Beïnvloedt de vogelstand ongunstig. in de Zaanstreek. Door René Heijnis. uitgangspunten. In deze nota is meer dan voorheen

Transcriptie

1 Beïnvloedt de vogelstand ongunstig De aanleg van een tweedehoogspanningsleiding in de Zaanstreek Door René Heijnis In eind november 97 werd het tracé voor een 380 Kv-hoogspanningsleiding Velsen-Diemen definitief vastgesteld door de minister van Economische Zaken in overeenstemming met het advies van de Commissie Elektriciteitswerken. Deze vaststelling vond destijds plaats tegen de achtergrond van het toen geldige streekplan voor het Noordzeekanaalgebied, waarbij een belangrijk deel van het Reefgebied, gelegen noordelijk van het Noordzeekanaal onder gemeente Westzaan, bestemd werd voor industrievestiging. In het begin van dit jaar zijn echter Provinciale Staten van Noord-Holland accoord gegaan met de nota van uitgangspunten voor de herziening van het Streekplan Noordzeekanaalgebied. In deze nota is meer dan voorheen aandacht besteed aan de leefbaarheid van het milieu. Dit komt onder andere tot uiting in het weren van basisindustrie op de noordoever van het kanaal en het handhaven aan deze zijde van dorpsbebouwingen en vogelgebieden. Het traject van de 380 Kv-leiding Hiermee zijn de achtergronden van het destijds uitgebrachte advies en op grond daarvan genomen beslissingen Daarom dient er een alternatief gezocht te worden, rijke weidevogelgebied tracé voor de 380 Kv-hoogspanningsleiding Het Provinciaal Elektriciteitsbedrijf van Noord-Holland zal op grond van de verwachte verdere stijging van het elektriciteitsverbruik het produktievermogen in Noord-Holland aanzienlijk uitbreiden. Hiervoor is men bezig met de bouw van een centrale in Velsen met een eenheid van 40 MW die in 974 bedrijfsklaar moet zijn. vervallen. voor met name het De Reef, om zodoende hier een minder schadelijk vast te stellen. Het grootste deel van Nederland bezat tot voor enkele jaren een 50 Kvkoppelnet. Sind het gereed komen in 970 van het eerste gedeelte van het 380 Kv-hoogspanningsnet is het 50 Kv-net in een aantal deelnetten gesplitst en zal de koppelfunctie in belangrijke mate door het 380 Kv-net De ISO Kv-hoogspanningsleiding in het WestzlJderveld Dia: René Heijnis 555

2 TOTAAL DRAADSLACHTOFFERS 97/97 Soort Assendelver Reef Westzijder Oostzijder Totaal Veenpolder veld veld Fuut Dodaars Meerkoet Waterhoen Kuifeend Tafeleend Slobeend Wilde Eend Smient Zomertaling Wintertaling Pijlstaart Waterral Knobbelzwaan Grauwe Gans Kolgans Grote Mantelmeeuw 3 0 Kleine Mantelmeeuw Stormmeeuw 5 Zilvermeeuw Kokmeeuw Lepelaar 7 Roerdomp Blauwe Reiger 5 Wulp Regenwulp 9 Goudplevier Zilverplevier Zwarte Ruiter Watersnip Houtsnip Kemphaan Kievit Tureluur Grutto Scholekster Visdiefje Buizerd Torenvalk Houtduif Postduif Kraai 3 3 Spreeuw Huismus Groenling Kramsvogel Koperwiek Koekoek Zanglijster Fitis Veldleeuwerik Graspieper 3 Totaal

3 worden overgenomen (zie het Elektriciteitsplan van de Samenwerkende Elektriciteits-Produktiebedrijven). Hiervoor zal in de Zaanstreek een nieuwe leiding worden gebouwd. Het PEN is momenteel al druk bezig met het plaatsen van de nieuwe leiding, welke vanaf Beverwijk tot de spoorbaan Zaandam-Uitgeest 80 meter ten noorden van de al aanwezige 50 Kv-hoogspanningsleiding is geprojecteerd, en vanaf de spoorbaan richting Amsterdam op de plaats van de 50 Kv-leiding zal komen. Deze masten (in het Oostzijderveld) zijn al geheel verdwenen. De nieuwe leiding moet medio 974 klaar zijn. Voorts is in het Westzijderveld nog een verdeelstation geprojecteerd nabij de spoorbaan waar beide hoogspanningsleidingen samen komen. Het gehele plan omvat de volgende fasen: De eerste fase: Velsen-Beverwijk-Oostzaan-Amsterdam) Centrale Hemweg) moet in april 974 in bedrijf worden genomen. Dit gedeelte zal evenals de tweede fase Centrale Hemweg-Oostzaan-Diemen welke in 977 voltooid dient te zijn in eerste instantie een spanning van 50 Kv gaan voeren. In de derde fase in de jaren BO zal een deel van de nieuwe koppelverbinding (Beverwijk-Oostzaan-Diemen) worden overgezet op een spanning van 380 Kv, als de koppeling met het 380 Kv-station van de SEP te Diemen gereed is. Deze dode Kokmeeuw heeft ± een jaar In de draden gehangen, was er met de vleugel omheen geslagen en tijdens de storm in april 973 losgeraakt. Foto: Joop Brinkkemper 557

4 De aantallen slachtoffers onder de 50 Kv-leiding In begin 97 werd begonnen de 50 Kv-hoogspanningsleiding mei het tellen van draadslachtoffers onder in De Reef, Assendelverveenpolder, Oostzijderveld en Westzijderveld. De stalen vakwerkmasten van deze hoogspanningsleiding hebben een totale hoogte van 3,0 meter. De onderste arm bevindt zich op meter afstand van de grond, hieraan zijn vier fasedraden met een doorsnede van 5,7 mm bevestigd. Aan de bovenste arm, welke zich op 8,50 meter van de grond bevindt, hangen twee fasedraden en twee bliksemafleiders. Ook aan de top van de vakwerkmast bevindt zich een bliksemdraad (hebben een doorsnede van 9 mm). In totaal is om de veertien dagen 800 meter land naar draadslachtoffers afgezocht. Het aantal slachtoffers dat gevonden werd bedroeg 573 vogels (waarvan ongeveer 00 gewonde vogels). In wezen is dit aantal veel hoger omdat veel vogels door bepaalde omstandigheden niet gevonden worden. De volgende factoren oefenen invloed hierop uit:. De vogels die in het water terecht komen worden vrijwel niet gevonden, vooral in het Oostzijderveld waar de leiding grotendeels over het water loopt is dit het geval.. Kleine vogels (zoals zangvogels, rallen e.d.) worden vaak niet opgemerkt, vooral de pollen en kuiltjes maken het zoeken extra moeilijk in deze laagveen gebieden. 3. Gewonde vogels begeven zich vrij vaak naar aangrenzende percelen, waar vrijwel niet naar slachtoffers wordt gezocht. 4. Predatoren zoals ratten, Zwarte Kraaien, meeuwen en Bruine Kiekendieven slepen vaak met de slachtoffers. 5. De vogels die in het hooiland terecht komen zijn vinden. ook vrij moeilijk te Het is daarom bedroevend dat het aantal slachtoffers veel hoger ligt. Wekelijkse tellingen in De Reef en het Westzijderveld wezen onder andere uit dat het aantal slachtoffers zeker hoger ligt dan in de voorgaande jaren werd geconstateerd. Bij de 5 verschillende vogelsoorten zijn dit jaar vier soorten aangetroffen die nog niet eerder onder de leiding waren geconstateerd, namelijk een Gierzwaluw, Porseleinhoentje, Bruine Kiekendief (juv.) en een Bonte Strandloper. De 380 Kv-hoogspanningsleiding De 380 Kv-hoogspanningsleidinq die in De Reef (een rijk weidevogelgebied) en in het Westzijderveld 80 meter naast de 50 Kv-leiding komt te lopen zal een barrière van draden vormen waardoor er stellig meer vogels de draden raken. Tevens oefent deze tweede leiding een negatieve invloed uit op de broedvogelpopulatie in de hiervoor genoemde gebieden. voorgaande jaren is geconstateerd dat er minder vogels broeden onder de draden dan bij de omliggende percelen het geval is. Door de aanleg van de 380 Kv-leiding zal ook het broedgebied voor de vogels verkleind worden. De nieuwe hoogspanningsleiding krijgt een hoogte van maar liefst 50 meter, dus 7 meter hoger dan de nu aanwezige 50 Kv-leiding. In totaal komen er draden aan te hangen, zes fasedraden welke gevormd worden door drie aluminium/staalkabels per fase en drie bliksemdraden. Ook uit landschappelijk oogpunt gezien zal deze leiding het hart van de natuurgebieden en Westzaan ontsieren. Deze leiding kan dan ook desastreuze gevolgen hebben voor de vogelstand. 558

5 Dode Fuut, draadslachtoffer Dia: G. Goedheer Maatregelen Een positieve reactie is dat het PEN de nieuwe 380 Kv-hoogspanningsleiding zal beveiligen om het aantal slachtoffers te beperken. In een bedrijfsblad werd het volgende meegedeeld: De bliksemdraden in het lijngedeelte tussen de Nauernase Vaart en en de spoorlijn Zaandam-Uitgeest, zullen ter bescherming van de vogelstand in dit gebied, worden voorzien van kunststof strips en de afstandhouders in de fasedraden (driehoekjes) zullen over dat gedeelte oranje of brandweerrood worden geschilderd. De afstandhouders zullen rood geschilderd worden, omdat dit de meest zichtbare kleur voor de vogels is. Bij het effectief verminderen van de slachtoffers zal niet alleen de 380 Kvleiding van strips moeten worden voorzien, dit moet tevens gebeuren bij de 50 Kv-leiding. Bij de Reef dient men een ander alternatief te zoeken voor de bouw ) van de leiding dwars door het gebied, al zou de hoogspanningsleiding hier wel voorzien worden van kunststof strips dan zal toch de landschappelijke en ornithologische waarde voor een belangrijk deel verloren zijn. R. Heijnis, Wilhelminastraat 3, aan Koog de Zaan LITTERATUUR: Elektriciteitsplan 977/78 Arnhem, Samenwerkende Elektriciteits-Produktiebedrijven. Heljnls, René Draadslachtoffers in de Zaanstreek, uitgave NJN afd. Zaanstreek en de BWG 'het Markerveld'. De Koppeling, maandblad GEB Amsterdam. 8e no. jrg., 347. *) Het gedeelte van de 380 Kv-hoogspanningsleiding door het Reefgebied, waarbij de masten op land van de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Vogels of van Westzaan is nog steeds niet gereed de Gemeente moeten worden geplaatst, op ( dec. 73). Het wachten is sinds enige maanden een uitspraak van de Minister De Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Vogels en de Gemeente Westzaan hebben zich namelijk sterk tegen de bouw verzet. Red. n.b. Die uitspraak is inmiddels gekomen. Zonder ook maar enigszins in te gaan op argument de gerechtvaardigde argumenten moet de leiding geplaatst worden. Het enige van de minister is, dat er haast is. 559