1 Inleiding. 1.1 Algemeen

Transcriptie

1 1 Inleiding 1.1 Algemeen Vanaf 1 oktober 2010 geldt de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) (Stb. 2010, 231). De kern van de Wabo is de omgevingsvergunning. De omgevingsvergunning is in de plaats gekomen van de bouwvergunning, de milieuvergunning, de kapvergunning, de monumentenvergunning en nog enige tientallen andere vergunningen en ontheffingen. Overzicht 1 bevat een overzicht van de vergunningen en ontheffingen die zijn opgegaan in of kunnen aanhaken aan de omgevingsvergunning. Overzicht 1 Vergunningen en ontheffingen die opgaan in of aanhaken aan de omgevingsvergunning 1. Bouwvergunning 2. Ontheffing van het Bouwbesluit 3. Ontheffing van de gemeentelijke Bouwverordening 4. Aanlegvergunning 5. Ontheffing van het exploitatieplan t.b.v. werk(zaamheden) 6. Binnenplanse ontheffing van bestemmingsplan, inpassingsplan of beheersverordening 7. Ontheffing van bestemmingsplan, inpassingsplan of beheersverordening t.b.v. kruimelgevallen 8. Projectbesluit 9. Buiten toepassing verklaring van beheersverordening t.b.v. realisering project 10. Binnenplanse ontheffing van eisen en regels in exploitatieplan 11. Ontheffing van rechtstreeks werkende regels in provinciale verordening (art. 4.1 lid 3 Wro) of AMvB (art. 4.3 lid 3 Wro) 12. Ontheffing van een verbod om het bestaande gebruik te wijzigen op grond van een voorbereidingsbesluit 13. Tijdelijke ontheffing van bestemmingsplan of beheersverordening 14. Gebruiksvergunning 15. Milieuvergunning inclusief indirecte lozingen 16. Melding veranderen van een inrichting of van de werking daarvan 17. Mijnbouwmilieuvergunning 15

2 wegwijzer wabo en omgevingsvergunning Monumentenvergunning 19. Sloopvergunning bouwwerk o.g.v. bestemmingsplan, inpassingsplan, beheersverordening of voorbereidingsbesluit 20. Sloopvergunning bouwwerk in door Rijk aangewezen stads- of dorpsgezicht 21. Sloopvergunning bouwwerk o.g.v. gemeentelijke Bouwverordening 22. Provinciale monumentenvergunning 23. Gemeentelijke monumentenvergunning 24. Sloopvergunning bouwwerk in provinciaal aangewezen stads- of dorpsgezicht 25. Sloopvergunning bouwwerk in gemeentelijk aangewezen stads- of dorpsgezicht 26. Provinciale aanlegvergunning weg 27. Gemeentelijke aanlegvergunning weg 28. Provinciale uitwegvergunning 29. Gemeentelijke uitwegvergunning 30. Gemeentelijke alarminstallatievergunning 31. Gemeentelijke kapvergunning 32. Provinciale handelsreclamevergunning (voeren) 33. Gemeentelijke handelsreclamevergunning (voeren) 34. Provinciale handelsreclamevergunning (gedogen) 35. Gemeentelijke handelsreclamevergunning (gedogen) 36. Provinciale opslagvergunning (opslaan) 37. Gemeentelijke opslagvergunning (opslaan) 38. Provinciale opslagvergunning (gedogen) 39. Gemeentelijke opslagvergunning (gedogen) 40. Natuurbeschermingsvergunning m.b.t. handelingen in een beschermd natuurgebied of met gevolgen voor habitats en soorten 41. Flora- en faunawet-ontheffing van diverse verplichtingen Ffw 42. Ontheffing regels provinciale milieuverordening (PMV) inzake gesloten stortplaatsen en grondwaterbeschermingsgebieden De Wabo kent in een groot aantal artikelen de verplichting of de mogelijkheid om het onderwerp van die artikelen via een algemene maatregel van bestuur of via een ministeriële regeling verder uit te werken. Dat is gebeurd in het Besluit omgevingsrecht (Bor) (Stb. 2010, 143) en de ministeriële Regeling omgevingsrecht (Mor) (Stcrt. 2010, 5162). Deze uitgave licht de Wabo, het Bor en de Mor toe aan de hand van de teksten, zoals die luiden met ingang van 1 januari De wettekst is als bijlage opgenomen. Als gevolg van de Wabo zijn onder meer ook de Wet milieubeheer, de 16

3 inleiding Wet ruimtelijke ordening, de Woningwet en de Monumentenwet per 1 oktober 2010 belangrijk gewijzigd. 1.2 Wabo De op 1 januari 2012 geldende tekst van de Wabo staat niet als zodanig in het Staatsblad, zodat de praktijk is aangewezen op niet-officiële versies op Kennisplein Omgevingsvergunning en commerciële uitgaven. Overzicht 2 bevat een overzicht van de onderwerpen in de Wabo. Overzicht 2 Inhoudsopgave Wet algemene bepalingen omgevingsrecht 1 Begripsbepalingen 2 De omgevingsvergunning 2.1 Verbodsbepalingen, bevoegd gezag, gefaseerde en revisievergunning 2.2 De aanvraag om een omgevingsvergunning 2.3 De beoordeling van de aanvraag 2.4 De omgevingsvergunning 2.5 Advies en verklaring van geen bedenkingen 2.6 Wijziging en intrekking van de omgevingsvergunning 2.7 Aanwijzingen aan het bevoegd gezag 3 Voorbereidingsprocedures 3.1 Algemene bepalingen over de totstandkoming van de beschikking op de aanvraag om een omgevingsvergunning 3.2 De reguliere voorbereidingsprocedure 3.3 De uitgebreide voorbereidingsprocedure 3.4 Procedures voor wijziging en intrekking van de omgevingsvergunning 3.5 Coördinatie met de voorbereiding van beschikkingen krachtens art. 6.2 van de Waterwet 4 Financiële bepalingen 4.1 Financiële zekerheid 4.2 Vergoeding van kosten en schade 5 Bestuursrechtelijke handhaving 5.1 Algemene bepalingen 5.2 Afstemming en coördinatie in het belang van een doelmatige handhaving 5.3 Aanwijzing ambtenaren met toezichthoudende of opsporingsbevoegdheden 5.4 Bestuursdwang, last onder dwangsom en intrekking van een vergunning of ontheffing 17

4 wegwijzer wabo en omgevingsvergunning Vorderingsbevoegdheid van Onze betrokken Minister 5.6 Verhaal van kosten 6 Inwerkingtreding beschikkingen en rechtsbescherming 7 Verdere bepalingen 8 Overgangs- en slotbepalingen Op 11 december 2007 heeft de Tweede Kamer ingestemd met het wetsvoorstel (30 844) Regels inzake een vergunningstelsel met betrekking tot activiteiten die van invloed zijn op de fysieke leefomgeving en inzake handhaving van regelingen op het gebied van de fysieke leefomgeving (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht). Op 4 november 2008 heeft de Eerste Kamer de Wabo met ruime meerderheid aangenomen, waarna die op 4 december 2008 in het Staatsblad is geplaatst (Stb. 2008, 496). Vervolgens is deze tekst nadien aangepast als gevolg van de Invoeringswet Wabo (Stb. 2010, 142), de Crisis- en herstelwet (Stb. 2010, ) en andere wetten. Voor de parlementaire behandeling zij verwezen naar Parlementaire geschiedenis Wabo en omgevingsvergunning 2010 (Kluwer). De parlementaire stukken zelf kan men downloaden via ( 1.3 Besluit omgevingsrecht (Bor) Het Besluit omgevingsrecht kent dezelfde indeling als de Wabo: 1. Algemeen. 2. Aanwijzing van categorieën inrichtingen, vergunningplichtige en vergunningvrije activiteiten en planologische gebruiksactiviteiten. 3. Bevoegd gezag. 4. De aanvraag. 5. De inhoud van de omgevingsvergunning. 6. Advies, verklaring van geen bedenkingen en bijzondere bestuurlijke verplichtingen. 7. Kwaliteitseisen handhaving. 8. Overgangs- en slotbepalingen. Bijl. I: Aanwijzing van categorieën inrichtingen en van vergunningplichtige inrichtingen. Ook wordt aangegeven in welke gevallen een ander bestuursorgaan dan B&W bevoegd gezag is. 18

5 inleiding Bijl. II: Aanwijzing van categorieën gevallen waarin voor bouwactiviteiten en planologische gebruiksactiviteiten geen omgevingsvergunning is vereist en (b) voor planologische gebruiksactiviteiten een omgevingsvergunning als bedoeld in art lid 1, onder a, onder 2 van de Wabo kan worden verleend. Bijl. III: Aanwijzing van categorieën inrichtingen ten aanzien waarvan de inspecteur in de gelegenheid wordt gesteld advies uit te brengen over het ontwerp van de beschikking op de aanvraag om een omgevingsvergunning. 1.4 Regeling omgevingsrecht (Mor) De ministeriële Regeling omgevingsrecht voorziet in nadere regels met betrekking tot bepaalde onderdelen van de Wabo en het Bor. De Mor bestaat uit 11 hoofdstukken: 1. Algemene indieningsvereisten (begripsomschrijvingen, elektronisch aanvraagformulier en landelijke voorziening, indieningsvereisten bij iedere aanvraag, vereisten aan digitale indiening van gegevens en bescheiden, vermelding van tijdelijkheid van een activiteit). 2. Indieningsvereisten vanwege bouwactiviteiten. 3. Indieningsvereisten vanwege aanleg- of gebruiksactiviteiten. 4. Indieningsvereisten vanwege het oprichten, veranderen of in werking hebben van een inrichting of mijnbouwwerk. 5. Indieningsvereisten vanwege activiteiten met betrekking tot een beschermd monument. 6. Indieningsvereisten vanwege sloopactiviteiten. 7. Indieningsvereisten vanwege activiteiten krachtens een provinciale of gemeentelijke verordening. 8. Indieningsvereisten met betrekking tot de gebieds- en soortenbescherming. 9. Bijzondere gevallen van bestuurlijke verplichtingen (gegevensverstrekking aan Inspectoraat-Generaal VROM en bepaling beste beschikbare technieken). 10. Kwaliteitscriteria voor de bestuursrechtelijke handhaving. 11. Slotbepalingen. Bijl.: Aanwijzing BBT-documenten. 19

6 wegwijzer wabo en omgevingsvergunning Invoeringsregels Via de Invoeringswet Wabo (Stb. 2010, 142), het Invoeringsbesluit Wabo (Stb. 2010, 144) en de Invoeringsregeling Wabo (Stcrt. 2010, 5162) zijn veel wetten respectievelijk algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen aan de Wabo, het Bor en de Mor aangepast. Zo is een groot deel van hfdst. 8 van de Wet milieubeheer (Inrichtingen) vervallen en heel Hfdst. IV van de Woningwet (Vergunningen). Ook het Inrichtingen- en vergunningenbesluit milieubeheer Ivb) en het Besluit bouwvergunningsvrije en licht-bouwvergunningplichtige bouwwerken zijn vervallen. Het Invoeringsbesluit Wabo (Stb. 2010, 231) bepaalt dat op 1 oktober 2010 in werking treden: de Wabo, de Invoeringswet Wabo (met uitzondering van art. 9.10, onderdeel E, en art. 9.15, onderdelen X en Y), de Reparatiewet (Stb. 2010, 187) (met uitzondering van enkele bepalingen die op 23 juni 2010 in werking zijn getreden (Stb. 2010, 230), het Besluit omgevingsrecht (met uitzondering van art. 4.1 lid 2), en het Invoeringsbesluit Wabo. De Regeling omgevingsrecht is in werking getreden op het moment waarop het Besluit omgevingsrecht in werking treedt, dus op 1 oktober 2010 (art. 11 Mor). De Invoeringsregeling Wabo is in werking getreden op het moment dat art. 2.1 van de Wabo in werking treedt, dus op 1 oktober 2010 (art. XL Invoeringsregeling). De Invoeringswet Wabo zal naar verwachting nog worden aangevuld met de art. 1.5a en 1.5b als gevolg van het wetsvoorstel Wijziging van de Crisis- en herstelwet en enkele andere wetten (Kamerstukken II ) en met een art. 1.7a als gevolg van het wetsvoorstel Herstel van wetstechnische gebreken alsmede andere wijzigingen van ondergeschikte aard in diverse wetten op of in verband met het terrein van infrastructuur en milieu (Kamerstukken II ). 1.6 Vindplaatsen Nuttige informatie over Wabo, Bor en Mor: 20

7 inleiding de website van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (voorheen VROM); het Kennisplein Omgevingsvergunning, dat een ontmoetingsplaats beoogt te zijn met praktijkinformatie voor de professional; LinkedIn, Group Wabo en omgevingsvergunning; Tekstuitgave Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Kluwer); Teksteditie Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), inclusief Bor, Mor, Wm. Wro, Ww en Mw 1988 (Kluwer); Parlementaire geschiedenis Wabo en omgevingsvergunning 2010 (Kluwer); Tekst & Commentaar Wabo (Kluwer). 1.7 Leeswijzer Deze uitgave licht de acht hoofdstukken van de Wabo toe aan de hand van de tekst zoals die 1 januari 2012 luidt. Vervolgens komt het overgangsrecht (Invoeringswet Wabo) aan de orde. Artikelnummers verwijzen naar de Wabo, tenzij anders is aangegeven. 21

8 2 Begrippen in de Wabo 2.1 Begrippen in de Wabo Art. 1.1 Wabo bevat ruim 20 begrippen, die verwijzen naar nieuwe begrippen in de Wabo en naar bestaande begrippen in geldende wetten. Hierna zijn deze begrippen uitgeschreven en kort toegelicht. Activiteit Onder activiteit wordt verstaan een activiteit als bedoeld in art. 2.1 lid 1 of art Het is verboden zonder omgevingsvergunning een project uit te voeren, voor zover dat geheel of gedeeltelijk bestaat uit activiteiten die worden genoemd in art. 2.1 lid 1 en art Deze activiteiten zijn genoemd in het overzicht Activiteiten o.b.v. wetten (art. 2.1 Wabo) en het overzicht Activiteiten o.b.v. verordeningen (art. 2.2 Wabo) op pagina 31 resp. 32 van deze in deze uitgave. Afvalstoffen Onder afvalstoffen verstaat de Wabo afvalstoffen als bedoeld in art. 1.1 Wet milieubeheer: alle stoffen, preparaten of andere producten die behoren tot de categorieën die zijn genoemd in bijlage I bij richtlijn nr. 75/442/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 15 juli 1975 betreffende afvalstoffen, waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen (art. 1.1 Wm). Beheersverordening Onder een beheersverordening wordt verstaan een beheersverordening als bedoeld in art Wet ruimtelijke ordening die van toepassing is op de plaats waar de activiteit wordt of zal worden verricht. De gemeenteraad kan voor die delen van het grondgebied van de gemeente waar geen ruimtelijke ontwikkeling wordt voorzien, in plaats van een bestemmingsplan een beheersverordening vaststellen waarin het beheer van dat gebied overeenkomstig het bestaande gebruik wordt geregeld (art Wro). 22

9 begrippen in de wabo Beschermd monument Onder een beschermd monument verstaat de Wabo een beschermd monument als bedoeld in art. 1, onder d, van de Monumentenwet 1988 met uitzondering van een beschermd archeologisch monument als bedoeld in art. 1, onder c, van de Monumentenwet Beschermde monumenten zijn onroerende monumenten welke zijn ingeschreven in de ingevolge de Monumentenwet vastgestelde registers. Monumenten zijn (1) vervaardigde zaken welke van algemeen belang zijn wegens hun schoonheid, hun betekenis voor de wetenschap of hun cultuurhistorische waarde, en (2) terreinen welke van algemeen belang zijn wegens daar aanwezige zaken als bedoeld onder 1. De onder (2) genoemde categorie betreft archeologische monumenten (art. 1 lid c Mw 1988). De omgevingsvergunning geldt niet voor archeologische monumenten. Art. 11 lid 2 Monumentenwet 1988 bevat het verbod om zonder of in afwijking van een monumentenvergunning: a. een beschermd archeologisch monument te slopen, te verstoren, te verplaatsen of in enig opzicht te wijzigen; b. een beschermd archeologisch monument te herstellen, te gebruiken of te laten gebruiken op een wijze, waardoor het wordt ontsierd of in gevaar gebracht. Op basis van de Monumentenwet (Hoofdstuk V. Archeologische monumentenzorg) kunnen aan een omgevingsvergunning voor de activiteiten als bedoeld in art. 2.1 lid 1 onder a, b, c of h van de Wabo voorschriften worden verbonden in het belang van de archeologische monumentenzorg. De omgevingsvergunning voor de activiteiten als bedoeld in art. 2.1 lid 1 onder b en c kan worden geweigerd in het belang van de archeologische monumentenzorg. Dat is van belang voor de toepassing van art. 4.2 Wabo. Beschermd stads- of dorpsgezicht Met een beschermd stads- of dorpsgezicht worden bedoeld beschermde stadsof dorpsgezichten als bedoeld in art. 1onder g, Monumentenwet 1988: stads- en dorpsgezichten die door de Minister van OCW en de Minister van VROM als zodanig ingevolge art. 35 Monumentenwet 1988 zijn aangewezen, met ingang van de datum van publicatie van die aanwijzing in de Nederlandse Staatscourant. 23

10 wegwijzer wabo en omgevingsvergunning 2012 Bescherming van het milieu Art. 1.1 lid 2 Wet milieubeheer is van overeenkomstige toepassing. In de Wet milieubeheer en de daarop berustende bepalingen worden onder bescherming van het milieu mede verstaan de verbetering van het milieu, de zorg voor een doelmatig beheer van afvalstoffen of een doelmatig beheer van afvalwater, de zorg voor een zuinig gebruik van energie en grondstoffen, alsmede de zorg voor de beperking van de nadelige gevolgen voor het milieu van het verkeer van personen of goederen van en naar de inrichting (art. 1.1 lid 2 onder c Wm). Beste beschikbare technieken Onder beste beschikbare technieken (BBT) verstaat de Wabo: voor het bereiken van een hoog niveau van bescherming van het milieu meest doeltreffende technieken om de emissies en andere nadelige gevolgen voor het milieu, die een inrichting kan veroorzaken, te voorkomen of, indien dat niet mogelijk is, zoveel mogelijk te beperken, die kosten en baten in aanmerking genomen economisch en technisch haalbaar in de bedrijfstak waartoe de inrichting behoort, kunnen worden toegepast, en die voor degene die de inrichting drijft, redelijkerwijs in Nederland of daarbuiten te verkrijgen zijn; daarbij wordt onder technieken mede begrepen het ontwerp van de inrichting, de wijze waarop zij wordt gebouwd en onderhouden, alsmede de wijze van bedrijfsvoering en de wijze waarop de inrichting buiten gebruik wordt gesteld. Als gevolg van de Invoeringswet Wabo is de definitie van beste beschikbare technieken uit de Wet milieubeheer geschrapt. Nadere regels over de bepaling van beste beschikbare technieken staan met name in par. 5.2 Besluit omgevingsrecht en Bijlage 1 Aanwijzing BBT-documenten van de Regeling omgevingsrecht. Bestemmingsplan De Wabo verstaat onder een bestemmingsplan niet alleen een (gemeentelijk) bestemmingsplan, maar ook een provinciaal inpassingsplan of rijksinpassingsplan als bedoeld in de Wet ruimtelijke ordening (hfdst. 3), dat van toepassing is op de plaats waar de activiteit wordt of zal worden verricht en de krachtens dat bestemmingsplan gestelde nadere eisen. De gemeenteraad moet een of meer bestemmingsplannen vaststellen. Provincies en Rijk mogen ook bestemmingsplannen vaststellen, die dan inpassingsplannen heten. Bevoegd gezag De Wabo bedoelt met bevoegd gezag het bestuursorgaan dat bevoegd is tot het nemen van een besluit ten aanzien van een aanvraag om een omgevingsvergunning of ten aanzien van een al verleende omgevingsvergunning. Hoofdregel is 24

11 begrippen in de wabo dat B&W bevoegd gezag zijn (art. 2.4 lid 1), maar in het Besluit omgevingsrecht zijn voor bepaalde aanvragen GS, de Minister van VROM, de Minister van Verkeer en Waterstaat en de Minister van Economische Zaken als bevoegd gezag aangewezen (art Bor). Bouwen Onder bouwen verstaat de Wabo bouwen als bedoeld in art. 1 Woningwet: het plaatsen, het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen en het vergroten van een bouwwerk. De Wabo gebruikt het begrip bouwen in de context van het bouwen van een bouwwerk (art. 2.1 lid 1 onder a). De Woningwet geeft geen definitie van een bouwwerk. De jurisprudentie verstaat eronder: elke constructie van enige omvang van hout, steen, metaal of ander materiaal, die op de plaats van bestemming hetzij direct hetzij indirect met de grond verbonden is, hetzij direct of indirect steun vindt in of op de grond, bedoeld om ter plaatse te functioneren. Aangenomen mag worden dat voor de Wabo hetzelfde geldt. In het kader van de brandveiligheid wordt onder een bouwwerk mede verstaan delen van een bouwwerk die zijn ontworpen of aangepast om afzonderlijk te worden gebruikt (art. 2.2 lid 2 Bor). Bouwverordening Onder bouwverordening verstaat de Wabo de bouwverordening als bedoeld in art. 8 Woningwet. De gemeenteraad moet een bouwverordening vaststellen die uitsluitend de in de Woningwet genoemde categorieën voorschriften mag bevatten. Zo moeten onder meer voorschriften worden gesteld om bouwen op verontreinigde bodem tegen te gaan (art. 8 Wow). Exploitatieplan Art lid 1 Wro bepaalt dat de gemeenteraad een exploitatieplan vaststelt voor gronden waarop een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen bouwplan is voorgenomen. Art lid 1 bepaalt dat een exploitatieplan bevat: a. een kaart van het exploitatiegebied; b. een omschrijving van de werken en werkzaamheden voor het bouwrijp maken van het exploitatiegebied, de aanleg van nutsvoorzieningen, en het inrichten van de openbare ruimte in het exploitatiegebied; c. een exploitatieopzet, bestaande uit: 1. voor zover nodig een raming van de inbrengwaarden van de gronden, welke inbrengwaarden voor de toepassing van deze afdeling worden beschouwd als kosten in verband met de exploitatie van die gronden; 25

12 wegwijzer wabo en omgevingsvergunning een raming van de andere kosten in verband met de exploitatie, waaronder een raming van de schade die op grond van artikel 6.1 voor vergoeding in aanmerking zou komen; 3. een raming van de opbrengsten van de exploitatie, alsmede de peildatum van de onder 1 tot en met 3 bedoelde ramingen; 4. een tijdvak waarbinnen de exploitatie van de gronden zal plaatsvinden; 5. voor zover nodig een fasering van de uitvoering van werken, werkzaamheden, maatregelen en bouwplannen, en zo nodig koppelingen hiertussen; 6. de wijze van toerekening van de te verhalen kosten aan de uit te geven gronden. Gevaarlijke afvalstoffen Met gevaarlijke afvalstoffen worden in de Wabo bedoeld gevaarlijke afvalstoffen als bedoeld in art. 1.1 Wet milieubeheer: afvalstoffen die een of meer van de in bijlage III bij de kaderrichtlijn afvalstoffen genoemde gevaarlijke eigenschappen bezitten. Gpbv-installatie Onder een gpbv-installatie wordt verstaan een installatie als bedoeld in bijlage 1 van richtlijn (EG) nr. 2008/1 van het Europees Parlement en de Raad van 15 januari 2008 inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging (PbEG L 24). Een wijziging van bijlage 1 gaat voor de toepassing van de omschrijving van gpbv-installatie gelden met ingang van de dag waarop aan de betrokken wijzigingsrichtlijn uitvoering moet zijn gegeven, tenzij bij ministerieel besluit, dat in de Staatscourant wordt bekendgemaakt, een ander tijdstip wordt vastgesteld (art. 1.1 lid 4). De afkorting gpbv staat voor geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging. De richtlijn en de installaties zijn beter bekend als IPPC-richtlijn en IPPC-installaties. IPPC staat voor: integrated pollution prevention and control. De IPPC-richtlijn is vervangen door de Industrial Emissions Directive; de omzetting in Nederlands recht heeft nog niet plaatsgevonden. Inrichting Onder inrichting wordt in de Wabo verstaan een inrichting, behorende tot een categorie die is aangewezen krachtens art. 1.1 lid 3. Dat derde lid bepaalt dat bij of krachtens AMvB categorieën inrichtingen worden aangewezen als bedoeld in art. 1.1 lid 4 Wet milieubeheer, waarvan het oprichten, het veranderen of ver- 26

13 begrippen in de wabo andering van de werking of het in werking hebben moet worden onderworpen aan een voorafgaande toetsing, gezien de aard en de omvang van de nadelige gevolgen die de inrichtingen voor het milieu kunnen veroorzaken. Art. 2.1 lid 1 Bor wijst als categorieën inrichtingen aan de categorieën inrichtingen in bijlage I, onderdeel B en onderdeel C. Als categorieën vergunningplichtige inrichtingen zijn aangewezen (a) inrichtingen waartoe een gpbv-installatie behoort en (b) de categorieën inrichtingen die als zodanig zijn aangewezen in bijlage I, onderdeel B en onderdeel C (art. 2.1 lid 2 Bor). Tot 1 oktober 2010 werden de categorieën inrichtingen nog aangewezen in de bijlagen 1 en 2 van het Inrichtingenen vergunningenbesluit milieubeheer (Ivb), maar het Ivb is per die datum vervallen. Inspecteur Onder inspecteur wordt verstaan de als zodanig bij besluit van de Minister van VROM aangewezen ambtenaar. Mijnbouwwerk Onder een mijnbouwwerk wordt verstaan een mijnbouwwerk als bedoeld in art. 1onder n Mijnbouwwet: een werk dat behoort tot een bij AMvB aangewezen categorie van werken (a) ten behoeve van het opsporen of het winnen van delfstoffen of aardwarmte, (b) ten behoeve van het opslaan van stoffen en (c) die samenhangen met de onder (a) en (b) genoemde werken (art. 1 Mbw). De betreffende AMvB is het Mijnbouwbesluit. Art. 2 van dat besluit wijst de werken aan. Omgevingsvergunning Als de omgevingsvergunning wordt genoemd in de Wabo, wordt bedoeld de vergunning als bedoeld in art. 2.1 of 2.2. Onze Minister Met Onze Minister is de Minister van VROM bedoeld. Op 14 oktober 2010 zijn de ministeries van VROM en van Verkeer en Waterstaat opgegaan in het nieuwe ministerie van Infrastructuur en Milieu. De Wabo noemt echter nog steeds de Minister van VROM, maar die taak wordt uitgevoerd door de Minister van Infrastructuur en Milieu. Hetzelfde geldt m.m. voor de ministeries van Economische Zaken en van LNV, die zijn opgegaan in het nieuwe ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. 27

14 wegwijzer wabo en omgevingsvergunning 2012 Project Onder een project wordt een project verstaan als bedoeld in art. 2.1, lid 1 of art Een project bestaat geheel of gedeeltelijk uit de met name in genoemde artikelen opgesomde activiteiten. Een project kan dus niet geheel bestaan uit activiteiten die niet worden genoemd in art. 2.1 lid 1 of art Slopen Onder slopen verstaat de Wabo: geheel of gedeeltelijk afbreken. Aangesloten is bij art. 1 Woningwet, dat onder slopen verstaat het afbreken van een bouwwerk of een gedeelte daarvan. Verklaring Waar de Wabo het begrip verklaring bezigt wordt gedoeld op de verklaring van geen bedenkingen als bedoeld in art lid 1 (zie par ). Voorbereidingsbesluit Onder een voorbereidingsbesluit verstaat de Wabo: een besluit waarbij toepassing is gegeven aan art. 3.7 Wet ruimtelijke ordening. In art. 1.1 Wet ruimtelijke ordening is een voorbereidingsbesluit gedefinieerd als een besluit als bedoeld in art. 3.7 van die wet. Het gaat daarbij om een voorbereidingsbesluit waarbij de gemeenteraad verklaart dat een bestemmingsplan wordt voorbereid. De betekenis in de Wet ruimtelijke ordening van het begrip voorbereidingsbesluit is echter breder aangezien art. 3.7 op verschillende plaatsen van overeenkomstige toepassing is verklaard. Dat geldt bijvoorbeeld voor de besluiten ter voorbereiding van een provinciaal inpassingsplan (art lid 2 Wro) of rijksinpassingsplan (art lid 2 Wro). Verder kan gewezen worden op de besluiten, bedoeld in art. 4.1 lid 5, art. 4.2lid 3, artikel 4.3 lid 3 en art. 4.4 lid 3 Wet ruimtelijke ordening. Om die reden wordt het begrip voorbereidingsbesluit gedefinieerd als een besluit waarbij toepassing is gegeven aan art. 3.7 Wet ruimtelijke ordening. Wijzigen van voorschriften van een omgevingsvergunning Onder wijzigen van voorschriften verstaat de Wabo wijzigen, aanvullen of intrekken van voorschriften die aan een omgevingsvergunning zijn verbonden, of alsnog verbinden van voorschriften aan een omgevingsvergunning. 28

15 3 Omgevingsvergunning 3.1 Inleiding Kern van de Wabo is de omgevingsvergunning. De omgevingsvergunning bundelt een aantal bestaande toestemmingsstelsels voor plaatsgebonden projecten die op een of andere manier van invloed zijn op de fysieke leefomgeving. Belangrijke voorbeelden zijn de bouwvergunning en de milieuvergunning. Voor niet-plaatsgebonden activiteiten is geen omgevingsvergunning vereist. Te denken is aan het vervoer van explosieve stoffen, het vervoer van gevaarlijke stoffen of het inzamelen van afvalstoffen. Een project bestaat uit één of meer activiteiten. Het is verboden zo'n plaatsgebonden project uit te voeren zonder omgevingsvergunning (art. 2.1). Alle vergunningstelsels van de wetten waaruit het nieuwe stelsel is opgebouwd, zijn vervallen als gevolg van de Invoeringswet Wabo. Dat geldt bijvoorbeeld voor hoofdstuk IV Vergunningen van de Woningwet, dat regels bevatte over de bouwvergunning. Hoofdstuk 8Inrichtingen van de Wet milieubeheer inzake de milieuvergunning is nagenoeg geheel vervallen. De Wabo sluit zoveel mogelijk aan bij de op 1 oktober 2010 vervallen toestemmingsstelsels die een vergunning, ontheffing of andere toestemming eisten. Was tot 1 oktober 2010 voor een bepaalde activiteit zoals het kappen van een boom, slechts een kapvergunning nodig, dan moet onder de Wabo een omgevingsvergunning worden aangevraagd voor de activiteit (doen) vellen van houtopstand (art. 2.2, lid 1, onder g). Deze is in wezen niet meer of minder dan een kapvergunning. Voor het bouwen van een woning kan niet langer een bouwvergunning, maar moet een omgevingsvergunning worden aangevraagd. Is het nodig dat voor het bouwen van een woning een bestaand gebouw wordt gesloopt en een boom wordt gekapt, dan hoeven niet langer een bouw-, sloop- en kapvergunning te worden aangevraagd, maar kan worden volstaan met een aanvraag om een omgevingsvergunning. Bij het beoordelen van die vergunning staan de 29

16 wegwijzer wabo en omgevingsvergunning 2012 vóór inwerkingtreding van de Wabo bestaande beschermingsniveaus overigens niet ter discussie. Een aantal bestaande toestemmingen voor plaatsgebonden activiteiten gaat volledig op in de omgevingsvergunning (zie paragraaf 3.2). Naast deze volledige integratie kent de Wabo ook incidentele integratie (aanhaken). Een aantal bestaande toestemmingen voor activiteiten is namelijk niet per definitie plaatsgebonden. Voor zover dat wel het geval is, worden zij aan de omgevingsvergunning aangehaakt (zie paragraaf 3.3). 3.2 Geïntegreerde activiteiten Een omgevingsvergunning is vereist voor een project dat geheel of gedeeltelijk bestaat uit activiteiten. De art. 2.1 en 2.2 noemen de activiteiten waarom het gaat. Het betreft plaatsgebonden activiteiten die van invloed kunnen zijn op de fysieke leefomgeving en waarbij er een grote kans is op samenloop van verschillende activiteiten, zoals het bouwen van een bouwwerk (art. 2.1 lid 1 onder a) en het veranderen van een inrichting (art. 2.1 lid 1 onder e). De Wabo noemt de volgende categorieën activiteiten: a. Activiteiten (zie Overzicht 1) waarvoor tot 1 oktober 2010 toestemming nodig was op grond van de Wet ruimtelijke ordening, de Woningwet, de Wet milieubeheer, de Monumentenwet 1988 en de Mijnbouwwet (art. 2.1 lid 1). Het Besluit omgevingsrecht kan nadere regels stellen over wat onder een activiteit wordt verstaan (art. 2.1 lid 2), maar dat is (nog) niet gebeurd. Het Besluit omgevingsrecht kan ook bepalen dat voor bepaalde activiteiten geen omgevingsvergunning nodig is (art. 2.1 lid 3); van die mogelijkheid is gebruik gemaakt in paragraaf 2.2 van het Besluit omgevingsrecht. b. Activiteiten die in het Besluit omgevingsrecht zijn aangewezen. Voor projecten die geheel of ten dele bestaan uit dergelijke activiteiten, is een omgevingsvergunning vereist (art. 2.1 lid 1 onder i). Van deze mogelijkheid is gebruik gemaakt in art. 2.2a van het Besluit omgevingsrecht voor categorieën activiteiten, voor zover deze plaatsvinden binnen een inrichting als bedoeld in art. 1.1 lid 3 van de Wet milieubeheer, niet zijnde een inrichting waarin zich een gpbv-installatie bevindt, c. Activiteiten (zie Overzicht 2) waarvoor tot 1 oktober 2010 de meest voorkomende toestemmingen in gemeentelijke en provinciale verordeningen golden (art. 2.1 lid 1). Gemeenten en provincies zullen hun verordeningen daartoe binnen twee jaar moeten aanpassen. 30

17 omgevingsvergunning d. Activiteiten die van invloed kunnen zijn op de fysieke leefomgeving waarvoor bij provinciale, gemeentelijke of waterschapsverordening is bepaald dat voor die activiteiten een omgevingsvergunning is vereist (art. 2.1 lid 2). Overzicht 1 bevat de toestemmingen op grond van de wet. Overzicht 1 Activiteiten (art. 2.1 Wabo) 1. Bouwen van een bouwwerk (art. 2.1, lid 1, onder a) het bouwen van een bouwwerk 2. Uitvoeren van werk(zaamheden) (art. 2.1, lid 1, onder b) het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden, in gevallen waarin dat is bepaald bij een: - bestemmingsplan - provinciaal inpassingsplan - rijksinpassingsplan - beheersverordening - voorbereidingsbesluit - exploitatieplan 3. Planologisch strijdig gebruiken (art. 2.1, lid 1, onder c) het gebruiken van gronden of bouwwerken in strijd met: - een bestemmingsplan - een provinciaal inpassingsplan - een rijksinpassingsplan - een beheersverordening - een exploitatieplan - de regels gesteld krachtens art. 4.1 lid 3 Wet ruimtelijke ordening - de regels gesteld krachtens art. 4.3 lid 3 Wet ruimtelijke ordening - een voorbereidingsbesluit voor zover toepassing is gegeven aan art. 3.7 lid 4, tweede volzin, van de Wet ruimtelijke ordening 4. Brandveilig gebruiken (art. 2.1, lid 1, onder d) het in gebruik nemen of gebruiken van een bouwwerk in met het oog op de brandveiligheid bij algemene maatregel van bestuur aangewezen categorieën van gevallen 5. Oprichten of veranderen van een inrichting of mijnbouwwerk indirect lozen (art. 2.1, lid 1, onder e) het oprichten, het veranderen of veranderen van de werking of het in werking hebben van een - inrichting 31

18 wegwijzer wabo en omgevingsvergunning mijnbouwwerk 6. Veranderen van een beschermd rijksmonument (art. 2.1, lid 1, onder f ) het slopen, verstoren, verplaatsen of in enig opzicht wijzigen van een beschermd monument of het herstellen, gebruiken of laten gebruiken van een beschermd monument op een wijze waardoor het wordt ontsierd of in gevaar gebracht 7. Slopen van een bouwwerk o.g.v. een bestemmingsplan, beheersverordening of voorbereidingsbesluit (art. 2.1, lid 1, onder g) het slopen van een bouwwerk in gevallen waarin dat in een: - bestemmingsplan, - provinciaal inpassingsplan, - rijksinpassingsplan, - beheersverordening of - voorbereidingsbesluit is bepaald 8. Slopen in een door het Rijk beschermd stads- of dorpsgezicht (art. 2.1, lid 1, onder h) het slopen van een bouwwerk in een beschermd stads- of dorpsgezicht 9. Verrichten van een bij AMvB aangewezen activiteit (art. 2.1, lid 1, onder i) het verrichten van een andere activiteit die behoort tot een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen categorie activiteiten die van invloed kunnen zijn op de fysieke leefomgeving Overzicht 2 bevat de toestemmingen in gemeentelijke en provinciale verordeningen. Overzicht 2 Activiteiten (art. 2.2 Wabo) 10. Slopen van een bouwwerk (art. 2.2 lid 1 onder a) een bouwwerk slopen 11. Veranderen van een provinciaal of gemeentelijk monument (art. 2.2 lid 1 onder b) een monument als bedoeld in een provinciale of gemeentelijke verordening - slopen, verstoren, verplaatsen of in enig opzicht wijzigen of - herstellen, gebruiken of laten gebruiken op een wijze waardoor het wordt ontsierd of in gevaar gebracht 12. Slopen van een bouwwerk in een provinciaal of gemeentelijk stads- of dorpsgezicht (art. 2.2 lid 1 onder c) een bouwwerk slopen in een krachtens een zodanige verordening aangewezen stads- of dorpsgezicht 13. Aanleggen of veranderen van een weg (art. 2.2 lid 1 onder d) 32

19 omgevingsvergunning een weg aanleggen of verandering brengen in de wijze van aanleg van een weg, voor zover daardoor tevens een verbod geldt als bedoeld in art. 2.1 lid 1 onder b, van de Wabo 14. Uitwegen (art. 2.2 lid 1 onder e) een uitweg maken, hebben of veranderen of het gebruik daarvan veranderen 15. Hebben van een alarminstallatie (art. 2.2 lid 1 onder f ) in, op of aan een onroerende zaak een alarminstallatie hebben die een voor de omgeving opvallend geluid of lichtsignaal kan produceren 16. Kappen (art. 2.2 lid 1 onder g) houtopstand vellen of doen vellen 17. Handelsreclame maken (art. 2.2 lid 1 onder h) op of aan een onroerende zaak handelsreclame maken of voeren met behulp van een opschrift, aankondiging of afbeelding in welke vorm dan ook, die zichtbaar is vanaf een voor het publiek toegankelijke plaats 18. Gedogen van handelsreclame (art. 2.2 lid 1 onder i) als eigenaar, beperkt zakelijk gerechtigde of gebruiker van een onroerende zaak toestaan of gedogen dat op of aan die onroerende zaak handelsreclame wordt gemaakt of gevoerd met behulp van een opschrift, aankondiging of afbeelding in welke vorm dan ook, die zichtbaar is vanaf een voor het publiek toegankelijke plaats 19. Opslaan van roerende zaken (art. 2.2 lid 1 onder j) in een daarbij aangewezen gedeelte van de provincie of de gemeente roerende zaken opslaan 20. Gedogen opslaan van roerende zaken (art. 2.2 lid 1 onder k) als eigenaar, beperkt zakelijk gerechtigde of gebruiker van een onroerende zaak in een daarbij aangewezen gedeelte van de provincie of gemeente toestaan of gedogen dat daar roerende zaken worden opgeslagen 21. Uitvoeren van in verordening aangewezen projecten (art. 2.2 lid 2) bij provinciale, gemeentelijke of waterschapsverordening kan worden bepaald dat het in daarbij aangewezen categorieën gevallen verboden is projecten die geheel of gedeeltelijk bestaan uit andere activiteiten die behoren tot een daarbij aangewezen categorie activiteiten die van invloed kunnen zijn op de fysieke leefomgeving, uit te voeren zonder omgevingsvergunning 3.3 Aangehaakte activiteiten In Overzicht 1 en Overzicht 2 zijn de tot 1 oktober 2010 bestaande toestemmingen genoemd, die altijd deel uitmaken van de omgevingsvergunning. Die toestemmingen bestaan niet meer zelfstandig; ze zijn volledig geïntegreerd in de 33

20 wegwijzer wabo en omgevingsvergunning 2012 omgevingsvergunning. Zo is het met ingang van 1 oktober 2010 niet meer mogelijk om een bouwvergunning aan te vragen voor het bouwen van een bouwwerk. Wie een bouwwerk wil bouwen moet voor die activiteit een omgevingsvergunning aanvragen. Een aantal tot 1 oktober 2010 bestaande vergunningen en ontheffingen blijft wel zelfstandig bestaan, maar kan onder omstandigheden integreren in de omgevingsvergunning. Dergelijke toestemmingen zijn dus niet volledig geïntegreerd, maar kunnen incidenteel in de omgevingsvergunning integreren. Deze incidentele integratie wordt ook wel aanhaken genoemd. De Invoeringswet Wabo heeft aanhaken mogelijk gemaakt voor: handelingen in beschermd natuurgebied of met gevolgen voor habitats en soorten (art. 46 en 47 Nbw 1998), handelingen ten aanzien van soorten (art. 75b Ffw), en activiteiten ten aanzien van gesloten stortplaatsen en grondwaterbeschermingsgebieden (art. 1.3a Wm). In Overzicht 3 zijn in de linkerkolom de aan te haken activiteiten genoemd. In de middenkolom is de corresponderende zelfstandige vergunning of ontheffing genoemd met daarbij in de rechterkolom het bestuursorgaan dat bevoegd gezag is voor de zelfstandige toestemming. Als de omgevingsvergunning betrekking heeft op een of meer activiteiten die ook zijn aan te merken als activiteiten waarvoor een natuurbeschermingsvergunning (art. 16 en 19d Nbw 1998) of een Ffw-ontheffing (art. 75 lid 3Ffw) nodig is, dan moet de aanvraag om omgevingsvergunning ook op die activiteiten betrekking hebben (art Nbw 1998 en 75b Ffw). Te denken is aan het bouwen van een huis in een natuurgebied. Het blijft overigens mogelijk om eerst een natuurbeschermingsvergunning of Ffw-ontheffing aan te vragen. In geval van aanhaken zijn het bevoegd gezag en de procedure die van de omgevingsvergunning. Het bevoegd gezag mag de omgevingsvergunning slechts verlenen na een verklaring van geen bedenkingen van het bestuursorgaan dat de natuurbeschermingsvergunning of Ffw-ontheffing zou verlenen als niet zou zijn aangehaakt (art. 47b Nbw 1998, art. 75d Ffw). Een verklaring van geen bedenkingen is uiteraard niet vereist als het bevoegd gezag zelf tevens het vvgb-bestuursorgaan is. 34