C o m p u t e r C l u b A r n h e m

Transcriptie

1 ComputerClubArnhem C o m p u t e r C l u b A r n h e m De eenvoud van een computer De ComputerClub is ondergebracht bij de APNSA Arnhem

2 VOORWOORD Dit blad is gemaakt om de beginnende computergebruiker een beetje op weg te helpen. Het is niet de bedoeling van dit blad om diep in te gaan op alle aspecten van de computer maar het eenvoudig en begrijpelijk te houden. De basisstructuur daar gaat het om, niet om een computerexpert van u te maken. Vaak is angst en onwetendheid de grootste reden bij beginnende computergebruikers om op een ontspannen manier te kunnen genieten van deze toch wel wonderlijke machine. U kent het wel, zweterige handen en verkrampte spieren. Men zegt wel eens dat ouderen de ontwikkeling van de moderne maatschappij niet bij kunnen benen maar dat is natuurlijk de reinste onzin. Uit onderzoek is gebleken dat zowel ouderen als jongeren niets voor elkaar onder doen. Deze angst komt meestal voort uit onervarenheid waarbij dan gedachten als wat ben ik dom of als dit maar goed gaat gaan overheersen waardoor er velen afhaken. Gebleken is dat als de eerste ervaring met de computer als prettig en succesvol wordt ervaren deze angst minder of totaal niet aanwezig is. Een beginnend computergebruiker met geloof in eigen kunnen maakt grote kans de eerste obstakels te overwinnen. Het vertrouwen in eigen kunnen kan worden gestimuleerd door met spelletjes of simpele taken te beginnen. Als gebruiker moet je het gevoel hebben de baas over de computer te zijn. In het begin is het belangrijk steun te krijgen van iemand die het zelf leuk vindt om met computers te werken. Hopelijk kan dit blad hieraan een kleine bijdrage leveren zodat u kunt zeggen, ze maken mij niet meer gek. Zonder toestemming van de rechthebbende is het verboden dit blad te kopiëren of teksten en afbeeldingen te gebruikengebruiken voor ander doeleinden dan waarvoor het bestemd is. gevid 2011

3 Stukje geschiedenis Jaar en dag maken mensen berekeningen en met het rekenen begint ook de geschiedenis van de computer. Vanouds hebben mensen hulpmiddelen ontwikkeld voor berekeningen die moeilijk uit het hoofd waren te doen. Het makkelijkst was natuurlijk de getallen onder elkaar zetten en deze correct proberen op te tellen. Toen dit ook niet alles leek werd het telraam uitgevonden maar de behoefte aan berekeningen werd steeds complexer met tabellen,vermenigvuldigingen en delingen. Hiervoor werd de rekenliniaal uitgevonden die dit met een beperkte nauwkeurigheid mogelijk maakte. Met de komst van de zakrekenmachine verdween deze echter weer snel. In 1833 kwam men met de z.g.n. analytische machine die d.m.v. ponskaarten wiskundige bewerkingen zou kunnen maken. Deze analytische machine werd gezien als het concept van de computer. In 1938 werd pas de eerste computer gebouwd door Konrad Zuse, wel een mechanische, maar een jaar later bouwde hij de eerste elektromechanische computer. In 1980 kregen bij IBM een aantal analytische machine uit 1833 o n t w e r p e r s de opdracht om een echte personal computer te ontwikkelen. Binnen een jaar hadden zij een eigen ontwerp. De ontwerpers deden zelf zo min mogelijk want ze kochten de componenten bij ander bedrijven. Op 12 augustus 1981 verscheen de eerste personal computer, de 5150, met een 16 bits microprocessor. Voor deze computer moest destijds een bedrag van 4450 gulden worden betaald. De concurrentiestrijd werd groot want iedereen wilde computers maken maar IBM kwam hierbij toch als grote overwinnaar uit de strijd. Niet zozeer omdat het de beste computers maakten maar omdat ze het grootste marktaandeel hadden. Tegenwoordig worden computers op het werk veelal aangesloten op een computernetwerk, waarbij verschillende gebruikers met een eigen pc gebruikmaken van software en data die op een centrale opslagplaats (server) zijn opgeslagen. Voor het ophalen van bestanden van internet wordt meestal een breedbandverbinding gebruikt en in een heel enkel geval nog een modem inbelverbinding. Breedbandverbindingen zijn naast goedkoper ook vele malen sneller dan inbelverbindingen. Ook telefoneren via het internet is tegenwoordig in opkomst. Een veelgebruikte applicatie hiervoor is Skype. De huidige generatie computers is ook uitstekend te gebruiken om digitale foto- en videobestanden te bewerken.de computers werden steeds goedkoper en makkelijker in gebruik zodat steeds meer bedrijven en huishoudens er een aanschafte. De ontwikkelingen gaan maar door, zo gebruiken zakenmensen tegenwoordig een laptop om met de computer op stap te kunnen. Computers worden steeds compacter waardoor veel apparaten zoals wasmachines, videorecorders en digitale camera s een computer bevatten om allerlei dingen te regelen. Wat zou ons nog te wachten staan, wie het weet mag het zeggen.

4 Computers Computers zijn bijna niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Computers worden bijna overal gebruikt: bedrijven, scholen, ziekenhuizen, maar ook thuis is hij veelvuldig aanwezig. De meeste computers zien er hetzelfde uit. Ze hebben een beeldscherm (de monitor), meestal een grijze of zwarte kast met gleuven voor cd s en diskettes, een toetsenbord en een muis. Bij de computers vanaf 2005 zijn diskettestations al niet meer aanwezig omdat de opslagcapaciteit van een diskette ( 1,44 MB ) in deze tijd niet meer toereikend is. Diskette met een opslagcapaciteit van 1.44 Mb Zo n computer noemen we een personal computer oftewel pc, omdat hij maar door één persoon tegelijk kan worden gebruikt. Je kunt een pc met verschillende programma's gebruiken om bijvoorbeeld te schrijven, te tekenen of spelletjes te doen. De computer kan ook gebruikt worden als een elektronische kaartenbak, in het Engels ook wel database genoemd. Daarbij kun je bijvoorbeeld denken aan de catalogus in een bibliotheek, de leerlingenadministratie van een school of de patiëntenadministratie van de huisarts. Je kunt weer alles opslaan op Cd, Dvd of op de harde schijf zodat je geen grote archiefkasten nodig hebt. De computer heeft zijn plaats gevonden in de maatschappij en heeft vele voordelen maar ook nadelen. Het voordeel van de computer is dat alles veel sneller gaat, het is financieel aantrekkelijk, minder personeel dus ook minder kosten. Kijk bv in de auto-industrie, één robot gestuurd door een computer zet een hele auto in elkaar en heeft de werkzaamheden van 5 of 10 personen overgenomen. De komst van de computer heeft sommige werkzaamheden ook wel saai gemaakt, soms zit een persoon te staren naar schermen en hoeft alleen in actie te komen als er iets dreigt mis te gaan of mis is gegaan. Toch heeft de komst van computer ook weer nieuwe banen gecreëerd. Wat te denken van bv computerprogrammeur, systeembeheerder, reparateur of computerverkopers. Dit laatste is een mooi ezelsbruggetje om over te gaan naar de aanschaf van een computer want wat is het beste, waar kan of moet ik op letten bij de aanschaf en welke past het beste bij mij. Allemaal vragen die vele euro s kunnen schelen en achteraf een hoop narigheid kunnen voorkomen. Voor men overgaat tot aanschaf van een computer (waar we verder in dit blad op terug komen) is het een voordeel als men weet wat een computer eigenlijk is, wat er in zit en waar het voor dient. Je kunt natuurlijk afgaan op de mooie verhalen van een computerverkoper maar het woord zegt het eigenlijk al, een verkoper wil alleen maar verkopen. Zonder gelijk alle verkopers tot de grond toe af te branden.., de meesten hebben wel de klok horen luiden maar weten niet precies waar de klepel hangt. Het resultaat is meestal dat u met de duurste computer de deur uitloopt en er achteraf spijt van krijgt. Verkopers lezen meestal alleen maar voor wat er op het kaartje staat wat aan de computer hangt maar dat kunt u zelf ook. Op een kleine vraag van technische aard weten ze meestal geen antwoord omdat de basiskennis van een computer niet aanwezig is. (een enkeling uitgezonderd). Voordat wij op stap gaan om een computer aan te schaffen en verkopers een stap voor te zijn gaan we een kijkje in de computer nemen en zullen de belangrijkste onderdelen, of componenten zoals ze worden genoemd, eens nader te bekijken om zo onze basiskennis te vergroten. Op de volgende pagina een schema van de computer met de belangrijkste onderdelen.

5 Computer met de belangrijkste onderdelen: 1. Monitor 2. Moederbord 3. Processor 4. Werkgeheugen 5. Insteekkaarten 6. Voeding 7. Cd - Dvd Rom station 8. Harde schijf 9. Toetsenbord 10. Muis

6 Een computer kunt u zien als een bak met onderdelen die door de fabrikant keurig op zijn plaats zijn gezet. Het beste kunt u de opbouw van een computer voorstellen in lagen, zo is er de eerste laag de elektronica welke wordt aangeduid met de term hardware. Om deze hardware aan te sturen wordt een computer bij het opstarten automatisch geladen met software die nodig is om onder andere de schijfconfiguratie te bepalen en om te bepalen van welke schijf het besturingssysteem moet worden geladen. Deze laag, de tweede laag, noemt men de firmware. In de pc wereld beter bekend als de BIOS. De derde laag is het besturingssysteem en heeft als belangrijkste functies het beheren van het werkgeheugen, het verdelen van de processortijd, het uitvoeren van programma's en het verzorgen van een of meer invoer- en uitvoerapparaten. Verder zorgt het besturingssysteem dat wij ons toetsenbord, muis en monitor kunnen gebruiken. De vierde en laatste laag is de programmatuur, de applicatiesoftwarelaag, die ons in staat stelt om de computer te gebruiken waarvoor wij hem hebben aangeschaft. Denk hierbij aan tekstverwerker, foto en videosoftware, tekenprogramma s enz. Onder hardware wordt verstaan "alle tastbare onderdelen in en aan de computer". Er wordt onderscheid gemaakt tussen interne hardware en externe hardware. Interne hardware zit in de behuizing van de computer, externe hardware wordt aangesloten op een van de poorten op de computer zoals de monitor, toetsenbord en muis. ( ook wel randapparatuur genoemd ) De belangrijkste onderdelen, de interne en externe hardware, die een computer moet bezitten om alle functies naar behoren te kunnen uitvoeren, zullen we eens nader gaan bekijken om zo te proberen de basis te leggen tot het begin van een prettig computergebruik. De monitor: Een beeldscherm of monitor is een apparaat dat aangesloten kan worden op een computer, waarop deze de resultaten van de interne processen zichtbaar maakt voor de gebruiker. De allereerste monitoren, jaren 70, begin jaren 80 waren monochroom, dat wil zeggen, ze toonden alleen groen gekleurde of alleen oranje gekleurde karakters. Deze monitoren brandden snel in als een bepaalde afbeelding voor langere tijd werd geprojecteerd op het scherm, Een schermbeveiliging verminderde dit sterk maar nam het niet helemaal weg. Moderne monitoren hebben dit probleem niet meer. Rond 2003 werkten de meest gebruikte monitoren nog met een beeldbuis net als een televisie. Nu zijn bekende namen van schermen zoals Led,TFT, of Plasma schermen volledig ingeburgerd hoewel plasma schermen, door de grote beeldpunten, beter geschikt zijn voor televisieschermen dan voor computerschermen. De oude beeldschermen namen door de uitstekende achterkant veel ruimte in terwijl de schermen van nu plat zijn en daardoor ruimtebesparend. Het moederbord : Een moederbord in een personal computer (ook wel: systeembord of mainboard ) is een printplaat met elektronica waarop andere insteek- printplaten kunnen worden gemonteerd. In de loop der jaren is er steeds meer functionaliteit in het moederbord ondergebracht. Eind jaren 80 bevatte een moederbord voornamelijk de processor en het werkgeheugen, alle andere functies werden door printplaten verzorgd. Anno 2011 is het moederbord bijna een complete computer waar zelfs de geluidskaart of videokaart op is gemonteerd waardoor het geheel compacter en dus goedkoper kon worden gebouwd.

7 Enkele onderdelen die men op een modern moederbord vindt: De processor, ofwel de centrale verwerkingseenheid De BIOS (Basic Input/Output System) Werkgeheugen (RAM, Random Access Memory) Standaard geïntegreerd: geluidskaart, netwerkkaart Op sommige moederborden geïntegreerd: videokaart Processor: Een processor, ook wel CPU (Engels: central processing unit) of in het Nederlands centrale verwerkingseenheid (cve) genoemd, is het hart van een computer. De eerste processors waren uitgevoerd als printplaten. Op dit moment zijn er twee belangrijke 'families' van processors: Microcontrollers (meestal 4, 8, 16 of 32 bits). Microprocessors (meestal 32 of 64 bits). De processor bepaalt de snelheid van een computer. De nieuwste processors halen kloksnelheden van 3,8 GHz (gigahertz), maar zitten gebruikelijk tussen de 1,5 en 2,5 GHz Werkgeheugen: Computergeheugen of werkgeheugen, stelt een computer in staat informatie op te slaan voor later gebruik. Computergeheugen kan in twee soorten worden onderscheiden: extern geheugen ( het zgn. niet-vluchtig geheugen ) intern geheugen ( het zgn. vluchtig geheugen ) ROM read-only memory is geheugen dat alleen gelezen kan worden en is dus het zgn. niet vluchtig geheugen. Dit geheugen is permanent en blijft ook bestaan als de computer spanningsloos wordt. RAM random-access memory is geheugen dat zowel gelezen als beschreven kan worden en is dus het zgn. vluchtig geheugen. De meeste RAM-geheugens zijn vluchtig, zoals DRAM en SRAM. Bij het spanningloos worden van de computer verliest deze het geheugen. Bij het opstarten van de computer wordt alles wat nodig is weer in het geheugen geladen. Het werkgeheugen of virtueel geheugen van een computer is het geheugen dat het besturingssysteem tot zijn beschikking heeft. Het werkgeheugen van de moderne computer bestaat uit twee soorten RAM: DRAM (dynamisch RAM), en het nog snellere maar duurdere SRAM (statisch RAM). De foto links toont een geheugenmodule (DDR2) die geplaatst is in een geheugenslot op het moederbord. Boven enkele losse RAM geheugenmodules als DIP - SIPP - SIMM met zowel 30 als 72 pin. De geheugenmodules zijn makkelijk zelf te vervangen.

8 Heb je een computer met bv 1 Gb geheugen en je wilt deze uitbreiden naar 2 Gb kan er probleemloos (indien er een leeg geheugenslot aanwezig is) een geheugenmodule van 1 Gb worden bijgeplaatst. Het is wel van belang dat het dezelfde module is die er in zit bv DDR2 met hetzelfde aantal pins (30 of 72). Na het plaatsen hoef je verder geen moeilijke dingen te doen, na het opstarten van de computer zal deze aangeven dat er 2 GB werkgeheugen aanwezig is. Veelal wordt gedacht dat door uitbreiding van het geheugen de computer sneller wordt maar dit kan naar het land van de fabels worden verwezen, alleen de programma s starten sneller op. Insteekkaarten: Het moederbord bevat enkele sleuven, sloten genoemd, waarin insteekkaarten kunnen worden gemonteerd. Een insteekkaart zorgt in samenwerking met de andere elektronica voor een functionele uitbreiding van een computer. Denk hierbij aan uitbreidingskaarten voor bv een videocamera, tv kaart enz. Vaak is er naast de hardware van de insteekkaart ook nog extra software nodig in de vorm van een stuurprogramma en/of applicatie. Het monteren van een kaart zou je kunnen laten doen bij een computerzaak maar dit brengt weer de nodige kosten met zich mee terwijl het makkelijk zelf is te doen. Voeding: In de elektronica is een voeding het onderdeel van een apparaat of schakeling dat zorgdraagt voor de benodigde spanningen en stromen. Er zijn verschillende soorten. Lineaire voeding Bij een lineaire voeding, geschikt voor het lichtnet, vindt de benodigde spanningsaanpassing in eerste instantie plaats door een transformator. Deze voedingen zijn relatief eenvoudig van uitvoering, maar zwaar door de grote ijzerkern in de transformator. Schakelende voeding Bij een schakelende voeding (vaak met de onjuiste benaming "geschakelde voeding" aangeduid) wordt de aanwezige wisselspanning direct gelijkgericht, Het rendement is meestal hoger dan van een lineaire voeding. Schakelende voedingen zijn echter complexer dan lineaire en het is moeilijk te voorkomen dat dit type voeding elektrische storing genereert. Ook zijn de regeleigenschappen minder goed dan die van lineaire voedingen. Bij het vervangen van de voeding kan niet elke voeding zomaar geplaatst worden want deze zijn relevant aan de eisen van de computer. Kijk bij vervanging daarom goed naar het juiste type, plaats bij voorkeur dezelfde of een die een juiste vervanger is, dit om problemen te voorkomen. Bij een voeding die niet geschikt is voor het type computer die je bezit kan de computer oververhit raken of zelfs helemaal niets meer doen. CD/DVD Rom station Tegenwoordig worden CD s alleen nog maar gebruikt om muziek op te slaan. Toch was dat enkele jaren geleden anders, toen werden ook games op een CD geplaatst. Als je veel met moderne software werkt dan is een CD lezer af te raden aangezien alles tegenwoordig op DVD s wordt geplaatst. Met een DVD-ROM kan je vanzelfsprekend DVD s afspelen. Een DVD-ROM lezer is vaak sneller dan een CD-ROM lezer en kan tevens CD s afspelen. Vaak is de prijs van een DVD-ROM lezer net zo hoog als die van een CD-ROM speler waardoor het voordeliger is om een DVD-ROM lezer te kopen.

9 Harde schijf: Een harde schijf, van het Engelse hard disk drive of HDD, is een vorm van extern geheugen, een elektromechanisch computeronderdeel waarop gegevens bewaard kunnen worden. Vaak wordt de term vaste schijf gebruikt, omdat de schijf vast in de computer gemonteerd wordt. Een harde schijf is (tegenwoordig) altijd voorzien van een besturingseenheid, de controller, een elektronische schakeling die de toegang tot de data op de schijf regelt. Meestal worden op de harde schijf van een computer het besturingssysteem, de programma's en de gegevens van de gebruiker bewaard. Harde schijven kunnen ook extern op de computer worden aangesloten. De meest gebruikte verbindingen zijn: Universal Serial Bus (USB) en Firewirepoort (ook wel IEEE 1394 genoemd). Harddisks kunnen worden opgedeeld in meerdere partities. Een partitie is het verdelen van de schijf in meerdere logische eenheden zodat een fysieke harde schijf gebruikt kan worden alsof het uit meerdere schijven bestaat. Daarvoor kunnen diverse redenen zijn: Gegevens zoals documenten kunnen zo worden gescheiden van het besturingssysteem, zodat het besturingssysteem makkelijker te vervangen is zonder gegevensverlies; Partities zijn meestal nodig om meerdere besturingssystemen op één harddisk te installeren; Partities zijn nodig als men meerdere bestandssystemen, zoals FAT en NTFS, naast elkaar wil gebruiken. Sommige fabrikanten gebruiken een herstelpartitie, zodat het apparaat terug te brengen is zoals het apparaat werd gekocht. LET OP: Bij het maken van partities gaan alle gegevens verloren die op de harde schijf aanwezig zijn. Om zeker te zijn dat alle gegevens bewaart blijven is de beste oplossing het maken van een back-up. Over het maken van een back-up komen we in dit blad nog op terug. De harde schijf bevat een magneetkop, ook wel leeskop en/of schrijfkop genoemd en is een onderdeel dat gebruikt wordt voor het lezen en schrijven van informatie. Een harde schijf bestaat uit sectoren en omdat programma s meestal groter zijn dan een sector zal dit verspreid op de harde schijf komen te staan, dit noemt men fragmentatie. Het gevolg is dat de harde schijf begint te ratelen omdat de leeskop op verschillende plaatsen moet zoeken. Het zal dan ook langer duren voor een programma opstart. Met de schijf te defragmenteren (hiervoor is een programma dat standaard in Windows aanwezig is) zullen, om het simpel te zeggen, alle stukjes bij elkaar worden gezet waardoor er meer vrije ruimte op de schijf ontstaat en de prprogramma s sneller zullen openen. Een harde schijf is ook makkelijk zelf te monteren, hoewel dit tegenwoordig alleen nog gebeurt als de schijf echt kapot is, want de externe schijf heeft zijn intrede gedaan en is eenvoudig aan te sluiten via USB. Een ander voordeel is dat de schijf overal mee naar toe is te nemen. Het toetsenbord: Het toetsenbord van een computer is het apparaat waarmee met de hand gegevens ingevoerd kunnen worden. Het wordt ook wel met de Engelse term keyboard aangeduid. Er bestaan veel verschillende toetsenbordindelingen, zowel wat betreft de plaatsing van de toetsen als de plaatsing van de letters op die toetsen. Iedere fabrikant maakt toetsenborden voor computers met verschillende toetsindelingen. Intern zijn ze vrijwel identiek. Alleen het opschrift van de toetsen verschilt. Het is daarom noodzakelijk dat de computer weet wat voor toetsenbord er is aangesloten. Stel dat men een computer heeft met een Amerikaans toetsenbord. Men vervangt het toetsenbord door net zo'n toetsenbord, maar met Belgische opschriften. Iemand die naar het opschrift van de toetsen kijkt, zal merken dat het toetsenbord niet goed functioneert. Men moet de com-

10 uter instellen op een Belgisch toetsenbord om het probleem te verhelpen. Dit levert wel eens problemen op bij het gebruik van de BIOS. Een BIOS kan niet worden ingesteld op een afwijkende toetsenbordindeling In Nederland worden meestal toetsenborden met de Amerikaanse (American International) indeling verkocht. Dit is een van de zogenaamde QWERTY-indelingen, genoemd naar de eerste zes letters van de bovenste lettertoetsen-rij. De in Nederland meest voorkomende Amerikaanse toetsenbordindeling ziet er als volgt In België wordt meestal het AZERTY-toetsenbord gebruikt (ook genoemd naar de eerste zes letters op de bovenste rij). De reden dat België lange tijd geleden voor het Franse AZERTY heeft gekozen is dat er in België ook een Franstalig gedeelte is. De meest voorkomende Belgische toetsenbordindeling ziet er als volgt uit: Er zijn nog veel andere toetsenbordindelingen de meeste bedoeld voor de verschillende talen. Zo zijn de toetsenborden in Duitsland meestal QWERTZ: ten opzichte van QWERTY. Voor het aansluiten van toetsenborden zijn er enkele mogelijkheden: USB en PS/2. Bij de eerste pc's werd hiervoor DIN gebruikt, dezelfde vijf-polige stekker die ook bekend is van stereoapparatuur, op moderne computers komen deze niet meer voor. Tegenwoordig worden er veel draadloze toetsenborden verkocht. Hierbij wordt een ontvanger meegeleverd die via de gewone aansluitmogelijkheden in de computer kan worden geplugd. Met een goede ergonomische bouw van een toetsenbord kan het aantal gemaakte typefouten worden geminimaliseerd. Vaak is het een persoonlijke keuze welk toetsenbord het beste is.

11 De muis: Een muis is een aanwijsapparaatje (hardware) dat aan een computer wordt gekoppeld om de positie van een cursor op het beeldscherm met een handbeweging te besturen. Daarnaast is er minimaal één drukknop aanwezig. Een muis werd aanvankelijk met de computer verbonden via de seriële poort. Later werd een PS/2-interface gebruikt. Tegenwoordig hebben de muizen meestal een USB-stekker of ze werken draadloos. Een muis werkt digitaal en de verplaatsing wordt dan ook digitaal gemeten. De eerste muis die standaard met een computer werd meegeleverd had slechts één enkele knop. Er zijn verschillende fabrikanten die muizen maken, de bekendste daarvan zijn wel Logitech en Trust. Er zijn verschillende soorten muizen maar de meest gangbare zijn de mechanische en de optische muis. De mechanische muis heeft onderaan een zware, met stroef materiaal beklede kogel (de "muisbal"). De kogel is demonteerbaar gemaakt omdat de kogel vuil mee neemt, dat op de assen wordt afgezet, waardoor de beweging van de assen wordt gehinderd. De kogel en de assen moeten daarom periodiek schoongemaakt worden. Een muisvariant die minder gevoelig is voor vuil, slijtage en gladheid van het onderliggende oppervlak is de optische muis. De beweging van de cursor is bij gebruik van zo'n muis veel beheersbaarder. Een muismat is met de moderne optische muis niet meer nodig; de optische muis herkent tegenwoordig zeer kleine oneffenheden in de ondergrond. Dit zijn wel de belangrijkste componenten die in en aan de computer zitten de zgn. interne en externe hardware. Het gaat vooral om de basis zodat je bij het horen van kreten zoals, geheugen, moederbord, processor enz. weet waar het over gaat. Wil je desondanks toch een computerexpert worden zul je toch een professionele cursus moeten gaan volgen. Een computer heeft ook mogelijke externe hardware, ook wel randapparatuur genoemd, De bekendste externe hardware of randapparatuur zijn wel het toetsenbord, monitor en muis die hierboven zijn beschreven. Maar er zijn nog meerdere apparaten die op de computer kunnen worden aangesloten zoals bv een printer, scanner, camera of USB stick, maar deze zijn niet noodzakelijk om de computer te laten functioneren. Zonder deze extra apparaten werkt een computer perfect maar bij een computer zonder toetsenbord zul je een groot probleem hebben. Toch zullen we er enkelen bekijken. De printer: Een printer is een apparaat dat de uitvoer van een computer afdrukt op papier. Bekende producenten van printers zijn onder andere Samsung, Canon, Epson, HP, Lexmark, Brother. De bekende maar inmiddels verouderde Matrixprinters bouwden de tekst op door kleine pinnetjes door een inktlint op papier te drukken. Bij deze printers maakte men gebruik van zowel gewoon als kettingpapier. De Matrixprinter was goedkoop maar veel te traag en luidruchtig. Tegenwoordig wordt veel gebruik gemaakt van inkjetprinters. Canon brengt deze op de markt onder de naam bubblejetprinters. De werking van een inkjetprinter is grotendeels hetzelfde als die van matrixprinters, maar in plaats van met naaldjes de tekst op papier te zetten, worden er minuscule inktdruppels op het papier gespoten. Het is een goedkope printer die de mogelijkheid biedt tot het printen van kleuren maar waarvan de inkt weer duur is en beperkt watervast. Als de printer weinig wordt gebruikt drogen de inktpatronen uit en/of gaan de spuitmondjes dichtzitten.

12 Scanner: Een scanner is een invoerapparaat waarmee een object systematisch afgetast en omgezet kan worden in data. Deze data kan op een opslagmedium worden vastgelegd voor bewerking op een computer. In de kantooromgeving wordt de scanner vaak gebruikt om documenten in het formaat A4, in kleur of zwart-wit, in te voeren. Door middel van een scanner kunnen afbeeldingen en teksten gedigitaliseerd worden. Digitale afbeeldingen in kleur, grijstinten of zwart/wit kunnen bewerkt worden met daarvoor geschikte computerprogrammatuur en daarna worden afgedrukt met behulp van een printer. Er zijn verschillende soorten en type scanners welke meestal door een USB kabel met de computer wordt verbonden. USB-stick: Een USB-stick (ook wel: geheugenstick, USB-staafje of insteekgeheugen) is een extern opslagmedium voor de computer dat door middel van een USB-poort aangesloten kan worden. In de stick zit flashgeheugen, dat voor de opslag zorgt. De aanduiding Memory Stick, die ook wel eens gebruikt wordt, is echter een merknaam voor een opslagmedium van Sony dat niets met USB te maken heeft. De USB-stick wordt, net zoals een harde schijf, ingedeeld met een partitie en de formattering FAT32. Het voordeel van FAT32 is, dat deze door verschillende besturingssystemen te lezen en te schrijven is. Het NTFS systeem is uitgebreider dan FAT32, maar Windows XP laat het niet altijd toe om een USB stick op deze wijze te formatteren. Aanschaf computer: We hebben een kijkje in de computer genomen en weten nu wel een klein beetje waar we het over hebben tijd dus om over te gaan tot de aanschaf van een computer, waar moet ik op letten, welke computer past het best bij mij. Veel mensen kiezen bij de aanschaf van een computer voor een nieuwe computer. Niet helemaal verrassend, aangezien je dan een bepaalde zekerheid hebt over de kwaliteit van je computer. Toch is het aanschaffen van een tweedehands computer ook een goede optie. Over het algemeen krijg je namelijk een computer met veel betere specificaties, voor dezelfde prijs. Toch blijft het hier wel oppassen, met het oog op de staat van de computer. Het laatste wat je natuurlijk wilt, is het aanschaffen van een computer die er eigenlijk toch niet zo goed voor staat als je op het eerste gezicht dacht. Maak daarom duidelijke afspraken met de verkoper en vraag of je de computer even mag testen. Verder is het aan te raden om iemand in te schakelen met veel verstand van computers, die je een beetje op weg kan helpen. Wat voor computer zoek ik?: De eerste afweging die je hierbij moet maken is het verschil tussen een desktop en een laptop. Het voordeel van een laptop tegenover een desktop is het feit dat je deze eenvoudig kunt meenemen, overal heb je toegang tot je computer, in plaats van een desktop die je op je bureau hebt staan. Een nadeel is wel dat laptops over het algemeen duurder zijn,voor dezelfde specificaties betaal je een stuk meer dan bij een desktop. Het is natuurlijk de vraag of je qua techniek het nieuwste van het nieuwste nodig hebt. Ga je de computer enkel gebruiken voor een beetje internetten, tekstverwerken en filmpjes kijken, dan heb je uiteraard niet hetzelfde nodig, als iemand die zijn computer wil gebruiken voor het spelen van games en bewerken van video s. Hierop is dan ook je budget aan te passen. Indien je voor een desktop gaat, kun je kiezen voor een vooraf ingestelde PC of er zelf eentje samenstellen. Ook hierbij is het vooral de vraag wat je

13 eigen voorkeur is. Stel je zelf een PC samen, dan kun je de PC precies afstellen op je eigen wensen. Computeradvertenties zijn meestal gevuld met allerlei technische termen over de apparatuur (hardware) en programma s (software) bij de computer. De meeste mensen weten niet goed wat deze termen betekenen. Het is gelukkig niet nodig om precies te weten wat alle technische termen betekenen. Als u ongeveer weet wat u met de nieuwe pc wilt gaan doen, kunt in de reclamefolders duiken of naar de winkel stappen,maar pas op, het zijn verkopers. Als u een nieuwe computer koopt, is het verstandig hem op de groei te kopen. Vaak zult u er toch nog wat meer mee gaan doen dan u van tevoren had verwacht. Kies dus niet een pc die slechts aan de minimale eisen voldoet. U kunt later altijd wel verschillende onderdelen laten vervangen, of zelf doen, door betere zoals meer geheugen of een snellere dvd-brander. Maar u bent goedkoper uit als u dat niet meteen al na drie maanden hoeft te doen. Bij de aanschaf kunt u kiezen tussen een merkcomputer als van Dell, Compaq of HP, of een merkloze computer die uit allerlei losse onderdelen wordt opgebouwd door de winkel. Merkcomputers hebben wel als voordeel dat de ondersteuning vaak goed geregeld is maar wil je gaan uitbreiden kunnen in de meeste gevallen alleen onderdelen van het merk zelf worden geplaatst en deze zijn vrij duur. Bij een merkloze computer bepaal je zelf wat er in komt en is vervanging of uitbreiding goedkoper. Mocht u overgaan tot de aanschaf van een nieuwe merkcomputer is deze meestal helemaal compleet, d.w.z. er is een besturingsprogramma aanwezig en er zitten enkele programma s zoals Nero, een tekstverwerker, een virusbeschermer enz. op. Maar. schijn bedriegt, meestal zijn deze programma s demo s die 30 of 60 dagen te gebruiken zijn (uitgezonderd het besturingsprogramma) waarna u, uiteraard tegen betaling, via een update er een originele versie van kunt maken. Kijk eerst eens rond wat voor alternatieven er zijn voor u tot aankoop overgaat want er zijn talloze gratis programma,s. Uw keus is gevallen op een laptop?: Bij het aanschaffen van een nieuwe laptop gelden ook een aantal basisregels waarmee je rekening kunt houden. Er zijn geen slechte merken. Alle laptops die via de normale kanalen in Nederland zijn te verkrijgen zijn door de markt genomen goede laptops. Het verschil zit in de specificaties van de laptop. Bepaal van te voren wat je met de laptop wilt doen. Als je van te voren weet waar je de laptop voor wilt gebruiken, voorkom je dat je voor de verkooppraatjes van de verkoper valt en zo met een te dure laptop naar huis gaat. Als je alleen simpele dingen met je laptop doet, zoals internetten, heb je geen ingewikkelde (lees dure) laptop nodig. Vraag voordat je over gaat tot aanschaf wat de garantievoorwaarden zijn. Reparaties aan en onderdelen voor laptops zijn in de regel vrij prijzig. Het is daarom belangrijk dat je weet hoe lang je garantie hebt en of de garantie voor alle onderdelen van het apparaat geldt. Technische zaken: Er zijn bij het aanschaffen van een laptop een aantal technische zaken waarmee je rekening dient te houden. In de regel geldt: hoe groter, hoe duurder, hoe groter de prestatie. Eén van de belangrijkste onderdelen van een laptop is het beeldscherm. Hoe groter het paneel, hoe meer ruimte je op je desktop hebt. Een groot beeldscherm is vooral van belang bij films kijken, spellen spelen en in mindere mate internetten. Harde schijf: Hoe groter de harde schijf hoe meer gegevens je kunt opslaan. Vooral als je van plan bent om muziek, foto's of video's op te slaan is een grote harde schijf onontbeerlijk. Met een grootte ergens tussen de 300 Gb (Gigabyte) en 500 Gb kom je al een heel eind.

14 Processor: Ook hier geldt, hoe meer hoe beter. Een grote (snelle) processor is vooral belangrijk als er veel rekenwerk gedaan moet worden. Denk hierbij aan videobewerken of videogames. Een processor van het merk AMD of Intel maakt tegenwoordig geen verschil meer, beide merken zijn even goed. Probeer te vermijden om een laptop aan te schaffen waar een Celeron processor in zit. Deze processoren zijn uitgeklede 'echte' processoren en de prestatie is aanzienlijk minder. Geheugen: Wat je ook gaat doen met je laptop, veel geheugen is altijd prettig. De hoeveelheid geheugen wordt uitgedrukt in Gigabytes (Gb). Gangbaar tegenwoordig is 2 Gb. Met deze hoeveelheid werken de meeste applicaties snel genoeg. Ga je echt met zware programma's zoals videobewerken of videogames werken, dan is het verstandig om 4 Gb te (laten) plaatsen. Besturingssysteem: De meeste laptops worden tegenwoordig geleverd met Windows 7. De licentie voor dit programma zit bij de prijs van de laptop in. Vaak is het niet mogelijk om een laptop aan te schaffen zonder licentie, hierin heb je dan ook niet echt een keus. Controleer wel of er nog extra programma's zoals Microsoft Office bijgeleverd worden. Let op, Words, dat standaard in Windows zit, is géén Office. Achteraf kan dit namelijk nog een prijzige uitbreiding zijn. De verkoper zal je ongetwijfeld gaan uitleggen wat alle aansluiten in en rond de laptop doen en kunnen. Dit is niet echt van belang, omdat alle laptops tegenwoordig minimaal over de volgende aansluitingen beschikken. USB, aansluiting voor allerlei randapparatuur. Hier zijn er vaak meerdere van aanwezig. Bluetooth en Infrarood. Bluetooth voor verbinding met bijvoorbeeld mobiele telefoon. Infrarood wordt bijna niet meer gebruikt. DVD-RW, DVD speler en brander. PCMCIA, uitbreidingsslot voor insteekkaarten. LAN, Bedraad netwerk. WiFi, Draadloos netwerk Heb je een keus gemaakt, vraag dan wat je er bij krijgt, een tas..? externe muis? Probeer deze accessoires als korting te regelen. Laptops zijn toch al dure apparaten. Met bovenstaande tips moet je in staat zijn om een weloverwogen keuze te maken. Laat in je geen geval leiden door de verkoper in de winkel, maar zorg er voor dat je zelf weet waar je over praat en wat je wilt. Besturingssysteem: Zoals eerder gezegd heeft elke computer een besturingssysteem, maar wat is het eigenlijk en welke taak heeft het. Een besturingssysteem heeft niet direct nut voor de computergebruiker; je kunt er niet mee rekenen of teksten mee verwerken. Toch heb je het programma nodig want zonder progamma s werkt de computer niet. Het besturingssysteem zorgt ervoor dat geheugen en randapparatuur zoals toetsenbord en printer werken en zorgt ervoor dat toepassingsprogramma's werken. Besturingssystemen zijn er in 32 en 64 bit maar wat is het beste, wat is

15 het verschil, veel mensen weten niet precies wat het is en wat het verschil is, daarom een korte uitleg. 64 bit is twee keer zoveel als 32 bit. Wat niet wil zeggen dat het besturingssysteem dan ook twee keer zo snel werkt. Bij een 64 bit wordt het RAM-geheugen beter verwerkt dan bij de 32-bit versie. Maar om dit beter te kunnen verwerken, is ook een grotere hoeveelheid RAM-geheugen nodig. Daarom kan niet iedereen een 64-bit versie installeren. Voor een 64-bit zal er dan minimaal 4 GB RAM geheugen geïnstalleerd moeten zijn op de pc. Bij een 32-bit versie is er minder RAM-geheugen nodig. Daarom hebben veel pc's een 32 bit versie. Om een Windows te installeren van 64 bit, moet de processor geschikt zijn. Om dit te controleren ga je hiervoor naar configuratiescherm - "Hulpprogramma's voor en informatie over prestaties" - Details en onder systeem zie je of 64 bit wordt ondersteund. Bij andere besturingssystemen kun je kijken onder Deze computer en systeemeigenschappen. Een programma dat onder 32-bit is geschreven werkt vaak wel onder een 64-bit. Stuurprogramma,s van bijvoorbeeld printers of andere apparatuur met een 32-bit versie,werken vaak niet op een 64-bit. Andersom gaat vaak niet, een programma dat is ontworpen voor de 64-bit versie, werkt niet onder 32 bit. Het programma bijwerken lukt ook niet altijd. Let daarom goed op bij de aanschaf van nieuwe programma's of dit 32 of 64 bit betreft. De meeste besturingssystemen hebben namelijk 32 bit. Waarom een besturingssysteem: Een besturingssysteem is nodig om programma s, na het opstarten van de computer, in het geheugen te laden en dat de functionaliteiten aanbiedt om andere programma's uit te voeren. Dit is bij elke computer hetzelfde dus onmisbaar. Zonder besturingssysteem werkt de computer niet. Een besturingssysteem biedt niet alleen functies aan om met programma s te kunnen werken, het doet nog meer. Het zorgt ook dat je randapparatuur zoals, printer, toetsenbord, muis, scanner enz. worden aangestuurd zodat je er mee kunt werken. Het is gebruikelijk om het besturingssysteem na het starten van de computer te laden vanaf een harde schijf. Wat gebeurt er als ik de computer start: Het is zo vanzelfsprekend, een druk op de knop en we kunnen met de computer aan de slag. Maar wat gebeurt er nadat ik op de knop hebt gedrukt? Na het aanzetten van de computer is het eerste de BIOS die zijn werk gaat doen, de BIOS is te vergelijken met een klein programma die de computer op gang helpt. Elke computer, welk soort of merk dan, ook heeft een BIOS. Vanaf de fabriek zijn in de BIOS gegevens opgeslagen over de computer. Deze gegevens controleren of er schijven aanwezig zijn, of er een besturingsprogramma op staat en in welke volgorde er opgestart moet worden. In een BIOS kunnen gegevens worden gewijzigd maar doe dit alleen als je weet wat je doet, verkeerde instellingen kunnen leiden tot computerproblemen. De BIOS bevat een chip die garandeert dat het altijd beschikbaar is en niet wordt beschadigd door schijffouten. Omdat de BIOS gevoelig is voor virussen zijn sommige vergrendeld waardoor wijzigingen alleen kunnen worden aangebracht door eerst een wachtwoord in te voeren. De BIOS controleert dus eerst of er schijven en een besturingsysteem aanwezig zijn. Als alles in orde blijkt te zijn wordt er een bootloader gestart (dit is meestal de eerste sector van de harde schijf), dit opstarten wordt booten genoemd. Als de computer volledig was uitgeschakeld spreekt men wel eens van een koude of harde boot.(de aan en uit knop bedienen) Als deze niet volledig was uitgeschakeld spreekt men van een warme of zachte boot.(de resetknop bedienen).

16 De Bios communiceert weer met het besturingssysteem wat in het geheugen wordt geladen en op zijn beurt weer zorgt dat wij de programma s, toetsenbord, muis en monitor kunnen gebruiken. Hoe werkt een computer: Het klinkt raar als je ziet waar de computer voor wordt gebruikt maar eigenlijk kan hij niet zo veel. De computer voert alleen een paar basishandelingen uit. Deze handelingen zijn vergelijken, berekenen, kiezen en besturen. Deze basishandelingen worden pas uitgevoerd als de computer daar een instructie of opdracht voor krijgt. Deze doet hij snel en goed. Een paar eigenschappen van de computer zijn: 1. Hij werkt zeer nauwkeurig, Als men praat over een computerfout ligt dit meestal aan de gebruiker. 2. Hij verricht met grote snelheid de basishandelingen. 3. Groot vermogen of capaciteit, de computer is in staat om met een groot vermogen getallen, teksten en andere gegevens op te slaan. 4. Doordat de computer met grote snelheid basishandelingen uitvoert, kan een handeling in korte tijd een groot aantal keren herhaald worden. De computer kan zeer veel ingewikkelde taken aan maar type je in 3+3 dan laat het scherm ons zien opdracht of bestandsnaam onjuist. Dit heeft te maken met de eigen taal van de computer. Je zou ook kunnen zeggen, de computer kan niet rekenen zonder het bijbehorende programma. Simpel gezegd, de computer kan niets zonder programma s. Als gebruiker hoef je eigenlijk alleen de programma s te kennen en je kunt alles met een computer. Zoals wij met het tientallige stelsel werken werkt een computer maar met twee getallen, de 0 en de 1. Deze 0 en 1 noemen wij een binaire getal of een bit. Deze getallen worden gecombineerd in verschillende reeksen en bevatten alle informatie die een computer nodig heeft. Een klein voorbeeld: De letter T wordt in de computer zo weer gegeven: Typen wij nu de letter T verschijnt deze op het scherm, van die nullen en enen merken wij niets, dit gebeurt in de computer. Drivers: Wellicht heb je deze kreet al wel eens gehoord, drivers. Iedereen heeft ze op zijn computer, maar weinige weten wat het is. Drivers zijn zelfs zo belangrijk dat zonder drivers je computer niet werkt. Maar wat zijn nou eigenlijk drivers. Drivers zijn stuurprogramma's die een verbinding leggen tussen de hardware (de computeronderdelen) en het besturingssysteem, bijvoorbeeld Windows. Drivers helpen het besturingssysteem om de hardware te vertellen wat die moet doen. Drivers hebben dus een belangrijke rol bij de prestaties van je computer. Veel mensen vergeten echter om hun drivers goed te onderhouden. Als er een update voor een normaal programma is, wordt deze meestal gedownload, maar drivers worden meestal overgeslagen. Met het updaten van drivers krijg je 2 belangrijke verbeteringen: Prestatie winst, doordat producenten van hardware hun drivers blijven verbeteren, heb je bij bijna elke update prestatie winst. Minder fouten in je systeem, bij elke update worden er wel fouten uit de drivers gehaald. Soms zijn dit er wel honderden! Deze fouten kunnen je systeem afremmen. Ook kunnen hierdoor fouten op je scherm komen te staan en kan je computer zelfs crashen.

17 Automatisch naar drivers zoeken is niet echt aan te raden, vaak worden er geen nieuwe drivers gevonden, terwijl deze er wel zijn. Daarom kan je beter handmatig zoeken naar drivers. In grote lijnen hebben we het steeds gehad over hardware maar de computer heeft nog meer nl software. Wat is nu eigenlijk software en waar gebruiken we dit dan voor. Software of programmatuur is een gangbaar woord voor computerprogramma's. Een computerprogramma is weer een verzameling instructies die aangeeft wat een computer (de hardware) moet doen. Niet alleen computers bevatten software maar ook televisies, wasmachines, telefoons, auto- s of machines krijgen sinds de jaren 70 steeds meer software. Software kunnen we installeren op de computer zodat wij kunnen werken met de programma s die wij ons voor ogen hielden, denk hierbij aan tekstverwerker, video of foto bewerken, Cd s branden enz. Installeren is eigenlijk niet meer dan een stukje software gereed maken voor gebruik. Er is een keur aan software variërend in de prijsklasse van 50 tot wel 1500 of nog meer. Schrik niet van deze bedragen want er zijn tal van programma s die gratis zijn te gebruiken, alleen even downloaden van internet. In sommige gevallen zijn gratis programma s beter en stabieler dan betalende versies. Alle programma s waarbij vermeldt staat Freeware zijn ook echt gratis. Freeware is een gangbare benaming voor software waarvan de auteur een licentie heeft verleend tot gebruik en verdere verspreiding in ongewijzigde vorm, zonder daarvoor vergoeding te vragen. Hierdoor is deze software gratis te gebruiken. Andere gratis software zijn programma s die je kunt proberen, de zgn. probeerversies, deze werken meestal 30 tot 60 dagen en daarna niet meer. Als de tijd bijna om is wordt er gevraagd of je een betaalde versie wilt. Nu moet je niet slim denken te wezen en zeggen als de 30 of 60 dagen om zijn installeer ik het weer opnieuw, want zo werkt het niet in de computerwereld. Geschikte programma s: Software, programmatuur of computerprogramma, u heeft het al enkele keren voorbij zien komen maar wat is een geschikt programma. Het beste programma is er een die geheel aan je wensen voldoet maar die zul je maar weinig treffen. Vergelijk het met het kopen van een jas, je loopt de winkel in je ziet een prachtige jas die geheel aan je wensen voldoet maar bij het zien van het prijskaartje wordt hij al minder mooi en ga je op zoek naar een ander. Zo is het ook met programma s, er zijn zeer uitgebreide programma s maar vraag niet wat het kost. Meestal gebruik je ook nog maar de helft van de mogelijkheden die een programma biedt dus zijn er best alternatieven te vinden die goedkoper of zelfs geheel gratis zijn. Stel jezelf de vraag, heb ik dit echt allemaal nodig Het is een afweging die je zelf moet maken. Ga, voor je een programma koopt, eerst eens een kijkje nemen bij iemand die er mee werkt en vraag je af, is dit ook geschikt voor mij, wat heeft het voor mogelijkheden en is het gebruiksvriendelijk. Hoe je het ook went of keert, heb je eenmaal het geschikte programma gevonden kan deze niet zomaar gebruikt worden. Voor je een programma kunt gebruiken is het toch wel even opletten of dit kan, want niet elk programma kan zomaar op de computer worden gezet. Waar moet je op letten: Voldoende geheugen Voldoet mijn computer aan de eisen die het programma vraagt Heb ik het juiste besturingsprogramma Voldoende vrije ruimte op de schijf

18 Software voor de Computer Software, u hoort het woord vast weleens vallen als u in aanraking komt met de computer. Maar wat is Software nou eigenlijk en wat valt hier allemaal onder? Voordat een computer echt nuttig gebruikt kan worden moet er eerst Software op geïnstalleerd zijn. Installeren is eigenlijk niet meer dan het programma gereed maken voor gebruik. Software zijn de computerprogramma's die op een computer draaien. Zoals een tekstverwerker, computerspel of een database. En zo zijn er nog veel meer soorten. Software is dus de programmatuur die op een computer wordt geïnstalleerd waarmee gewerkt kan worden. Meestal wordt software onderverdeeld in twee verschillende categorieën: Systeemsoftware en applicatiesoftware: Systeemsoftware: Applicatiesoftware: Regelt de werking van de computer. Toepassingen die op de computer geïnstalleerd kunnen worden De systeemsoftware regelt dus de werking van de computer. Voorbeelden van systeemsoftware zijn besturingssystemen als Windows, Linux en Apple. Deze systemen zorgen ervoor dat de Hardware werkt. Systeemsoftware is dus de software die communiceert met de hardware en die ervoor zorgt dat het mogelijk is om de computer opdrachten te geven. Systeem software is in te delen in 3 soorten: Systeembeheerprogramma's: Zijn de besturingssystemen als Windows etc.. waar hierboven al wat over is verteld. Dit waren dus de programma's waar een pc op draait. Systeemondersteunigsprogramma's: Programma's die gebruikt worden voor heel specifieke taken die betrekking hebben tot de werking van de computer zelf. Bijvoorbeeld schijfdefragmentatie, dit zorgt ervoor dat de harde schijf weer netjes geordend wordt. Systeemontwikkelingsprogramma's: De programma's die gebruikt worden voor de ontwikkeling van software. Dit kan bijvoorbeeld door programmeertalen als JavaScript, C++. Applicatiesoftware is de software die je eigenlijk direct gebruikt als je op de computer bezig bent. Zonder deze programma's kan een computer wel werken maar kun je eigenlijk niks doen. Onder de applicatiesoftware vallen heel veel verschillende software. Deze worden meestal onderverdeeld in 3 categorieën: Standaard software: Wordt gemaakt voor een grote groep gebruikers met functies waar bijna iedereen iets aan heeft. Een voorbeeld van een standaard is: "Word tekstverwerker". Dit programma is voor bijna iedereen te gebruiken, of u nu een brief typt, een boekverslag maakt of een boek typt. Maatwerk software: Wordt meestal gemaakt voor bedrijven die een software nodig hebben welke aangepast is aan de wensen van het bedrijf. Een voorbeeld is een programma voor een schoenenzaak waarin je zo kan opzoeken wat er nog op voorraad is of wat al uitverkocht is en wat de prijzen zijn etc. Dit is dan op maat gemaakt voor de schoenenzaak want een bakker zou hier bijvoorbeeld niets aan hebben Specialisatie software: Wordt gebruikt voor heel gespecialiseerde bedrijven/beroepen zoals een orthodontist of een orthopeed deze software is helemaal afgesteld op deze doelgroep.

19 De keuze van een virusscanner: Veel mensen beseffen niet dat bepaalde virusscanners enorm veel van de computer vergen. Juist de grote namen als Norton of Mcaffee kunnen het systeem enorm bezetten. Het hoeft per definitie niet zo te zijn dat deze ook beter werken. Goede alternatieven zijn bijv. Avast, Avg of Panda. Bovendien zijn deze virusscanners allemaal geheel gratis. Een leuk weetje is tevens ook dat alle virusscanners (gratis of niet) allemaal gebruik maken van dezelfde virus database. Het enige verschil zit 'm in de functionaliteit. De overstap naar één van deze virusscanners zal een groot verschil uitmaken op de snelheid van uw systeem. Vergeet uiteraard niet altijd de meeste recente programma-update te downloaden en regelmatig nieuwe virusupdates te downloaden. Opschonen van de pc: Er zijn programma's op de markt die uw pc kunnen "opruimen". Zowel betaalde als gratis programma's. En hierbij geldt hetzelfde als bij de virusscanners: "betaalde hoeven per definitie niet beter te zijn dan de gratis programma's". Een goed programma om mee te beginnen is Ccleaner. Dit programma zorgt ervoor dat alle rommel die Windows, internetexplorer en windowsexplorer maakt worden opgeruimd. Dit programma is te downloaden op Het programma is zeer vriendelijk in gebruik en heeft ook een interne back-up functie ingebouwd mocht er per ongeluk iets "goeds" worden verwijderd. Ook heeft Ccleaner een functionaliteit die het register van Windows opruimt. Let op: maak bij deze functie altijd gebruik van de back-up functie! De volgende stap is het verwijderen van alle spyware die in de loop der jaren op de pc -wellicht onbewustis geïnstalleerd. Ook hiervoor is er een goed gratis programma te vinden. Superantispyware is te downloaden op Dit programma is erg gebruiksvriendelijk en verwijderd zelfs de meest hardnekkige spyware van de computer. Let op: Bij de installatie van alle bovengenoemde programma's dat je niet de onnodige extra programmas download zoals toolbars en ander onnodig materiaal. Lees goed bij de installatie welke programma's erbij worden gedownload en vink die zo nodig uit. Zet tevens bij alle programma's het automatisch downloaden van updates uit en plan zelf één dag in de week om de software te updaten. Het probleem is namelijk dat al deze "automatische updates" altijd zodra er een internetverbinding wordt gemaakt gaat controleren of er nieuwe updates beschikbaar zijn. En dit bevorderd niet de snelheid van uw internetverbinding. Ook zullen deze processen weer ruimte innemen in het opstartproces wat de computersnelheid weer naar beneden haalt. Onnodige opstart van programma's: Veel programma's zoals Windows Live Messenger, Adobe reader, Microsoft office etc. worden onnodig opgestart. Als je deze programma's nodig hebt klik je gewoon het programma aan en is het dus totaal onnodig dat deze met Windows worden opgestart. Vaak kun je in het optie menu van deze programma's de functie "opstarten met Windows" uitvinken. Rechtsonderin het Windows-scherm op de taakbalk staan de programma's die op dit moment opgestart zijn en dus "een stukje van de computersnelheid" innemen. Het is een beetje hetzelfde als u de auto de hele nacht stationair laat draaien om er vervolgens de volgende dag direct mee weg te kunnen rijden: totaal onnodig dus en een enorme aanslag op uw brandstofverbruik. Verwijderen van ongebruikte software: Waarschijnlijk staan er veel programma's op de computer die in de loop van de jaren zijn geïnstalleerd en die maar één of twee keer zijn gebruikt. Verwijder zoveel mogelijk niet gebruikte programma's. Ga hierbij

20 als volgt te werk: Ga naar start Klik op "programmatoegang en instellingen" Klik nu linksboven op "programma's wijzigen of verwijderen" Nu wordt de lijst van alle programma's weergegeven Verwijder alle oude en onnodige programma's van de computer Defragmentatie: Stel u heeft een assortimentdoos vol met verschillende spijkers. Kleine, middel en grote spijkers. Na verloop van tijd zitten alle spijkers door elkaar heen en heeft u veel tijd nodig de juiste spijker te vinden. Windows doet hetzelfde met de harde schijf en na verloop van tijd is de harde schijf een rommeltje. Om dit te herstellen heeft Windows de functie defragmenteren toegevoegd. Dit kan gedaan worden als volgt: Ga naar start Klik op: alle programma's, bureauaccessoire, systeemwerkset en vervolgens op schijfdefragmentatie Klik op de harde schijf die u wilt defragmenteren Klik nu op analyseren Windows zal nu gaan analyseren of de schijfdefragmentatie nodig is. Zo ja, klik dan op defragmenteren. Let op: Dit proces kan een aantal uren in beslag nemen. Microsoft Office: Microsoft Office is een prachtig softwarepakket, maar helaas wel een beetje prijzig. Een mooi alternatief is Open-Office.org. Alle functies van Microsoft Office, maar dan geheel gratis. Wat is Open-Office.org: Open-Office is een compleet softwarepakket, vergelijkbaar met Microsoft Office. Benefice behoort tot de zgn. open software en is te verkrijgen in zowel Windows-, Linux- en MAC-versie. De verspreiding van het pakket geschiedt onder LPGL-licensie, wat staat voor Lesser General Public License. Deze licentie is bedoeld voor computersoftware die als onderdeel van een gesloten programma vrij gebruikt mag worden. Het downloaden en gebruiken van Open-Office.org is geheel gratis. Voor wie is Open-Office.org bedoeld: Open-Office.org is bedoeld voor iedere computergebruiker die het bestaan van open software een warm hart toedraagt. Of voor wie gewoon geen zin heeft om het dure pakket van Microsoft Office aan te schaffen. Het verschil tussen beiden is de prijs, 120 voor Microsoft Office maar de functionaliteit is voor beiden hetzelfde. Hoe installeer ik OpenOffice.org: Aangezien het downloaden en gebruiken van Open-Office.org geheel gratis is, hoeft u niet op allerlei schimmige torrent-sites te struinen naar een werkende versie waarvan u dan maar hopen moet dat deze virusvrij is. U kunt de software rechtstreeks downloaden van de site van Open-Office.org.

21 Het Open-Office-pakket beschikt over een: Tekstverwerkingsprogramma (Writer), vergelijkbaar met Microsoft Word Spreadsheetprogramma (Calc), vergelijkbaar met Excel Presentatieprogramma (Impress), vergelijkbaar met PowerPoint Database (Base), vergelijkbaar met Access Tekenprogramma (Draw) Wat doe ik met oude Word-bestanden: Heel simpel: Helemaal niets. Uw oude Microsoft Office-bestanden blijven gewoon te lezen en te bewerken in Open-Office.org. Alleen met de oude macro's moet u even oppassen: Open-Office.org heeft z'n eigen macro-taal. Bij het overzetten van zeer complexe bestanden wil de kopie nog weleens een beetje afwijken van het origineel. Een leuke en handige extraatje binnen Open-Office.org is de mogelijkheid om met 1 druk op de knop een PDF'je te maken van uw Word-bestand. Vanaf versie 3.0 kunt u zelfs een extra extensie downloaden waarmee u bestaande PDF'jes kunt bewerken om deze vervolgens weer op te slaan... Als PDF. Op diverse sites op internet wordt een "gratis" versie aangeboden van Open-Office.org, waarbij na het downloaden een melding verschijnt van een telefoonnummer dat u dient te bellen "om verder te gaan met de installatie". Wanneer u dit nummer belt, ontvangt u vier smsjes van 1.50 euro per stuk. Deze smsjes bevatten zogenaamde toegangscodes, welke u nodig zou hebben om gebruik te maken van OpenOffice.org. Deze meldingen zijn vals: het downloaden en gebruiken van Open-Office.org is en blijft gratis. Wanneer u tijdens uw installatie op sms-meldingen stuit, breekt u dan de installatie af en haal een nieuwe versie van een betrouwbaar, degelijk platform voor open software. Gratis software: Wordt je er ook zo moe van, telkens weer geld uitgeven voor nieuwe software? Dan ben je niet de enige want software kan duur zijn. Heb je er nooit aan gedacht dat praktisch alles te vinden is op het Internet? Alleen, het echte probleem is waar ze te vinden. Hier zijn enkele tips om de gratis software te vinden welke je nodig hebt. Veel computer experts en technici in allerlei gemeenschappen ontwikkelen open source programma s ten behoeve van een ieder zonder dat er voor hoeft te worden betaald. Deze programma s worden ontwikkeld als antwoord op de hoge prijzen die je voor programma s moet neertellen. Voorbeelden van dit soort programma zijn bijvoorbeeld: Mozilla Firefox om over het Internet te surfen, Open Office voor kantoor applicaties en Foxit voor het lezen van pdf files. Dit zijn slechts enkele voorbeelden, maar je zult er verbaasd van staan wat je allemaal kunt vinden als je op zoek gaat. Een simpele zoekopdracht op de zoekmachine welke je gewend bent om te gebruiken met de opdracht: gratis software downloaden of free software download, geeft je een hoop download zoek machines of websites welke gespecialiseerd zijn in gratis software programma s. Zoeken naar gratis softwareprogramma s door gebruik te maken van het Internet is erg gemakkelijk. Door de juiste zoekwoorden te gebruiken, en over de juiste kennis te beschikken waar je moet zoeken, vindt je de software welke je nodig hebt, zonder dat het je iets kost.

22 Gratis Virusscanner of een Betaalde Virusscanner: Tegenwoordig wordt nog steeds (onterecht) gedacht dat een betaalde virusscanner beter is dan een gratis virusscanner. Omdat mensen bang zijn dat hun computer door virussen geïnfecteerd zal worden schaffen ze zonder er verder goed over na te denken een betaalde virusscanner aan. Om veilig te kunnen internetten is een virusscanner tegenwoordig een must. Daar zijn we het allemaal wel over eens. De meningen variëren nogal over het feit of we een gratis virusscanner of een betaalde virusscanner moeten gebruiken. Een gratis virusscanner wordt vaak alleen aangeboden voor particulier, niet commercieel gebruik. Voor commercieel gebruik wordt een betaalde versie aangeboden. Bij de gratis virusscanner zul je meestal geen gebruik kunnen maken van een helpdesk. Als je problemen met de gratis virusscanner krijgt zul je deze zelf moeten oplossen. Een gratis virusscanner is niet altijd beschikbaar in het Nederlands. Ik zeg niet altijd, want Avast Free Edition virusscanner is er bijvoorbeeld wel in het Nederlands. De drie beste en meest gebruikte gratis virusscanners: Avira Antivir Free Antivirus: De Avira Antivir Free Antivirus biedt zeer goede bescherming voor je computer en komt altijd zeer goed uit de bus bij vergelijkingstesten in de bekende computerbladen. AVG Free Edition: Met de AVG Free Edition beschik je altijd over snelle, automatische updates. Hierdoor heb je altijd de beste bescherming voor jouw computer. Avast Free Edition: De Avast Free Edition biedt naast complete bescherming voor jouw computer ook een aparte beveiliging voor instant messengers en p2p programma s. Na 60 dagen krijg je een afgeslankte versie. Dit zijn alle drie zeer goede gratis virusscanners. Welke voor de beste is kan ik niet zeggen. De persoonlijke eisen die je stelt aan een virusscanner zullen de doorslag geven. Word: Op de computer worden enorm veel teksten geschreven. Daarvoor gebruikt men een tekstverwerker. Een programma dat u vaak voorbij hoort komen, is Word van Microsoft. 'Word' is een Engelse term die woord betekent. Word is de meest gebruikte tekstverwerker ter wereld. In 1983 kwam de eerste versie uit, voor de computers uit die tijd. In 1989 verscheen de eerste versie voor Windows. Sindsdien komt er elke paar jaar een nieuwe editie uit. De nieuwste editie is Word In de winkels zijn oudere versies niet meer te koop, maar veel mensen gebruiken nog wel versie 2003 of Daar is niks mis mee, die programma s werken ook prima. Als u zo'n oude versie hebt of kunt krijgen, kunt u daarmee ook uitstekend uit de voeten. Word maakt deel uit van het kantoorpakket Office van Microsoft. Daarin zitten ook andere programma's, zoals Excel om mee te rekenen en PowerPoint om diapresentaties te maken. Office is te koop via computerwinkels en winkels op internet. In de eenvoudigste samenstelling kost Office 2010 minimaal 139 euro. Uitproberen van het programma is wel gratis, daarvoor download u de proefversie van Office van de site van Microsoft. Met Word kunt u teksten typen, opslaan, uitprinten en via versturen. Maar dat is niet alles. Uw documenten kunnen verfraaid worden met allerlei opmaakelementen, zoals leuke plaatjes, bewegende animaties en foto's. Geef de letters een mooi kleurtje, onderstreep de tekst, zet er paginanummers in, gebruik een logo boven aan de pagina, maak er een heel boek van. De mogelijkheden zijn bijna eindeloos. Met alle versies van Word kunt u in de basis hetzelfde: tekst typen en opmaken. Elke nieuwere versie is weer wat gebruiksvriendelijker. Tot en met versie 2003 gebruikte Word menu s om alle functies in te groe-

23 peren. Sinds 2007 zijn de menu s vervangen door het lint. Dat is een balk met tabbladen bovenin beeld waarin de functies die bij elkaar horen zijn gegroepeerd. Veel mensen moesten erg wennen toen ze de overstap van 2003 naar 2007 maakten. Versie 2010, ook met het lint, is een verbetering ten opzichte van Er is bijvoorbeeld een tabblad Bestand toegevoegd waarin zaken als opslaan en openen van een document staan gegroepeerd (zie afbeelding hiernaast). Een ander belangrijk verschil is de bestanden die Word maakt, als u een tekst opslaat. Tot en met versie 2003 eindigden die bestanden op de extensie '.doc'. Sinds 2007 is dat standaard '.docx'. Oudere bestanden zijn probleemloos te openen met nieuwe versies van Word. Andersom gaat dat niet altijd even soepel. Daarom kunt u een gratis uitbreiding downloaden van de website van Microsoft, het zogenaamde Compatibiliteitspakket. Daarmee kunt u ook in oudere versies van Word de nieuwste bestandsformaten van 2007 en 2010 openen. Word is een zeer uitgebreid programma dat zo veel of weinig mogelijkheden biedt als u zelf wilt. Bent u alleen geïnteresseerd in het typen van teksten zonder poespas, dan kan dat. Maar als u uitgebreide gekleurde nieuwsbrieven wilt maken, dan kan dat ook. De functies zijn er allemaal, en u kiest zelf welke u wel of niet wilt gebruiken. Word is zo'n uitgebreid programma, dat het lastig is om alle mogelijkheden in één keer te ontdekken. Het is dan ook aan te bevelen om een goed boek erop na te slaan. Als u liever zelf aan de slag gaat, neem daar dan de tijd voor. Er kan eigenlijk niets misgaan maar om alle functies zonder enig risico te leren kennen, kunt u het best een testdocument maken. Experimenteer naar believen met alle functies. Als u de keer erop 'echt' aan de slag gaat, weet u precies hoe alles werkt. De Muis: U bedient de computer voor een groot deel met de muis. Met dit simpele apparaat kunt u allerhande verschillende opdrachten geven. De muis is een aanwijsapparaat voor de computer. Met de muis kunt u onderdelen op uw beeldscherm aanwijzen en aanklikken. Op die manier kunt u programma s en bestanden openen en functies activeren. De optische muis met twee muisknoppen en een scrollwiel is de meest gebruikte muis (zie afbeelding). Optisch betekent dat de muis zijn positie bepaalt met licht in plaats van met een balletje, zoals de muis van een aantal jaren geleden. Het is belangrijk om uzelf een goede muisgreep aan te leren. U legt uw hand ontspannen op de muis. Uw handpalm rust op de achterkant van de muis en uw wijsvinger en middelvinger liggen losjes op de knoppen. Leg uw duim naast de muis op tafel. Uw pols en onderarm rusten op de tafel. Met de muis kunt u vier dingen doen: De muis bewegen (verplaatsen over het tafelblad) Klikken op de linkermuisknop Klikken op de rechtermuisknop Rollen met het wieltje (niet op elke muis aanwezig) Met deze vier bewegingen kunt u opdrachten geven aan de computer.