Herdenkingsgids 75 JAAR SLAG OM DE SCHELDE

Transcriptie

1 Herdenkingsgids 75 JAAR SLAG OM DE SCHELDE 1

2 VOORWOORD door de burgemeester De Slag om de Schelde; één van de grootste operaties tijdens de Tweede Wereldoorlog. Britse, Canadese en Poolse troepen hebben de opdracht de Westerschelde, de toegangsweg naar Antwerpen, te veroveren op de Duitse bezetters. De Antwerpse havens zijn voor de geallieerden van cruciaal belang voor de toevoer van troepen en materiaal. Zeeuws-Vlaanderen, Zuid-Beveland en Walcheren vormen in het najaar van 1944 het toneel van een ongekend hevige strijd. Alleen al in de gemeente Borsele kwamen hierbij ongeveer 150 burgers en circa 7500 soldaten om. In 2019 is het voor de 75ste keer dat wij, in vrede en vrijheid, mogen herdenken dat het gebied waarin wij leven werd bevrijd. Sinds jaar en dag wordt de Slag om de Schelde rondom 26 oktober herdacht in diverse dorpen waar deze hevige strijd in het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog plaatsvond. In samenwerking met de vele mooie initiatieven die al in de gemeente zijn opgezet willen we de Slag om de Schelde in 2019 en in de toekomst eervol blijven herdenken. Tijdens het jaar staan diverse activiteiten in het teken van 75 jaar Slag om de Schelde. In deze herdenkingsgids vindt u een overzicht van alle activiteiten en herdenkingsmomenten die in de periode augustus tot en met november binnen de gemeente Borsele worden georganiseerd. Opdat wij hen nooit vergeten. We will remember them. Gerben Dijksterhuis, Burgemeester gemeente Borsele 2 75 JAAR SLAG OM DE SCHELDE 3

3 HISTORIE SLAG OM DE SCHELDE in Zuid-Beveland Begin 1944 keerden de kansen voor de Duitse bezetters van West-Europa. Een landing van de geallieerden was onvermijdelijk. Op D-day, 6 juni 1944, landden de eerste geallieerde troepen aan de kust van Normandië. Van daaruit rukte het bevrijdingsleger verrassend snel op. Al op 4 september werd Antwerpen zonder veel strijd heroverd. Een volgende stap was het veilig stellen van de aanvoerroute naar de haven. De oevers van de Westerschelde moesten worden veroverd. De nazi s zagen het belang van deze zeearm en verdedigden dit gebied met hand en tand. De Slag om de Schelde werd een van de zwaarste gevechten in de geschiedenis van West-Europa. De operatie werd in vier episodes uitgevoerd: Oost-Zeeuws-Vlaanderen, september 1944 Switchback, West-Zeeuws-Vlaanderen 6 oktober - 2 november 1944 Vitality, Zuid-Beveland oktober 1944 Infatuate, Walcheren 1-8 november 1944 Zuid-Beveland werd eind oktober 1944 door Canadese en Schotse troepen bevrijd. Schotse troepen landden op 26 oktober op de dijk bij Baarland. Vanaf Terneuzen werd Hoedekenskerke drie dagen en nachten beschoten door de geallieerden met 21 burgerslachtoffers als gevolg. Vanuit Baarland werden de dorpen in de omgeving bevrijd. Canadese troepen staken over het Kanaal door Zuid-Beveland. Binnen enkele dagen was het gebied van de huidige gemeente Borsele bevrijd. Inwoners van de Zak van Zuid-Beveland werden tijdelijk geëvacueerd naar Zeeuws-Vlaanderen. Vanuit Heinkenszand begon de aanval op de Sloedam. Het begin van operatie Infatuate, de bevrijding van Walcheren. Kijk voor meer informatie ook op BEKIJK DE VIDEO Geallieerde landing bij Baarland 4 75 JAAR SLAG OM DE SCHELDE 5

4 75 JAAR VRIJHEID De start van het landelijk herdenkingsjaar 75 jaar vrijheid was op 4 mei op de Dam in Amsterdam. Diederik van Vleuten en Femke Halsema hielden dit jaar een voordacht. Het jaarthema van de landelijke herdenking is In vrijheid kiezen. Nederland viert dit jaar 100 jaar kiesrecht. Democratie geeft ons het recht om een stem te laten horen. Gezamenlijk zijn we verantwoordelijk om de vrijheden die we binnen onze rechtstaat hebben opgebouwd te beschermen en door te geven. Tijdens 75 jaar Slag om de Schelde herdenken wij diegenen die hun leven gaven voor onze vrijheid en huidige rechtstaat. Het is belangrijk dat wij dit jaarlijks blijven herdenken en de verhalen van toen doorgeven aan de jongere generaties JAAR SLAG OM DE SCHELDE 7

5 HERDENKINGSAGENDA In deze agenda vindt u een overzicht van de activiteiten en herdenkingen die binnen de gemeente Borsele worden georganiseerd rondom 75 jaar Slag om de Schelde. Bij elk evenement is een korte omschrijving gegeven. Klik op de links bij de evenementen voor meer informatie. HIGHLAND GAMES BY THE SEA 18 augustus zondag Op 18 augustus vinden bij Baarland de jaarlijkse HighlandGames By The Sea plaats. Clans van binnen en buiten de gemeente Borsele nemen het tegen elkaar op in een ultieme meting van kracht, techniek en samenwerking. De traditionele onderdelen Tug of War, Weight of Height, Conan s Wheel, de Farmers Walk, Caber toss en de Stones of Manhood zijn te aanschouwen. Ook kun je als team deelnemen aan deze spelen. Het evenement wordt geopend met een herdenking van de slachtoffers van de landing bij Baarland en een kranslegging door de burgemeester en door familieleden van de dit voorjaar overleden veteraan Jim Anderson. Inschrijven en nadere informatie: Naast de HighlandGames is er een markt met streekproducten. BEKIJK DE VIDEO HighlandGames By The Sea - Video 1 HighlandGames By The Sea - Video JAAR SLAG OM DE SCHELDE 9

6 LANDELIJKE AFTRAP 75 JAAR VRIJHEID IN TERNEUZEN 31 augustus zaterdag 75 jaar na de Slag om de Schelde in Zeeland en West-Brabant komt men op de kades van Terneuzen en op het water van de Westerschelde bijeen om de bevrijding van Zuid-Nederland te vieren. Het evenement wordt georganiseerd samen met onder andere de provincie Zeeland en de gemeente Terneuzen. Tijdens de dag is er een interessant en afwisselend programma. Zo is er een containerlabyrint waar een uitgebreide expositie, verhalen en optredens over de Slag om de Schelde zijn te bezoeken. Ook staat er een vlootschouw op het programma. Tijdens de officiële herdenking vinden diverse toespraken plaats, is er een kranslegging en wordt er stil gestaan bij de hevige strijd die 75 jaar geleden werd geleverd. DEBATAVOND BORSELE DRAAIT DOOR Tijdens Borsele Draait Door gaat jong & oud met elkaar in debat. Iedere debatronde staat in het teken van één van The Four Freedoms. Programma Locatie Inloop uur Raadsboerderij Start uur Stenevate 9a, Heinkenszand Einde uur Meer info: 2 september maandag Het evenement is live te volgens via de NPO 1 en op Meer informatie over het programma van die dag leest u op 1 e VOORRONDE SPECTRA IN PODIUM DE KLOMP OVEZANDE 25 oktober vrijdag Spectra is het open podium voor jong muzikaal talent uit Borsele en omstreken. De special act van deze voorronde sluit aan bij het thema 75 jaar Slag om de Schelde. Om uur gaat de zaal open in De Klomp in Ovezande JAAR SLAG OM DE SCHELDE 11

7 VUREN LANGS DE KUST Op vrijdag 25 oktober en zaterdag 26 oktober herdenken we de Landing bij Baarland door de Schotten 75 jaar geleden. Vier dorpen doen hieraan mee: Hoedekenskerke, Baarland, Ellewoutsdijk en Borssele. Elk dorp belicht een van de 4 Vrijheden en laat een vreugdevuur 24 uur branden op de dijk. VUREN LANGS DE KUST BAARLAND 25 & 26 oktober vrijdag en zaterdag Op 25 oktober om uur wordt op de Zeedijk bij Baarland het herdenkingsvuur aangestoken onder muzikale begeleiding van een doedelzakspeler. Vanuit het dorp rijdt er een oude legertruck om Baarlanders naar de dijk te vervoeren. Om warm te blijven wordt er erwtensoep geserveerd en kan de jeugd broodjes bakken. Zaterdag de 26e oktober wordt om uur, na het spelen van The Last Post, een bloemstuk gelegd bij het graf van de eerste Schotse soldaat die in Baarland sneuvelde en wordt de Schotse vlag gehesen. Na de officiële herdenkingsplechtigheid op de dijk bij het monument zal de Bigband van de Zeeuwse Muziekschool optreden en muziek spelen uit de veertig- en vijftiger jaren. Om gestalte te geven aan één van de Four Freedoms, Vrijwaring van gebrek, kunnen Baarlanders zolang het 24-uurs vuur brandt hout met eigen tekst symbolisch in het vuur leggen. Om uur wordt het vuur gedoofd terwijl de taptoe speelt. De hele dag rijdt er een pendelbusje van het dorp naar de dijk. Kijk voor meer informatie op of JAAR SLAG OM DE SCHELDE 13

8 VUREN LANGS DE KUST ELLEWOUTSDIJK 25 & 26 oktober vrijdag en zaterdag Op de 25e oktober wordt boven op het Fort het vreugdevuur ontstoken door de vuurbewaarders. Bij slecht weer is er een alternatief vuur in Gewelf nr. 11. Het Fort is geopend vanaf uur. Voor het ontsteken van het vuur is er om uur een kranslegging met vlaggenparade en Schotse muziek ter nagedachtenis aan de slachtoffers. Aansluitend wordt er een preview gegeven van de dienstdoende gewelven nr. 9 en 11 van het Fort. U bent van harte welkom. Het Fort wordt op zaterdag weer geopend om uur. U kunt dan een bezoek brengen aan: het vreugdevuur boven op het Fort bij de vuurbewaarders. Gewelf nr. 9: Film getuigenissen Slag om de Schelde. Vertoning 2x in de ochtend en 4x na de middag tot eind van de avond. Gewelf nr. 11: interactieve opdracht met een Social Media over de Vrijheid van Meningsuiting. Bezoekers die moeite hebben met Social Media kunnen de opdracht op papier uitwerken. Voor kinderen is er om uur een interactieve opdracht in Gewelf nr. 11. Aansluitend is er een lunch waar de kinderen een eigen afbakbroodje boven het vuur kunnen roosteren. Pauze voor alle medewerkers is gepland van tot uur. Alle bezoekers van het Fort Ellewoutsdijk wordt een kop koffie of thee met wat lekkers der bie aangeboden in Gewelf nr. 9. Bij het verlaten van het Fort wordt, op weg naar een ander dorp, een aandenken aangeboden. De dag eindigt met het strijken van de vlag en doven van het vuur om uur. Hierna is de officiële afsluiting om uur in de Stenge in Heinkenszand. Bekijk ook de website JAAR SLAG OM DE SCHELDE 15

9 VUREN LANGS DE KUST BORSSELE 25 & 26 oktober vrijdag en zaterdag Als eerbetoon aan de slachtoffers en uit dankbaarheid voor onze bevrijders willen wij een herdenking organiseren op 25 en 26 oktober. Het programma namens Borssele ziet er als volgt uit: Vrijdag 25 oktober Om uur komen we bijeen op het Plein te Borssele nabij Vijverzicht. Voor de kinderen is er een lichtje. Vervolgens loopt de lichtjestocht via het dorp naar de Zeedijk. Daar aangekomen is er een korte inleiding gevolgd door 1 minuut stilte. De trompettist speelt The Last Post. Daana wordt het vuur aan de Schelde ontstoken. Deze brandt 24 uur. In de tent wordt de film/ documentaire Zeeland in oorlog vertoond. In de tent is ook koffie en thee beschikbaar. Het vuur brandt van vrijdag 25 oktober uur tot zaterdag 26 oktober uur en symboliseert samen met de andere vuren langs de Schelde (Hoedekenskerke, Baarland en Ellewoutsdijk) de Four Freedoms. Borssele vertegenwoordigt hierbij de Vrijheid van geloof. Zaterdag 26 oktober Om uur verzamelen we bij de hospitaalbunker. Daar is een ceremonie onder begeleiding van doedelzakspelers. We onthullen een herdenkingsplaat bij de hospitaalbunker. Daarna lopen we met de doedelzakspelers naar het Plein en Vijverzicht onder begeleiding van enkele legervoertuigen. Om uur start in Vijverzicht een lezing van Hans Sakkers over de strijd om de Westerschelde. In de pauze is er koffie en thee met een bolus. Hierna is er een lezing over het bombardement op Breskens: Geholpen door de vijand. Het vuur aan de Zeedijk blijft 24 uur continu branden. In de tent wordt de documentaire Zeeland in oorlog vertoond met een versnapering, erwtensoep of warme chocolademelk. Vanuit het Bevrijdingsmuseum worden ook activiteiten verzorgd zoals voertuigen en vliegtuigen die langs de 4 vuren gaan. Om uur is het einde van de herdenking JAAR SLAG OM DE SCHELDE 17

10 VUREN LANGS DE KUST HOEDEKENSKERKE 25 & 26 oktober vrijdag en zaterdag Het thema van de herdenking 75 jaar Slag om de Schelde is in Hoedekenskerke: Vrijwaring van vrees. Als eerbetoon aan de slachtoffers en uit dankbaarheid voor onze bevrijders willen wij een herdenkingsweekend organiseren op 25 en 26 oktober. Het programma ziet er als volgt uit: Vrijdag 25 oktober Om uur verzamelen we bij het dorpshuis de Griend. Daar vertrekt de lichtjestocht naar de dijk. Om uur is het openingswoord door de voorzitter van de dorpsraad, draagt een kind een gedicht voor en ontsteken we het bevrijdingsvuur dat 24 uur zal branden. Vanaf uur nemen we met alle aanwezigen een drankje bij Surf en Turf. Zaterdag 26 oktober Gedurende de dag is er een meet & greet in de tent op de dijk met een getuige over verhalen uit Hoedekenskerke ten tijde van de beschietingen. Ook is er een herinneringswandeling door het dorp met verhalen uit die dagen en is er voor de kinderen een puzzeltocht en kunnen ze een kleurplaat kleuren. Om uur planten we een herinneringsboom bij het monument bij de kerk. Vanaf tot uur is de kerk open. Er is een tentoonstelling met tekeningen van kinderen van de basisschool over het thema Vrijwaring van vrees. Om uur heeft u de gelegenheid de DVD getuigenissen Slag om de Schelde te zien in de kerk. Van tot uur is er een klein bevrijdingsconcert met de voordracht van een oorlogsverhaal uit Hoedekenskerke. Om uur wordt het vuur op de dijk gedoofd JAAR SLAG OM DE SCHELDE 19

11 JAARLIJKSE HERDENKING OORLOGSGRAVEN S-GRAVENPOLDER In 2015 heeft Christelijke Basisschool de Rank het oorlogsmonument op de begraafplaats geadopteerd. Daarop staan de namen van twaalf gesneuvelde burgers uit s-gravenpolder. Ieder jaar wordt in groep 7/8 aandacht besteed aan de Tweede Wereldoorlog met het lespakket van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. De afsluiting is een herdenking waarbij het gemeentebestuur en de kinderen een krans leggen. In de bijeenkomst krijgen slachtoffers een gezicht: een meisje op weg naar haar werk beschoten door een Engelse jager, een vader die zijn dochter bezocht en getroffen werd door een granaat en een militair die in Limburg sneuvelde. We horen verhalen over de strijd om de vrijheid op Zuid-Beveland en we denken na wat vrijheid voor ons vandaag de dag betekent. Vrijheid is een cadeau, maar tegelijk een opdracht. We willen wat we kostbaar vinden bewaren en doorgeven door oog te hebben voor God en de mensen om ons heen. Dit jaar houden we deze herdenking voor de vijfde keer. Iedereen is daarbij van harte welkom in de kerk aan de Bosseweide. We beginnen vrijdag 25 oktober om uur en zijn om uur terug van de begraafplaats. 25 oktober vrijdag HEROPENING BEVRIJDINGSMUSEUM Op vrijdag 25 oktober opent het Bevrijdingsmuseum haar deuren na een intensieve renovatie en uitbreiding. Het museum heeft dan ruim 4000 m 2 aan tentoonstellingsruimte. Ook komt er een uitgebreid buitengedeelte bij met een gerenoveerde noodkerk, tanks, een baileybrug en bunkers waar je doorheen kunt lopen. Inwoners van de gemeente Borsele kunnen op vrijdag 1 en zaterdag 2 november het museum gratis bezoeken Meer informatie over het museum op OPROEP Het Bevrijdingsmuseum is altijd op zoek naar foto-, video- en overig materiaal en attributen vanuit de tijd van de bezetting en bevrijding van Zeeland Mocht u in het bezit zijn van materiaal met historische waarde, dan bent u welkom om dit met het museum te delen. 25 oktober vrijdag JAAR SLAG OM DE SCHELDE 21

12 MALLARDMARS EN HERDENKING SLOEDAM 26 oktober zaterdag Op zaterdag 26 oktober organiseert het wandeltochtcomité van het Bevrijdingsmuseum de 10e editie van de Mallard Wandeltocht. Dit jaar wordt de mogelijkheid geboden om vier verschillende afstanden af te leggen, de wandeltocht is dus voor iedereen geschikt. De jongere deelnemers (< 12 jaar) zullen met historische voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog naar de Sloedam gebracht worden waarna ze een tocht van zes kilometer zullen afleggen naar het Bevrijdingsmuseum. Om verzekerd te zijn van vervoer is het verstandig jezelf van te voren aan te melden. Verder bieden we nog een tocht aan van 13 kilometer, 26,5 kilometer en 35,5 kilometer. Onderweg zult u stempelposten tegenkomen. Hier wordt ook de gelegenheid geboden om gebruik te maken van sanitaire voorzieningen en natuurlijk is er ook aan de inwendige mens gedacht. Meer informatie of direct inschrijven voor deze historische wandeltocht? Ga naar HERDENKING EN KRANSLEGGING BAARLAND 26 oktober zaterdag Sinds 1996 herdenkt gemeente Borsele op 26 oktober, bij het monument aan de Zeedijk in Baarland, de strijd die geleverd is voor de bevrijding van Zuid-Beveland. Bij deze herdenking waren vele jaren Schotse oud-strijders aanwezig. Een van de laatste veteranen, die regelmatig tot op hoge leeftijd aanwezig was bij herdenkingen in Zeeland, is in februari 2019 overleden. De gastgezinnen van de oud-strijders herdenken nog altijd de burgers en militairen die op Zuid-Beveland zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar is het 75 jaar geleden dat de bevrijders hier zijn geland. Daarom wordt dit jaar uitgebreid stil gestaan bij het feit dat wij dit, in vrede en vrijheid, mogen herdenken. Om uur verzamelen we bij strandbrasserie de Landing. Van daaruit lopen we onder muzikale begeleiding van een doedelzakspeler naar het monument. Er volgt een korte toespraak door de burgemeester waarna we 2 minuten stilte houden en na het spelen van Blijf bij mij Heer worden verschillende kransen gelegd. Een colonne van militaire voertuigen is aanwezig bij de Zeedijk in Baarland. Daarnaast vliegen er enkele militaire vliegtuigen over de Westerschelde. Na de herdenking is iedereen welkom voor koffie/thee bij de Landing JAAR SLAG OM DE SCHELDE 23

13 EUTERPE SPEELT DE LANDING VOORBIJ 26 oktober zaterdag OPEN MONUMENTENDAG SPECIAL 26 oktober zaterdag De muziekvereniging Euterpe geeft in het programma 75 jaar Slag om de Schelde op zaterdagavond 26 oktober een concert. Dit concert wordt een beleving met woord en muziek van personen uit het gebied van de Landing in Baarland gedurende de oorlogsperiode, met name najaar Rens Schot schrijft een verhaal dat met muziek tot een indringend geheel wordt gemaakt. Het concert is de officiële sluiting van de herdenking 75 jaar Slag om de Schelde op 26 oktober Tijdens deze avond zullen de herdenkingsvuren symbolisch worden gedoofd. Speciaal voor deze gelegenheid heeft de Zeeuwse componist Kees Nijsse een compositie geschreven voor de slagwerkgroep van Euterpe. Acteurs van de Zeeuwse Komedie, doedelzakspeler Thijs Martens en zangeres Madelief van Ham zorgen samen met de musici van Euterpe voor een indrukwekkend programma. Het concert vindt plaats in het Euterpetheater in de Stenge te Heinkenszand en begint om uur. De toegang is gratis. Wel vragen wij u kaarten te reserveren via events@euterpeheinkenszand.nl In de gemeente Borsele staan vele historische monumenten. Velen hebben te lijden gehad van de gevolgen van de oorlog en de Slag om de Schelde of zijn daardoor zelfs verloren gegaan. Twee historische monumenten in Borsele hebben een bijzondere rol gespeeld bij de bevrijding van de Zak van Zuid-Beveland. Het Fort Ellewoutsdijk aan de dijk van de Schelde en de Berg van Troye in het dorp Borssele. Vanwege deze speciale status is er een koppeling gemaakt tussen Open Monumenten Special en de viering van de Slag om de Schelde. De Berg van Troye dateert al van de 12e eeuw. Destijds door de Heren van Borssele opgericht als woonstede met op de aangrenzende berg een verdedigingstoren. Aanvankelijk van hout en nadien van steen. Naast de woonbestemming had het complex dan ook een verdedigingsfunctie. Rond 1330 heeft dit complex de verdedigingsfunctie verloren. Bijzonder van dit monument is dat het zes eeuwen later weer de verdedigingsfunctie terug kreeg. De Duitse bezetters bouwden in en om de berg tijdens WO II meerdere bunkers op dit terrein. Samen met vele bunkers langs de Schelde in en om Borssele vormden zij de vuurlinie voor de verdediging van de Westerschelde. Het Fort Ellewoutsdijk aan de zeedijk heeft net als de Berg van Troye een tweede leven gekregen. In 1835 gebouwd en vanaf 1839 het verdedigingswerk voor de bewaking van de Schelde en in het bijzonder de toegang tot de haven van Antwerpen JAAR SLAG OM DE SCHELDE 25

14 In 1918 zijn de laatste kanonnen uit de vesting verwijderd en verloor dit verdedigingswerk zijn oorspronkelijke functie tot de Tweede Wereldoorlog! De Duitse bezetters maakte dankbaar gebruik van de strategische ligging van dit vestingwerk en plaatste er een mitrailleurbunker op. Vanaf deze positie kon de Schelde worden bewaakt en zo nodig verdedigd. Een tweede rol voor een historische monumentaal verdedigingswerk. Reden om de bijzondere historie van beide monumenten aan te merken als Open Monumenten Special en in te passen in het programma van de Slag om de Schelde. Op zaterdag 26 oktober zijn beide monumenten als Open Monument Special te bezoeken. Complex Fort Ellewoutsdijk maakt ook deel uit van de vier vreugdevuren langs de oever van de Schelde op 25 en 26 oktober. De hospitaal bunker op de Berg van Troye is alleen op 26 oktober voor bezoekers open gesteld. De rest van dit monument is vrij toegankelijk. Op 26 oktober is er van tot uur deskundige begeleiding aanwezig op beide locaties om u rond te leiden en het bijzondere verhaal te laten beleven. HERDENKING SLAG OM DE SCHELDE IN NOODKERK BEVRIJDINGSMUSEUM NIEUWDORP 27 oktober zondag Op zondag 27 oktober is er in de Noodkerk bij het Bevrijdingsmuseum te Nieuwdorp een kerkdienst waarin mevrouw M. Meulensteen namens de protestantse gemeenten Nieuwdorp en DEO (Driewegen-Ellewoutsdijk-Ovezande) voorgaat. De dienst begint om uur. Het thema is: Geloof, hoop en vertrouwen. De noodkerk heeft van 1946 tot 1951 in Ellewoutsdijk dienst gedaan als tijdelijke oplossing omdat de oorspronkelijke kerk bij de beschietingen tijdens de Slag om de Schelde totaal verwoest was. Sinds de noodkerk in de huidige vorm (2016) onderdeel is van het Bevrijdingspark is er in het najaar steeds een kerkdienst gehouden om de oorspronkelijke functie te gedenken. Het geloof in de Levende geeft hoop en vertrouwen. Toen, nu en altijd. Voor meer informatie of JAAR SLAG OM DE SCHELDE 27

15 HERDENKING BESCHIETINGEN VAN HOEDEKENSKERKE 27 oktober zondag MEMORIAL DAY OF CANADA IN THE NETHERLANDS 27 oktober zondag Op zondag 27 oktober is er om uur een herdenkingsdienst Beschietingen van Hoedekenskerke met kranslegging in de Protestantse kerk van Hoedekenskerke. Voor meer informatie HERDENKING KERKJE VAN ELLESDIEK 27 oktober zondag In t Kerkje van Ellesdiek zal op zondag 27 oktober de bevrijding van Ellewoutsdijk en omgeving worden herdacht. Rinus Verheijke vertelt een verhaal over zijn belevenissen als veertienjarige bij de bevrijding. Een koor onder leiding van Willy Feijtel zingt liedjes uit de tijd van de bevrijding. Jopie en Jan Minnaard zullen de middag aanvullen met enkele sketches. Locatie Tijd Canadese oorlogsbegraafplaats aan de Ruytershoveweg in Bergen op Zoom uur Vanaf 2014 vindt er jaarlijks een uitgebreide herdenkingsceremonie plaats op de Canadese begraafplaats aan de Ruytershoveweg. Deze ceremonie wordt in nauwe samenwerking met de Canadese overheid georganiseerd. Bergen op Zoom is door hen aangewezen als de plaats waar de herdenking van alle omgekomen Canadese militairen in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt gehouden. Voor deze herdenking worden prominente gasten uit binnen- en buitenland uitgenodigd. De herdenking bij 75 jaar bevrijding, op zondag 27 oktober, wordt hier beschouwd als de meest prominente activiteit in het totale programma rondom herdenking en viering van de bevrijding op de Brabantse Wal. Voorafgaand aan deze herdenkingsplechtigheid is er een oecumenische viering in de St. Gertrudiskerk in Bergen op Zoom, aanvang uur. Kijk voor meer informatie op De middag begint om uur en de toegang is gratis JAAR SLAG OM DE SCHELDE 29

16 1 & 2 november vrijdag en zaterdag BEVRIJDINGSMUSEUM GRATIS TOEGANKELIJK Op vrijdag 1 en zaterdag 2 november is het Bevrijdingsmuseum gratis toegankelijk voor inwoners uit de gemeente Borsele. Het museum neemt een bijzondere plek in onze gemeente in. Nu het museum na een grondige verbouwing en uitbreiding officieel heropend is, is het een mooie gelegenheid om het open te stellen voor inwoners uit de gemeente. Bekijk bevrijdingsmuseumzeeland.nl voor meer informatie over het museum JAAR SLAG OM DE SCHELDE 31

17 VLAGGEN VOOR VRIJHEID Om de Slag om de Schelde eervol te herdenken worden rondom de Slag tal van activiteiten en evenementen georganiseerd in de gemeente Borsele. Als gemeente bieden we alle inwoners de mogelijkheid om tegen kostprijs een Schotse of Canadese vlag te kopen. Zo kunnen we samen vlaggen voor vrijheid. De Schotten en Canadezen vormden samen grotendeels de strijdkrachten die op 26 oktober 1944 in Baarland en omgeving letterlijk voet aan wal zetten om Zeeland te bevrijden. Op diverse plekken vindt men al verwijzingen terug van de bijzondere band die wij met de soldaten uit deze landen hebben. Om dit extra kracht bij te zetten verkoopt de gemeente Borsele Schotse en Canadese vlaggen tegen kostprijs. Wanneer vlaggen? We gebruiken de Schotse en Canadese vlaggen als eerbetoon aan de soldaten die zich in hebben gezet voor onze vrijheid. Als gemeente hijsen we de vlaggen op 25 en 26 oktober voor het gemeentehuis. We hopen rondom de periode van herdenkingen en de Slag om de Schelde in de diverse dorpen de Schotse en Canadese vlaggen terug te zien in het straatbeeld. Hoe bestel ik een vlag? U kunt online een vlag bestellen via De vlaggen (70x100cm) zijn ook te koop voor 5,- per stuk bij de receptie van het gemeentehuis in Heinkenszand en bij het VrijwilligersHuis in s-gravenpolder. Kijk op en voor de openingstijden of bel naar JAAR SLAG OM DE SCHELDE 33

18 LIBERATION ROUTE ZUID-BEVELAND De informatiepunten van de Liberation Route staan op verschillende plaatsen in Zuid-Beveland. De locaties van de landing bij Baarland, het bombardement op Ellewoutsdijk, de beschietingen van Hoedekenskerke, Operatie Mallard bij Nieuwdorp en de beschieting van Borssele zijn te bezoeken. Meer info op: OPENSTELLING BUNKERS BORSSELE In Borssele zijn dit najaar een aantal bunkers opengesteld voor het publiek. Zo is er een rondleiding in de Hospitaalbunker. De Berg van Troye en de Ankerbank zijn permanent te bezoeken. Het gaat om drie bunkers rond de berg, twee bunkers in de berg en de restanten van de fundatie van een zoeklicht JAAR SLAG OM DE SCHELDE 35

19 36 75 JAAR SLAG OM DE SCHELDE HERDENKINGSGIDS 75 JAAR SLAG OM DE SCHELDE