Sport en revalideren. Sportloket. Sportcentrum. Testcentrum Topsport. Kenniscentrum. Inspireren, motiveren, excelleren

Transcriptie

1 Sport en revalideren Sportloket Sportcentrum Testcentrum Topsport Kenniscentrum Inspireren, motiveren, excelleren

2 Alles op het gebied van aangepast sporten onder één dak. Waarbij wetenschappelijk onderzoek onlosmakelijk verbonden is met de sportpraktijk. Dat is het Centrum voor Aangepast Sporten Amsterdam Reade (CASA Reade). Van sporten tijdens de revalidatiebehandeling en sporten als actieve leefstijl tot en met prestatie- en topsport op Paralympisch niveau. Kortom, een centrum voor iedereen met een fysieke beperking en/of chronische aandoening die actief wil blijven sporten of op zoek is naar een passende sportactiviteit in de eigen omgeving. En voor topsporters en talenten die hun prestaties willen verbeteren. Sport heeft een gunstige invloed op de gezondheid en kwaliteit van leven. Uit onderzoek blijkt dat de gezondheidswinst voor mensen met een fysieke beperking en/of chronische aandoening vele malen groter is dan voor validen, doordat klachten niet verergeren of zelfs verminderen. Sport heeft ook een belangrijke sociale functie, omdat het sociaal isolement kan voorkomen. CASA Reade helpt een actieve leefstijl te realiseren, met een goed sportaanbod dat aansluit bij individuele mogelijkheden en wensen. Sport levert behalve gezondheidswinst overigens ook economische winst op. Winst wordt allereerst behaald door beperking van medische kosten, maar ook door het terugdringen van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Naast sport als onderdeel van de zorgbehandeling en sport als actieve leefstijl, is de omvang van het prestatiegericht sporten met een fysieke beperking de laatste jaren hard gestegen. Bij de Paralympische Spelen gaat het allang niet meer alleen om meedoen, maar ook om de medailles. Talentontwikkeling en prestatieverbetering zijn daarom aspecten waar steeds meer aandacht voor komt, zowel in de sportpraktijk als in de wetenschap. Wat zijn mijn sportmogelijkheden? Wat mag ik wel, wat mag ik niet? Hoe en waar vind ik een passende sportactiviteit in de buurt? Kan ik sporten tijdens mijn zorgbehandeling? Waar kan ik terecht met vragen over aangepast sporten? Hoe kan ik mijn sportprestaties verbeteren? CASA Reade geeft antwoord op al deze vragen en biedt een breed scala aan doelgerichte activiteiten. Christof Smit, revalidatiearts Voorwoord

3 Sport en revalideren Uitdagend, ontspannend en mogelijk Sport is een belangrijk onderdeel van het revalidatieproces en heeft daarom een vaste plaats in veel revalidatieprogramma s. Het draagt onder andere bij aan het verbeteren van de conditie en kan tevens een belangrijke rol spelen in het algemeen welbevinden. Al in een vroeg stadium van het revalidatieproces bij Reade vindt er een sportintakegesprek plaats. Tijdens dit gesprek inventariseert een sporttherapeut het sportverleden, de sportwensen en de sportmogelijkheden en -belemmeringen. Aan de hand hiervan stelt de sporttherapeut een programma op dat onderdeel wordt van het totale (multidisciplinaire) revalidatieplan, onder leiding van de revalidatiearts. Tijdens het sportprogramma kan worden kennisgemaakt met een grote verscheidenheid aan sporten zoals zwemmen, aquajoggen, basketbal, badminton, fietsen, golf, handboogschieten, (tafel)tennis en yoga. De meeste sporten kunnen zowel staand als vanuit een rolstoel worden beoefend. Ook zijn er allerlei hulpmiddelen aanwezig om belemmeringen tijdens het sporten zo veel mogelijk weg te nemen. Naast het sporten als middel om conditie, kracht en coördinatie te verbeteren, komen ook aspecten aan bod zoals het opbouwen van zelfvertrouwen, het bepalen en verleggen van grenzen en het zoeken naar een juiste balans ten aanzien van belastbaarheid. Cor (53) revalideerde ruim een half jaar bij Reade na een herseninfarct. Hierdoor kampte hij met een neglect en uitvalverschijnselen aan de linkerzijde van zijn lichaam. Als klinisch revalidant kreeg hij sport standaard in het behandelprogramma. Zoals fietsen, badminton en tafeltennis. Hij vertelt: Waarom ik hiervoor heb gekozen? Dit is in overleg met en op advies van de sporttherapeute gedaan. Met mijn beperkingen boden sporten als badminton en tafeltennis veel uitdagingen, terwijl ze toch mogelijk waren zonder al te veel aanpassingen. Bij beide activiteiten heb je maar één tegenstander in het spel en dus blijft het vrij overzichtelijk als je net als ik een neglect hebt. Bij het fietsen op de hometrainer was er wel een kleine aanpassing nodig. Hierbij kreeg ik een strakke elastische band over mijn bovenbenen zodat het naar buitenvallen van mijn benen en knieën werd voorkomen. De sporten bieden op een ontspannen manier afleiding, terwijl ze tegelijk bijdragen aan het revalidatieproces, vervolgt Cor. Ik heb erg van het sporten genoten, mede dankzij de vier vaste sporttherapeuten van Reade. Reade heeft een uitgebreid netwerk van sportverenigingen en -bonden waarmee intensief wordt samengewerkt. Als gevolg van deze samenwerking worden er regelmatig clinics binnen en buiten Reade verzorgd. Hierdoor kunnen revalidanten kennismaken met een divers sportaanbod en wordt de overstap naar een vereniging laagdrempeliger. De sporttherapeut begeleidt, waar nodig, cliënten naar een passende sportactiviteit buiten het revalidatiecentrum (bij voorkeur in de eigen omgeving) en adviseert over eventuele noodzakelijke sportaanpassingen. De sportactiviteiten worden aangeboden in de sporthal, het verwarmde zwembad met een in hoogte verstelbare bodem en lift, de tuin van Reade en het aangrenzende Vondelpark. Aanmelden kan met een verwijzing van de revalidatiearts. Sport en revalideren Sporttherapie, sportstimulering en sporttoeleiding

4 Sportloket Sportloket wijst de weg Het Sportloket helpt bij het vinden van een passende sportactiviteit in de eigen woonomgeving en bij het behouden van een actieve leefstijl. Ook geeft het loket dagelijks sportadvies op maat en beantwoordt het vragen over aangepast sporten in het algemeen. Het Sportloket fungeert als een makelaar tussen de zorg en het sportaanbod buiten de zorg. Voordat een sportconsulent een advies over de sportmogelijkheden kan geven, vindt er een uitgebreid intakegesprek plaats. De uitgangspunten daarbij zijn normaal wat normaal kan en speciaal wat speciaal moet. Binnen een jaar neemt de consulent diverse keren contact op voor het geven van vervolgadvies, het beantwoorden van vragen en eventuele vervolgondersteuning bij de sportactiviteit. Met dit zogenaamde counselingtraject helpt het loket actief bij het behouden van de ingezette actieve leefstijl. Aan de financiering van het Sportloket dragen meerdere partijen een steentje bij, waardoor de dienst kosteloos kan worden aangeboden. Sportloket wordt mogelijk gemaakt door Pfizer, de gemeente Amsterdam en Gehandicaptensport Nederland. Na het breken van haar enkel kon Wendy (52) enkele maanden niet sporten. Vervelend, want bewegen is goed. Zeker als je net als zij ook last hebt van knie-artrose. Via haar therapeut kwam ze in contact met het Sportloket van CASA Reade. Na een intake bleek dat, zodra haar enkel gipsvrij was, ze welkom was bij Reade. In het verwarmde zwembad kon ze vervolgens met weinig belasting toch haar oefeningen doen. Het Sportloket wees me de weg, zegt Wendy. Al na een week kon ik in het zwembad terecht. De oefeningen in het verwarmde water waren goed voor mijn enkel en mijn knie. Ik was blij dat ik weer meer kon bewegen, ook al kon ik in het begin bijna geen kracht zetten. Maar dat verbeterde snel. Na twee maanden kon ik ook weer goed meedoen met de oefeningen in het reguliere behandelprogramma voor mijn knie-artrose. En het zwemmen is me zo goed bevallen dat ik dat ben blijven volhouden. Ik zwem nu vrij bij SportPlaza Mercator. Aanmelden kan via I of via het aanmeldformulier van de Reade-arts. Sportloket Sportstimulering, sporttoeleiding en sportcounseling

5 Speciale programma s Special Heroes Dit is een landelijk sportstimuleringsproject om leerlingen van 6 tot 19 jaar binnen het speciaal onderwijs te laten zien en ervaren hoe leuk sport en bewegen kan zijn. Afhankelijk van de wensen van de school en de leerling worden sport- en beweegactiviteiten aangeboden. Van voetbal tot hockey, van atletiek tot korfbal en van dansen tot boogschieten. Alles is mogelijk! Meer informatie is te vinden op, I Herstel & Balans Een revalidatieprogramma voor mensen met kanker. Het programma richt zich op het verminderen van en het leren omgaan met restklachten zoals vermoeidheid, pijn, angst en neerslachtigheid. De kwaliteit van leven verbetert daardoor aanzienlijk. Er wordt gewerkt aan de conditie met fitnesstraining en groepssport. Ook wordt ingegaan op onderwerpen die met kanker te maken hebben, zoals omgaan met angst, weer aan het werk gaan en voeding. Deelnemers hebben in Herstel & Balans veel steun aan het contact met lotgenoten. Vragen? Mail dan naar E herstelenbalans@reade.nl. Zwemeducatie Reade Zwemles is leuk en leerzaam. Dat leert dit unieke programma kinderen met een beperking en/of chronische ziekte. Ze kunnen zo hun A-, B- of C-diploma halen. De lessen worden in kleinschalig groepsverband gegeven, waardoor er voor iedereen veel individuele aandacht is. Het afzwemmen vindt plaats in het Ronald McDonald Centre Amsterdam. Sportcentrum Het Sportcentrum is gespecialiseerd in sportmedische begeleiding. Het moderne centrum is gevestigd in Amsterdam West en biedt een breed scala aan fitness, zaal- en zwemprogramma s voor volwassenen, jongeren en kinderen met een fysieke beperking en/of chronische ziekte. Begeleiding vindt plaats op individueel niveau of in groepsverband, afhankelijk van de wens. Uitgangspunt is dat iedereen op zijn eigen niveau in een veilige en prettige omgeving kan sporten. Enerzijds fungeert het Sportcentrum als springplank naar een sportactiviteit in de eigen omgeving. Anderzijds is het een vaste plek voor mensen die behoefte hebben aan deskundige, sportmedische begeleiding in een veilige omgeving. Sporten op een prettige en verantwoorde manier Ik heb dichte benen en in 2008 kreeg ik een hartaanval. Daarom sport ik vijf keer per week bij het Sportcentrum, zegt Rinus (63). Dat houdt mijn bloedvaten open. Na mijn revalidatie in het ziekenhuis ben ik meer gaan bewegen. Bij Reade. Het begon met fitness onder begeleiding. In de zaal wordt goed op je gelet en je krijgt waardevolle adviezen van sportbegeleiders. Bewegen werd steeds leuker. Ook omdat je in een omgeving bent met mensen als jezelf. Toen mijn sportbegeleider startte met het programma Hart in Beweging, ben ik dat ook gaan doen. Inmiddels loop ik hard, doe ik aan aquajogging en badmintonnen en tafeltennissen we met een leuke club. Sporten bij Reade heeft me goed geholpen. En is, door de saamhorigheid, ook erg gezellig. Structureel aandacht voor bewegen Sietske de Weers is bewegingsagoog bij Reade en een van de regionaal projectleiders van Special Heroes: Zo n twee jaar geleden is in Noord-Holland de samenwerking ontstaan tussen de landelijke initiatiefnemers van Special Heroes en Reade. Met succes! Inmiddels zijn al 22 basisscholen voor chronisch zieke kinderen of kinderen met een beperking, gehoor-, spraak- en taalstoornissen in deze regio actief betrokken in het programma. Hoe de bewegingsactiviteiten worden ingepast in het lesprogramma is heel divers. Special Heroes kan ingepast worden binnen de reguliere lestijd, als terugkerend traject of als projectweek, of juist georganiseerd worden als buitenschoolse activiteit; een kwestie van maatwerk en goed overleg. We zien in ieder geval dat veel scholen het programma al in het jaarplan opnemen. Mooie opsteker Beweging is heel belangrijk voor de jeugd en de mogelijkheden daartoe zijn voor kinderen in het speciaal onderwijs nu eenmaal beperkter. Slechts één op de vier kinderen die dit onderwijs volgen voldoet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. Vandaar ook dat de gemeente Amsterdam sinds kort een combinatiefunctionaris aan Reade heeft gekoppeld die zich 32 uur per week met dit project kan bezighouden. Een geweldige erkenning van onze inspanningen tot nu toe. Nu kunnen we er echt voor zorgdragen dat er een structurele koppeling komt tussen de sportverenigingen en de scholen. Uiteraard zullen wij daar onze kennis en expertise bij blijven inzetten. Want we moeten het belangrijkste doel niet uit het oog verliezen: we willen dat deze kinderen straks blijvend sporten bij een vereniging naar hun keuze, net als hun broertjes en zusjes. Special Heroes zorgt voor de eerste kennismaking, afstemming en begeleiding. Daarna zou het de normaalste zaak van de wereld moeten zijn. Kijk op I voor meer informatie over het Sportcentrum en het uitgebreide, actuele sportaanbod. Aanmelden kan via de website of via het aanmeldformulier van de Reade-arts. Sportcentrum Sportmedische begeleiding en sportaanbod

6 Het testcentrum past uitstekend in de huidige ontwikkelingen van het Sectorplan Sport voor het Hoger Onderwijs. Hierin wordt het belang van de gehandicaptensport expliciet naar voren gebracht, zowel in relatie tot de topsport als in relatie tot de gezondheidskundige effecten ervan in de recreatieve sport. Prof. Dr. P. J. Beek, Decaan Faculteit der Bewegingswetenschappen, VU Toen ik onlangs een kijkje mocht nemen in het Testcentrum Topsport zag ik precies alle dingen die we nodig hebben om de vraagstukken waarmee we zitten te beantwoorden. Marije Smits, Paralympisch atleet Atletiek Het NOC*NSF ziet volop kansen tot samenwerking met het Testcentrum Topsport op het gebied van onderzoek, Testcentrum Topsport talentscouting en ontwikkeling en kennisuitwisseling. André Cats, Chef de Mission Nederlands Paralympisch Team Testcentrum Topsport is een initiatief van CASA Reade en de Faculteit Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam. Dit is een uniek testcentrum in Nederland en een samenwerkingsverband waarin wetenschappelijke kennis en expertise op het gebied van aangepaste topsport zijn gebundeld. De doelstellingen van het centrum zijn het continu verbeteren van topsportprestaties, het optimaal ontwikkelen van talent en het genereren en toepasbaar maken van nieuwe wetenschappelijke kennis. Het meten van prestaties is een belangrijk hulpmiddel om te bepalen waar de sporter staat. Meten is ook een belangrijk instrument om overtraining vroegtijdig te ontdekken. Met een zogenaamde baselinemeting wordt de beginsituatie van de sporter nauwkeurig in kaart gebracht. De resultaten worden geanalyseerd en met sporter en coach besproken. Dit leidt uiteindelijk tot een deskundig, persoonlijk trainingsadvies. De adviezen zijn altijd gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten. Tijdens de baselinemeting wordt onder meer gemeten op: lichaamssamenstelling en afmetingen, bewegingsuitslagen en beperkingen, spierfunctie en fitheid. Indien gewenst of noodzakelijk worden er specifieke metingen uitgevoerd waaronder een rolstoelinspanningstest, sprongkrachttest of DEXA-scan. Naar mijn stellige overtuiging kan de juiste wetenschappelijke ondersteuning zelfs het verschil maken tussen winnen of verliezen op het scherpst van de snede, zoals het geval is tijdens finales van de Olympische en Paralympische Spelen. Dr. Cees Vervoorn, Lector Topsport en Onderwijs, UvA en HvA Met vervolgmetingen worden de progressie en de effectiviteit van de trainingen gemonitord. Waar nodig vindt bijsturing plaats zodat de persoonlijke prestatiedoelen gehaald worden. De metingen vinden plaats in Reade, de Faculteit Bewegingswetenschappen VU Amsterdam en/of op locatie in bijvoorbeeld het Olympisch Stadion. Testcentrum Topsport legt extra focus op talentontwikkeling en -onderzoek om de pool van Paralympische sporters te vergroten. Kijk voor uitgebreide informatie op I Testcentrum Topsport Sportprestatieverbetering en talent scouting

7 De brug- en vertaalfunctie tussen wetenschap en praktijk Het mes snijdt aan meer kanten. Het Kenniscentrum doet onderzoek bij sporten tijdens en na de revalidatie en brengt de opgedane kennis terug naar de praktijk. En omdat wetenschap en praktijk samen in het veld staan, levert dat weer input op voor nieuwe onderzoeken. Hoe dat werkt, illustreren we aan de hand van twee voorbeelden. Het Kenniscentrum werkt(e) samen met het Nederlandse rolstoelrugbyteam en het nationale rolstoelbasketbalteam. Voor de basketballers werd een visuele aandachtstraining uitgewerkt. Bij het aanrijden op de basket werd het zicht lang ontnomen door een scherm. De sporter moest hier onderdoor rijden voordat hij zag waar en dat hij kon schieten. Uit onderzoek bleek namelijk dat de beste schutters pas op het laatste moment naar de basket kijken. Daardoor hebben zij meer tijd om zich strategisch bezig te houden met de wedstrijdomgeving. In acht trainingen werden alle spelers hierin geoefend. Dat leverde een verbeterd scoringspercentage op van 10%. Het Kenniscentrum begeleidt het rolstoelrugbyteam met testen als inspanningstesten, krachttesten en een speciale rolstoelrugbyvaardigheidstest. Bij dit laatste gaat het erom hoe spelers manoeuvreren, sprinten of passen. Het centrum volgt daarin de individuele speler in de tijd om te zien of er progressie wordt geboekt en geeft adviezen aan de coach. Anderzijds nemen de spelers gezamenlijk deel aan internationaal wetenschappelijk onderzoek, waarin het Kenniscentrum participeert, om zo n test te valideren. Kenniscentrum Aangepast Sporten Het Kenniscentrum is een academisch sportwetenschappelijk instituut waarin wordt samengewerkt door Reade en de Faculteit Bewegingswetenschappen van de VU. Hier wordt: wetenschappelijke kennis maatschappelijk en economisch toepasbaar gemaakt; nieuwe kennis ontwikkeld; een structurele plaats gegeven aan wetenschappelijke ondersteuning in de aangepaste sport. Of het nu gaat om sporten binnen de zorgbehandeling, sporten als actieve leefstijl of om bijvoorbeeld sporten op topniveau. Voor de aangepaste sport is veel waardevolle kennis beschikbaar. Deze kennis wordt in de sportpraktijk echter nog te weinig gebruikt. Eenvoudigweg omdat sporters, begeleiders en coaches vaak niet weten waar deze te vinden is. Of omdat deze in wetenschappelijke artikelen lastig te lezen en te doorgronden is. Het Kenniscentrum maakt op vele fronten de vertaalslag naar de praktijk. Die kan bestaan uit sport en bewegen (breedtesport in het kader van gezondheid) en de prestatiesport (topsport en talenten). Het Kenniscentrum zorgt ervoor dat de kennis op allerlei manieren wordt gebundeld, verspreid en ingebed in het veld. Daarnaast is het Kenniscentrum een platform waar de zorg, de sport, kennis- en onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven samen kunnen werken aan de ontwikkeling van nieuwe kennis en inzichten. Sport en lichaamsbeweging in relatie tot gezondheid en presteren staan hier centraal. Thomas Janssen, Hoogleraar VU Amsterdam en Amsterdam Rehabilitation Research Center Reade. Kenniscentrum Sportkennisverbreding

8 Sporttherapie Het inzetten van sport als middel om de persoonlijke behandeldoelen te helpen bewerkstelligen. Binnen alle zorgbehandelingen neemt sport een belangrijke vaste plaats in. Sportstimulering Het helder krijgen van de eigen sportwensen, het uitproberen van mogelijkheden en de begeleiding bij het komen tot een juiste keuze voor een geschikte sportactiviteit buiten de zorg. De doelstelling is om een zo groot mogelijke doorstroming te realiseren naar een sportactiviteit in de eigen omgeving. Sporttoeleiding Sporttoeleiding legt de verbinding tussen de zorg- en de sportsector. Het actief en individueel begeleiden naar het zelfstandig sporten door het creëren van de juiste randvoorwaarden. Sportmedische begeleiding Sporten op een verantwoorde en prettige manier in een veilige omgeving. Het sportcentrum is gespecialiseerd in sportmedische begeleiding, heeft een breed sportaanbod en fungeert als overbrugging en springplank naar een sportactiviteit in de eigen omgeving. Sportcounseling Het langdurig (laag frequent) begeleiden bij het zelfstandig sporten. Sportcounseling richt zich specifiek op behoud van de ingezette actieve leefstijl. Sportprestatieverbetering De prestaties van topsporters structureel naar een hoger niveau tillen met academisch wetenschappelijk onderzoek, hoogwaardige sporttesten en op-maat verbeterprogramma s. Sportkennisverbreding Bestaande en nieuwe wetenschappelijke kennis vertalen naar de praktijk en beschikbaar maken voor sport als onderdeel van gezondheid, breedtesport en topsport. Kernactiviteiten

9 CASA Reade Centrum voor Aangepast Sporten Amsterdam Postbus HG Amsterdam Bezoekadressen Overtoom HW Amsterdam Dr. Jan van Breemenstraat AB Amsterdam Contactgegevens Sport en revalideren E sport@reade.nl T (020) Sportloket E sportloket@reade.nl T (020) Sportcentrum E sportcentrum@reade.nl T (020) Testcentrum Topsport E testcentrumtopsport@reade.nl T (020) Kenniscentrum E sportscience@reade.nl T (020) Inspireren, motiveren, excelleren - brochure CASA Reade - januari 2013.