Historicus op de radio

Transcriptie

1 oktober De universiteit en de stad Zo vader zo zonen RSM en future energy erasmus alumni magazine Historicus op de radio Dag mee met alumnus Paul van Gessel

2 De Erasmus Universiteit zet zich in voor ondernemers. In maandelijkse colleges delen academici en succesvolle ondernemers hun kennis en ervaringen over specifieke onderwerpen. Meld u aan voor een college op de Erasmus Universiteit en werk aan de groei van uw bedrijf. De Klant Duurzaam Ondernemen Kapitaal Management Het Nieuwe Werken Branding Kijk voor meer informatie

3 Op weg naar 2013 Het bolwerk van de witte jassen Tekst Cora Boele Het bouwtempo is hoog. Eenmaal in gang gezet, nadat het nodige water door de Maas is gestroomd en de Haagse hindernissen zijn genomen, verrijst de zevende medische faculteit van Nederland in recordtempo. Acht maanden na het slaan van de eerste paal wordt op 13 oktober 1966 het hoogste punt bereikt. Drommen Rotterdammers staan er met open mond naar te kijken. Een gebouw dat maar liefst 104 meter de lucht insteekt! Ongekend; zelfs hoger dan de Euromast. Impact Het besluit in 1965 van minister I.A. Diepenhorst - niet te verwarren met zijn broer A.I. Diepenhorst, hoogleraar Bedrijfshuishoudkunde aan de N.E.H. - een opleiding in de Geneeskunde in de Maasstad te beginnen, heeft een geweldige impact. Om de twee belangrijkste te noemen: Rotterdam en de regio kunnen daardoor al enige decennia beschikken over een groot academisch medisch centrum. En we danken er de Erasmus Universiteit aan, want de komst van de Medische Faculteit Rotterdam leidde tot de fusie met de Nederlandse Economische Hogeschool tot de Rijksuniversiteit Rotterdam, beter bekend als de Erasmus Universiteit Rotterdam. De foto is aangetroffen in het fotoarchief van universiteitsblad Quod Novum, de voorloper van Erasmus Magazine. De fotograaf is onbekend. EUR 100 jaar IMPACT Het duurt niet lang meer: in 2013 viert de Erasmus Universiteit haar honderdjarig bestaan. Alle bestaande academische evenementen in het collegejaar krijgen een feestelijk tintje. Daarnaast zijn er diverse extra activiteiten. Dit alles onder het motto: EUR, 100 jaar impact. Auteur Cora Boele is in 1988 afgestudeerd aan de EUR, studie Maatschappijgeschiedenis. erasmusalumni. magazine 03

4 Voorwoord oktober Beste Alumnus, In tijden van schaarste is het belangrijk om te kiezen. De Erasmus Universiteit Rotterdam kiest ervoor een toonaangevende, internationaal georiënteerde stadsuniversiteit te zijn. Mr. Pauline van der Meer Mohr, voorzitter College van Bestuur Erasmus Universiteit Rotterdam Daar zit veel in, in die ene zin. Natuurlijk wil, en moet, onze universiteit tot de mondiale top behoren als het gaat om onderzoek en onderwijs. Dat doen we echter zonder alles te willen. We sturen bewust op waar we goed in zijn, én waar we als marktgerichte universiteit de meeste impact kunnen hebben. Dat lijkt wellicht heel logisch, maar ik kan u verzekeren dat het maken van deze keuzes iets is waar we lang en zorgvuldig over nadenken. Tegelijk is en blijft de Erasmus Universiteit Rotterdam dienstbaar aan de omgeving waarin zij zich bevindt. We kiezen er de laatste paar jaar bewust voor de banden met de stad en de regio sterk aan te halen. De Erasmus Universiteit Rotterdam is op een aantal terreinen de preferred supplier van kennis en kunde voor de gemeente Rotterdam. In deze editie van het Erasmus Alumnimagazine leest u hier meer over. Op de gebieden gezondheidszorg, sociale vraagstukken en aan de haven gerelateerde kwesties zitten onderzoekers van de Erasmus Universiteit Rotterdam, maatschappelijke partners en bedrijven steeds vaker samen om tafel om tot oplossingen voor problemen en aanzetten tot nieuwe ontwikkelingen te komen. Toonaangevend zijn is geen solo-activiteit, maar ontstaat juist door het bundelen van krachten. De impact van de Erasmus Universiteit Rotterdam is en blijft op deze manier zoals we deze voor ogen hebben: zo groot mogelijk. Ondertussen gaat de verbouwing van campus Woudestein door. In september was de C-hal klaar en ook hier hebben we impact op de omgeving: het gebouw is een stuk energiezuiniger geworden. 06 Impact dus, niet voor niets het sleutelwoord van het Eeuwfeest dat we in collegejaar gaan vieren. Impact, daar kiest de Erasmus Universiteit Rotterdam voor en daar zal u tijdens, maar ook na ons Eeuwfeest nog heel veel over horen en lezen. Pauline van der Meer Mohr blog.eur.nl/voorzittercvb 24 Colofon Erasmus Alumnimagazine / EA is een uitgave van de stafafdeling Marketing en Communicatie van de Erasmus Universiteit. EA wordt kosteloos toegezonden aan alumni van de EUR die ingeschreven staan in de Erasmus Alumni Database. Aanmelden via alumni@smc.eur.nl. Verhuisd? Geef het door aan het alumni office alumni@smc.eur.nl. De oplage van EA is Op staat een Nederlandstalige en Engelstalige versie. Uitgave Jaargang 3, EA 5, oktober 2012 De volgende EA verschijnt mei 2013 Redactieadres EUR, afdeling SM&C Postbus DR Rotterdam alumni@smc.eur.nl Bladmanager Carien van der Wal, alumni & corporate relations officer Redactie Wieneke Gunneweg, hoofdredacteur Mieke Fiers, eindredacteur Aan dit nummer werkten mee Lobke van Aar, Cora Boele, Marcella Breedeveld, Dominique Campman, Ronald van den Heerik, Eveline van de Lagemaat, René van Leeuwen, José Luijpen, Geert Maarse, Pauline van der Meer Mohr, Sanne van der Most, Hans van den Tillaart, Ed Weenk, Sjoerd Wielenga, Levien Willemse, faculteiten EUR, inclusief Erasmus MC, IHS en ISS Advertenties Carien van der Wal, Jonel Timbergen Druk Van Deventer, s-gravenzande Vormgeving Unit 20.: Yoe San Liem en Maud van Velthoven Redactie Advies Commissie De RAC bestaat uit vertegenwoordigers van de faculteiten en alumniverenigingen van de EUR en heeft een adviserende rol bij de totstandkoming van EA. Cover Ronald van den Heerik Erasmus Universiteit Rotterdam Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever geheel of gedeeltelijk worden overgenomen. 04 erasmusalumni. magazine

5 Inhoud 06 Terug in de collegebanken 08 Erasmus nieuws 11 Van Rotterdam naar Barcelona 12 Dag mee met Paul van Gessel 18 Alumni & de EUR 19 Column Marcella Breedeveld 20 Onderzoek in beeld 22 Wetenschapsnieuws 24 In het nieuws in De universiteit en de stad 31 Daarom Rotterdam! 32 Alumnizaken 37 Column Dominique Campman 39 Familieportret erasmusalumni. magazine 05

6 Terug in de collegebanken Gerard van Welzenis: Vergeleken met veertig jaar geleden moeten de huidige studenten met een noodvaart door hun studie heen. 06 erasmusalumni. magazine

7 Zo blijf je bezig, dat is prettig Gerard van Welzenis (65) studeerde veertig jaar geleden af aan de economische faculteit van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sinds zijn pensionering is hij terug. Het is pure interesse. tekst René van Leeuwen beeld Levien Willemse Hoe bent u weer op de universiteit terechtgekomen? Ik volg op aanraden van vrienden sinds vorig jaar colleges en cursussen van Hovo, het hoger onderwijs voor ouderen. Wat is uw motivatie om hier cursussen te volgen? Na je pensioen ga je op zoek naar nieuwe uitdagingen. Ik was wel gestopt met werken, maar ook weer niet helemaal. Laten we zeggen voor negentig procent. Je wilt niet stil gaan zitten en er is nog genoeg te doen. Ik ben ook vrijwilligerswerk gaan doen en voorzitter geworden van de vereniging van eigenaren van een groot bungalowpark. Zo blijf je bezig, dat is prettig. Born en Hoe vrij is onze wil? met o.a. prof.dr. Dick Swaab, bekend van het veel gelezen boek Wij zijn ons brein. Kunt u alle cursussen volgen die u wilt? Het Hovo verzorgt tal van cursussen, maar toch vooral in de alfa-hoek. Dat vind ik wel eens jammer. Ik zou graag wat meer colleges over bijvoorbeeld (de geschiedenis van) exacte wetenschappen willen volgen. Of over economie, mijn eigen professie. Kijk naar de actualiteiten. De kranten staan vol met stukken over de financiële crisis, de economie, bezuinigingen, enzovoort. Daar moet toch een interessante collegereeks over te maken zijn? Bij Hovo ga je in kleine groepen behoorlijk diep op de materie in Ook zin om weer te studeren? Verschillende faculteiten en instituten van de EUR bieden post-academisch onderwijs. Kijk onder meer op: Meer over Hovo op: Is het Hovo vergelijkbaar met het echte studeren? Ook voor de cursussen en colleges van Hovo moet er zo nu en dan diep in de boeken gedoken worden, maar het is onvergelijkbaar met het harde studeren van veertig jaar geleden, al was het maar omdat tentamens ontbreken. Het is nu pure interesse. De universiteit was vroeger vast heel anders. Het waren de hoogtijdagen van de hippies en de flowerpower. Na je studie bij een bedrijf werken was hartstikke fout, het ging er op de campus allemaal wat ruiger aan toe, en zelfs de aspirant-economen bleken overtuigde idealisten en wereldverbeteraars in wording. In vier jaar je studie afmaken was er echt niet bij, hoewel er wel degelijk hard gestudeerd werd. Vergeleken met veertig jaar geleden moeten de huidige studenten met een noodvaart door hun studie heen. Wat staat er komend jaar op de agenda? Ik heb inmiddels mijn te volgen cursussen en colleges voor de komende semesters ingeboekt. Onder meer de collegereeksen De hoogtepunten van de psychologie met o.a. prof.dr. Marise Waarom probeert u het zelf niet? Haha, ja, dat heb ik ook al eens met de coördinator van Hovo besproken. Ik zou het misschien nog kunnen ook, hoewel ik voor specifieke onderwerpen dan wel graag specialisten aan het woord zou laten. Het antwoord van die coördinator op de vraag waarom er weinig exacte- of bètawetenschappen gegeven worden, is vrij simpel: er is niet genoeg vraag naar. Maar er is verder nog genoeg te kiezen? Ja, dat alles doet niets af aan het plezier dat de andere cursussen me bieden. Enkele jaren geleden volgde ik een cursus over polyfone Vlaamse muziek. Muziek uit de renaissance, waarvan componisten als Guillaume Dufay en Johannes Ockeghem boegbeelden zijn. Ik heb vroeger zelf de viool bespeeld, maar bij deze cursus bestond het publiek hoofdzakelijk uit echte musici. Het was niet zelden een vrij technisch verhaal, en om dat te kunnen volgen heb ik me menigmaal naar de bibliotheek moeten begeven. Dat maakt het wel leuk, bij Hovo kun je in kleine groepen behoorlijk diep op de materie ingaan. En daarbij mag je het sociale aspect ook zeker niet vergeten. Bij Hovo kun je goed hoger onderwijs volgen op een prettige manier en in het gezelschap van nieuwsgierige mensen. Auteur René van Leeuwen heeft Sociologie gestudeerd aan de EUR. Hij rondde de studie dit jaar af. Fotograaf Levien Willemse studeerde tussen 1981 en1989 Maatschappijgeschiedenis aan de EUR. erasmusalumni. magazine 07

8 Erasmus nieuws De studententijd van... Fatima Moreira de Melo Ze zou een goede advocate zijn Ze staan nu in de schijnwerpers. Maar hoe waren ze in de collegebanken? EA duikt in het studentenleven van bekende EUR-alumni. Haar studie Rechten was tweede keus ze werd drie keer uitgeloot voor Geneeskunde. Ze speelde op het hoogste niveau hockey. En ze presenteerde in die tijd ook nog tv-programma s op Talpa. Toch ging Fatima Moreira de Melo vol voor haar studie. Een heel actieve, geïnteresseerde student. Heel spontaan, totaal niet arrogant, zo omschrijft docente Jolande uit Beijerse haar. Vanwege haar topsportagenda kon ze niet alle colleges bijwonen. Maar als ze er was, stelde ze veel vragen en ging ze de discussie aan. Esther Noot was een studiegenoot en is nog altijd een vriendin. Ze herinnert zich dat Moreira de Melo exact uitrekende hoeveel tijd ze nodig had om te studeren. Nog vierhonderd bladzijden na hockeytraining ze kon prima pieken. Een kwestie van jezelf kennen, meent Moreira de Melo. Ze rekende tien bladzijden per uur, plus wat extra tijd. Die druk van het laatste moment, zo n target, werkt voor mij optimaal. Fatima is heel focussed. Je hoorde haar nooit zeggen dat ze geen zin had om te trainen, of dat ze op stap wilde, zegt Noot. Moreira de Melo woonde op kamers in een gemengd huis met z n achten. Maar stappen en zuipen deed ze niet, vanwege haar sport. In haar scriptie onderzocht ze het recht op sport in justitiële jeugdinrichtingen. De wettelijke sporttijd was daar al heel beperkt, uit Moreira de Melo s onderzoek bleek dat de jongeren in de praktijk Vierhonderd bladzijden na hockeytraining ze kon prima pieken Vriendin Esther Noot over Fatima Moreira de Melo nog minder sportten. Het was een prima scriptie over een onderwerp waar later veel discussie over is geweest. Ik heb het regelmatig gebruikt als voorbeeld, vertelt scriptiebegeleider Uit Beijerse. Fatima heeft na haar afstuderen niet veel meer met haar studie gedaan. Jammer, maar misschien komt dat nog, zegt Uit Beijerse. Ze is heel communicatief, pittig, creatief ook. Ze zou een heel goede advocate zijn. Moreira de Melo, die nu als pokeraarster over de wereld reist, zegt zelf hierover: Nu niet, maar ik sluit niets uit. Internationaal kookboek Het International Institute of Social Studies (ISS) bestaat zestig jaar en viert dit jubileum met de uitgave van haar derde kookboek. In het kookboek zijn recepten van over de hele wereld verzameld, aangedragen door studenten, medewerkers en alumni. Het eerste kookboek verscheen tien jaar geleden. Jubileum penningencollectie In 2013 is het een halve eeuw geleden dat alumnus dr. W.L. Groeneveld Meijer de stichting NEPK Nederlands Economisch PenningKabinet onderbracht bij de toenmalige Economische Hogeschool. De collectie van zo n 250 penningen is inmiddels gegroeid tot een verzameling van ruim 1800 penningen. Ter ere van het jubileum komt in de Erasmus Galerij een interactieve tentoonstelling met alle topstukken. 08 erasmusalumni. magazine

9 Erasmus nieuws FF Bellen met Henk van der Molen De tweedejaars van de faculteit sociale wetenschappen kregen 26 september een getuigschrift voor het behalen van hun eerste jaar. Iedereen was uitgelaten over het succes van Nominaal = Normaal, dat vanaf dit jaar EUR-breed is ingevoerd (op Geneeskunde en Wijsbegeerte na). EA belt met Henk van der Molen, decaan van de faculteit. Wat is Nominaal=Normaal? Nominaal=Normaal omvat twee maatregelen. Eerstejaars studenten moeten alle zestig studiepunten in één jaar halen. Ze moeten een zes gemiddeld staan, maar mogen vakken onderling compenseren. Daarnaast zijn het aantal herkansingen beperkt. Gingen de studenten hierdoor sneller studeren? Boven verwachting. Voorheen moesten studenten de zestig punten in twee jaar halen. We waren al blij geweest wanneer eenzelfde percentage studenten nu die punten in één jaar zou halen. Maar het is gemiddeld nog 8 procent meer. Vandaar de feestelijke stemming? Toen ik met rector sprak over de invoering hiervan, verwees hij naar het jaarklassensysteem, daarbij blijf je als klas steeds bij elkaar. Woensdag voelde je: deze groep gaat sámen over naar het volgende jaar. Hopelijk zien we de hele groep over twee jaar bij de bachelordiploma-uitreiking. Rotterdamse Filosofenbank Rotterdam heeft een Filosofenbank, ontworpen door kunstenares Saskia Wigbold. De bank staat in de Scheepmakershaven op de plek waar in de zeventiende eeuw grote denkers als John Locke, Pierre Bayle en Bernard Mandeville samenkwamen. RAKE KLAPPEN - Patiënt Frank Roodenrijs weet wat knokken is. Hij heeft een ernstige taaislijmziekte en wacht al drie jaar op een longtransplantatie. Als fysieke en mentale oppepper kreeg hij eind augustus boksles van voormalig wereldkampioen Don Diego Poeder in een oefenzaal in het Erasmus MC-Sophia. Het was echt vet om les te krijgen van Don Diego, zegt Roodenrijs na de les. De training was zwaar maar belangrijk. Ik moet zorgen dat mijn conditie in orde blijft, voor als ik in aanmerking kom voor een longtransplantatie. (foto: Erasmus MC) EUR wil meer financiële zelfstandigheid De Erasmus Universiteit Rotterdam is op zoek naar inkomensbronnen buiten de overheid. Op die manier wil ze minder afhankelijk worden van overheidsfinanciering. Dat zei collegevoorzitter Pauline van der Meer Mohr bij de opening van het academisch jaar, begin september. Ze wees in haar toespraak op de wispelturigheid van het wetenschappelijke beleid. Ook ziet ze een tendens dat de overheid meer controle wil uitoefenen op wetenschappelijke output. Het is daarom volgens Van der Meer Mohr zaak om ervoor te zorgen dat politieke maatregelen minder invloed hebben op de financiële situatie van de universiteit. De universiteit zet in op meer Europese onderzoeksgelden en internationale studenten. Ook ziet Van der Meer Mohr mogelijkheden voor financiering door derden en voor het beter vermarkten van kennis. erasmusalumni. magazine 09

10 Erasmus nieuws Niet alleen wat je doet is belangrijk, ook wat je zegt, voelt en denkt. Dat komt vroeg of laat bij je terug. Johan Witteveen, alumnus en oud-rector van de Erasmus Universiteit, voormalig minister van Financiën, vicepremier en oud-imf-voorzitter, hecht groot belang aan harmonie. Op 4 september 2012 vond de presentatie van zijn autobiografie plaats op de EUR. Kort nieuws Digitale studieboeken Achthonderd eerstejaars rechtenstudenten van de Erasmus Universiteit kunnen dit jaar al hun studieboeken digitaal gebruiken. Uitgeverij Kluwer heeft alle lesstof digitaal beschikbaar gemaakt. De boeken zijn te downloaden via de leeromgeving en te gebruiken op een pc, laptop of tablet. Het gaat om de complete lesstof voor de studies Algemene Rechtswetenschappen, Criminologie en Fiscaal recht. Gebouw C: beter en duurzaam Het gerestaureerde C-gebouw op campus Woudestein werd 19 september officieel geopend. Het gebouw is nu een stuk duurzamer en beter toegerust voor de studenten. Het C-gebouw, uit 1968, behoort tot de oudste gebouwen van de Erasmus Universiteit. Het gebouw is van het dak tot de grond onder handen genomen. De grote kenmerkende hal, de collegezalen en de werkplekken kregen een intensieve opknapbeurt. De 23 collegzalen, met in totaal ruim 2300 stoelen zijn uitgerust met de nieuwste technieken. De energieprestatie van het gebouw is met de restauratie fors vooruitgegaan: van een F- naar een B-label. De technische installaties zijn Studenten onthullen de 60 meter lange glassculptuur van de ontwerper GÉÈF tijdens de officiële opening van het gerestaureerde C-gebouw (foto:ronald van den Heerik) vervangen door energie-efficiënte varianten, er zijn CO2-gestuurde ventilatievoorzieningen aangebracht en de isolatie van het gebouw is verbeterd. Op het noordelijke dak staan luchtkasten met warmteterugwinning. Op de rest van het dak komt groen in de vorm van sedumbeplanting, en er zijn zonnecollectoren die genoeg energie leveren voor de verlichting van alle collegezalen. Doe mee met de marathon Studenten, medewerkers en alumni van de ESE worden uitgenodigd om op 14 april 2013 de 10 kilometer te lopen tijdens de marathon van Rotterdam. Door sponsoring wordt via het Erasmus Education Fund geld ingezameld voor het goede doel Playing for Success, een project waarin onderpresterende leerlingen positieve leerervaringen opdoen in voetbalstadions. Interesse om mee te lopen of te sponsoren? Meld u dan aan bij het Centennial-bureau: marathon@ese.eur.nl Inhaalslag van vrouwelijke wetenschappers Vrouwelijke wetenschappers zijn bezig hun mannelijke collega s in te halen. Bij de gevestigde generatie publiceren mannelijke wetenschappers gemiddeld meer dan hun vrouwelijke collega s en worden ze vaker geciteerd. Bij de jongere lichting wetenschappers is dat niet meer het geval. Dit blijkt uit onderzoek van het Rathenau Instituut, de Vrije Universiteit en het CWTS. 10 erasmusalumni. magazine

11 Van Rotterdam naar Barcelona Cursus plannen voor Spanjaarden Ed Weenk (alumnus Business Administration) kwam ruim tien jaar geleden in Barcelona terecht. Een week uit het leven van Weenk, onder meer docent aan de EADA Business School. Maandag Buiten is het puf-heet, en overal staan de airco s weer te loeien. Daarop wordt in de crisis blijkbaar echt niet bezuinigd: binnen hoort het 21 graden te zijn. De halfjaarlijkse verkoudheid zal dan ook wel niet lang op zich laten wachten. Het wordt een spannend weekje. Het is de eerste keer dat ik aan EADA het keuzevak Project Management-simulatie voor de Spaanstalige MBA s in één week ga geven. Het werd hier niet eerder op deze manier aangeboden. En hoe zouden de Spanjaarden en Zuid-Amerikanen reageren op concepten waar je ze normaal gesproken niet direct mee associeert, zoals planning, vooruitdenken en risico-analyses? Woensdag In Nederland wordt vandaag de finale gehouden van een belangrijke Supply Chain simulatie-game. Op de valreep hebben we met uitgever Kluwer Management kunnen regelen dat de vijf beste teams tijdens de officiële prijsuitreiking een exemplaar van mijn boek De Perfecte Pass overhandigd krijgen. De thematiek van het boek ligt mooi in het verlengde van de simulatie: big picture, coherentie, alignment. Jammer dat ik zelf niet bij de uitreiking kan zijn. Soms is Spanje toch net te ver. Donderdag Gewerkt aan een recentelijk opgestart project. Een Amerikaanse multinational heeft haar Europese directie, die in de buurt van Barcelona zit, de opdracht gegeven de Europese nationale logistieke operaties te centraliseren. Om fiscaal/financieel/juridische redenen moet dat in Nederland. De klant is als echte Spanjaard, een tikje ongeduldig, heeft geen tijd voor/ zin in planning en wil elke week een nieuwe deliverable. Hij wil vooral doen, als het even kan zelf en liefst zonder te lang na te denken. Hoe anders dan mijn eigen (Noord-Europese) manier van werken. Deze clash blijft soms frustrerend, maar ik heb er inmiddels ruime ervaring in gekregen. Vrijdag Einde van het Project Management-keuzevak. De eerste feedback is erg positief, er lijken veel cursisten te zijn die vinden dat dit een verplicht vak in de MBA zou moeten zijn. Goed nieuws. Daar drinken we er eentje op, straks in de tuin als het een beetje afgekoeld is. Het wordt zo n heerlijke zwoele avond. Met een beetje geluk hebben we die hier van april/mei tot ergens in november. Zaterdag Mijn vrouw Marieke (Kunst- en Cultuurwetenschappen, lichting 1990) heeft dit weekend een intensieve zeiltraining om haar vaarbewijs te halen. Ze kan heel goed zeilen, maar haar jarenlange ervaring telt helaas niet mee voor het behalen van het in Spanje verplichte brevet. In Marieke s afwezigheid ga ik met zoontjes Pau (6) en Marc (4) een dagje op stap. Eerst naar de radiotoren van Foster. Het is een heldere dag, dus we hebben een prachtig uitzicht van 360 graden over Barcelona en omgeving. De meeste indruk maken de stipjes in de verte op zee, die misschien de boot van mama zijn. En natuurlijk het uitzicht op voetbalstadion Camp Nou, waar Pau en Marc als Barça-socios vaste bezoeker van de museum experience zijn. Dinsdag Bij het zien van de hardwerkende cursisten in de les, moest ik vanmorgen ineens weer denken aan het fenomeen victimismo. Dat is een bepaald soort slachtoffergevoel waar ze in Spanje helaas behoorlijk vatbaar voor zijn. Bij willekeurig welke tegenslag wordt snel naar alle schuldigen gewezen: de baas, de buurman, de politiek, de scheidsrechter. Vaak naar iedereen, behalve de klager in kwestie. Op zich is dit niet erg (Nederlanders weten het ook altijd precies te melden, niet?), ware het niet dat het op de Spanjaarden vaak een verlammend effect heeft, zonder zicht op een oplossing. Die cursisten van mij hebben hier geen last van. Zij nemen het initiatief in eigen hand. Zeker in deze tijden van crisis geeft het veel energie om mensen te zien die vooruit willen en zich daarvoor inschrijven bij een Business School. Een voorrecht om daaraan te mogen bijdragen. Ik voel een lichte keelpijn opkomen. Verdomde airco s. Ed Weenk (Business Administration, 1995) is zelfstandig consultant ( en docent aan EADA Business School. Onlangs verscheen zijn managementboek De Perfecte Pass bij Kluwer. erasmusalumni. magazine 11

12 Dag mee met Paul van Gessel Alumnus Paul van Gessel Historicus met go-go-gogevoel 12 erasmusalumni. magazine

13 Wat heeft de hoofdredacteur van BNR Nieuwsradio nog aan zijn studie Geschiedenis? EA loopt een dag mee met journalist en ondernemer Paul van Gessel. We richten ons op de architecten van de samenleving. tekst Geert Maarse beeld Ronald van den Heerik Paul van Gessel 1965 Geboren in Amsterdam 1984 Lerarenopleiding in Nijmegen 1988 Avondopleiding Geschiedenis aan de EUR 1989 Verslaggever bij Omroep Gelderland 1993 Doctoraalbul Geschiedenis 1995 Overstap naar Veronica Nieuwsradio 1996 Verslaggever bij de NOS 2004 Adjunct-hoofdredacteur bij L1 (Limburg) 2007 Hoofdredacteur BNR 2011 Marconi-award voor beste zender Ze begroeten elkaar als twee schoolvrienden, Paul van Gessel en Humberto Tan. Er is wat gestoei, een schijnbeweging. De hoofdredacteur (in pak) deelt een plagerige opmerking uit. De presentator (casual jasje, baseballpetje) lacht een warme schaterlach. Ze staan aan het bureau van de eindredactrice, met zicht op de studio waar Tan net zijn dagelijkse ochtendshow gepresenteerd heeft. Ze hebben het over Robin van Persie, de forensentaks, liegende politici en een spinnenplaag in een nieuwbouwwijk. Het item met Uri Rosenthal had live gemoeten. De DE-cijfers waren leuk aangepakt. En had Tan zijn mening over die voetbaltransfer niet voor zich kunnen houden? Het is even na half tien. Van Gessel is zichtbaar in zijn element. Het gesprek is scherp, gaat van de hak op de tak en wordt gevoerd midden op de nieuwsredactie, het kippenhok waarin een stuk of twintig redacteuren bezig zijn met de voorbereiding van wat later vandaag de zender op gaat. Hier is nooit tijd over. En toch wordt er elke dag trouw teruggekeken op de ochtendshow, met 200 duizend luisteraars het belangrijkste programma van BNR Nieuwsradio. Je moet altijd naar perfectie streven, zegt Paul van Gessel. We bakken geen droog brood. Paul van Gessel kruipt ook zelf achter de presentatiemicrofoon. Niet cynisch De BNR-burelen zijn gevestigd op een steenworp afstand van station Amsterdam Amstel, naast grandcafé Dauphine en onder het Financieele Dagblad (FD), de krant die tot dezelfde holding behoort. Het radiostation bestaat dertien jaar en wordt gerund door een jonge club van ongeveer vijftig mensen, de freelancers buiten beschouwing gelaten. erasmusalumni. magazine 13

14 Dag mee met Paul van Gessel Met een marktaandeel van 0,8 procent is BNR een dwerg naast giganten als Radio 538 (11 procent), Sky Radio (9 procent) en de meest directe concurrent Radio 1 (7 procent). Maar de zender heeft een eigen signatuur. Ze maakt radio in een zakelijke, creatieve niche. Niet voor Henk en Ingrid, maar voor Erik en Daphne, zoals de ijkpersonen van Van Gessel heten. Dat zijn ambitieuze mensen met een goede carrière (twee keer modaal), een leaseauto en een kosmopolitische mindset. Ze zijn liberaal, in ieder geval niet cynisch en ontevreden, en ze staan open voor nieuwe ideeën, of die nou van maffe kunstenaars of vanuit de boardroom komen. Getriggerd We richten ons op de architecten van de samenleving, de mensen die geloven dat er nog iets gecreëerd kan worden, zegt Van Gessel. Onze toon is wezenlijk anders dan die van Radio 1. Daar richten ze zich voornamelijk op de slachtoffers. Maar dat vind ik niet zo interessant. Wij willen vooruit. Neem nou de situatie in Syrië, zegt hij. En nee, nou moeten we hem niet verkeerd begrijpen natuurlijk is het heel erg maar eten wij er een boterham minder om? Er is een tak in de journalistiek, die vindt dat je de hele tijd moet benadrukken hoe verschrikkelijk de toestand in de wereld is. En dan aan het eind zo n zinnetje: en nog steeds grijpt Nederland niet in. Nieuws moet verrassen, zegt hij. Een vliegtuig dat neerstort, een opmerkelijke uitspraak van een politicus, een cijfer over de huizenmarkt - dat is nieuws. Maar de almaar voortdurende burgeroorlog in Congo? De zoveelste zelfmoordaanslag in Afghanistan? De conventie dat iets wat erg is per definitie lang in het nieuws moet blijven, durf ik wel los te laten. Wij gaan liever op zoek naar nieuwe verhalen. Ik wil getriggerd worden. De Paralympics? Doen we niets mee. Het songfestival? Een leuk feestje, maar verschrikkelijke muziek. Keuzes maken, dat geeft je profiel. Lange lijnen Paul van Gessel werd geboren in Amsterdam. Hij groeide op in Nieuwkuijk, een plaatsje bij Den Bosch. Zijn vader legde cv s aan ( goede handel in de jaren zestig ), zijn moeder was maatschappelijk werker ( een van de weinigen uit haar gezin die naar school mocht ). Van Gessel begon Journalistiek is niet continu benadrukken hoe verschrikkelijk de toestand in de wereld is op de mavo, maar bracht het uiteindelijk tot de lerarenopleiding Nederlands en Geschiedenis in Nijmegen. We schrijven halverwege de jaren tachtig, de periode waarin de staatsloterij winnen bijkans makkelijker was dan een baan vinden. En hij wilde de journalistiek in, waar het helemaal knokken was. Toen hij bij Omroep Gelderland aan de slag kon als freelancer, greep hij die mogelijkheid met beide handen aan. Omdat hij zich ook wilde doorontwikkelen schreef hij zich in Rotterdam in voor een avondstudie Geschiedenis. In principe een tweejarige opleiding, maar Van Gessel deed er uiteindelijk bijna zes jaar over. De eerste anderhalf jaar was ik redelijk fanatiek bezig. Twee keer per week reed ik vanuit Nijmegen heen-en-weer, vaak nog liftend ook, om geld te besparen. Maar toen ik eenmaal in vaste dienst was bij Omroep Gelderland wilde ik maar één ding: werken, werken, werken. Ik vond het zo leuk. Over mijn scriptie heb ik uiteindelijk meer dan vier jaar gedaan. Het was de tijd dat Huub Wijfjes, nu hoogleraar in Groningen, nog in Rotterdam rondliep. De tijd dat Nighttown nog bestond. Van Gessel studeerde af bij Dick van Lente, in wat nu de afstudeerrichting Media & Journalistiek is. Het heeft hem ontzettend gevormd, stelt hij achteraf. Ik was altijd een alfamannetje, maar aan de Erasmus Universiteit kreeg ik ineens statistiek. Het eerste tentamen was natuurlijk onvoldoende, maar uiteindelijk heb ik daar achten voor gehaald. Dat bètadingetje gebruik ik nu nog steeds. Ik reken razendsnel uit het hoofd, ben heel handig met begrotingen. Daarnaast relativeer ik veel. Dat is de grondhouding van een historicus. Bedachtzaam, lange lijnen. Dat helpt in de journalistiek, maar ook in het management. Neem nou radio: al zeven keer doodverklaard, bij de komst van elk nieuw medium, van televisie tot internet. Maar het leeft als nooit tevoren. Dus als er weer iemand komt die daar iets wilds over roept, denk ik: we zien het nog wel. Nachtwerk Hoewel de fascinatie voor management en organisatie er al vroeg in zat, duurde het nog even voor Van Gessel aan het roer kwam te staan. Hij werkte een blauwe maandag voor Veronica Nieuwsradio (in 1995), maar maakte zijn radiokilometers vooral in de daaropvolgende jaren bij de NOS. Hij vloog de hele wereld over, van El Salvador tot Indonesië. Hij versloeg de oorlog in Joegoslavië, maar ook de aanslagen op het WTC. In 2004 maakte hij de overstap naar L1, de Limburgse radio- en televisiezender waar hij adjunct-hoofdredacteur werd. En in 2007 koos hij voor BNR. Hij werkt naar eigen zeggen ongeveer zeventig uur per week. Hij staat elke morgen op tussen half zeven en zeven uur, leest de kranten, luistert naar Humberto Tan, en komt tegen negenen binnen op de redactie. Vaste prik is de ochtendevaluatie, maar verder is de dag een aaneenschakeling van wisselende vergaderingen en een-opeen-overleggen ( bilaatjes ). Hij probeert bewust tijd in te plannen om een beetje rond te lopen ( walking around ), op de hoogte te blijven van het nieuws ( bijtanken ) en s te beantwoorden ( wegpompen ). En dan presenteert hij ook nog zijn eigen programma: Juridische Zaken. Vraag hem eens wanneer hij eigenlijk slaapt, zegt een van de eindredacteuren die regelmatig midden in de nacht mails van hem krijgt. Rond half zeven s avonds probeert hij de deur achter zich dicht te trekken, maar dat betekent niet dat hij dan niets meer doet. Er zijn kinderen en voetbal, maar ook het nieuws, de niet-aflatende 14 erasmusalumni. magazine

15 erasmusalumni. magazine 15

16 Als ondernemer werkt u hard aan het opbouwen van uw bedrijf en nog steeds ziet u overal nieuwe mogelijkheden in de markt. Zeker in crisistijd kan het inspelen op zo n kans een grote voorsprong op uw concurrenten bewerkstelligen. Echter, waar vindt u de tijd om deze aan te pakken? Zou het niet prettig zijn om een ondernemer naast u te hebben zoals uzelf? Maar waar vindt u zo n iemand?

17 Dag mee met Paul van Gessel De dag is een aaneenschakeling van wisselende vergaderingen en een-op-een-overleggen. stroom s en zijn column voor de volgende dag. Inhoudelijk is het ontzettend interessant, zowel de journalistiek als het ondernemerschap. Als je dat hebt, krijg je vanzelf energie. Drie stappen voor Collega s omschrijven hem als betrokken en gedreven. Een heel creatieve geest, zegt de een. Een item wordt altijd beter als hij zich ermee bemoeit, zegt de ander. Het beeld van een frisse, enthousiaste manager die altijd op de hoogte is en met iedereen meedenkt. Dichter op de werkvloer kun je niet zitten, zegt presentator Roelof Hemmen. Kritiek is er ook, of je het nou aan Humberto Tan vraagt of aan een jonge redacteur. En allemaal zeggen ze hetzelfde. Dat hij misschien weleens te hard gaat voor de redactie. Dat hij collega s in zijn enthousiasme soms drie stappen voor is. Van Gessel: Dat snap ik wel. Je moet je voorstellen: ik ben de hele dag door met de strategie en de toekomst van dit station bezig. De gemiddelde redacteur wil gewoon een mooi programma maken. Dus als ik dan ineens begin over een koerswijziging die ik al in tientallen gremia besproken heb, kan ik me voorstellen dat ze zich voor een fait accompli gesteld voelen. Daar moet ik op letten. Ik vind dat je als generaal voor de troepen uit moet lopen. Maar niet te ver, want als ze je niet meer volgen, ben je op een levensgevaarlijke manier bezig. Dat go-go-go-gevoel is typerend voor hem, en voor de organisatie waarvoor hij werkt. Nieuws is binnen een paar uur oud. En dan is BNR ook nog een commerciële nieuwsorganisatie, die in tegenstelling tot Radio 1, elk jaar 15 procent rendement moet afleveren bij investeerder HAL, de Rotterdamse Holland-Amerika Lijn. Dus zijn er steeds nieuwe formats, nieuwe partnerships, nieuwe sponsordeals. Het wordt weleens als rusteloos ervaren, zegt Van Gessel. Mensen zeggen: het is nooit goed genoeg. Maar we moeten door. Begrijp me goed: het is een topprestatie die hier dagelijks geleverd wordt, met zo n kleine club een heel station en een website runnen. Maar de concurrentie zit ook niet stil. Geloofwaardigheid Het levert weleens kritiek op, de combinatie van commercie en journalistiek. Helemaal als je, zoals BNR, nadrukkelijk samenwerkt met bedrijven. Zo is er elke dag rond lunchtijd het programma Zakendoen met..., gepresenteerd vanuit een bedrijfskantine in Nederland. Gesponsord. Kan dat wel? Wij komen op deze manier bij onze doelgroep over de vloer. En die gasten hadden anders hier in de studio gezeten. Als zo n bedrijf goede sier wil maken met onze appearance: prima. Als ze hun directeur in de uitzending willen hebben: dikke pech. Daar beweeg ik geen millimeter in, en toch slagen we erin om heel veel geld uit de markt te halen. We mogen nooit onze geloofwaardigheid op het spel zetten. Nooit. Daar moet ook de salesafdeling van overtuigd zijn. Het is hard werken om de cijfers op peil te houden: de advertentiemarkt ligt op zijn gat. Het maakt me aanvalslustig. We hebben een zwaar economisch jaar gehad. Maar we zijn weer nieuwe activiteiten aan het ontwikkelen, om ervoor te zorgen dat de zender ook in 2015 nog staat als een huis. Het is zes uur s avonds. In de hoekkamer van Paul van Gessel, op de verdieping van het FD, twee trappen boven de redactie van BNR, schijnt de zon naar binnen. Op zijn bureau staat de Marconi-award die de zender vorig jaar won voor beste zender. Tegen de muur staat een zwart-witposter van Humberto Tan. Hij zit hier eigenlijk nooit, zegt hij. Hij wil weten wat er speelt. Beneden en in de wereld: voor hetzelfde geld is er alweer iets belangrijks gebeurd. En toch neemt hij de tijd voor een interview, vol overgave. Van Gessel: Heb je alles? Ik ben altijd benieuwd of mensen tevreden zijn met wat ik lever. Het moet wel een mooi verhaal worden. Auteur Geert Maarse studeerde Bedrijfskunde (2006) en Algemene Cultuurwetenschappen (2008) en volgde de master Media & Journalistiek (2009) aan de EUR. Fotograaf Ronald van den Heerik studeerde tussen 1979 en 1983 Filosofie aan de EUR. erasmusalumni. magazine 17

18 Alumni & de EUR Netwerken en kennis opdoen tekst Eveline van de Lagemaat beeld Hans van de Tillaart Vaardigheden, inspiratie en kennis In het programma van Zorg voor Kennis II ligt s middags de nadruk op vaardigheden: beleidsstukken schrijven, time-management en blauw leiderschap. Tijdens een van de workshops leert professor Jan Moen, medeoprichter van het ibmg, de deelnemers hoe zij effectief leiderschapsgedrag kunnen ontwikkelen. Hij maakt daarbij gebruik van enkele concepten uit zijn boek Kleur bekennen, kleedkamergesprekken over leiderschap. Het avondprogramma start met een plenaire bijeenkomst. Drie markante alumni presenteren zich in een TEDx-achtige setting. Daarna zijn er kennisseminars over bezuinigingen in de zorg, zorginnovaties, concurrentie en samenwerking in de zorg en pay for performance. Zorg voor Kennis II, donderdag 22 november 2012, De Doelen Rotterdam. zorgvoorkennis Hoe de zorg te organiseren en te verbeteren? Bij het instituut Beleid & Management Gezondheidszorg (ibmg) is men continu met die vraag bezig. Ook tijdens het alumni-event Zorg voor Kennis. De organisatie van de gezondheidszorg is een hot topic. De kranten staan vol met artikelen over meer concurrentie, of juist minder, over samenwerking en over bezuinigingen in de zorg. Het zijn onderwerpen die de alumni van het ibmg beroepsmatig bezighouden. Net zoals bijvoorbeeld effectief leidinggeven, time-management en zorginnovaties als e-health. Tijdens het event Zorg voor Kennis II, dat op donderdag 22 november in De Doelen gehouden wordt, kunnen ibmg-alumni hun kennis hiervan met elkaar delen en nieuwe inzichten opdoen. Contact Ernst Bakker, alumni-officer bij ibmg: We vinden het belangrijk om goed contact met onze alumni te houden, want zij zijn onze visitekaartjes in het veld. We willen graag weten of ze goed terechtkomen op de arbeidsmarkt, of ze posities bekleden waar ze verbeteringen in de zorg kunnen bewerkstelligen en tegen welke vraagstukken zij aanlopen. Tegelijkertijd willen wij onze alumni extra scholing en informatie bieden. Veel alumni vinden het leuk om via inhoudelijk interessante evenementen bij het ibmg betrokken te blijven. Bij Zorg voor Kennis komt alles samen. Het event vond twee jaar geleden voor het eerst plaats. Deze eerste editie omvatte een avond met 185 deelnemers, onder wie 130 ibmg-alumni. De reacties waren zeer positief. Vandaar de organisatie van Zorg voor Kennis II, en de uitbreiding naar een middag- én een avondprogramma. Nuttig Een van de deelnemers aan de eerste editie is Sanne van Rumpt (25). Ze werkt als beleidsmede- 18 erasmusalumni. magazine

19 Column Beeldvorming werker bij SHO Centra voor Medische Diagnostiek in Velp. Ze rondde in 2009 haar master Zorgmanagement af bij het ibmg. Ik had daarvoor drie jaar Gezondheidswetenschappen in Enschede gestudeerd. Ik wilde mijn master ergens anders halen en koos voor Rotterdam omdat ze hier meer gericht zijn op beleid en management. Dat is een heel goede zet geweest. Ik heb met studiegenoten van beide faculteiten nog contact, maar het ibmg doet veel meer voor alumni, vertelt Van Rumpt. Alumni zijn onze visitekaartjes in het veld De seminaravond Zorg voor Kennis vond ik inhoudelijk heel nuttig. We hebben toen bijvoorbeeld gediscussieerd over de Wet Cliëntenzorg en over risicoverevening. Risicoverevening is de gelijke verdeling van financiële risico s over alle zorgverzekeraars. Door de acceptatieplicht bestaat de kans dat één of enkele verzekeraars een onevenredig groot aantal ouderen of mensen met een hoog gezondheidsrisico moeten verzekeren. Door risicoverevening toe te passen, worden deze verschillen in risico zoveel mogelijk gelijkgetrokken. Van Rumpt is zeker van plan naar Zorg voor Kennis II te gaan. En ik ga in ieder geval weer met oud-studiegenoten afspreken! Trots Het ibmg is sinds de oprichting in 1982 uitgegroeid tot een toonaangevend instituut op het terrein van beleid en management in de gezondheidszorg. Waar de nadruk in de beginperiode vooral op onderwijs lag, is het ibmg nu ook een grote naam in het mondiale onderzoeksveld. Bovendien is het instituut actief betrokken bij belangrijke maatschappelijke thema s, zoals de stelselherzieningen in Alumniofficer Bakker: Veel van onze alumni vervullen inmiddels een belangrijke functie in het zorgveld. Natuurlijk zijn we daar trots op. Al vijf jaar gaat het in Nederland over de crisis. Bevinden we ons in een periode die later de Tweede Depressie wordt genoemd? Of waren de afgelopen jaren de opmaat naar een nieuwe periode van economische groei? Het zijn vragen waar ik in mijn huidige baan, als lid van de hoofdredactie van NRC Handelsblad, bijna dagelijks met de redacteuren over praat. Het zijn ongekend spannende tijden, voor alle burgers in ons land. Het zijn ook tijden waarin ik vaak terugdenk aan mijn studie Economie aan de EUR. Ik begon in september 1983, aanvankelijk treinreizend tussen het ouderlijk huis in Voorburg en Rotterdam. Die treinen reden wel, het overig openbaar vervoer vaak niet. De chauffeurs van tram, bus en metro staakten aan de lopende band uit protest tegen grootscheepse bezuinigingen bij de overheid. Om bij de universiteit te komen, liep ik door Rotterdam, langs hoogopgestapelde bergen huisvuil - gevolg van langdurige acties van de gemeentelijke schoonmaakdiensten. Een grimmige tijd dus, waarin overheid, werkgevers en werknemers recht tegenover elkaar stonden. Bijzonder is dat die periode in het collectieve geheugen er meestal heel anders uitziet. Het was immers het jaar na het nu zo beroemde Akkoord van Wassenaar van 24 november Daarin bereikten werkgevers- en werknemersorganisaties samen met de overheid overeenstemming over het collectief matigen van de lonen. Het wordt algemeen gezien als het fundament van het poldermodel : door middel van overleg samenwerken aan economische groei. In werkelijkheid duurde het na dit akkoord nog jaren voordat die sfeer van gezamenlijkheid tot stand kwam. Voor mij als journalist en econoom heeft die confrontatie tussen beeldvorming en werkelijkheid altijd heel louterend gewerkt. Zie ik wel wat ik zie? Gaat achter een krappe arbeidsmarkt en hoge huizenprijzen een gezonde spanning tussen vraag en aanbod schuil, of schemert er doorheen dat een maatschappij economisch uit haar voegen barst? Is een sociaal netwerkbedrijf dat niets verdient, maar tientallen miljoenen ophaalt bij beleggers de voorbode van een nieuwe economie of een uiting van collectief zelfbedrog? Bijna dertig jaar na het begin van mijn studie heb ik nog dagelijks profijt van de inzichten die ik destijds heb meegekregen. Daar ben ik de universiteit én de bergen vuilniszakken langs de weg zeer dankbaar voor. Auteur Eveline van de Lagemaat studeerde Maatschappijgeschiedenis aan de EUR, richting communicatie en voorlichting. Marcella Breedeveld (1965) is lid van de hoofdredactie van NRC Handelsblad en chef redacteur van NRC Next. Ze studeerde van 1983 tot 1990 Economie aan de EUR en is lid van de Alumni Adviesraad. erasmusalumni. magazine 19

20 Onderzoek in beeld Energy 1.0 We zitten midden in de transitie. We weten niet hoe de toekomst eruit zal zien. Wat we wel weten is dat het einde van Energy 1.0 eraan komt, aldus Wolfgang Ketter, hoofd van de onderzoeksgroep Future Energy Business van de Rotterdam School of Management, Erasmus University. Oude energie, als kolen, olie en ook kernenergie, heeft volgens Ketter zijn langste tijd gehad. De toekomst ligt bij hernieuwbare energie, met verstrekkende gevolgen voor de hele energiemarkt. Energy 2.0 In de nieuwe energiemarkt zijn mensen gebruiker én producent, vertelt Wolfgang Ketter. Hij verwijst naar Duitsland, waar nu al een groot deel van de elektriciteit komt van zonnepanelen op huizen. De transitie is vergelijkbaar met de ontwikkeling van het internet: Eerst lazen mensen er alleen op, ze consumeerden. Inmiddels hebben veel mensen zelf een blog of een eigen site. Slimme vaatwassers Niet alleen mensen moeten hun gedrag veranderen, ook machines moeten slimmer worden. Ik wil graag dat mijn vaatwasser klaar is voor mijn ontbijt van de volgende dag, zegt Wolfgang Ketter, maar het maakt mij niet uit of dat direct na het diner gebeurt of ergens midden in de nacht. De vaatwasser zou moeten aanslaan wanneer er in die periode veel energie is. Dat vraagt om slimme software. Elektrische auto s Onderdeel van de omslag in de energiewereld is het (op grote schaal) gebruik van elektrische auto s. Konstantina Valogianni doet hier promotieonderzoek naar. Hoe kun je ze effectief gebruiken? Waar en wanneer moeten ze worden opgeladen en welke voorkeuren hebben de gebruikers? 20 erasmusalumni. magazine

21 Balans Balans is dé uitdaging voor de energie van de toekomst. Op elk moment moeten aanbod en vraag op elkaar aansluiten. Waar de oude energie gecontroleerd en constant is, is nieuwe energie onregelmatig en nauwelijks op te slaan. Daarom moeten mensen leren de energie te gebruiken wanneer die voorhanden is. Dat ze bijvoorbeeld een wasje draaien wanneer het hard waait, en er dus veel windenergie is. Ori Marom onderzoekt samen met Wolfgang Ketter hoe je consumenten hiertoe stimuleert, bijvoorbeeld met lagere prijzen. Power TAC Om zicht te krijgen op hoe een nieuwe energiemarkt zou kunnen werken, wat de problemen zijn en belangrijker - wat de mogelijke oplossingen, heeft Ketter met zijn team een spel bedacht: Power TAC. In de simulatie nemen software-agents, een soort avatars, deel, die gebouwd zijn door onderzoeksgroepen uit de hele wereld. De agents handelen in energie. De uitdaging is steeds de juiste balans te vinden tussen vraag en aanbod. Tekst Mieke Fiers Beeld Levien Willemse De foto is gemaakt in het Drijvend Paviljoen, expertisecentrum van de innovatieve en inspirerende aanpak van klimaat, energie en water, in de Rotterdamse Rijnhaven. erasmusalumni. magazine 21

22 Wetenschapsnieuws Ig Nobel voor Eiffelonderzoek Wanneer je naar links leunt, lijkt de Eiffeltoren kleiner. Voor hun onderzoek naar dit verschijnsel ontvingen EUR-wetenschappers Anita Eerland, Tulio Guadelupe en Rolf Zwaan op 20 september een Ig Nobelprijs. Die prijs is voor onderzoek dat je eerst aan het lachen maakt en dan aan het denken zet. Labonderzoek gaat digitaal Het Erasmus MC gaat als eerste ziekenhuis in Nederland het experimenteel laboratoriumonderzoek van cel- en weefselmonsters digitaliseren. Nu kost het versturen en bijhouden van de microscoopglaasjes met weefsel nog veel tijd. Door het weefselglaasje in te scannen kunnen beelden eenvoudig worden gedeeld. Met beeldanalyse kunnen bijvoorbeeld kankercellen in weefsel snel worden opgespoord. Nederland is gesloten gemeenschap Kennismigranten hebben vaak moeite om zich aan hun nieuwe thuisland aan te passen. Dat blijkt uit onderzoek van Marianne van Bochove. Expats ervaren Nederland als een tamelijk gesloten gemeenschap, net als de klassieke migrantgroepen Surinamers, Turken en Marokkanen. Ze vinden het moeilijk om zich hier echt thuis te voelen. DNA-test Voor het eerst is er een DNA-test die de kleur van haar én ogen tegelijk kan voorspellen. Het is ontwikkeld door wetenschappers van het Erasmus MC, samen met Poolse en Griekse collega s. Het testsysteem is zeer gevoelig, waardoor het nieuwe aanwijzingen kan opleveren in cold cases of bij het identificeren van vermiste personen. Veni, Vidi, onderzoek doen! Acht jonge EUR-onderzoekers hebben eind juni een Venisubsidie ontvangen van onderzoeksorganisatie NWO. Vier meer ervaren onderzoekstalenten ontvingen een Vidi-subsidie. De helft van deze persoonsgebonden subsidies ging naar onderzoekers van het Erasmus MC. De onderzoeksthema s lopen sterk uiteen. Zo richt Vidi-winnares Andrea Woltman zich op het Hepatitis B-virus dat zich in de lever verstopt. Bestuurskundige Steven Van de Walle (ook Vidi) onderzoekt het vertrouwen dat ambtenaren hebben in burgers. 22 erasmusalumni. magazine

23 Slimmer Zwanger Slimmer Zwanger, het begeleidingsprogramma rond zwangerschap dat in januari 2012 door het Erasmus MC is gelanceerd, is positief beoordeeld door de deelnemers. Slimmer Zwanger geeft via website, en sms op de persoon afgestemde adviezen over voeding en leefstijl rond de zwangerschap. De adviezen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Verzekeraar Achmea vergoedt voortaan de kosten van het programma voor iedereen, dus ook voor mensen die niet bij hen verzekerd zijn. Sporten na werk maakt gelukkig Sporten in de avond is goed voor het dagelijks geluksgevoel. Mensen die s avonds langer doorwerken voelen zich juist minder gelukkig en vitaal. Dat blijkt uit een onderzoek van de EUR in samenwerking met zorgverzekeraar Coöperatie VGZ. Vijfentachtig deelnemers hielden gedurende tien dagen een geluksdagboek bij. De effecten zijn vooral groot bij mensen met een sterke innerlijke werkdrang. Toch kunnen zij s avonds beter gaan sporten. Maatregelen tegen wetenschappelijk bedrog Met een cursus over integriteit en ethiek voor onderzoekers en centrale opslag van wetenschappelijke data hoopt rector magnificus Henk Schmidt wetenschappelijk bedrog in de toekomst te voorkomen. Wetenschappelijk Nederland is de laatste jaren opgeschrikt door wetenschappelijk wangedrag. Ook binnen de Erasmus Universiteit zijn gevallen aan het licht gekomen. Rector Schmidt schetste in zijn toespraak bij de opening van het academisch jaar, begin september, een plan om dit in de toekomst te voorkomen. Promovendi moeten een cursus volgen over wetenschappelijke integriteit en ethiek. De cursus staat ook open voor andere onderzoekers. De ruwe data van EUR-onderzoek worden centraal opgeslagen in een database. Mochten er twijfels zijn in de toekomst, dan kan hierin worden teruggekeken. In de dataopslag zullen regelmatig steekproefsgewijs controles worden uitgevoerd. Schuld crisis ligt in China De huidige financiële crisis is veroorzaakt door de opkomst van China. Dat stelt Heleen Mees in haar promotieonderzoek. Sinds het ontstaan van de crisis en de daaropvolgende recessie wordt volop gediscussieerd over de oorzaak ervan. Vaak wordt gewezen naar bijzondere hypotheekproducten. Mees stelt echter dat de oorzaak in China ligt. De spaardrift van Chinezen heeft geleid tot veel goedkoop geld, met als gevolg een hausse op de Amerikaanse huizenmarkt. Het einde daarvan vormde de start van de crisis. erasmusalumni. magazine 23