsmede enige andere wijzigingen. Deze wet voorziet in een aantal nieuwe kwaliteitsversterkende maatregelen, zoals de introductie van een tweejarige beroepservaringperiode als aanvullende eis (naast het bezit van een ingevolge de wet vereist diploma) voor inschrijving in het architectenregister, verplichtstelling van het masterdiploma voor inschrijving in het register als interieurarchitect, uitbreiding van de reeds voor architecten geldende bijen nascholingsplicht naar stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten, invoering van de mogelijkheid dat een ingeschrevene zich onder bepaalde voorwaarden ook kan laten inschrijven voor een andere discipline dan waarvoor hij is opgeleid, aanscherping van de bepalingen met betrekking tot de titelbescherming en de instelling van de plicht voor alle ingeschrevenen in het register om de opdrachtgever te informeren over een aantal met name genoemde onderwerpen. Verder voorziet de wet in de omvorming van de SBA tot een zelfstandig bestuursorgaan op publiekrechtelijke grondslag met de naam bureau architectenregister. De Kaderwet zelfstandige bestuurorganen is integraal op dit bestuursorgaan van toepassing. Het bureau architectenregister zal een bestuur hebben bestaande uit een door de verantwoordelijke minister te benoemen voorzitter, een bestuurslid op gezamenlijke voordracht van de beroepsorganisaties en een bestuurslid afkomstig uit de kring van de ingeschrevenen in het architectenregister die geen lid zijn van een beroepsorganisatie. Het nieuwe bureau architectenregister blijft de taken vervullen die ook door de SBA werden verricht. Daarnaast krijgt het bureau regelgevende taken, zoals het opstellen van regels omtrent de inrichting en invulling van de tweejarige beroepservaringperiode en omtrent het architectenexamen. Ook dient het bureau nadere eisen vast te stellen waaraan een ingeschrevene moet voldoen die onder een andere titel wil worden ingeschreven in het architectenregister. Aan het bureau architectenregister is verder de bevoegdheid toegekend kwalitatieve beleidsregels vast te stellen ter zake van passende bij- en nascholing voor stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten. Het bureau is tevens belast met de uitvoering en toepassing van de verschillende nieuwe regelingen en procedures. Bij koninklijk besluit van 13 december 2010, op 29 december 2010 in het Staatsblad gepubliceerd, is bepaald dat de wet tot wijziging van de Wet op de architectentitel op 1 januari 2011 in werking treedt, met uitzondering van de regeling om ingeschreven te kunnen worden onder een andere titel dan waarvoor men is opgeleid en de bevoegdheid van het bureau architectenregister om een persoon die zich door de kwaliteit van zijn prestaties op een van de vier onder het architectenregister vallende vakgebieden in het bijzonder heeft onderscheiden, een certificaat te verlenen op grond waarvan hij kan worden ingeschreven in het architectenregister. Deze onderdelen, alsmede de nieuwe regeling voor het architectenexamen, zullen in werking treden op 1 januari Ingevolge de in de wet zelf vervatte overgangsregeling, zal de beroepservaringplicht pas met ingang van 1 januari 2015 van kracht worden. Projectgroep WAT Op verzoek van de Rijksbouwmeester heeft het SBA-bestuur op 31 maart 2009 aan oud-rijksbouwmeester ir. K. Rijnboutt de opdracht verstrekt een organisatie in het leven te roepen ten einde, in samenwerking met alle betrokken partijen, invulling te geven aan de in het wetsvoorstel vervatte kwaliteitsversterkende maatregelen en alle voorbereidingen te treffen die nodig zijn voor de inwerkingtreding van de gewijzigde Wet op de architectentitel. Tevens was aan de heer Rijnboutt opgedragen werkzaamheden te verrichten ter voorbereiding van de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel. De werkzaamheden van de Projectgroep worden bekostigd door het Ministerie van VROM. Kort na de aanvaarding van het wetsvoorstel door de Eerste Kamer, op 2 maart 2010, heeft de Projectgroep met voortvarendheid de opgedragen werkzaamheden ter hand genomen. In april werd een eerste versie van het Plan van aanpak opgesteld. Hieruit bleek dat de voornaamste aandacht van de Projectgroep uitging naar de voorbereiding van de invulling en inrichting van de tweejarige beroeps- 3

7 ervaringperiode, de voorbereiding van de benoeming van en taakvervulling door het bestuur van het nieuwe bureau architectenregister, het betrekken van alle belanghebbende partijen bij het voorbereidingstraject en de communicatie. Ook de uitbreiding van de bij- en nascholingsregeling en de voorwaarden waaraan een ingeschrevene in het register zou moeten voldoen om eveneens onder een andere titel te worden ingeschreven in het architectenregister werden door de Projectgroep gaandeweg in het Plan van aanpak opgenomen. Medio september werden door middel van een kick off meeting op het Atelier Rijksbouwmeester vier werkgroepen beroepservaringperiode (voor elke discipline één) ingesteld. Deze werkgroepen hadden tot taak advies uit te brengen over de inrichting van de beroepservaringperiode voor elke discipline en over het niveau van kennis, inzicht en vaardigheden dat na het doorlopen van de beroepservaringperiode moet zijn bereikt. Spoedig daarna werden door de Projectgroep werkgroepen ingesteld die tot taak hadden te adviseren over de organisatie van het aanbod en de inrichting van de bij- en nascholing voor stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten (werkgroep bij- en nascholing) en over de nadere eisen waaraan ingeschrevenen moeten voldoen om ook onder een andere titel ingeschreven te kunnen worden in het architectenregister (werkgroep cross-over). Op 22 december werd het advies van de werkgroep bij- en nascholing door de heer Rijnboutt aan het SBA-bestuur aangeboden. De adviezen van de werkgroepen beroepservaringperiode en de werkgroep cross-over waren aan het eind van het verslagjaar nog niet afgerond. Veel aandacht van de Projectgroep ging uit naar het formeren van het bestuur van het nieuwe bureau architectenregister. De beroepsorganisaties werden in de gelegenheid gesteld een gezamenlijke voordracht voor een bestuurslid te doen. In juli stuurden de Rijksbouwmeester en de voorzitter van het SBA-bestuur een brief aan alle ingeschrevenen in het architectenregister waarbij degenen die niet waren aangesloten bij een van de beroepsorganisaties uitdrukkelijk werden uitgenodigd te solliciteren naar de functie van bestuurslid uit de kring van de niet-georganiseerde ingeschrevenen. Een benoemingscommissie onder voorzitterschap van de Rijksbouwmeester en verder bestaande uit de heer Rijnboutt, de voorzitter van het SBA-bestuur en een ambtenaar van het Ministerie van VROM, was belast met het voeren van gesprekken met de kandidaten voor het voorzitterschap en de beide andere bestuursfuncties. Deze werkzaamheden konden in december worden afgerond. Op 16 december 2010 benoemde de Minister van Infrastructuur en Milieu mevrouw drs. A.M.E. de Vries MRE tot voorzitter en de heren ir. H. Post (voorgedragen door de beroepsorganisaties) en ir. H.J. Döll (vanuit de kring van de niet-georganiseerde ingeschrevenen) tot bestuursleden van het nieuwe bureau architectenregister. De Projectgroep heeft gedurende het jaar geïnteresseerden door middel van nieuwsbrieven, persberichten en actuele informatie via een eigen website op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen met betrekking tot de werkzaamheden van de Projectgroep. In 2010 heeft regelmatig overleg plaatsgevonden tussen de heer Rijnboutt en de voorzitter en secretaris-penningmeester van het SBA-bestuur. De heer Rijnboutt woonde twee vergaderingen van het SBA-bestuur bij om de bestuursleden op de hoogte te houden van de voortgang van de werkzaamheden van de Projectgroep. De Projectgroep had zijn werkzaamheden aan het eind van het verslagjaar nog niet afgerond. Het SBA-bestuur hield de Minister van VROM in april en de Minister van Infrastructuur en Milieu in november 2010 door middel van een rapportage op de hoogte van de stand van zaken met betrekking tot de werkzaamheden van de Projectgroep. Transitie: van SBA naar bureau architectenregister Het SBA-bestuur heeft het tot zijn taak gerekend om, aanvullend aan de werkzaamheden van de Projectgroep, voorbereidingen te treffen voor een goede overgang van de SBA-organisatie naar het nieuwe bureau architectenregister. Deze voorbereidingen werden bemoeilijkt door het feit dat het nieuwe bestuur pas medio december 2010 bekend was en de gewijzigde Wet op de architectentitel op 1 januari 2011 in werking diende te treden. Daardoor was er geen gelegenheid de nieuwe bestuursleden adequaat in te werken. 4

8 Het SBA-bestuur heeft de Ministers van VROM en van Infrastructuur en Milieu in zijn rapportages over de stand van zaken met betrekking tot de werkzaamheden van de Projectgroep gewezen op de risico s die uit het ontbreken van een inwerkperiode voor het nieuwe bestuur zouden kunnen voortvloeien. Tevens heeft het bestuur bij de ministers aandacht gevraagd voor de organisatorische en financiële consequenties die op korte en langere termijn zullen voortvloeien uit de vele nieuwe taken die het bureau architectenregister krijgt te vervullen. Het bestuur heeft zich terdege gerealiseerd dat de overgang naar een nieuwe organisatie voor de zittende SBA-medewerkers ingrijpende consequenties zou hebben. De wet van 4 maart 2010 tot wijziging van de Wet op de architectentitel voorzag in een lastig te doorgronden overgangsregeling ten aanzien van de rechtspositie van de medewerkers. Het SBA-bestuur heeft zich er voor ingespannen dat voor 1 januari 2011 duidelijkheid kon worden geboden aan de SBA-medewerkers over hun toekomstige rechtspositie en arbeidsvoorwaarden. Gezien het feit dat het nieuwe bestuur in oktober 2010 nog niet geformeerd was, zag het SBA-bestuur zich voor de situatie geplaatst dat het een begroting diende op te stellen en tarieven diende te bepalen voor 2011, terwijl op dat moment nog niet of nauwelijks zicht bestond op de financiële consequenties van het functioneren van het nieuwe bestuur en het door het nieuwe bestuur te voeren beleid. 5

9 Registratie lnschrijvingen In 2010 werden 686 architecten, 62 stedenbouwkundigen, 23 tuin- en landschapsarchitecten en 137 interieurarchitecten ingeschreven in het architectenregister. In totaal verrichtte de SBA daarmee 908 inschrijvingen. Dit is het hoogste aantal inschrijvingen in het architectenregister sinds de oprichting van de SBA. Over de afgelopen 10 jaar vertoont het aantal inschrijvingen in het architectenregister het volgende beeld: De laatste jaren ligt het aantal inschrijvingen in het architectenregister boven de 800 per jaar, aanzienlijk hoger dan waarmee, gelet op de uitstroom uit het onderwijs, rekening wordt gehouden. Een mogelijke verklaring hiervoor kan zijn gelegen in het gegeven dat veel voormalig medewerkers van architectenbureaus, die als zodanig niet behoefden te zijn ingeschreven in het architectenregister, mede als gevolg van de economische crisis als zelfstandig architect de markt hebben betreden en zich met het oog op het voeren van de architectentitel alsnog laten inschrijven in het register. Ook het feit dat inschrijfgeld en contributie relatief laag zijn en voor inschrijving in het architectenregister lagere eisen gelden dan in de meeste andere landen, dragen bij aan het hoge aantal inschrijvingen. Vermoedelijk speelt tevens een rol dat in het beroepsveld de indruk bestaat dat de inschrijvingseisen door de gewijzigde Wet op de architectentitel (op termijn) zullen worden aangescherpt. In elk geval kan worden gesteld dat degenen die zijn afgestudeerd op het gebied van de architectuur, stedenbouw, tuin- en landschapsarchitectuur en interieurarchitectuur en ook daadwerkelijk op die vakgebieden werkzaam zijn, belang hechten aan het mogen voeren van de wettelijk beschermde architectentitel. Dit wordt mede in de hand gewerkt doordat inschrijving in het architectenregister onder meer verplicht is voor het verkrijgen van (rijks)overheidsopdrachten en voor deelname aan bijvoorbeeld aanbestedingen, prijsvragen en competities. De economische crisis, die de architectenbranche zwaar heeft getroffen, lijkt in 2010 niet of nauwelijks een negatieve invloed te hebben gehad op het aantal inschrijvingen in het architectenregister. De instroom 2010 nader beschouwd 41% van degenen die zich in 2010 lieten inschrijven in het architectenregister is jonger dan 30 jaar; dit percentage is iets hoger dan in Het percentage instromers onder de 30 jaar is bij de architecten het hoogst (41%), bij de tuin- en landschapsarchitecten het laagst (35%). 45% van de instromers zit in de leeftijdscategorie jaar; bij de tuin- en landschapsarchitecten is dit percentage het hoogst (57%), bij de interieurarchitecten het laagst (36%). Van degenen die zich in 2010 hebben laten inschrijven in het architectenregister is 62% afgestudeerd op universitair niveau (Technische Universiteit te Delft of Eindhoven dan wel Universiteit van Wageningen), 7% aan een Academie van Bouwkunst en 14% aan een Academie voor Beeldende Kunsten 6

10 (interieurarchitectuur). Daarmee is van de totale instroom van % afkomstig uit het Nederlandse Hoger Onderwijs. 16% van de instroom is afgestudeerd in het buitenland (waarvan 13% in een andere EU-lidstaat), terwijl 1% is ingeschreven op grond van het getuigschrift van het met goed gevolg afleggen van het architectenexamen op grond van de Wet op de architectentitel. Onderstaand overzicht geeft een beeld van de inschrijvingsgronden per discipline. archit. stedenbwk. t&l.arch int.arch. diploma Technische Universiteit 71% 87% diploma Academie van Bouwkunst 9% 6% 9% diploma Universiteit Wageningen 74% diploma Academie Beeldende Kunsten 94% architectenexamen WAT 1% 2% 9% 1% EU-diploma 15% 5% 9% 4% diploma buitenland (niet-eu) 4% 1% De instroom 2010 bestaat, evenals in 2008 en 2009, voor 63% uit mannen en 37% uit vrouwen. Bij de tuin- en landschapsarchitecten die in 2010 zijn ingestroomd is het percentage vrouwen het laagst (30%), bij de interieurarchitecten het hoogst (66%). De verdeling man/vrouw ziet er per discipline in percentages uitgedrukt als volgt uit: man vrouw architecten 69% 31% stedenbouwkundigen 52% 48% tuin- en landschapsarchitecten 70% 30% interieurarchitecten 34% 66% In 2010 werden 102 architecten op grond van een in een andere EU-lidstaat of in IJsland, Liechtenstein, Noorwegen of Zwitserland behaald diploma ingeschreven in het register. In 2008 en 2009 zijn respectievelijk 110 en 97 personen op grond van een dergelijk diploma als architect ingeschreven in het register. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de landen van herkomst van de EU-diploma s op grond waarvan men zich in 2010 als architect heeft laten inschrijven in het architectenregister. Tussen haakjes staan de verschillen met 2009 aangegeven. België 12 (+4) Denemarken 0 ( -1) Duitsland 37 (+10) Frankrijk 1 ( -1) Groot-Brittannië 5 ( -5) Hongarije 2 (+2) Ierland 1 (+1) Italië 6 (- 3) Malta 1 (+1) Noorwegen 1 (+1) Oostenrijk 22 Polen 6 (-3) Portugal 1 (-1) Roemenië 1 (+1) Slowakije 1 Spanje 4 Tsjechië 0 (-1) Zwitserland 1 Totaal 102 (+5) 7

11 Uit de tabel blijkt dat Duitse diplomahouders het grootste aandeel vormen in de EU-instroom van architecten in het register; ten opzichte van 2009 is het aantal in Duitsland afgestudeerde architecten met 10 gestegen. Het aantal in Oostenrijk afgestudeerde architecten bleef ten opzichte van 2009 gelijk. 27 personen zijn in 2010 als architect ingeschreven in het register op grond van een door de Minister van VROM aangewezen dan wel door de SBA erkend diploma, behaald in een land niet zijnde een EU-lidstaat (met inbegrip van IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland). Deze diploma s waren behaald in Argentinië (5), Australië, Bosnië-Herzegovina, Brazilië (2), Canada (2), China (2), Iran (2), Libanon, Mexico, Rusland en Verenigde Staten van Amerika (9). Stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten die hun diploma in het buitenland hebben behaald, kunnen op grond van de Wet op de architectentitel worden ingeschreven in het architectenregister wanneer hun diploma door de verantwoordelijke Minister is aangewezen of door de SBA is erkend. Op die grondslag werden in personen ingeschreven in het architectenregister als stedenbouwkundige (2 op grond van een Duits en één op grond van een Belgisch diploma), 2 als tuinen landschapsarchitect (één op grond van een Brits en één op grond van een Pools diploma) en 6 als interieurarchitect (3 op grond van een Belgisch, 2 op grond van een Duits en één op grond van een Brits diploma. Voorts werd één persoon als interieurarchitect ingeschreven op grond van een in Turkije behaald diploma op het gebied van de interieurarchitectuur. Uitschrijvingen Van 456 personen architecten, 33 stedenbouwkundigen, 12 tuin- en landschapsarchitecten en 69 interieurarchitecten - werd in 2010 de inschrijving in het architectenregister doorgehaald. 52% van de uitschrijvingen geschiedde wegens het niet betalen van de contributie, 38% op eigen verzoek van de ingeschrevene en 10% wegens het overlijden van de ingeschrevene. Het aantal uitschrijvingen is aanzienlijk hoger dan in 2009; in dat jaar werd van 371 personen de inschrijving doorgehaald. In 2008 en 2007 bedroeg het aantal uitschrijvingen nog 337 respectievelijk 304. Geconstateerd kan worden dat het aantal uitschrijvingen op jaarbasis dus sterk toeneemt. Wellicht laat zich hier mede de invloed van de economische crisis gevoelen. De ingeschrevenen Per 31 december 2010 staan in het totaal personen ingeschreven in het architectenregister. Op 31 december 2009 stonden personen ingeschreven, zodat het netto aantal ingeschrevenen in het architectenregister in 2010 met 452 is gestegen. De verdeling van het aantal ingeschrevenen in het architectenregister per discipline ziet er op 31 december 2010 als volgt uit: architecten (75,7%) stedenbouwkundigen 795 (5,7%) tuin- en landschapsarchitecten 713 (5,1%) interieurarchitecten (13,5%) totaal (100%) Het netto aantal architecten steeg in 2010 met 344, het aantal stedenbouwkundigen met 29, het aantal tuin- en landschapsarchitecten met 11 en het aantal interieurarchitecten met 68. De hierna volgende afbeelding (zie blz. 9) geeft de verhouding weer tussen de aantallen ingeschrevenen in het architectenregister per discipline. 8

12 Wat de man/vrouw-verdeling van de ingeschrevenen in het architectenregister betreft, blijkt dat bij de interieurarchitecten nog altijd het hoogste percentage vrouwen te vinden is (49%), bij de architecten het laagste (20%). De verdeling man/vrouw ziet er per discipline als volgt uit: man vrouw architecten 80% 20% stedenbouwkundigen 73% 27% tuin- en landschapsarchitecten 63% 37% interieurarchitecten 51% 49% Uit een vergelijking met 2009 blijkt dat het percentage vrouwelijke ingeschrevenen in het architectenregister licht is gestegen. Verder blijkt dat het aantal vrouwelijke interieurarchitecten het aantal mannelijke interieurarchitecten begint te naderen. De leeftijdsopbouw van de ingeschrevenen in het architectenregister levert het volgende beeld op: < >80 architecten 7% 30% 22% 19% 15% 5% 2% stedenbouwkundigen 8% 32% 17% 17% 22% 4% tuin- en landschapsarchitecten 6% 27% 24% 24% 14% 4% 1% interieurarchitecten 10% 22% 27% 21% 16% 4% Van het totaal aantal ingeschrevenen in het architectenregister zit, evenals in 2009, 36% in de leeftijdscategorie tot 40 jaar en 42% in de categorie jaar. 28% van het aantal ingeschrevenen in het architectenregister is aangesloten bij een beroepsorganisatie. In 2009 bedroeg dit percentage nog 29. Per discipline vertoont de organisatiegraad van de ingeschrevenen in het architectenregister het volgende beeld: architecten 26% stedenbouwkundigen 39% tuin- en landschapsarchitecten 61% interieurarchitecten 18% In 2009 bedroegen de percentages voor de architecten, stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten respectievelijk 28, 41, 62 en % van de ingeschrevenen in het architectenregister is afgestudeerd op universitair niveau (Technische Universiteit te Delft of Eindhoven of Universiteit van Wageningen), 15% aan een Academie van Bouwkunst en 13% aan een Academie voor Beeldende Kunsten (interieurarchitectuur). In het totaal is daarmee 82% van de ingeschrevenen in het bezit van het diploma van een Nederlandse hoger- 9

13 onderwijsinstelling, terwijl ruim 9% van de ingeschrevenen in het buitenland is afgestudeerd (7,5% afkomstig uit de EU, 1,5% afkomstig uit andere landen). 1% is ingeschreven op grond van het architectenexamen en 7% op grond van de overgangsregeling. Zoals te verwachten, loopt het percentage ingeschrevenen op grond van de overgangsregeling gestaag terug: in 2005 was nog 10% ingeschreven op grond van de overgangsregeling. Onderstaand overzicht geeft een beeld van de inschrijvingsgronden per discipline. archit. stedenbwk. t&l.arch int.arch. diploma Technische Universiteit 62% 71% diploma Academie van Bouwkunst * 18% 15% 10% diploma Universiteit Wageningen 67% diploma Academie Beeldende Kunsten 93% architectenexamen WAT 1% 2% 4% diploma EU 9% 1% 4% 2% diploma buitenland (niet-eu) 2% 1% overgangsregeling 7% 11% 11% 5% overige 1% 3% * inclusief Hoger en Voortgezet Bouwkunst Onderricht en Stedenbouwkundig Hoger Onderricht In het totaal staan 1003 bezitters van een in een andere EU-lidstaat of in IJsland, Liechtenstein, Noorwegen of Zwitserland afgegeven diploma van een architectuuropleiding als architect ingeschreven in het Nederlandse architectenregister. Ook hier leveren de houders van een Duits diploma het grootste aandeel (410), gevolgd door de houders van een Oostenrijks (231) en een Brits diploma (82). De EU-architecten vormen ruim 9% van het totaal aantal architecten dat is ingeschreven in het register. 259 architecten staan ingeschreven in het register op grond van een diploma, behaald in een ander land dan de zojuist genoemde. Van hen vormen de houders van een Amerikaans diploma (56) de grootste groep. De inschrijving in het architectenregister op grond van een buitenlands diploma levert voor de andere disciplines het volgende beeld op: 13 stedenbouwkundigen (waarvan 10 op grond van een EU-diploma), 36 tuin- en landschapsarchitecten (waarvan 30 op grond van een EU-diploma) en 37 interieurarchitecten (waarvan 31 op grond van een EU-diploma). 10

14 Erkenning buitenlandse diploma s Diploma s behaald in een andere EU-lidstaat ¹ Automatische erkenning van architectuurdiploma s Ingevolge de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties, zoals geïmplementeerd in artikel 9, eerste lid, onderdelen i en volgende, van de Wet op de architectentitel, wordt aan houders van een in een andere EU-lidstaat door het daartoe bevoegde gezag afgegeven diploma op het gebied van architectuur op verzoek inschrijving verleend in het architectenregister, mits de desbetreffende opleiding voldoet aan de criteria van de richtlijn en het diploma is vermeld in bijlage V bij de richtlijn c.q. het diploma in het kader van verworven rechten staat vermeld in bijlage VI bij de richtlijn. Artikel 21 van de richtlijn spreekt in dit verband van automatische erkenning van opleidingstitels. In 2010 zijn 102 personen op grond van de automatische erkenning van hun diploma als architect ingeschreven in het architectenregister (zie blz. 7). Erkenning van diploma s op het gebied van stedenbouw, landschapsarchitectuur en interieurarchitectuur Sinds 15 juli 2008 is de SBA verantwoordelijk voor de erkenning van in een andere EU-lidstaat behaalde diploma s op het gebied van stedenbouw, landschapsarchitectuur en interieurarchitectuur. Een door de SBA erkend diploma geeft recht op inschrijving in het architectenregister. Ingevolge de artikelen 10, eerste lid, onderdeel g, 11, eerste lid, onderdeel i, en 12, eerste lid, onderdeel f, van de Wet op de architectentitel dient de SBA, alvorens te beslissen omtrent de erkenning van een dergelijk diploma, een onderzoek in te stellen met overeenkomstige toepassing van de artikelen 5 tot en met 13 van de Algemene wet erkenning EG-beroepskwalificaties. In die artikelen van de Algemene wet zijn de artikelen 10 tot en met 15 van de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties, die betrekking hebben op het algemeen stelsel van erkenning van opleidingstitels, geïmplementeerd. In een door de SBA in te stellen onderzoek dient onder meer te worden beoordeeld of het in de andere lidstaat behaalde beroepskwalificatieniveau ten minste gelijkwaardig is aan het eerste niveau onder het overeenkomstige in Nederland vereiste niveau en of er mogelijk sprake is van een verschil in duur (van ten minste één jaar) of van wezenlijke inhoudelijke verschillen tussen de opleiding die in de andere EU-lidstaat is genoten en de desbetreffende Nederlandse opleiding. Indien sprake is van een dergelijk verschil, kunnen aan verzoeker aanvullende eisen worden gesteld, zoals het afleggen van een proeve van bekwaamheid of het volgen van een aanpassingsstage. Alvorens in geval van wezenlijke inhoudelijke verschillen een aanvullende eis wordt opgelegd, dient eerst te worden nagegaan of de kennis die verzoeker tijdens zijn beroepservaring heeft verworven van dien aard is dat het wezenlijke verschil daardoor geheel of gedeeltelijk wordt ondervangen. Op deze grondslag zijn in 2010 door de SBA één Belgisch diploma op het gebied van stedenbouw, één Brits en één Pools diploma op het gebied van landschapsarchitectuur en één Belgisch, 2 Duitse en één Brits diploma op het gebied van interieurarchitectuur erkend. Van 2 houders van een Brits diploma op het gebied van stedenbouw, één houder van een Italiaans diploma op het gebied van landschapsarchitectuur en één houder van een Belgisch diploma op het gebied van interieurvormgeving werd het verzoek om erkenning met het oog op inschrijving in het architectenregister afgewezen. Artikel 9, eerste lid, onderdeel m, van de Wet op de architectentitel bevat de bepaling dat een in een andere EU-lidstaat behaald diploma op het gebied van architectuur dat niet in aanmerking komt voor automatische erkenning overeenkomstig de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties, door de SBA alsnog kan worden erkend. Daartoe dient door de SBA met overeenkomstige toepassing van de artikelen 5 tot en met 13 van de Algemene wet erkenning EG-beroepskwalificaties een onderzoek te worden ingesteld dat vergelijkbaar is met het onderzoek omtrent de erkenning van diploma s op het gebied van stedenbouw, landschapsarchitectuur en interieurarchitectuur ) Onder EU-lidstaat wordt in deze context mede verstaan IJsland, Liechtenstein en Noorwegen, die partij zijn bij de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte, alsmede Zwitserland. 11

15 In 2010 heeft de SBA één keer een dergelijk onderzoek omtrent erkenning van een diploma op het gebied van architectuur ingesteld. Het betrof hier een diploma op het gebied van architectuur, behaald in Zwitserland. Het desbetreffende diploma is door de SBA niet erkend. In het totaal heeft de SBA in verzoeken om erkenning van een in een andere EU-lidstaat behaald diploma afgehandeld. In 7 gevallen heeft de SBA het desbetreffende diploma erkend. Diploma s behaald buiten de EU De Wet op de architectentitel voorziet in de mogelijkheid dat architecten, stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten die hun diploma buiten de EU hebben behaald, in het architectenregister worden ingeschreven. Voorwaarde daarvoor is dat het diploma waarmee de opleiding is afgesloten door de SBA is erkend. In het geval van diploma s op het gebied van architectuur dient de SBA ingevolge artikel 9, eerste lid, onderdeel o, van de Wet op de architectentitel, alvorens op een verzoek om erkenning te beslissen, na te gaan of de opleiding voldoet aan de in artikel 46 van de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties geformuleerde minimumopleidingseisen voor een door de EU-lidstaten automatisch te erkennen architectuuropleiding of, indien de buitenlandse opleiding daaraan niet voldoet, een onderzoek in te stellen met overeenkomstige toerpassing van de artikelen 5 tot en met 13 van de Algemene wet erkenning EG-beroepskwalificaties zoals hierboven beschreven. In het geval van diploma s op het gebied van stedenbouw, landschapsarchitectuur en interieurarchitectuur dient de SBA ingevolge de artikelen 10, eerste lid, onderdeel i, 11, eerste lid, onderdeel k en 12, eerste lid, onderdeel h, van de Wet op de architectentitel, alvorens op een verzoek om erkenning te beslissen, een onderzoek in te stellen met overeenkomstige toepassing van de artikelen 5 tot en met 13 van de hierboven genoemde Algemene wet. Op deze grondslag heeft de SBA in verzoeken om erkenning van een buiten de EU behaald diploma afgehandeld. 20 buitenlandse diploma s op het gebied van de architectuur werden erkend. Deze diploma s waren behaald in Argentinië (2), Australië, Brazilië (2), Canada (2), China (2), Iran (2), Libanon, Rusland en de Verenigde Staten van Amerika (7). Verder werd één Turks diploma op het gebied van interieurarchitectuur erkend met het oog op inschrijving in het architectenregister. Van één houder van een Amerikaans diploma op het gebied van stedenbouw is het diploma niet erkend door de SBA. 12

16 Examens Op grond van artikel 25 van de Wet op de architectentitel wordt eenmaal per jaar de gelegenheid geboden tot het afleggen van het examen voor architecten, stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten of interieurarchitecten. Langs deze weg kunnen personen die niet voldoen aan de bij of krachtens de Wet op de architectentitel gestelde opleidingseisen, alsnog inschrijving in het architectenregister verkrijgen. De omvang en inrichting van de examens is geregeld in het Examenbesluit Wet op de architectentitel. Het examen bestaat uit 2 onderdelen. In het eerste onderdeel wordt aan de hand van door de kandidaat te presenteren werk uit de vakpraktijk beoordeeld of deze beschikt over het vereiste vormgevend/ ontwerpend vermogen. Het tweede examenonderdeel bestaat uit 2 delen. In het eerste deel dienen de kandidaten een scriptie te schrijven aan de hand waarvan ze door de commissie worden getoetst op historische en theoretische kennis alsmede op inzicht in het betrokken beroep en in de rol van de beroepsbeoefenaar in de maatschappij. In het tweede deel dienen de kandidaten gedurende 8 werkdagen een ontwerp te vervaardigen aan de hand waarvan de examencommissie toetst of de kandidaat beschikt over in het Examenbesluit omschreven kennis, inzicht, bekwaamheid en vaardigheid. De examens worden afgenomen door examencommissies waarvan de leden door de desbetreffende verantwoordelijke minister zijn benoemd. De SBA heeft op grond van artikel 3, tweede lid, van de Wet op de architectentitel de taak de examencommissies te ondersteunen. Examen voor architecten Aan het eerste onderdeel van het architectenexamen namen 12 personen deel. Op grond van het door de kandidaten gepresenteerde werk uit hun vakpraktijk, liet de examencommissie in april 8 kandidaten toe tot het afleggen van het tweede examenonderdeel. In dat tweede examenonderdeel, waaraan ook 3 kandidaten deelnamen die reeds eerder het eerste examenonderdeel met goed gevolg hadden afgelegd, dienden de kandidaten een scriptie te schrijven over stedelijke architectuur, toegespitst op de architectuur van hotels, en een architectonisch ontwerp te vervaardigen voor een representatief, op het hogere segment van de zakelijke markt gericht hotel op een door de commissie aangewezen locatie in het centrum van Den Haag. In november voerde de commissie gesprekken met de kandidaten over de door hen geschreven scriptie, hun architectuurhistorische kennis en het door hen vervaardigde architectonische ontwerp. Op grond van die gesprekken besloot de commissie aan 7 kandidaten het getuigschrift van het met goed gevolg afgelegd examen uit te reiken. Eén kandidaat was wegens gezondheidsredenen niet in staat de gesprekken met de examencommissie te voeren; deze gesprekken zullen in 2011 plaatsvinden. Van de afgewezen kandidaten dienden er 2 bezwaar in tegen de beslissing van de examencommissie. De examencommissie heeft over de op de ingediende bezwaren te nemen beslissing advies gevraagd aan de bezwarencommissie, bestaande uit ir. R. van der Sluys, prof. ir. J. Brouwer en ir. P.G. Vermeulen. De bezwarencommissie heeft hierover op 2 maart 2011 advies uitgebracht aan de examencommissie. Examen voor stedenbouwkundigen In april nam de examencommissie het eerste onderdeel van het examen voor stedenbouwkundigen af, waaraan door één kandidaat werd deelgenomen. Op basis van de door deze kandidaat gepresenteerde projecten uit zijn vakpraktijk, besloot de commissie hem in de gelegenheid te stellen het tweede onderdeel van het examen af te leggen. In dat tweede onderdeel diende de kandidaat een essay te schrijven over de geschiedenis van het Bredase structuurdenken en daarbij te focussen op de hernieuwde relatie regio, stad en binnenstad. Daarna diende hij eind oktober/begin november een complexe, verschillende schaalniveaus beslaande, ontwerpopgave in Breda te vervullen. Aan het ontwerpdeel van het tweede examenonderdeel werd ook deelgenomen door een kandidaat die door de examencommissie in 2009 reeds was toegelaten tot dat onderdeel en aan wie de commissie vrijstelling had verleend van het schrijven van de scriptie. Deze kandidaat had door omstandigheden niet aan het ontwerpdeel van het examen 2009 kunnen deelnemen. Deze kandidaat diende een verschillende schaalniveaus omvattende ontwerpopgave in Zuid Limburg te vervullen. 13

17 In december voerde de examencommissie gesprekken met de beide examenkandidaten over en naar aanleiding van de scriptie (eerste kandidaat) en het ontwerp (beide kandidaten). Op grond van die gesprekken besloot de examencommissie aan beide kandidaten het getuigschrift uit te reiken. Examen voor tuin- en landschapsarchitecten Het eerste onderdeel van het examen voor tuin- en landschapsarchitecten vond plaats in april. De examencommissie besloot alle 3 de kandidaten door te laten naar het tweede examenonderdeel. Eén van deze kandidaten zag zich door omstandigheden genoodzaakt zich voor het tweede examenonderdeel terug te trekken. Daarentegen werd daaraan wel deelgenomen door 2 kandidaten die eerder door de examencommissie reeds waren toegelaten tot het tweede examenonderdeel. In het tweede examenonderdeel dienden de 4 kandidaten een scriptie te schrijven over een door hen zelf te kiezen onderwerp en een ontwerp-opdracht te vervullen in de regio Haaglanden. De ontwerpopdracht omvatte het maken van een structuurschets voor de Haaglanden als geheel, het vervaardigen van een landschapsontwerp in een door de commissie aangewezen gebied in deze regio en het uitwerken van een door de kandidaat zelf te kiezen plek in het landschapsontwerp. Op basis van de in december met de kandidaten gevoerde gesprekken over de scriptie en het ontwerp, stelde de examencommissie vast dat aan alle het getuigschrift kon worden toegekend. Examen voor interieurarchitecten Voor deelname aan het examen voor interieurarchitecten meldde zich één kandidaat aan. De examencommissie stelde deze kandidaat in april in de gelegenheid een drietal door hem ontworpen en gerealiseerde interieurprojecten te presenteren. Op grond hiervan besloot de examencommissie de kandidaat toe te laten tot het tweede examenonderdeel. In dit tweede onderdeel schreef de kandidaat een scriptie over de invloed van Frank Lloyd Wright op de Nederlandse (interieur)architectuur en diende hij in september een vernieuwend interieurconcept te ontwikkelen voor een horeca- of retailfunctie in een van de commerciële units in het nieuwe Centraal Station te Rotterdam. Op grond van de in oktober met de kandidaat gevoerde gesprekken over scriptie en ontwerp, besloot de examencommissie dat aan de kandidaat het getuigschrift van het met goed gevolg afgelegde examen kon worden uitgereikt. Mevrouw H.A. Saam, directeur van het Museum voor Moderne Kunst Arnhem, stond de examencommissie voor het scriptiegedeelte van het examen als vakdeskundige bij. Samenstelling examencommissies De examencommissies waren in 2010 als volgt samengesteld: Examencommissie voor architecten: prof. ir. L. van Duin (voorzitter), mevrouw ir. M.H. Bosse, ir. Kees van der Hoeven, ir. M.A.W. Spaan en mevrouw ir. M.A. Steigenga. Examencommissie voor stedenbouwkundigen: mr. ir. E.A.M. Croonen (voorzitter), dr. ir. C.H. Doevendans, ir. P.J. Rijnaarts, mevrouw ir. P.J. Sala en mevrouw ir. H.E.M. van Vliet. Examencommissie voor tuin- en landschapsarchitecten: ir. J.P.M. van Veelen (voorzitter), mevrouw dr. ir. I. Duchhart, mevrouw ing. A.Th.E. van der Laan- Meijer en prof. ir. E.A.J. Luiten. Examencommissie voor interieurarchitecten: mevrouw U.C. Poot (voorzitter), de heer W.A. van Straten en de heer E.A. de Vrijer. 14

18 Informatie Op grond van artikel 3, vierde lid, van de Wet op de architectentitel verschaft de SBA aan belanghebbenden informatie omtrent de voorschriften van de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties, voor zover deze voorschriften betrekking hebben op de erkenning van de beroepskwalificaties van architect, stedenbouwkundige, tuin- en landschapsarchitect of interieurarchitect, over de wettelijke voorschriften met betrekking tot de beroepsuitoefening op de desbetreffende vakgebieden en over de inschrijving in het architectenregister en de wettelijke gevolgen daarvan. Daarnaast dient de SBA op grond van artikel 22, eerste lid, van de Wet op de architectentitel aan elke verzoeker schriftelijk opgave te doen of een persoon in het architectenregister staat ingeschreven en onder welke titel. Het verstrekken van informatie over de inhoud en reikwijdte van de Wet op de architectentitel, met name over de voorwaarden voor inschrijving in het architectenregister en de gevolgen daarvan, behoort tot de standaardwerkzaamheden van alle SBA-medewerkers. Informatie hierover wordt in de regel gevraagd en verstrekt via en telefoon. Ook worden vaak vragen gesteld over de rechtmatigheid van het voeren van een bepaalde titel of (bureau)benaming, over de consequenties van het inschakelen van een niet-geregistreerde ontwerper die zich toch van de architectentitel bedient en over het auteursrecht van ontwerpers. Regelmatig worden aan de SBA vragen gesteld over de toepassing van de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties. Die vragen zijn veelal afkomstig van Nederlandse architecten die in een andere EU-lidstaat werkzaamheden willen verrichten en op zoek zijn naar informatie over de voorwaarden waaraan ze moeten voldoen om in die staat architectenwerkzaamheden te mogen verrichten. De SBA wordt door ingeschrevenen in het architectenregister frequent gevraagd om een geactualiseerd bewijs van inschrijving in het architectenregister. Betrokkenen dienen een dergelijk bewijs te overleggen in het kader van bijvoorbeeld een aanbesteding, prijsvraag of toelating tot de beroepsuitoefening in het buitenland. Aangezien de SBA ingevolge artikel 16 van de Wet op de architectentitel de ingeschrevenen direct na ontvangst van de jaarlijkse bijdrage een bewijs van betaling (tevens bewijs in inschrijving) stuurt en dit een eenmalige handeling is, kan op aanvraag van betrokkenen geen geactualiseerd bewijs van inschrijving worden toegezonden. Om toch aan de behoefte van de ingeschrevenen te voldoen, verstrekt de SBA verklaringen in het Nederlands, Duits, Frans of Engels, waarin wordt bevestigd dat betrokkene staat ingeschreven in het architectenregister. In 2010 werden meer dan 700 van dergelijke verklaringen verstrekt. Eind 2009 is de vernieuwde SBA-website online gegaan. De ingeschrevenen in het architectenregister kunnen via deze website in een beveiligde omgeving zelf hun adresgegevens wijzigen, verklaringen opvragen of een verzoek doen om de inschrijving in het register door te halen. De website biedt uitvoerige informatie over de Wet op de architectentitel, de inschrijvingsprocedure en de SBA. Via de website kan worden nagegaan of een persoon staat ingeschreven in het architectenregister en onder welke titel. Deze informatie wordt dagelijks voorzien van een update en bevat dus de actuele stand van zaken met betrekking tot de registratie. Via de website kan ook het gehele architectenregister worden geraadpleegd. Alle ingeschrevenen staan hier per discipline met naam, inschrijvingsnummer en woonplaats vermeld. Omdat deze faciliteit dezelfde informatie biedt als het Registerboekje, dat elk jaar aan de ingeschrevenen werd gezonden, heeft het SBA-bestuur eind 2009 besloten dit boekje met ingang van 2010 niet meer uit te geven, te meer waar het bestand op de website de actuele situatie weergeeft, terwijl het boekje uiteraard slechts de situatie per een bepaalde peildatum (in de regel begin of medio februari) kon weergeven. De ingeschrevenen zijn in januari 2010 per brief op de hoogte gesteld van de nieuwe website en de faciliteiten die de website biedt. 15

19 Europese aangelegenheden Bevoegde autoriteit In artikel 3 van de Wet op de architectentitel is de SBA aangewezen als bevoegde autoriteit voor de uitvoering van de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties voor zover het de architecten, stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten betreft. Blijkens artikel 56 van de richtlijn is een bevoegde autoriteit een door de lidstaten aangewezen autoriteit of instelling die gemachtigd is bewijsstukken betreffende de opleiding of andere in de richtlijn beschreven documenten af te geven, respectievelijk aan te nemen, alsmede aanvragen te ontvangen en besluiten te nemen zoals bedoeld in de richtlijn. De SBA heeft als bevoegde autoriteit onder meer de taak om: nauw samen te werken met de bevoegde autoriteiten van de andere EU-lidstaten; aan die autoriteiten gegevens te verstrekken of bij die autoriteiten op te vragen inzake tuchtrechtelijke maatregelen, strafrechtelijke sancties of andere ernstige feiten omtrent een ingeschrevene in het architectenregister of een verzoeker om inschrijving die van belang kunnen zijn voor de beoordeling van de rechtmatigheid van de toegang tot of de uitoefening van werkzaamheden op het gebied van architectuur, stedenbouw, tuin- en landschapsarchitectuur of interieurarchitectuur; aan een ingeschrevene in het architectenregister op diens verzoek afschriften te verstrekken van bij de inschrijving overgelegde documenten of een verklaring omtrent de periode waarin betrokkene geacht kan worden werkzaam te zijn geweest op zijn vakgebied; belanghebbenden te adviseren of ondersteuning te bieden bij de uitoefening van hun rechten krachtens de richtlijn om in een andere lidstaat op het gebied van de architectuur, stedenbouw, tuinen landschapsarchitectuur of interieurarchitectuur zelfstandig of in loondienst beroepswerkzaamheden te verrichten of op een van die gebieden tijdelijk en incidenteel diensten te verrichten. Als bevoegde autoriteit heeft de SBA in 2010 de volgende werkzaamheden verricht. Samenwerking met bevoegde autoriteiten van andere lidstaten De belangrijkste werkzaamheid van de bevoegde autoriteiten voor architecten uit de EU-lidstaten bestaat er uit om met elkaar samen te werken en elkaar wederzijds bijstand te verlenen bij de toepassing van de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties. Met het oog hierop is enkele jaren geleden een netwerk opgericht van de bevoegde autoriteiten voor de architecten, het European Network of Architects Competent Authorities (ENACA). In de ENACA, waarin de SBA een actieve rol vervult, informeren de bevoegde autoriteiten elkaar over de in hun land vigerende toelatingsprocedures en verlenen ze elkaar bijstand bij het oplossen van mogelijke problemen die zich bij de toelating tot de uitoefening van het beroep in hun land kunnen voordoen. De ENACA vormt een goed kader om het contact tussen de bevoegde autoriteiten te versterken en komt in de regel driemaal per jaar bijeen. In 2010 vonden de bijeenkomsten plaats in Berlijn, Brussel en Londen. In ENACA-verband is de SBA medio 2010 actief betrokken geweest bij de beantwoording van een door het Directoraat-Generaal Interne Markt en Diensten van de Europese Commissie opgestelde vragenlijst over de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties ( Evaluating the Professional Qualifications Directive ). Over de invulling van die vragenlijst heeft afstemming plaatsgevonden met de Nederlandse Coördinator voor de erkenning van beroepskwalificaties. De evaluatie zal gaan leiden tot aanpassingen in de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties in De eerste voorstellen daarvoor worden medio 2011 verwacht. De directeur van de SBA hield in september op verzoek van de Bundesarchitektenkammer in Berlijn een voordracht over het implementeren van EU-richtlijnen en de samenwerking van de bevoegde autoriteiten zoals die in de ENACA vorm heeft gekregen. Verstrekken van attesten, verklaringen en andere documenten Op grond van de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties kunnen de bevoegde autoriteiten van ontvangende EU-lidstaten van onderdanen van andere lidstaten die in die ontvangende lidstaat werkzaamheden willen verrichten op het gebied van architectuur, stedenbouw, landschapsarchitectuur en interieurarchitectuur, om overlegging van tal van documenten vragen, zoals een attest waarin wordt verklaard dat de betrokkene rechtmatig in de lidstaat van herkomst is gevestigd om er de desbetreffende werkzaamheden uit te oefenen en dat op het moment van afgifte van dat attest geen beroepsuitoefeningsverbod is opgelegd, een bewijs omtrent opleidingstitel en andere beroepskwalificaties die in 16

20 de lidstaat van herkomst zijn behaald, een bewijs omtrent beroepservaring en een verklaring omtrent de beroepsaansprakelijkheidsverzekering. De richtlijn maakt daarbij onderscheid tussen dienstverrichting (het tijdelijk en incidenteel verrichten van beroepswerkzaamheden in een andere lidstaat dan waar men is gevestigd) en vestiging in een andere lidstaat. Dit onderscheid komt ook tot uitdrukking in de aard van de documenten die een onderdaan van een lidstaat dient te overleggen wanneer hij in een andere lidstaat werkzaamheden wil verrichten. Bij dienstverrichting mogen in principe minder documenten worden gevraagd dan bij vestiging. Bij vestiging kan bijvoorbeeld, aanvullend aan de eerder genoemde documenten, ook worden gevraagd om een bewijs dat betrokkene van goed zedelijk gedrag is of nooit failliet is gegaan en een bewijs van de financiële draagkracht van betrokkene. De SBA is bevoegd een aantal van de hierboven genoemde documenten af te geven. Tot de afgifte van andere documenten, zoals met betrekking tot verzekering, non-faillissement, goed gedrag of financiële draagkracht, zijn andere instanties bevoegd. In 2010 heeft de SBA 58 documenten als bedoeld in de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties afgegeven. De meeste hiervan werden afgegeven aan Nederlandse architecten die toegang wensten te verkrijgen tot het uitoefenen van de beroepswerkzaamheden in andere EU-lidstaten. Het ging hierbij vooral om attesten inzake opleidingstitel, beroepservaring en rechtmatige vestiging ter overlegging aan bevoegde instanties in België, Duitsland, Engeland, Italië en Spanje. Ondersteuning belanghebbenden De SBA heeft eveneens tot taak om belanghebbenden bij de uitoefening van de door de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties verleende rechten te ondersteunen, onder meer door samenwerking met de bevoegde autoriteiten uit andere EU-lidstaten. De SBA heeft in 2010 bijstand kunnen verlenen en advies uitgebracht aan enkele Nederlandse architecten die problemen ondervonden met hun deelname aan een prijsvraag voor scholenbouw in België. Hierover is ook contact opgenomen met de organisatoren van die prijsvraag. Benelux In oktober vond in Brussel een bijeenkomst plaats van de Benelux. Doel van die bijeenkomst was met betrokken partijen uit de drie landen de wenselijkheid en mogelijkheid te bespreken van actualisering van de Benelux-publicatie Grensoverschrijdend Verkeer van Architecten in de Benelux uit Deze bijeenkomst heeft nog niet geleid tot een actualisering van die publicatie. Subgroep architectuurdiploma s De SBA heeft in 2010 bijstand verleend aan het Nederlandse (plaatsvervangend) lid van de subgroep architectuurdiploma s van de coördinatorengroep erkenning beroepskwalificaties. Ter ondersteuning van dit lid heeft de betrokken SBA-medewerker in september de vergadering van de subgroep in Brussel bijgewoond. De ondersteuning bestaat vooral uit het verzamelen en doorgeleiden van relevante informatie omtrent de door de subgroep te beoordelen architectuurdiploma s die door de lidstaten zijn genotificeerd en het verstekken van advies omtrent de besluitvorming over die diploma s. Architects Council of Europe De SBA is lid van de Architects Council of Europe (ACE), het Europese platform van architectenorganisaties en registers uit alle EU-lidstaten. De ACE behartigt de belangen van ruim architecten in de EU, onder meer bij de Europese instellingen in Brussel, bijvoorbeeld waar het betreft de (totstandkoming of aanpassing van) regelgeving die van invloed kan zijn op de positie van de architecten. De ACE vierde in december haar 20-jarig bestaan met een conferentie in het Europees Parlement over onder meer mobiliteit van en business environment voor architecten in Europa. Detachering bij Europese Commissie Een van de SBA-medewerkers is medio 2010 op verzoek van de Europese Commissie gedurende drie maanden gedetacheerd geweest bij de Unit Professional Qualifications van het Directoraat Generaal Interne Markt en Diensten van de Commissie in Brussel. Daar heeft ze de Unit onder meer bijstand verleend bij het beoordelen van door de EU-lidstaten ingezonden notificaties van architectuurdiploma s met het oog op automatische erkenning op grond van de richtlijn. Tevens heeft ze door het opstellen van een vergelijking tussen de Architectenrichtlijn uit 1985 en de op de architecten betrekking hebbende bepalingen van de Richtlijn erkenning beroepskwalificaties een bijdrage geleverd aan de door de Commissie opgestarte evaluatie van laatstgenoemde richtlijn. 17