7. BEHANDELING IN STRESSSITUATIES
|
|
- Nina de Valk
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 7. BEHANDELING IN STRESSSITUATIES Kinderen met een bijnierinsufficiëntie hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een Addisonse crise met kans op ernstige morbiditeit en mortaliteit. Daarom is goede instructie van ouders en verzorgers over hoe te handelen in stresssituatie essentieel. Drie vragen zijn hierbij van belang: 1. Welke situaties zijn te beschouwen als stress? 2. Hoe is de mate van stress in te schatten? 3. Welke cortisolgrenzen in geval van stress moeten worden nagestreefd en met welke medicatie 4. Welke toedieningsweg kan gekozen worden Ad 1. Een verhoogde cortisol behoefte kan ontstaan in 3 situaties van stress: a. Ziekte b. Lichamelijke inspanning c. Emotionele spanning De behoefte aan een hogere cortisol concentratie is voor iedere patiënt verschillend en de adviezen moeten dan ook individueel per patiënt afgesproken zijn. Kortdurend lichamelijke inspanning behoeft over het algemeen geen stressdosering (Weise et al.) Bij langdurige lichamelijke inspanning bv wedstrijd etc. is het voor sommige kinderen wel gewenst om een extra hydrocortison dosis te geven. Daarnaast is vooral bij kleinere kinderen te adviseren om ook glucosehoudende dranken te gebruiken. Dezelfde individuele gevoeligheid geldt voor emotionele stress. Hierbij zijn de observaties van ouders van belang. Ad 2. In geval van ziekte is het van belang om de ernst van de ziekte en hiermee de ernst van de stress situatie en de cortisol behoefte in te schatten. Men kan onderscheid maken tussen: Milde stress Matige stress Ernstige stress Er zijn geen duidelijke criteria om de ernst van de stress situatie in te schatten. De hoogte van de lichaamstemperatuur is over het algemeen geen goede parameter voor het schatten van de ernst van de ziekte en bergt het gevaar van onderbehandeling in zich, in geval van ernstige ziekte zonder koorts. Een bacteriële infectie met verhoogde infectieparameters geeft over het algemeen een grotere stress prikkel dan een virale infectie. Echter een nauwkeurige inschatting blijft lastig.
2 Ad 3. Globale richtlijnen voor de streefwaarde van cortisol: Basaal: 300 nmol/l Milde stress: 600 nmol/l = verdubbelen van de dosering Matige stress: 900 nmol/l = e dosering Ernstige stress 1500 nmol/l = 5 voudige dosering Alleen voor de ernstige stress situaties zijn er studies die gemeten cortisol concentraties aangeven. Bij ernstige stresssituaties is de toediening van extra glucose p.o. i.v. noodzakelijk. Ad 4. A. Thuissituatie ( bijlage 1) In de thuissituatie zullen ouders in geval van stress beginnen met het verhogen van de eigen medicatie (zie voorbeeld informatieblad voor ouders). Hierbij is aan te bevelen om vooral bij ernstige ziekte de dosering te verdelen over 4 doseringen met een maximaal interval van 6 uur. Op die manier is er ook een observatiemogelijkheid. Indien het kind in stresssituaties niet in staat is om een 3 c.q. 5-voudige dosering hydrocortison oraal in te nemen, dan moeten steroïden parenteraal gegeven worden. Indien ouders over prikervaring beschikken, kunnen zij zelf hydrocortison dexamethason intramusculair toedienen. Zo niet, dan wordt steeds aan de ouders een recept hydrocortison dexamethason meegegeven zodat de huisarts dit kan injecteren in geval van nood. Vaak gebeurt het dat de huisarts niet onmiddellijk paraat is om de glucocorticoiden te injecteren en heeft het kind gedurende een gevaarlijk lange tijd onvoldoende steroïd substitutie. Voor deze reden werd overwogen rectaal hydrocortison toe te dienen zoals eerder beschreven bij volwassenen door Newrick (Lancet 1990). Met een zetpil in een dosering van 100 mg per m 2 kan in de meeste gevallen een voldoende hoog serumgehalte van cortisol bereikt worden, zodat de stress opgevangen kan worden. Voor we aan de ouders de zekerheid geven dat de zetpil hydrocortison werkt, wordt de zetpil uitgetest. Er wordt een recept gemaakt voor 100 mg per m 2 gemicroniseerd hydrocortison base in Witepsol H15. Na het toedienen van deze zetpil, wordt het serum cortisol 3 uur later gemeten. Indien de bereikte serumconcentratie groter is dan 1 nmol/l kan de zetpil als veilig alternatief beschouwd worden bij stress als de orale route onmogelijk is. Vooral bij baby s is de bereikte serumwaarde lager. In die gevallen wordt de test overgedaan met dosis van 150 à 200 mg per m 2..In geval van stress adviseren we dat de zetpil gegeven wordt alleen wanneer de orale route niet lukt. Dit mag herhaald worden met een tussenpoos van 8 uur. Indien het kind opknapt, is het aangewezen zo snel mogelijk op de orale route over te gaan. Aangezien de stabiliteit van hydrocortison in zetpilvorm niet uitgetest is en de dosering aan het lichaamsoppervlak moet aangepast worden, beperken wij ons tot het voorschrijven van een klein aantal zetpillen (bv 5 stuks). Wij dringen er bij de ouders op aan dat het voorschrift van
3 de zetpil zal gebeuren via de behandeld kinderarts endocrinoloog. Voorzichtigheid is geboden bij kinderen met diarree. In dit geval wordt gekozen voor een injectie van dexamethason (ampullen 5 mg/ml) dan wel solu-cortef (100 mg/ 2ml) methylprednisolon (ampullen 40 mg/ml). In het geval van dexamethason en methylprednisolon is het kind dan voor 12 uur beschermd. Bij solucortef moet rekeninggehouden worden met een kortere werkingsduur van maximaal 8 uur. Een aparte situatie is de schoolreis kamp bij oudere schoolkinderen. Dit is voor kinderen altijd een spannende gebeurtenis. Bovendien zijn kinderen vaak niet in staat om op tijd de medicatie in te nemen vergeten zelf de medicatie inname. In dit geval wordt gekozen voor een veilige twee keer dagelijkse inname van dexamethason 0.5 mg. Dexamethason heeft een lange halfwaardetijd waardoor ook met een 2 keer daagse dosering een stressdosis gegeven kan worden. B. Peroperatief beleid ( bijlage 2) Er bestaan verschillende mogelijkheden om in de perioperatieve fase een adequate stressdosis glucocorticoiden te geven. Een voorbeeld wordt gegeven in bijlage 2. Hierbij wordt er gekozen voor injecties met prednison te beginnen bij inleiding van de anesthesie en toe te dienen door de anesthesist. Prednison heeft een halfwaardetijd van uur en biedt daarom een veilige cortisol concentratie gedurende de OK. Bij matige stress bedraagt de dosis prednison 10 mg/m 2 / dag en bij ernstige stress 15 mg/m 2 /dag verdeeld over 3 doseringen. De dosis voor de inleiding kan naar boven afgerond worden. Een richtlijn voor de dosering wordt gegeven in bijlage 2. Een alternatief is hydrocortison injecties. Gevaar van een continu hydrocortison infuus is het onderbreken van het infuus tijdens na de OK.
4 Bijlage 1 Informatie voor ouders met een kind dat behandeld wordt met hydrocortison De bijnieren van uw kind maken te weinig hydrocortison. Om toch voldoende van deze st in het lichaam te hebben, krijgt uw kind dagelijks hydrocortison. In sommige situaties heeft uw kind meer hydrocortison nodig dan normaal. Dan moet u extra hydrocortison geven. In deze brief staan de situaties, waarin dit het geval is. Bovendien wordt uitgelegd hoe u kunt bepalen hoeveel hydrocortison u dan moet geven. Wanneer heeft uw kind meer hydrocortison nodig? Uw kind heeft meer hydrocortison nodig, als het dingen meemaakt die extra spanning geven. In medische termen noemen we dit stress. Hierbij moet u denken aan een ziekte een ongeval, maar ook aan een verjaardagsfeestje, een examen een sportdag. Hoe meer stress (=spanning) een gebeurtenis geeft, hoe meer hydrocortison uw kind nodig heeft. De hoeveelheid stress is afhankelijk van: a) de gebeurtenis (een ongeval geeft meer stress dan een examen), en b) het karakter van uw kind (het ene kind maakt zich drukker voor een examen dan het andere). Zijn alle situaties van stress (=spanning) hetzelfde? Wanneer een gebeurtenis uw kind slechts weinig extra spanning geeft, noemen we dat lichte stress. U hoeft dan geen extra hydrocortison te geven. Een infectie een toets geven uw kind meer spanning dan normaal. We spreken dan van matige stress. Bij een ongeval, ernstige griep operatie is er sprake van ernstige stress. In het schema (zie achterzijde van deze brief) staat hoeveel hydrocortison u uw kind bij matige en ernstige stress moet geven. Wanneer moet ik beginnen met extra medicatie? Als u stress voorziet (bijv. sporttoernooi), geeft u uw kind vantevoren al extra medicatie, volgens het schema. Bij grote gebeurtenissen (bijv. verhuizing, verre vakantie geplande operatie), kunt u het best ruim tevoren met de arts overleggen. Als stress onverwacht optreedt (bijv. uw kind wordt ziek), dan volgt u het bijgevoegde schema. Wat moet ik doen als ik twijfel ik extra medicatie moet geven? Dan kunt u het beste toch extra medicatie geven. Eenmalig een hogere dosis hydrocortison kan namelijk geen kwaad. Als twijfel blijft bestaan, kunt u contact opnemen met de behandelend arts. Hoelang moet ik doorgaan met het geven van extra medicatie? Als de stress licht matig was, kan de extra medicatie direct na de gebeurtenis (bijvoorbeeld na herstel van de infectie) gestopt worden. Afbouwen is niet nodig. Na ernstige stress, moet u de extra medicatie wel langzaam afbouwen. Dit doet u door nog 2 dagen Methode A te volgen (zie schema). Hierna geeft u weer de normale hoeveelheid hydrocortison. Moet de hoeveelheid fludrocortison ook worden aangepast? Sommige kinderen gebruiken naast hydrocortison ook fludrocortison (Florinef ). De hoeveelheid van dit medicijn hoeft niet veranderd te worden bij stress. Hoe bereik ik de arts om te overleggen in geval van twijfel? Tijdens kantooruren belt u naar Buiten kantooruren belt u naar
5 MATE VAN STRESS UW KIND KAN MEDICIJNEN SLIKKEN UW KIND KAN MEDICIJNEN NIET SLIKKEN OF NIET BINNENHOUDEN Lichte stress: Niet lekker Hangerig Temperatuur onder 38 0 C Geef de normale hoeveelheid medicijnen; geen aanpassing nodig Matige stress: Griep Infectie Temperatuur tussen 38 0 en 39 0 C Vaccinatie Verdoving (tandarts) Toets, examen Ernstige stress: Temperatuur boven 39 0 C Braken, diarree Ernstig ziek Operatie, narcose Ongeval Methode A = 3 keer de normale hoeveelheid hydrocortison verdeeld over4 gelijke giften elke 6 uur Methode B = 5 keer de normale hoeveelheid hydrocortison verdeeld over 4 gelijke giften elke 6 uur Methode C en D zijn bedoeld voor de acute opvang. Steeds moet contact opgenomen worden met de behandelende kinderendocrinoloog en moet de medicatie in de vorm van tabletten weer voortgezet worden. Methode C: Geef zetpil hydrocortison OF Methode D: Geef injectie dexamethason (ampul 5 mg/ml) Jonger dan 6 jaar: eenmalig ½ ampul in spier spuiten 6 jaar ouder: eenmalig 1 ampul in spier spuiten Alternatief: solu-cortef voorgevulde spuiten van 100 mg/2 ml < 8 jaar: eenmalig 50 mg > 8 jaar: eenmalig 100 mg ochtend middag avond nacht Tablettensterkte Tijdstippen medicatie mg mg mg mg mg Belangrijke telefoonnummers Methode A mg mg mg mg mg Methode B Methode C Methode D mg mg mg mg mg Zetpillen hydrocortison libre supp. in Witepsol H15 (100 mg/m 2 ) mg Dexamethason ampul 5mg/ml ½ ampul / hele ampul Solu-cortef 100 mg/2 ml 50 mg/100 mg naam patient:. Datum
6 Bijlage 2 Perioperatief substitutieschema glucocorticoiden met prednison i.v. voor patiënten met bijnierinsufficiëntie Ernst van de OK Tijdstip 0 1 jaar ( m 2 ) 1-3 jaar ( m 2 ) 3 12 jaar ( m 2 ) > 12 jaar ( m 2 ) Volwassene Mild (bv. inspectie onder narcose, trommelvliesbuisjes plaatsen) Bij inleiding anesthesie Rest van de OK dag 2.5 mg 5 mg 7.5 mg 10 mg 20 mg 2 e 2 e 2 e 2 e 2 e 1 e postoperatieve dag Matig ( bv hernia inguinalis, TE,AT) (~10 mg/m 2 /dag pednison) Ernstig (bv genitoplastiek, laparotomie, craniotomie) (~15 mg/m 2 /dag prednison) Bij inleiding anesthesie Rest van de OK over de resterende 24 uur) 1 e postoperatieve over 24 uur) Bij inleiding anesthesie Rest van de OK over de resterende 24 uur) 1 e postoperatieve over 24 uur) 2.5 mg 5 mg 7.5 mg 10 mg 20 2 x 1.5 mg 2 x 2.5 mg 2 x 5 mg 2 x 5 mg 2 x 10 mg 3 x 1.5 mg 3 x 2.5 mg 3 x 5 mg 3 x 5 mg 5 mg 7.5 mg 10 mg 12.5 mg 25 mg 3 x 10 mg 2 x 2.5 mg 2 x 3.5 mg 2 x 5 mg 2 x 7.5 mg 2 x 12.5 mg 3 x 2.5 mg 3 x 3.5 mg 3 x 5 mg 3 x 7.5 mg 3 x 12.5 mg Omrekeningsfactor: 1 mg prednison = 4 mg hydrocortison Getallen tussen haakjes: hoeveelheid giften per dag matige stress = prednison 10 mg/m2/dag (3) ernstige stress = prednison = 15 mg/m2/dag (3) Algemene opmerkingen: Prednison heeft een halfwaardetijd van uur en heef t daarom in de acute fase voordelen boven hydrocortison met een lagere halfwaardetijd Bij oudere kinderen kan evt. reeds de avond voor OK een extra gift hydrocortison noodzakelijk zijn OK bij voorkeur vroeg in de ochtend plannen. Indien de OK in de loop van de dag plaats vindt moet altijd de ochtend dosis HC gegeven worden en afhankelijk van leeftijd van het kind in een e dosis. Vanwege de kans op hypoglycemien is een glucose/zoutinfuus vanaf de ochtend van de OK aan te bevelen met namen indien de OK niet inde ochtend kan plaats vinden Fludrocortison hoeft niet extra gesuppleerd worden. De glucocorticoid dosis na de 1e postoperatieve dag is volledig afhankelijk van de klinische toestand van de patiënt en de postoperatieve complicaties. Dit schema is op te vatten als een richtlijn en is voor de patiënten zonodig individueel aan te passen.
Kindergeneeskunde. Informatie voor ouders van een kind dat wordt behandeld met hydrocortison
Kindergeneeskunde Informatie voor ouders van een kind dat wordt behandeld met hydrocortison 1 Inleiding De bijnieren van uw kind vormen te weinig van het stresshormoon cortisol (hydrocortison). Om te zorgen
Nadere informatieStressbehandeling bij kinderen met bijnierziekten
Stressbehandeling bij kinderen met bijnierziekten De bijnieren van uw kind maken te weinig hydrocortison. Om toch voldoende van deze stof in het lichaam te hebben, krijgt uw kind dagelijks hydrocortison.
Nadere informatieSubstitutietherapie. glucocorticosteroïden
Substitutietherapie met glucocorticosteroïden In overleg met uw behandelend arts wordt u behandeld met glucocorticosteroïden (bijvoorbeeld: hydrocortison, cortisonacetaat, prednison of dexamethason).
Nadere informatieVerhogen van hydrocortison om een Addisoncrisis te voorkomen Verkorte versie folder editie november 2017
Verhogen van hydrocortison om een Addisoncrisis te voorkomen Verkorte versie folder editie november 2017 Volledige folder zie: https://www.bijniernet.nl/wp-content/uploads/2017/11/171109-stressinstructieaddisoncrisis.pdf
Nadere informatieLangdurig gebruik van bijnierschorshormonen
Langdurig gebruik van bijnierschorshormonen Bijnierschorshormonen (glucocorticoïden), zoals hydrocortison, cortison-acetaat, prednisolon of dexamethason U gebruikt één van de volgende medicijnen: hydrocortison,
Nadere informatieLangdurig gebruik van bijnierschorshormonen
Langdurig gebruik van bijnierschorshormonen U wordt behandeld met bijnierschorshormonen (glucocorticosteroïden), zoals hydrocortison, prednison of dexamethason. In deze folder leest u waarop u moet letten
Nadere informatieLangdurig gebruik van bijnierschorshormonen
Langdurig gebruik van bijnierschorshormonen Bijnierschorshormonen (glucocorticoïden), zoals hydrocortison, cortison-acetaat, prednisolon of dexamethason U gebruikt één van de volgende medicijnen: hydrocortison,
Nadere informatieBijnierinsufficiëntie
Bijnierinsufficiëntie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Uw hoofdbehandelaar is: Internist / endocrinoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30-17.00 uur bereikbaar
Nadere informatieAdviezen bij langdurig gebruik van Hydrocortison
Adviezen bij langdurig gebruik van Hydrocortison Afdeling Interne Geneeskunde gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Waarom is behandeling met Hydrocortison nodig? 3 Extra Hydrocortison in lichamelijke stress-situaties
Nadere informatieBijnierinsufficiëntie
Bijnierinsufficiëntie Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2015 pavo 1189 Uw hoofdbehandelaar is: Internist / endocrinoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek
Nadere informatieIk heb niet goed functionerende bijnieren ten gevolge van: Morbus Addison Syndroom van Cushing Adrenogenitaal syndroom (CAH) Hypopituitarisme Anders
In het voorblad van dit document vindt u een printversie van het SOS-paspoort in verschillende formaten. Met het invullen van dit formulier voorziet u elk formaat van het SOS-paspoort van uw persoonlijke
Nadere informatieINTERNE GENEESKUNDE. De alarmsignalen van een Addison crisis zijn: misselijkheid, braken, minder alert, suf, bleek, koorts, spierpijn en buikpijn.
Addison Crisis INTERNE GENEESKUNDE U bent bij de internist onder behandeling i.v.m. ziekte van Addison. In deze folder vindt u informatie over Addison crisis en het voorkomen ervan. Wat is een Addison
Nadere informatiePolikliniek Endocrinologie, locatie AZU. Ziekte van Addison
Polikliniek Endocrinologie, locatie AZU Ziekte van Addison Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wat is de ziekte van Addison 3 3 Verschijnselen 6 4 Behandeling 6 5 Cortisol afhankelijkheid 7 6 Leven met de ziekte van
Nadere informatieKinderen met een bijnierziekte Informatie voor leerkrachten
Kinderen met een bijnierziekte Informatie voor leerkrachten Inleiding U ontvangt deze folder omdat u een kind met een bijnierziekte in uw klas of groep heeft. In deze folder vindt u meer informatie over
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Het gebruik van hydrocortison bij een bijnierschorsinsufficiëntie
PATIËNTEN INFORMATIE Het gebruik van hydrocortison bij een bijnierschorsinsufficiëntie In deze folder leest u belangrijke aanwijzingen die voor het gebruik van hydrocortison gelden. Wat is hydrocortison?
Nadere informatieVerhogen van hydrocortison om een Addisoncrisis te voorkomen
Versie 13-04-2016 CONCEPT Verhogen van hydrocortison om een Addisoncrisis te voorkomen Auteurs: M. Kerstens, verpleegkundig specialist, Radboudumc N.T.M. van der Meij, verpleegkundig specialist, UMC Utrecht
Nadere informatieVerhogen van dexamethason om een Addisoncrisis te voorkomen
Final, 2018 Verhogen van dexamethason om een Addisoncrisis te voorkomen Auteurs: M. Kerstens, verpleegkundig specialist, Radboudumc N.T.M. van der Meij, verpleegkundig specialist, UMC Utrecht Mede auteurs:
Nadere informatieVerhogen van cortison-acetaat om een Addisoncrisis te voorkomen
Final, 2018 Verhogen van cortison-acetaat om een Addisoncrisis te voorkomen Auteurs: M. Kerstens, verpleegkundig specialist, Radboudumc N.T.M. van der Meij, verpleegkundig specialist, UMC Utrecht Mede
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Het gebruik van hydrocortison bij een bijnierschorsinsufficiëntie
PATIËNTEN INFORMATIE Het gebruik van hydrocortison bij een bijnierschorsinsufficiëntie In deze folder leest u belangrijke aanwijzingen die voor het gebruik van hydrocortison gelden. Wat is hydrocortison?
Nadere informatieVerhogen van prednis(ol)on om een Addisoncrisis te voorkomen
Final, 2018 Verhogen van prednis(ol)on om een Addisoncrisis te voorkomen Auteurs: M. Kerstens, verpleegkundig specialist, Radboudumc N.T.M. van der Meij, verpleegkundig specialist, UMC Utrecht Mede auteurs:
Nadere informatieZelfregulatie voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes die één of meerdere malen per dag insuline spuiten
Interne Geneeskunde Diabetes Zelfregulatie voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes die één of meerdere malen per dag insuline spuiten i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Deze folder geeft
Nadere informatieMedicatie kinderen met AGS
Medicatie kinderen met AGS Bij uw kind is de diagnose adrenogenitaal syndroom (AGS) gesteld en hij/zij gaat starten met medicijnen. Deze folder beschrijft hoe u de medicijnen aan uw kind kunt geven. Uw
Nadere informatiePrenatale behandeling met dexamethason bij AGS
Prenatale behandeling met dexamethason bij AGS Bij meisjes met een ernstige vorm van het adrenogenitaal syndroom (AGS) treedt vermannelijking van de uitwendige geslachtsdelen op voor de geboorte. In deze
Nadere informatieAddisoncrisis voorkomen door verhogen hydrocortison
Addisoncrisis voorkomen door verhogen hydrocortison bij patiënten die als gevolg van de behandeling met immunotherapie een bijnierschorsinsufficiëntie hebben Deze folder wordt uitgegeven door de afdeling
Nadere informatieUstekinumab Stelara. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Ustekinumab Stelara Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: ustekinumab. Hoe werkt ustekinumab? Bij patiënten
Nadere informatiePIJNMEDICATIE THUIS NA EEN ORTHOPEDISCHE OPERATIE
PIJNMEDICATIE THUIS NA EEN ORTHOPEDISCHE OPERATIE 557 Inleiding In deze folder informeren wij u over het gebruik van pijnmedicatie thuis. U vindt informatie over: de pijnscore pijnmedicatie die u heeft
Nadere informatieUstekinumab. Stelara
Ustekinumab Stelara Inhoud Hoe werkt ustekinumab? 3 Voor welke aandoeningen wordt ustekinumab gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4 Zijn
Nadere informatieBehandeling van hemangiomen met bètablokkers (propranolol en timolol) bij uw kind
UMC St Radboud Behandeling van hemangiomen met bètablokkers (propranolol en timolol) bij uw kind Patiënteninformatie Bij uw kind is besloten of wordt overwogen om te starten met propranolol als behandeling
Nadere informatieHALDOL tabletten en drank
Een Direct Healthcare Professional Communication (DHPC) is een schrijven dat naar de gezondheidszorgbeoefenaars wordt gezonden door de farmaceutische firma s, om hen te informeren over mogelijke risico
Nadere informatiePrednison bij huidziekten
Prednison bij huidziekten In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten of overweegt u het geneesmiddel prednison te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na
Nadere informatieAbatacept Orencia. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Abatacept Orencia Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: abatacept. Hoe werkt abatacept? Bij patiënten met
Nadere informatie12 Langdurige epileptische aanvallen
12 Langdurige epileptische aanvallen Definitie en etiologie Incidentie Anamnese Lichamelijk onderzoek Epileptische aanvallen duren van enkele seconden tot hooguit enkele minuten. In de literatuur wordt
Nadere informatieInterne Geneeskunde Allergologie. Immunotherapie bij insectenallergie
Interne Geneeskunde Allergologie Immunotherapie bij insectenallergie Interne Geneeskunde Allergologie Inleiding In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten dat u behandeld wilt worden voor uw
Nadere informatiePrednison, prednisolon (corticosteroïden)
Prednison, prednisolon (corticosteroïden) Uw behandelend arts heeft u prednison voorgeschreven. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan
Nadere informatieSecukinumab Cosentyx. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Secukinumab Cosentyx Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: secukinumab. Hoe werkt secukinumab? Bij patiënten
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Kind met diabetes en intensieve therapie. Algemene informatie voor kind en ouders
Kind met diabetes en intensieve therapie Algemene informatie voor kind en ouders KIND MET DIABETES EN INTENSIEVE THERAPIE ALGEMENE INFORMATIE VOOR KIND EN OUDERS INLEIDING Je bent voor de behandeling van
Nadere informatieTocilizumab RoActemra
Tocilizumab RoActemra Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: tocilizumab. Hoe werkt tocilizumab? Bij patiënten
Nadere informatieBehandeling van hemangiomen met bètablokkers (propranolol en timolol) bij uw kind
Behandeling van hemangiomen met bètablokkers (propranolol en timolol) bij uw kind Bij uw kind is besloten of wordt overwogen om te starten met propranolol als behandeling voor het hemangioom. Deze behandeling
Nadere informatieRituximab Mab Thera. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Rituximab Mab Thera Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: rituximab. Hoe werkt rituximab? Bij patiënten
Nadere informatiePrednison/Prednisolon
Prednison/Prednisolon Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: prednison. Hoe werkt prednison? Bij patiënten
Nadere informatieFenprocoumon Trainingscentrum Zelfcontrole Trombosedienst
Handleiding Zelfdoseren Fenprocoumon Trainingscentrum Zelfcontrole Trombosedienst Deze instructie is speciaal geschreven voor trombosedienstcliënten die, na te hebben geleerd zelf de controletest (INR)
Nadere informatiePrednison (corticosteroïden)
Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven
Nadere informatiemisselijkheid bij chemotherapie
patiënteninformatie misselijkheid bij chemotherapie U kunt helaas misselijk worden van chemotherapie. Misselijkheid en braken zijn erg vervelende bijwerkingen en kunnen ervoor zorgen dat u niet in staat
Nadere informatieRituximab. MabThera, Rixathon
Rituximab MabThera, Rixathon Inhoud Hoe werkt rituximab? 3 Voor welke aandoeningen wordt rituximab gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4
Nadere informatieAbatacept (Orencia) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Abatacept (Orencia) U heeft in overleg met uw reumatoloog besloten dat u abatacept gaat gebruiken of u overweegt dit om te doen. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Neem altijd uw verzekeringsgegevens
Nadere informatieAdalimumab Humira. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Adalimumab Humira Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: adalimumab. Hoe werkt adalimumab? Bij patiënten
Nadere informatieEtanercept. Enbrel, Benepali
Etanercept Enbrel, Benepali Inhoud Hoe werkt etanercept? 3 Voor welke aandoeningen wordt etanercept gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Nadere informatieNavelbreuk operatie bij kinderen. poli Chirurgie
00 Navelbreuk operatie bij kinderen poli Chirurgie 1 Uw kind wordt binnenkort verwacht in het ziekenhuis voor de behandeling van een navelbreuk. Waarschijnlijk heeft u al het een en ander gehoord over
Nadere informatieEtanercept Enbrel, Benepali
Etanercept Enbrel, Benepali Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: etanercept. Hoe werkt etanercept? Bij
Nadere informatieInterne Geneeskunde Allergologie Immunotherapie met inhalatieallergenen
Interne Geneeskunde Allergologie Immunotherapie met inhalatieallergenen Desensibilisatie Interne Geneeskunde Allergologie Inleiding U reageert allergisch op stuifmeel, huisstofmijt, of huidschilfers van
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Wat te doen bij ontregeling van een kind met diabetes mellitus en een insulinepomp
Wat te doen bij ontregeling van een kind met diabetes mellitus en een insulinepomp WAT TE DOEN BIJ ONTREGELING VAN EEN KIND MET DIABETES MELLITUS EN EEN INSULINEPOMP INLEIDING Het toedienen van de juiste
Nadere informatieTocilizumab. Roactemra
Tocilizumab Roactemra Inhoudsopgave Wanneer wordt het gebruikt en hoe werkt het 3 Hoe wordt het gebruikt? 3 Mogelijke bijwerkingen 4 Andere geneesmiddelen 5 Zwangerschap en borstvoeding 5 Autorijden 5
Nadere informatieAnakinra Kineret. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Anakinra Kineret Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: anakinra. Hoe werkt anakinra? Bij patiënten met een
Nadere informatieVerwijdering hypofysetumor. Van opname tot en met ontslag
Verwijdering hypofysetumor Van opname tot en met ontslag Bij u is de diagnose hypofysetumor gesteld. In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een operatie aan deze hypofysetumor. Deze folder
Nadere informatieMedicatie voor bijnierpatiënten: een verhaal van substitutie
Medicatie voor bijnierpatiënten: een verhaal van substitutie 23/02/2019 Apr. Stéphanie Wuyts Ziekenhuisapotheek UZ Brussel Met dank aan: Bijniervereniging NVACP BijnierNET 2 14-12-18 Bijnierschorshormonen
Nadere informatieKoemelkallergie? De eliminatie-provocatietest
Koemelkallergie? De eliminatie-provocatietest Informatie voor ouders Afdeling allergologie / kindergeneeskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 De eliminatiefase 3 Flesvoeding 3 Borstvoeding en/of vaste voeding
Nadere informatieInformatie medicijngebruik. Biologicals. Reumatologie
Informatie medicijngebruik Biologicals Reumatologie Inhoudsopgave Werking Biologicals...4 Vooronderzoek...5 Voorlichting...5 Toedieningswijze...6 Bewaren...6 Bijwerkingen...7 Zwangerschap en borstvoeding...7
Nadere informatieprednis(ol)on adviezen na een hernia-operatie astma/copd ZorgSaam
prednis(ol)on adviezen gebruik na een bij hernia-operatie astma/copd ZorgSaam 1 2 PREDNIS(OL)ON GEBRUIK BIJ ASTMA/COPD Inleiding Wat doet Prednis(ol)on (glucocorticosteroïden) en hoe wordt het gebruikt?
Nadere informatieMethotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog
Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2013 pavo 0906 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u methotrexaat (MTX) gaat gebruiken. In deze folder leest
Nadere informatieEen tandheelkundige behandeling onder algehele anesthesie Adviezen voor thuis
Vandaag heeft: u uw kind de door u begeleide patiënt met lichamelijke en/of verstandelijke beperking een tandheelkundige behandeling ondergaan. Graag geven wij u informatie over wat u kunt verwachten na
Nadere informatieAls je diabetes hebt en ziek wordt
Als je diabetes hebt en ziek wordt 1 Iedere infectie induceert insuline resistentie en daarmee verhoogde insuline behoefte Anticiperend beleid Diabetes patiënten waarschuwen voor ontregeling bloedsuiker
Nadere informatieMethotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen
Methotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen 2 In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Methotrexaat gaat gebruiken, afgekort MTX. De reden
Nadere informatieAzathioprine Imuran, Azafalk
Azathioprine Imuran, Azafalk Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: azathioprine. Hoe werkt azathioprine?
Nadere informatieGlucose regulatie bij volwassen IC en MC-patiënten bij continue toediening van voeding
regulatie bij volwassen IC en MC-patiënten bij continue toediening van voeding Doel: Bereiken en handhaven van een glucose waarde tussen 4,4 6,1 mmol/l Indicaties: - Patiënten met Diabetes Mellitus - Patiënten
Nadere informatieInfliximab Inflectra, Remicade, Remsima
Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: infliximab. Hoe werkt infliximab?
Nadere informatiePrednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa)
Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van prednison/ prednisolon. In
Nadere informatieAbatacept (Orencia ) subcutaan bij reumatische aandoeningen
Abatacept (Orencia ) subcutaan bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel abatacept te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatieTocilizumab (Ro-Actemra)
Tocilizumab (Ro-Actemra) U heeft in overleg met uw reumatoloog besloten dat u tocilizumab gaat gebruiken of u overweegt dit te doen. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Neem altijd uw
Nadere informatieMilde ovariële hyperstimulatie (MOH) met intrauteriene inseminatie (IUI)
U heeft met uw arts besloten te starten met intra-uteriene inseminaties (IUI) in combinatie met milde ovariële hyperstimulatie (MOH). Milde ovariële hyperstimulatie (MOH) met intrauteriene inseminatie
Nadere informatiePijnbehandeling Rondom een orthopedische operatie
Pijnbehandeling Rondom een orthopedische operatie In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een orthopedische operatie. In deze folder leest u waarom het belangrijk is om pijn goed te behandelen.
Nadere informatieMALARIA PREVENTIE EN THERAPIE PROTOCOL 2008
Pagina 2 van T MALARIA PREVENTIE EN THERAPIE PROTOCOL 2008 Inhoud TA. MALARIA PREVENTIE PROTOCOL...5 I. Algemene richtlijnen:...5 II. Chemoprofylaxe...5 B. MALARIA THERAPIE PROTOCOL...7 I. P. vivax radicale
Nadere informatieTNF blokkerende medicijnen
TNF blokkerende medicijnen Reumatologie 1 TNF blokkerende medicijnen Etanercept (Enbrel ), Adalimumab (Humira ), Golimumab (Symponi ), Certolizumab pegol (Cimzia ) en Infliximab (Remicade ) Uw reumatoloog
Nadere informatieLittekencorrectie. Het verbeteren van littekens door de plastisch chirurg
Littekencorrectie Het verbeteren van littekens door de plastisch chirurg 2 Bij beschadiging van de huid als gevolg van een operatieve behandeling, een ongeval of een brandwond treedt littekenvorming op.
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Rituximab (MabThera )
PATIËNTEN INFORMATIE Rituximab (MabThera ) 2 PATIËNTENINFORMATIE In deze folder vindt u informatie over de behandeling met het middel rituximab. Het doel van een behandeling met rituximab is het ontstekingsproces
Nadere informatiePIJN BIJ KINDEREN VOORLICHTING VOOR OUDERS/VERZORGERS
PIJN BIJ KINDEREN VOORLICHTING VOOR OUDERS/VERZORGERS 17803 Inleiding Uw kind is opgenomen op de kinderafdeling. Tijdens het verblijf in het ziekenhuis kan uw kind pijn ervaren, als gevolg van de aandoening,
Nadere informatieInhoud. Hoe werkt apremilast? 3. Voor welke aandoeningen wordt apremilast gebruikt? 3. Hoe moet ik het gebruiken? 3. Hoe moet ik het bewaren?
Apremilast Otezla Inhoud Hoe werkt apremilast? 3 Voor welke aandoeningen wordt apremilast gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4 Zijn er
Nadere informatieReumatologie. Patiënteninformatie. Methotrexaat tabletten. Bij reumatische aandoeningen. Slingeland Ziekenhuis
Reumatologie Methotrexaat tabletten i Patiënteninformatie Bij reumatische aandoeningen Slingeland Ziekenhuis Algemeen In deze folder kunt u lezen over het medicijn Methotrexaat en waar u op moet letten
Nadere informatiePoliklinische operatie plastische chirurgie. Voorbereiding en nazorg bij poliklinische operaties onder plaatselijke verdoving
Poliklinische operatie plastische chirurgie Voorbereiding en nazorg bij poliklinische operaties onder plaatselijke verdoving 2 Uw huisarts of specialist heeft u naar de plastische chirurgie van het Canisius-Wilhelmina
Nadere informatieTocilizumab. RoActemra
Tocilizumab RoActemra Inhoud Hoe werkt tocilizumab? 3 Voor welke aandoeningen wordt tocilizumab gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4 Zijn
Nadere informatieLiesbreuk operatie bij kinderen. polikliniek Chirurgie
00 Liesbreuk operatie bij kinderen polikliniek Chirurgie Uw kind wordt binnenkort verwacht in het ziekenhuis voor de behandeling van een liesbreuk. Waarschijnlijk heeft u al het een en ander gehoord over
Nadere informatiePrednison, Prednisolon. corticosteroïden
Prednison, Prednisolon corticosteroïden Inhoudsopgave Werking 3 Gebruik 3 Bijverschijnselen 4 Aanvullende informatie 5 Methylprednison injecties 6 Vaccinaties 6 Sint Maartenskliniek 7 Colofon 8 2 U heeft
Nadere informatieHet is in uw eigen belang dat u de folder goed doorleest en de adviezen nauwkeurig opvolgt. Dit om een spoedig herstel te bevorderen.
A m p u t a t i e Deze folder geeft u informatie over een amputatie van een lichaamsdeel en de behandelingsmogelijkheden. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn
Nadere informatieBIJNIER. Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels. OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove
BIJNIER Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove INLEIDING CASUS man, 54 jaar Kliniek: reumapatiënt Therapie: langdurig medrol, geleidelijk afbouwen Laboratorium: onder
Nadere informatieFunctietesten afdeling Inwendige Geneeskunde, Endocrinologie
Uw behandelend arts of verpleegkundig specialist heeft als aanvullend onderzoek een functietest voor u aangevraagd. Welke test voor u is aangevraagd is afhankelijk van uw aandoening. In deze folder leest
Nadere informatiePrednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen
Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over
Nadere informatieCertolizumab pegol (Cimzia ) Reumatologie
Certolizumab pegol (Cimzia ) Reumatologie Certolizumab pegol (Cimzia ) Inleiding U heeft in overleg met uw arts besloten het geneesmiddel Certolizumab pegol (Cimzia ) te gaan gebruiken. Deze folder geeft
Nadere informatieKeel- en neusamandelen verwijderen
Keel- en neusamandelen verwijderen In overleg met de behandelend arts heeft u besloten tot verwijdering van de keelen neusamandelen bij uw kind. Deze behandeling vindt plaats tijdens een dagopname op
Nadere informatiePrednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen
Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Prednison gaat gebruiken. De
Nadere informatieTofacitinib. Xeljanz
Tofacitinib Xeljanz Inhoud Hoe werkt tofacitinib? 3 Voor welke aandoeningen wordt tofacitinib gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 3 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4 Zijn
Nadere informatieAllergie contrastmiddel met jodium
Allergie contrastmiddel met jodium Bij CT-onderzoek Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Binnenkort heeft u een CT-onderzoek. Om dit onderzoek goed te kunnen beoordelen,
Nadere informatiePijnstilling. Bij baby s en kinderen
Pijnstilling Bij baby s en kinderen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Pijnkaartje Gewicht van uw kind: kg De arts schrijft uw kind de aangekruiste pijnstiller(s) voor: Paracetamol
Nadere informatieReizen en vaccinaties Maag-Darm-Levercentrum
Reizen en vaccinaties Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Inleiding Deze folder is bestemd voor patiënten (en hun naasten) met een maag,darm- en/of leveraandoening. De folder geeft u informatie over
Nadere informatieBehandeling voor trombose en anti-stolling
Behandeling voor trombose en anti-stolling 2 Waarom behandeling met een anti-stollingsmiddel? Als bloed in een bloedvat stolt, wordt dit bloedvat afgesloten. Het bloed kan het achterliggende orgaan dan
Nadere informatieCorticosteroïden per injectie Methylprednisolon (Depo-Medrol, Solu-Medrol ), Triamcinolonacetonide (Kenacort )
Corticosteroïden per injectie Methylprednisolon (Depo-Medrol, Solu-Medrol ), Triamcinolonacetonide (Kenacort ) Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over
Nadere informatieInformatie over aflopend vruchtwater a term
Informatie over aflopend vruchtwater a term Afdeling verloskunde en gynaecologie Vooraf Bij ongeveer 10% van de bevallingen begint de bevalling met het breken van de vliezen. Doorgaans komt de bevalling
Nadere informatieKeel- en neusamandelen verwijderen bij kinderen Informatie voor ouders en/of verzorgers
Keel- en neusamandelen verwijderen bij kinderen Informatie voor ouders en/of verzorgers Afdelingen KNO en dagbehandeling Het verwijderen van de keel- en neusamandelen vindt plaats op: Dag/datum: U meldt
Nadere informatieH.362201.0715. Anesthesie en opname bij kinderen
H.362201.0715 Anesthesie en opname bij kinderen Inleiding U heeft met de behandelend arts afgesproken dat uw kind een behandeling onder narcose moet ondergaan. Dit kan voor u en uw kind een spannende en
Nadere informatieAnakinra (Kineret) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Anakinra (Kineret) U heeft in overleg met uw arts besloten dat u anakinra gaat gebruiken of u denkt daarover na. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Neem altijd uw verzekeringsgegevens
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zelfregulatie bij intensieve therapie
Zelfregulatie bij intensieve therapie ZELFREGULATIE BIJ INTENSIEVE THERAPIE INLEIDING Deze folder geeft u algemene richtlijnen over zelfregulatie bij intensieve insulinetherapie. Zelfregulatie is het zelfstandig
Nadere informatieMycofenolaatmofetil. Mycofenolaat mofetil, CellCept, Myfenax
Mycofenolaatmofetil Mycofenolaat mofetil, CellCept, Myfenax Inhoud Hoe werkt mycofenolaatmofetil? 3 Voor welke aandoeningen wordt mycofenolaatmofetil gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik
Nadere informatie