PI4EDE & PI4WAG. Nieuwsbrief nr. 270 Samenwerkingsverband sinds In dit nummer:

Transcriptie

1 PI4EDE & PI4WAG Nieuwsbrief nr. Samenwerkingsverband sinds december 2015 In dit nummer: Komende clubavonden Vorige clubavond Colofon Nieuwe Roepletters beoefenaars DKARS Topografie QSO party in het HBO Windows 10? Spectrum-Online Telegraafpaal Activiteiten kalender Oplage 353 Overname van artikelen is toegestaan, mits met bronvermelding Komende clubavonden Op dinsdag 8 december Organiseren de VRZA afd. Zuid- Veluwe en de VERON afd. Wageningen de traditionele eindejaarsavond in de kantine van de korfbalvereniging C.K.V Reehorst. Het adres is Langekampweg 4, 6715AV te Ede. Op deze afsluiting van het jaar maken we het gezellig met een hapje en een drankje. De besturen beraden zich nog op een passende activiteit op deze avond. Dat blijft dus nog een verrassing. Op dinsdag 12 januari Organiseren de VERON afd. Wageningen en de VRZA afd. Zuid-Veluwe een gezamenlijke Nieuwjaarsbijeenkomst in de kantine van de korfbalvereniging C.K.V Reehorst waarbij we het glas heffen op het komende verenigingsjaar. Het adres is Langekampweg 4, 6715AV te Ede, aanvang 20:00 uur. Op deze avond wordt ook een korte film gedraaid met als titel: The Dawn of the Internet. Onze gezamenlijke Valleironde op MHz vindt plaats op de maandagavond voor iedere clubavond. Meldt u zich ook eens in op deze ronde om 20:30 uur bij PI4WAG / PI4E- DE.

2 Pagina 2 Colofon VERON afd. Wageningen Correspondentieadres VERON afd. Wageningen p/a Nijhofflaan EV Veenendaal T: E: bestuur@ pi4wag.nl Voorzitter Mans Jansen PA0MBJ T: E: pa0mbj@ pi4wag.nl Secretaris Fred Verburgh PA0FVH T: E: pa0fvh@ veron.nl Penningmeester Roelof Waninge PA4RW T: E: pa4rw@ veron.nl Bestuurslid Wouter Lingeman PG2W T: E: pg2w@ veron.nl Bestuurslid Geeuwke de Boer PG3B T: E: g.en.e.de.boer@ planet.nl Afdelingszender PI4WAG Vergunninghouder: Fred Verburgh PA0FVH Bankelatie IBAN nr. NL47.ING.B t.a.v. Veron afd. Wageningen p/a Beemdkroon 66, 4007 SP TIEL Website VRZA afd. Zuid-Veluwe Correspondentieadres VRZA afd. 24 Zuid-Veluwe p/a Lindelaan VC Bennekom T: E: pi4ede@ vrza.nl Voorzitter Wolter Nijmeijer PA5WN T: E: pa5wn@ vrza.nl Secretaris André van Silfhout PE0AVS T: E: pe0avs@ vrza.nl Penningmeester Rijk van Harn PE1PTJ T: E: pe1ptj@ vrza.nl Bestuurslid Vacant=> Vacature Bestuurslid Vacant=> Vacature Afdelingszender PI4EDE Vergunninghouder: Jaap Zoet PA3BQC Bankelatie IBAN: NL30.ING.B t.a.v. VRZA afd. Zuid-Veluwe p/a Oude Kerkweg 58, 6717 JR Ede Website Combinatie uitzending afdelingszenders PI4EDE PI4WAG Uitzending elke maandagavond vóór de 2e dinsdag van iedere maand. Aanvang: 20:30 uur Frequentie: MHz Clubavonden Iedere 2e dinsdag van de maand in de Kantine korfbalvereniging CKV Reehorst 45 Langekampweg 4, 6715 AV Ede (52,02,09 N & 5,38,17 O) Aanvang 20:00 uur Zaal is om 19:30 uur open T: QSL-Manager Gerrit Plasman PA3DDP Hof van Putten TL Bennekom T: E: g.e.plasman@ tele2.nl DOPE nieuwsbrief Rikus van Holland PD0IAZ T: E: h.v.holland@ hetnet.nl

3 Pagina 3 Vorige clubavond Voor de verkoping op deze avond werden karrevrachten materiaal binnen gebracht door de VRZA- en VERON leden. Onder de bezielende leiding van Wolter Nijmeijer in zijn functie als afslager werden veel van de spullen aan de man gebracht. De stemming zat er al snel in, niet in het minst door de slimme koppelverkoop-trucjes van Wolter en de snedige opmerkingen uit het publiek. Het was goed om te zien dat een fikse hoeveelheid apparaten, onderdelen en andere snuisterijen van eigenaar verwisselden. Het overschot, dat gedoneerd werd aan de afdelingen, wordt bewaard tot de volgende vlooienmarkt in Rosmalen. Op deze manier zijn de clubkassen weert wat aangevuld en dat kan goed van pas komen nu we een nieuwe opslagruimte zullen moeten gaan huren voor de PACC contestspullen omdat we wegens sloop de oude locatie meten gaan verlaten. Nieuwe Roepletters van Fred. Fred van Laar PD9AF heeft laten weten dat hij de definitieve uitslag van zijn F-examen heeft ontvangen. Gelijk hierna heeft hij een andere call gevraagd en gekregen. Fred is nu PA2DEF. Namens de club van harte met deze call en hopen dat je veel plezier zult beleven. Zendamateurs overstemmen internet (bron: de Telegraaf) beoefenaars van de 'radiosport' Emile Bode Radiozendamateurs, dat is toch iets van vroeger? Toen internet nog niet bestond. Van die hobbyisten die op zolder radiosignalen ontvangen en uitzenden. Die rare taal gebruiken die wij niet begrijpen. Mis! Ons land telt meer dan beoefenaars. Gisteren was er een open dag in Apeldoorn. De zendmast op het dak van Remy Denker. Gert van Loo uit Ermelo is een toppertje. Een van de beste ter wereld. Maar waarin blinkt hij dan uit? In radiozendamateurisme. Mooi scrabblewoord Vorig jaar werd hij tijdens een contest uitgeroepen tot World Wide Winner in Phone (spraak). In 2014 wist hij wereldwijd in 257 gebieden met andere hobbyisten contact te leggen. En dat is echt een hell of a job. Want je moet een kenner zijn van frequentiebanden, van morse en via veel ruis de juiste persoon traceren. Ik zit dit jaar trouwens al op 251 verschillende contacten. zegt hij. De wereld telt 341 radiolocaties, ook wel DXCC-entiteiten genoemd. Dat zijn landen, maar ook (onbewoonde) eilanden en andere plekken. Het doel van de DX-jagers onder de zendamateurs is om ooit met al deze locaties contact te hebben gehad. Dat is vrijwel onmogelijk. Contacten (Vervolg op pagina 4)

4 Pagina 4 (Vervolg van pagina 3) Van Loo legt uit: Ik zit nu op 298 bevestigde contacten. Het bewijs wordt via radiokaarten geleverd. Het probleem is dat tientallen locaties vrijwel permanent onbewoond zijn. Zo moet ik in Europa nog iemand op Frans-Josefland boven Nova Zembla bereiken. Begin volgend jaar gaat er een Pool naar Noord-Korea. Hij heeft toestemming gekregen om vanuit dat land uit te zenden. Iedereen wil dan contact met hem, het wordt een gekkenhuis. Volgend jaar gaat er ook een expeditie naar de onbewoonde Heard eilanden in de Grote Oceaan om uit te zenden. Dat kost die hobbyisten tienduizenden euro s, want daar gaat geen lijnvliegtuig naar toe. Maar op de Most Wanted lijst van de DX-jagers staat Navassa Eiland tussen Cuba en Haïti op nummer een. Daar gaan volgend jaar vijftien zendamateurs naartoe om de communicatie open te breken. Rare jongens en meisjes, die zendamateurs maar leuk is het wel. Remy Denker is de algemeen voorzitter van Veron. Dat is de Vereniging voor Experimenteel Radio Onderzoek in Nederland en met ruim 7000 leden de grootste vereniging op dit gebied. Gisteren hield deze club in de Americahal in Apeldoorn de 55e Dag voor de RadioAmateur. De nieuwste snufjes op dit gebied waren te bewonderen. Er waren tussen de 3000 en 4000 bezoekers. We willen van hem weten wat er zo leuk is aan deze hobby, in een tijdperk waarin bijna iedereen via internet elkaar razendsnel kan bereiken? Remy Denker hoeft niet lang na te denken. Het leuke is om geestverwanten waar ook ter wereld te bereiken. Dan wissel je gegevens uit. Welke apparatuur gebruik je? Waar woon je? Welke frequentiebanden gebruik je? Soms duurt een gesprek een paar minuten, soms veel langer. En er kunnen ook vriendschappen uit voortkomen. Het is overigens not done om over politiek te praten en muziek uit te wisselen. Je kunt lacherig doen over deze zendamateurs, maar dan wordt er even vergeten welke belangrijke rol zij kunnen spelen als het telefoonverkeer en dus internet in delen van de wereld uitvalt. Daarom heeft een aantal vrijwilligers zich ter beschikking gesteld van lokale en regionale overheden om bij calamiteiten als verbindingshulp te fungeren. Denker zegt: Wij kunnen van grote waarde zijn, want wij kunnen dan met onze zendapparatuur in de auto stappen en noodcommunicatie opzetten. Tijdens de Watersnoodramp in 1953 viel de telefoon in Zeeland uit en radiozendamateurs hebben via de korte golf de eerste contacten met de hulpverleners gelegd. Tijdens de aardbeving in Nepal, anderhalf jaar geleden, hebben zendamateurs geholpen bij het opzetten van de eerste communicatie. Dat is ook tijdens de aardbeving op Haïti gebeurd. Tal van radiozendamateurs beheersen ook morse. Het is de meest efficiënte communicatiemethode die met eenvoudige middelen te realiseren is. Hoe effectief deze methode is, wordt pas ervaren als alle andere middelen falen. Morsecursus Bij de Veron kun je nog steeds een morsecursus volgen. Vorig jaar werd de morsecode door het Nederlands Centrum voor Volkscultuur uitgeroepen tot immaterieel cultureel erfgoed in Nederland. Overigens hebben wedstrijden tussen sms ers en morsespecialisten bewezen dat morse stukken sneller is dan het versturen van een sms je. Radioamateur word je niet zomaar. Je moet eerst een examen afleggen bij het Agentschap Telecom. Als je slaagt, krijg je een roepnaam (callsign) toegewezen en kun je roepletters aanvragen. De eerste twee letters (prefix) moeten zich voor Nederland bevinden tussen PA en PI. Daarna volgt een cijfer gevolgd door een, twee of drie letters. Denker gaat door het leven als PA3AGF en Van Loo is PA2LO. Het F-examen is het zwaarst. Dit geeft toegang tot alle amateurfrequentiebanden. Dan is het wel handig de morsecode te beheersen. Denker probeert elke avond wel een contact in de wereld te leggen via morse. Als je een roepnaam hebt, kun je een amateurradiostation opbouwen en de ether ingaan. Trouwens, dat kamertje thuis waar je je zendpark opbouwt, wordt ook wel shack of wel hut genoemd. Als radiozendamateur leg je contact met andere radiozendamateurs of doet andere (radio) technische experimenten. Hiervoor zijn frequentiebanden toegewezen. Je kunt gesprekken met wie en waar ook ter wereld voeren via de zendontvanger. Er zijn ook zendamateurs die aan amateurtelevisie doen. Je bouwt zelf een zender en je wisselt beelden uit met andere amateurs en zo zijn er overal communities. Het is ook een sport om jouw signaal naar de maan te richten of op een meteoriet en dat signaal kan iemand anders weer opvangen. (Vervolg op pagina 5)

5 Pagina 5 (Vervolg van pagina 4) Er zijn ook wedstrijden om met een zo laag mogelijk zendvermogen toch ver te reiken. Dan heb je een zelfgebouwd zendertje met een vermogen waar nauwelijks een fietslichtje van oplicht en een antenne en daarmee kun je toch verrassende afstanden mee overbruggen. Je kunt al voor 400 euro een simpel zenderpark inrichten en aan de slag gaan, maar je kunt ook tienduizenden euro s aan je hobby uitgeven met de meest geavanceerde apparatuur. U heeft dan wel een grote antenne nodig. Een grote antenne helpt bij het maken van radioverbindingen en daar is vaak een bouwvergunning voor vereist en ruimte rondom het huis. Topper Gert van Loo heeft helemaal niet zo n dure installatie maar wel een hoge antenne. Hij zegt: Een geoefend oor is belangrijk en een beetje geluk. Daarnaast is het van groot belang dat je zendt vanuit een ruisvrije omgeving. Zonnepanelen, ledlampen en een plasmascherm in de omgeving veroorzaken veel ruis. Techniek Het zal geen verbazing wekken dat met deze hobby belangstelling voor techniek een vereiste is. En veel van deze techneuten hebben elkaar gisteren in Apeldoorn tijdens de Verondag ontmoet. Naar schatting 80 procent is man. Ons land heeft wereldwijd een grote naam op het gebied van radiozendamateurisme. In de Verenigde Staten en Japan is de hobby ook populair en China is in opkomst. Denker: Ik zal niet ontkennen dat veel ouderen zich met deze hobby bezighouden, maar je ziet ook onder jongeren een toename om het radiozendexamen te halen. Dat zie je in Amerika zelfs in versterkte mate. Daar kunnen door rampen zoals tornado s bepaalde gebieden een tijd lang verstoken zijn van telefonisch contact en dan kan radiotelegrafie de helpende hand bieden. Denker is onlangs gepensioneerd. Anders dan bij Gert van Loo is zijn vrouw geen zendamateur. Dat kan een nadeel zijn, maar ook een voordeel want wij hoeven de radiohut niet te delen. In mijn auto zet ik wel eens een cd op met morsegesprekken van vroeger. De piepjes da-di-di-dit vertaal ik meteen in tekst, maar mijn vrouw wil daar liever niet naar luisteren want voor haar is morse abracadabra. Het DKARS magaine. De november editie is hier te downloaden: Veel leesplezier! Namens de DKARS, Peter de Graaf/PJ4NX Secretaris.

6 Pagina 6 Over 200 jaar topografie Op 18 februari 1815 werd het Topographisch Bureau opgericht. Sinds die datum verzamelt en ontsluit de Nederlandse overheid geografische informatie: bijvoorbeeld over de ligging van wegen, water, bebouwing en landbouwgrond. Later ging het Bureau verder onder de naam Topografische Dienst. In 2004 werd de Dienst onderdeel van het Kadaster. Hiermee haalde het Kadaster jarenlange ervaring met het verzamelen van geo-informatie in huis. Een resultaat om trots op te zijn: 200 jaar topografische kaarten van topniveau. Om dit niveau te behouden investeren we in innovaties, waar mogelijk in samenwerking met overheden, het bedrijfsleven en de wetenschap. Door nieuwe methoden en technieken hebben gebruikers nog meer plezier van onze kaarten. Deze zijn actueler dan ooit en sinds kort bieden we zelfs een topografische kaart aan in 3D. Om 200 jaar topografie te vieren is deze tijdreis-app gemaakt. ontdek met de app 200 jaar aan topografische gegevens van Nederland! Zie: Bron: Computeridee Reparatiewinkel b.v. (hoofdvestiging) Verlengde Blokkenweg 14, 6717 AD Ede, Tel: , info@reparatiewinkel.nl, Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 8.30 tot Reparatiewinkel Ede-Centrum Achterdoelen 8, 6711 AV Ede, Tel: , ede@reparatiewinkel.nl, Openingstijden: maandag dinsdag t/m donderdag , vrijdag , zaterdag Nieuw: Vanaf 9 mei open! Reparatiewinkel Wageningen Bevrijdingsstraat AA Wageningen, Telefoon: wageningen@reparatiewinkel.nl, Openingstijden: Maandag Dinsdag t/m vrijdag , Zaterdag Alle locatie s voor al uw reparaties aan: audio, laptop, autosleutel, lcd, smartphone, tablet, espresso en apparaten waar een stekker aanzit.

7 Pagina 7 Zondag 22 november e VRZA QSO party van PI4EDE Om 10 uur was iedereen aanwezig om de locatie op de SOMA in Ede om te bouwen tot een heuse shack voor de 25 e VRZA QSO arty Na de eerste koffie en enig overleg werd besloten om voor 2 meter twee klaverbladen te stacken en in de hoge mast te hangen. Voor 40 meter was de keuze gevallen op een multiband End-fed die Rijk PE1PTJ had meegenomen. Er werden snel twee teams geformeerd om de antennes buiten op te bouwen. Binnen anderhalf uur stond alles fier overeind en kon er getest worden. De RigExpert antenne analyzer van beide verenigingen kwam er aan te pas om de end-fed goed op te hangen wat gezien de locatie resulteerde in de vorm van een sloper. Dat kostte wat meer coax, maar dat was geen enkel probleem. Voor de 2 meter hebben we gebruik gemaakt van de FT-897 van André PE0AVS aangevuld met een home-brew nabrander van Rijk PE1PTJ. Voor de 40 meter had Wouter PG2W zijn FT-950 SS meegenomen. Deze hebben we blootsvoets gebruikt aan de endfed. Na het opbouwen en testen hebben we gezamenlijk genoten van een maaltijd die traditioneel bestond uit broodjes, zuurkool en warme rookworst. De rookworst en zuurkool waren warm gemaakt op een campingbrandertje. Heerlijk! Toen het eindelijk 14:00 uur lokale tijd was zijn we onmiddellijk on-the-air gegaan. Op 2 viel het wat tegen, maar op 40 meter zat de vaart er gelijk al goed in. Wolter PA5WN en Jaap PA3BQC waren de operators op 40 meter geflankeerd door Ad PA2Z die de log bijhield en Wouter PG2W als sidekick. Dit leverde soms hilarische momenten op ha ha. Rijk en André bemoeiden zich met de 2 meter hetgeen duidelijk bij de verwachtingen achterbleef. Na een uurtje hebben we besloten om in de mast een de Diamond X50 bij te plaatsen om dan ook maar verticaal aanwezig te kunnen zijn. Er hing toch al een pre-amp met antenne switch in de mast en omschakelen van horizontaal naar verticaal was in de nabrander voorzien dus dat was een fluitje van een cent. Dat bleek. er waren dus meer stations in de lucht die alleen verticaal werkten dus voor beide heren ging de band toen ook los. Gerrit PA3DDP bemoeide zich voornamelijk met de koffiemachine en dat was voor de anderen een heerlijk moment. Te meer omdat we in de hal waarin we zaten geen verwarming hadden. De warme worst en koffie hielden de moed er goed in. Ik durf niet te zeggen of Gerrit een verbinding heeft gemaakt maar de koffie was verrukkelijk. Daar kwam nog bij dat André op dezelfde dag jarig is als onze vereniging dus gebak met slagroom was ook voorzien. We hebben bij elkaar zo n 40 a 50 verbindingen gemaakt en toen het donker begon te worden zo rond kwart voor vijf hebben we de hele handel maar weer afgebroken en opgeruimd. Daar zijn we goed een uurtje of anderhalf mee bezig geweest en toen zijn we met z n allen weer huiswaarts gegaan. Het is voor ons (Ad PA2Z, André PE0AVS, Gerrit PA3DDP, Jaap PA3BQC, Rijk PE1PTJ, Wolter PA5WN en Wouter PG2W), weer een geslaagd evenement geweest. Wolter, PA5WN Zie resterende foto s via de website PI4EDE

8 Pagina 8 Radiozendamateur nu ook vak in het HBO In de considerans die Klaas Robers, PAØKLS, uitsprak, voorafgaand aan de bekendmaking van de Amateur van het Jaar 2014, meldde hij dat de studie tot radiozendamateur nu ook een keuzevak bij Fontys Hogescholen is. Radiozendamateur ineens een vak in het HBO. Prof. Ir. Robers in zijn toespraak: - Maar laten wij naar 2014 gaan. In dit jaar is er iets heel belangrijks gebeurd. Aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven heeft een van de leraren Elektronica, zelf zendamateur, voorgesteld om de zelfstudie tot radiozendamateur op te nemen als keuzevak. Er zijn daar heel goede boeken voor, onder andere van de VERON, toevallig nèt vernieuwd in 2014, en het afsluitend tentamen is het F-examen zoals dat geëist wordt door Agentschap Telecom. Het college van bestuur van Fontys Hogescholen ging hier gaarne mee akkoord. Zelfstudie en eigen initiatief is iets dat ook van onze HBO-studenten op hoge prijs gesteld wordt. De student die kan laten zien dat hij dit examen gehaald heeft krijgt daarvoor studiepunten. En zo werd radiozendamateur ineens een vak in het HBO. In het verleden werd er nogal eens meesmuilend gedaan over onze hobby. 'Wat gepruts op zolderkamertjes'. 'Amateur' leek een synoniem voor minderwaardige dilettant. Dat breekt je op wanneer je een officiële toestemming moet hebben voor je antenne. Gemeentes hebben geen oog voor iets dat 'maar' een hobby is. Met de instelling van dit keuzevak heeft het zendamateurisme ineens een plaats gekregen in de rangorde van het reguliere Nederlandse onderwijs. Het is ingeschaald in de laatste twee jaar van het Hoger Beroeps Onderwijs. Wij wisten dat eigenlijk wel, maar nu is het officieel. Een geweldige opsteker voor het Nederlandse Radiozendamateurisme en voor al die jongeren die op nog jongere leeftijd, geheel gedreven door eigen initiatief, een cursus volgden en dit examen behaalden. Radiozendamateur worden, is nu iets dat ligt op het niveau van Bachelor in de techniek. En dat is nieuw. Eens te meer: Radiozendamateurs doen ertoe. (Considerans Amateur van het jaar 2014) Bron: PI4WNO bulletin Alles weten over Windows 10? Klik op het plaatje en je komt van alles te weten!!

9 Pagina 9 Spectrum-Online kortegolf luisteren. We hebben allemaal wel eens gehoord van Software Defined Radio. Maar wat je er nog meer mee kunt dan via Windows een ontvanger bedienen,wordt duidelijk gemaakt door de TU Twente. Die hebben sinds kort een internetpagina waarmee op 40 en 80 meter meegeluisterd kan worden. Het fraaie staaltje techniek maakt goed duidelijk wat met SDR allemaal mogelijk is. Meerdere personen kunnen gelijktijdig de ontvanger bedienen en meeluisteren met wat er in Twente te horen is. De ontvanger is te vinden via deze link: Vanuit die pagina kan je meeluisteren met een kortegolfontvanger en deze zelfs besturen. In tegenstelling tot andere ontvangers die via het web bestuurd kunnen worden (bijvoorbeeld die op deze ontvanger door meerdere gebruikers tegelijk afgestemd worden. Dit wordt mogelijk gemaakt dankzij Software-Defined Radio. Dit project is trouwens opgezet in verband met de radiotelescoop in Dwingeloo. De software die voor het huidige project geschreven is kan in de toekomst ook gebruikt worden bij de radiotelescoop. Het gebruiken van de tuner is erg simpel: Open de webpagina, hierna duurt het even voordat alles geladen is. Daarna is tunen mogelijk door met de muis het gele dingetje te verplaatsen. Je kunt tevens kiezen voor LSB of USB, of CW bandbreedte. Aan dat laatste heb je niet veel: het stukje waarover afgestemd kan worden is relatief smal, zeker op 80m en ik kon de 40m ontvanger niet in het CW deel krijgen. Maar als demonstratie van wat SDR kan is het een mooi stuk techniek. Het systeem werkt momenteel met een W3DZZ trap-dipool voor de 80- en 40 meter banden. Dit geheel staat opgesteld bovenop het 40 meter hoge 'Hogekamp'-gebouw van de TU Twente. Hier is een Quadratuur-mixer op aangesloten die het signaal mixt met ongeveer 7080,7 khz. Deze mixer is een zogenaamde 'Quadrature Sampling Detector', een veelgebruikt circuit in veel Software Defined Radios zoals bijvoorbeeld de SDR-1000 en de SoftRock. Er is hiernaast nog zo'n mixer die werkt op 3600 khz. Daar op aangesloten is een PC met een aantal geluidskaarten, die de signalen die uit de mixers komen verwerkt. Deze PC doet wat digitale signaalverwerking en maakt de audiostreams en watervalplaatjes voor de gebruikers op het web. Bij de gebruikers draaien er dan een aantal kleine Javaapplets in hun browser waarmee geluisterd en op een andere frequentie afgestemd kan worden. Bron: PI4VRZ/A bulletin

10 Pagina 10 Van rooksignaal tot telegraafpaal Altijd al is er behoefte geweest om op afstand met elkaar te communiceren. Al in de oudheid werden daarvoor hulpmiddelen gebruikt. Geluid Het slaan op voorwerpen die de klank versterkten, boomstammen, met vel bespannen cilinders of raamwerken (trommen), metalen en houten voorwerpen (gongs) en signaalhoorns gemaakt van holle voorwerpen als hoorns van dieren en takken (stammen) met een zacht en makkelijk verwijderbare kern zijn voorbeelden van vroege hulpmiddelen voor communicatie. Rooksignalen O.a door indianen werden rooksignalen gebruikt en in Noord Amerika ontwikkeld. Later werden er ook rooksignalen gebruikt om elkaar op grote afstand te berichten. Tot op heden worden rooksignalen gebruikt, denk hierbij o.a. aan de witte of zwarte rook bij verkiezing van een nieuwe paus. Heliograaf Het overbrengen van signalen met behulp van zonlicht en spiegelende voorwerpen is eveneens al zeer oud. Lichtsignalen zijn al heel oud maar nog steeds worden lichtspoormunitie en vuurpijlen gebruikt als waarschuwingssignalen. Semafoor De optisch mechanische telegrafie werd eind 18e eeuw door Claude Chappe ontwikkeld. Het gebruik van seinvlaggen bij de scouting is hiervan afgeleid. Begin 1800 was er langs de Nederlandse kust een kusttelegraaf met bollen in gebruik. Rond 1830 werd de Lipkens telegraaf gebruikt, gestationeerd op hoge gebouwen zoals kerktorens. (Vervolg op pagina 11)

11 Pagina 11 (Vervolg van pagina 10) Vlagsignalen In de scheepvaart werden veel vlagsignalen gebruikt, soms nog wel maar deze zijn vervangen door radiosignalen. Ook bij scouting werden vlagsignalen aangeleerd. Elektrische telegraaf Begin 1800 werd er al geëxperimenteerd maar rond 1835 waren er verschillende uitvinders die met hun versie van een apparaat uitkwamen. Elektriciteit maakte het mogelijk om via metalen lijnverbindingen signalen over te brengen dus zonder dat er visueel contact was. Samuel Morse de uitvinder / bedenker van het Morse alfabet was, niet de eerste maar ook, één van de ontwikkelaars van de elektrische telegraaf (1838). Het principe van de telegraaf was, dat met een schakelaar een stroomcircuit in een bepaald ritme gesloten en weer onderbroken werd. De over te seinen tekst, gecodeerd in punten en strepen, kon dan over een grote afstand gezien worden. Aan de ontvangstzijde werd de code ontcijferd, op schrift gesteld en daarna door een bezorger bij de ontvanger afgeleverd. De telegraafverbindingen werden veelal aangelegd langs spoorwegen, en werden allereerst gebruikt voor de communicatie tussen de stations. Als er vanaf 1908 elektrische treinen gaan rijden worden de routes langs het spoor minder geschikt voor telegraafverbindingen door storing van de elektromotoren van de treinen. Later als er steeds meer toestellen komen en de toepassingen uitgebreider worden zie je telegraaftoestellen in postkantoren verschijnen. Dat is praktisch voor de bezorging. Luchtlijnen Het gebruik van de telegraaf werd steeds algemener. Er werden telegraafkantoren ingericht, veelal in postkantoren. Daar moesten de telegraaflijnen via luchtverbindingen op houten palen, de zogenaamde luchtlijnen, naar toe gebracht worden. Hieronder, op een oude ansichtkaart rond 1920, het stellage waarop de luchtlijnen voor het kantoor in Wageningen werden aangevoerd, deze stond op het dak van het naastgelegen raadhuis. Het kantoor is dan ook al een (gemeentelijk) telefoonkantoor. Luchtlijnen werden afgewerkt op een zo genoemde dakstelling. In 1877 is het gelukt om een betrouwbare grondkabel te produceren, deze werd als eerste in steden toegepast. Later werden ook op het platteland de luchtlijnen vervangen. Tot eind jaren 60 van de 20e eeuw zijn luchtlijnen op het platteland in gebruik geweest. Bron: KPN Dit is het oude Postkantoor en gemeentehuis in Wageningen

12 Pagina 12 Club- & landelijke activiteiten Dec. 7 20:30 uur Valleironde PI4EDE en PI4WAG op MHz (Mans PA0MBJ ) 8 20:00 uur Clubavond Eindejaarsavond 20 Radio- en Techniekmarkt te Bladel 23 Heelweg 2016 Microwave Meeting te Westendorp 28 Opendag Veron NO Veluwe Jan :30 uur Valleironde PI4EDE en PI4WAG op MHz 12 20:00 uur Clubavond korte film gedraaid met als titel: The Dawn of the Internet 23 Heelweg 2016 Microwave Meeting te Westendorp Feb. 8 20:30 uur Valleironde PI4EDE en PI4WAG op MHz 9 20:00 uur Clubavond nn 27 20e Radiomarkt NOV in t'harde Mrt. 2 Zendexamen N en F te Nieuwegein 5 Verzamelaars Radio Beurs, uur. te Deventer 7 20:30 uur Valleironde PI4EDE en PI4WAG op MHz 8 20:00 uur Clubavond nn Apr :30 uur Valleironde PI4EDE en PI4WAG op MHz 12 20:00 uur Clubavond nn Hier stond gewoonlijk de advertentie van de Spel-en Sportuileen van s Heeren Loo. Per 23 september 2015 is de Spel en Sportuitleen overgenomen door Verhuurstad. De vestiging is de Hoorn 5 te Ede Tel: Dit houdt in dat wij geen gebruik meer kunnen maken van de Spel en Sportuitleen ruimte. Wij mogen van de gemeente Ede tot 1 maart 2016 gebruik maken van de Grote Hal. Wie weet er een nieuwe locatie?