WEGWIJZER HOGER ONDERWIJS

Transcriptie

1 INSTRUMENT 3 WEGWIJZER HOGER ONDERWIJS INTENSIEF VOORBEREIDINGSJAAR HOGER ONDERWIJS VOOR ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS L4-Volwassenenonderwijs 1

2 WEGWIJZER HOGER ONDERWIJS VOOR ANDERSTALIGEN Opleidingspakket cursisten & Handleiding docent Deze instrumenten kwamen tot stand in het kader van een Innovatieproject met steun van het Europees Sociaal Fonds. Een project van L4-volwassenenonderwijs Leuven, februari 2015 Tekst: Sylvia Berwaerts, Sharyne Ledocte, Elien Vanleeuw Revisie december 2015: Anke Esch, Sharyne Ledocte Met dank aan iedereen die bijdroeg tot het welslagen van het intensief voorbereidingsjaar hoger onderwijs voor anderstalige nieuwkomers.

3 Inleiding Dit opleidingspakket voor anderstalige nieuwkomers is ontwikkeld als leidraad voor cursisten en begeleiders. Het is bedoeld om cursisten te ondersteunen om zelfstandig een weloverwogen studiekeuze te maken. Het opleidingspakket kan gebruikt worden tijdens de eerste gemeenschappelijke fase van het studiekeuzeproces dat elke cursist doorloopt. In het algemeen zal dit proces daarna veeleer individueel verlopen. Het opleidingspakket is zo veel mogelijk aangepast aan de optimale chronologie van het studiekeuzeproces. De onderdelen zijn algemeen bruikbaar voor anderstalige cursisten met een niveau Nederlands van A2+. Het Intensief Voorbereidingsjaar hoger onderwijs voor Anderstalige Nieuwkomers wordt georganiseerd voor cursisten boekhouden en informatica. In dit instrument wordt enkel het opleidingspakket voor informatica meegegeven, maar het andere pakket is ook verkrijgbaar. De specifiek op informatica gerichte opdrachten zijn : 5. het aanbod van opleidingen: opdrachten 1-5 Wanneer een opdracht specifiek gemaakt is voor de richting boekhouden of informatica, blijft die ook gemakkelijk aanpasbaar voor andere doelgroepen. Inhoud en competenties De competentie studiekeuze bestaat uit verschillende onderdelen. De VLOR beschrijft als instapcompetenties van studiekeuze: oriëntatie, exploratie van zichzelf, exploratie in de breedte en exploratie in de diepte. Op al die deelaspecten speelt het opleidingspakket in. Het pakket bestaat uit zes onderdelen: zelfreflectie, structuur van het onderwijs, randvoorwaarden, erkenning van buitenlandse diploma s, opzoeken van het aanbod en de definitieve keuze. Zelfreflectie komt als eerste aan bod, vanuit de redenering dat de cursist best een opleiding kiest die aansluit bij de eigen interesses, kwaliteiten, vaardigheden en de persoonlijke situatie. Verder is het ook belangrijk dat de cursist eerst stilstaat bij wat hij zelf wil en dat als uitgangspunt neemt bij het maken van een keuze. Dat is essentiëler dan eerst naar het aanbod van opleidingen of de vraag op de arbeidsmarkt te kijken en een keuze daarvan te laten afhangen. Het onderdeel zelfreflectie kan de cursist zelfstandig verwerken. Ten tweede is het essentieel dat de cursist een goed inzicht verwerft in de structuur van het Vlaams hoger onderwijs, de niveaus (hoger beroepsonderwijs, professionele en academische bachelor, master) leert kennen en het verschil ertussen begrijpt. Want zeker het HBO5-niveau is voor velen nog de grote onbekende in de Vlaamse onderwijsstructuur. Daarnaast is het belangrijk om de voorwaarden te kennen om zich te kunnen inschrijven in het hoger onderwijs. Want die zijn, zeker voor de doelgroep, niet altijd even duidelijk. Er gelden voor hen immers heel wat voorwaarden om te kunnen instromen in het hoger onderwijs, o.m. op het vlak van taal, leeftijd en diploma. Heel wat randvoorwaarden kunnen bovendien een invloed hebben op succesvolle in- en doorstroom in het hoger

4 onderwijs, zoals de financiële draagkracht en de combinatie studie - gezin werk. enz. Het is belangrijk dat cursisten zich daar bewust van zijn en ermee rekening houden bij het maken van een studiekeuze. Het diploma is een belangrijk toelatingscriterium in het hoger onderwijs en vormt ook op de arbeidsmarkt een belangrijke pijler. Daarom wordt er in het opleidingspakket uitgebreid stilgestaan bij de procedure voor de erkenning van buitenlandse diploma s. Anderstalige cursisten die geen secundair onderwijs in Vlaanderen gevolgd hebben, hebben daar veel vragen over en moeten weten of het mogelijk, nodig en wenselijk is om die procedure te starten. Uiteraard is ook het leren opzoeken van het aanbod van opleidingen essentieel om een goede studiekeuze te kunnen maken. Het aanbod in Vlaanderen is zeer uitgebreid. Nadat de cursisten verschillende opties bekeken hebben, rekening houdend met de (rand)voorwaarden die ermee samenhangen en met wat ze zelf willen en kunnen, worden ze gestimuleerd om een eerste keuze te maken. Daarvoor zijn er in dit opleidingspakket twee oefeningen voorzien. Hier staan de cursisten even expliciet stil bij hun motivatie en de factoren die bepalend zijn bij het maken van hun keuze. Ze schrijven neer welke voorwaarden nog niet in orde zijn en trachten die af te handelen in de loop van het studiekeuze traject. Op die voorlopige keuze kan binnen de individuele trajectbegeleiding verder gebouwd worden. Praktische uitvoering De verschillende onderdelen van dit opleidingspakket zijn bedoeld voor groepsmomenten waarbij de begeleider het leerproces begeleidt en de cursisten de nodige ondersteuning biedt. Idealiter bestaat de groep uit niet meer dan 15 personen. De opdrachten zijn gekoppeld aan algemene vragen die voor iedereen relevant zijn. Ze vormen een voorbereiding op het verdere individuele keuzeproces. Na een eerste algemene, klassikale fase kan een cursist zelfstandig of met ondersteuning van een trajectbegeleider op zoek gaan naar verdere informatie. Elk onderdeel van het opleidingspakket staat op zichzelf. Er is dus geen strikte volgorde Als alle onderdelen in één pakket worden aangeboden, is het aangewezen de voorbeeldvolgorde aan te houden. Die sluit aan bij de optimale chronologie van het studiekeuzeproces. Maar in functie van de cursisten (en eigen ervaringen) kunnen de delen gewisseld worden. Ook het uitlichten van een onderdeel is perfect mogelijk om specifieke informatie aan te bieden of te beantwoorden aan een concrete vraag van een cursist. Tijdens het voorbereidingsjaar hoger onderwijs voor anderstalige nieuwkomers werd het eerste deel zelfreflectie grotendeels uit het pakket gelicht en gebruikt in het persoonlijk ontwikkelings- en actieplan. Alleen het kwaliteitenspel werd klassikaal gespeeld en besproken. Ook de laatste opdrachten (Je keuze: opdrachten 3 en 4) werden als individuele opdracht gegeven.

5 De tijdsduur die bij de verschillende opdrachten staat aangegeven is een indicatie. De werkelijke duur zal o.m. afhangen van de aard van de cursisten en van het eigen tempo van de begeleider. In het opleidingspakket wordt een handleiding voor de begeleider en een werkbundel voor de cursisten voorzien. De cursist krijgt werkbladen waarop hij de opdrachten kan lezen en waarop hij kan noteren. Zo heeft de cursist in de eerste plaats een pakket met een duidelijke structuur waarin hij meteen het nodige terugvindt. Daarnaast kan hij ook thuis terugkijken naar het behandelde materiaal. De werkbundel is bovendien zo opgebouwd dat de cursist met een aantal stukken ook individueel aan de slag kan gaan. Voor de begeleider is er per onderdeel een handleiding voorzien met telkens een lesoverzicht en een lesverloop. Op het lesoverzicht staat de belangrijkste informatie die nodig is om een eerste zicht op de taak te krijgen: de algemene taakbeschrijving, de doelstellingen, de stappenvolgorde en het benodigde materiaal. In Lesverloop wordt uitgebreid en stapsgewijs beschreven hoe het onderdeel in elkaar zit. Onder Vooraf wordt de praktische voorbereiding beschreven. Dan volgt de lessituatie met de verschillende fasen: wat er verteld en gevraagd zal worden en welke opdracht de lesgever zal geven. In de rechterkantlijn wordt er bijkomende informatie voor de lesgever gegeven. Eventuele bijlagen voor de lesgever (kaartjes, speelfiches) zijn als laatste toegevoegd. Helemaal aan het einde van de handleiding voor de lesgever werden er referenties en extra informatie toegevoegd. Tijdens het Intensief Voorbereidingsjaar hoger onderwijs voor Anderstalige Nieuwkomers biedt de trajectbegeleider het opleidingspakket als een geheel aan. Het is het interessant om het dan zelf van paginanummers en een inhoudsopgave te voorzien, zodat de cursisten het overzicht kunnen houden en gestructureerd informatie kunnen terugvinden. Naast het klassikaal aanbieden en doorlopen van het opleidingspakket wegwijzer hoger onderwijs wordt het zowel in het eerste als tweede semester gekoppeld aan een verdere individuele begeleiding. De competentie studiekeuze wordt verder opgevolgd in het persoonlijk ontwikkelings- en actieplan.

6

7 Wegwijzer studeren in het hoger onderwijs voor anderstaligen OPLEIDINGSPAKKET CURSIST

8 Inhoud Wegwijzer: Studeren aan het hoger onderwijs in Vlaanderen INLEIDING ZELFREFLECTIE WAT HEB JE AL GELEERD? WAT HEB JE AL GEDAAN? WAT WIL JE IN DE TOEKOMST DOEN? WAT IS JOUW PERSOONLIJKE SITUATIE? WAT IS JOUW VOORLOPIGE CONCLUSIE? DE STRUCTUUR VAN HET VLAAMSE ONDERWIJS DE RANDVOORWAARDEN DIPLOMAGELIJKSCHAKELING ZOEKEN NAAR HET AANBOD VAN OPLEIDINGEN JE KEUZE... 38

9 Inleiding Een keuze maken is niet zo gemakkelijk. Kiezen betekent: weten wat jij wil, weten wat jij kan en weten wat er bestaat. Als je een opleiding kiest, moet je dus eerst weten welke kwaliteiten je zelf hebt. Je moet ook de structuur van het onderwijs kennen. Hoe kan je je inschrijven en welke voorwaarden zijn daar aan verbonden? Welke opleidingen bestaan er allemaal en welke is voor jou de interessantste om jouw droomjob te krijgen? In dit pakket leer je stap voor stap kiezen uit het aanbod van het onderwijs en de arbeidsmarkt. Je leert over de voorwaarden en de structuur van het Vlaamse onderwijs en hoe je zelfstandig opleidingen kunt opzoeken. Je krijgt ook inzicht in je eigen kwaliteiten en werkpunten. Een goede studiekeuze maken is dus niet eenvoudig. Je hebt eerst heel wat informatie nodig. Maar die moet je natuurlijk niet alleen vinden! Dit opleidingspakket kan je hierbij helpen. 3

10 1. Zelfreflectie Om een goede studiekeuze te kunnen maken, is het in de eerste plaats belangrijk om jezelf te kennen. Wat zijn jouw kwaliteiten of sterke punten? Wat zijn jouw werkpunten of zwakke punten? De opdrachten van deel 1 helpen je om een aantal zaken over jezelf op te lijsten. Denk rustig over de vragen na. Nadat we het kwaliteitenspel gespeeld hebben, kan je resultaten ervan invullen bij opdracht 5. Je noteert er 3 kwaliteiten en 2 werkpunten van jezelf. 4

11 1.1 Wat heb je al geleerd? Wat heb je al gedaan? Jouw studieverleden jouw werkverleden jouw competenties Opdracht 1 Welke studies heb je gedaan? Welke opleidingen heb je gevolgd? Naam studierichting of opleiding Niveau studie (bv: secundair onderwijs, bachelor, master) Waar (land, stad)? In welke taal? Hoeveel jaar? Diploma behaald? (ja/nee) Is jouw diploma hier in België? (ja/nee) 5

12 Opdracht 2 Welke werkervaring heb je? Welke job? Welke functie? Bij welk bedrijf of bij welke organisatie? Waar? (land) Hoelang? Wil je deze job/functie in de toekomst nog doen? 6

13 Opdracht 3 Wat zijn jouw andere competenties? Jouw talenkennis: Moedertaal: Het hoogst behaalde niveau Nederlands: bij ILT: / bij een CVO: Andere talen: begrijpen spreken schrijven basis - goed - heel goed basis - goed - heel goed basis - goed - heel goed basis - goed - heel goed basis - goed - heel goed basis - goed - heel goed basis - goed - heel goed basis - goed - heel goed basis - goed - heel goed basis - goed - heel goed basis - goed - heel goed basis - goed - heel goed Jouw ICT-kennis: Word Excel Access PowerPoint Outlook Internet Photoshop Andere programma s: Belgisch rijbewijs: A B C D E (omcirkel wat past) Andere competenties: Opdracht 4 Wat zijn jouw hobby s, wat doe je graag in jouw vrije tijd?... 7

14 Opdracht 5 Je speelt het kwaliteitenspel. Je krijgt enkele kaartjes met een competentie of kwaliteit. Je kiest drie kwaliteiten van jezelf. Je kiest ook twee kaartjes met dingen die je nog niet zo goed kan. Vul jouw resultaten hieronder in. 1. Wat zijn jouw kwaliteiten (sterke punten)? Wat zijn jouw werkpunten (zwakke punten)?

15 1.2 Wat wil je in de toekomst doen? Jouw interesses, verwachtingen, doelen voor de toekomst Opdracht 6 Welke job, welk beroep wil je in de toekomst graag doen? (Kruis aan wat past) o Ik weet wat ik wil doen, namelijk: Waarom wil je dat doen?.. o o Ik twijfel nog tussen verschillende beroepen: en en Ik weet het nog niet. De vragen van opdracht 7 kunnen jou helpen! Opdracht 7 Wat zijn jouw interessegebieden? (omcirkel de thema s die je het meest interesseren) Economie Talen Wetenschappen Kinderzorg/kinderopvang Maatschappelijke thema s Techniek Medische wereld Opvoeding Kunst Onderzoek Websites Elektriciteit Mode ICT Ouderenzorg Wiskunde Bibliotheekwezen en musea Boekhouden/Accounting Communicatiemiddelen Voeding/koken Bouw Lesgeven Fiscaliteit Chemie Wetgeving/Recht Transport en logistiek Advertising/Reclamewereld Horeca Administratie Onderzoek en analyse Mechanica Tuinbouw Schoonheidsverzorging/haartooi Toerisme/Reizen Openbare besturen 9

16 Opdracht 8 Welk soort werk wil je doen? Ik werk graag met mensen (helpen, lesgeven, mensen samenbrengen,...). ja/nee Ik werk graag alleen (in een kantoor, met een computer, in een labo,...). Ik werk graag in een team, ik houd van communicatie met collega s. Ik wil graag veel verantwoordelijkheid, ik geef graag leiding aan anderen. Ik werk heel graag met kinderen. Ik vind het heel belangrijk om creatief te kunnen zijn in mijn werk. Ik vind het fijn om mensen te verzorgen. Ik vind het fijn als ik duidelijke taken heb. Ik wil graag veel afwisseling in mijn werk, elke dag iets anders doen. Ik houd van werken met cijfers. Ik ben geïnteresseerd in maatschappelijke thema s. Ik vind het fijn om iets met mijn handen te kunnen maken. Ik vind het fijn om oplossingen te zoeken voor problemen. Ik werk graag de hele dag op de computer. Ik verkoop graag dingen. Ik vind het fijn om mensen aan te telefoon verder te helpen. ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee Ik ben geïnteresseerd in wetenschappelijke thema s (chemie, biologie, fysica).ja/nee Ik wil graag buiten werken. Ik kan heel nauwkeurig en correct werken. Ik rij graag met een bestelwagen of vrachtwagen. Ik vind het geen probleem om zwaar fysiek werk te doen. Ik onderzoek graag dingen. ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee ja/nee Opdrachten in het OpenleerCentrum Wil je meer te weten komen over je interesses? Je kan ook online studiekeuzetesten maken! Wil je meer weten over beroepen? Je kan ook online vragenlijsten invullen en filmpjes bekijken

17 1.3 Wat is jouw persoonlijke situatie? Opdracht 9 Met welke dingen moet je rekening houden? Vul de vragen over jouw persoonlijke situatie in. 1) Wat is jouw gezinssituatie? a) Wat zijn jouw verantwoordelijkheden binnen jouw gezin? b) Hoeveel tijd vragen die verantwoordelijkheden? c) Heb je kinderopvang nodig? (crèche of onthaalmoeder) d) Heb je s morgens of s avonds extra opvang voor mijn kinderen nodig? e) Hoe staat jouw partner/familie tegenover studeren? 2) Wat is jouw werksituatie? (Kruis aan wat past) o Ik werk: Waar?. Wanneer? Welke dagen? Welke uren? Kan je het werk combineren met een studie? (een voltijdse of deeltijdse studie). o Ik werk niet 3) Wat is jouw financiële situatie? (Kruis aan wat past) o o Ik werk Ik moet mijn werk kunnen combineren met een studie. Ik heb recht op betaald educatief verlof en opleidingscheques. Ik ontvang een werkloosheidsuitkering: Ik moet toestemming hebben van de RVA om te studeren of een opleiding te volgen. o Ik ontvang een leefloon van het OCMW: Ik moet toestemming hebben van het OCMW om te studeren of een opleiding te volgen. 11

18 o Ik ontvang een invaliditeitsuitkering: Ik moet toestemming hebben van mijn ziekenfonds om te studeren of een opleiding te volgen. o Ik ben financieel afhankelijk van mijn partner of familie. Ik moet de steun hebben van mijn partner/familie om te studeren of een opleiding te volgen. 4) Wat is jouw verblijfssituatie? Kan je in België blijven wonen?. 5) Hoeveel tijd per week heb je om te studeren? - Hoeveel tijd per week heb je om naar de les te gaan? - Hoeveel tijd per week heb je om na de les thuis te studeren? 6) Moet je nog andere dingen doen die tijd en energie vragen? 12

19 1.4 Wat is jouw voorlopige conclusie? Opdracht 10 A. Wat is belangrijk voor jou als je jouw keuze maakt? Welke drie factoren zijn het belangrijkst voor jou bij het maken van een studiekeuze? Kruis aan: Ik vind het belangrijk dat: o de studierichting me interesseert. o ik na mijn studie een job vind waar ik veel geld mee verdien. o mijn familie of mijn partner akkoord is met mijn studie. o ik tijdens mijn studie nog genoeg tijd heb voor mijn gezin of mijn familie. o ik alleen overdag naar de les moet gaan. o ik alleen s avonds naar de les moet gaan. o mijn studie niet te duur is of dat ik recht heb op een studiebeurs. o ik een universitair diploma behaal. o mijn studie niet langer duurt dan jaar. o ik na mijn studie gemakkelijk werk vind. o ik na mijn studie de job kan doen die ik het liefst wil doen. o iets anders, namelijk: B. Wat kies je nu? Op dit moment kies ik voor de studie:. of voor de studie:. of voor de studie:. 13

20 2. De structuur van het Vlaamse onderwijs Als je een goede studiekeuze wil maken, moet je niet alleen jezelf kennen, maar ook de structuur en de niveaus van het Vlaamse onderwijs. Welke niveaus bestaan er? Hoe heten ze? Wat is het verschil? 14

21 Opdracht 1 Wat hoort waar? Schrijf het juiste niveau in het juiste kader in het schema. Werk per 2. Kies uit: secundair onderwijs - professionele bachelor master schakelprogramma hoger beroepsonderwijs(hbo5) - secundair volwassenenonderwijs - academische bachelor 15

22 Sleutel opdracht 1: Wat hoort waar? De structuur van het Vlaamse onderwijs. Master (MA) Waar: universiteit Hoe lang: tussen 1 en 4 jaar = tussen 60 en 240 studiepunten Hoe: zeer theoretisch: veel en zelfstandig studeren Tijdstip lessen: overdag Diploma: Master Schakelprogramma: tussen 45 en 90 studiepunten Professioneel gerichte bachelor (PBA) Waar: hogeschool Hoe lang: modeltraject is 3 jaar = 180 studiepunten Hoe: theoretisch en praktisch (het hoe van de dingen) veel taken, stage Kleinere groepen en meer begeleiding op school Tijdstip lessen: overdag (ook avond- en weekendtrajecten) Diploma: Professionele bachelor Academisch gerichte bachelor (ABA) Waar: universiteit (en sommige hogescholen) Hoe lang: modeltraject is 3 jaar = 180 studiepunten Hoe: zeer theoretisch (het waarom van de dingen) veel en zelfstandig studeren Grote groepen en weinig opvolging Tijdstip lessen: overdag (zelden avond- en weekendtrajecten) Diploma: Academische bachelor Na HBO5 kan je een professionele bachelor behalen via een verkort programma Hoger beroepsonderwijs (HBO5) Waar: centrum voor volwassenenonderwijs (CVO) of secundaire school Hoe lang: modulair systeem (meestal 2 of 3 jaar) Wat: verschillende beroepsopleidingen meestal met stage Hoe: praktijkgericht maar ook theorie (het hoe van de dingen) Kleinere klassen en meer begeleiding op school Opvolging / studiebegeleiding op school Tijdstip lessen: overdag of s avonds (soms op zaterdag) Diploma: Graduaat Secundair onderwijs Secundair volwassenenonderwijs (= tweedekansonderwijs (TKO) en 16

23 Waar: secundaire school Hoe lang: 6 leerjaren Leeftijd: leerlingen van 12 tot 18 jaar oud Wat: verschillende richtingen: ASO TSO BSO KSO Tijdstip lessen: overdag Diploma: Secundair onderwijs beroepsopleidingen) Waar: centrum voor volwassenenonderwijs (CVO) Hoel ang: tussen 1 en 3 jaar modulair systeem Leeftijd: vanaf 18 jaar oud Wat: verschillende beroepsopleidingen mogelijk Tijdstip lessen: overdag, s avonds of in het weekend Diploma: Secundair onderwijs of een 17

24 Opdracht 2 Bij welk niveau past de uitspraak het best? Zet een kruisje in de juiste kolom. (Soms kan je meer dan één kruisje zetten.) HBO = Hoger Beroepsonderwijs PBA = Professionele Bachelor ABA = Academische Bachelor HBO PBA ABA 1. Ik ben op zoek naar een studie met veel praktijk. 2. Ik ben geïnteresseerd in het WAAROM. 3. Ik ben geïnteresseerd in het HOE. 4. Ik heb een theoretische interesse en ga graag diep op bepaalde thema s in. 5. Tijdens mijn studie zie ik graag de link met mijn latere beroep. 6. Tijdens mijn studie verwerf ik graag algemene kennis en inzicht in een bepaald wetenschapsdomein. 7. Het is voor mij noodzakelijk dat er begeleiding en opvolging is door een docent of studiebegeleider. 8. Ik kan zelfstandig werken en mijn tijd plannen. Als ik hulp nodig heb, zal ik er zeker naar vragen. 9. Ik wil mijn studie combineren met werk. 18

25 3. De randvoorwaarden Om een goede studiekeuze te kunnen maken, is het ook belangrijk om de randvoorwaarden te kennen. Dat zijn de voorwaarden die in orde moeten zijn om te kunnen starten met een studie. 19

26 Opdracht 1 Kan je enkele voorwaarden of elementen bedenken die belangrijk zijn als je wil starten met studeren? Schrijf ze in de cirkels. Randvoorwaarden om te studeren 20

27 SLEUTEL Voorwaarden om te kunnen starten met studeren De belangrijkste randvoorwaarden per onderwijsniveau Hoger Onderwijs (PBA en ABA) HBO in een CVO Niveau Nederlands: niveau 5 ILT = ITNA-test niveau 3 of 4 ILT of 2.4 / 3.1 CVO Diplomavoorwaa rde: Diploma secundair onderwijs Diploma secundair onderwijs - Belgisch diploma of - Belgisch diploma of - Gelijkgesteld buitenlands diploma of - Buitenlands diploma + attest ambassade toegang tot hoger onderwijs in thuisland - Gelijkgesteld buitenlands diploma of - Slagen voor een toelatingstest Financieel: Inschrijvingsgeld: Inschrijvingsgeld: Gewoon tarief: 890 Maximaal 600,00 per jaar ( 1,50 per lestijd) Cursussen en studiemateriaal: Cursussen en studiemateriaal: 300,00-500,00 euro Prijzen zijn afhankelijk van de opleiding Eventueel extra kosten voor materiaal Studiebeurs aanvragen? GEEN recht op studiebeurs! Verschillende voorwaarden op basis van verblijfsstatus, inkomen, gezinssamenstelling, Vermindering van het inschrijvingsgeld? Bijna-beurstarief: 470 Vrijstelling of vermindering van het inschrijvingsgeld kan als je: - stempelgeld ontvangt Beurstarief: leefloon ontvangt - een invaliditeitsuitkering ontvangt 21

28 - materiële steun als asielzoeker ontvangt -.. Opleidingscheques en betaald educatief verlof: Opleidingscheques en betaald educatief verlof: Alleen bij minstens 32 contacturen Alleen bij minstens 32 contacturen Als je werkt, kan je opleidingscheques aanvragen (meer info bij VDAB) Als je werkt, kan je betaald educatief verlof aanvragen (meer info bij VDAB) Als je werkt, kan je opleidingscheques aanvragen (meer info bij VDAB) Als je werkt, kan je betaald educatief verlof aanvragen (meer info bij VDAB) Deadline inschrijven: -Afhankelijk van de instelling (website universiteit of hogeschool) geen laatste dag van inschrijving door modulair systeem Deadline toelatingsdossier : - bij International Office/Dienst Internationalisering als je geen Vlaams secundair diploma hebt - Afhankelijk van de instelling (website universiteit of hogeschool) / Verblijfsstatus: - legaal verblijf - legaal verblijf Combinatie studeren en werken: - Deeltijdse trajecten of werktrajecten (avond-, afstandsonderwijs) mogelijk - Wie recht heeft op een werkloosheidsuitkering kan vrijstelling bij RVA aanvragen (onder voorwaarden!) - Wie leefloon ontvangt: het OCMW beslist of je mag studeren en intussen je leefgeld kan behouden - Deeltijds studeren/deeltijds werken via modulair systeem - Wie recht heeft op een werkloosheidsuitkering kan vrijstelling bij RVA aanvragen (onder voorwaarden!) - Wie leefloon ontvangt: het OCMW beslist of je mag studeren en intussen je leefgeld kan behouden 22

29 4. Diplomagelijkschakeling Wat moet je doen met jouw buitenlands secundair diploma? Als je een bacheloropleiding wil volgen: Om verder te studeren aan een Nederlandstalige hogeschool of universiteit moet jouw diploma niet erkend (gelijkgeschakeld) zijn door NARIC Vlaanderen (National Academic Recognition Information Centre). NARIC Vlaanderen onderzoekt of jouw buitenlands diploma een equivalent is van een Vlaams diploma. Het International Office of de Dienst Internationalisering van de hogeschool of universiteit onderzoekt zelf jouw diploma en beslist of je kan inschrijven op basis van jouw documenten. De documenten die je daarvoor nodig hebt, zijn: het origineel diploma de puntenlijst de beëdigde vertalingen (een attest van de ambassade) Als je in het hoger beroepsonderwijs (HBO5) wil studeren: Om te starten met een opleiding in het hoger beroepsonderwijs heb je in principe een Belgisch secundair diploma nodig of een buitenlands diploma secundair onderwijs dat erkend is door NARIC Vlaanderen. Maar als je slaagt voor de toelatingsproef, kan je ook zonder (erkend) diploma secundair onderwijs starten met een HBO5-opleiding. Als je werk wil zoeken met jouw buitenlands diploma: Om te werken in Vlaanderen, kan je best wel de erkenning van jouw buitenlands diploma bij NARIC Vlaanderen aanvragen. Wil je meer weten? Surf naar de website 23

30 Checklist procedure diplomagelijkschakeling Welke documenten heb je nodig? Jouw Belgische verblijfskaart Jouw origineel diploma De beëdigde vertaling van jouw diploma in het Nederlands. - Die vertaling moet in België gemaakt zijn! - Wanneer jouw origineel diploma in het Frans, Duits of Engels is, moet het NIET vertaald worden! De puntenlijst die bij jouw diploma hoort (lijst met vakken en scores). - Voor een diploma secundair onderwijs: alleen van het laatste jaar. - Voor een diploma hoger onderwijs: de vakken van alle jaren, de scores, maar ook het aantal uren per vak! De beëdigde vertaling van jouw puntenlijst in het Nederlands. - Wanneer jouw originele puntenlijst in het Frans, Engels of Duits is, moet die NIET vertaald worden! De volgende documenten zijn alleen nodig voor de erkenning van een diploma hoger onderwijs of volwassenenonderwijs: Het officiële studieprogramma met de beschrijving (definitie) van de inhoud van de vakken in de originele taal. - Dit document moet je aanvragen bij de school of universiteit waar je gestudeerd hebt. De samenvatting van het officiële studieprogramma met de beschrijving van de inhoud van de vakken in het Nederlands, Frans, Engels of Duits. - Die samenvatting en vertaling mag je zelf maken, of door vrienden/familie laten maken. Jouw scriptie (= eindwerk, thesis) in de originele taal, op papier of op cd-rom. De samenvatting van jouw scriptie (= eindwerk, thesis): minimum 5, maximum 10 pagina s. - Die samenvatting en vertaling mag je zelf maken,of door vrienden/familie laten maken. Als je een erkend vluchteling of subsidiair beschermde bent: een bewijs daarvan. - Dat is het officiële attest van het Commissariaat Generaal waarin zij jou de beslissing meegedeeld hebben. 24

31 Jouw curriculum vitae (CV). Documenten die jouw werkervaring aantonen (bijvoorbeeld attesten van werkgevers, arbeidscontracten, loonfiches). Jouw publicatielijst (alleen voor mensen met een doctoraat). Wat is een beëdigde vertaling? Dat is een vertaling die gemaakt is door een vertaler die een eed heeft afgelegd in de Rechtbank van Eerste Aanleg. Daarbij heeft hij gezworen dat hij naar eer en geweten, precies en eerlijk zal vertalen. 25

32 5. Zoeken naar het aanbod van opleidingen We hebben al gezien dat het heel belangrijk is om jezelf, de structuur van het onderwijs en de randvoorwaarden te kennen om een goede studiekeuze te kunnen maken. Nu bespreken we nog een laatste belangrijke factor: Welke opleidingen kan je kiezen? En waar worden ze georganiseerd? Dat noemen we het aanbod. Het is erg belangrijk om het aanbod te kennen voor je een keuze maakt. Omdat er heel veel opleidingen in Vlaanderen zijn, kunnen we jou onmogelijk een lijst geven met alle opleidingen. Daarom zullen we je leren om het aanbod op te zoeken via het internet. Op de volgende bladzijden begeleiden we jou in het opzoeken van opleidingen via verschillende websites. 26

33 Opdracht 1 website Onderwijskiezer 1. Ga naar de website Onderwijskiezer is een website waar je het aanbod van het hele Vlaamse onderwijs kan vinden waarmee je een diploma of certificaat kan behalen. Het aanbod beroepsopleidingen van Syntra kan je hier ook vinden. Voor de beroepsopleidingen van VDAB moet je surfen naar de website van VDAB ( 2. In de blauwe balk bovenaan kan je de verschillende niveaus van het onderwijs zien. Klik op hoger onderwijs. 3. Klik nu links op : professionele bachelor. 4. Je krijgt nu een alfabetische lijst van alle professionelebacheloropleidingen. Klik bij de T op de link: Toegepaste informatica: Algemene opleiding. 27

34 5. Via de verschillende tabbladen krijg je informatie over deze bacheloropleiding. Klik op het tabblad: Instellingen. Je krijgt een lijst van alle instellingen (scholen) waar je deze afstudeerrichting van professionele bachelor kan volgen. 6. Klik nu op het tabblad: Flexibel?. Via dat tabblad kan je te weten komen in welke scholen er een flexibel traject wordt aangeboden. Flexibele trajecten zijn trajecten waarin je jouw studie kan combineren met werk (bijvoorbeeld avond- en weekendonderwijs). 7. Klik op het tabblad Beroepen. Via dat tabblad kom je te weten welke beroepen je kan uitoefenen als je het diploma behaalt. 28

35 Een uitroepteken ( knelpuntberoep) betekent dat je gemakkelijker werk vindt in dat beroep. 8. Klik op de link: Netwerkbeheerder. Je kan nu informatie lezen over dat beroep. 9. Klik nu opnieuw bovenaan in de blauwe balk op Hoger onderwijs. We zullen nu het aanbod binnen het Hoger Beroepsonderwijs opzoeken. Klik op de link HBO. 10. Klik nu op de link: de hogere opleidingen van het volwassenenonderwijs 29

36 Je krijgt een lijst te zien van het aanbod HBO5-opleidingen (graduaten) in Vlaanderen en Brussel. 11. Zoek binnen het studiegebied Handelswetenschappen en bedrijfskunde naar de HBO Informatica en klik op de link. Je kan hier informatie vinden over de HBO5- opleiding. 30

37 Opdracht 2 Website UC Leuven-Limburg campus Leuven 1. Ga naar de website: Klik in de roze balk op Studeren, daarna in de kolom Studeren op UCLL op Opleidingen A-Z 2. Scroll naar beneden (de opleidingen staan niet alfabetisch geordend!) en klik bij Toegepaste informatica op de link Bekijk opleiding. 31

38 3. Je kan nu informatie lezen over die richting. Scroll naar beneden tot je aan de link: studieprogramma komt. Klik op de link studieprogramma. Boven de roze balken zie je: Fase1 Fase2 Fase3 32

39 Dat staat voor het eerste, tweede en derde opleidingsjaar als je het modeltraject volgt. 4. Vink Fase 2 en Fase 3 uit zodat je alleen het programma van het eerste jaar te zien zal krijgen. Je kan nu de verschillende roze balken openklappen om de vakken te zien die je zal krijgen. 5. Klik op de roze balk Probleemoplossend denken. Je ziet nu welke vakken je binnen dit onderdeel krijgt. Als je op een vak klikt, kan je ook daar weer gedetailleerde informatie over krijgen. 33

40 Opdracht 3: Website Centrum voor Volwassenenonderwijs (CVO) Lethas Brussel 1. Surf naar de website Klik bovenaan op het tabblad Informatica. Je krijgt informatie te zien over de HBO5-opleiding Informatica die CVO Lethas organiseert. 2. Er zijn twee opties. Klik op de optie Netwerkbeheer. Je krijgt informatie te lezen over die optie, het modulair systeem en de toelatingsvoorwaarden. 34

41 Opdracht 4 Website Vlaamse Dienst voro Arbeidsbemiddeling (VDAB Op de website van de VDAB kan je vacatures en opleidingen van de VDAB opzoeken, maar je vindt er ook informatie over beroepen. We zullen nu bekijken waar je die informatie kan vinden. 1. Ga naar de website 2. Klik links op Werkzoekende en werknemer. 3. Klik nu in de kolom Jobs op Beroepeninfo. Je kan daar beroepenfilms, beroepenfiches, informatie over knelpuntberoepen, enzovoort, terugvinden. 4. Klik op de link: Beroepenfilms. 5. Klik op het vak: Informaticasector. 6. Klik op het beroep: Netwerkbeheerder. 35

42 Opdracht 5: Zelf zoeken op het internet 1. Zoek op via de website De professionele bachelor Toegepaste Informatica: - Kan je die bachelor dicht bij jouw thuis studeren? Ja / Nee: in.. - Kan je die bachelor in een flexibel traject (werktraject, afstandsonderwijs, avondonderwijs) studeren? o Ja :.. o Nee 2 Zoek op via de website van UC Leuven-Limburg ( De professionele bachelor Toegepaste Informatica: Zoek het studieprogramma op. - Zal je Frans krijgen als verplicht vak? Ja / Nee 3. Zoek op op via de website De HBO5-opleiding Informatica: - Waar kan je die studeren? Kies een instelling (school) dicht bij jouw huis. - Wat is het webadres van die instelling? - Welke vakken krijg je? Geef 4 voorbeelden. 1) 2) 3) 4) 36

43 - Welke vak lijkt je erg interessant? 37

44 6. Je keuze Je hebt al veel informatie gekregen en opdrachten gemaakt over jouw kwaliteiten, de structuur van het onderwijs, de randvoorwaarden en het aanbod van opleidingen. Het is een goed moment om jouw studiekeuze voor te bereiden. Een studie of opleiding kiezen doe je immers niet snel. Je moet over veel dingen nadenken. Om je daarbij te helpen, zullen we nog 2 opdrachten maken. 38

45 Opdracht 1 Waarover heb je nog niet veel nagedacht bij het maken van jouw studiekeuze? Zet een kruisje voor 3 vragen uit de onderstaande lijst, waar je nog niet of weinig aan gedacht hebt als het gaat over jouw studiekeuze. o Wat wil ik het allerliefst studeren? o Wat zijn de gevolgen voor mijn gezin? o Zal ik mijn studie kunnen betalen? o Heb ik s avonds of in het weekend genoeg tijd om thuis te studeren? o Wat kies ik als alle studies mogelijk zijn? o Wat zijn de nadelen van mijn studiekeuze? o Wat zijn de gevolgen van mijn studiekeuze? o Welke keuze is het beste voor de toekomst? o Wat zeggen anderen dat ik moet kiezen? o Wanneer moet ik definitief kiezen? o Wat is het doel van mijn studies? o Waarom wil ik studeren? o Heb ik genoeg informatie om een goede keuze te kunnen maken? o Heb ik hulp nodig bij het maken van mijn studiekeuze? o Wat zal ik niet meer kunnen doen als ik ga studeren? o Wat zal ik moeten veranderen in mijn leven als ik ga studeren? o Welk beroep zal ik kunnen uitoefenen na mijn studie? o Vind ik gemakkelijk werk na mijn studie? o Hoeveel kost mijn studie? o Hoe ga ik naar de school? o Heb ik kinderopvang nodig tijdens mijn studies? 39

46 Opdracht 2 Wat is voor jou het belangrijkste bij het maken van een studiekeuze? Wat is jouw motivatie? Kies uit de onderstaande zinnen vijf zinnen (factoren) die voor jou heel belangrijk zijn bij het maken van jouw studiekeuze. Zet de getallen 1 tot 5: 1 voor de meest belangrijke factor, 2 voor de tweede belangrijkste, 3 voor de derde, enzovoort. De studierichting interesseert mij. Na mijn studie wil ik een job waarbij ik veel geld kan verdienen. Mijn familie of mijn partner gaat akkoord met wat ik studeer. Tijdens mijn studie heb ik nog genoeg tijd voor mijn gezin of mijn familie. Ik wil alleen overdag of alleen s avonds naar de les gaan. Mijn studie is niet te duur of ik heb recht op een studiebeurs. Ik wil een universitair diploma behalen. Mijn studie mag niet langer duren dan jaar. Na mijn studie vind ik gemakkelijk werk. Na mijn studie kan ik de job doen die ik het liefst wil doen. Iets anders, namelijk:. 40

47 Opdracht 3 Jouw conclusie: het is tijd om een studiekeuze te maken. Op dit moment kies ik voor de studie: Ga naar de website Zoek de studie van je keuze op en los de vragen op. De studie is op het niveau van: o Het secundair volwassenenonderwijs of het tweedekansonderwijs (TKO) o Het hoger beroepsonderwijs (HBO) o Professionele bachelor o Academische bachelor o Master en kan je eventueel ook op dit niveau studeren:. Je kan de studie in de volgende instellingen/scholen volgen: (naam school en stad)... 41

48 Opdracht 4 Nadenken over de voorwaarden en andere factoren Dit zijn de voorwaarden om met de studie te starten: - Niveau Nederlands:. - Diploma:. - Verblijfsstatuut:. Welke voorwaarden zijn er bij jou nog niet in orde?... Kan je die voorwaarden in de toekomst in orde maken?. Hoe kan ik die voorwaarden in orde maken?

49 Andere voorwaarden/factoren: - Je krijgt een sociale uitkering (werkloosheidsuitkering, leefloon, ). Heb je toestemming van de RVA of het OCMW om te studeren?. - Je werkt. Kan je de studie combineren met jouw job?.. - Hoeveel kost de opleiding (het inschrijvingsgeld en het cursusgeld) ongeveer? Heb je recht op vermindering van inschrijvingsgeld of een studiebeurs?... - Wanneer zijn de lessen? (Kruis aan wat juist is) o overdag o s avonds o in het weekend Heb je dan kinderopvang nodig?... - Waar zijn de lessen?.. - Hoe ga ik naar de les? Moet ik het openbaar vervoer gebruiken?.. - Is de school gemakkelijk bereikbaar? (Ga voor de expliciete route naar de website Met de routeplanner kan je de route van jouw adres naar het adres van de school zoeken.) 43

50 .. - Zijn er nog andere problemen waarvoor ik een oplossing moet vinden?

51 Wegwijzer studeren in het hoger onderwijs voor anderstaligen Handleiding docent 1

52 1. Zelfreflectie Situatieschets Om een goede studiekeuze te kunnen maken, is het in de eerste plaats belangrijk om jezelf te kennen. Wat zijn jouw kwaliteiten of sterke punten? Wat zijn jouw werkpunten of zwakke punten? Infrastructuur Klaslokaal met voldoende ruimte: zorg voor twee grote tafels waarop het kwaliteitenspel gespeeld kan worden. Einddoelen De cursisten staan stil bij hun kwaliteiten en werkpunten en krijgen hier een realistisch beeld van. De cursisten houden in hun studiekeuze rekening met hun eigen kwaliteiten en werkpunten. De cursisten hebben zicht op hun interesses en eigen waarden. Tijd: 25 min. (+ 1 uur individueel) VOORAF Kort overzicht Praktische voorbereiding Materiaal / STAP 1 groepen van 5 à 7 De cursisten spelen het kwaliteitenspel en benoemen hun eigen kwaliteiten en werkpunten. hoofdstuk 1 bijlage 1 STAP 2 klassikaal De begeleider doet een nabespreking van het kwaliteitenspel en licht de individuele opdrachten toe. opdracht 5 opdrachten 1-10 Lesverloop VOORAF - Knip en lamineer kaartjes voor het kwaliteitenspel. (bijlage 1) EXTRA INFORMATIE Dit kwaliteitenspel is gebaseerd op het kwaliteitenspel van Peter Gerrickens: nspel.nl/nl/kaartspell en/nederlandstalig/pr oduct/10- kwaliteitenspel STAP 1 Leg de kaartjes met de tekst naar boven, uitgespreid op tafel, voor elk groepje. Zorg ervoor dat er van elk kaartje ook een dubbel op tafel ligt. Verdeel de cursisten dan in twee of drie groepen, afhankelijk van het aantal cursisten. Vraag aan de cursisten om, ieder voor zich, drie eigen kwaliteiten te kiezen. EXTRA INFORMATIE Beter 2 groepen van 4 dan 1 groep van 8 cursisten. EXTRA INFORMATIE Kwaliteit: Waar ben je goed in? Bv.: Ik

53 Ga rond om te controleren of ze de tekst op een kaartje begrijpen en de opdracht goed uitvoeren. Vertel dat ze ook een kwaliteit mogen opschrijven of onthouden als ze aan iets denken dat niet op een kaartje staat. Kies als begeleider zelf ook minstens één kwaliteit voor jezelf. Als iedereen zijn kaartjes verzameld heeft, mogen de cursisten om beurt één kaartje toelichten in hun groepje. Begin indien nodig zelf als eerste om de bedoeling duidelijk te maken. Vertel waarom je die kwaliteit gekozen hebt en geef een voorbeeld uit de praktijk. Vertel dat het tijdens dit spel gaat over kwaliteiten nuttig op de werkvloer of tijdens het studietraject. Ga rond en help de cursisten op weg. Stuur het gesprek aan de hand van de volgende vragen, als ze uit zichzelf niet veel kunnen vertellen: - Waarom heb je dit kaartje gekozen? - Heb je hier vroeger al over nagedacht? - Waarom is het belangrijk om je kwaliteiten en werkpunten te kennen (in functie van je werk of opleiding)? - Kan je een praktisch voorbeeld geven? kan heel goed samenwerken met anderen. Werkpunt: Waar ben je niet zo goed in? Bv.: Ik ben niet zo nauwkeurig. EXTRA INFORMATIE Deze opdracht is niet zo gemakkelijk: een kwaliteit en een werkpunt kiezen met dezelfde kaartjes kan voor sommige cursisten verwarrend zijn. Besteed extra aandacht aan de uitleg en start als eerste met het toelichten van een werkpunt van jezelf. De cursisten lichten nu om beurt één kwaliteit toe. Als iedereen aan beurt is geweest, vertel je de cursisten dat ze nu ieder twee werkpunten moeten uitzoeken. Vertel dat ze dus een kaartje moeten kiezen waarvan ze vinden dat ze die kwaliteit NIET hebben maar waar ze wel aan willen werken omdat het belangrijk zal zijn tijdens hun werk of studie. Kies zelf ook één werkpunt voor jezelf. Als iedereen zijn kaartjes verzameld heeft, mogen de cursisten om beurt één werkpunt toelichten. Begin indien nodig zelf als eerste om de bedoeling duidelijk te maken. Vertel waarom je dat werkpunt gekozen hebt en geef een voorbeeld uit de praktijk. De cursisten lichten nu om beurt één werkpunt toe. Stel opnieuw bijkomende vragen (zie hierboven) indien nodig. Wanneer iedereen zijn werkpunt heeft toegelicht, vertel je aan de cursisten dat ze hun kaartjes moeten meenemen en de kwaliteiten en werkpunten kunnen noteren in hun werkmap bij opdracht 5. Vertel dat ze daar ook een kwaliteit of werkpunt mogen invullen waar ze zelf aan denken, maar waarvan er geen kaartje is. STAP 2 Leg uit dat het belangrijk is om je kwaliteiten en werkpunten te kennen in functie van het maken van een studiekeuze, in functie van een gesprek met de verantwoordelijke van een opleiding en vooral in functie van het solliciteren. EXTRA INFORMATIE Wie zijn kwaliteiten en werkpunten niet kent, maakt geen goede indruk bij een

54 Leg uit aan de cursisten dat de rest van het deel zelfreflectie (opdrachten 1 tot 10, buiten opdracht 5) individueel ingevuld wordt omdat het heel persoonlijke informatie is. Die opdrachten zullen helpen bij het maken van een goede studiekeuze en bij de start van de vervolgopleiding. Bovendien zijn ze een hulp bij het maken van een CV en het solliciteren. sollicitatie. WERKVORM De cursisten kunnen die opdrachten thuis maken, of in de klas onder begeleiding.

55 Bijlage 1 Ik kan goed met de computer werken. Ik vind gemakkelijk dingen op het internet. Ik denk graag kritisch na. Ik praat graag met mensen. Ik ben zelfstandig. Ik kan goed positieve feedback geven. Ik schrijf zonder fouten. Ik spreek duidelijk aan de telefoon. Ik ben altijd vriendelijk tegen mensen die ik niet ken. Ik kan goed tellen. Ik ben ordelijk. Ik kan goed vergaderen.

56 Bijlage 1 Ik kan goed zakelijke brieven schrijven. Ik ben flexibel. Ik ben goed in bureauwerk. Stress is voor mij geen probleem. Ik kan goed alleen werken. Ik kan goed omgaan met positieve feedback. Ik kan vertrouwelijke informatie geheim houden. Ik ben stipt. Ik heb ruimtelijk inzicht. Ik ben een doorzetter. Ik ben verantwoordelijk. Ik neem gemakkelijk beslissingen.

57 Bijlage 1 Ik kan gemakkelijk met mensen praten die ik niet ken. Ik neem vaak zelf initiatief. Ik durf risico s nemen. Ik help graag mensen die vragen hebben. Ik kan me goed inleven in de situatie van andere mensen. Ik denk graag over dingen na. Ik ben nauwkeurig. Ik verkoop graag dingen. Ik ben ambitieus. Ik leg gemakkelijk contact met andere mensen. Ik ben klantgericht. Ik ben goed in taken verdelen.

58 Bijlage 1 Ik kan goed met geld omgaan. Ik heb vaak nieuwe, goede ideeën. Ik heb veel energie. Ik ben beleefd. Ik kan goed negatieve feedback geven. Ik kan goed omgaan met negatieve feedback. Ik kan goed rechtstaand werken. Ik kan andere talen spreken/ verstaan. Ik kan goed bevelen opvolgen. Ik ben goed in dingen onthouden. Ik vind het belangrijk dat alles mooi en proper is. Ik kan snel een beslissing nemen.

59 Bijlage 1 Ik ben een goede leider. Ik kan een planning maken en deze volgen. Ik ben een goede organisator. Ik kan me aan regels en procedures houden. Ik werk graag met kinderen. Ik maak graag nieuwe dingen. Ik kan een lange tekst goed samenvatten. Ik ben betrouwbaar. Ik respecteer de waarden en normen van anderen. Ik leer gemakkelijk nieuwe dingen en ik onthoud ze. Ik werk graag met ouderen. Ik kan een probleem analyseren en stap voor stap aanpakken.

60 Bijlage 1 Ik verzorg graag mensen. Ik ben creatief. Ik kan een ruzie tussen 2 mensen oplossen. Ik heb zelfvertrouwen. Ik leg graag dingen uit aan mensen. Ik ben nauwkeurig. Ik ben perfectionistisch. Ik ben een goede luisteraar. Ik neem graag de leiding. Ik kan uitleg geven aan een grote groep. Ik wil mensen altijd overtuigen dat ik gelijk heb. Ik kan mijn gevoelens goed verwerken.

61 Bijlage 1 Iedereen is anders. Ik vind dat geen probleem. Ik ben verdraagzaam. Ik kom mijn afspraken altijd na. Ik ben graag veel onderweg, ik ben niet graag lang op 1 plaats. Ik werk graag met mijn handen. Ik kan een situatie snel juist beoordelen en aanpakken. Ik heb respect voor mensen met een ander idee. Ik ben graag alleen. Ik kan goed dingen organiseren. Ik zeg gemakkelijk mijn eigen mening. Ik kan goed met mijn handen werken. Ik ben betrouwbaar en eerlijk.

62 2. De structuur van het Vlaamse onderwijs Situatieschets Als je een goede studiekeuze wil maken, moet je niet alleen jezelf kennen, maar ook de structuur en de niveaus van het Vlaamse onderwijs. Welke niveaus bestaan er? Hoe heten ze? Wat is het verschil? Infrastructuur Geen speciale infrastructuur nodig. Einddoelen De cursisten kennen de verschillende niveaus binnen het hoger onderwijs en weten wat de verschillen zijn. De cursisten kennen de belangrijkste doorstroommogelijkheden. De cursisten weten wat een studiepunt is en kunnen op basis daarvan de zwaarte van een traject inschatten. Tijd: 60 min. vooraf Kort overzicht Praktische voorbereiding Materiaal bijlage 2 STAP 1 per 2 De cursisten puzzelen de structuur van het Vlaamse onderwijs. opdracht 1 bijlage 1 STAP 2 klassikaal De begeleider geeft toelichting bij elk onderwijsniveau. sleutel bijlage 1 STAP 3 individueel De cursisten duiden aan welke uitspraak bij welk niveau past. De begeleider overloopt nadien de uitspraken met de antwoorden. opdracht 2 Lesverloop VOORAF - Knip en lamineer de strookjes van bijlage 2: 1 pakketje strookjes per 2 cursisten. - Projecteer of teken de lege structuur van het hoger onderwijs (bijlage 1) op het bord. - Neem de sleutel van opdracht 1 uit de werkbladen van de cursisten. STAP 1 Deel de strookjes uit. Leid opdracht 1 in. Vertel dat de strookjes de verschillende niveaus van het secundair en hoger Vlaamse onderwijs zijn en dat ze die op de juiste plaats in het lege schema moeten leggen. Vertel erbij dat het onderste vak op het schema

63 het laagste niveau is, het bovenste vak is het hoogste niveau. STAP 2 Start met de klassikale toelichting van het schema via het bord. Begin met het onderste niveau links: het secundair onderwijs, door te vragen aan de cursisten welk niveau zij denken dat het is. Vertel de cursisten dat ze bij opdracht 1 per niveau het correcte antwoord op de juiste plaats moeten schrijven. Vraag telkens per niveau aan de cursisten wat zij denken dat het correcte niveau is. Geef per niveau de uitleg door de punten te behandelen die in het ingevuld schema (sleutel opdracht 1) vermeld staan: waar, hoe lang, leeftijd, wat, tijdstip lessen en welk diploma. Stel tijdens de toelichting ook eerst die vragen aan de cursisten: bv. Waar studeer je een professionele bachelor? WERKVORM Naargelang het profiel van de cursisten kan je meer nadruk leggen op een bepaald niveau. Bv. cursisten die waarschijnlijk zullen doorstromen naar een HBO5, geef je meer uitleg over dat niveau. Cursisten met een bachelor/master profiel, geef je extra toelichting daarover. Licht het secundair volwassenenonderwijs toe. Behandel de verschillende punten van het schema. Leg het verschil uit tussen een diploma secundair onderwijs behalen als volwassene en alleen een beroepscertificaat halen. Bij een diploma sec. ond.: je volgt een beroepsopleiding, je leert dus een beroep én je volgt een lessenpakket algemene vorming: Nederlands, Frans of Engels, wiskunde, economie, geschiedenis, aardrijkskunde, enz. Bij een certificaat: je volgt alleen de beroepsopleiding. Je leert een beroep maar je behaalt geen einddiploma secundair onderwijs. Licht het hoger beroepsonderwijs toe. Besteed voldoende aandacht aan het modulair systeem: Elk vak is een module die een aantal weken op een bepaalde dag of avond gegeven wordt. Op de laatste dag heb je het examen. Je kan kiezen voor hoeveel modules je je inschrijft: bv. 1, 2 of 3 modules per week. Er bestaan bijna geen voltijdse HBO5 opleidingen, dat niveau is bedoeld om als volwassene nog een (of een 2 de ) diploma te behalen, als je bv. wil veranderen van beroep. Dat niveau is meestal gemakkelijker te combineren met een gezin en/of werk. Als je ongeveer 2 à 3 modules per week volgt, kan je de opleiding in 3 jaar afronden. Je moet ook tijd voor stage en een eindwerk voorzien. Wanneer je erna in dezelfde studierichting de professionele bachelor wil studeren, kan je die in sommige gevallen in een verkort traject afleggen. (bv. 1 jaar minder). Licht de professionele bachelor toe. Leg uit dat de hogescholen de bacheloropleidingen organiseren en dat ze minstens 3 jaar duren. Drie jaar is het standaardtraject. Door de flexibilisering van het onderwijssysteem, is het mogelijk om een bachelor studie minder intensief te volgen, maar wel langer. EXTRA INFORMATIE Studiepunt: een

64 Leg kort uit wat een studiepunt is. Vertel dat je via de bacheloropleiding een beroep leert, maar ook heel wat theorie meekrijgt. De groepen zijn kleiner dan op de universiteit en er is meer begeleiding op school. De lessen gaan overdag door. Je krijgt veel opdrachten: taken, werkstukken, papers, verslagen enz. Daarnaast moet je ook studeren. De studie is op een hoog niveau en intensief. Als je een professionele bachelor hebt, heb je meestal goede kansen op werk, zeker in de knelpuntberoepen. Het diploma is erg gewenst bij werkgevers. manier om de werklast van een vak te duiden: 1 studiepunt komt overeen met ongeveer 30 uur studie en colleges. Licht de academische bachelor toe. Behandel opnieuw de punten van het ingevulde schema. Leg de nadruk op het verschil met de hogeschool en de zeer hoge moeilijkheidsgraad. Licht toe dat je heel erg zelfstandig moet kunnen werken en veel leerstof moet kunnen verwerken en dat de studie zeer theoretisch, analytisch en onderzoekend is. Leg uit dat je eigenlijk niet klaar bent om te gaan werken na het volgen van een academische bachelor. Licht de master toe. Behandel de punten van het schema. Een masteropleiding is minstens 60 studiepunten (vaak 120 studiepunten). De focus ligt op gevorderde wetenschappelijke kennis en competenties. Licht het schakelprogramma toe. Behandel de punten van het schema. Als je na een professionele bachelor een masteropleiding wil volgen, moet je een schakelprogramma volgen van 45 tot 90 studiepunten. Tijdens dat schakelprogramma verwerf je de competenties uit de academische bacheloropleiding die niet aan bod kwamen in de professionele bacheloropleiding. Afhankelijk van de erkenning van elders verworven competenties (EVC) en elders verworven kwalificaties (EVK), kan het aantal studiepunten van het schakelprogramma dalen. Laat zeker voldoende ruimte voor vragen van de cursisten. Stel aan het einde enkele vragen om het begrip van de cursisten te toetsen, bijvoorbeeld: o In welke opleiding leer je het meest theoretische kennis? De professionele bachelor of de HBO5-opleiding? o Welke studies duren meestal 3 jaar (of 180SP)? o Welk diploma behaal je wanneer je met succes een HBO5 opleiding hebt afgerond? o Kan je overstappen van de professionele bachelor naar een master en hoe? o Waar worden de professionele bachelors georganiseerd?