VERENIGD KONINKRIJK. Impact van de Brexit op de handel tussen België en het

Transcriptie

1 Impact van de Brexit op de handel tussen België en het VERENIGD KONINKRIJK Deze statistische nota is ook beschikbaar op de website van het Agentschap voor Buitenlandse Handel :

2 P a g i n a 1 INHOUDSTAFEL 1 Het Verenigd Koninkrijk als handelspartner Belangrijkste Britse importpartners Belang van België en de andere EU-landen in de handel met het Verenigd Koninkrijk Export Import Belang van het Verenigd Koninkrijk en haar buurlanden in de Belgische buitenlandse handel (2016) Bilaterale handelsbetrekkingen Handelsverkeer in goederen Export Import Algemene evolutie van de handel in goederen na de eerste negen maanden van Gevolgen van het Brexit-referendum Situatieschets Impact op de wisselkoers van de GBP t.o.v. de EUR Impact van de Brexit op de Belgische export Handelsverkeer in diensten Export Import Algemene evolutie van de handel in diensten na de eerste negen maanden van Enkele economische indicatoren - Verenigd Koninkrijk METHODOLOG I SCHE OPM ER KI NGE N CONCEPT Index van de eenheidsprijs in de in- en uitvoer Bronnen Contacten... 28

3 P a g i n a 2 1 HET VERENIGD KONINKRIJK ALS HANDELSPARTNER In het eerste deel van deze publicatie wordt door middel van tabellen en grafieken het belang van de Britse economie weergegeven voor de andere landen in de wereld. Zo bekijken we onder meer welke landen de belangrijkste leveranciers van goederen aan het Verenigd Koninkrijk zijn en wat het relatieve belang van dit land is in de handel van de overige leden van de EU. 1.1 BELANGRIJKSTE BRITSE IMPORTPARTNERS Elk van de 15 belangrijkste leveranciers van goederen aan het Verenigd Koninkrijk vertegenwoordigde in 2016 een aandeel van meer dan 1% in de Britse import. Samen waren de 15 hieronder opgesomde landen zelfs goed voor drie kwart (74,6%) van de totale invoer van het Verenigd Koninkrijk. De eerste plaats werd ingenomen door Duitsland met 13,6%, terwijl de Verenigde Staten en China elk een aandeel van 9,3% voor zich namen. De enige overige niet- Europese landen in de top 15 van belangrijkste Britse importpartners waren Canada (12 de plaats) en Japan (14 de plaats), met een aandeel van respectievelijk 2,1% en 1,9%. België was het voorbije jaar wereldwijd de 6 de belangrijkste leverancier van goederen aan het Verenigd Koninkrijk met een aandeel van 4,9%. Ook tijdens de periode bekleedde ons land reeds dezelfde plaats in de Britse import, terwijl het tijdens de twee jaren voordien nog de 7 de plek innam. GRAFIEK 1: BELANGRIJKSTE BRITSE IMPORTPARTNERS OP BASIS VAN HET AANDEEL IN DE BRITSE IMPORT (2016 IN %)

4 P a g i n a BELANG VAN BELGIË EN DE ANDERE EU-LANDEN IN DE HANDEL MET HET VERENIGD KONINKRIJK EXP ORT De totale export van goederen vanuit de Europese Unie (EU-28) naar het Verenigd Koninkrijk was in 2016 goed voor een bedrag van EUR 314,1 miljard. België vertegenwoordigde hierin een aandeel van 10,2%, waarmee het binnen de EU de 3 de Terwijl de Europese uitvoer (EU-28) naar het Verenigd Koninkrijk van 2015 tot 2016 met 0,7% afnam, ging de Belgische export er tijdens deze periode met 1,6% op vooruit. Hierdoor heeft ons land het voorbije jaar aandeel gewonnen in het Verenigd Koninkrijk. belangrijkste exporteur van goederen naar het Verenigd Koninkrijk was. Duitsland nam de 1 ste plaats in met 27,4%, terwijl Nederland de tweede plaats bekleedde met een aandeel De export van Duitsland naar het Verenigd Koninkrijk verminderde in 2016 met 3,2%, terwijl die van Nederland met 1,5% groeide. van 15,4%. TABEL 1: EVOLUTIE VAN DE EXPORT NAAR HET VERENIGD KONINKRIJK In miljoen Variatie (in %) Aandeel (in %) 1 Duitsland , ,1-3,2 27,4 2 Nederland , ,4 1,5 15,4 3 België , ,3 1,6 10,2 Totaal EU , ,2-0,7 100,0

5 P a g i n a 4 Wanneer we het aandeel van de Britse markt in de totale goederenexport van iedere EU-lidstaat bekijken, zien we dat 8,9% van de totale Belgische export van goederen in 2016 bestemd was voor het Verenigd Koninkrijk. Dit aandeel, dat in 2011 nog slechts 7,0% bedroeg, is in de jaren nadien stelselmatig gegroeid. Binnen de EU nam ons land in 2016 de vierde plaats in, na Ierland (12,7%), Cyprus (12,0%) en Nederland (9,4%). Het minst afhankelijk van de Britse economie waren Kroatië (1,4%), Slovenië (1,9%), Estland (2,4%) en Bulgarije (2,5%). GRAFIEK 2: AANDEEL VAN DE BRITSE MARKT IN DE TOTALE GOEDERENEXPORT VAN DE EU-LIDSTATEN (2016 IN %) Kroatië Slovenië Estland Bulgarije Oostenrijk Malta Luxemburg Hongarije Griekenland Litouwen Roemenië Finland Tsjechië Letland Italië Slovakije Zweden Denemarken Polen Frankrijk Portugal Duitsland Spanje België Nederland Cyprus Ierland

6 P a g i n a IMPORT De totale import van goederen vanwege de Europese Unie (EU-28) uit het Verenigd Koninkrijk bedroeg EUR 178,9 miljard in België vertegenwoordigde een aandeel van 9,0%, waarmee het binnen de EU de 5 de belangrijkste importeur van goederen uit het Verenigd Koninkrijk was. De eerste plaats werd ook aan invoerzijde ingenomen door Duitsland met 21,9%, gevolgd door Nederland (13,5%) en Frankrijk (12,2%). Terwijl de Europese invoer (EU-28) uit het Verenigd Koninkrijk tussen 2015 en 2016 met 2,6% daalde, ging de Belgische import er tijdens deze periode met 6,4% op achteruit. Dit heeft ertoe geleid dat het aandeel van ons land het voorbije jaar is afgenomen. De import van Duitsland en Frankrijk uit het Verenigd Koninkrijk verminderde in 2016 met respectievelijk 2,9% en 1,3%, terwijl die van Nederland met 2,2% steeg. TABEL 2: EVOLUTIE VAN DE IMPORT UIT HET VERENIGD KONINKRIJK In miljoen Variatie (in %) Aandeel (in %) 1 Duitsland , ,9-2,9 21,9 2 Nederland , ,1 2,2 13,5 3 Frankrijk , ,0-1,3 12,2 5 België , ,4-6,4 9,0 Totaal EU , ,2-2,6 100,0

7 P a g i n a 6 Wanneer we het aandeel van de Britse markt in de totale goederenimport van iedere EU-lidstaat bekijken, zien we dat 4,8% van de totale Belgische import van goederen in 2016 afkomstig was uit het Verenigd Koninkrijk. Dit aandeel, dat in 2011 nog 5,9% bedroeg, is in de jaren die hierop volgden geleidelijk afgenomen. Binnen de EU nam ons land in 2016 de zesde plaats in. Ierland was met een aandeel van 28,8% voor meer dan een kwart aangewezen op het Verenigd Koninkrijk, terwijl Malta en Cyprus de top drie vervolledigden met een aandeel van respectievelijk 5,9% en 5,5%. Kroatië (1,1%), Luxemburg (1,1%) en Slovenië (1,3%) importeerden relatief gezien het minst uit het Verenigd Koninkrijk. GRAFIEK 3: AANDEEL VAN DE BRITSE MARKT IN DE TOTALE GOEDERENIMPORT VAN DE EU-LIDSTATEN (2016 IN %) Kroatië Luxemburg Slovenië Oostenrijk Hongarije Slovakije Roemenië Bulgarije Letland Estland Litouwen Griekenland Tsjechië Polen Italië Portugal Finland Duitsland Denemarken Frankrijk Spanje België Zweden Nederland Cyprus Malta Ierland

8 P a g i n a 7 2 BELANG VAN HET VERENIGD KONINKRIJK EN HAAR BUURLANDEN IN DE BELGISCHE BUITENLANDSE HANDEL (2016) KLANT BELGISCHE EXPORT LEVERANCIER BELGISCHE IMPORT Ierland 26 ste klant EUR 2,0 miljard 6 de leverancier EUR 15,0 miljard Verenigd Koninkrijk 4 de klant EUR 32,0 miljard 5 de leverancier EUR 16,1 miljard Frankrijk 2 de klant EUR 55,4 miljard 3 de leverancier EUR 31,9 miljard INTERESSE VOOR HET VERENIGD KONINKRIJK Het Exporteursbestand van het Agentschap voor Buitenlandse Handel telt Belgische ondernemingen die interesse hebben om naar het Verenigd Koninkrijk te exporteren. Voor bijkomende informatie: Dienst ICT; ict@abh-ace.be

9 P a g i n a 8 3 BILATERALE HANDELSBETREKKINGEN 3.1 HANDELSVERKEER IN GOEDEREN In 2016 stond het Verenigd Koninkrijk 4 de op de lijst van de voornaamste klanten van België, na Nederland maar voor de Verenigde Staten. De uitvoer van België naar het Verenigd Koninkrijk bedroeg afgelopen jaar EUR 32,0 miljard tegenover EUR 31,5 miljard in 2015, d.i. een toename van 1,6%. In 2016 nam het Verenigd Koninkrijk zoals reeds eerder aangegeven 8,9% van de totale Belgische uitvoer voor zijn rekening. Het Verenigd Koninkrijk rangschikte zich in 2016 als 5 de leverancier van België. Hiermee plaatste het land zich achter de Verenigde Staten, maar voor Ierland. De Belgische invoer uit het Verenigd Koninkrijk daalde met 6,4%, van EUR 17,2 miljard in 2015 tot EUR 16,1 miljard afgelopen jaar. Het aandeel van het land in de totale Belgische invoer bedroeg aldus 4,8%. Hierna volgt de evolutie van de handelsbetrekkingen van België met het Verenigd Koninkrijk voor de periode TABEL 3: EVOLUTIE VAN DE HANDELSBETREKKINGEN TUSSEN BELGIË EN HET VERENIGD KONINKRIJK In miljoen Export , , , , ,3 Import , , , , ,4 Handelsbalans 5.940, , , , ,9 Export: variatie (in %) 3,2 8,3 11,2 6,7 1,6 Import: variatie (in %) -6,5-3,3-7,3 3,1-6,4 De Belgische handelsbalans met het Verenigd Koninkrijk, die traditioneel positief is voor ons land, vertoonde in 2012 een overschot van EUR 5,9 miljard. In 2013 en 2014 bleef de export van goederen verder in positieve richting evolueren, terwijl de import tijdens deze twee jaren afnam. Hierdoor groeide het surplus op de balans verder tot achtereenvolgens EUR 8,6 miljard en EUR 12,9 miljard. Aangezien de uitvoer ook in 2015 nog steeds beter presteerde dan de invoer, liep het surplus op tot EUR 14,3 miljard. In 2016 belandde de invoer in een negatieve spiraal, terwijl de uitvoer wel in positieve zin bleef evolueren. Hierdoor bereikte het surplus op de balans het voorbije jaar met EUR 15,9 miljard haar hoogste niveau van de periode onder beschouwing.

10 P a g i n a 9 GRAFIEK 4: VARIATIE VAN DE IN- EN UITVOER (IN WAARDE) 11,2% 8,3% 6,7% 3,2% 3,1% 1,6% -3,3% -6,5% -7,3% -6,4% Export Import De Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk boekte tijdens de periode elk jaar een groei. Mede door de gestegen uitvoer van transportmaterieel realiseerde de uitvoer in 2013 een groei van 3,2%. De hogere uitvoer van chemische producten heeft er in 2013 en 2014 vervolgens mee voor gezorgd dat het groeipercentage toenam tot achtereenvolgens 8,3% en 11,2%. Ook in 2015 (+6,7%) en 2016 (+1,6%) bleef de Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk verder toenemen, zij het tegen een percentage dat telkens lager lag dan het jaar voordien. De bovenstaande grafiek geeft aan dat de Belgische import van goederen uit het Verenigd Koninkrijk de laatste jaren onderhevig was aan sterke schommelingen. Door de verminderde invoer van minerale producten werd in 2012 een terugval van 6,5% opgetekend. Ook in 2013 en 2014 was er nog niet veel verbetering merkbaar, aangezien de invoer tijdens deze twee jaren verder daalde met achtereenvolgens 3,3% en 7,3%. Onder impuls van de minerale producten en het transportmaterieel knoopte de import in 2015 vervolgens aan met een groei van 3,1%, maar dit bleek echter van korte duur aangezien in 2016 opnieuw een terugval van 6,4% plaatsvond.

11 P a g i n a EXP ORT In 2016 bestond de Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk voor meer dan een kwart uit transportmaterieel. Met een totaal van EUR 9,5 miljard nam deze sectie, die voornamelijk bestond uit automobielen en andere motorvoertuigen hoofdzakelijk ontworpen voor personenvervoer en delen en toebehoren van motorvoertuigen, een aandeel van 29,8% in de uitvoer voor haar rekening. De chemische producten (belangrijkste subsecties: geneesmiddelen bestaande uit al dan niet vermengde producten voor therapeutisch of profylactisch gebruik en menselijke vaccins ) vertegenwoordigden met een totaal van EUR 6,2 miljard, een aandeel van 19,4% in de totale uitvoer van goederen naar het Verenigd Koninkrijk. De machines en toestellen (belangrijkste subsecties: bulldozers, egaliseermachines, schrapers, wegwalsen, en microfoons en luidsprekers ) vervolledigden de top drie met een aandeel van 7,8%, hetzij een bedrag van EUR 2,5 miljard. Andere rubrieken met een aandeel van meer dan 5,0% in de uitvoer waren: kunststoffen: EUR 2,2 miljard, hetzij een aandeel van 6,8% en voedingsproducten: EUR 2,0 miljard, hetzij een aandeel van 6,4%. GRAFIEK 5: BELGISCHE UITVOER NAAR HET VERENIGD KONINKRIJK GERANGSCHIKT VOLGENS DE VOORNAAMSTE PRODUCTGROEPEN ( IN WAARDE) 29,8% - Transportmaterieel 19,4% - Chemische producten 7,8% - Machines en toestellen 6,8% - Kunststoffen 6,4% - Voedingsproducten 4,5% - Minerale producten 4,4% - Onedele metalen 4,2% - Textiel 3,5% - Optische instrumenten 13,2% - Andere productgroepen

12 P a g i n a 11 Onderstaande grafiek geeft aan dat van de tien belangrijkste secties die van het transportmaterieel de sterkste groei realiseerde in De geëxporteerde waarde hiervan nam afgelopen jaar toe met 13,6%, van EUR 8,4 miljard tot EUR 9,5 miljard. Dat de waarde toenam terwijl de uitgevoerde hoeveelheid verminderde, geeft aan dat de eenheidsprijs voor dit type van product het voorbije jaar hoger lag dan voordien. Mede door de sterk toegenomen uitvoer van deze rubriek is ook de totale Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk in 2016 met 1,6% in waarde gestegen. Het textiel (+0,3%, hetzij +EUR 4,1 miljoen) en de rubriek schoenen, hoofddeksels, (+11,3%, hetzij +EUR 83,1 miljoen) waren de enige overige productgroepen uit de top tien waarvan de uitvoer in 2016 toenam. De hoeveelheidsdaling van deze laatste sectie was voornamelijk toe te wijzen aan de subsectie kunstbloemen, kunstloofwerk en kunstvruchten, maar deze had vrijwel geen impact op de evolutie van de waarde. De rubriek waarvan de uitvoer het sterkst afnam, was die van de minerale producten (-9,1%). Dat de waarde hiervan tussen 2015 en 2016 daalde van EUR 1.590,5 miljoen tot EUR 1.445,3 miljoen lag vooral aan de verminderde export van aardolie en olie uit bitumineuze mineralen. De overige productgroepen uit de top tien waarvan de export afnam, registreerden een achteruitgang die varieerde van 2,4% (chemische producten) tot 7,1% (optische instrumenten). GRAFIEK 6: VARIATIE VAN DE UITVOER GERANGSCHIKT VOLGENS DE VOORNAAMSTE PRODUCTGROEPEN BELGIË VERENIGD KONINKRIJK 2016/2015 (IN WAARDE EN HOEVEELHEID) 13,6% Transportmaterieel -2,4% -3,4% -4,9% -3,7% Chemische producten Machines en toestellen Kunststoffen Voedingsproducten -9,1% Minerale producten -3,3% Onedele metalen 0,3% Textiel -7,1% Optische instrumenten 11,3% Schoenen, hoofddeksels, Waarde Hoeveelheid

13 P a g i n a IMPORT In 2016 waren er vijf importsecties die elk een aandeel van meer dan 5,0% voor hun rekening namen. Samen vertegenwoordigden deze productgroepen 74,9% van de totale Belgische invoer van goederen uit het Verenigd Koninkrijk. Het ging meer bepaald om: transportmaterieel (belangrijkste subsectie: automobielen en andere motorvoertuigen hoofdzakelijk ontworpen voor personenvervoer ), dat 22,0% van de invoer voor zich nam, hetzij een bedrag van EUR 3,5 miljard; chemische producten (belangrijkste subsecties: geneesmiddelen bestaande uit al dan niet vermengde producten voor therapeutisch of profylactisch gebruik, acyclische koolwaterstoffen en schoonheidsmiddelen en producten voor de huidverzorging ), die met een totaal van EUR 2,8 miljard, een aandeel van 17,5% in de Belgische invoer uit het Verenigd Koninkrijk vertegenwoordigden; minerale producten (belangrijkste subsecties: aardolie en olie uit bitumineuze mineralen en aardgas en andere gasvormige koolwaterstoffen ), waarvan de import en het aandeel respectievelijk EUR 2,6 miljard en 16,4% bedroegen; machines en toestellen (belangrijkste subsecties: telefoontoestellen, elektronische geïntegreerde schakelingen en micro-assemblages en computers ), die zich met EUR 2,1 miljard een aandeel van 12,8% toe-eigenden en kunststoffen (belangrijkste sub-secties: siliconen in primaire vormen en nieuwe luchtbanden van rubber ), waarvan de invoer EUR 993,8 miljoen bedroeg en die goed waren voor een aandeel van 6,2%. GRAFIEK 7: BELGISCHE INVOER UIT HET VERENIGD KONINKRIJK GERANGSCHIKT VOLGENS DE VOORNAAMSTE PRODUCTGROEPEN ( IN WAARDE) 22,0% - Transportmaterieel 17,5% - Chemische producten 16,4% - Minerale producten 12,8% - Machines en toestellen 6,2% - Kunststoffen 4,6% - Optische instrumenten 4,5% - Edelstenen en edelmetalen 3,8% - Onedele metalen 2,4% - Voedingsproducten 9,8% - Andere productgroepen

14 Onderstaande grafiek geeft aan dat van de tien belangrijkste secties die van de dierlijke producten procentueel genomen de sterkste groei realiseerde in De geïmporteerde waarde hiervan nam afgelopen jaar toe met 21,4% (+EUR 53,9 miljoen) en dit onder impuls van de sub-secties levende paarden en boter en andere van melk afkomstige vetstoffen. Verder waren er afgelopen jaar nog drie andere rubrieken waarvan de invoer toenam, nl: optische instrumenten (+3,4%, hetzij +EUR 24,2 miljoen), onedele metalen (+5,6%, hetzij +EUR 32,9 miljoen) en voedingsproducten (+7,8%, hetzij +EUR 28,1 miljoen). De daling van de minerale producten met 27,9% (-EUR 1.018,9 miljoen) was voornamelijk te wijten aan de verminderde invoer van o.a. aardolie en olie uit bitumineuze mineralen en aardgas en andere gasvormige koolwaterstoffen. P a g i n a 13 De invoer van transportmaterieel, de belangrijkste importsectie, verminderde in 2016 met 1,5% (-EUR 52,2 miljoen) in waarde. Terwijl de waarde van de edelstenen en edelmetalen met 1,5% (-EUR 11,0 miljoen) afnam, ging de ingevoerde hoeveelheid er sterk op vooruit. Deze hoeveelheidswijziging was hoofdzakelijk toe te wijzen aan de subsectie resten en afval van edele metalen of van metalen geplateerd met edele metalen, maar deze had slechts een zeer beperkte impact op de evolutie van de waarde. De overige secties waarvan de invoer daalde, lieten een achteruitgang optekenen die varieerde van 1,7% (chemische producten) tot 8,1% (machines en toestellen). Mede door het feit dat de vijf belangrijkste rubrieken in 2016 elk een daling van de invoer registreerden, is ook de totale Belgische import van goederen uit het Verenigd Koninkrijk er afgelopen jaar met 6,4% op achteruit gegaan. GRAFIEK 8: VARIATIE VAN DE INVOER GERANGSCHIKT VOLGENS DE VOORNAAMSTE PRODUCTGROEPEN BELGIË VERENIGD KONINKRIJK 2016/2015 (IN WAARDE EN HOEVEELHEID) -1,5% -1,7% -27,9% -8,1% -5,9% Transportmaterieel Chemische producten Minerale producten Machines en toestellen Kunststoffen 3,4% Optische instrumenten -1,5% Edelstenen en edelmetalen 5,6% 7,8% 21,4% Onedele metalen Voedingsproducten Dierlijke producten Waarde Hoeveelheid

15 P a g i n a ALGEME NE EVOLUTIE V AN DE HANDE L IN G OE DEREN NA D E EERSTE NEGEN MAANDEN VAN 2017 EXPO RT De Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk bedroeg EUR 23,8 miljard na afloop van de eerste negen maanden van 2017, dit is een lichte achteruitgang van 0,3% (-EUR 71,2 miljoen) vergeleken met de overeenkomstige periode van Na de eerste negen maanden van 2017 behield het transportmaterieel met EUR 7,1 miljard en een aandeel van 29,6% nog steeds de eerste plaats. De waarde van deze productengroep was na de periode onder beschouwing echter met 3,2% (-EUR 233,1 miljoen) gedaald. Chemische producten namen de 2 de plaats in met een aandeel van 18,5%. Deze sectie was goed voor EUR 4,4 miljard, hetzij een daling van 4,2% (-EUR 194,7 miljoen) t.o.v. dezelfde periode een jaar eerder. Met een bedrag van EUR 1,8 miljard vervolledigden de machines en toestellen in 2017 de top drie. Ondanks een achteruitgang van de export met 1,9% (-EUR 34,3 miljoen) behaalde deze sectie na de eerste negen maanden een aandeel van 7,6%. Dat de daling van de uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk tot een minimum beperkt bleef, was voor een deel toe te schrijven aan de minerale producten. Door de stijging van de prijs voor olie op de internationale markt nam de waarde van deze rubriek in de export toe met 42,0% (+EUR 345,3 miljoen), van EUR 822,7 miljoen na de eerste negen maanden van 2016 tot EUR 1.168,0 miljoen na de overeenkomstige periode afgelopen jaar. IMPORT Volgens de beschikbare gegevens van 2017 bedroeg de Belgische import van goederen uit het Verenigd Koninkrijk na de eerste negen maanden EUR 13,2 miljard, hetzij een groei van 6,8% (+EUR 836,5 miljoen) in vergelijking met de equivalente periode een jaar eerder. Aan invoerzijde had de rubriek minerale producten na afloop van de eerste negen maanden van 2017 de eerste plaats overgenomen. Door de reeds aangehaalde stijging van de prijs voor olie op de internationale markt, nam de waarde van deze rubriek toe met 30,4% (+EUR 644,8 miljoen) tot EUR 2,8 miljard. Het transportmaterieel was 2 de met een aandeel van 20,5% en een waarde van EUR 2,7 miljard. Na de eerste negen maanden van 2017 lag de import van deze sectie 2,1% (+EUR 54,2 miljoen) hoger dan na dezelfde periode een jaar eerder. De rubriek chemische producten nam de derde plaats in met een aandeel van 17,5%. De import van deze productengroep nam met 7,1% (+EUR 153,2 miljoen) toe in waarde en bedroeg EUR 2,3 miljard.

16 P a g i n a GEVOLGEN VAN HET BREXIT-REFERENDUM SITUATIE SCHETS Op 23 juni 2016 werd in het Verenigd Koninkrijk een veelbesproken referendum gehouden over het al dan niet verlaten van de Europese Unie. Uiteindelijk bleek dat 51,9% van de Britten er voor koos om de EU te verlaten, terwijl 48,1% een verlengd verblijf binnen de Unie prefereerde. Op 29 maart 2017 werd overeenkomstig artikel 50 van het Verdrag van Lissabon een officiële aanvraag ingediend om de EU te verlaten. Hiermee werd een twee jaar durende overgangsperiode op gang geschoten die dient om de uittreding te onderhandelen. Hieronder belichten we de potentiële consequenties van de Brexit voor de Belgische buitenlandse handel en meer bepaald welke sectoren hier mogelijk het hardst onder te lijden zullen hebben IMPACT OP DE WI SSELKO ERS VAN DE GBP T.O.V. DE EUR De waarde van de Britse pond heeft naar aanleiding van de Brexit het afgelopen jaar een sterke daling gekend. Naarmate het Brexit-referendum steeds dichterbij kwam, versterkte ook het geloof dat het Verenigd Koninkrijk in de Europese Unie zou blijven. Dit zorgde ervoor dat op 23 juni 2016, de dag van het referendum, 1GBP nog goed was voor een waarde van 1,3056 Euro. Toen duidelijk werd dat meer dan de helft van de kiezers er toch voor had gekozen om de EU te verlaten, nam ook de waarde van de Britse Pond een fikse duik. Dat 1 GBP op 20 juni 2017 nog slechts 1,1426 Euro waard was, heeft tot gevolg dat het voor Britse handelaars relatief goedkoper wordt om hun goederen te exporteren, terwijl het voor Belgische ondernemingen dan weer duurder wordt om hun goederen in het Verenigd Koninkrijk aan de man te brengen. Op korte termijn kan de daling van de Britse pond ook het lokale toerisme gunstig beïnvloeden. Een verblijf in het Verenigd Koninkrijk zou zo ruim 10 procent goedkoper kunnen worden dan voor het referendum.

17 P a g i n a 16 GRAFIEK 9: EVOLUTIE VAN DE GBP T.O.V. DE EUR Bron: Europese Centrale Bank IMPACT VAN DE BREXIT OP DE BE LGI SCHE EXP OR T Zoals hiervoor reeds werd aangegeven, bestond de Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk in 2016 voor meer dan een kwart uit transportmaterieel. Toch is deze sector lang niet de enige die de gevolgen zal ondervinden van de Brexit. Grafiek 10 hieronder geeft immers aan welke Belgische sectoren het grootste deel van hun productie naar het Verenigd Koninkrijk verschepen. Voor een aantal van deze producten vertegenwoordigt de Britse afzetmarkt 20 procent of meer van hun totale export. Dit zijn dan ook de sectoren die als eerste de impact zullen ondervinden van de Brexit. Voor een aantal van deze sectoren geven we hieronder meer details over het relatieve belang van de Britse markt.

18 P a g i n a 17 GRAFIEK 10: TOP 20 SECTOREN VOLGENS BELANG VAN HET VERENIGD KONINKRIJK IN DE BELGISCHE EXPORT (2016 IN %) 54 - Synthetische of kunstmatige 45 - Kurk 30 - Farmaceutische producten 22 - Dranken, alcohol en azijn 06 - Bloemen en planten 82 - gereedschap 69 - Keramische producten 19 - Bereidingen van graan; gebak 64 - Schoeisel 74 - Koper 20 - Bereidingen van groenten, vruchten 96 - Diverse toepassingen 51 - Wol, fijn haar en grof haar 05 - Andere producten van dierlijke 92 - Muziekinstrumenten 93 - Wapens en munitie 87 - Voertuigen voor vervoer over land 88 - Luchtvaart en ruimtevaart 57 - Tapijten 58 - Speciale weefsels, getufte Speciale weefsels; getufte textielstoffen; kant; tapisserieën In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 64,1 63,1 69,6 69,4 67,4 Totale Belgische export 203,8 208,3 218,3 229,9 221,1 Aandeel Britse markt 31,5% 30,3% 31,9% 30,2% 30,5% De afgelopen vijf jaar was telkens iets minder dan een derde van de totale Belgische uitvoer van deze groep van producten bestemd voor de Britse markt. In 2016 ging het meer specifiek om een bedrag van EUR 67,4 miljoen op een totaal van EUR 221,1 miljoen. Dit maakte dat het Verenigd Koninkrijk in 2016 de belangrijkste afzetmarkt was, voor Duitsland en Polen. De uitvoer van deze groep van producten heeft vooral betrekking op fluweel.

19 57 - Tapijten P a g i n a 18 In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 325,2 317,0 367,9 426,6 413,1 Totale Belgische export 1.437, , , , ,3 Aandeel Britse markt 22,6% 23,3% 25,6% 27,6% 26,6% België voerde in 2016 wereldwijd voor iets minder dan EUR 1,6 miljard aan tapijten uit, waarvan EUR 413,1 miljoen bestemd was voor het Verenigd Koninkrijk. Bovenstaande tabel geeft aan dat dit land tot in 2015 steeds belangrijker werd als afzetmarkt, waarna het Britse marktaandeel in 2016 lichtjes daalde tot 26,6%. Het voorbije jaar was het Verenigd Koninrijk de belangrijkste bestemming voor dit type van producten, voor Duitsland en Nederland Lucht- en ruimtevaart In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 96,0 126,8 202,2 222,3 261,6 Totale Belgische export 746,6 987, , , ,4 Aandeel Britse markt 12,9% 12,8% 18,3% 21,0% 24,6% De Belgische uitvoer van deze groep van producten naar het Verenigd Koninkrijk, die voornamelijk uit delen van vliegtuigen of van hefschroefvliegtuigen bestaat, is de afgelopen vijf jaar gestegen van EUR 96,0 miljoen in 2012 tot EUR 261,6 miljoen in Ook het aandeel dat vanuit België naar deze markt geëxporteerd wordt, is tijdens dit interval toegenomen van 12,9% tot 24,6%. Het resultaat hiervan is dat het Verenigd Koninkrijk het voorbije jaar de belangrijkste exportbestemming was, voor Duitsland en Frankrijk Voertuigen voor vervoer over land In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 5.797, , , , ,6 Totale Belgische export , , , , ,6 Aandeel Britse markt 17,7% 18,5% 19,2% 21,9% 22,7% In absolute cijfers blijft deze groep van producten de Belgische uitvoer van goederen naar het Verenigd Koninkrijk domineren. In 2016 was meer dan een vijfde van de totale uitvoer van deze rubriek, die traditioneel overwegend uit personenwagens bestaat, bestemd voor de Britse markt, dit is 5% meer dan vijf jaar eerder. Dit maakte van het Verenigd Koninkrijk in 2016 de belangrijkste bestemming voor dit type van producten, voor Duitsland en Frankrijk.

20 93 - Wapens en munitie P a g i n a 19 In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 19,8 21,0 13,2 13,4 13,9 Totale Belgische export 367,0 430,4 387,6 381,8 69,1 Aandeel Britse markt 5,4% 4,9% 3,4% 3,5% 20,1% De Belgische export van wapens en munitie naar het Verenigd Koninkrijk draait hoofdzakelijk om jachtwapens. In 2016 vertegenwoordigde deze groep van producten een bedrag van EUR 13,9 miljoen, hetzij slechts EUR 0,5 miljoen meer dan een jaar eerder. Toch is het aandeel van het Verenigd Koninkrijk in de totale Belgische uitvoer van wapens en munitie toegenomen van 3,5% in 2015 tot EUR 20,1% in Dit kwam doordat de wereldwijde Belgische uitvoer hiervan volgens de officiële cijfers verminderde van EUR 381,8 miljoen tot EUR 69,1 miljoen Muziekinstrumenten In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 6,0 4,5 4,6 5,0 12,0 Totale Belgische export 44,5 29,9 38,3 48,6 63,1 Aandeel Britse markt 13,5% 15,1% 12,0% 10,4% 19,0% Deze groep van producten, die voornamelijk uit instrumenten met klavier bestond, vertegenwoordigde in 2016 een waarde van EUR 12,0 miljoen in de Belgische uitvoer van goederen naar het Verenigd Koninkrijk en dit op een totaal van EUR 63,1 miljoen. De uitvoer hiervan is het voorbije jaar meer dan verdubbeld t.o.v en ook het aandeel van het Verenigd Koninkrijk in de wereldwijde Belgische uitvoer van muziekinstrumenten is gestegen van 10,4% tot 19,0%. Hiermee was het land de derde belangrijkste exportbestemming voor dit type van producten, na Frankrijk en Nederland, maar voor Italië Andere producten van dierlijke oorsprong In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 18,5 20,8 21,1 24,0 21,8 Totale Belgische export 110,0 111,0 105,2 118,1 116,0 Aandeel Britse markt 16,8% 18,8% 20,1% 20,4% 18,8% De export van dit type producten naar het Verenigd Koninkrijk, die voornamelijk uit osseïne en met zuur behandelde beenderen bestond, steeg tussen 2012 en 2015 van EUR 18,5 miljoen tot EUR 24,0 miljoen, waarna de uitvoer in 2016 verminderde tot EUR 21,8 miljoen. Het aandeel van de Britse markt, dat 16,8% bedroeg in 2012, is toegenomen tot 20,4% in 2015, alvorens af te nemen tot 18,8% in Het Verenigd Koninkrijk was voor België afgelopen jaar de tweede belangrijkste afzetmarkt, na Duitsland maar voor Nederland.

21 51 - Wol, fijn haar en grof haar P a g i n a 20 In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 22,7 20,5 19,6 20,9 20,0 Totale Belgische export 109,4 104,4 108,6 114,9 107,3 Aandeel Britse markt 20,7% 19,6% 18,0% 18,2% 18,7% Deze groep van producten, die voornamelijk uit kaardgaren bestond, vertegenwoordigde in 2016 een waarde van EUR 20,0 miljoen in de Belgische uitvoer van goederen naar het Verenigd Koninkrijk en dit op een totaal van EUR 107,3 miljoen. De afgelopen vijf jaar was telkens ongeveer een vijfde van de Belgische export hiervan bestemd voor de Britse markt. Dit maakte dat het Verenigd Koninkrijk het voorbije jaar de belangrijkste bestemming was voor dit type van producten, voor Duitsland en China Diverse toepassingen In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 159,9 207,4 211,4 195,4 206,0 Totale Belgische export 966, , , , ,7 Aandeel Britse markt 16,5% 19,9% 19,8% 18,1% 18,6% De export van deze rubriek naar het Verenigd Koninkrijk, die in 2012 een waarde van EUR 159,9 miljoen vertegenwoordigde, steeg tot EUR 207,4 miljoen een jaar later, alvorens lichtjes te dalen tot achtereenvolgens EUR 211,4 miljoen in 2014 en EUR 195,4 miljoen in In 2016 nam de uitvoer opnieuw lichtjes toe tot EUR 206,0 miljoen. Het aandeel dat bestemd was voor de Britse markt lag de afgelopen jaren telkens net iets onder de 20%. Het Verenigd Koninkrijk was in 2016 de tweede voornaamste bestemming voor dit type van goederen, na Frankrijk maar voor Nederland. Deze groep van producten bestond voornamelijk uit (inleg)luiers Bereidingen van groenten, vruchten en andere plantendelen In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 444,2 482,1 532,1 534,5 579,7 Totale Belgische export 2.896, , , , ,4 Aandeel Britse markt 15,3% 16,3% 17,8% 17,0% 16,9% Wereldwijd voerde België in 2016 voor ongeveer EUR 3,4 miljard aan bereidingen van groenten en vruchten uit. Hiervan was EUR 579,7 miljoen bestemd voor de Britse markt, hetzij een aandeel van 16,9% t.o.v. 17,0% een jaar eerder. Dit maakte dat het Verenigd Koninkrijk het voorbije jaar de tweede belangrijkste afzetmarkt was, na Frankrijk maar voor Nederland. Deze rubriek bestaat traditioneel voor een groot deel uit aardappelen en fruitsappen.

22 P a g i n a HANDELSVERKEER IN DIENSTE N In 2016 voerde België voor EUR 8,4 miljard aan diensten uit naar het Verenigd Koninkrijk, hetzij 8,4% van de totale Belgische uitvoer van diensten. Hiermee was het land de 5 de belangrijkste klant van België na Duitsland maar voor Zwitserland. De uitvoer van Belgische diensten naar het Verenigd Koninkrijk daalde in 2016 met 5,7% in vergelijking met een jaar eerder. De Belgische import van diensten uit het Verenigd Koninkrijk was in 2016 goed voor een bedrag van EUR 8,5 miljard, een achteruitgang van 6,1% in vergelijking met Met een aandeel van 8,7% was het land in 2016 de 4 de belangrijkste leverancier van diensten aan België voor de Verenigde Staten, maar na Duitsland. Hierna volgt de evolutie van de handelsbetrekkingen van België met het Verenigd Koninkrijk voor de periode 2014 tot TABEL 4: EVOLUTIE VAN DE BELGISCHE HANDEL IN DIENSTEN MET HET VERENIGD KONINKRIJK In miljoen Export 8.129, , ,8 Import 7.342, , ,6 Handelsbalans 787,1-74,5-36,8 Export: variatie (in %) 14,5 10,0-5,7 Import: variatie (in %) 14,0 22,9-6,1 Doordat de invoer van diensten uit het Verenigd Koninkrijk in 2015 en 2016 de uitvoer naar dit land overtrof, helde de dienstenbalans de afgelopen twee jaar over in het nadeel van België. sterkere mate op vooruit ging dan de uitvoer. Vervolgens daalde de import in 2016 echter ook met een groter bedrag dan de export, waardoor het deficit het voorbije jaar werd beperkt tot EUR 36,8 miljoen. Het surplus op de dienstenbalans, dat EUR 787,1 miljoen bedroeg in 2014, veranderde een jaar later in een tekort van EUR 74,5 miljoen doordat de invoer er in De negatieve dienstenbalans van de voorbije twee jaar staat in contrast met de handelsbalans voor goederen, die traditioneel in het voordeel van ons land is.

23 P a g i n a EXP ORT De sectie andere commerciële diensten, die o.a. bestaat uit transitohandel, operationele leasingdiensten, juridisch, accountancy- en managementadvies en public relations, audit-, boekhoudkundige en belastingadviesdiensten en reclamewezen, marktonderzoek en opinieonderzoek, leverde met een aandeel van 40,1% en een bedrag van EUR 3,4 miljard veruit de grootste bijdrage in de Belgische uitvoer van diensten naar het Verenigd Koninkrijk. Het vervoer nam de 2 de plaats in met een aandeel van 19,5% en de communicatie vervolledigde de top drie met een aandeel van 13,5%. Wat de vijf belangrijkste secties betreft, stond de sterkste procentuele groei in 2016 op naam van de communicatie (+5,0%). De uitvoer hiervan steeg met EUR 53,9 miljoen tot EUR 1.137,2 miljoen. De andere commerciële diensten, die de eerste plaats innamen, registreerden een toename van 3,3% (+EUR 109,4 miljoen). De positieve evolutie van de voorgaande secties en de andere diensten (+2,9%, hetzij +EUR 29,1 miljoen) bleek onvoldoende om de achteruitgang van het vervoer (-2,6%, hetzij -EUR 44,7 miljoen), de financiële diensten (-46,7%, hetzij -EUR 593,3 miljoen) en het reisverkeer (-10,5%, hetzij -EUR 65,7 miljoen) te compenseren. Hierdoor is de totale Belgische uitvoer van diensten naar het Verenigd Koninkrijk met 5,7% afgenomen in TABEL 5: BELGISCHE EXPORT NAAR HET VERENIGD KONINKRIJK VOLGENS DE VOORNAAMSTE DIENSTENSECTIES In miljoen /2015 Var. (in %) 2016 Aandeel (in %) Andere commerciële diensten 3.275, ,3 3,3 40,1 Vervoer 1.691, ,4-2,6 19,5 Communicatie 1.083, ,2 5,0 13,5 Financiële diensten 1.269,8 676,5-46,7 8,0 Reisverkeer 628,1 562,4-10,5 6,7 Andere diensten 997, ,0 2,9 12,2 Totaal 8.946, ,8-5,7 100,0

24 P a g i n a IMPORT De andere commerciële diensten leverden met een aandeel van 53,2% en een bedrag van EUR 4,5 miljard ook de grootste bijdrage in de Belgische invoer van diensten uit het Verenigd Koninkrijk. Het vervoer, dat onder meer bestaat uit het zeevervoer, het luchtvervoer, het spoorvervoer, het vervoer over de weg en het vervoer over de binnenwateren en de communicatie namen de 2 de en 3 de plaats in met een aandeel van respectievelijk 14,3% en 12,6%. Ook aan invoerzijde werd in 2016 de belangrijkste procentuele toename geregistreerd door de communicatie. De import van deze rubriek nam toe van EUR 957,6 miljoen in 2015 tot EUR 1.063,7 miljoen in 2016, hetzij een groei van 11,1%. Het reisverkeer (+9,3%, hetzij +EUR 41,5 miljoen) was de enige overige sectie uit de top vijf waarvan de invoer steeg. De groei van de hiervoor vermelde rubrieken bleek kleiner dan de daling van de andere commerciële diensten (-7,0%, hetzij -EUR 339,3 miljoen), het vervoer (-12,4%, hetzij -EUR 170,5 miljoen), de financiële diensten (-25,8%, hetzij -EUR 139,2 miljoen) en de andere diensten (-5,6%, hetzij -EUR 47,6 miljoen). Hierdoor is ook de totale Belgische invoer van diensten uit het Verenigd Koninkrijk met 6,1% afgenomen in TABEL 6: BELGISCHE IMPORT UIT HET VERENIGD KONINKRIJK VOLGENS DE VOORNAAMSTE DIENSTENSECTIES In miljoen /2015 Var. (in %) 2016 Aandeel (in %) Andere commerciële diensten 4.844, ,3-7,0 53,2 Vervoer 1.378, ,6-12,4 14,3 Communicatie 957, ,7 11,1 12,6 Reisverkeer 445,9 487,4 9,3 5,8 Financiële diensten 539,2 400,0-25,8 4,7 Andere diensten 855,2 807,6-5,6 9,5 Totaal 9.020, ,6-6,1 100,0

25 P a g i n a ALGEMENE EVOLUTIE V AN DE HA NDEL IN DIE NSTE N NA D E EE RSTE NEGEN MAANDEN VAN 2017 EXPO RT De Belgische export van diensten naar het Verenigd Koninkrijk bedroeg EUR 6,8 miljard na afloop van de eerste negen maanden van 2017, dit is een groei van 4,9% (+EUR 317,1 miljoen) vergeleken met Het vervoer nam de 2 de plaats in met een aandeel van 18,2%. De waarde van deze sectie was na de eerste negen maanden van 2017 met 1,0% (-EUR 12,8 miljoen) verminderd tot EUR 1.231,9 miljoen. Na de eerste negen maanden van 2017 was de uitvoer van de sectie andere commerciële diensten met 2,6% (-EUR 62,0 miljoen) gedaald. De leveringen van deze groep van diensten vertegenwoordigden een aandeel van 34,8%, hetzij EUR 2,4 miljard. Dat de uitvoer van diensten naar het Verenigd Koninkrijk na de eerste negen maanden van 2017 toch hoger lag dan na dezelfde periode een jaar eerder, was voor een groot deel te danken aan de financiële diensten. De uitvoer van deze sectie ging er namelijk met 26,2% (+EUR 200,1 miljoen) op vooruit en behaalde een aandeel van 14,2%, hetzij 963,3 miljoen. IMPORT Volgens de beschikbare gegevens van 2017 (eerste negen maanden), bedroeg de Belgische import van diensten uit het Verenigd Koninkrijk EUR 6,2 miljard t.o.v. EUR 6,1 miljard in 2016, hetzij een toename van 1,7% (+EUR 102,7 miljoen). Het vervoer rangschikte zich 2 de met een aandeel van 15,7% en een waarde van EUR 977,7 miljoen. De invoer van deze sectie lag na de eerste negen maanden van afgelopen jaar 8,2% (+EUR 74,4 miljoen) hoger dan na dezelfde periode van De sectie andere commerciële diensten behield na de eerste negen maanden autoritair de eerste plaats met een aandeel van 51,6% en een bedrag van EUR 3,2 miljard (+0,1%, hetzij +EUR 4,3 miljoen). Communicatie nam de derde plaats in met 11,1%. De import van deze dienstengroep verminderde echter met 11,6% (-EUR 90,6 miljoen) tot EUR 689,2 miljo

26 P a g i n a 25 4 ENKELE ECONOMISCHE INDICATOREN - VERENIGD KONINKRIJK Economische structuur ( schattingen): BBP 2.629,0 miljard USD Groeipercentage van het BBP 1,8% Inflatie 0,7% Uitvoer van goederen (FOB) Invoer van goederen (FOB) Handelsbalans Bevolking 407,3 miljard USD 588,4 miljard USD -181,1 miljard USD 64,8 miljoen Werkloosheidsgraad 4,9% Voornaamste klanten (2016): in % van het totaal Verenigde Staten 14,8 Duitsland 10,7 Frankrijk 6,4 Nederland 6,2 Voornaamste leveranciers (2016): in % van het totaal Duitsland 13,6 Verenigde Staten 9,3 China 9,2 Nederland 7,4 Voornaamste uitgevoerde producten Fabrikaten Brandstoffen Chemicaliën Voornaamste ingevoerde producten Fabrikaten Machines Brandstoffen Bron: CIA World Factbook

27 P a g i n a 26 5 METHODOLOGISCHE OPMERKINGEN 5.1 CONCEPT Twee concepten kunnen gebruikt worden voor het bepalen van de statistieken betreffende de buitenlandse handel van goederen: het communautair concept of het nationaal concept. Het Agentschap voor Buitenlandse Handel maakt gebruik van de gegevens volgens het communautair concept, aangezien deze ook door Eurostat aangewend worden. De statistieken die hier geleverd worden, zijn vergelijkbaar met de gegevens van de andere Europese landen alsook diegene die gebruikt worden in de publicaties van de Europese Unie. De definitie van beide concepten wordt hieronder gegeven: HET COMMUNAUTAIR CONCEPT Een set van gegevens wordt berekend volgens de door de Europese Commissie vastgelegde regels. Deze cijfers over de in- en uitvoer van goederen - ook genaamd «cijfers volgens communautair concept» of «cijfers volgens EU concept» - omvatten, grosso modo, de goederen die de landsgrenzen overschrijden, met uitzondering van goederen in transit en enkele eerder onbeduidende tijdelijke goederenbewegingen. Het voordeel van deze statistieken «volgens communautair concept» is dat ze vergelijkbaar zijn met de cijfers van de andere lidstaten van de Europese Unie. HET NATIONAAL CONCEPT Een tweede set van gegevens wordt berekend volgens regels die nationaal in België werden vastgelegd door de Nationale Bank van België (NBB), de instantie die in België bevoegd is voor de berekening van onder andere de inen uitvoer statistieken voor rekening van het INR. Die set van cijfers over de in- en uitvoer - ook genaamd «cijfers volgens nationaal concept» - is een afgeleide van de eerste set en omvat enkel de in- en uitvoerbewegingen waarbij ingezetenen betrokken zijn. Deze tweede set van cijfers is noodzakelijk voor een correcte integratie van de cijfers over de buitenlandse handel in de cijfers van de betalingsbalans en de nationale rekeningen, omdat ze een beeld geven van de goederenhandel van Belgische ingezetenen met het buitenland. De cijfers volgens «communautair concept» omvatten immers een aanzienlijke hoeveelheid handel waarbij geen Belgische ingezetenen betrokken zijn.

28 P a g i n a INDEX VAN DE EENHEIDSPRIJS IN DE IN- EN UITVOER De onderstaande tabel geeft een overzicht van de evolutie van de index van de eenheidsprijs van goederen in de import en de export voor België (met de wereld). Dankzij deze index kan de algemene evolutie van de prijs van goederen worden geanalyseerd. Dit laat dan op zijn beurt weer toe om de globale evolutie van de Belgische import en export in perspectief te zien door te bepalen welk gedeelte het gevolg is van de evolutie in de prijs (en dus ook welk gedeelte het gevolg is van de evolutie in hoeveelheden). De tabel moet als volgt geïnterpreteerd worden: als een product een exportwaarde had van EUR 100 in 2010, dan heeft dit product gemiddeld een exportwaarde van EUR 103,2 in Hetzelfde principe geldt ook voor de import. Als een product een importwaarde heeft van EUR 100 in 2010, heeft ditzelfde product een importwaarde van EUR 103,5 in TABEL 7: INDEX VAN DE EENHEIDSWAARDE VAN DE TOTALE EXPORT EN IMPORT VAN BELGIË (2010=100) Export Import ,1 81, ,1 80, ,3 82, ,9 88, ,3 92, ,6 93, ,4 100, ,8 92, ,0 100, ,8 109, ,4 112, ,8 111, ,5 109, ,8 107, ,2 103,5

29 P a g i n a 28 6 BRONNEN WERELDBANK NATIONALE BANK VAN BELGIË CREDENDO GROUP CIA WORLD FACTBOOK DIRECTORATE-GENERAL COMMERCE, EUROPEAN COMMISSION EUROSTAT, EUROPESE COMMISSIE WERELDHANDELSORGANISATIE 7 CONTACTEN STUDIES EN STATISTIEKEN CHRISTELLE CHARLIER DIRECTEUR CHRISTELLE.CHARLIER@ABH-ACE.BE DENNIS GIJSBRECHTS INTERNATIONAL TRADE ANALYST DENNIS.GIJSBRECHTS@ABH-ACE.BE CÉDRIC CLUDTS INTERNATIONAL TRADE ANALYST CEDRIC.CLUDTS@ABH-ACE.BE

30 Hoewel alles in het werk werd gesteld om nauwkeurige en actuele informatie te geven, kan het Agentschap voor Buitenlandse Handel niet verantwoordelijk worden gesteld voor fouten, weglatingen en leugenachtige verklaringen. Het kan evenmin verantwoordelijk worden gehouden voor het gebruik of de interpretatie van de informatie in deze nota. Deze nota heeft niet de bedoeling advies te verstrekken. Overname gegevens is toegelaten mits bronvermelding. Datum van publicatie : Januari 2018 Agentschap voor Buitenlandse Handel Montoyerstraat Brussel België Verantwoordelijke uitgever : Fabienne L Hoost Tekstschrijver : Dennis Gijsbrechts Gedrukt op papier met & label.