Stichting Samenwerkingsverband V(S)O Duin- en Bollenstreek T.a.v. het bestuur Postbus AH KATWIJK

Transcriptie

1 Stichting Samenwerkingsverband V(S)O Duin- en Bollenstreek T.a.v. het bestuur Postbus AH KATWIJK Datum: 29 mei 2019 Betreft: Bevindingen uit de jaarrekeningcontrole Geacht bestuur, Hierbij ontvangt u het verslag van bevindingen naar aanleiding van de door ons uitgevoerde controle van de jaarrekening 2018 van uw organisatie. In dit verslag rapporteren wij u over onze bevindingen en aanbevelingen zoals die voortvloeien uit onze jaarrekeningcontrole. In deze rapportage wordt vooral aandacht geschonken aan zaken waarin verbeterpunten aanwezig zijn. Daarmee wordt voorbijgegaan aan de vele goed georganiseerde processen en systemen binnen uw organisatie. Het concept van dit verslag is op 16 mei 2019 met de directeur en controller besproken. Opdracht Het bestuur heeft ons opdracht gegeven de jaarrekening van Stichting Samenwerkingsverband V(S)O Duin- en Bollenstreek te Katwijk te controleren. Deze controle heeft als doel het komen tot een onafhankelijk oordeel over de getrouwheid van deze jaarrekening. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de stichting. Het is onze verantwoordelijkheid een controleverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. Onze controle heeft zich niet verder uitgestrekt dan noodzakelijk was om tot een oordeel te komen over de getrouwheid van de jaarrekening De administratieve organisatie en de daarin opgenomen maatregelen van interne controle zijn door ons beoordeeld voor zover passend in onze opdracht tot controle van deze jaarrekening. Wellicht ten overvloede wijzen wij u erop dat onze beoordeling van de administratieve organisatie beperkter is dan bij een opdracht tot beoordeling van de werking, effectiviteit en efficiency van de administratieve organisatie als geheel. Wij hebben de controleopdracht uitgevoerd in overeenstemming met de in Nederland van toepassing zijnde controle- en overige standaarden. Tevens zijn wij nagegaan of de subsidiebepalingen zoals vastgesteld door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) zijn nageleefd. Bij onze controle hebben wij de voorschriften vanuit het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018 nageleefd.

2 Bevindingen betreffende het proces van de controle van de jaarrekening Bij aanvang van onze controlewerkzaamheden waren de door ons benodigde stukken beschikbaar. Van de diverse posten in de jaarrekening waren onderbouwingen aanwezig. Wanneer zaken niet aanwezig of duidelijk waren zijn deze op een correcte wijze opgelost. Wij willen de betrokken medewerkers van uw stichting en uw administratiekantoor bedanken voor de goede samenwerking en de constructieve houding die wij tijdens de uitvoering van onze controle hebben ondervonden. Controleverschillen Tijdens onze controlewerkzaamheden hebben wij een tweetal controleverschillen geconstateerd. Dit betrof de volgende posten: te laag opgenomen overdrachtsverplichting groeibekostiging voor 2017/2018 en 2018/2019 van U hebt deze verplichting in eerste instantie opgenomen op basis van de door de VO-Raad ter beschikking gestelde kijkdozen groeiregeling zoals die op 27 april 2018 gepubliceerd zijn. De hierin opgenomen bedragen zijn echter in de op 30 augustus 2018 gepubliceerde kijkdozen groeiregeling hoger vastgesteld. Daarnaast betrof dit een correctie in verband met de doorbetaling aan MBO Rijnland voor 2018/2019. Deze doorbetaling bedraagt voor het hele schooljaar en is geheel opgenomen in Feitelijk had dit voor een bedrag van toegerekend moeten worden aan U hebt de controleverschillen niet gecorrigeerd in de jaarrekening De controleverschillen overschrijden de materialiteit voor de jaarrekeningcontrole echter niet. Wij hebben derhalve geen ongecorrigeerde materiële controleverschillen te melden. Strekking van de controleverklaring Wij hebben het voornemen om een goedkeurende controleverklaring te verstrekken bij de door het bestuur opgestelde jaarrekening van Stichting Samenwerkingsverband V(S)O Duin- en Bollenstreek. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Deze controleverklaring heeft betrekking op de jaarrekening 2018 die de volgende cijfers bevat: - Eigen vermogen per 31 december Balanstotaal per 31 december Netto kasstroom over Nettoresultaat over Onafhankelijkheid Onze beroepsorganisatie, de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA), heeft in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij 2

3 assurance-opdrachten (ViO), richtlijnen ten aanzien van de onafhankelijkheid gegeven. Ook in de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) worden nadere richtlijnen gegeven betreffende de onafhankelijkheid. Deze richtlijnen worden door ons gehanteerd bij onze beroepsuitoefening. In 2018 hebben zich geen omstandigheden voorgedaan als gevolg waarvan onze onafhankelijkheid ten aanzien van de controleopdracht bedreigd kon worden. Financiële rechtmatigheid In het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018 is het normenkader voor de controle op financiële rechtmatigheid opgenomen. Dit normenkader bestaat uit: relevante bepalingen in de onderwijswet- en regelgeving; aanbestedingswetgeving (Europees en nationaal); individuele subsidiebeschikkingen waaruit blijkt dat deze verantwoord moeten worden in model G onder 2. De overige van toepassing zijnde wet- en regelgeving, zoals de belastingwetgeving, valt dus buiten het kader van de beoordeling op financiële rechtmatigheid. Deze overige wet- en regelgeving hebben wij, voor zover nodig, betrokken in onze werkzaamheden om het getrouwe beeld van de jaarrekening vast te stellen. Frauderichtlijn De primaire verantwoordelijkheid voor het voorkomen en ontdekken van fraude en onjuistheden, inclusief het naleven van de wet- en regelgeving, berust bij het bestuur van de stichting. Ook het nemen van preventieve en repressieve beheersingsmaatregelen om de kans op fraude of onjuistheden en overtreding van wet- en regelgeving te beperken behoort tot de verantwoordelijkheid van het bestuur. Het is de taak van het bestuur om vast te stellen in hoeverre het management de benodigde beheersingsmaatregelen heeft genomen. Bij de uitvoering van onze controle hanteren wij controlestandaard 240 De verantwoordelijkheid van de accountant voor het onderkennen van het risico van fraude in het kader van de controle van financiële overzichten. Onze controle is niet specifiek gericht op het ontdekken van fraude. Het bestuur heeft ons aangegeven niet op de hoogte te zijn van specifieke frauderisico s en/of van een verhoogd risico dat de jaarrekening als gevolg van fraude een afwijking van materieel belang zou kunnen bevatten. Tijdens onze controle van de jaarrekening 2018 zijn ons geen aanwijzingen van fraude gebleken. 3

4 Vermogens- en liquiditeitspositie Vermogenspositie Ten opzichte van 2017 is de solvabiliteit gelijk gebleven met een percentage van 91%. Voor onderwijsinstellingen is een ondergrens voor solvabiliteit 2 van 30% gedefinieerd. Omdat u geen voorzieningen hebt zijn bij u solvabiliteit 1 en 2 gelijk. Het weerstandsvermogen is gedaald van 17% tot 13%. Door de Inspectie is een ondergrens voor het weerstandsvermogen van 5% gedefinieerd. Liquiditeitspositie De liquiditeitspositie van de stichting is zeer ruim te noemen. Met een current ratio van 11,7 (vorig jaar: 10,8) kan ruimschoots worden voldaan aan de kortlopende verplichtingen. De waarde 1,0 geeft aan dat de kortlopende schulden voldaan kunnen worden met de aanwezige liquide middelen en kortlopende vorderingen. Op grond van deze ontwikkelingen is sprake van een zeer goede vermogenspositie van de stichting. U hebt in 2017 een risicoanalyse opgesteld waarin u hebt berekend wat het benodigde risicovermogen is. Dit hebt u bepaald op een minimum van Op basis hiervan hebt u een traject bepaald om het vermogen verder af te bouwen. Dit beeld blijkt ook uit de meerjarenbegroting Omdat er nog geen specifieke normen voor samenwerkingsverbanden zijn hebben wij uw kengetallen vergeleken met die van reguliere onderwijsinstellingen. Hieronder hebben wij de door de inspectie van het onderwijs gehanteerde kengetallen voor het voortgezet onderwijs opgenomen ten behoeve van het inzicht. Norm Solvabiliteit 1 eigen vermogen / totaal vermogen Solvabiliteit 2 (eigen vermogen + voorzieningen) / totaal vermogen Rentabiliteit (3 -jarig) nettoresultaat / totaal baten Rentabiliteit (2 -jarig) nettoresultaat / totaal baten Rentabiliteit (1 -jarig) nettoresultaat / totaal baten Weerstandsvermogen eigen vermogen / totaal baten Huisvestingsratio (afschrijvingsen gebouwen en terreinen + huisvestingslasten) / totaal lasten Current ratio vlottende activa / kortlopende schulden n.v.t. minimaal 30% minimaal 0% minimaal -5% minimaal -10% minimaal 5% maximaal 10% minimaal 0,75 4

5 Richtlijnen voor de jaarverslaggeving De inrichting van uw jaarrekening hebben wij beoordeeld op grond van de richtlijnen voor de jaarverslaggeving die het ministerie van OCW heeft gegeven in haar brochure: Richtlijn Jaarverslag Onderwijs en de overige vigerende wet- en regelgeving, waaronder in het bijzonder Richtlijn 660 Onderwijsinstellingen uit de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving. Tevens hebben wij, aan de hand van het door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties opgestelde Controleprotocol WNT, gecontroleerd of uw jaarrekening voldoet aan de WNT. Wij hebben vastgesteld dat uw jaarverslag voldoet aan deze wet- en regelgeving. Bestuursverslag De jaarverslagen van het bestuur en het toezichthoudend orgaan hebben wij van u ontvangen en beoordeeld. Wij hebben vastgesteld dat deze verslagen voldoen aan de wettelijke bepalingen, waaronder de Regeling jaarverslaggeving onderwijs, en geen materiële tegenstrijdigheden of onjuistheden bevatten ten opzichte van de jaarrekening, de uitkomsten van de jaarrekeningcontrole en de kennis die wij van uw instelling hebben. Beoordeling onzekerheden en schattingen In de jaarrekening is een aantal aspecten, zoals afschrijvingen, voorzieningen en onder kortlopende schulden opgenomen reserveringen, opgenomen waarvan de waardering in belangrijke mate wordt beïnvloed door schattingen van het management en specifieke invulling van algemeen geaccepteerde waarderingsgrondslagen. De gehanteerde schattingen zoals de opgenomen reserveringen voor nog te verwachten kosten zijn naar onze mening passend voor de onderwijssector. De belangrijkste rechten en verplichtingen die op basis van algemeen aanvaarde waarderingsgrondslagen niet in de balans kunnen worden opgenomen zijn adequaat toegelicht in de jaarrekening en onder de niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen. Opvolging adviezen voorgaand jaar Hieronder geven wij een overzicht van de interne opvolging van de belangrijkste punten uit ons accountantsverslag over Onderwerp Urgentie Opvolging Om ook inhoudelijke goedkeuring van de declaraties te bewerkstelligen adviseren wij u de door de directeur ingediende declaraties zichtbaar periodiek te laten goedkeuren namens het bestuur. Gemiddeld Wij hebben vastgesteld dat de declaraties van de directeur vanaf 2018 worden ondertekend door de voorzitter van het bestuur. Status advies: opgevolgd. 5

6 Onderwerp Urgentie Opvolging Wij hebben u geadviseerd de zelfstandige betaalbevoegdheden van de directeur met betrekking tot de betaalrekening in te perken. Hoog Wij hebben geconstateerd dat vanaf juli 2018 deze rechten zijn ingeperkt en altijd een tweede autorisatie moet plaatsvinden op de betalingen. Wij adviseren u het contract inzake de detachering van de directeur af te sluiten in overeenstemming met de Nationale aanbestedingswet. Gemiddeld Status advies: opgevolgd. Vanaf schooljaar 2018/2019 hebt u een eenjarig contract afgesloten die jaarlijks geëvalueerd wordt. De contractwaarde blijft onder de drempelwaarde om Europees te moeten aanbesteden. Wij adviseren u afgesproken tarieven per opgenomen programma binnen de begroting gerelateerd aan het ondersteuningsplan jaarlijks vast te leggen. Ditzelfde geldt voor de evaluatie van ingediende aanvragen voor ondersteuningsgelden door de deelnemende schoolbesturen. Laag Status advies: opgevolgd. U hebt de afgesproken tarieven voor alle programma s expliciet opgenomen in de begroting of als addendum op het ondersteuningsplan. Ook zijn deze afspraken, net als de evaluatie van ingediende aanvragen, intern vastgelegd, waardoor wij hebben kunnen toetsen dat conform gemaakte afspraken is gehandeld. Status advies: opgevolgd. Administratieve organisatie en interne beheersing Tijdens onze interim-controle hebben wij de opzet, het bestaan en de werking van de administratieve organisatie en interne beheersing (AO/IB) binnen uw organisatie beoordeeld. Wij hebben naar aanleiding van onze controle geconstateerd dat de opzet van de AO/IB, gelet op de doelstelling daarvan voldoende is. Tevens hebben wij vastgesteld dat er sprake is van een adequate werking van de AO/IB. Dit levert een positieve bijdrage aan het in control zijn van uw organisatie. Wij merken op dat wij ons bij de beoordeling van de AO/IB hebben beperkt tot het deel van de AO/IB waarop wij steunen bij de controle van de jaarrekening. Bevindingen naar aanleiding van de controle op rechtmatigheidsaspecten Europese aanbesteding Eerder hadden wij geconstateerd dat u in 2014 een detacheringsovereenkomst had afgesloten met Stichting Fioretti Teylingen voor de inhuur van de directeur van het samenwerkingsverband. De overeenkomst had een looptijd van twee jaar met een optie tot jaarlijkse stilzwijgende verlenging. Omdat vanaf 2017 stilzwijgend is verlengd hebben wij de opdrachtwaarde beoordeeld op basis van de verwachte kosten voor vier jaar. Vanaf schooljaar 2018/2019 hebt u een eenjarig contract 6

7 afgesloten binnen de kaders van de Nationale Aanbestedingswet. Omdat het contract pas vanaf schooljaar 2018/2019 voldoet aan de Aanbestedingswet dienen wij de uitgaven die uit het over 2017/2018 voortvloeien nog als onrechtmatig aan te merken. Dit betreft een bedrag van Een en ander heeft geen effect op de strekking van de controleverklaring met betrekking tot de rechtmatigheid aangezien de rechtmatigheidstolerantie niet wordt overschreden. Vanaf 2018 hoeven wij dit ook niet meer op te nemen in een verslag van bevindingen ten behoeve van DUO. Met ingang van het schooljaar 2018/2019 voldoet u een de aanbestedingsregels. Bevindingen naar aanleiding van specifieke posten in de jaarrekening Hieronder geven wij een aantal bevindingen weer met betrekking tot specifieke posten in de jaarrekening. Wij hebben ervoor gekozen alleen de posten waarbij wij voor u relevante opmerkingen hebben te vermelden. Doorbetaling ondersteuningsbekostiging groeitelling In de wet is geregeld dat vanaf 1 februari 2018 samenwerkingsverbanden zowel de basis- als ondersteuningsbekostiging personeel per leerling over moeten dragen aan de scholen. Daarvoor hoefde uitsluitend de ondersteuningsbekostiging personeel overgedragen te worden. De scholen ontvangen de reguliere bekostiging rechtstreeks van DUO uit het budget van de samenwerkingsverbanden op basis van de teldatum 1 oktober. Daarnaast moet het samenwerkingsverband zelf het bedrag van de overdrachtsverplichting overmaken aan de scholen op basis van de telling op de peildatum 1 februari. De PO-Raad en de VO-Raad adviseren om naast de personele basis- en ondersteuningsbekostiging ook de materiële basis- en ondersteuningsbekostiging over te dragen zodat voor iedere groeileerling de volledige bekostiging voor de (V)SO-school beschikbaar komt. Wij hebben vastgesteld dat u ervoor hebt gekozen de materiële basis- en ondersteuningsbekostiging niet over te dragen. Dit is geen wettelijke verplichting en u hebt dit besluit op juiste wijze opgenomen in het ondersteuningsplan. In de jaarrekening hebt u de overdrachtsverplichting als schuld opgenomen. Wij hebben geconstateerd dat met betrekking tot schooljaar 2017/2018 een bedrag van en een bedrag van met betrekking tot schooljaar 2018/2019 nog niet is betaald aan enkele deelnemende scholen buiten het samenwerkingsverband. U hebt ons aangegeven dat de verantwoordelijkheid voor het opvragen van de overdrachtsverplichting bij de scholen ligt en zij deze bedragen zelf dienen te factureren aan het samenwerkingsverband. Naar onze mening ligt de verantwoordelijkheid van het betalen van de overdrachtsverplichting bij het samenwerkingsverband. Wij adviseren u ook met de deelnemende scholen buiten het samenwerkingsverband afspraken te maken over het uitbetalen van de overdrachtsverplichting uit hoofde van de groeiregeling. 7

8 Algemene ontwikkelingen Onderstaande algemene ontwikkelingen zijn een weergave van de actualiteiten die naar onze mening voor u relevant zijn. Wij hebben per actualiteit aangegeven in hoeverre hier opvolging aan gegeven is. Doelmatigheid in het toezichtskader In haar advies van juli 2018 heeft de Onderwijsraad de Tweede Kamer geadviseerd over de juiste bekostigingssystematiek in het licht van de bestuurlijke verhoudingen en over de (on)mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de kwaliteit van het onderwijs. In dit advies erkent de Onderwijsraad dat de bekostigingssystematiek te complex is en dat er te weinig stabiliteit in de bekostiging is door de onvoorspelbaarheid van doelfinanciering. De overheid wordt geadviseerd om meer in te zetten op toezicht op de doelmatigheid van de bestedingen door het intern toezichthoudend orgaan. Voor de overheid en de onderwijssector zal het een groeiproces zijn om de doelmatigheid van de bestedingen aan te kunnen tonen en daar toezicht op uit te oefenen. Tot dat moment kan de discussie over de toereikendheid van de bekostiging niet op een goede wijze worden beslist. Voor onderwijsinstellingen in het algemeen is het nu de uitdaging om intern de discussie op gang te brengen over de doelmatige besteding van de gelden, de verantwoording daarvan en het toezicht daarop. Wij hebben van u begrepen dat de Inspectie van het Onderwijs het samenwerkingsverband daarover gecomplimenteerd heeft en hiervoor als enige in Nederland de kwalificatie goed toegekend heeft voor wat betreft de Onderwijsresultaten. Juist omdat er zoveel duidelijkheid is omtrent doelmatigheid ten aanzien van de aanvraag, inzet en verantwoording van resultaten en middelen. Voor meer informatie verwijzen naar we naar de laatste uitgave van Reeducatief (oktober 2018) en het rapport van de Onderwijsraad. Omvang van de reserves Wij constateren dat er vanuit de politiek verhoogde aandacht ontstaat voor de hoogte van de reserves van onderwijsinstellingen. In het rapport Financiële staat van het onderwijs 2017 gaat de Inspectie van het Onderwijs hier ook op in. Het eigen vermogen van onderwijsinstellingen in Nederland is in de jaren 2013 tot en met 2017 met 10% gestegen en de voorzieningen met 26%. De onderwijsinspectie heeft voor 2019 een onderzoek aangekondigd naar de hoogte van de reserves. Onderwijsinstellingen dienen beleid te voeren op de ontwikkeling van het vermogen. In dit kader wijst de onderwijsinspectie ook op het voorzichtig begroten door onderwijsinstellingen. Gesteld wordt dat de begrote rentabiliteit gemiddeld -1,0% bedraagt, terwijl de gerealiseerde rentabiliteit gemiddeld +0,7% bedraagt. Het verschil bedraagt landelijk 0,5 miljard. Ook de Onderwijsraad constateert in haar rapport Inzicht in en verantwoording van onderwijsgelden de toename van de reserves. 8

9 In de brief van 23 januari 2019 aan de Tweede Kamer benoemt het ministerie van Onderwijs de hoogte van de reserves en het gewenste financieel beleid ook specifiek voor samenwerkingsverbanden passend onderwijs. In de praktijk zien wij dat diverse onderwijsinstellingen beleid maken op het benutten van hun reserves voor investeringen in bijvoorbeeld onderwijskwaliteit. Aan de andere kant zien wij veel onderwijsinstellingen die nog steeds positieve resultaten behalen, ondanks deze investeringen. Dit wordt ook veroorzaakt door extra rijksbekostiging, die vaak in het najaar beschikbaar komt en niet begroot wordt door de onderwijsinstellingen. Gelet op de verhoogde aandacht voor reservevorming in het onderwijs, is het aan te bevelen om beleid te formuleren met betrekking tot uw reserves c.q. uw huidige beleid te evalueren. Wij adviseren u ook hierbij te betrekken hoe beleidsrijk uw begroting is en hoeveel vermogen u komende jaren wilt investeren in het onderwijs. U hebt hiervoor naar aanleiding van een uitgevoerde risicoanalyse in 2017 het weerstandsvermogen vastgesteld op Over een periode van drie jaar hebt u beleid ingezet om de reserves af te bouwen. Dit blijkt uit uw meerjarenbegroting. Inzicht in de wijze van verdelen van de middelen voor extra ondersteuning Samenwerkingsverbanden passend onderwijs hanteren verschillende methoden om de financiële middelen voor passend onderwijs te verdelen. Naast een deel ter dekking van de kosten van het samenwerkingsverband zelf en de kosten van regionale voorzieningen worden deze middelen verdeeld over de aangesloten schoolbesturen. Enerzijds betreft dit de verplichte afdrachten, anderzijds de afdrachten voor (basis en extra) ondersteuning op scholen voor PO en VO. De basis voor deze verdeling is het ondersteuningsplan. Hierbij speelt de ontwikkeling van het leerlingenaantal in de regio en het aandeel van het speciaal (basis)onderwijs (PO) respectievelijk LWOO, Pro en VSO (VO) een belangrijke rol. DUO heeft een tool ontwikkeld waarmee berekend wordt welke middelen de school zou ontvangen als de middelen van het samenwerkingsverband op basis van het aantal leerlingen per school zouden worden verdeeld. Er wordt onderkend dat de werkelijke bedragen zullen afwijken. Het doel hiervan is echter dat meer inzicht ontstaat in de (extra) ondersteuning die op scholen geboden wordt. Wij verwachten dat deze informatie tot discussie kan leiden bij de schoolbesturen, maar ook bij de samenwerkingsverbanden passend onderwijs. In de praktijk zien wij dat de verdeling van de middelen niet altijd op basis van leerlingenaantallen, maar ook op basis van inhoudelijke criteria voor passend onderwijs plaatsvindt. Voor samenwerkingsverbanden is het aan te bevelen om inzicht te verschaffen in de wijze waarop de verdeling van de middelen voor extra ondersteuning plaatsvindt. Voor schoolbesturen is het aan te bevelen om proactief inzicht te verschaffen hoe deze middelen worden besteed en welke doestellingen voor passend onderwijs 9

10 hiermee worden bereikt. Hierdoor kan de effectiviteit en de doelmatigheid van het beleid worden aangetoond. Vanuit het onderzoek uitgevoerd door de Inspectie van het Onderwijs blijkt dat u hier voldoende transparant in bent. Onafhankelijk toezicht bij samenwerkingsverbanden passend onderwijs In het regeerakkoord van het kabinet Rutte-III is opgenomen dat er meer onafhankelijk toezicht dient te komen bij samenwerkingsverbanden passend onderwijs. De samenwerkingsverbanden zijn ontstaan bij de invoering van de Wet passend onderwijs in Het bestuur en het toezichthoudend orgaan zijn veelal samengesteld uit bestuurders van de aangesloten schoolbesturen. Het kabinet vindt het toezicht bij de samenwerkingsverbanden daardoor niet onafhankelijk genoeg. De Inspectie van het Onderwijs heeft bij verschillende samenwerkingsverbanden hiertoe reeds herstelopdrachten gegeven. De PO-Raad en de VO-raad hebben aan het ministerie van OCW een voorstel gedaan om het toezicht meer onafhankelijk te maken: het toezichthoudend orgaan van het samenwerkingsverband zal ten minste 1 onafhankelijk lid (bij voorkeur de voorzitter) moeten hebben. Dit lid mag niet verbonden zijn aan een aangesloten schoolbestuur. In januari 2019 heeft het ministerie van OCW dit voorstel overgenomen. Wij adviseren u uw governance structuur te evalueren in het licht van bovenstaande ontwikkeling en de onafhankelijkheid van het intern toezichthoudend orgaan te borgen. In december 2018 hebt u reeds een besluit genomen waarbij er een onafhankelijk lid toegevoegd zal gaan worden aan het intern toezichthoudend orgaan die met name deskundig is op het gebied van governance. Dit zal in 2019 geëffectueerd moeten worden. Tenslotte Wij hopen dat onze constateringen en adviezen u helpen om uw organisatie te sturen en te beheersen en uw verslaggeving te optimaliseren. Wij zijn graag bereid tot een nadere toelichting op en doordenking en uitwerking van oplossingsrichtingen. Wij vertrouwen erop u hiermede van dienst te zijn geweest. Met vriendelijke groet, Van Ree Accountants drs. J. (Jaap) Bergman RA 10