Duurzaam ondernemen Bij Connexxion is duurzaam

Transcriptie

1 Jaarverslag 2007

2

3 Duurzaam ondernemen Bij Connexxion is duurzaam ondernemen onlosmakelijk verbonden met de dagelijkse bedrijfsvoering. Onze medewerkers geven iedere dag invulling aan ambities op het gebied van veiligheid, milieu, toegankelijkheid van onze diensten en continuïteit van de onderneming. In dit jaarverslag willen wij hun onmisbare rol in het succes van Connexxion tot uiting brengen aan de hand van voorbeelden uit de praktijk. Want dat is waar het bij duurzaam ondernemen uiteindelijk om gaat: elke dag de goede dingen doen. 3

4 62% van onze bussen milieuvriendelijk. Dat begint erop te lijken! Aad van Moorsel, chauffeur vestiging Leiden Connexxion is zich bewust van haar verantwoordelijkheid voor ons leefmilieu en dat van onze kinderen en kleinkinderen. 62 procent van het wagenpark van Connexxion Openbaar Vervoer is voorzien van een roetfilter of voldoet aan de euro 4-, euro 5- of EEV-norm. Dit is contemporary archaeology in optima forma!! Toine Klaassen (alias de Bestekridder) Connexxion besteedde op 31 oktober volop aandacht aan de Dag van de Kunstuitleen. In diverse steden verrasten kunstenaars onze reizigers met een originele performance. 4

5 Profiel van de onderneming Connexxion is in Nederland marktleider in het regionaal personenvervoer. Dagelijks verzorgen haar medewerkers het vervoer van meer dan één miljoen reizigers over de weg, rails en het water. Connexxion is actief in het openbaar stads- en streekvervoer (per bus, tram en trein), besloten vervoer (taxidiensten, collectief vraagafhankelijk vervoer, tours) en openbaar vervoer over water. Dochteronderneming TSN verzorgt het onderhoud, beheer en schadeherstel van wagenparken voor bedrijven en organisaties. Connexxion voert haar diensten uit in opdracht van publieke en private opdrachtgevers. Per 31 december 2007 bediende Connexxion op basis van meerjarige contracten 130 opdrachtgevers in het besloten (taxi- en tour)vervoer en 16 in het openbaar vervoer. Door strategische partnerships met deze opdrachtgevers realiseert Connexxion optimale mobiliteit voor haar reizigers. Connexxion is in 2007 geprivatiseerd. Tweederde van de aandelen zijn in bezit van het consortium van de Franse vervoerder Transdev en Bank Nederlandse Gemeenten. De overige aandelen blijven nog maximaal vijf jaar in bezit van de Staat der Nederlanden. De nieuwe alliantie Transdev+Connexxion is in omvang de vierde private personenvervoerder in Europa. De strategie van Connexxion binnen de alliantie is gericht op versterking van haar vooraanstaande positie in Nederland en uitbreiding van haar activiteiten in Noordwest-Europa. Connexxion hanteert een strategie van operational excellence, en richt zich hierbij op multimodaliteit (het bieden van meerdere vervoersvormen binnen één vervoerssysteem), regionaal railvervoer en grootstedelijk vervoer. Connexxion investeert zowel in de rol van aannemer als in die van architect in het collectief personenvervoer. Onze kennis van de markt stelt ons bij uitstek in staat vraag en aanbod optimaal op elkaar af te stemmen. De wens van de reiziger voor een geïntegreerde keten van openbaar vervoer maakt groei in andere vervoersmodaliteiten noodzakelijk. Daarnaast zal groei binnen de huidige vervoersactiviteiten Connexxion mogelijkheden geven voor schaalvoordelen en daarmee samenhangende efficiency. Eventuele uitbreidingen van de activiteiten worden kritisch beoordeeld op hun mogelijkheden om langdurig waarde voor de onderneming te creëren. Connexxion beschikt over een aantal kerncompetenties, die het de onderneming mogelijk maken haar strategie succesvol uit te voeren. Deze kerncompetenties zijn: het kunnen bieden van hoogwaardig en veilig (multimodaal) vervoer tegen een gunstig tarief, grote kennis en ervaring op het gebied van planning en regie van personenvervoer en kennis over het herstructureren van een bedrijf in een concurrerende omgeving. Connexxion realiseert haar doelstellingen op basis van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Connexxion staat middenin de samenleving en neemt haar verantwoordelijkheid op het gebied van milieu, quality of life en goed werkgeverschap. Figuur 1: omzetaandeel per werkmaatschappij Water 1,0% Overige 1,4% Techno Service Nederland 3,2% Tours 3,0% Taxi Services 23,3% Openbaar vervoer 68,1% 5

6 Inhoudsopgave 1. Voorwoord 8 2. Connexxion in één oogopslag Kerncijfers Belangrijkste gebeurtenissen in Bericht van de Raad van Commissarissen Verslag van de Raad van Bestuur Financiële resultaten Vooruitzichten Openbaar Vervoer Taxi Services Tours Water Techno Service Nederland Maatschappelijk verantwoord ondernemen Human Resources Management Corporate Governance Risicoprofiel Management control systeem Directiebeoordeling risicomanagement en interne beheersing Curricula Vitae leden van de Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur Ondernemingsstructuur Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat over Geconsolideerd kasstroomoverzicht over Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Vennootschappelijke balans per 31 december Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over Vennootschappelijk overzicht van het totaalresultaat over Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening Overige gegevens Accountantsverklaring Bestemming resultaat

7 9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu Scope Beleid en managementsysteem Compliance Ongevallen Sociale veiligheid Gezondheid Emissies, afvalwater en afvalstoffen Bodem en milieu-incidenten Energie, water en grondstoffen 145 Kerncijfers Verklaring van begrippen en afkortingen 148 Algemene index / trefwoordenlijst 151 Index maatschappelijk verantwoord ondernemen 155 Agenda 157 Colofon 157 Figuren 1: omzetaandeel per werkmaatschappij 5 2: kengetallen Connexxion Openbaar Vervoer, GVU, Hermes Groep en Novio 23 3: ontwikkeling dieselprijs : verdeling gegunde concessies openbaar vervoer eind : aanbestede concessies in : verdeling gegunde concessies openbaar vervoer eind : kengetallen divisie Taxi Services 28 8: kengetallen divisie Tours 32 9: kengetallen Connexxion Water 34 10: kengetallen Techno Service Nederland 36 11: rendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen 40 12: aandeel medewerkers per werkmaatschappij 43 13: dienstjaren 43 14: leeftijdsopbouw medewerkers 43 15: vervaldata van de contracten binnen Connexxion Openbaar Vervoer, inclusief GVU, Hermes Groep en Novio 53 16: organogram Connexxion 62 17: oorzaken van milieuklachten : arbeidsverzuim 142 7

8 Voorwoord Hoofdstuk was voor Connexxion het jaar van de privatisering. Op 12 oktober 2007 vond de overdracht van tweederde van de aandelen Connexxion plaats aan het consortium van Transdev en Bank Nederlandse Gemeenten. Binnen een termijn van vijf jaar verkoopt de Staat ook het resterende deel van haar aandelen aan het consortium. De privatisering is een logische stap in de ontwikkeling van onze onderneming, die de ambitie heeft een vooraanstaande Europese personenvervoerder te zijn. De alliantie met Transdev biedt hiervoor uitstekende mogelijkheden. Transdev is een wereldwijd opererende onderneming, die onder meer grote ervaring heeft in (light-)railsystemen en publiekprivate samenwerking. Connexxion op haar beurt biedt de alliantie haar expertise op het gebied van collectief vraagafhankelijk personenvervoer, opereren op een zeer concurrerende markt, procesoptimalisatie en milieu- en kwaliteitsmanagement. Liberalisering van het regionaal openbaar vervoer is sinds 2001 een feit. In de afgelopen zes jaar heeft deze liberalisering het OV een krachtige impuls gegeven. Uit een benchmark studie die in opdracht van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat werd uitgevoerd, blijkt dat commerciële partijen het vervoer in een vrije markt 20 tot 35 procent voordeliger aanbieden. Connexxion heeft haar kostenniveau drastisch verlaagd door uiteenlopende efficiencymaatregelen en continue verbetering van haar interne processen. Tegelijkertijd realiseerden marktpartijen kwaliteitsverbeteringen, die door de reizigers hoog worden gewaardeerd: de OV Klantenbarometer laat ieder jaar zien dat de reizigerstevredenheid hoger is in gebieden waarvan de concessies openbaar zijn aanbesteed. Deze tevredenheid vertaalde zich in een structurele jaarlijkse groei van het aantal reizigers, met uitschieters tot vijftig procent groei in één concessieperiode. Een woord van dank gaat uit naar de medewerkers die zich bovenmatig hebben ingespannen het privatiseringsproces perfect te laten verlopen. Zo hebben de afdelingen Finance & Control en Juridische Zaken tijdens het biedingsproces meer dan vragen van geïnteresseerde partijen beantwoord. Ook de rol van de Centrale Ondernemingsraad mag niet onvermeld blijven. Het is mede aan de expertise en de constructieve houding van de Raad te danken dat de belangenafwegingen tijdens het proces evenwichtig zijn geweest. Onze dank hiervoor. De inbedding van de stadsvervoerbedrijven GVU en Novio in de Connexxion-organisatie is in 2007 gestart. Synergie-effecten door nauwe samenwerking tussen de bedrijfsonderdelen zijn in het verslagjaar gerealiseerd. Begin 2008 vindt verdere organisatorische inbedding plaats. De aanbestedingsverplichting voor busvervoer in Amsterdam, per 1 januari 2012, en Rotterdam en Den Haag per 1 januari 2009, die de Minister eind 2006 bij wetswijziging instelde, was dan ook een logische laatste stap in de verbetering van het openbaar vervoer, conform de Wet personenvervoer Helaas is de Staatssecretaris in oktober 2007 op dit besluit teruggekomen. Gevolg is dat besturen van de drie grote steden zelf mogen bepalen of zij het openbaar vervoer in hun stad al dan niet openbaar aanbesteden. Wij hebben vooralsnog weinig reden om hierover al te optimistisch te zijn. Zo kondigden de Rotterdamse en Haagse Colleges van B&W al aan dat zij het busvervoer onderhands aan RET respectievelijk HTM gaan gunnen. Daarnaast sprak het College van Rotterdam het voornemen uit ook de liberalisering in de andere concessies van de stadsregio Rotterdam terug te willen draaien. Een opmerkelijk besluit in het licht van de Wp2000. Connexxion slaagde er ook in 2007 in forse reizigersgroei in het openbaar vervoer te realiseren. Maar liefst 4,5 procent meer reizigers maakten het afgelopen jaar van onze diensten gebruik. Met name in Midden-Zeeland, Noordoost-Overijssel en op de Zuidtangent was sprake van een spectaculaire toename van de passagiersaantallen. Connexxion zet met deze groei een trend door die zij vier jaar geleden startte. 8

9 Het is aan ons de bestuurders in de grote steden ervan te overtuigen dat de liberalisering van de openbaarvervoermarkt de burger van de best mogelijke service verzekert tegen de laagst mogelijke kosten. De suggestie dat er chaos zal ontstaan als bussen en trams niet door één vervoerder worden verzorgd is onjuist. Deze suggestie doet geen recht aan de prestaties van onze chauffeurs en medewerkers, die ook onder moeilijke omstandigheden goed weten te presteren. Mede doordat Transdev+Connexxion een internationale onderneming is, hebben wij voorbeelden te over die het tegendeel aantonen. Wij weten ons gesteund door reizigersvereniging Rover en de andere private ondernemingen in het openbaar vervoer. Omdat wij het fundamenteel oneens zijn met de mogelijkheid van onderhandse aanbestedingen zijn wij voornemens deze mogelijkheid te laten toetsen bij de NMa en de Europese Commissie. De ontwikkelingen hebben geleid tot oprichting van een nieuwe branchevereniging. Gedurende de discussie over het vrijgeven van de OV-markt in de drie grote steden bleken de belangen van de private vervoersondernemingen en de gemeentevervoerbedrijven dermate uit elkaar te lopen, dat de private partijen Arriva, Connexxion en Veolia Transport hebben besloten branchevereniging Mobis te verlaten. De nieuwe branchevereniging zal zich richten op de versterking van het openbaar vervoer in Nederland, waarbij aandacht zal worden gevraagd voor aspecten als milieu, ontwikkeling van het openbaar vervoer, etc. Een van de speerpunten zal zijn het terugdraaien van de bezuinigingen door de rijksoverheid op het openbaar vervoer. Daarnaast zal de nieuwe vereniging alle juridische middelen inzetten om een eerlijke, efficiënte en open markt in Nederland tot stand te brengen. Het indienen van klachten over oneerlijke staatssteun zullen niet worden geschuwd. Dit alles met de visie dat de Nederlandse reiziger recht heeft op een zo efficiënt mogelijk professioneel openbaar vervoer. In het verlengde hiervan ligt het vraagstuk met betrekking tot de financiering van het openbaar vervoer. Innovatie in het openbaar vervoer vraagt om mogelijkheden om te investeren in kwaliteit. Probleem is echter dat bezuinigingen van de rijksoverheid juist vooral ten koste gaan van het volume van de dienstverlening. Immers, omdat de vervoerscontracten met de decentrale overheden grotendeels vastliggen, moeten vervoersondernemingen bezuinigingen door het Rijk opvangen door te snijden in de organisatie. De consequenties zullen nu vertaald moeten worden naar het serviceniveau als er geen additionele gelden beschikbaar komen. De kwaliteit van onze organisatie en dienstverlening bleef in het verslagjaar hoog. De uitrol van de OV-chipkaartapparatuur binnen Connexxion vordert gestaag. Een voordeel van het nieuwe OV-chipkaartsysteem is, naast meer gemak voor de reiziger, een grotere transparantie van de opbrengstenverdeling onder de vervoersbedrijven. De Minister van Verkeer en Waterstaat is voornemens het huidige tariefsysteem, het NVB, per 1 januari 2009 af te schaffen. Connexxion Academy, het interne opleidingsinstituut van de onderneming, heeft in het verslagjaar haar dienstverlening aan onze medewerkers opnieuw uitgebreid. Connexxion Academy ontwikkelt alle opleidingen binnen de onderneming, vaak in samenwerking met gerenommeerde instituten als De Baak of de Universiteit Nyenrode. In 2007 volgden medewerkers een cursus of opleiding aan de Academy. Eind 2007 heeft de Academy een begin gemaakt met de ontwikkeling met het HR Investment Program. Dit is een traineeprogramma voor high potentials aan het begin van hun loopbaan. Het HR Investment Program biedt HBO-ers en academici een traineeship van twee jaar, waarin zij een opleiding aan de Academy volgen en werkzaam zijn binnen verschillende onderdelen van de onderneming. De eerste lichting trainees start in september

10 Voorwoord Connexxion staat middenin de maatschappij. Meer dan één miljoen reizigers doen iedere dag een beroep op ons. Deze maatschappelijke functie, de grote zichtbaarheid van onze onderneming en het feit dat wij ruim medewerkers inkomen, ontwikkeling en werkplezier willen bieden, maakt een verantwoorde uitvoering van ons werk tot een absolute must. Connexxion is zich bewust van deze verantwoordelijkheid. In dit kader doen wij wat binnen onze mogelijkheden ligt om onze netto-bijdrage aan de maatschappij zo hoog mogelijk te laten zijn. Aan de ene kant betekent dit zorgen voor optimale dienstverlening. Door altijd te streven naar operational excellence bieden wij onze reizigers en opdrachtgevers elke dag weer de best mogelijke dienstverlening. Tegelijkertijd spannen wij ons in om de maatschappelijke kosten van onze activiteiten zoveel mogelijk te beperken. Deelname aan experimenten met alternatieve brandstoffen, cursussen voor onze medewerkers om brandstof te besparen en investeringen in een milieuvriendelijk wagenpark zijn voorbeelden van deze inspanningen. Daarnaast willen wij transparant zijn. Vandaar dat ons jaarverslag al enkele jaren een uitgebreide milieujaarrekening bevat, sinds vorig jaar aangevuld met de onderwerpen veiligheid en gezondheid. In 2007 is de samenwerking met de Surinaamse vervoerders en overheid verder versterkt. Connexxion was nauw betrokken bij de organisatie van het succesvolle congres Personenvervoer van economische betekenis voor Suriname op 8 augustus Het hieruit volgende Actieplan Personenvervoer te Land is een belangrijke aanzet voor verbetering van het openbaar vervoer in Suriname. De operationele resultaten van de belangrijkste divisies waren in overeenstemming met de verwachting en hoger dan in Het nettoresultaat daalde echter ten opzichte van het vorige jaar. Incidentele lasten, ter grootte van 16,6 miljoen waren hier debet aan. Kosten van privatisering bedroegen in het verslagjaar 6 miljoen (na belasting). De acquisities van GVU en Novio brachten afschrijvingslasten van 6 miljoen aan concessierechten met zich mee. Tenslotte heeft de onderneming in 2007 een naheffing van de Belastingdienst over 1995 van 4,3 miljoen in haar resultaat verwerkt. De omzet in 2007 is conform verwachting gegroeid als gevolg van de overname van GVU en Novio en winst in de aanbestedingen door de divisie Taxi Services. De omzet van Connexxion passeerde daarmee voor het eerst de grens van 1 miljard. Het contractmanagement resulteerde in 2007 in hogere baten. Anderzijds was er ook sprake van een nagenoeg één procent hoger arbeidsverzuim en een hogere inzet van tijdelijk personeel als gevolg van een tekort aan gekwalificeerd personeel. De alliantie met Transdev heeft gevolgen gehad voor de samenstelling van de Raad van Commissarissen. Per 12 oktober 2007 traden de heren Westdijk, Pieterse en Vermeend af. Eerder in 2007 nam de heer Den Hoed al afscheid van de Raad. Wij zijn deze heren veel dank verschuldigd voor hun inzet voor onze onderneming. Dit geldt in het bijzonder voor Klaas Westdijk, die tijdelijk zijn functie van commissaris verruilde voor die van voorzitter van de Raad van Bestuur, toen Connexxion in 2002 in zeer zwaar weer verkeerde. In deze periode heeft hij de basis gelegd voor de succesvolle jaren erna. Met dank aan de vertrekkende commissarissen, wensen wij de nieuwe leden van de Raad, de heren Van Eykelenburg, Gagey en Walrafen, alle succes toe bij de uitvoering van hun toezichthoudende en adviserende taken. 10

11 Daarnaast besloot Rob van Holten de onderneming na zes succesvolle jaren te verlaten. De heer Van Holten leverde als vicevoorzitter van de Raad van Bestuur een belangrijke bijdrage aan de sterke ontwikkeling die de onderneming heeft doorgemaakt. Onder zijn leiding heeft Connexxion de focus op reizigers en opdrachtgevers gericht, met als gevolg dat het marktleiderschap in het openbaar vervoer behouden bleef en in Taxi Services werd uitgebouwd. Wij danken Rob van Holten voor zijn inzet. Een laatste woord van dank gaat uit naar onze medewerkers. Hoewel het afgelopen jaar veel aandacht uitging naar belangrijke zaken als de privatisering en de ontwikkeling van de markten, realiseren wij ons terdege waar onze basis ligt, namelijk daar waar wij onze klanten van dienst zijn. Wij zijn trots op de inzet die onze mensen elke dag tonen om onze reizigers optimaal te bedienen. Hilversum, 21 januari 2008 Raad van Bestuur Connexxion Holding NV P.J.Ph. Kortenhorst voorzitter drs. F.I.G. Janssen chief operating officer 11

12 Onze ervaring wordt ook kilometer verderop gewaardeerd Willem Lely, directeur Public Affairs Connexxion werkt op verzoek van de Regering van Suriname nauw samen met de personenvervoersbedrijven in Paramaribo. In 2007 resulteerde dit onder andere in een Actieplan op weg voor het verbeteren van het openbaar vervoer in Paramaribo en omgeving. Dit plan werd in november 2007 aan het Kabinet en Nationale Assemblee van Suriname aangeboden. Cindy verzorgt met zeven andere medewerkers met een verstandelijke beperking de catering op het divisiekantoor van Connexxion Taxi Services. Cindy hoort er helemaal bij. Altijd vrolijk, een geweldige collega! Dave Nijhoff, medewerker van het Nationaal Contact Center in IJsselmuiden 12

13 Connexxion in één oogopslag Hoofdstuk Kerncijfers Bedragen in miljoenen euro s, tenzij anders vermeld. Balans ) 2) ) Balanstotaal Gemiddeld geïnvesteerd vermogen Eigen vermogen Winst-en-verliesrekening Opbrengsten Bedrijfskosten (1.031) (854) (853) (881) (878) (915) als % van de opbrengsten 98,2% 96,6% 96,8% 95,9% 95,6% 96,6% Lonen, salarissen en sociale lasten (499) (442) (453) (480) (482) (491) als % van de opbrengsten 47,5% 50,0% 51,4% 52,3% 52,5% 51,8% Resultaten uit bedrijfsactiviteiten als % van de opbrengsten 1,8% 3,4% 3,2% 4,1% 4,4% 3,4% Winst over de verslagperiode als % van de opbrengsten 0,3% 1,8% 2,2% 2,6% 2,9% 2,4% Financiële positie EBITDA Nettokasstroom uit bedrijfsactiviteiten Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten (74) (41) (114) (32) (35) (97) Financieringstekort/-overschot (13) (6) (48) Ratio's Eigen vermogen Rentedekkingsverhouding 3) 1,8 3,1 4) 4) 4) 4) Net Debt to EBITDA 3) 2,4 1,7 4) 4) 4) 4) Solvabiliteit op basis van eigen vermogen 25,2% 34,5% 33,0% 35,9% 41,9% 37,6% Bedrijfsresultaat/GGV 3,8% 6,9% 6,9% 8,9% 10,4% 7,5% Aantal medewerkers Aantal medewerkers (ultimo nominaal) Aantal medewerkers (gemiddeld fte) Aantal indirecte medewerkers (gemiddeld fte) % indirect van totaal aantal medewerkers 11,2% 10,7% 11,5% 11,2% 11,2% 11,8% 1) De cijfers zijn als gevolg van een stelselwijziging aangepast. 2) Deze cijfers zijn opgesteld op basis van Dutch GAAP. 3) Deze cijfers zijn aangepast conform de bankovereenkomsten. 4) Gegevens zijn niet beschikbaar. 13

14 Connexxion in één oogopslag 2.2 Belangrijkste gebeurtenissen in 2007 Privatisering Connexxion is in het verslagjaar geprivatiseerd. Op 12 oktober 2007 nam een consortium van het Franse Transdev en Bank Nederlandse Gemeenten tweederde van de aandelen Connexxion over van de Nederlandse Staat. Binnen vijf jaar verkoopt de Staat ook de overige Connexxion-aandelen aan het consortium. Transdev is een internationaal opererend vervoersbedrijf, dat actief is in acht landen. De totale omzet van Transdev over 2006 bedroeg 1,0 miljard. De alliantie met Transdev stelt Connexxion in staat om binnen de groep haar groeiambities te realiseren en zich op de Nederlandse markt te positioneren als allround personenvervoerder. Aanbestedingen Connexxion Openbaar Vervoer / Hermes Groep schreef in 2007 in op vier openbare aanbestedingen in het busvervoer. Hiervan wist Connexxion de concessie Amstelland-Meerlanden te behouden, terwijl de concessie Stadsvervoer Leeuwarden werd overgenomen van een andere vervoerder. De concessie Hoeksche Waard-Goeree Overflakkee werd niet aan Connexxion gegund. Hermes schreef in op de concessie Stadsregio Eindhoven (SRE). De uitslag van deze gunning wordt begin 2008 bekendgemaakt. Van de 87 gegunde aanbestedingen waarvoor Connexxion Taxi Services inschreef, werden er 29 aan Connexxion gegund. Connexxion Water won drie openbare aanbestedingen, waaronder die van de lijndienst tussen Amsterdam en IJmuiden (Fast Flying Ferries). Innovaties Connexxion heeft in 2007 vijf innovatieve treinstellen in gebruik genomen op het traject Amersfoort Ede / Wageningen. De treinen zijn speciaal door FTD (Fahrzeugtechnik Dessau) voor Connexxion ontwikkeld. Bij de inrichting van deze treinen is gebruik gemaakt van een geheel nieuw concept, dat is toegesneden op de verschillende doelgroepen (met name forensen en jongeren) die van de trein gebruik maken. In 2007 vond verdere introductie plaats van de OV-chipkaart, die volgens planning vanaf 2009 de huidige vervoerbewijzen zal vervangen. Inmiddels zijn Connexxion-voertuigen in een groot aantal regio s voorzien van OV-chipkaart apparatuur. Connexxion biedt als eerste partij ter wereld de functionaliteiten van de OV-chipkaart geïntegreerd aan met het Infoxxsysteem. Dit innovatieve systeem verzorgt dynamische reisinformatie in de voertuigen en op de haltes. Eind 2007 waren bussen voorzien van Infoxx, waarvan in combinatie met de OV-chipkaartapparatuur. Medewerkers Uiteraard is de privatisering ook voor alle Connexxion medewerkers een ingrijpende gebeurtenis geweest. De overeengekomen afspraken over behoud van werkgelegenheid en arbeidsvoorwaarden tussen de betrokken partijen hebben echter veel zorgen bij de medewerkers weggenomen. Voor de nieuwe collega s van Novio en GVU is de integratie van deze bedrijven in de Connexxion organisatie een van de belangrijkste ontwikkelingen geweest. Andere belangrijke gebeurtenissen in vogelvlucht zijn de opbouw van de nieuwe Hermes-organisatie na het verlies van de Limburgse concessies eind 2006, de verdere uitbouw van de Connexxion Academy en MD-programma s, de intensivering van de wervingsinspanningen om de tekorten aan rijdend personeel in te vullen, de constructieve gesprekken tussen Bestuur en Ondernemingsraad van de divisie Openbaar Vervoer om de productiviteit te verhogen, opnieuw een reorganisatie binnen de hoofdkantoororganisatie van de divisie Openbaar Vervoer en tot slot de voortgaande professionalisering van de totale HRM-kolom, uitmondend in een tweedaagse werkconferentie waarbij de lijnen voor de toekomst zijn uitgezet. 14

15 Kwaliteit Connexxion heeft in het verslagjaar haar kwaliteitsmanagementsysteem extern laten auditen volgens de ISO 9001-norm. Naar aanleiding hiervan is voor alle bezochte bedrijfsonderdelen het ISO 9001-certificaat behaald. Het streven is dat de overige bedrijfsonderdelen (GVU, Novio en Hermes) in 2008 volgen. De belangen in Syntus BV en Arke/TAD BV worden door de Raad van Bestuur niet langer als strategisch beschouwd. Het belang in Syntus is in het verslagjaar verkocht. Connexxion Holding heeft eveneens besloten afstand te doen van haar belang in Arke/TAD. Deze joint venture is aangehouden voor verkoop en wordt naar verwachting in het eerste kwartaal van 2008 verkocht. Veiligheid, gezondheid en milieu Connexxion Taxi Services behield in het verslagjaar haar OHSAS certificaat voor de inbedding van arbo- en veiligheidsbeleid in haar beleidsprocessen. Ook het veiligheidsbeleid bij Connexxion Openbaar Vervoer is in het verslagjaar organisatorisch verder verankerd. Connexxion ondertekende in 2006 het European Road Safety Charter met EU-commissaris Barrot. Hiermee verplicht Connexxion zich in te spannen het aantal verkeersdoden drastisch terug te dringen. Het arbeidsverzuim steeg in 2007 naar 7,0 procent (2006: 6,3 procent). Ten aanzien van haar milieubeleid hanteert Connexxion een ISO gecertificeerd milieumanagementsysteem. Alle bedrijfsonderdelen hebben in 2007 het ISO certificaat behaald of behouden. Connexxion voerde in 2007 met Shell een proef uit met Gas to Liquids (GtL), een schone dieselolie die uit aardgas is vervaardigd. De resultaten van de proef worden in het eerste kwartaal van 2008 verwacht. Internationale samenwerking De intensieve samenwerking tussen Connexxion en Surinaamse vervoersondernemingen heeft in augustus 2007 geresulteerd in het succesvolle congres Personenvervoer van economische betekenis voor Suriname. Dit congres was de aanzet voor het Actieplan voor Verbetering van het Openbaar Vervoer, dat in november 2007 is aangeboden aan verschillende ministers en president Venetiaan. Connexxion ondersteunt de Surinaamse vervoersondernemingen met advies en opleidingstrajecten van Surinaamse managers aan de Connexxion Academy. Corporate development In januari 2008 is de overname van het Elburgse Gebr. Zoet afgerond. Met deze acquisitie versterkt Connexxion Taxi Services haar positie in met name het ambulancevervoer conform de doelstellingen. Het belang in dochteronderneming Hermes is vergroot tot 100 procent. De resterende 23,33 % van de aandelen zijn overgenomen van de Provincie Limburg en de 26 Limburgse gemeenten, verenigd in Gebaltram. Ook heeft Connexxion in het verslagjaar haar belang in Waterbus BV vergroot van 34,5 naar 65,5 procent. 15

16 Bericht van de Raad van Commissarissen Hoofdstuk 3 De Raad van Commissarissen heeft op 21 januari 2008 de jaarrekening 2007, zoals door de Raad van Bestuur opgemaakt, met de Raad van Bestuur in aanwezigheid van de externe accountant besproken. De accountant heeft een accountantsverklaring afgegeven bij de jaarrekening, die is opgenomen in paragraaf 8.1 van dit jaarverslag. De Raad van Commissarissen stelt aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor om de jaarrekening 2007, zoals door de Raad van Bestuur is opgesteld, vast te stellen. De Raad van Bestuur stelt voor om de winst toe te rekenen aan de aandeelhouders van de vennootschap, ter grootte van , volledig ten gunste te brengen van de overige reserves. De Raad van Commissarissen acht dit voorstel in overeenstemming met het geformuleerde reserverings- en dividendbeleid, reden waarom de Raad van Commissarissen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders aanbeveelt het dividendvoorstel te aanvaarden. De Raad van Commissarissen verzoekt de Algemene Vergadering van Aandeelhouders het door het bestuur in het boekjaar 2007 gevoerde beleid goed te keuren en de bestuurders daarvoor decharge te verlenen. Evenzeer verzoekt de Raad van Commissarissen om goedkeuring van en decharge terzake het door de Raad van Commissarissen in het boekjaar gehouden toezicht. In het verslagjaar is de Raad van Commissarissen acht keer met de Raad van Bestuur in vergadering bijeengekomen. Daarnaast heeft veelvuldig onderlinge raadpleging tussen Raad van Bestuur en voorzitter en vicevoorzitter plaatsgehad. Naast de normale bedrijfsvoering is een groot deel van de aandacht van de Raad van Commissarissen in beslag genomen door de privatisering van de onderneming. De onderneming had een medebepalende rol in het privatiseringsproces, wat heeft geleid tot intensieve beraadslaging aangaande de biedingen en de selectie in de eerste en tweede biedingsronde, zoals door het Ministerie van Financiën namens de Staat der Nederlanden in een veilingproces was georganiseerd. Ook de positie en rol van de medezeggenschap en de betrokken vakorganisaties is uitgebreid aan de orde geweest. Tenslotte heeft de voorzitter van de Raad van Commissarissen tezamen met de voorzitter van de Raad van Bestuur overleg gevoerd met de combinatie Transdev en BNG als mogelijk toekomstige koper van de aandelen Connexxion omtrent de rol en positie van de onderneming in een toekomstige alliantie tussen Transdev en Connexxion en in het bijzonder welke afspraken terzake Corporate Governance de samenwerking zouden beheersen. De Raad van Commissarissen heeft naar aanleiding van de daarbij bereikte onderhandelingsresultaten gemeend dat in voldoende mate is tegemoet gekomen aan de eisen die de onderneming stelde aan een nieuwe aandeelhouder terzake haar toekomstige rol en positie, welke eisen reeds in 2006 in een overeenkomst tussen het Ministerie van Financiën en de onderneming waren geformuleerd. In het kader van de aandelenoverdracht van tweederde van de aandelen van Connexxion van het Ministerie van Financiën aan de combinatie Transdev/BNG hebben drie commissarissen besloten om onmiddellijk voor het moment van aandelenoverdracht hun positie in de Raad van Commissarissen op te geven. Aldus zijn de heren mr. N.J. Westdijk, drs. R. Pieterse en prof.dr. W.A.F.G. Vermeend per 12 oktober 2007 afgetreden. De beide resterende commissarissen, de heer dr. M.J.L. Jonkhart en mevrouw ir. M.E. van Lier Lels, hebben aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders drie personen voor benoeming voorgedragen, waarna de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in nieuwe samenstelling, deze drie personen, te weten de heren dr.ir. C. van Eykelenburg, Th.G.J. Walrafen en F.N.P. Gagey heeft benoemd. 16

17 In de vergadering van de Raad van Commissarissen gehouden op 20 november heeft dr. M.J.L. Jonkhart die sedert oktober 12 oktober 2007 het voorzitterschap had bekleed, het voorzitterschap overgedragen aan de heer dr.ir. C. van Eykelenburg. Tevens is in de genoemde vergadering de nieuwe samenstelling van de Auditcommissie, de Selectie- en Benoemingscommissie en de Bezoldigingscommissie vastgesteld. De Raad van Bestuur nam per 31 december 2007 afscheid van vicevoorzitter R. van Holten. Zijn bijdrage aan de ontwikkeling die Connexxion de afgelopen zes jaar heeft doorgemaakt, is onmiskenbaar. De Raad van Commissarissen dankt de heer Van Holten voor zijn rol in het succes van de onderneming. De Raad van Commissarissen heeft vier keer buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur vergaderd, waarbij diverse aspecten van het privatseringsproces en voorts het functioneren van de Raad van Bestuur werden besproken alsmede het eigen functioneren. Daarbuiten heeft de Raad van Commissarissen nog veelvuldig individuele en informele contacten gehad met diverse geledingen van de organisatie. De Raad van Commissarissen hecht grote waarde aan de contacten met de Centrale Ondernemingsraad. De leden van de Raad van Commissarissen wonen in principe de overlegvergaderingen bij toerbeurt bij. De Auditcommissie is gedurende het verslagjaar vijf keer bijeen gekomen. De Auditcommissie heeft zich daarbij geïnformeerd over de ontwikkeling van de resultaten en de procedures omtrent investeringen. Ruime aandacht is steeds besteed aan de afstemming van de werkplannen van de Interne Audit Dienst met die van de externe accountant. Met de manager van de Interne Audit Dienst en de externe accountant hebben besprekingen plaatsgevonden buiten aanwezigheid van de bestuursleden. Op 15 maart 2007 is het voorzitterschap van de Auditcommissie overgegaan van de heer J. den Hoed RA, die per dezelfde datum uit de Raad van Commissarissen stapte, naar dr. M.J.L. Jonkhart. De heer Den Hoed trad af in verband met het bereiken van de statutaire maximale zittingsperiode van drie keer vier jaar. De Selectie- en Benoemingscommissie heeft in het verslagjaar niet apart vergaderd. De Bezoldigingscommissie heeft twee keer vergaderd en overleg gevoerd over de bezoldiging en bonusvaststelling van de leden van de Raad van Bestuur. De Raad van Commissarissen wil tot slot zijn dank uitspreken aan de heren Den Hoed, Pieterse, Vermeend en Westdijk voor de betrokkenheid, tijd en energie die zij hebben gegeven voor de onderneming, en met name voor hun inspanningen het privatiseringsproces tot een goed einde te brengen. Een speciaal woord van dank is op zijn plaats aan de heer mr. N.J. Westdijk, die in 2002 tijdelijk de Raad van Commissarissen heeft verlaten om als voorzitter van de Raad van Bestuur de onderneming te leiden. Dit in een periode dat de onderneming in zwaar weer terecht was gekomen. Nadat de onderneming weer terug op koers was, heeft de heer mr. N.J. Westdijk zijn functie als voorzitter van de Raad van Commissarissen weer opgepakt tot het moment dat de privatisering was afgerond. Verder willen wij de leden van de Raad van bestuur en de medewerkers van Connexxion bedanken voor hun inzet en bijdrage aan de gang van zaken bij de onderneming en de bijzondere inspanningen die velen zich hebben getroost om het privatiseringsproces ordentelijk te begeleiden. Hilversum, 21 januari

18 Verslag van de Raad van Bestuur Hoofdstuk Financiële resultaten Algemeen 2007 was voor Connexxion het jaar van de privatisering. Op 12 oktober 2007 vond de overdracht van tweederde van de aandelen Connexxion plaats aan het consortium van Transdev en Bank Nederlandse Gemeenten. Binnen een termijn van vijf jaar verkoopt de Staat ook het resterende deel van haar aandelen aan het consortium. De privatisering is een logische stap in de ontwikkeling van onze onderneming, die de ambitie heeft een vooraanstaande Europese personenvervoerder te zijn. De alliantie met Transdev biedt hiervoor uitstekende mogelijkheden. De binnen de onderneming bestaande financiering is voortgezet, ondanks de wijziging in het aandeelhouderschap was eveneens het jaar waarin Connexxion voor het eerst in haar bestaan een omzet wist te realiseren van meer dan 1 miljard. De operationele resultaten van de belangrijkste divisies waren in overeenstemming met de verwachting en hoger dan in Het netto resultaat daalde echter ten opzichte van het vorige jaar. Incidentele lasten, ter grootte van 16,6 miljoen waren hier debet aan. Omzet en resultaten De omzet in 2007 bedroeg miljoen, belangrijk hoger dan de omzet in 2006 ( 884 miljoen). De omzetstijging werd in grote mate veroorzaakt door de acquisities van GVU, stadsvervoerder in Utrecht, en Novio, stadsvervoerder in Nijmegen. De omzet van GVU in 2007 bedroeg 61 miljoen; de omzet van de Novio-entiteiten 67,4 miljoen. GVU en Novio NV verzorgen diensten op het vlak van openbaar vervoer. Daarnaast verzorgen tot de Novio-groep behorende onderdelen kleinschalig vervoer en worden onderhoudsactiviteiten verricht. De omzet in de openbaarvervoersactiviteiten van Connexxion steeg dan ook belangrijk, ondanks het verlies van de concessie Limburg eind In 2007 is 130 miljoen omzet in het openbaar vervoer op de markt gekomen. Hiervan is 41 miljoen nog niet gegund; de uitslag van de concessie SRE, het gebied rondom Eindhoven, zal niet eerder dan eind januari 2008 bekend worden. Van de gegunde omzet wist Connexxion als marktleider 80 procent (2006: 69 procent) van haar omzet te behouden. De belangrijke concessie in het gebied rondom Amsterdam en Schiphol, de succesvolle Zuidtangent en het Schiphol Sternet bleef voor Connexxion behouden. Helaas ging de concessie Hoeksche Waard / Goeree- Overflakkee verloren. Door winst in de concessie Stad Leeuwarden, de enige concessie van de in 2007 aanbestede concessies die nog niet door Connexxion werd gereden, komt het winstpercentage in buitengebieden uit op 100 procent (2006: 12 procent). De omzet in het kleinschalig (taxi-)vervoer steeg aanzienlijk naar 244 miljoen (2006: 172 miljoen). De omzetgroei is naast de acquisitie van de kleinschalige activiteiten van Novio te danken aan de in 2006 gewonnen contracten met het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (het Valys -contract voor bovenregionaal vervoer voor mensen met een functiebeperking) en zorgverzekeraar AGIS. Connexxion Taxi Services wist in procent (2006: 41 procent) van de omzet te winnen die in 2007 is aanbesteed. Belangrijke contracten die Connexxion Taxi Services wist te winnen zijn die voor het collectief vraagafhankelijk vervoer in de Oosterschelderegio en de Regiotaxi Nieuwe Waterweg. De omzet in het tourvervoer steeg fors. Vooral het contractvervoer steeg als gevolg van het gewonnen contract met het Ministerie van Defensie voor het vervoer van personeel. De omzet in Water steeg als gevolg van de overname van een deel van de aandelen in Waterbus, dat het vervoer over Water tussen Rotterdam en Dordrecht verzorgt. De omzet in reparatie en onderhoud bleef nagenoeg gelijk. De omzet in handel door Techno Service Nederland daalde verder als gevolg van de beëindiging van dealeractiviteiten. De overige opbrengsten, waarin zijn inbegrepen de boekwinsten uit de verkoop van panden, daalden aanzienlijk ten opzichte van De operationele resultaten van de belangrijkste divisies waren in overeenstemming met de verwachting en hoger dan in In 2007 is een verdere groei van het aantal reizigers gerealiseerd (2007: 4,5 procent; 2006: 2,8 procent). De reizigersopbrengsten waren dan ook fors hoger dan verwacht. Tevens was er sprake van goed contractmanagement, oftewel een verdere concretisering van afspraken die wij hebben met onze opdrachtgevers. 18

19 Anderzijds hebben wij, onder druk van de markt, op belangrijke contracten weer marge moeten inleveren. De stijging van de loonkosten en de dieselprijs werd ook in 2007 in onvoldoende mate gecompenseerd door een prijsverhoging van de plaatsbewijzen en een adequate indexering van de overheidsbijdragen. Een hoger arbeidsverzuim (2007: 7,0 procent; 2006: 6,3 procent) en de schaarste aan personeel hebben geleid tot een hogere inhuur van onderaannemers en personeel. Dit ging gepaard met hogere kosten. Desondanks slaagde de onderneming erin de efficiency van personeel en voertuigen in 2007 verder te verhogen. Als gevolg van de overname van GVU en Novio steeg het gemiddeld aantal personeelsleden in 2007 naar full-time equivalenten (2006: fte). Strategisch, juridisch en financieel advies samenhangend met de privatisering van de onderneming, leidde tot incidentele kosten in het verslagjaar van 8,0 miljoen (voor belasting). De acquisities van GVU en Novio brachten afschrijvingslasten van 6,0 miljoen aan concessierechten met zich mee. Als gevolg hiervan daalde het bedrijfsresultaat naar 18,6 miljoen (2006: 30,5 miljoen), ondanks hogere operationele resultaten. De netto financieringslasten daalden naar 6,1 miljoen (2006: 6,3 miljoen). Het resultaat deelnemingen bedroeg in 2006 negatief 3,2 miljoen (2006: negatief 1,2 miljoen). Dit wordt veroorzaakt door geplande aanloopverliezen van Trans Link Systems, de deelneming die de back-office van de OV-chipkaart exploiteert. Ondanks een fors lagere winst voor belasting zijn de winstbelastingen nagenoeg gelijk aan 2006 (2007: 6,5 miljoen; 2006: 7,3 miljoen). In 2006 was er sprake van een meevaller uit voorgaande jaren; in 2007 werd de onderneming geconfronteerd met een naheffing van de Belastingdienst over 1995 van 4,3 miljoen. Per saldo realiseerde de onderneming met 2,8 miljoen een fors lager resultaat dan in 2006 ( 15,7 miljoen). Cashflow In 2007 genereerde Connexxion een EBITDA van 89 miljoen (2006: 89 miljoen). De kasstroom uit bedrijfsactiviteiten kwam met 61 miljoen (instroom) fors hoger uit dan in 2006 ( 35 miljoen instroom). De investeringen in materiële vaste activa bedroegen 111 miljoen (2006: 81 miljoen). Een groot gedeelte van deze investeringen is het gevolg van winst in aanbestede openbaarvervoerconcessies en kleinschalige vervoerscontracten. De kasstroom uit investeringsactiviteiten kwam hiermee per saldo op 74 miljoen uitstroom (2006: 41 miljoen uitstroom). Onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten is een uitkering ten laste van de algemene reserve naar het Ministerie van Financiën opgenomen. De opgenomen financiering komt per saldo hoger uit dan in De financieringskasstroom komt hiermee per saldo voor 2007 op een instroom van 37 miljoen (2006: 10 miljoen uitstroom). Het bedrag aan geldmiddelen en kasequivalenten steeg van 61 miljoen in 2006 naar 85 miljoen in (Des)investeringen in rollend materieel en innovatie In 2007 heeft Connexxion verder geïnvesteerd in de kwaliteit van de dienstverlening onder meer door verbeteringen in reisinformatie via Infoxx, verbeterde toegankelijkheid van het openbaar vervoer door de OV-chipkaart en de aanschaf van nieuw materieel. In 2007 zijn totaal nieuwe voertuigen ingestroomd (2006: 991): 692 OV-bussen (2006: 430), 678 taxibussen (2006: 496), 5 tourbussen (2006: 65), 1 pont en 3 ambulances (2006: geen). In het openbaar vervoer betreft het materieel dat specifiek voldoet aan de door de concessieverlener gestelde eisen. De gemiddelde leeftijd van de vloot van openbaarvervoerbussen is 5,0 jaar (2006: 4,9 jaar). De gemiddelde leeftijd van taxibussen bedraagt 3,6 jaar (2006: 3,6 jaar). 19

20 Verslag van de Raad van Bestuur De instroom van nieuwe voertuigen gaat gepaard met het afstoten van aanwezig ouder rollend materieel (boekwaarde 2007: 4,0 miljoen; 2006: 2,2 miljoen). In 2007 zijn in totaal 670 voertuigen afgestoten (2006: 747): 291 bussen in het openbaar vervoer (2006: 474), 358 voertuigen van Connexxion Taxi Services (2006: 216) en 21 voertuigen van Connexxion Tours (2006: 57). Gezien de lage gemiddelde leeftijd van de OV-bussen leidt een verdere instroom van nieuw materieel tot een uitstroom van materieel waarvan de economische en technische levensduur nog niet is verstreken. De uitstroom van voertuigen in 2007 resulteerde in een geringe boekwinst. Connexxion Vloot heeft als één van haar voornaamste taakvelden het ontwikkelen van een markt waar deze voertuigen heringezet kunnen worden. In haar streven naar operational excellence en verhoging van het rendement op het geïnvesteerd vermogen hanteert Connexxion het beleid om de beschikbare huisvesting van alle divisies en afdelingen efficiënter te gebruiken en overtollige kantoor- en of stallingsruimte te verkopen. In dit kader is in 2007 voor een boekwaarde van 3 miljoen aan vastgoed gedesinvesteerd (2006: 63 miljoen). Acquisities Door de alliantie Transdev+Connexxion kan Connexxion verder invulling geven aan één van haar strategische pijlers, namelijk verdere uitbreiding in Europa. Daarnaast ziet de onderneming ook mogelijkheden voor uitbreiding in Nederland, onder meer in het openbaar vervoer in de drie grote steden, ambulancevervoer en vervoer over water. De acquisitie van het Elburgse personenvervoersen ambulancebedrijf Gebr. Zoet, die in januari 2008 is afgerond, past binnen dit streven. Aan het vervoer over water werd een verdere impuls gegeven door de uitbreiding van het belang van Connexxion in Waterbus BV van 34,5 naar 65,5 procent. Op 29 juni 2007 zijn de resterende 23,33 % van de aandelen van Hermes zijn overgenomen van de Provincie Limburg en de 26 Limburgse gemeenten, verenigd in Gebaltram. Balans Het gemiddeld geïnvesteerd vermogen per ultimo 2007 is toegenomen tot 484 miljoen (2006: 443 miljoen). De acquisities van GVU en Novio en de investeringen in de kwaliteit van het openbaar vervoer hebben hun weerslag op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen; eind 2004 bedroeg dit nog 423 miljoen. De incidentele lasten in 2007 en het dientengevolge lagere bedrijfsresultaat, leidden tot een rendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen in 2007 van 3,8 procent, fors lager dan in 2006 (6,9 procent). Door de financieringssystematiek van het openbaar vervoer heeft Connexxion een negatief werkkapitaal. Het eigen vermogen is door een uitkering ten laste van de algemene reserves ten gunste van het Ministerie van Financiën gedaald onder de 200 miljoen. Hiermee onderschreed de onderneming een eis ten aanzien van de balans, zoals die door de financiële instellingen in het kader van de financiering was gesteld. De banken hebben deze onderschrijding via een zogenoemde waiver geaccepteerd. De solvabiliteit van de onderneming daalde naar 25,2 procent (2006: 34,5 procent). Als gevolg van het lagere bedrijfsresultaat daalde de rentedekkingsverhouding naar 1,8 (2006: 3,1). Met een onbenutte financieringsruimte van 61 miljoen kan de financierbaarheid van de onderneming als goed gekwalificeerd worden. Deelnemingen Connexxion heeft minderheidsbelangen in een aantal bedrijven op het gebied van aan personenvervoer gerelateerde activiteiten (zie paragraaf voor een overzicht van niet-geconsolideerde deelnemingen). REISinformatiegroep BV (32,8 procent belang) geeft actuele reisadviezen voor reizigers in het openbaar vervoer via telefoon en internet. De REISinformatiegroep keerde in 2007 dividend uit van 0,2 miljoen (2006: 0,2 miljoen). Trans Link Systems BV verzorgt de backoffice van de OV-chipkaart, het elektronisch reis- en betaalsysteem dat op 1 januari 2009 ingevoerd moet zijn in het openbaar vervoer. De belangen in Syntus BV en Arke/TAD BV worden niet langer als strategisch beschouwd. Het belang in Syntus is in het verslagjaar verkocht. Connexxion Holding heeft eveneens besloten afstand te doen van haar belang in Arke/TAD. Deze joint venture is aangehouden voor verkoop en wordt naar verwachting in het eerste kwartaal van 2008 verkocht. 20

21 4.2 Vooruitzichten Het jaar 2008 zal voor Connexxion in het teken staan van de integratie met haar nieuwe aandeelhouder Transdev. Het wederzijds uitwisselen van kennis en ervaring zal leiden tot een sterke alliantie, waarmee een stevige basis wordt gecreëerd voor verdere groei binnen en buiten Europa. In 2008 zal naar verwachting 285 miljoen omzet voor de komende jaren in het Nederlandse openbaar vervoer worden aanbesteed. De belangrijke concessies rondom Utrecht, Eindhoven en (mogelijk) Rotterdam en Den Haag maken hiervan onderdeel uit. Ook voor Connexxion Taxi Services is verder succes bij de aanbestedingen van cruciaal belang. Voor 2008 verwachten wij een verbetering van het resultaat ten opzichte van De kosten van privatisering komen te vervallen. De onderneming verwacht echter dat de nadelige effecten van een te lage indexering van de omzet niet geheel kunnen worden opgevangen door kostenverlagingen of verlaging van het niveau van de dienstverlening. 21

22 Verslag van de Raad van Bestuur 4.3 Openbaar vervoer De openbaarvervoersactiviteiten van Connexxion worden uitgevoerd door Connexxion Openbaar Vervoer NV te Hilversum, Hermes Groep NV (Weert), GVU NV (Utrecht) en het Nijmeegse Novio NV. De laatste twee bedrijven maken sinds 1 januari 2007 deel uit van de Connexxion Groep. Connexxion richt zich op de uitvoering van openbaarvervoersdiensten over weg en rail in Nederland. Dit betreft regionaal personenvervoer, alsmede stadsvervoer in een aantal grote en middelgrote steden. Zij voert haar diensten uit in opdracht van decentrale overheden: provincies, gemeenten en kaderwetgebieden. De strategie van Connexxion Openbaar Vervoer heeft drie aandachtsgebieden: focus op reizigers en concessieverleners, kostenefficiency en verbetering en vereenvoudiging van processen. Ontwikkeling van de markt De concurrentie in het openbaar vervoer is sterk. Aan de aanbodzijde concurreren drie ondernemingen om de vervoersconcessies. Inmiddels is de contractduur voor verschillende concessiegebieden verstreken, en worden concessies voor de tweede keer aanbesteed. Ondanks de ervaring die de afgelopen jaren met aanbestedingen is opgedaan, moet worden vastgesteld dat de markt nog niet geheel volwassen is. Zo heeft een deel van de eisen in de bestekken betrekking op zaken die niet in het belang van de mobiliteit zijn. Met name bij de in veel bestekken terugkerende eis voor nieuw materieel is dit het geval. Connexxion pleit ervoor dat kwaliteitseisen aan voertuigen worden gesteld in plaats van dat het leeftijdscriterium wordt gehanteerd. Er is sprake van kapitaalvernietiging als bussen moeten worden afgeschreven waarvan de technische levensduur nog lang niet verstreken is. De middelen die hiervoor worden aangewend kunnen voor de reiziger een andere bestemming krijgen, bijvoorbeeld in verdere verbetering van reisinformatie of verhoging van de ritfrequentie. Ondanks deze kanttekening, kan na zes jaar de conclusie worden getrokken dat liberalisering van het personenvervoer geslaagd is voor reizigers en concessieverleners. Het heeft geleid tot hogere kwaliteit tegen fors lagere kosten. Ieder jaar weer wijst de OV Klantenbarometer uit dat de reizigers het meest tevreden zijn in gebieden waarin het vervoer openbaar is aanbesteed. Het is daarom teleurstellend dat de Staatssecretaris in oktober 2007 besloot de wet aan te passen en hiermee de aanbestedingsverplichting voor het vervoer in de drie grote steden niet in te voeren. Organisatie De inbedding van de stadsvervoerbedrijven GVU en Novio in de Connexxion-organisatie is in 2007 gestart. Synergie-effecten door nauwe samenwerking tussen de bedrijfsonderdelen zijn in het verslagjaar gerealiseerd. Begin 2008 vindt verdere organisatorische inbedding plaats. Eind 2007 zijn kostenbesparende maatregelen doorgevoerd in de commerciële organisatie van Connexxion Openbaar Vervoer. Ontwikkeling van de omzet De omzet van Connexxion in het openbaar vervoer (Connexxion Openbaar Vervoer, Hermes Groep, GVU en Novio) voor intercompany correcties bedroeg in ,1 miljoen. De omzet exclusief de nieuwe organisatieonderdelen GVU en Novio bedroeg 629,2 miljoen. In 2006 bedroeg de omzet nog 628,4 miljoen. Een forse omzetdaling was het gevolg van het verlies van de concessies in Limburg en de concessie in Zeeuws-Vlaanderen in Dit verlies kon niet worden gecompenseerd door extra omzet uit de vorig jaar gewonnen concessie Noord en Zuidwest Fryslân. 22