BHUTAN. Snow Leopard Adventures 2015

Transcriptie

1 1 BHUTAN 2015

2 2 INFORMATIE VOOR REIZIGERS NAAR DE HIMALAYA Met dit informatiebulletin vol praktijktips en adviezen kunt u goed voorbereid naar de Himalaya af reizen, waardoor u nog meer zult genieten van een ongetwijfeld bijzondere reis. Wij hopen dat deze informatie uw belangrijkste vragen beantwoordt, maar pretenderen niet hieronder elke vraag te beantwoorden die een deelnemer kan bedenken. Uiteraard beantwoorden wij deze graag telefonisch of per , maar het is ook zeer aan te bevelen om de deelnemersbijeenkomst bij te wonen, waar u uw laatste vragen kunt stellen en bovendien kennis kunt maken met uw tochtgenoten. Wij wensen u hier vast een fijne voorbereiding toe.

3 3 Bhutan - Inleiding De geschiedenis van Bhutan begon - zo zeggen de Bhutanezen - in de zevende eeuw toen de Tibetaanse koning Songtsen Gampo de eerste twee boeddhistische tempels bouwde: Kyichu in de Paro vallei en Jampa in de vallei van Choekhor. Maar de vroege geschiedenis van Bhutan is grotendeels verborgen in een wolk van mythologieën. Het is mogelijk dat het land al 2000 voor Christus bewoond was, maar zekerheid van bewoning van het land bestaat pas vanaf de 9e eeuw. In de 12e eeuw vestigde zich de Drukpa Kagyupa tak van het boeddhisme zich in het land en deze stroming is nog altijd de overheersende stroming. De geschiedenis van het land is ten nauwste verbonden aan die van de diverse kloosterscholen en kloosters. Sinds het begin van de vorige eeuw is Bhutan een koninkrijk, geregeerd door de Wangchuk dynastie in een feodale setting. In 1947 erkende de nieuwe regering van India het land Bhutan als een onafhankelijk land. In 1949 tekenden India en Bhutan het Verdrag voor Vrede en Vriendschap, waarin onder meer in stond dat India zich niet zou bemoeien met de interne aangelegenheden van Bhutan, maar dat de buitenlandse politiek van Bhutan zich zou richten naar het Indiase buitenlandse beleid. Vanaf 1952 begon Bhutan zich langzaam maar zeker uit zijn isolement te ontwikkelen. De vierde koning, Jigme Singye Wangchuk, heeft tegen de zin van de bevolking in, van Bhutan een constitutionele monarchie met parlementaire democratie gemaakt.

4 was een belangrijk jaar: een grondwet, vrije verkiezingen met meer partijen, viering 100 jaar koninkrijk en het kroningsfeest van de vijfde monarch. Dat had allemaal in 2007 plaats moeten vinden, ware het niet dat de hofastroloog bepaalde dat 2007 een ongunstig jaar was. Bhutan is een van de kleinste landen van de wereld. Het land heeft een oppervlakte van km2 en is 300 kilometer lang en 170 kilometer breed. Het ligt ingesloten tussen de twee meest dichtbevolkte landen van de wereld: India, met 1,13 en China met 1,33 miljard inwoners. De officiële nationale taal van Bhutan is Dzongkha. Daarnaast zijn er zo'n twintig dialecten. Ook wordt in bepaalde streken Nepalees gesproken. Het Engels is de taal van het onderwijs. De biodiversiteit is uniek. 73% van het land is bedekt met bos. In het noorden van het land zijn de bergen hoger dan 7000 meter, de hoogste berg, Kula Kangri, is 7553 meter hoog. Het zuidelijke deel van het land ligt lager en heeft een aantal vruchtbare valleien met rivieren die in de Brahmaputra in India uitvloeien. Bhutan is het enige land ter wereld waar het GNH een peiler van het beleid is. GNH, Gross National Happiness, oftewel het Totale Nationale Geluk. Het GNH wordt gemeten aan de hand van de stand van zaken op vier terreinen: goed bestuur, duurzame ontwikkeling, instandhouding van het milieu en de kwaliteit van de cultuur. Het land is verdeeld in twintig dzongkhag s, districten. Ieder district wordt bestuurd door door de Districts Administrator, die dzongdag wordt genoemd. Bhutan is een absolute monarchie, de koning is zowel staatshoofd als hoofd van de regering. Sinds 1998 is de koning echter niet langer de regeringsleider; die functie heeft hij overgegeven aan de eerste minister. Het parlement bestaat uit één Kamer, de nationale assemblee of Tshogdu. Van de 150 leden van de nationale assemblee zijn er 100 gekozen via verkiezingen, 10 zijn religieuze afgevaardigden en 40 leden zijn door de koning benoemd.

5 5 Bevolking Meer dan 90% van de bevolking is voor zijn levensonderhoud afhankelijk van de landbouw. De meerderheid van de bevolking woont in de centrale hooglanden. Ongeveer de helft van de bevolking bestaat uit inheemse Bhutanezen, de Ngalop, die verwant zijn aan Tibetaanse groepen. Andere grote groepen zijn de Lhotsampa uit Nepal en de Sharchop uit Assam. Het bevolkingsaantal is een onderwerp van verhitte discussie, vooral omdat er nog geen zekerheid is over de gevluchte Nepalezen in het oosten van het land. Er zijn schattingen die het bevolkingsaantal stellen op twee miljoen. Maar de nationale volkstelling in 2005 kwam niet verder dan inwoners. Bhutan heeft een jonge bevolking, de helft van de inwoners is jonger dan 23 jaar. Belangrijkste economische sectoren zijn de landbouw, de bosbouw en de waterkrachtenergie. Een nieuwe bron voor harde buitenlandse valuta is het toerisme. De regering probeert met steun van NGO's, bijvoorbeeld de Nederlandse ontwikkelingsorganisatie SNV, duurzaam toerisme te ontwikkelen. Momenteel zijn de inkomsten uit het toerisme nog gering. Communicatie In de steden kun je vanuit openbare telefooncellen naar het buitenland telefoneren. en is mogelijk in internetcafés, soms in postkantoren en in meerdere hotels. De internationale toegangscode voor Bhutan is Voor mobiel bellen kun je het beste contact opnemen met je provider. Eten en drinken Het Bhutanese eten is simpel, maar smaakt uitstekend. Er worden veel hete pepers gebruikt. Het nationale gerecht hemadatsi bestaat uit enkel pepers (hema), die geserveerd worden als groente met een kaassaus er boven op. Het vlees is vrij vet, maar er zijn ook veel vegetarische maaltijden. Vlees en groenten worden in olie en daarna water klaargemaakt. Behalve zout en de pepers bevatten de meeste gerechten geen kruiden. De groenten en het vlees worden gegeten met rijst. Een Bhutanees eet wel een kilo rijst per dag. Het liefst eet men rode rijst, dat is een rijstvariëteit, waarvoor een deel van de rijstkorrel gebruikt wordt en die - bewerkt - een rode kleur krijgt. Soms zit er wat saffraan bij. De rijst wordt gegeten met de rechterhand; men maakt er een balletje van en doopt het in de saus of men combineert het met een stuk vlees of groente. Hotels en restaurants bieden een mix van vegetarische en niet-vegetarische maaltijden aan. Daarnaast wordt er veel kaas gegeten, in het bijzonder kaas van koeiemelk; er is ook kaas van yak-melk. In het noorden van het land eet men het liefst yakvlees en varkensvlees. Appels en paddestoelen worden veel gegeten. Er zijn 400 verschillende soorten paddestoelen. Vlees en vis worden geïmporteerd uit India.

6 6 De meest populaire drank is Bhutanese thee. Er zijn twee soorten thee: seudja, gemaakt met zout en boter, en nadja, thee in de Indiase stijl met melk en suiker. In midden en oost Bhutan wordt veel ara gedronken, een alcoholische drank met een percentage van 20 procent alcohol. Deze drank is gemaakt van maïs, rijst en graan. Feestdagen 17 december is Nationale Feestdag. Op deze dag wordt de troonsbestijging van Ugyen Wangchuck, de eerste koning van Bhutan, op 17 december 1907 herdacht. Er zijn talrijke religieuze festivals door het hele jaar heen. Deze gemaskerde dansfestivals heten tsechu s. De festivals vieren de grote daden van Guru Rinpoche. Guru Rinpoche - zijn eigenlijke naam was Padmasambhava - kwam in de achtste eeuw uit India en introduceerde het tantra boeddhisme. Tantra is een verzameling esoterische teksten, geschreven vanaf de derde eeuw. Guru Rinpoche, ook wel de Geweldige Meester genoemd, stichtte de Nyingmapa religieuze school. Hij wordt beschouwd als de Tweede Boeddha. Alle plaatsen die hij in Bhutan bezocht heeft en waar hij gemediteerd heeft - en dat zijn er heel wat -, zijn bedevaartplaatsen. Alle grote daden van de Geweldige Meester zouden op de 10e van een maand hebben plaatsgevonden. Tshechu betekent ook tiende. Veel dzongs, versterkte burchten, van een stad of dorp hebben op enig moment van het jaar een tshechu, die door duizenden mensen worden bezocht. De mensen komen uit de wijde omtrek en hebben er een paar dagen lopen voor over. De feesten duren tussen de drie en vijf dagen. Tijdens het feest wordt een soort toneelvoorstelling gespeeld, waarbij het goede het kwade overwint; soms worden ook historische gebeurtenissen gespeeld. De twee grootste tshechu s vinden plaats in Paro en Thimphu. Tijdens het festival van Paro wordt de Geweldige Meester, die uit een Lotusbloem is geboren, geëerd. Het festival vindt plaats in april rond de 10e volgens de Bhutaanse kalender. De dansen worden zowel door monniken als door leken uitgevoerd. De tshechu van Thimphu vindt in september plaats. De dansers spelen de mythen en legenden van het Himalaya boeddhisme met veel kleur, muziek en mysterie. Als je geluk hebt, ben je getuige van het uitrollen van een enorme thangka, een grote zijden doek met schilderingen. Op de feesten trekken de mensen hun mooiste kleren aan, inclusief juwelen. Tussen de hoogtepunten door wordt er gepicknickt, waarbij de maaltijd veel vleeswaren bevat en ook de nodige alcoholische drank. Er wordt veel geflirt tussen mannen en vrouwen en de algehele atmosfeer is uitgelaten. Gewoonten en gebruiken Gevoel voor hiërarchie en respect voor superieuren en oudere mensen is een belangrijk element van de Bhutaanse cultuur. Als het religieuze personages betreft komt er nog een flinke portie eerbied bij. Het is in Bhutan onbeleefd om nee te zeggen. Bhutanezen zullen elke vraag positief beantwoorden; als ze het antwoord niet weten, zullen ze een uitvlucht verzinnen. Het getuigt van slechte manieren al te zeker te zijn van jezelf. Een woord als misschien komt vaak voor als je in gesprek bent.

7 7 Erg belangrijk in het contact met Bhutanezen is het geven van een cadeautje. Die cadeautjes mogen echter niet in het bijzijn van de gever worden geopend. Bhutanezen trakteren hun gasten graag op enkele glazen thee of alcoholische drank. Als je voor een etentje wordt uitgenodigd, worden er vooraf enkele drankjes genuttigd. Tijdens het eten wordt er niet geconverseerd, eten is een serieuze zaak. Klimaat Bhutan kent verschillende klimaatzones. Van een hooggebergteklimaat in de bergen tot tropisch in het zuiden. Het klimaat is nogal onvoorspelbaar en kan per plek en van dag tot dag erg verschillen. Het zuiden van Bhutan heeft een tropisch klimaat met een moessonseizoen. Het oosten is warmer dan het westen. In de dalen van Thimphu en Paro is het 's winters overdag 16 C bij helder weer, maar 's nachts vriest het vaak. Het noorden heeft een hard klimaat, met moessonregens in de zomer en pakken sneeuw in de winter waardoor alle wegen naar het centrum van het land geblokkeerd worden. Vanaf eind april steken er vanaf begin van de middag sterke winden op die vol met stof zitten. Ze duren tot een uur of zes. Midden juni komt met de moesson het regenseizoen. Er is overvloedige regenval, het meest in het zuiden. 's Zomers zijn de fluctuaties in temperatuur in het midden van het land niet zo groot, de gemiddelde dagtemperatuur is dan rond de 25 C.

8 8 Gemiddelde temperatuur en hoeveelheid neerslag in de Paro-vallei Maand Gemiddelde temperatuur Neerslag Januari 12 2 Februari 14 7 Maart 17 4 April 20 8 Mei Juni Juli Augustus September Oktober 20 6 November 16 3 December 13 3

9 9 Landschap Bhutan heeft een opeenvolging van drie verschillende landschappen over een afstand van slechts 70 kilometer. In het zuiden, met het tropische klimaat, zie je rijstvelden, bananen- en sinaasappelboomgaarden, vervolgens kom je wat hogerop in het dichte bosgebied dat langzaam overgaat in een alpine-achtig bos om te eindigen in het berggebied, waar de yaks grazen en waar alleen wintergraan kan groeien. Bhutan is een natuurparadijs.de bevolking woont - in nauw contact met de natuur - diep verborgen in de oksels van de Himalaya. Het unieke ecosysteem bevat 5400 florasoorten, zo'n 770 vogelsoorten, 50 rododendronsoorten en een verbazingwekkende variëteit medicinale planten en orchideeën. Wat de fauna betreft, die is ook bijzonder veelsoortig (160 soorten), ook al omdat de Bhutanezen om religieuze redenen noch jagen noch vissen. Non-theïstische) Religie De officiële religie is het Mahayana boeddhisme dat door ongeveer 75% van de bevolking beleden wordt. De andere grote godsdienst - die door ongeveer 25% van de bevolking beleden wordt - is het hindoeïsme. Het boeddhisme wordt vaak een non-theïstische religie genoemd. Dit houdt in dat goden geen dominante positie innemen binnen het geloof. Het bereiken van verlichting staat centraal binnen het boeddhisme. De goden van de boeddhisten zijn geen scheppers of onsterfelijke wezens. Ze kunnen zelf niet verlicht raken omdat ze niet genoeg lijden. Sommigen vinden het daarom vreemd dat het boeddhisme toch een religie wordt genoemd, omdat onze algemene opvatting van religie toch een geloofsovertuiging inhoudt waarbij een god of goden centraal staan. Bhutan heeft een geestelijk leider, de Je Khempo - de enige persoon naast de koning die een oranjegele hoofddoek mag dragen - die voorgedragen wordt door de kloosteroversten en benoemd door de koning. Hij adviseert de overheid op vele terreinen. Monniken zijn gespecialiseerd in het maken van mandala's. Een mandala is een mystiek diagram. In het midden is een godheid afgebeeld met wie de boeddhistische gelovige zich - na het afleggen van een aantal stappen - wenst te verenigen. De meeste mandala's zijn geverfd op een katoenen doek en bestaan uit cirkels en vierkanten. Het Tantra boeddhisme gelooft dat alle mensen zich reïncarneren, dit als gevolg van hun daden in het verleden, ook wel karma genoemd. Alle mensen streven naar Verlichting. Als mensen dit stadium bereiken, betekent dit het einde van de reïncarnatiecyclus. Zij zijn dan in de staat van Nirvana, die aan alle lijden een eind maakt. In deze staat heerst het Absolute, ook wel Leegte genoemd waarbij het onderscheid tussen subject en object is opgeheven. Toch erkent het Mahayana boeddhisme en het Tantra boeddhisme een reeks symbolische godheden en potentiële godheden, bodhisattvas genoemd, of te wel toekomstige godheden. Deze verlichte wezens hebben al het stadium van de Verlichting bereikt, maar zien daar vrijwillig van af om weer te reïncarneren in de wereld van de mensen ten einde hen te helpen.

10 10 De woorden van Boeddha liggen niet alleen vast in de geschriften, de sutra s, en in de leefregels voor monniken, de vinaya, maar ook in de tantra s, esoterische geschriften die alleen begrepen kunnen worden met hulp van een priester, lama genoemd. De religieuze praktijk bestaat uit rituelen zoals het reciteren van mantra's, prostraties (het vooroverliggend op de knieën voorwaarts bewegen) en het maken van mandala's, die gebruikt worden om te mediteren. Een chorten, een religieus monument om te offeren, ook wel stupa genaamd, meestal met gebedsvlaggen en soms met gebedswielen, symboliseert de geest van Boeddha en is daarom heilig. Als je eromheen loopt dien je tegen de klok in te lopen. Als je een tempel, dzong of ander religieus betreedt, dien je netjes gekleed te zijn. Als je praat doe het dan zachtjes. En vergeet niet je schoenen uit te trekken en hoofdbedekking af te doen. 1. Voor de reis De combinatie van de dikwijls drukke dagen voor vertrek, de vermoeiende reis, de vele indrukken in Delhi of Kathmandu en een trektocht in de Himalaya vergen veel van uw conditie. Het is belangrijk van te voren te beseffen, dat een trektocht in de Himalaya de nodige inspanning en doorzettingsvermogen vraagt. Tijdens de vaak wekenlange trektocht moet alle westerse luxe en comfort worden achtergelaten. In overleg met Snow Leopard heeft u zorgvuldig een trektocht gekozen van een bepaalde moeilijkheidsgraad. De moeilijkheidsgraad geeft aan wat er van u wordt verwacht. Het is heel wat prettiger om op stap te gaan met krachtreserves dan om na enkele dagen te merken dat u te hoog heeft gegrepen. Bereid u zich daarom goed voor; dit kan voorkomen dat de vakantie uitloopt op een teleurstelling.

11 11 2. Moeilijkheidsgraad Hieronder volgt een globale verduidelijking van de door Snow Leopard gehanteerde moeilijkheidswaardering van 1 tot en met 5. Misschien ten overvloede, maar het is belangrijk hier op te merken dat iedere tocht boven de 3500 meter bij ongunstige omstandigheden zwaarder kan worden dan in de omschrijving is vermeld. Onderstaande opsomming geldt voor normale omstandigheden. Niveau 1: Maximaal tweemaal 3 uur wandelen per dag in een rustig tempo. Per halve loopdag is geen grotere stijging dan 500 meter. De tocht komt niet boven de 3500 meter en de paden zijn duidelijk en goed begaanbaar. Niveau 2: Het looptempo ligt iets hoger en een uur langer lopen mag geen probleem zijn. De stijging per halve dag is doorgaans niet meer dan 700 meter. Het hoogste punt van de tocht komt niet boven de 4000 meter. Bij graad 2 kunnen de paden soms wat lastiger begaanbaar zijn. Niveau 3: Het terrein kan ruig zijn en het lopen vermoeiend, met name in de hogere en afgelegen regionen. De route loopt soms over passen van 5000 meter. De kampplaatsen liggen onregelmatig verspreid, waardoor het mogelijk is dat deze pas laat op de dag worden bereikt. Niveau 4: Zware trektochten die deels de paden verlaten en waarin bijvoorbeeld een vergletsjerde pasovergang kan zitten. U moet bij sommige tochten om kunnen gaan met pickel en stijgijzers. Lange vermoeiende dagen met 8 of meer loopuren kunnen voorkomen.

12 12 Niveau 5: Deze tochten zijn zware (klim)trektochten, vaak met de mogelijkheid een hoge top te beklimmen. Kennis van alpiene technieken en een goede conditie zijn eisen die worden gesteld. Mentaliteit en doorzettingsvermogen kunnen echter onder slechte omstandigheden minstens net zo belangrijk zijn. 3. Reisdocumenten en geld Als reiziger moet u zelf zorgen voor: Een geldig paspoort. Het paspoort moet op het moment van vertrek uit Bhutan nog minstens 6 maanden geldig zijn. Een reisverzekering. Snow Leopard Adventures stelt een afdoende reisverzekering met werelddekking verplicht (zie reisvoorwaarden). Indien u een verzekering heeft afgesloten, wordt u verzocht een kopie van de polis in te leveren. Voor beklimmingen die de gebaande paden verlaten (niveau 5), adviseren wij u dringend om een bergsport-verzekering (via de Nederlands Klim- en Bergsportvereniging of andere verzekeraar) af te sluiten. Geld. De Bhutanese Ngultrum kan alleen ter plekke worden gewisseld. U kunt het beste Traveller s Cheques in Amerikaanse dollars meenemen. Het is altijd handig om extra dollars in kleine coupures mee te nemen. (Tenminste voor de luchthavenbelasting $ en persoonlijke uitgaven). Een creditcard kan tegenwoordig op steeds meer plaatsen worden gebruikt. Geld opnemen met een kaart blijft onzeker. 1 = 69,6 BTN (Bhutan Ngultrum), koers: januari Vliegticket, indien niet bij Snow Leopard Adventures gekocht. Snow Leopard Adventures zendt u (indien niets anders is afgesproken) toe: Vliegticket (per ). Betalingsbewijzen, die u bij aankomst in een hotel of aan de lokale agent moet afgeven. Adreslijst met gegevens uitvoerende agent(en) Evaluatieformulier N.B.: Indien u één week voor de vertrekdatum niet alle documenten in huis heeft, dient u direct contact op te nemen met het kantoor. Snow Leopard Adventures is niet aansprakelijk voor problemen en/of kosten welke ontstaan door het (te) laat doorgeven dat reisdocumenten niet goed of niet volledig zijn aangekomen.

13 13 4. Wat mee te nemen (primair gericht op trektocht) Onderstaand overzicht is slechts een richtlijn. U bepaalt uiteindelijk zelf wat u meeneemt. waterafstotende grote sporttas of plunjezak voor uw bagage (dag)rugzak, de grootte is afhankelijk van de trektocht goed ingelopen berg (wandel)schoenen gymschoenen of slippers, reserveveters ondergoed (ook lang), thermisch ondergoed is warm, lichtgewicht, vlug droog en draagt prettig voldoende wandelsokken en eventueel ondersokken trekkingbroek en eventueel joggingbroek (ook als extra ondergoed of pyjama te gebruiken). (over)hemden, t-shirts korte broek of bermuda (de zgn. afrits -broeken bieden het voordeel van kort en lang ineen) dunne trui warme trui en/of fleece-jack jack (ademend, wind- en waterdicht, bijv. Gore-Tex) overbroek (wind- en waterdicht) eventueel een extra slaapmatje (Therm-a-Rest o.i.d) wanten en/of handschoenen, muts en shawl slaapzak (eventueel lakenzak) veldfles (1-1,5 liter) toiletspullen eventueel zwemkleding (dames liefst een badpak) handdoek en washandje zonnebrandcrème, lippenbescherming (hoge factor) zonnebril, zonnehoed of pet, eventueel halsdoek zakmes Pasfoto s (4x) voor het visum lucifers en/of aansteker goede zaklantaarn (hoofdlamp) met reserve-batterijen (papieren) zakdoeken rol wc papier sporttape, handig voor reparaties van tenten en kleren, zelfs van schoenen

14 14 rolletje touw (kan ook als waslijn worden gebruikt), knijpers een paar grote (veiligheids)spelden plastic zakken (niet te klein) die dienst kunnen doen als waszak, om spullen in te stoppen als het gaat regenen of om op te zitten snoepgoed voor tijdens het lopen (pinda s, gedroogd fruit, chocolade, drop, muesli-repen, etc.) voor hoge passen gamaschen, sneeuwbril, ed. reservebril en/of lenzen reisapotheek (zie verder bij punt 6) Prachtige kampplaatsen Voor deelnemers die een hoge top of bergpas gaan beklimmen (niveau 5) geldt eveneens onderstaand aanvullend overzicht: gletsjerbril en sunblock crème stijgijzervaste bergschoenen (liefst kunststof i.v.m. bevriezingsrisico) stijgijzers pickel telescopische skistokken (met name in afgelegen, padloze gebieden of bij minder sterke knieën) klimgordels (zit en borst) karabiners (2x schroef, 2x normaal) hulptouwtjes en schlinges aluminium reddingsdeken eventueel bivakmuts eventueel donsjack eventueel bivakzak eventueel jumar-stijgklem

15 15 5. Ziektes en het voorkomen hiervan Voor Bhutan geldt geen vaccinatieplicht, maar het wordt aangeraden om u toch tegen de volgende ziektes te laten vaccineren: Tyfus (3 jaar geldig), DTP (10 jaar geldig), en Hepatitis A (1 jaar geldig). Na een herhalingsprik binnen anderhalf jaar ruim 15 jaar geldig. Aanbeveling: Hepatitis B. Bij De Reisdokter of uw plaatselijke GG&GD kunt u informatie inwinnen over de benodigde vaccinaties. De Reisdokter: 0900-REISDOKTER. Daarnaast adviseren we de deelnemers op de hoge en Alpiene trektochten een medische controle te laten doen. Malaria komt bijna niet voor in Bhutan. Eventueel kan malariaprofylaxe ingenomen worden, wanneer gedurende de moessonperiode (zomer) de laagvlakte (<1300 meter) wordt bezocht. Bloedzuigers komen in Bhutan alleen voor tijdens de moessontijd en vlak daarna tussen de 2000 en de 3000 meter hoogte. Trek de bloedzuiger nooit los!!! Onvolledige verwijdering kan infectie veroorzaken. Ze laten los door ze met zout te bestrooien of ze aan te raken met een heet voorwerp (of sigaret). De schoenen met Dettol besproeien werkt preventief! Hoogteziekte is een ongrijpbare aandoening die zelfs dodelijk kan zijn. Toch is het geen echte ziekte. De symptomen (zoals hoofdpijn en misselijkheid) zijn aanpassingsstoringen van het lichaam, dat enkele dagen tot weken nodig heeft om aan een bepaalde hoogte te wennen. De symptomen kunnen weliswaar bestreden worden, maar door deze bijwerkingen te vertroebelen kunt u niet meer zien hoe ernstig de situatie is. Als u ondanks een zorgvuldige acclimatisatie onverhoopt toch hoogteziek mocht worden, is dé beste oplossing afdalen, en wel snel! Tijdens elke trektocht op hoogte wordt een aantal dagen ingelast om aan de hoogte te wennen. Korte dagen of zelfs rustdagen binnen een trektocht zijn dan ook vaak van groter belang dan menigeen denkt! Elk menselijk lichaam heeft dan de mogelijkheid zich aan te passen aan hoogte. Last van de hoogte openbaart zich in eerste instantie (meestal s nachts) met de volgende symptomen: hoofdpijn, misselijkheid, gebrek aan eetlust en slapeloosheid of juist het tegendeel: slaperigheid. Deze symptomen zijn vervelend, maar hoeven zeker niet tot ernstige hoogteziekte te leiden. Bij braken of aanhoudende/toenemende hoofdpijn verkeert de hoogtezieke in het tweede stadium van hoogteziekte. Afdalen is nodig om een ernstige vorm van AMS (Acute Mountain Sickness) te voorkomen. Indien deze ernstige vorm optreedt, is het meestal bij die tochten, die zich snel naar grote hoogte (>4500m) begeven en tijdens expedities. Tijdens het derde (acute) stadium van hoogteziekte heeft het slachtoffer al veel voortekens genegeerd en had al moeten zijn afgedaald. Vochtophopingen in de hersenen (HACE) en longen

16 16 (HAPE) kunnen binnen enkele uren dodelijk zijn doordat hersenfuncties uitvallen of het slachtoffer verdrinkt in het vocht. Ondanks vele onderzoeken is er nog steeds geen medicijn tegen hoogteziekte uitgevonden. Eventueel kunt u preventief diamox slikken (zie 6. Reisapotheek) Dit vochtuitdrijvingsmiddel (een plaspil) heeft als bijwerking dat u sneller kunt ademhalen, maar zorgt er ook voor dat u nog meer vocht kwijtraakt dan u gewoonlijk al op hoogte verliest. Wanneer u Diamox slikt zult u dus extra moeten drinken. Enige nuttige wenken en tips m.b.t. de gezondheid: -Drink in de tropen geen ongekookt water (wel uit flessen mineraalwater), eet alleen zelf geschild fruit en geen ijs. Thee drinken is bijna altijd veilig. -Drink veel op grote hoogte. Vooral bij veel transpireren moet daarop goed gelet worden (ca. 1 liter per dag per 1000 m hoogte). -Blijf alert op de eerste symptomen van hoogteziekte: hoofdpijn, misselijkheid, gebrek aan eetlust en slapeloosheid -In gebieden waar veel muggen zijn, met name beneden de 1300 meter, zo mogelijk een klamboe gebruiken en s avonds armen en benen bedekken. Onbedekte lichaamsdelen insmeren met een goede jungle-oil met het ingrediënt DEET. -Houd bij routes boven de 3500m een rustig tempo aan, laat het lichaam aanpassen aan de omstandigheden en hoogte. Yaks, de lastdieren in de Himalaya

17 17 6. Reisapotheek De trekkingorganisaties waarmee Snow Leopard samenwerkt geven een medicijnen- en EHBO-set mee voor de lokale begeleidingsgroep (staf, gids, etc.). Deelnemers dienen zelf een medicijnen- en EHBO-set mee te nemen. Een aantal medicijnen in deze set, moet door een (huis)arts worden voorgeschreven. Deze arts blijft voor de verstrekking en het gebruik van de medicijnen verantwoordelijk. Hieronder volgt een advies voor de inhoud van uw reisapotheek. Bij vaccinerende instanties is het handige en handzame boekje Hoe blijf ik gezond in de tropen verkrijgbaar en van Snow Leopard heeft u bij bevestiging van uw reis de folders Verre reizen & gezondheid deel 1 en 2 ontvangen. Inhoud reisapotheek: Verbandmiddelen snelverband (12 * 12 cm) voor grote bloedende wonden steriele gazen (5 * 5 cm) voor het afdekken van wondjes Hansaplast pleisters Leukoplast of sporttape (5 cm), voor het vastplakken van verband, het afplakken van blaren, etc. hydrofiel elastische zwachtel (5 cm) ideaalzwachtel (8 cm) voor verstuikingen mitella voor luxaties of breuken arm/schouder verbandwatten schaartje pincet veiligheidsspelden tekentang betadine jodiumoplossing ter desinfectie van snij- en schaafwonden Eventueel: - pakje steri-strips voor dichtplakken van kleine wonden - unitule of betadine-jodiumgazen (10 * 10cm, apart verpakt) voor brand- en schaafwonden, hecht niet aan de wond - Spenco second skin (of vergelijkbaar) voor blaren N.B.: Goede zonnebrandcrème en lippenstift met hoge beschermingsfactor niet vergeten Medicijnen (zonder doktersrecept verkrijgbaar) pijnstillers Paracetamol of aspirine jeuk-insectenbeet Azaron diarree ORS (Oral Rehydration Salt) Norit, Diacure, Imodium Tannalbumine tabletten: 1 tablet om de 2 uur tot de diarree stopt verkoudheid: Otrivin neusspray Medicijnen (alleen op doktersrecept verkrijgbaar) sterkere pijnstillers: Diclofenac, 50mg (3 x daags 1 tablet) Brufen, 400mg (maximaal 4 x daags 1 tablet) diarree: Reizigersdiarree wordt meestal veroorzaakt door een E.-Coli bacterie en kan enkele dagen aanhouden. U kunt imodium capsules innemen (2 capsules in één keer, daarna om de twee uur 1 capsule tot de diarree stopt), maar dit is niet strikt noodzakelijk. Ernstige diarree met koorts of langer durend dan

18 18 48 uur, of diarree gepaard gaande met bloed en slijm kan behandeld worden met antibiotica: ciprofloxacine, 250mg, 2 x daags 1 tablet of cotrimoxazol (bactrimel), 960mg, 2 x daags 1 tablet gedurende 3-5 dagen. N.B. 1: Breiïge diarree, die pas na enige (> 3) weken optreedt is meestal het gevolg van een Giardiainfectie. Aanbevolen kuur: Flagyl (Metronidazol) 3 x daags 1 tablet van 500mg gedurende 5 dagen. N.B. 2: Bij ernstige problemen altijd z.s.m. een arts raadplegen! Neusbijholte-ontsteking: Amoxicilline (Clamoxyl), 4 x daags 500mg of 3 x daags 750mg gedurende 7 dagen. Blaasontsteking: Amoxicilline of Cotrimoxazol Hoogteziekte: Preventief kan eventueel diamox worden geslikt. Beginnen 2-3 dagen voor aankomst op grote hoogte (>3500m) met 1 x daags 500mg of 2 x 250mg. 7. De vliegreis Het gewicht van de bagage die u voor de intercontinentale reis incheckt, mag maximaal 20kg bedragen. Verder is één stuk handbagage toegestaan (8kg, 30 x 40cm). Het is handig, zowel tijdens de reis als tijdens de trektocht, uw spullen in een plunjezak of grote sporttas te vervoeren. Snow Leopard verkoopt grote, stevige waterafstotende tassen: 35,00 per stuk (indien op voorraad). Neem waardevolle spullen als camera s, geld, reispapieren en eventuele medicijnen altijd mee in uw handbagage. Een zakmes, andere steekwapens, batterijen etc. mogen niet mee in de handbagage. Deze worden bij de security-check in beslag genomen. Het is verstandig om uw bergschoenen aan te trekken tijdens de reis. Mocht er iets met de bagage gebeuren, dan heeft u in ieder geval uw ingelopen bergschoenen. De rest kan altijd ter plekke worden gekocht. De luchthavenbelasting in Paro dient u zelf te betalen: U$ Altijd 4 pasfoto s meenemen!!!

19 19 Boogschieten is de nationale sport van Bhutan 9. Trektocht Algemeen De (trek)tocht begint en eindigt altijd met een busreis of een lokale vlucht per vliegtuig of helikopter. Tijdens de trektocht kunt u bagage tot een gewicht van maximaal 12kg aan een drager afgeven. Bagage die u niet meeneemt tijdens de trektocht, kunt u achterlaten in het bagagedepot van het hotel. Het is handig om uw spullen in een waterafstotende sporttas of plunjezak te laten vervoeren. Gebruik hiervoor liever geen rugzak, want de dragers binden de spullen stevig bij elkaar, waardoor een rugzak kapot zou kunnen gaan. Bij het beginpunt worden naast uw persoonlijke bagage alle lasten (waaronder tenten, matjes, het eten, én de uitrusting van de begeleidingsploeg) verdeeld over de dragers. Zelf draagt u slechts een (kleine) rugzak waarin bijvoorbeeld een veldfles met (gekookt) water, zonnebrandcrème, warme trui, wind- en waterdicht jack, wc-papier en een fotocamera zitten en natuurlijk uw waardepapieren. Goed ingelopen schoenen zijn heel belangrijk, maar goede sokken (zonder naden) vergroten het loopcomfort. Eventueel kan men onder de wandelsokken, dunne (stretch) nylon sokjes dragen. Voor de reis uitproberen kan zeker geen kwaad om het beste persoonlijke loopcomfort te bereiken. Een dag op trek ziet er in zeer algemene zin als volgt uit: Wakker worden met een kop thee of koffie, geserveerd in eigen tent. Daarna wordt een wasbakje met warm water voor de tent gezet. We pakken onze eigen spullen in en de tenten worden opgeruimd door de staf Ontbijt Rustig aan op pad Een warme lunch wordt geserveerd Weer op pad Meestal bereiken we tussen 3 en 4 uur s middags het kamp. Thee en koffie met koekjes worden geserveerd en we hebben tijd om uit te rusten of om de omgeving te verkennen.

20 Eettafels staan klaar in de eettent, verlicht door een kerosine- of gaslamp. Een meestal overvloedige maaltijd met thee en koffie na, beëindigt de dag Meestal vroeg naar bed na een lange dag in de buitenlucht. Één van de vele Tsho s, (gletsjer-) meertjes in de bergen Slapen tijdens de trektocht Tijdens de trektocht wordt gezorgd voor tenten en slaapmatjes. Indien u extra slaapcomfort wenst, is het verstandig een eigen slaapmatje mee te nemen. (bijvoorbeeld Therm-a-Rest). U moet zelf voor een slaapzak zorgen. De benodigde kwaliteit van de slaapzak hangt af van de hoogte die de tocht bereikt. Tijdens hoge trektochten is een warme slaapzak natuurlijk belangrijk (-15 ). Een lakenzak in de slaapzak geeft extra isolatie als het koud is, houdt uw slaapzak schoon en is ook te gebruiken als het in de lagere dalen nog warm is. Een tricotpyjama / thermo-ondergoed, of joggingpak is lekker warm s nachts en kan indien nodig overdag als onderkleding worden gebruikt.

21 21 9. Temperatuur Temperaturen tijdens een trektocht of cultuurreis zijn moeilijk aan te geven. Deze hangen sterk af van het seizoen waarin en de hoogte waarop de trektocht plaats vindt. De seizoenen in de Himalaya lopen parallel aan die van Europa; lente en herfst zijn de beste perioden voor het maken van een trektocht. Overdag heerst vaak een aangename temperatuur, maar houd altijd een trui en/of jack bij de hand. Wanneer de zon ondergaat zal het vooral in hogere regionen koud worden. Boven de 3500 meter vriest het s nachts. Een donsjack is tijdens hoge trektochten zeker geen overbodige luxe, ook s nachts kan het extra warmte bieden. Donsjacks zijn eventueel te huur in Kathmandu. Voor de állerhoogste tochten (niveau 4-5) zijn soms kunststof-klimschoenen aan te bevelen. Tijdens perioden dat de trektocht zich op grote hoogte afspeelt is het natuurlijk verstandig om naast een trui, jack en overbroek, ook handschoenen, gamaschen en een muts in de rugzak mee te dragen. 10. Beloning begeleidingsploeg Net zoals u in een goed restaurant na een fijne maaltijd graag iets extra betaalt, is het na een trektocht gebruikelijk -zeker niet verplicht!- de begeleidingsgroep en de dragers iets extra s te geven. Dit kan in de vorm van kleding die u niet meer mee naar huis terug wilt nemen of in financiële zin door het geven van geld. Het is erg moeilijk om exacte normen aan te geven wat betreft de hoogte van fooien. De hier volgende bedragen zijn dan ook slechts een richtlijn en dienen naar eigen financiële draagkracht en gevoel te worden bijgesteld. De hoogte van een bedrag hangt sterk af van de geleverde service door de begeleiding, alsmede van het aantal deelnemers en de lengte van een trektocht. Gemiddeld zal de onderstaande staffel uitkomen op een bedrag tussen USD 25 en USD 45 fooi per deelnemer. Houd er a.u.b. rekening mee als u fooi wilt geven, dat u daarvoor geld in kleine coupures meeneemt. Het laagste bedrag is een voorbeeld voor een 5-daagse trektocht, het hoogste bedrag heeft betrekking op een lange, zware trektocht met hoge pasovergangen. In schema: Sirdar (de gids en hoofdverantwoordelijke) 30 tot 100 US$ per trektocht Hulp-gidsen (Sherpa s) 20 tot 75 idem 1ste kok 30 tot 100 idem 2e kok (indien aanwezig) 25 tot 80 idem keukenjongens 15 tot 50 idem drager voorman 25 tot 75 idem dragers/yakdrijvers 10 tot 20 per week N.B.: Bij dragers is per week vermeld, omdat dragers soms niet de gehele tocht meemaken. Valuta koers (jan 2015): 1 euro = 69,6 Bhutan Ngultrum

22 Milieu-aspecten Het doel van Snow Leopard Adventures is vele mensen op verantwoorde wijze van de wonderschone natuur en cultuur in de Himalaya te laten genieten. Een eerste uitgangspunt daarbij is, dat het milieu zo min mogelijk schade wordt aangedaan. In de drukke trekkinggebieden, waar de toeristen in lodges slapen en waar het eten vaak op houtvuren wordt bereid, zijn de gevolgen van de ontbossing zeer ernstig. Snow Leopard Adventures heeft met agenten in de Himalaya de volgende afspraken gemaakt met betrekking tot het verantwoord uitvoeren van trektochten: Er wordt geen hout gekapt om op houtvuren uw maaltijden te bereiden. Het eten en water wordt gekookt op kerosinebranders. De brandstof wordt tijdens de tocht meegedragen door extra dragers. Uiteraard is dit van invloed op de prijs van een trektocht. Alle biologisch afbreekbare materialen worden verbrand of diep begraven, zoals bijvoorbeeld het keukenafval. Alle niet biologisch afbreekbare materialen die onderweg zijn gebruikt worden mee terug genomen naar Kathmandu. De kampplaats wordt opgeruimd en netjes achtergelaten, zodat vrijwel niet te zien is dat er is gekampeerd. De deelnemer kan ook zelf nog een milieu-steentje bijdragen: Neem oude, lege batterijen mee terug naar Nederland. Een verantwoorde verwerking van afval is zelfs in de hoofdstad onbekend. Gooi geen afval neer, maar neem het mee naar de kampplaats. Verbrand of begraaf wc-papier als u buiten de toilettent uw behoefte hebt gedaan. Pluk geen planten of bloemen. 12. Ziekte of ongeval Natuurlijk gaan we er vanuit, dat er tijdens de vakantie niets ernstig gebeurt. Het is echter nooit uit te sluiten. Er kunnen oorzaken zijn die leiden tot het afbreken van een verre reis. Deze oorzaken kunnen de deelnemer tijdens de reis zelf betreffen, maar kunnen ook te maken hebben met omstandigheden thuis. Indien een deelnemer tijdens een trektocht iets overkomt, of noodzakelijkerwijs naar huis terug moet keren, zal er alles aan gedaan worden de persoon in kwestie zo snel mogelijk vanuit de bergen te evacueren en indien nodig te repatriëren. Aan dit soort evacuaties (bijvoorbeeld per helikopter) en repatriëringen zijn hoge kosten verbonden. Daarom stelt Snow Leopard om problemen te voorkomen - een afdoende reisverzekering die de kosten voor evacuaties en repatriëringen vergoedt, verplicht.

23 23 Alle kosten zullen in eerste instantie waar mogelijk- worden voorgeschoten door de agent ter plekke. Hoewel het in zo n vervelende situatie wat onaardig overkomt, wordt echter iedere deelnemer die uit de bergen is geëvacueerd gevraagd om een document te ondertekenen waarop staat dat de deelnemer zelf alle door de agent ter plekke gemaakte kosten zal vergoeden. Voordat u het land verlaat dient u deze kosten terug te betalen (cash/creditcard) aan onze agent. U kunt de gemaakte kosten uiteraard later verhalen op uw reisverzekering in Nederland. 13. Belangrijke adressen, telefoon- en faxnummers: Snow Leopard Adventures Waldorpstraat 15 H 2521 CA Den Haag Holland Tel: Fax: info@snowleopard.nl Noodnummer: