1. Ontwikkelingen in 2010: nieuwe keuzen en uitbreiding

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010 Betrouwbaarheid en presentie er zijn - voor de mensen met wie wij bij ShivA contact hebben, dat is het fundament van het werk van ShivA. Altijd is het uitgangspunt dat mensen zichzelf mogen zijn, met alles wat hen beweegt. Inga Mielitz De doelstelling van ShivA is het bevorderen van de kwaliteit van leven van mensen met hiv/aids, betrokkenen en nabestaanden in Nederland. ShivA wil dit doel bereiken door vragen bespreekbaar te maken en initiatieven te ondersteunen die gaan over: de zin van het leven (wat is werkelijk belangrijk?), spiritualiteit (krachtbronnen; iemands plek in een groter geheel) en rituelen (vormen van expressie die helpen om te gaan met de ingrijpende dingen van het leven).

2 1. Ontwikkelingen in 2010: nieuwe keuzen en uitbreiding 2010, een jaar van nieuwe keuzen en uitbreiding. ShivA, modieus innoveren? Nee, de basis van ons werk verandert niet: we blijven ervoor kiezen de aanwezige, betrouwbare en professionele partner te zijn voor die mensen met hiv /Aids die in de samenleving op heel weinig ondersteuning kunnen rekenen. Voor hen zijn we er, voor hen werken we. Op basis van dat uitgangspunt kwamen we in 2010 tot nieuwe keuzen Werk maken van Afrikaanse vrouwen met hiv / Aids Een belangrijke beleidskeuze heeft 2010 voor ShivA getekend: ShivA gaat serieus werk maken van een specifiek aanbod voor Afrikaanse vrouwen met hiv. Bovenop alle ingrijpende thema s waar autochtone Nederlanders met hiv/aids ook mee te maken krijgen, worden zij geconfronteerd met problemen zoals de cultuurschok van de migratie, taalproblemen, onzekerheid over hun verblijfsrecht (met de daaraan gekoppelde financiële problemen, soms illegaliteit en vreemdelingendetentie), het enorme taboe op hiv/aids binnen de Afrikaanse gemeenschap in Nederland, heimwee naar hun (groot)familie en vaak de rouw om degenen back home die gestorven zijn aan Aids. In het hiv-veld vormen Afrikaanse vrouwen met hiv een nieuwe en groeiende groep. Hulpverleners weten niet altijd weg met hen. Hoe deze groep te bereiken, te begrijpen? Juist de ingang rondom geloof maakt ShivA een uitgelezen partner hierin. Een vraag die we niet kunnen laten liggen! Maar ShivA zou ShivA niet zijn, als deze beleidskeuze voor Afrikaanse vrouwen niet gepaard zou gaan met blijvende aandacht voor de groepen die al eerder kind aan huis waren: de meer in Nederland gewortelde mensen met hiv en diegenen die bij hen betrokken zijn. Betrouwbaarheid, en daarmee ook trouw, is en blijft ShivA s credo Trouw blijven aan de oude doelgroepen Ook bij de oude doelgroep zijn er nieuwe ontwikkelingen, die om specifieke aandacht vragen. Nu mensen niet meer doodgaan aan Aids groeit het aantal hiv-positieven, en groeit het aantal mensen die met hiv oud aan het worden zijn. Ouderdom komt met gebreken, en wellicht komt ouderdom voor hiv-positieven met specifieke gebreken? De bijwerkingen van langdurig medicijngebruik worden langzaam zichtbaar. Dit gegeven houdt velen bezig. Zij vragen zich af wat de toekomst voor hen in petto zal hebben, en hoe zij zich daarop voor kunnen bereiden. Daarnaast brokkelen de oude ondersteuningsnetwerken af die ontstonden toen mensen na een vrij korte tijd aan Aids stierven. Zijn de bij hiv betrokken gemeenschappen in staat om ook mensen met een chronisch ziekteproces te blijven ondersteunen en begeleiden? Hoe is dat voor de jongeren, die vrij recent geïnfecteerd zijn geraakt? Als stigmatisering wel nog speelt, maar ondersteuningsnetwerken aan kwaliteit inboeten, wat betekent dat dan voor degenen die met hiv leven? Wat heeft de groeiende culturele en levensbeschouwelijke diversiteit van onze samenleving voor invloed? Allemaal vragen die ons wijzen op de noodzaak om ook het werk voor de oude doelgroepen van ShivA kritisch te blijven doordenken en zo nodig te vernieuwen. 2

3 1.3. ShivA toekomstbestendig maken ShivA kiest voor een nieuwe doelgroep naast haar werk voor de oude doelgroepen. Dat vraagt nogal wat van een kleine organisatie. In 2010 heeft ShivA daarom gewerkt aan het toekomstbestendig maken van de eigen organisatie. Personele wijzigingen In de eerste helft van het jaar heeft onze tijdelijke Officemanager Sien van Oeveren de organisatorische processen in kaart gebracht, geordend en waar nodig vernieuwd. De administratieve en financiële systemen en de kantoorautomatisering zijn verder geprofessionaliseerd, waardoor een efficiënte uitbesteding op deze terreinen mogelijk werd. In de tweede helft van het jaar kon ShivA voor het eerst in haar bestaan een tweede inhoudelijke kracht aanstellen (0,45 fte), naast Inga Mielitz (0,6 fte). Op de vacature geestelijk verzorger / trainer werd door 58 sollicitanten gereageerd. De keuze is gevallen op Marjo van Bergen: een ervaren geestelijk verzorger, met een groot eigen netwerk en specialismen die een waardevolle aanvulling betekenen op wat ShivA met Inga Mielitz al in huis had. Op 1 september kwam zij in dienst. Inga Mielitz kon zich gaan specialiseren in het verder opzetten en uitbouwen van activiteiten voor de migrantenvrouwen, Marjo van Bergen op het voortzetten en vernieuwen van de activiteiten voor de al langer bekende doelgroepen. Inga Mielitz kon nu ook serieus werk maken van een studiereis naar Afrika, om haar expertise voor het werken met Afrikaanse migrantenvrouwen met hiv verder te onderbouwen en aan te vullen. In 2010 vonden er tevens enkele bestuurlijke wijzigingen plaats. Theo Weber en Ko Bordens vertrokken. ShivA vond in Kees Neefjes een nieuw aspirant bestuurslid. Verbreding en verdieping netwerkcontacten Het verleggen van de koers van ShivA heeft eveneens tot ontwikkelingen in het netwerk waarbinnen ShivA werkt geleid. Het werd noodzakelijk de samenwerking met de belangrijkste ziekenhuizen structureel te verankeren, om zo een vrijwilligersnetwerk op te zetten van migrantenvrouwen met hiv voor migrantenvrouwen met hiv. Dat gebeurde in de vorm van een adhesiebetuiging, die door vijf grote ziekenhuizen ondertekend werd. Uitbreiding subsidiegevers Ook op het terrein van de subsidiegevers vond uitbreiding plaats. Gelukkig zijn er trouwe subsidiegevers die ons jaar na jaar ondersteunen, vooral in die zo moeilijk te financieren basis van ons werk: de individuele contacten, onze betrouwbare beschikbaarheid voor mensen met hiv en Aids en hun naasten. Daarnaast waren er dit jaar ook nieuwe subsidiegevers. Ars Donandi was bereid bij te dragen aan de Aids Memorial Day. Stichting Rotterdam werd naast Fonds Nuts Ohra de nieuwe partner van ShivA in het ontwikkelen van activiteiten gericht op de zelfredzaamheid van migrantenvrouwen met hiv. Een nieuw kantoor, een nieuwe start Eind 2010 is ShivA tenslotte verhuisd. Na jarenlange onderhuur is ShivA nu zelfstandig huurder geworden. Een symbolische afsluiting van het jaar, deze nieuwe start in een lichte, schone, pas geschilderde ruimte, met 2 bureaus: ShivA is klaar voor de toekomst! 3

4 2. Op zoek naar kracht en inspiratie ShivA als bemoedigende partner Betrouwbaarheid en presentie er zijn - voor de mensen met wie wij bij ShivA contact hebben, dat is het fundament van het werk van ShivA. Altijd is het uitgangspunt dat mensen zichzelf mogen zijn, met alles wat hen beweegt. Inga Mielitz 2.1. Individuele begeleiding Mensen met hiv en Aids en degenen die bij hen betrokken zijn, weten ons te vinden, telefonisch, bij de lunch van de Hiv Vereniging Afdeling Amsterdam, of op bijeenkomsten waar we elkaar ontmoeten. Ze worden naar ons doorverwezen, door vrienden en bekenden, door lotgenoten, door hulpverleners. Ze krijgen informatie over onze activiteiten onder ogen. Als ze onze naam zien, ShivA, Spiritualiteit, hiv & Aids, haakt er iets, een heee, zou daar iets voor mij te vinden zijn? Dan is er tijd voor het verhaal van dat moment: hoe gaat het? is de startvraag, daarna kan er van alles gebeuren. Altijd is het uitgangspunt dat mensen zichzelf mogen zijn, met alles wat hen beweegt. Onze contacten zijn soms eenmalig, vaak lopen zij over een lange periode. We maken regelmatig kennis met nieuwe mensen, soms oppervlakkig, soms meteen in een intensief gesprek. Wat blijft, is dat mensen als ze ons eenmaal hebben leren kennen kunnen en mogen terugkomen. Het mooie is, dat ze dat ook doen. Zo komt het voor dat iemand belt om zich op te geven voor de kloosterdagen, die ooit, in de begindagen van ShivA, contact met ons heeft gehad. Levensvragen, zingevingsvragen, ze spelen op in lastige perioden van ons leven. Dan is individuele begeleiding zoals ShivA dat kan bieden aan de orde. Daar rondomheen zijn we op de achtergrond aanwezig, betrouwbaar en toegankelijk. Een aantal voorbeelden kan het best illustreren hoe divers de individuele begeleiding is. Opbouwen van een netwerk rondom kwetsbare personen Khadija is net ontslagen uit de vreemdelingenbewaring. Ze heeft dan wel hiv, maar geen verblijfsvergunning, geen adres, geen eten, en ze heeft dringend hulp nodig. Ze zit aan de grond, geestelijk, lichamelijk en in alle andere opzichten. Eigenlijk kan ze gewoon niet meer. Ze komt schuchter bij ShivA binnen, meegenomen door een vage kennis. Wat te doen? ShivA ondersteunt Khadija bij het zoeken naar uitwegen uit dat oerwoud van problemen. Een vrijwilliger regelt een 4

5 kamer. De kerk geeft leefgeld. Via het maatschappelijk werk van een groot ziekenhuis wordt medische behandeling bereikbaar, ook al is zij illegaal. Khadija worstelt ook met gewelddadige ervaringen in haar land van herkomst en tijdens haar vlucht. De vreemdelingenbewaring heeft het er niet beter op gemaakt. Het contact met Equator biedt uitkomst, Khadija vindt na de doorverwijzing haar weg naar hun psychologische hulp. Hoe vind je zin in het leven, als je in Khadija s situatie zit? Nadat er een vangnet aan professionele en vrijwillige ondersteuning om haar heen gebouwd is vindt zij ruimte om in gesprekken met ShivA samen naar de diepere levensvragen te kijken. Zo ervaart Khadija momenten waarin ze zich weer mens voelt, waarin ze voelt dat ze lééft. En dan zet ze de stap naar Nederlandse les, wordt vrijwilligster in de volkstuin en gaat naar een lotgenotengroep Gemeenschap Waar ShivA Khadija ondersteunde bij het leven met hiv, ging het bij Pierre om het sterven aan Aids. Pierre kwam in beeld bij ShivA toen hij al ernstig ziek was. Toen Pierre daadwerkelijk stierf, bleek er tot ieders verbazing een grote kring mensen rondom hem zichtbaar. Hij bleek verschillende gemeenschappen zorgvuldig van elkaar gescheiden te hebben gehouden. ShivA bracht al deze mensen bij elkaar in de voorbereiding van de uitvaart. Ook Pierres familieleden uit Burundi en Frankrijk werden erbij betrokken. Pierres uitvaart werd een sprankelende kerkdienst in de kapel van het ziekenhuis, met vrienden uit heel verschillende perioden van zijn leven, medebewoners van het verpleeghuis waar hij zijn laatste dagen doorbracht, en allerlei hulpverleners. Samen omspanden zij drie continenten. Er werd Nederlands, Frans en Kirundi gesproken. Video-opnamen van de uitvaart werden naar Frankrijk en Burundi verstuurd, met brieven en kindertekeningen. Pierres leven werd in al zijn samenhang en volledigheid geëerd. Deze situatie vroeg niet alleen om ondersteuning bij individuele zingeving, maar ook om Pierres plek in een groter geheel, om verbinding, om gemeenschap. Dat was ook essentieel voor allen die bij Pierre betrokken waren geweest. Verliesverwerking Corné is al lang seropositief. Hij heeft op het randje gelegen, iedereen dacht dat hij zou sterven. Dat is niet gebeurd, gelukkig, maar het leven is daarna wel erg veranderd voor hem. Daarvoor had hij een relatie, een mooi huis, dure auto en een dikke baan in de ICT. Nadat de artsen hem voor de dood weg hadden kunnen slepen, stortte dat in. Hij kwam eruit met een toch wel vrij ernstige hersenbeschadiging. Allerlei dingen die vroeger vanzelfsprekend waren, lukken nu niet meer. Eenvoudige dingen, zoals het onthouden van namen en plaatsen. Maar ook allerlei praktische dingen, autorijden bijvoorbeeld, of zijn huishouden bijhouden. Zijn baan kon hij vergeten. Ook zijn karakter was veranderd. Hij werd veel emotioneler. Corné kon gelukkig bij zijn moeder terecht, die hem opving en verzorgde. Vorig jaar is zij gestorven. Een ramp voor Corné. Hij is verhuisd naar een begeleid wonen project, en word daar goed geholpen bij het verder op poten zetten van zijn leven, met vrijwilligerswerk en dagactiviteiten. Het is alleen dat hij nog zo ontzettend verdrietig is over zijn moeder. Iedereen om hem heen spreekt hem aan op zijn verantwoordelijkheid voor zijn eigen leven, op de noodzaak op eigen benen te staan. Hij doet ook heel erg zijn best daarvoor. Maar wat hij verloor met zijn moeder is juist ook dat er een plek in zijn leven was, waar hij even niet groot hoefde te zijn. In de gesprekken met ShivA kon hij daar over rouwen. Hij mag verdrietig zijn over al die op elkaar gestapelde verliezen, en ook huilen. Na verloop van tijd nam de behoefte daaraan af, en kon hij met een frisser gemoed door. 5

6 Huiszegening Voor Maria is het christelijk geloof heel belangrijk. Het probleem is, dat zij zich aanhoudend onveilig voelt, ook en vooral in haar eigen huis. Zij heeft het gevoel dat daar spirits zijn, die haar kwaad willen doen. Zij zou zo graag een positieve tegenkracht daartegen willen hebben, bijvoorbeeld in de vorm van een huiszegening. In gesprek met haar onderzoekt ShivA wat precies het probleem is, wat haar zou helpen, welke symbolen daarbij zouden moeten horen. Na overleg met een katholieke pastor over het gebruik van wierook en wijwater vertrekt Inga Mielitz op een snikhete zomerdag, in een wollen toga naar het huis van Maria. Met wierook en wijwater wordt het huis gezegend, alle hoeken van het huis, en Maria zelf. Ook de zegen van haar eigen voorouders wordt voor haar gevraagd. Zo worden de goede spirits expliciet uitgenodigd om in Maria s huis te komen wonen. Maria brandt ter bestendiging van de zegening nog 40 dagen devotielichten in haar huis Kloosterdagen In 2010 organiseerde ShivA twee maal Kloosterdagen voor mensen met hiv en Aids, hun naasten en andere betrokkenen. De dagen werden begeleid door een geestelijk verzorgster van ShivA en een massagetherapeute/yogadocente. Samen met de deelnemers waren we te gast in de Emmauspriorij in Maarssen. Deelnemers/sters In totaal namen 20 mensen deel aan de kloosterdagen, in twee groepen van 10. De diversiteit onder de deelnemers was groot. Mannen, vrouwen, homo- en heteroseksueel, hiv-positieven en andere betrokkenen, mensen met hemofilie, mensen met een drugsverleden, leeftijden tussen 25 en 73, met meer dan 5 verschillende geboortelanden, mensen die al lange tijd met hiv leven, mensen die recent gehoord hebben dat ze geïnfecteerd zijn. De deelnemers vonden in al die diversiteit manieren om elkaar te respecteren, uit te dagen en te dragen. Toen ik donderdagavond mijn partner aan de telefoon had zei ik "waar ben ik aan begonnen?". Het was een confrontatie met (meerdere) mensen die ik in mijn reguliere leven niet zou ontmoeten. Het werd een verrijking. Een deelnemer Programma Het programma volgde de tijden van het klooster, waarin werk afgewisseld wordt met contemplatie en gezamenlijke maaltijden. De ochtenden werd er gezamenlijk gewerkt aan een thema. Het thema in 2010 was Zet je eigen koers uit. Rondom het inhoudelijke programma waren er steeds korte meditaties en yoga-oefeningen, overdenkingen en teksten. De middagen waren open voor allerlei vormen van innerlijke rust of verkenning. Zo was het mogelijk een massage te krijgen, een wandeling te maken, of op een of andere manier rust en stilte te zoeken. Er was een keur aan literatuur aanwezig over spiritualiteit, hiv en Aids vanuit diverse levensbeschouwelijke invalshoeken. De avonden waren gericht op het verkennen en delen van kracht- en inspiratiebronnen. Tijdens de vierdaagse retraite vinden daarnaast veel gesprekken onder vier ogen plaats. 6

7 Zet je eigen koers uit Het thema Zet je eigen koers uit vormde de hoofdmoot van het programma. Een geleide fantasie hielp de deelnemers/sters bij het in kaart brengen van hun actuele levenssituatie: een verkenningstocht langs hun verlangen, angst en verdriet, kracht, ondersteuning en zelfzorg. Het tweede inhoudelijke dagdeel was gericht op de toekomst. De toekomst werd verbeeld door een meer met eilandjes erin. Aan de andere kant van het meer gloort het grote verlangen, dat ons richting geeft in het leven. De eilandjes symboliseren verschillende levensgebieden. Elke deelnemer/ster kreeg een bootje, met beperkt brandstof. Waar nu eerst naar toe, om wat verder te komen in de richting van dat verlangen? Waar in elk geval niet naar toe? Zijn er tussenstops nodig? Ieder maakte een plattegrond van het meer, met een eigen reisplan, dat in de groep besproken werd. De laatste avond mondt uit in een dansles in klassieke Latijns-Amerikaanse dansen. Grenzen worden verlegd, wie verlegen is danst in het midden van de kring, wie vermoeid is krijgt nieuwe energie, en wie intimiteit als een loden last draagt hervindt die in het ritme van de tango. Kloosterdagenlied: The river is flowing flowing and growing The river is flowing Back to the sea Mother earth carry me Your child I will always be Morther earth carry me Back to the sea Een deelnemer die een operatie moest ondergaan: De kloosterdagen hebben me echt geholpen de zwaarste dagen te doorstaan Ik heb een dag gehad waarbij ik (mij verbijtend van de pijn) het lied van de stromende rivier lag te zingen dit gaf mij wel extra kracht 2.3. Workshop voor hiv-negatieve familieleden en vriend/inn/en Mensen die intensief betrokken zijn bij iemand met hiv, maar zelf niet hiv-positief zijn, ervaren dagelijks wat de gevolgen zijn met het leven met hiv. Zij dragen die gevolgen ook, maar normaal gesproken is er voor hen geen zorg en ondersteuning. Sterker nog, zij zijn degenen die deze zorg vaak bieden. In maart 2010 verzorgde ShivA een workshop speciaal voor deze groep vanuit de invalshoek van zingeving en spiritualiteit tijdens een bijeenkomst van Volle Maan energiek leven met hiv. In deze bijeenkomst met alleen hiv-negatieven kon voor velen voor het eerst de vraag gedeeld worden hoe het is om zo dicht betrokken 7

8 te zijn bij iemand met hiv. Is dat zwaar? Of valt het wel mee? Uit een stenenverzameling konden de deelnemers/sters een steen kiezen die past bij de zwaarte van de eigen situatie. Daarna kwamen de verhalen los. Bijvoorbeeld hoe zwaar het is als de hiv-positieve je vraagt om haar/zijn hiv geheim te houden. Als betrokkene betekent dat, dat ook jij aan niemand mag vertellen wat je bezig houdt, zoals zorgen om de gezondheid van je vriend/in of familielid. Dit kan een zware wissel trekken. Hoe zorg je daarin voor jezelf, terwijl je toch een trouwe supporter blijft? De deelnemers konden in de workshop de ruimte nemen voor deze en andere vragen Thema-avond HIV Vereniging afdeling Arnhem Op een regen- en stormachtige avond in november verzorgde ShivA een thema-avond voor het HIVcafé in de regio Arnhem. Deze regio agendeert een aantal thema-avonden per jaar. Elke 2 à 3 jaar is spiritualiteit, hiv en Aids het thema, ook omdat daar weer andere mensen op af komen dan op de gewone café-avonden. Dit keer was de vraag van de organisatoren of daarbij een link gelegd kon worden met Wereld Aids Dag, 1 december. Aanwezig waren 10 mensen, , meest mannen. Programma Een grote wereldkaart ligt op de tafel. Voor elke deelnemer is er een papier met een aantal concentrische cirkels. Van binnen uit naar buiten werkend staan we stil bij elke nieuwe ring. De binnenste ring staat voor jezelf. De tweede cirkel voor de mensen die je het allernaast staan, zoals een partner, bepaalde mensen uit je familie. Vervolgens komen je vrienden, dan kennissen, en verder naar collega s en buren. In de buitenste cirkels bereik je degenen die je niet persoonlijk kent, maar waar je je wel verbonden mee voelt. Mensen die lid zijn van dezelfde vereniging bijvoorbeeld, waarmee je een seksuele of een politieke voorkeur deelt. De allerbuitenste cirkel blijft open. Het gaat dan om de mensen waarmee je je zou kunnen verbinden, maar die je nog niet kent. De deelnemers kleuren de cirkels in terwijl ze nadenken over wie het voor hen betreft. We gaan nog even terug naar die binnenste cirkel: jijzelf. Voor sommigen is het zo dat er daar binnen nog een middelpunt is, een oorsprong of vonk, god, de ziel. Die doorstroomt dan alle andere cirkels. We leggen alle tekeningen om de wereldkaart heen. Met gekleurde steentjes geven we aan waar op de wereld die mensen zich bevinden. Gezamenlijk omspannen de steentjes grote delen van de wereld. Deze werkvorm brengt een gesprek op gang over verbondenheid, over solidariteit, over de grenzen daaraan, over waarin je wel en niet op elkaar kunt rekenen. Een aantal deelnemers vertelt teleurstellende ervaringen. Anderen vertellen hoe zij in hun eigen leven vorm geven aan die verbondenheid. Sommigen door zich in te zetten in de hiv-beweging, voorlichting te geven op scholen, buddywerk te doen. Anderen overschrijden onze landsgrenzen en richten zich op het ondersteunen van initiatieven in andere landen. Betrokkenheid die verder reikt dan onze eigen leefomgeving, dat is wat zichtbaar wordt. Wereld Aids Dag: wereldwijde betrokkenheid rondom hiv en Aids. Niet voor iedereen haalbaar of ervaarbaar, maar wel iets dat mensen drijft, ook een deel van de aanwezigen op deze thema-avond. 8

9 2.5. Materiële nood Als er NU iets moet gebeuren. ShivA komt regelmatig in contact met mensen die urgent materiële hulp nodig hebben. Door de groei van het aantal vluchtelingen in de contacten is dat steeds frequenter aan de orde. Juist migranten hebben over het algemeen een minder stevig vangnet in de Nederlandse samenleving, en door problemen met hun verblijfsstatus hebben zij vaak weinig toegang tot voorzieningen die voor Nederlanders vanzelfsprekend zijn. Ook in 2010 kon ShivA weer een aantal mensen met een geldbedrag verder helpen als het anders niet meer verder gaat. Vaak gaat het om geld voor eten. Een verwarde Oost-Europeaan die hongerig binnenkwam, kon de noodzakelijke boodschappen gaan doen voor de komende week: een zak macaroni, een net mandarijntjes, een flesje olie en een doosje eieren. Met de boodschappen en het bonnetje komt hij weer terug, zodat gecheckt kan worden waar het geld naartoe gegaan is. In de andere gevallen gaat het om telefoontegoed om vanuit de gevangenis contact te kunnen houden met vrienden en met ShivA, om reiskosten naar het ziekenhuis of de psychiater of om kleding. Maar het ging bijvoorbeeld ook om de aanschaf van gesproken studieboeken voor een blinde Afrikaanse man, die theologie studeert. Stichting b 3 positive Naast het beperkte budget van ShivA bestaat er de Stichting b 3 positive. Een zelfstandige stichting die hiv-positieve vluchtelingen en mensen zonder papieren financieel helpt bij noodsituaties rond bedbad-brood (b 3 ). Hiervoor werft de stichting zelf fondsen. ShivA heeft mede het initiatief genomen voor de oprichting van Stichting b 3 positive en levert de voorzitster van het bestuur. Door het secretariaat van Stichting b 3 positive onder te brengen bij ShivA is de continuïteit gewaarborgd. In 2010 heeft Stichting b 3 positive 25 aanvragen toegekend, voor 17 hiv-positieve vrouwen, 5 hivpositieve mannen en 15 kinderen die van hen afhankelijk zijn. 3. Beschikbaar maken van kennis en inzicht ShivA als Kenniscentrum ShivA is een kleine, professionele organisatie, die onmogelijk aan alle mensen met hiv /Aids, hun dierbaren en nabestaanden die er behoefte aan hebben, begeleiding kan bieden bij zingevings- en levensvragen en bij hun zoektocht naar een eigen spiritueel thuis. Het is goed als die expertise breder gedeeld wordt. ShivA stelt daarom de expertise, die zij al werkend verzamelt en ontwikkelt, waar nodig en gewenst ter beschikking aan anderen. Dat gebeurt bijvoorbeeld door zelf vrijwilligers/sters, professionals en multiplicatoren in het aidsveld in de omgang met deze thema s te trainen, of door schriftelijk en digitaal werkmateriaal te ontwikkelen. Daarnaast wordt ShivA op basis van haar expertise regelmatig door partnerorganisaties benaderd met verzoeken om ondersteuning, consultatie, of met verwijzingen. In 2010 ging het om de volgende activiteiten: 9

10 3.1. ShivA s specifieke expertise Leven met de gevolgen van hiv en Aids, wat doet dat met mensen? Wat doet het met hun zin in het leven, wat doet hen die zin ervaren? Waar vinden zij kracht en inspiratie? Wat betekent het om een dierbare, of meerdere mensen, aan Aids te hebben verloren? Hoe kan je daarmee verder? Hiv / Aids was aanvankelijk een dodelijke ziekte, later alleen levensbedreigend, en nog later vooral een chronische aandoening. Daar zijn er meer van. Toch laat hiv / Aids andere sporen na in de levens van degenen die ermee geconfronteerd worden dan de meeste andere ziektes. Aanvankelijk was dat de verwoesting in gemeenschappen van jonge mensen in de kracht van hun leven. Ineens waren daar ziekte, kwetsbaarheid en dood luid en duidelijk aanwezig. Later kwam het thema van het overleven: na de fatale diagnose en de voorbereiding op de eindigheid kwam er nieuw perspectief. Nu is er vooral de stigmatisering die hiv anders maakt dan de meeste andere ziekten. Hiv brengt de onmiddellijke associatie met exorbitante en onveilige seks met zich mee, met onverantwoord gedrag of perversiteiten. Velen denken bij hiv ook nog steeds aan de mogelijkheid van besmetting. Hiv roept angst op in contact. Mensen die al lang met hiv leven, kennen vaak alle drie die consequenties: het verlies, het weer moeten gaan leven, en de stigmatisering. ShivA s specifieke expertise verbindt leven met de gevolgen van hiv / Aids met begeleiding op het terrein van zingeving, geloof en spiritualiteit. De manier waarop vanuit verschillende tradities en in verschillende culturen naar ziekte, hiv, Aids en seksualiteit gekeken wordt is daar onlosmakelijk mee verbonden. ShivA s perspectief overstijgt daarmee de verschillende invalshoeken van andere begeleiders: medisch, sociaal, economisch, psychologisch, fysiek, cultureel, religieus, maatschappelijk etc. ShivA kijkt naar de manier waarop dit alles samengaat voor deze specifieke persoon. De expertise van ShivA omvat ook allerlei praktische vaardigheden, zoals professionele begeleidingsvaardigheden, individueel en in groepen, trainings- en vormingswerk, talenkennis, het ontwerpen en begeleiden van rituelen, en het vinden en ontsluiten van inspiratiebronnen uit verschillende tradities Trainingen en kennisoverdracht Zelfredzaamheid migrantenvrouwen met hiv / Aids : Training Yes, we can! Na jaren van verstarring, angst en isolement vormde dit weekend het moment dat zij weer konden gaan leven. Inga Mielitz Voortraject ShivA startte in 2009 al een project gericht op de zelfredzaamheid van migrantenvrouwen met hiv / Aids. Deze groep is bijzonder kwetsbaar en er zijn binnen de eigen gemeenschap bijna geen getrainde leidsters en multiplicatoren. In 2009 is in ShivA s project Zelfredzaamheid migrantenvrouwen met hiv / Aids een eerste stap gemaakt. In een serie zaterdagen is gewerkt aan het opbouwen van zelfvertrouwen, het verwerven van informatie en het overwinnen van taboes, zoals praten over seksualiteit. Ook openheid over de eigen hiv-status en hoe daar mee om te gaan kwamen aan de orde. Allemaal essentiële voorwaarden om in de toekomst andere vrouwen te kunnen ondersteunen. 10

11 Weekendtraining voor Afrikaanse en Caribische vrouwen met hiv / Aids In januari 2010 is deze serie gevolgd door een weekend, onder de titel: Yes we can!. Deze training werd bezocht door uiterst geïsoleerde migrantenvrouwen. Voor de allereerste keer konden zij hier contact leggen met andere hiv-positieve vrouwen. Zij wisselden ervaringen uit, konden krachtbronnen delen. Voor veel van deze vrouwen betekende deelname aan de training een ware ommekeer in hun leven. Na jaren van verstarring, angst en isolement vormde dit weekend het moment dat zij weer konden gaan leven. De deelneemsters 37 vrouwen werden door de hiv-consulenten of maatschappelijk werkers van ziekenhuizen aangemeld. De intake was geen eenvoudige zaak. De meeste vrouwen hadden de veiligheid van een aantal gesprekken nodig om voldoende moed bij elkaar te rapen om de drempel te kunnen nemen, en aan het weekend deel te kunnen nemen. Uiteindelijk lukte dat 21 vrouwen. De groep die zich in Zandvoort verzamelde was tussen de 21 en 50 jaar en stamde uit 14 verschillende landen van herkomst, verspreid over heel Sub-Sahara Afrika en het Caribisch gebied. In hun bagage torsten ze heel wat ervaringen met oorlog, geweld of mensenhandel mee, en het merendeel had ook nog problemen met de verblijfsstatus in Nederland. Samen brachten zij 18 kinderen mee tussen de 6 weken en 13 jaar. Voor hen was er een apart kinderprogramma, waarin ze ook eens even kind konden zijn. Het programma Het programma was een mix van broodnodige veelal praktische informatie om met hiv in Nederland te kunnen overleven, en onderdelen waarin de vrouwen stap voor stap uit hun schulp konden kruipen en met elkaar weer levenskracht en levenslust te kunnen ervaren. Wat is het belangrijkst op een weekend als dit? Is het de informatie over gezondheid, gezondheidszorg en SOA s? De voorlichting over omgaan met geld, budgetteren en schuld(hulpverlening)? Of is het toch het voor het eerst open kunnen spreken over de eigen ervaringen, gedachten en gevoelens over hiv? Over de twijfels of hiv misschien toch een straf is, van god, over de angst voor wat anderen van hen zullen denken? Een deelneemster wil in een rollenspel aan haar moeder, die overleden is, vertellen dat zij hiv heeft. Knielend aan het graf geeft ze voor het eerst woorden aan haar geheim. Het lucht de vrouw op en geeft haar zichtbaar rust. Indrukwekkend en ontroerend is het om hiervan getuige te mogen zijn. Of ligt de grootste winst in het spreken over relaties en seksualiteit, over het opnieuw overdenken van wat daarin belangrijk is voor hen, bij het vormgeven van hun eigen leven? Programmaonderdeel relaties Wat is het meest belangrijke aan een partner? Karakter, geld, seks, land van herkomst, dat hij/zij hivpositief is, dat zij/hij hiv-negatief is, uiterlijk? 11

12 Of is misschien het samen kunnen feesten, lachen en dansen, het belangrijkst? De feestavond wordt door de vrouwen zelf geopend met serieuze, ontroerende en humorvolle scènes over het openbaren van de hiv-status aan een nieuwe geliefde en zelfs een langjarige echtgenoot. Dansen en lachen is voor sommigen weer de eerste keer sinds ze weten hiv-positief te zijn, de nieuwkomers kijken hun ogen uit over de levensvreugde van de oudgedienden. Wat in elk geval geldt, is dat deze vrouwen opnieuw verbinding konden maken in dit weekend: met zichzelf en hun eigen lichaam, met anderen, lotgenoten, met hun geloof, god, met het leven. Ook mét hiv kan je een volwaardig leven leiden, dat was het belangrijkste inzicht dat ze meenamen. Tot slot van het weekend bereiden de vrouwen samen een afsluiting voor. Ze maken zegenspreuken die aansluiten bij die thema s, die in het weekend zo indringend aan de orde zijn geweest: gezondheid, seksualiteit, eigen lichaam, familie in land van herkomst, eigen leven in Nederland. Kleurrijke kralen die de zegen symboliseren sieren bij het afscheid alle polsen, om mee naar huis te nemen. Individuele nazorg Na het trainingsweekend heeft ShivA voor een aanzienlijk deel van de cursistes contacten gelegd met hulpverleningsinstanties en zelfhulpgroepen. Daarnaast is ShivA met een deel van de vrouwen in gesprek gebleven en begeleidt hen bij hun levens- en geloofsvragen. Zo krijgen bij het weekend gestarte groeiprocessen continuïteit en werpen vruchten af. Projectontwikkeling De opgedane ervaringen in 2009 en begin 2010 leidden tot verdere projectontwikkeling in Het was duidelijk dat deze groep bijzonder kwetsbaar is. ShivA kiest daarbij voor het investeren in het opleiden van eigen kader, om zo de infrastructuur rondom deze kwetsbare groep verder te kunnen aanleggen en versterken. De eerste activiteiten laten zien dat dit een langdurige en gefaseerde aanpak vergt. Daarbij is het noodzakelijk om onderscheid te gaan maken in activiteiten gericht op de eerste opvang van zeer kwetsbare en geïsoleerde vrouwen, en activiteiten waarin de sterkste vrouwen stap voor stap opgeleid kunnen worden tot vrijwillig begeleidster van anderen. Fonds Nuts Ohra en Stichting Rotterdam wilden zich als financier aan het project verbinden. In de tweede helft van 2010 is als eerste gewerkt aan het uitbouwen en versterken van de samenwerkingscontacten met de behandelcentra in een aantal grote ziekenhuizen. Dat resulteerde in nauwe contacten met een aantal ziekenhuizen, die de samenwerking ook bezegelden met een adhesiebetuiging. Ziekenhuizen die een adhesiebetuiging opstelden: OLVG Amsterdam Flevoziekenhuis Almere Erasmus MC Rotterdam UMC Utrecht Medisch Centrum Haaglanden Daarnaast zijn de beide trainingen door ontwikkeld, en is gestart met de werving van deelneemsters voor nieuwe trainingen in Met name OLVG en het Flevoziekenhuis zijn daarin actieve partners geweest. 12

13 Het netwerk van ShivA is tenslotte in 2010 verder aangevuld met andere op dit vlak actieve organisaties, zoals bijvoorbeeld Positive Women of the World. Eind 2010 was daarmee de infrastructuur in de steigers gezet om in 2011 opnieuw een aantal vrouwen te kunnen gaan opleiden en ondersteunen Training PAMA: Vrijheid, Verantwoordelijkheid en Geloof PAMA is een zelfhulporganisatie voor hiv-positieve Afrikanen. ShivA ondersteunt PAMA al langer met trainingen en begeleiding. PAMA bracht dit jaar het thema Vrijheid, Verantwoordelijkheid en Geloof in voor een zaterdagtraining. De actualiteit van dit thema wortelt in de zware last die hiv-positieve Afrikanen ervaren door de hoge verwachtingen die hun familie van hen heeft. De familie heeft vaak geen idee van de problemen die hun Nederlandse dochter/zoon zelf heeft. Nog afgezien van de onmogelijkheid je in Afrika een beeld te vormen van de zorgen van een migrantenbestaan in Nederland, is een hiv-infectie niet iets dat zomaar gedeeld wordt. Met je eigen probleem bij je familie aankloppen is sowieso al lastig, maar de hiv-infectie levert ook angst voor uitsluiting op, en het besef dat ook familieleden in het land van herkomst gestigmatiseerd kunnen worden als het nieuws over de eigen hiv-infectie bekend wordt. Hoe kan je omgaan met de onmogelijke claims van je familie, en hoe kan je wel verantwoordelijkheid nemen? Voor je eigen leven bijvoorbeeld, of voor degenen die je in Nederland om je heen hebt en die je wel tot steun kunt zijn? Welke rol speelt je geloof daarin? De juiste taal vinden luistert erg nauw in deze training. Zowel Moslims als Christenen moeten zich aangesproken en geïnspireerd voelen door wat er gezegd wordt. ShivA werkte in deze training daarom net als voorgaande jaren samen met de Zuid-Afrikaanse predikant / bevrijdingstheoloog Mpho Ntoane, die deze verbindende en aansprekende taal als geen ander weet te treffen Advisering bestuursleden PAMA De lijnen tussen Inga Mielitz en de bestuursleden van PAMA zijn door het over de jaren opgebouwde vertrouwen heel kort. Op z n Afrikaans komen zij binnenlopen om even te overleggen over een persoon met problemen of om een zorg of een succes te delen. Deze vrijwilligers/sters worden geconfronteerd met problemen van hun achterban en zijn daar niet altijd voldoende op toegerust. ShivA begeleidde en adviseerde hen in 2010 wederom bij individuele gevallen en bij het vormgeven van de ledenbijeenkomsten Bijdragen aan onderzoeken en publicaties Bij steeds meer onderzoeken over mensen met hiv, migranten en anderen, staat ShivA intussen vanzelfsprekend op de lijst van organisaties die om inbreng van expertise gevraagd wordt. In 2010 was dat onder andere een onderzoek van Hiv Vereniging Nederland naar de behoeften van migranten aan informatievoorziening over leven met hiv, een bijdrage aan ze leefden nog lang en gelukkig, over oud worden met hiv, een publicatie van Volle Maan, en een bijdrage aan een vooronderzoek naar de kansen en belemmeringen van lotgenotencontact voor migrantenvrouwen Informatiemateriaal en uitwisseling expertise Jaarlijks zijn er een aantal gelegenheden waar ShivA aan een groot publiek van betrokkenen bij hiv en Aids informatiemateriaal kan verspreiden. Dit jaar waren dat het jaarlijkse congres van het Aidsfonds 13

14 op Wereld Aids Dag en twee bijeenkomsten van Volle Maan. Behalve eigen materiaal en publicaties worden ook materialen van samenwerkingspartners verspreid, en eigen samengestelde informatiepakketten over specifieke thema s, zoals bijvoorbeeld over Islam, homoseksualiteit en hiv. Tijdens deze bijeenkomsten vonden tevens veel netwerkcontacten plaats met een keur aan organisaties die met hiv te maken krijgen. ShivA wisselt regelmatig met een aantal andere gespecialiseerde organisaties expertise uit. Dat leidt tot een completer aanbod van de verschillende partners en tot het vergroten van verwijzingsmogelijkheden. In 2010 ging het om de volgende contacten: Moslims: Secret Garden (Amsterdam) en i2, Rotterdam Verkeert (Rotterdam) Psychische problematiek van mensen met hiv / Aids: GGZ In Geest (Kenniscentrum voor hiv en psychische klachten) en Equator(psychologische en psychiatrische hulp aan getraumatiseerde vluchtelingen en slachtoffers van mensenhandel in Nederland.) 3.3. Uitbreiding expertise ShivA s expertise groeit mee met de ontwikkelingen in het hiv-veld. In 2010 gebeurde dat op twee manieren Studiereis If it has to happen, nothing can prevent it. We hebben afgesproken oudjaar te vieren bij de oudste zus in een ander dorp. Er gaat één bus, op oudejaarsdag. Omdat we te laat vertrokken zijn, hebben we die bus gemist. We missen het feest. Als we de familie spreken die ons verwachtte, is er geen enkele irritatie, geen boosheid, niets. Net voordat we aankwamen bij de bus, was er ook nog van de gigantische, honderden jaren oude boom op het plein een tak afgebroken. Bovenop een auto, daar was helemaal niets van over. Niemand maakte zich druk. Terwijl een auto zo een schaars bezit is, en een bron van levensonderhoud voor een hele familie. Het motto dat we uittentreure herhaald horen is: If it has to happen, nothing can prevent it. In december 2010 vertrok Inga Mielitz na een intensieve voorbereiding op studiereis naar de Afrikaanse Aidslanden Ghana en Ethiopië. De decembermaand bracht zij in Ghana door, ondergedompeld in een samenleving en cultuur, die zij al redelijk kende uit de contacten met Ghanezen in Nederland, en natuurlijk uit alles wat erover te lezen valt. De daadwerkelijke onderdompeling maakte zoals verwacht - toch nog alles anders. Bij West-Afrikanen in Nederland is passiviteit een groot probleem voor hun functioneren tegenover instanties en het belemmert hun levenskwaliteit. Bijvoorbeeld bij het zoeken van vrienden. Geen initiatief nemen, altijd afwachten. Ik heb dat altijd geïnterpreteerd als gevolg van traumatisering, of van hun ervaringen met de asielprocedure. In Ghana zag ik, dat het ook een van de meest typerende kenmerken van mensen daar is: marktverkopers zitten voor zich uit te staren in plaats van hun waren aan te prijzen. Het is er stiller dan op de Albert Cuyp! Zoiets is boeiend. Ik ben vraagtekens gaan zetten bij allerlei aannames, niet alleen van mijzelf, maar van veel van de hulpverleners waarmee ik contact heb. Het is echt nieuw kijken: Begrijpen we wel of niet wat onze Ghanese gesprekspartners beweegt? Inga Mielitz 14

15 Naast deze en andere reflecties die direct het werk en de begeleidingsmethodiek van ShivA raken, legde Inga Mielitz nog een aantal belangrijke netwerkcontacten: Gesprek met Richard Amenyah, secretaris van de Ghana Aids Commission. Onderwerp: ontwikkelingen rond hiv/aids en stigmatisering. Gesprek met Joyce Dziddzor Mensah, Aids activiste Joyce is een van de weinigen in Ghana die open zijn over de eigen hiv-infectie, én kerkelijk actief. Haar visie en verhaal sluit uitstekend aan bij de problemen die Ghanezen in Nederland ook hebben met hiv: hoe krijg je hiv en je geloof bij elkaar? Een bezoek aan een lokale genezeres. Onderwerp: traditionele wijsheid en behandelwijzen Personele uitbreiding Met de komst van Marjo van Bergen beschikt ShivA nu ook over expertise op het terrein van Ouder worden en zingevingsvragen, ouderenzorg Zingevingsvragen van migranten die in de illegaliteit verzeild geraakt zijn, vreemdelingenbeleid en vreemdelingenbewaring Intramurale Geestelijke Verzorging Niet-godsdienstige inspiratiebronnen en tradities Omgaan met zingevingsvragen binnen de islamitische gemeenschappen en tradities Sociale media in communicatie en begeleiding 4. Vormgeven aan Herdenken - ShivA als ontwerper en begeleider van Aids Memorial Day Het is tevens een ode aan de liefde, aan het je overgeven aan de liefde, ook als je daardoor oog in oog met de dood komt te staan Het herdenken van degenen die aan Aids gestorven zijn is begonnen in de jaren waarin Aids als een grote verwoester huishield in gemeenschappen van jonge, creatieve en levenslustige mensen. In die tijd van het grote sterven ontstond Aids Memorial Day, met eigen vormen van herdenken en 15

16 bijpassende rituelen. De quilts, waarop de namen van overledenen vastgelegd werden, die samengevoegd werden en zo de omvang van de epidemie akelig zichtbaar maken. Het noemen van de namen. Het lied The Rose, waarin liefde en verlies zo intiem met elkaar verbonden worden, werd het geuzenlied van de rouwenden. Het is tevens een ode aan de liefde, aan het je overgeven aan de liefde, ook als je daardoor oog in oog met de dood komt te staan. ShivA begeleidt al jarenlang de groep vrijwilligers/sters die de herdenking organiseert en vormgeeft. De laatste jaren gebeurt dat samen met de Hiv Vereniging Nederland. ShivA draagt de inhoudelijke verantwoordelijkheid. Door de jaren heen is een structuur ontstaan van enkele vaste elementen. Daarbinnen is steeds een nieuwe inkleuring mogelijk, waardoor ook de diverse gezichten van het verliezen van mensen aan Aids zichtbaar kunnen worden. De herdenking van 2010 was een bijzondere herdenking. Een van de groepen die eigenlijk bijna nooit zichtbaar worden als het gaat om hiv en Aids, zijn de moslims. Het stigma is in de Nederlandse moslimgemeenschappen nog te groot om met een eigen verhaal naar buiten te kunnen treden. In 2010 was dat anders. Emir Belatoui van Secret Garden sprak over het verlies van een van zijn vrienden aan Aids. Hij liet de pijn en de betekenis zien, die het voor nabestaanden heeft, als iemand niet durft te vertellen van zijn worsteling met de ziekte. Ik heb veel mooie tijd met hem samen door gebracht. Het enige wat wij niet samen konden delen, was praten over zijn ziekte. Veel mensen denken: Ik heb AIDS, dus ben ik door Allah gestraft. Zo dacht hij, volgens mij ook. Het is zo erg, dat zoveel mensen dit denken. En ik heb geen kans gehad om mijn vriend te vertellen dat het er niet toe doet waar je vandaan komt, of wat jouw geloof is of je seksuele geaardheid. Je bent een mens en het is nooit slecht om te vertellen wat je voelt en wat je denkt. Emir Belatoui Ook een van de artiesten kwam uit de Arabische cultuur. De jonge Gigi gaf tijdens de herdenking een buikdansvoorstelling. Speciaal voor deze gelegenheid maakte hij een eigen choreografie op basis van een klassiek Arabisch lied over verloren liefde. Beide heren zorgden met hun moed en zichtbaarheid voor veel aandacht in de landelijke pers. De herdenking werd afgesloten door een dansgroep, jonge meiden, die eigenlijk niet betrokken waren bij hiv, en daar toch stonden met hun dans. Een indrukwekkende ervaring, voor henzelf ook. Er ontstond een verbinding tussen hun eigen wereld en een wereld die ze eerst als vreemd en buiten zichzelf hebben ervaren: die van mensen met hiv en Aids. Er ontstaat op zo een moment een gemeenschappelijke wereld, een gemeenschap. Iets dergelijks gebeurt met meer artiesten die bereid zijn een bijdrage te leveren aan de herdenking. Tot het moment van het optreden zagen zij de dood van een dierbare collega aan Aids als een individuele ervaring. Het bijdragen aan de herdenking maakt dat ze deel van de gemeenschap worden, de gemeenschap van herdenkenden. 16

17 Bijlagen Bestuur In 2010 bestond het bestuur van Stichting ShivA uit: Voorzitster Maria van Balen; werkte meer dan 25 jaar in de gezondheidszorg in management functies en is Gestalttherapeut. Zij geeft Mindfulnesstrainingen aan mensen met kanker en met stress en stressgerelateerde klachten. Zij heeft ruime bestuurlijke ervaring, onder andere als voorzitster van de beleidsraad van de Dominicuskerk en bestuurslid van het hospice in Haarlem. Penningmeester en secretaris Jos van Berkum; hij drijft als zelfstandig ondernemer een administratiekantoor. In 1985 was hij betrokken bij de oprichting en vormgeving van het Aids Fonds en werkte er tot 2000 als manager beheer. Manon Vanderkaa is theologe en directeur van Mensen met een Missie, de katholieke missionaire ontwikkelingsorganisatie. Zij heeft ruime ervaring op het terrein van organisatieontwikkeling en personeelsbeleid. Aspirant bestuurslid Kees Neefjes is journalist en politicoloog. Hij combineert zijn functie in de welzijnssector met vrijwilligerswerk voor de Aids Memorial Day en brengt zijn jarenlange kennis van de achterban en gebruikers van ShivA mee. Afgetreden bestuursleden in 2010: Theo Weber is werkzaam in de maatschappelijke gezondheidszorg, was vele jaren bestuurslid van de Hiv Vereniging Nederland en in Amsterdam, waar hij een actieve afdeling opbouwde. Hij is één van de oprichters van EWP+ (European Network for People with HIV/AIDS) en oudbestuurder van GNP+ (Global Network of People with HIV/AIDS). Hij heeft een uitgebreid netwerk onder gebruikers van het aanbod van ShivA. Ko Bordens is oud-dominicaan en oprichter van Albert Camus, de beroepsvereniging van geestelijk verzorgers/sters die niet aan een levensbeschouwing gebonden zijn. Betaalde krachten ShivA had in 2010 drie beroepskrachten in dienst: Inga Mielitz is van oorsprong theologe en vormingswerkster. Sinds vijftien jaar werkt zij op het gebied van zingevingsvragen en spiritualiteit in samenhang met hiv / Aids. Van 1996 tot 2000 als aids-pastor in Rotterdam, daarna nam zij het initiatief tot de oprichting van ShivA waarvan zij sinds 2001 directeur is. Sien van Oeveren was tot 1 november 2010 in dienst voor ondersteuning in managementtaken en professionalisering van de kantooradministratie en automatisering. Marjo van Bergen kwam op 1 september 2010 in dienst als geestelijk verzorger / trainer. Zij is Humanistisch Geestelijk Raadsvrouw, rondde de daartoe benodigde opleiding aan de Universiteit voor Humanistiek af, en werkte eerder onder andere als geestelijk verzorger in de ouderenzorg en de vreemdelingenbewaring. Vrijwilligers In 2010 waren er 38 vrijwilligers/sters betrokken bij de projecten van ShivA die door Inga Mielitz en Marjo van Bergen aangestuurd werden. 17