The War to end all Wars

Transcriptie

1 Door EC Bakker 1917 de Russische Revolutie The War to end all Wars Een terugblik op het ontstaan van de nieuwe wereldorde De Russische Revolutie verloopt in twee hoofdfasen: eerst de Februarirevolutie (18-27 februari; aangezien de Russen een andere kalender hanteerden, was het 3-15 maart volgens de wereldstandaard (ws)), later de bolsjewistische Oktoberrevolutie (in de nacht van 24 op 25 oktober; ws 6 op 7 november), die geen revolutie, maar een staatsgreep genoemd moet worden. 1 Na de herovering van Oost-Galicië op Rusland door Oostenrijk-Hongarije (met Duitse hulp), ontsloeg de Tsaar in september 1915 groothertog Nikolai om zelf het opperbevel van het Russische leger op zich te nemen. Zonder succes. Afgezien van de enorme aantallen doden en gewonden, bevond meer dan een miljoen Russische soldaten zich in 1916 in krijgsgevangenschap. Zonder enig uitzicht op een spoedig einde van de oorlog, daalde de motivatie aan het Russische thuisfront tot een dieptepunt. Eind 1916 braken stakingen uit. Vanaf dit moment maken de meeste historici zich er te makkelijk vanaf en presenteren de Russische Revolutie alsof we hier met een verandering van het weer te maken hebben. Een authentiek onderzoeker als Renate Riemeck citeert Lenin, die in zijn Brieven uit het buitenland schreef dat hij er zeker van was dat de Februarirevolutie door de Engelsen en de Fransen gesteund werd, aangezien deze bang waren dat de Tsaar op het punt stond om onderhandelingen met Duitsland te openen. Lenin baseerde zich op rapporten over het gedrag van de Britse en Franse ambassadeurs in Sint Petersburg die in de maanden voorafgaande aan de Februarirevolutie, druk overleg voerden met onder meer Lvov en Kerenski. Een afzonderlijke vredesovereenkomst in het oosten was eind 1916 een reële mogelijkheid. Een groot deel van het Russische establishment begon te vrezen dat als de Tsaar een vredesproces in gang zou zetten, een revolutie zoals die van 1905 zeer waarschijnlijk was. Het heeft er alle schijn van dat het besluit van een clubje hoge officieren om op 16 december de omstreden 1 In februari 1918 werd de oude Russische kalender afgeschaft. Deel III hofadviseur Raspoetin, bepaald geen voorstander van de oorlog, te vermoorden, hier mee te maken heeft gehad. Een vreedzame demonstratie: het begin van de Februari revolutie De opstand begon in Sint Petersburg vanwege een tekort aan brood. Duizenden mensen gingen de straat op en riepen om brood en vrede. Toen de Tsaar bevel gaf op de demonstrerende massa s te schieten, weigerden de soldaten, zelfs de doorgaans loyale kozakken, hieraan gehoor te geven. Troepen liepen over. Het staatsgezag functioneerde niet meer. Toen Nicolaas II opdracht gaf tot ontbinding van de Doema, gaven de Doema-leden hier geen gehoor aan. Tegelijkertijd werd de eerste sovjet ( raad ) van soldaten en arbeiders opgericht. Toen de Tsaar zich nu van zijn buitenverblijf naar Sint Petersburg begaf, werd hij gearresteerd. Op 2 maart (ws 15 maart) werd hij gedwongen afstand te doen van de troon. De Doema riep nu een interim-regering in het leven. Het is bepaald niet vanzelfsprekend dat deze interim-regering van minister president graaf Lvov met zijn minister van oorlog Kerenski, vastbesloten blijkt om de oorlog, tegen de wens van de bevolking in, hoe dan ook voort te zetten. De Duitse militaire staf nam het besluit om Lenin, de naar het buitenland gevluchte leider van de bolsjewistische partij, van Zwitserland naar Helsinki te transporteren. Zij wisten dat hij een totale revolutie in Rusland wilde, en tegelijkertijd beweerde dat hij zo snel mogelijk een einde

2 wilde maken aan de oorlog. De perfecte man om Rusland verder te destabiliseren en ervoor te zorgen dat de Duitsers de oorlog in het oosten konden winnen. De trein met Lenin vertrok op 8 april. Sinovjev, Radek en vele andere bolsjewisten die samen de Oktoberrevolutie zouden gaan leiden, zaten allemaal in de Duitse trein. Rond dezelfde tijd verliet Trotski, voorman van de mensjewisten, New York per boot: Canadese douaniers hielden hem echter aan, maar ontvingen echter orders van hogerhand om hem te laten gaan. In de geschiedenisboeken is Lenin s trein een verplicht nummer, maar de boot van Trotski, de toekomstige leider van het Rode Leger trekt minder de aandacht. 2 Nadat Lenin in Sint Petersburg arriveerde, hield hij zijn beroemde toespraak waarin hij vrede, land en brood beloofde. Desalniettemin leek het er in die eerste fase van de revolutie niet op dat de bolsjewisten een kans hadden om aan de macht te komen. In de invloedrijke sovjets van Sint Petersburg en Moskou, de onafhankelijke raden van soldaten en arbeiders die als een soort schaduwregering kritisch de Doema in de gaten hielden, vormden zij nog steeds een kleine minderheid in juni 1917 (108 stemmen tegen 800). Dat verandert wanneer de partij van Trotski, de mensjewisten, op 2 juli opgaat in de bolsjewistische partij. redeneerde dat militair succes de discipline in het leger zou herstellen en van daaruit in de rest van het land. En inderdaad bleek deze strategie te werken, zij het in de ongewenste richting: toen het offensief (van 29 juni tot 22 juli) uitmondde in een totale mislukking, leidde dit direct tot een gewapende opstand in St. Petersburg. De opstand werd neergeslagen en verschillende bolsjewistenleiders werden gearresteerd. Lenin ontsnapte en vluchtte naar Finland. Lvov trad af en werd opgevolgd door, off all people, Kerenski. Deserterende soldaten nemen een trein in beslag De regering Lvov toonde zich niet in staat om een halt toe te roepen aan de om zich heen grijpende chaos in het land en bleef koppig doorgaan met de oorlog. Typerend voor dit beleid is de beslissing van Kerenski om in de zomer van 1917 een nieuw groot militair offensief te lanceren. Hij 2 Trotski arriveerde in Rusland op 4 mei. De vraag luidt: wie gaf opdracht aan de douaniers om Trotski te laten gaan? Een antwoord kan gevonden worden in de boeken van Stanford Professor Antony Sutton over Skull&Bones, de exclusieve loge op de YaleUniversiteit, die in onze tijd bekend is geworden door het lidmaatschap van president George W. Bush, zijn vader, zijn oom en zijn groot-vader. (Wall Street and the Bolshevik revolution, 1974, Arlington House) De inhoud is na te lezen op internet: 2 De bolsjewistische voorhoede: Lenin en Trotski in het midden Kijkend naar de zich ontwikkelende situatie in Rusland, kun je eigenlijk alleen maar vaststellen dat Kerenski op cruciale momenten steeds meer ruimte voor Lenin s machtsovername creëert. Nadat Kerenski op 1 september de republiek had uitgeroepen, liet hij Trotski en andere bolsjewisten vrij uit de gevangenis en bood ze zelfs een zetel aan in de interim-regering. Voor november werden algemene verkiezingen gepland. Trotski werd eind september tot voorzitter van de sovjets van Sint Petersburg gekozen. Op 10 oktober verleende de bolsjewistische partij haar goedkeuring aan Lenin s voorstel om de macht te grijpen. Met dit doel werd een congres van alle Russische sovjets georganiseerd op 25 oktober ( ws 7 november). De aanstaande machtsovername werd openlijk bediscussieerd in de bolsjewistische kranten. Wanneer Kerenski besluit om in de ochtend van de 24e oktober te reageren door de krantenredacties te laten sluiten, roepen de bolsjewisten verschillende gewapende eenheden bijeen die ogenblikkelijk verschillende publieke instellingen aanvallen. Tot hun verbazing was dit opmerkelijk eenvoudig; Kerenski had geen enkele serieuze voorzorgsmaatregel getroffen. In de avond trekt men op naar het Winterpaleis, zetel van de interim-regering, dat na een kort gevecht wordt ingenomen. Kerenski slaagt erin te vluchten, maar verder wordt vrijwel het gehele

3 kabinet gearresteerd. In de ochtend van 25 oktober maken de bolsjewisten de val van de interim-regering bekend. Binnen een week verspreidde de Oktoberrevolutie zich van Sint Petersburg naar Moskou. Trotski werd benoemd tot minister van buitenlandse zaken en startte eind november onderhandelingen met Duitsland. Aanvankelijk werden in november nog verkiezingen gehouden volgens het oorspronkelijke plan van Kerenski s interim-regering. De bolsjewisten kregen daarin slechts 25% van de stemmen. In januari 1918 ontbond Lenin de wetgevende assemblee op haar eerste dag (6 c.q. 19 januari) en greep definitief de macht. Vanaf dit moment werden voormalige leden van het establishment uitgesloten van wat voor machtspositie dan ook. Alle macht aan de sovjets! wordt de lijfspreuk, wat in de praktijk neerkomt op een in de geschiedenis ongekende machtsoverdracht aan soldaten en arbeiders. Grote delen van de bevolking accepteren dit niet en een bloedige burgeroorlog breekt uit, die drie jaar zal duren. Het loont de moeite om aandacht te besteden aan het feit dat Lvov, Kerenski en andere leden van de interimregering aan het wachten waren op ontwikkelingen aan het westelijk front. Reden temeer om opnieuw naar de gebeurtenissen te kijken vanaf Amerika s deelname aan de oorlog. Nog even terug naar 1917 Zoals gezegd, stemde op 6 april een meerderheid van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden in met het voorstel van Wilson om Duitsland de oorlog te verklaren. Natuurlijk beïnvloedde dit de beslissing van het Duitse opperbevel om Lenin 48 uur later op de trein naar Helsinki te zetten. grootschalige muiterij binnen het Franse leger. Vanaf eind april verspreidt de muiterij zich binnen een week over 16 legerkorpsen. De soldaten hadden genoeg van alle zinloze doden voor de glorie van Frankrijk. Nivelles werd opgevolgd door generaal Petain. De muiterij komt ten einde, met name door Petain s besluit om geen offensief meer te ondernemen totdat de Amerikanen met voldoende materiaal en soldaten arriveren. Hij zou meer dan een jaar wachten: tot de zomer van Al met al was deze muiterij een duidelijk signaal dat het Franse leger niet meer gemotiveerd was en daarmee ook niet meer in staat om de oorlog voort te zetten. Je moet derhalve concluderen, dat als de VS niet aan de oorlog waren gaan deelnemen, de Franse regering door toenemende druk van binnenuit, gedwongen zou zijn geweest om vredesonderhandelingen met Duitsland te openen. De deelname van de Amerikanen was ook een opluchting voor Engeland, waar op 21 maart enorme stakingen uitbraken in de machine- en munitie-industrie. Aan het front ontstond al snel een munitietekort. De stakingen verspreidden zich als een olievlek over het land en moesten gebroken worden door militair ingrijpen. De stakingsleiders werden gearresteerd. Dit alles ten tijde van de Amerikaanse oorlogsverklaring! Tenslotte is er nog het economische aspect: begin 1917 waren Engeland en Frankrijk aan de grenzen van hun kredietwaardigheid gekomen; Amerikaanse banken durfden het verder verstrekken van leningen niet meer aan, tenzij de Amerikaanse overheid garanties wilde geven. Dat zou echter hetzelfde zijn als openlijk investeren in de uitkomst van een oorlog, zonder daarin formeel partij te zijn. Een lastige spagaat. De oorlogsverklaring kwam in dit opzicht dus goed van pas. Het eerste wat Wilson begin april dan ook deed, was Engeland en Frankrijk een staatslening van 1 miljard dollar verstrekken die later tot 7 miljard zou oplopen. April 1917: generaal Petain bezoekt de soldaten en herstelt letterlijk de rust in het Franse leger Er gebeurt veel in deze dagen. Op 9 april lanceert de Franse opperbevelhebber Nivelles een nieuw Frans-Brits offensief. Het is weer zo n offensief dat een fiasco wordt, met alleen al honderdvijftigduizend doden en gewonden aan Franse zijde. Maar ditmaal veroorzaakt het een 3 De modder van Passendale (bij Ieper, 1917) Vreemd genoeg lijken de Engelsen helemaal niet onder de indruk van de Franse muiterij en de daaropvolgende

4 nieuwe Franse militaire strategie. 3 Zeker niet opperbevelhebber Haig, hoofdverantwoordelijke voor de rampzalige slag bij de Somme in juli 1916 (een half miljoen Britse slachtoffers, 10 km terreinwinst na drie weken). Integendeel: hij voelde zich zelfs vrijer om zijn eigen beslissingen te nemen, nu hij niet meer zijn Franse collega s hoefde te consulteren. Met volledige steun van de Britse regering en in de wetenschap dat de Amerikanen vroeg of laat toch wel zullen komen, onderneemt hij een geheel nieuw offensief. Vanaf juni vinden verschillende aanvallen in Vlaanderen plaats. Juist op dit moment is het zaak om je te realiseren dat de Russische interimregering eind juni een groot offensief lanceert. Natuurlijk deden zij dit niet zonder overleg met de Britten. Overduidelijk is er gedurende de gehele oorlog sprake van afstemming tussen de fronten in oost en west. En het Russische offensief was in de eerste 10 dagen zelfs zeer succesvol. Toen kwam de omslag. Een factor was dat hele regimenten weigerden in actie te komen of zelfs wegliepen, aangewakkerd door interne discussies over de revolutie. Een andere factor was dat Haig om onopgehelderde redenen na aanvankelijke kleine successen in juni besluit te wachten met het grote offensief, met als gevolg dat Duitse reserve troepen naar het oosten worden gestuurd. Dat was waarschijnlijk nu net niet de bedoeling. De Russen moeten hun offensief op 22 juli opgeven, terwijl Haig s grote offensief pas op 18 juli echt van start is gegaan. Het zal bekend worden als de 3e Slag bij Ieper. Voor de Russen kwam dit minstens twee weken te laat. Terzijde: wanneer het Britse offensief in oktober eindigt, is krap 10 km terreinwinst geboekt ten koste van Britse doden en gewonden. Maar waar zijn de Amerikanen in die zomer van 1917? De eerste Amerikaanse soldaten arriveerden in juni in Frankrijk: man, onder commando van generaal Pershing. Wanneer ze Parijs binnenmarcheren, worden ze massaal en feestelijk onthaald door de Franse bevolking. Tot de groeiende verbazing van de Fransen zijn de dingen echter niet wat ze lijken: er arriveren vrijwel geen nieuwe troepen. Voordat deze eerste lichting van man is verdubbeld, is het al En zelfs dan blijken de soldaten niet naar het front te worden gestuurd, maar naar trainingskampen, waar ze maandenlang verblijven. Net als de soldaten van de eerste lichting; pas in november 1917 komt de eerste Amerikaanse soldaat in actie aan het 3 Er is een groot verschil tussen het Franse en het Britse leger, direct gerelateerd aan het ideaal van broederschap van de Franse Revolutie. Franse soldaten verzetten zich tegen aristocratische tendensen in het leger, terwijl dit voor Britse soldaten geen onderwerp van discussie was. Britse hogere officieren kwamen allemaal uit de upper-class, soldaten uit de werkende klasse en dat was dan dat. 4 front. Pershing bleek zich te concentreren op de opbouw van een onafhankelijk Amerikaans legerkorps en weigerde principieel om zijn mannen onder direct Frans of Brits bevel te plaatsen. In juli 1917 vroeg hij Wilson om een miljoen soldaten, een hoeveelheid die hij nodig achtte om zijn visie van een volwaardig Amerikaans leger vorm te geven. En inderdaad was een dergelijke hoeveelheid wel het minimum om überhaupt een verschil te kunnen maken. Opnieuw moet hier de vraag gesteld worden wat dit eigenlijk wil zeggen. Dus de heren hadden geen enkele realistische planning gemaakt in april, toen de oorlog verklaard werd? Eén ding is zeker: Pershing en Wilson maakten totaal geen haast. Juni 1917: de ontvangst van Pershing in Parijs In alle geschiedenisboeken wordt het ongemakkelijke en onlogische gegeven van de Amerikaanse nonaanwezigheid verklaard met de stelling dat de Amerikanen er niet klaar voor waren, dat ze eerst een volledig leger moesten opbouwen. De VS waren echter zo klaar als maar zijn kon. Het land had een enorme oorlogsindustrie opgebouwd die op volle toeren draaide met voortdurende orders van de Geallieerden (waarbij enorme winsten werden gemaakt). De VS waren zeker niet minder voorbereid dan veel kleinere landen als Canada, Australië of Nieuw Zeeland, die met elkaar binnen een jaar 1 miljoen man op de been hadden gebracht. Een andere relevante vraag zou daarom ook zijn: waren mensen als Lloyd George, Clemenceau en Kerenski begin 1917 vergeten te vragen wat nu precies de Amerikaanse oorlogsinspanning zou zijn? Het is in elk geval duidelijk dat de Fransen en Engelsen nooit zeker van Amerika s militaire bijdrage waren. Tot het eind van de oorlog bleven ze om meer troepen vragen. Een vaak veronachtzaamd, maar noemenswaardig moment in de zomer van 1917 is dat het Vaticaan, zeer verontrust door de revolutie in Rusland, zich wilde inspannen om vrede te bewerkstelligen. Het katholieke

5 Rijksdaglid Erzberger, tot dan toe een oorlogshavik, ging na overleg met de pauselijke gezant Pacelli (later paus Pius XII) geheel overstag en hield een vlammende vredestoespraak voor de Rijksdag op 6 juli. Vlak daarop werd rijkskanselier Bethmann-Hollweg afgezet. De Rijksdag nam op 19 juli in grote meerderheid de door Erzberger opgestelde vredesresolutie aan. De tekst was kort, maar opmerkelijk: ʺeen vrede zonder schadeloosstellingen of annexaties (..)het garanderen van vrije zeeën (..)de creatie van internationale organisatiesʺ Het eindigde met een oproep aan de wereld om te reageren. En dat deed de paus, Benediktus XV, vervolgens op 1 augustus met een rondschrijven aan de wereldleiders. Pacelli ging aan de slag om de partijen rond de tafel te krijgen, maar kreeg overal nul op het rekest. Volgens Renate Riemeck was de Duitse resolutie bewust vaag gehouden door Erzberger om de paus de gelegenheid te geven als wereldvredebrenger op te treden. 4 De Duitse resolutie maakte wel indruk in de wereld, maar is inmiddels vrijwel vergeten. Sleuteljaar 1917 Maar weinig mensen realiseerden zich destijds dat de politieke verhoudingen in de wereld definitief verschoven in dat jaar De balans verschuift van Europa naar de VS en de Sovjet Unie. Ook het huidige Midden Oosten kreeg in 1917 reeds gestalte met (het voorstadium van) Israel en de verschillende Arabische staten. de Britse tak, reeds tot de groep rond de Prince of Wales behoorde die besloot een oorlog tegen Duitsland voor te bereiden in De declaratie wordt kracht bijgezet door de verovering van Jeruzalem op 9 december. 5 Bagdad (11 maart) en Amman zijn dan al in Britse handen gevallen. Wat tegenwoordig in vergetelheid is geraakt, is dat de Duitsers en de Turken hetzelfde idee serieus overwogen. Het zionistische ideaal is van het begin af aan als politiek wapen gebruikt in de internationale politieke arena. Wanneer je nu kijkt naar het moment waarop de Balfourdeclaratie bekend wordt gemaakt, 4 dagen voor de Oktoberrevolutie en 4 weken voor de geplande Russische verkiezingen, dan dringt de vraag zich op of deze bedoeld was als boodschap aan de grote joodse gemeenschappen in Rusland. Verscheidene pogroms waren er onder Tsaar Nicolaas II geweest, de laatste in 1903, wat massale emigratie van joden ten gevolge had gehad. Veel joden ondersteunden het Marxisme en een substantieel deel van de bolsjewistische leiders was joods, om te beginnen Trotski. De vraag luidt derhalve: was de Balfour-declaratie nu bedoeld als een middel om te verhinderen dat nog meer joden voor Lenin zouden kiezen, of diende deze juist als middel om de bolsjewisten ertoe te bewegen de Russische alliantie met Engeland en Frankrijk voort te zetten? Hoe het ook zij: tot aan de holocaust zou Palestina een splijtzwam zijn binnen joodse gemeenschappen over de gehele wereld. Cruciaal moment voor de toekomst van het Midden- Oosten is de Balfour-declaratie, afgekondigd op 2 november 1917: De vestiging in Palestina van een nationaal tehuis voor het joodse volk. Lord Balfour was de Britse minister van buitenlandse zaken. De Engelsen steunden hiermee feitelijk de toekomstige vestiging van een joodse staat. Het is algemeen bekend dat het hoofd van de Franse tak van het Huis Rothschild, Baron Edmond de Rothschild, een sterk voorstander van dit beleid was. Dankzij Riemeck weten we echter dat zijn neef, hoofd van 4 Riemeck, blz (zie noot 3 in deel I). De paus wekte wel veel enthousiasme, bovenal in Italië. Riemeck waarschuwt dat bestudering van de pauselijke nota al snel tot de conclusie moet leiden dat het een poging is om het Vaticaan een centrale rol in de wereldpolitiek te geven. Twee zaken heb ik zelf nog toe te voegen: 1. In het destijds geheime verdrag van Londen van 26 april 1915 werd het toetreden van Italië tot de oorlog geregeld in ruil voor allerlei territoriale toezeggingen. Belangrijk onderdeel van dit verdrag was ook dat Engeland,Frankrijk, Rusland en Italië afspraken niet te reageren op vredesvoorstellen uit Rome in de richting van Duitsland en zijn bondgenoten. Ze voorzagen dat dat de oorlogsdeelname van Italië wegens binnenlandse onrust zeker in gevaar zou brengen. Het verdrag is na te lezen op firstworldwar.com 2. De in april 2005 gekozen paus Ratzinger heeft met de naamkeuze Benediktus XVI zich expliciet als opvolger van Benediktus XV opgesteld. 5 Propagandaposter van de Witten : Trotski als joodse rode duivel die Moskou in zijn greep heeft 5 Edmond James de Rothschild ( ) vocht in de Frans- Duitse oorlog van en was de eerste zionist die land kocht in Palestina (in 1880). Nathan Mayer Rothschild ( ), leerde de Prince of Wales kennen op Cambridge en werd in 1884 opgenomen in de House of Lords. De Rothschilds behoren zonder enige twijfel tot de machtigste en rijkste mensen van de 19e eeuw.