VERENIGD KONINKRIJK. Impact van de Brexit op de handel tussen België en het

Transcriptie

1 Impact van de Brexit op de handel tussen België en het VERENIGD KONINKRIJK Deze statistische nota is ook beschikbaar op de website van het Agentschap voor Buitenlandse Handel :

2 P a g i n a 1 INHOUDSTAFEL 1 Het Verenigd Koninkrijk als handelspartner Belangrijkste Britse importpartners Belang van België en de andere EU-landen in de handel met het Verenigd Koninkrijk Export Import Belang van het Verenigd Koninkrijk en haar buurlanden in de Belgische buitenlandse handel (2017) Bilaterale handelsbetrekkingen Handelsverkeer in goederen Export Import Gevolgen van het Brexit-referendum Situatieschets Impact op de wisselkoers van de GBP t.o.v. de EUR Impact van de Brexit op de Belgische export Handelsverkeer in diensten Export Import Enkele economische indicatoren - Verenigd Koninkrijk METHODOLOG I SCHE OPM ERKI NGE N CONCEPT Index van de eenheidsprijs in de in- en uitvoer Bronnen Contacten... 26

3 P a g i n a 2 1 HET VERENIGD KONINKRIJK ALS HANDELSPARTNER In het eerste deel van deze publicatie wordt door middel van tabellen en grafieken het belang van de Britse economie weergegeven voor de andere landen in de wereld. Zo bekijken we onder meer welke landen de belangrijkste leveranciers van goederen aan het Verenigd Koninkrijk zijn en wat het relatieve belang van dit land is in de handel van de overige leden van de EU. 1.1 BELANGRIJKSTE BRITSE IMPORTPARTNERS Elk van de 15 belangrijkste leveranciers van goederen aan het Verenigd Koninkrijk vertegenwoordigde in 2017 een aandeel van meer dan 1% in de Britse import. Samen waren de 15 hieronder opgesomde landen zelfs goed voor drie kwart (74,2%) van de totale invoer van het Verenigd Koninkrijk. De eerste plaats werd ingenomen door Duitsland met 13,7%, terwijl de Verenigde Staten en China een aandeel van respectievelijk 9,5% en 9,2% voor zich namen. De enige overige niet-europese landen in de top 15 van belangrijkste Britse importpartners waren Canada (11 de plaats) en Japan (14 de plaats), met een aandeel van respectievelijk 2,3% en 2,0%. België was het voorbije jaar wereldwijd de 6 de belangrijkste leverancier van goederen aan het Verenigd Koninkrijk met een aandeel van 5,0%. Ook tijdens de periode bekleedde ons land reeds dezelfde plaats in de Britse import, terwijl het tijdens de twee jaren voordien nog de 7 de plek innam. FIGUUR 1: BELANGRIJKSTE BRITSE IMPORTPARTNERS OP BASIS VAN HET AANDEEL IN DE BRITSE IMPORT (2017 IN %) 16,0% 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0%

4 P a g i n a BELANG VAN BELGIË EN DE ANDERE EU-LANDEN IN DE HANDEL MET HET VERENIGD KONINKRIJK EXP ORT De totale export van goederen vanuit de Europese Unie (EU-28) naar het Verenigd Koninkrijk was in 2017 goed voor een bedrag van EUR 320,4 miljard. België vertegenwoordigde hierin een aandeel van 10,0%, waarmee het binnen de EU de 3 de belangrijkste exporteur van goederen naar 1,6% (+EUR 5,0 miljard) toenam, ging de Belgische export (+0,4%, hetzij +EUR 116,9 miljoen) er tijdens deze periode procentueel gezien iets minder sterk op vooruit. Hierdoor heeft ons land het voorbije jaar lichtjes aandeel verloren in de totale EU-export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk. het Verenigd Koninkrijk was. Duitsland nam de 1 ste plaats in met 26,3%, terwijl Nederland de tweede plaats bezette met een aandeel van 15,8%. De Duitse export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk verminderde in 2017 met 1,7% (-EUR 1.501,8 miljoen), terwijl die van Nederland met 3,6% (+EUR 1.772,7 miljoen) Terwijl de Europese uitvoer (EU-28) naar het groeide. Verenigd Koninkrijk tussen 2016 en 2017 met TABEL 1: EVOLUTIE VAN DE EXPORT NAAR HET VERENIGD KONINKRIJK In miljoen Variatie (in %) Aandeel (in %) 1 Duitsland , ,6-1,7 26,3 2 Nederland , ,4 3,6 15,8 3 België , ,7 0,4 10,0 Totaal EU , ,7 1,6 100,0

5 P a g i n a 4 Wanneer we het aandeel van de Britse markt in de totale goederenexport van iedere EU-lidstaat bekijken, zien we dat 8,4% van de totale Belgische export van goederen in 2017 bestemd was voor het Verenigd Koninkrijk. Dit aandeel, dat in 2011 nog slechts 7,0% bedroeg, is in de daaropvolgende jaren stelselmatig gegroeid tot uiteindelijk 8,9% in 2016, waarna het in 2017 vervolgens lichtjes terugviel. Binnen de EU nam ons land in 2017 de derde plaats in, na Ierland (13,4%) en Nederland (8,8%). Het minst afhankelijk van de Britse economie waren Kroatië (1,5%), Slovenië (1,7%), Estland (2,2%) en Bulgarije (2,4%). FIGUUR 2: AANDEEL VAN DE BRITSE MARKT IN DE TOTALE GOEDERENEXPORT VAN DE EU-LIDSTATEN (2017 IN %) Kroatië Slovenië Estland Bulgarije Oostenrijk Malta Hongarije Litouwen Griekenland Luxemburg Roemenië Finland Letland Tsjechië Italië Cyprus Slovakije Zweden Polen Duitsland Portugal Frankrijk Spanje Denemarken België Nederland Ierland

6 P a g i n a IMPORT De totale import van goederen vanwege de Europese Unie (EU-28) uit het Verenigd Koninkrijk bedroeg EUR 196,7 miljard in België vertegenwoordigde een aandeel van 8,8%, waarmee het binnen de EU de 5 de belangrijkste importeur van goederen uit het Verenigd Koninkrijk was. De eerste plaats werd ook aan invoerzijde ingenomen door Duitsland met 20,9%, gevolgd door Frankrijk (14,9%) en Nederland (13,2%). van ons land binnen de totale EU-import van goederen uit het Verenigd Koninkrijk het voorbije jaar is afgenomen. De Duitse import van goederen uit het Verenigd Koninkrijk groeide in 2017 met 5,0% (+EUR 1.944,0 miljoen), terwijl die van Frankrijk en Nederland met respectievelijk 33,9% (+EUR 7,4 miljard) en 7,6% (+EUR 1.835,3 miljoen) toenam. Terwijl de Europese invoer (EU-28) uit het Verenigd Koninkrijk tussen 2016 en 2017 met 9,5% (+EUR 17,1 miljard) steeg, ging de Belgische import er tijdens deze periode slechts met 6,6% (+EUR 1.074,4 miljoen) op vooruit. Dit heeft ertoe geleid dat het aandeel Het feit dat de Franse import van goederen uit het Verenigd Koninkrijk met een derde steeg, is in grote mate het gevolg van de hogere invoer van turbinestraalmotoren met een stuwkracht van meer dan 25 kn. TABEL 2: EVOLUTIE VAN DE IMPORT UIT HET VERENIGD KONINKRIJK In miljoen Variatie (in %) Aandeel (in %) 1 Duitsland , ,0 5,0 20,9 2 Frankrijk , ,7 33,9 14,9 3 Nederland , ,6 7,6 13,2 5 België , ,2 6,6 8,8 Totaal EU , ,3 9,5 100,0

7 P a g i n a 6 Wanneer we het aandeel van de Britse markt in de totale goederenimport van iedere EU-lidstaat bekijken, zien we dat 4,8% van de totale Belgische import van goederen in 2017 afkomstig was uit het Verenigd Koninkrijk. Dit aandeel, dat in 2011 nog 5,9% bedroeg, is in de jaren die hierop volgden geleidelijk afgenomen. Binnen de EU nam ons land in 2017 de zevende plaats in. Ierland was met een aandeel van 28,5% voor meer dan een kwart aangewezen op het Verenigd Koninkrijk, terwijl Malta en Frankrijk de top drie vervolledigden met een aandeel van respectievelijk 7,8% en 5,3%. Slovenië (1,2%), Kroatië (1,2%) en Luxemburg (1,4%) importeerden van alle EUlanden relatief gezien het minst uit het Verenigd Koninkrijk. FIGUUR 3: AANDEEL VAN DE BRITSE MARKT IN DE TOTALE GOEDERENIMPORT VAN DE EU-LIDSTATEN (2017 IN %) Slovenië Kroatië Luxemburg Bulgarije Oostenrijk Hongarije Roemenië Griekenland Estland Slovakije Portugal Polen Letland Finland Italië Tsjechië Litouwen Denemarken Duitsland Spanje België Cyprus Zweden Nederland Frankrijk Malta Ierland

8 P a g i n a 7 2 BELANG VAN HET VERENIGD KONINKRIJK EN HAAR BUURLANDEN IN DE BELGISCHE BUITENLANDSE HANDEL (2017) KLANT BELGISCHE EXPORT LEVERANCIER BELGISCHE IMPORT Ierland 29 ste klant EUR 2,0 miljard 7 de leverancier EUR 14,7 miljard Verenigd Koninkrijk 4 de klant EUR 32,1 miljard 5 de leverancier EUR 17,4 miljard Frankrijk 2 de klant EUR 56,7 miljard 3 de leverancier EUR 34,2 miljard INTERESSE VOOR HET VERENIGD KONINKRIJK Het Exporteursbestand van het Agentschap voor Buitenlandse Handel telt Belgische ondernemingen die interesse hebben om naar het Verenigd Koninkrijk te exporteren.

9 P a g i n a 8 3 BILATERALE HANDELSBETREKKINGEN 3.1 HANDELSVERKEER IN GOEDEREN In 2017 stond het Verenigd Koninkrijk 4 de op de lijst van de voornaamste klanten van België, na Nederland maar voor Italië. De uitvoer van België naar het Verenigd Koninkrijk bedroeg afgelopen jaar EUR 32,1 miljard tegenover EUR 32,0 miljard in 2016, d.i. een toename van 0,4% (+EUR 116,9 miljoen). In 2017 nam het Verenigd Koninkrijk zoals reeds eerder aangegeven 8,4% van de totale Belgische uitvoer voor zijn rekening. Het Verenigd Koninkrijk rangschikte zich in 2017 als 5 de leverancier van België. Hiermee plaatste het land zich achter de Verenigde Staten, maar voor China. De Belgische invoer uit het Verenigd Koninkrijk steeg met 6,6% (+EUR 1.074,4 miljoen), van EUR 16,3 miljard in 2016 tot EUR 17,4 miljard afgelopen jaar. Het aandeel van het land in de totale Belgische invoer bedroeg aldus 4,8%. Hierna volgt de evolutie van de handelsbetrekkingen van België met het Verenigd Koninkrijk voor de periode TABEL 3: EVOLUTIE VAN DE HANDELSBETREKKINGEN TUSSEN BELGIË EN HET VERENIGD KONINKRIJK In miljoen Export , , , , ,7 Import , , , , ,2 Handelsbalans 8.585, , , , ,5 Export: variatie (in %) 8,3 11,0 7,0 1,5 0,4 Import: variatie (in %) -3,3-7,1 3,3-5,2 6,6 De Belgische handelsbalans met het Verenigd Koninkrijk, die traditioneel positief is voor ons land, vertoonde in 2013 een overschot van EUR 8,6 miljard. In 2014 bleef de export van goederen verder in positieve richting evolueren, terwijl de import dat jaar verder afnam. Hierdoor groeide het surplus op de balans tot EUR 12,8 miljard. Aangezien de uitvoer ook in 2015 nog steeds beter presteerde dan de invoer, liep het surplus op tot EUR 14,3 miljard. In 2016 had de invoer opnieuw af te rekenen met een terugval, terwijl de uitvoer wel in positieve zin bleef evolueren. Hierdoor bereikte het surplus op de balans dat jaar met EUR 15,7 miljard haar hoogste niveau van de periode onder beschouwing. Aangezien de waarde van de import in 2017 sterker toenam dan die van de export, is het overschot het voorbije jaar verminderd tot EUR 14,7 miljard.

10 P a g i n a 9 FIGUUR 4: VARIATIE VAN DE IN- EN UITVOER (IN WAARDE) 11,0% 8,3% 7,0% 6,6% 3,3% 1,5% 0,4% -3,3% -7,1% -5,2% Export Import De Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk boekte tijdens de periode elk jaar een groei. De hogere uitvoer van chemische producten en transportmaterieel heeft er in 2013 en 2014 mee voor gezorgd dat de totale export tijdens deze twee jaren achtereenvolgens toenam met respectievelijk 8,3% en 11,0%. Ook in 2015 (+7,0%) en 2016 (+1,5%) bleef de Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk verder toenemen, zij het tegen een percentage dat telkens lager lag dan het jaar voordien. Ondanks het feit dat de uitvoer van transportmaterieel en chemische producten, de twee voornaamste exportrubrieken, in 2017 daalde, is de totale export het voorbije jaar toch nog lichtjes gestegen. Het groeipercentage van 0,4% was evenwel het laagste cijfer van de voorbije vijf jaar. De bovenstaande grafiek geeft aan dat de Belgische import van goederen uit het Verenigd Koninkrijk de laatste jaren onderhevig was aan sterke schommelingen. Door de verminderde invoer van o.a. edelstenen en edelmetalen en kunststoffen werd in 2013 een terugval van 3,3% opgetekend. Ook in 2014 was er nog niet veel verbetering merkbaar, aangezien de invoer dat jaar verder daalde met 7,1%. Onder impuls van de optische instrumenten en het transportmaterieel knoopte de import in 2015 vervolgens aan met een groei van 3,3%, maar dit bleek echter van korte duur aangezien in 2016 opnieuw een terugval van 5,2% plaatsvond. De gestegen invoer van aardgas en aardolie heeft er echter mee voor gezorgd dat de totale Belgische import van goederen uit het Verenigd Koninkrijk het jaar 2017 afsloot met een groei van 6,6%.

11 P a g i n a EXP ORT In 2017 bestond de Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk voor meer dan een kwart uit transportmaterieel. Met een totaal van EUR 9,3 miljard nam deze sectie, die voornamelijk bestond uit automobielen en andere motorvoertuigen hoofdzakelijk ontworpen voor personenvervoer en delen en toebehoren van motorvoertuigen, een aandeel van 29,0% in de uitvoer voor haar rekening. de totale uitvoer van goederen naar het Verenigd Koninkrijk. De machines en toestellen (belangrijkste subsecties: microfoons en luidsprekers en machines, toestellen en werktuigen voor het oogsten of voor het dorsen van landbouwproducten ) vervolledigden de top drie met een aandeel van 7,8%, hetzij een bedrag van EUR 2,5 miljard. De chemische producten (belangrijkste subsecties: geneesmiddelen bestaande uit al dan niet vermengde producten voor therapeutisch of profylactisch gebruik en menselijke vaccins ) vertegenwoordigden met een totaal van EUR 5,8 miljard, een aandeel van 18,2% in Andere rubrieken met een aandeel van meer dan 5,0% in de uitvoer waren: kunststoffen: EUR 2,2 miljard, hetzij een aandeel van 6,9% en voedingsproducten: EUR 2,1 miljard, hetzij een aandeel van 6,5%. FIGUUR 5: BELGISCHE UITVOER NAAR HET VERENIGD KONINKRIJK GERANGSCHIKT VOLGENS DE VOORNAAMSTE PRODUCTGROEPEN ( IN WAARDE) 29,0% - Transportmaterieel 18,2% - Chemische producten 7,8% - Machines en toestellen 6,9% - Kunststoffen 6,5% - Voedingsproducten 6,1% - Minerale producten 4,7% - Textiel 4,6% - Onedele metalen 3,3% - Optische instrumenten 12,9% - Andere productgroepen

12 Onderstaande grafiek geeft aan dat van de tien belangrijkste secties die van de minerale producten de sterkste procentuele groei realiseerde in De geëxporteerde waarde hiervan nam afgelopen jaar toe met 37,4% (+EUR 537,5 miljoen), van EUR 1,4 miljard tot EUR 2,0 miljard. Mede door de sterk toegenomen uitvoer van deze rubriek is ook de totale Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk in 2017 met 0,4% in waarde gestegen. Dat de uitgevoerde hoeveelheid machines en toestellen zo sterk groeide, lag hoofdzakelijk aan de sub-sectie elektrische elementen en elektrische batterijen. Deze rubriek had echter slechte een zeer minieme impact op de evolutie van de waarde, die er met amper 0,8% (+EUR 19,7 miljoen) op vooruit ging. De overige productgroepen uit de top tien waarvan de waarde groeide, realiseerden een groeicijfer dat varieerde van 3,0% (kunststoffen) tot 12,4% (schoeisel, hoofddeksels, ). De groei van deze laatste P a g i n a 11 sectie was het resultaat van de hogere waarde voor schoeisel met buitenzool van rubber. De rubriek waarvan de uitvoer het sterkst afnam, was die van de chemische producten (-7,7%). Dat de waarde hiervan tussen 2016 en 2017 daalde van EUR 6,3 miljard tot EUR 5,8 miljard lag vooral aan de verminderde export van menselijke vaccins en geneesmiddelen bestaande uit al dan niet vermengde producten voor therapeutisch of profylactisch gebruik. Transportmaterieel, de voornaamste rubriek in de Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk, zag de waarde van haar uitvoer met 3,1% (-EUR 296,4 miljoen) verminderen. De enige overige productgroep uit de top tien waarvan de export afnam, was die van de optische instrumenten. De uitvoer hiervan verminderde met 4,5% (-EUR 50,1 miljoen) in waarde. FIGUUR 6: VARIATIE VAN DE UITVOER GERANGSCHIKT VOLGENS DE VOORNAAMSTE PRODUCTGROEPEN BELGIË VERENIGD KONINKRIJK 2017/2016 (IN WAARDE EN HOEVEELHEID) -3,1% -7,7% Transportmaterieel Chemische producten 0,8% 3,0% 3,2% Machines en toestellen Kunststoffen Voedingsproducten 37,4% Minerale producten 10,8% 5,9% Textiel Onedele metalen -4,5% Optische instrumenten 12,4% Schoeisel, hoofddeksels, Waarde Hoeveelheid

13 P a g i n a IMPORT In 2017 waren er vijf importsecties die elk een aandeel van meer dan 5,0% voor hun rekening namen. Samen vertegenwoordigden deze productgroepen 75,2% van de totale Belgische invoer van goederen uit het Verenigd Koninkrijk. Het ging meer bepaald om: transportmaterieel (belangrijkste subsectie: automobielen en andere motorvoertuigen hoofdzakelijk ontworpen voor personenvervoer ), dat 21,1% van de invoer voor zich nam, hetzij een bedrag van EUR 3,7 miljard; minerale producten (belangrijkste subsecties: aardolie en olie uit bitumineuze mineralen en aardgas en andere gasvormige koolwaterstoffen ), waarvan de import en het aandeel respectievelijk EUR 3,4 miljard en 19,8% bedroegen; chemische producten (belangrijkste subsecties: geneesmiddelen bestaande uit al dan niet vermengde producten voor therapeutisch of profylactisch gebruik, acyclische koolwaterstoffen en schoonheidsmiddelen en producten voor de huidverzorging ), die met een totaal van EUR 3,0 miljard, een aandeel van 17,0% in de Belgische invoer uit het Verenigd Koninkrijk vertegenwoordigden; machines en toestellen (belangrijkste subsecties: gsm s, elektronische geïntegreerde schakelingen en microassemblages en computers ), die zich met EUR 2,0 miljard een aandeel van 11,4% toe-eigenden en kunststoffen (belangrijkste sub-secties: siliconen in primaire vormen en nieuwe luchtbanden van rubber ), waarvan de invoer EUR 1.023,0 miljoen bedroeg en die goed waren voor een aandeel van 5,9%. FIGUUR 7: BELGISCHE INVOER UIT HET VERENIGD KONINKRIJK GERANGSCHIKT VOLGENS DE VOORNAAMSTE PRODUCTGROEPEN ( IN WAARDE) 21,1% - Transportmaterieel 19,8% - Minerale producten 17,0% - Chemische producten 11,4% - Machines en toestellen 5,9% - Kunststoffen 4,7% - Optische instrumenten 4,4% - Edelstenen en edelmetalen 3,6% - Onedele metalen 2,5% - Voedingsproducten 9,6% - Andere productgroepen

14 Onderstaande grafiek geeft aan dat van de tien belangrijkste secties die van de dierlijke producten procentueel genomen de sterkste groei realiseerde in De geïmporteerde waarde hiervan nam afgelopen jaar toe met 30,6% (+EUR 93,6 miljoen) en dit onder impuls van de sub-secties boter en andere van melk afkomstige vetstoffen en melk en room. Dat de totale Belgische import van goederen uit het Verenigd Koninkrijk uiteindelijk met 6,6% toenam, lag echter vooral aan de rubriek minerale producten. Door de gestegen invoer van de sub-secties aardgas en andere gasvormige koolwaterstoffen en aardolie en olie uit bitumineuze mineralen nam de waarde van deze groep van producten toe met 29,9% (EUR 793,9 miljoen). Dat de ingevoerde hoeveelheid edelstenen en edelmetalen zo sterk verminderde, lag vooral aan de sub-sectie resten en afval van edele metalen of van metalen geplateerd met edele P a g i n a 13 metalen. Deze had echter weinig of geen invloed op de waarde, aangezien die met 6,0% (+EUR 42,7 miljoen) groeide. De daling van transportmaterieel, de voornaamste rubriek in de Belgische import van goederen uit het Verenigd Koninkrijk, met 2,3% (-EUR 87,6 miljoen) was voornamelijk te wijten aan de verminderde invoer van o.a. automobielen en andere motorvoertuigen hoofdzakelijk ontworpen voor personenvervoer. Dat de ingevoerde hoeveelheid in tegenstelling tot de waarde wel toenam, geeft aan dat de eenheidsprijs voor dit type product in 2017 is gedaald in vergelijking met een jaar eerder. De enige overige groep van producten uit de top tien waarvan de invoer er op achteruit ging, was die van de machines en toestellen (-3,0%). De waarde hiervan daalde met EUR 61,3 miljoen. FIGUUR 8: VARIATIE VAN DE INVOER GERANGSCHIKT VOLGENS DE VOORNAAMSTE PRODUCTGROEPEN BELGIË VERENIGD KONINKRIJK 2017/2016 (IN WAARDE EN HOEVEELHEID) -2,3% Transportmaterieel 29,9% Minerale producten 6,2% Chemische producten -3,0% Machines en toestellen 2,6% 3,4% 6,0% 1,1% 9,3% Kunststoffen Optische instrumenten Edelstenen en edelmetalen Onedele metalen Voedingsproducten 30,6% Dierlijke producten Waarde Hoeveelheid

15 P a g i n a GEVOLGEN VAN HET BREXIT-REFERENDUM SITUATIE SCHETS Op 23 juni 2016 werd in het Verenigd Koninkrijk een veelbesproken referendum gehouden over het al dan niet verlaten van de Europese Unie. Uiteindelijk bleek dat 51,9% van de Britten er voor koos om de EU te verlaten, terwijl 48,1% een verlengd verblijf binnen de Unie prefereerde. Op 29 maart 2017 werd overeenkomstig artikel 50 van het Verdrag van Lissabon een officiële aanvraag ingediend om de EU te verlaten. Hiermee werd een twee jaar durende overgangsperiode op gang geschoten die dient om de uittreding te onderhandelen. Op 17 en 18 oktober 2018 zal er in Brussel een Europese top plaatsvinden. Tegen deze datum zou er overeenstemming moeten zijn omtrent de voorwaarden waartegen het Verenigd Koninkrijk de EU zal verlaten. Hieronder belichten we de potentiële consequenties van de Brexit voor de Belgische buitenlandse handel en meer bepaald welke sectoren hier mogelijk het hardst onder te lijden zullen hebben IMPACT OP DE WI SSELKO ERS VAN DE GBP T.O.V. DE EUR De waarde van de Britse pond heeft naar aanleiding van de Brexit de afgelopen jaren een sterke daling gekend. Naarmate het Brexit-referendum steeds dichterbij kwam, versterkte ook het geloof dat het Verenigd Koninkrijk in de Europese Unie zou blijven. Dit zorgde ervoor dat op 23 juni 2016, de dag van het referendum, 1 GBP nog goed was voor een waarde van 1,3056 Euro. Toen duidelijk werd dat meer dan de helft van de kiezers er toch voor had gekozen om de EU te verlaten, nam ook de waarde van de Britse Pond een fikse duik. Dat 1 GBP op 3 september 2018 nog slechts 1,1092 Euro waard was, heeft tot gevolg dat het voor Britse handelaars relatief goedkoper wordt om hun goederen te exporteren, terwijl het voor Belgische ondernemingen dan weer duurder wordt om hun goederen in het Verenigd Koninkrijk aan de man te brengen. De daling van de Britse pond heeft ook een positief effect gehad op het lokale toerisme in het Verenigd Koninkrijk doordat de waardedaling van de munt een verblijf in het land aanzienlijk goedkoper heeft gemaakt. Het plaatselijke toerisme kende in 2017 een recordjaar met net geen 10% meer bezoekers dan een jaar eerder.

16 P a g i n a 15 EVOLUTIE VAN DE GBP T.O.V. DE EUR Bron: Europese Centrale Bank IMPACT VAN DE BREXIT OP DE BE LGI SCHE EXP OR T Zoals hiervoor reeds werd aangegeven, bestond de Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk in 2017 voor meer dan een kwart uit transportmaterieel. Toch is deze sector lang niet de enige die de gevolgen zal ondervinden van de Brexit. Figuur 9 hieronder geeft immers aan welke Belgische sectoren relatief gezien het grootste deel van hun productie naar het Verenigd Koninkrijk verschepen. Voor een aantal van deze producten vertegenwoordigt de Britse afzetmarkt 20 procent of meer van hun totale export. Dit zijn dan ook de sectoren die als eerste de impact zullen ondervinden van de Brexit. Voor een aantal van deze sectoren geven we hieronder meer details over het relatieve belang van de Britse markt.

17 P a g i n a 16 FIGUUR 9: TOP 20 SECTOREN VOLGENS BELANG VAN HET VERENIGD KONINKRIJK IN DE BELGISCHE EXPORT (2017 IN %) 82 - Gereedschap 69 - Keramische producten 06 - Bloemen en planten 54 - Synthetische of kunstmatige 19 - Bereidingen van graan; gebak 22 - Dranken, alcohol en azijn 61 - Kleding en kledingtoebehoren, van 51 - Wol, fijn haar en grof haar 50 - Zijde 74 - Koper 89 - Scheepvaart 64 - Schoeisel 20 - Bereidingen van groenten, vruchten 05 - Andere producten van dierlijke 92 - Muziekinstrumenten 87 - Voertuigen voor vervoer over land 88 - Luchtvaart en ruimtevaart 96 - Diverse toepassingen 57 - Tapijten 58 - Speciale weefsels, getufte Speciale weefsels; getufte textielstoffen; kant; tapisserieën In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 63,1 69,6 69,5 67,2 59,5 Totale Belgische export 208,3 218,5 230,2 221,0 201,9 Aandeel Britse markt 30,3% 31,9% 30,2% 30,4% 29,5% De afgelopen vijf jaar was telkens iets minder dan een derde van de totale Belgische uitvoer van deze groep van producten bestemd voor de Britse markt. In 2017 ging het meer specifiek om een bedrag van EUR 59,5 miljoen op een totaal van EUR 201,9 miljoen. Dit maakte dat het Verenigd Koninkrijk in 2017 de belangrijkste afzetmarkt was voor dit type product, voor Duitsland, Polen en Frankrijk. De uitvoer van deze groep van producten naar het Verenigd Koninkrijk had vooral betrekking op chenilleweefsel en kettingfluweel en -pluche.

18 57 - Tapijten P a g i n a 17 In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 317,0 367,9 426,3 410,4 381,4 Totale Belgische export 1.362, , , , ,7 Aandeel Britse markt 23,3% 25,6% 27,6% 26,5% 24,6% België voerde in 2017 wereldwijd voor meer dan EUR 1,5 miljard aan tapijten uit, waarvan EUR 381,4 miljoen bestemd was voor het Verenigd Koninkrijk. Bovenstaande tabel geeft aan dat dit land tot in 2015 steeds belangrijker werd als afzetmarkt, waarna het Britse marktaandeel in 2016 en 2017 daalde tot achtereenvolgens 26,5% en 24,6%. Het voorbije jaar was het Verenigd Koninrijk wel nog steeds de belangrijkste bestemming voor dit type van producten, voor Duitsland, Nederland en Frankrijk Diverse toepassingen In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 207,4 211,0 195,1 208,6 278,3 Totale Belgische export 1.043, , , , ,0 Aandeel Britse markt 19,9% 19,8% 18,1% 18,8% 23,2% De Belgische uitvoer van deze rubriek naar het Verenigd Koninkrijk, die voornamelijk uit luiers en inlegluiers bestaat, bedroeg EUR 278,3 miljoen in 2017 en dit op een totale export van exact EUR 1,2 miljard. Hiermee vertegenwoordigde het Verenigd Koninkrijk het voorbije jaar een aandeel van 23,2%, hetzij het hoogste niveau van de voorbije vijf jaar. Dit zorgde ervoor dat het Verenigd Koninkrijk voor ons land de voornaamste exportbestemming was, voor Frankrijk, Duitsland en Nederland Luchtvaart en ruimtevaart In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 126,8 200,9 220,5 257,8 281,0 Totale Belgische export 987, , , , ,6 Aandeel Britse markt 12,8% 18,3% 21,0% 24,7% 21,9% De Belgische uitvoer van deze groep van producten naar het Verenigd Koninkrijk, die voornamelijk uit delen van vliegtuigen of van hefschroefvliegtuigen bestaat, is de afgelopen vijf jaar gestegen van EUR 126,8 miljoen in 2013 tot EUR 281,0 miljoen in Het aandeel dat vanuit België naar deze markt geëxporteerd wordt, is toegenomen van 12,8% in 2013 tot 24,7% in 2016, waarna het afgelopen jaar terugviel tot 21,9%. Toch was het Verenigd Koninkrijk het voorbije jaar nog steeds de belangrijkste exportbestemming, voor Duitsland, Frankrijk en de Verenigde Staten.

19 87 - Voertuigen voor vervoer over land P a g i n a 18 In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 6.227, , , , ,5 Totale Belgische export , , , , ,1 Aandeel Britse markt 18,5% 19,3% 22,0% 22,8% 20,5% In absolute cijfers blijft deze groep van producten de Belgische uitvoer van goederen naar het Verenigd Koninkrijk domineren. In 2017 was een vijfde van de totale uitvoer van deze rubriek, die traditioneel overwegend uit personenwagens bestaat, bestemd voor de Britse markt. Hoewel het Verenigd Koninkrijk hiermee de belangrijkste afzetmarkt blijft voor ons land, voor Duitsland, Frankrijk en Nederland, is haar aandeel gedaald van 22,8% in 2016 tot 20,5% in Muziekinstrumenten In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 4,5 4,5 5,0 11,9 16,2 Totale Belgische export 29,9 38,1 48,5 71,5 92,8 Aandeel Britse markt 15,1% 11,9% 10,3% 16,6% 17,4% Deze groep van producten, die voornamelijk uit digitale piano s en muziekinstrumenten waarvan het geluid elektrisch wordt voortgebracht bestond, vertegenwoordigde in 2017 een waarde van EUR 16,2 miljoen in de Belgische uitvoer van goederen naar het Verenigd Koninkrijk en dit op een totaal van EUR 92,8 miljoen. De uitvoer hiervan is het voorbije jaar meer dan verdriedubbeld t.o.v en ook het aandeel van het Verenigd Koninkrijk in de wereldwijde Belgische uitvoer van muziekinstrumenten bereikte in 2017 haar hoogste niveau van de periode onder beschouwing. Hiermee was het land de derde belangrijkste exportbestemming voor dit type van producten, na Duitsland en Frankrijk, maar voor Nederland Andere producten van dierlijke oorsprong In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 20,8 20,9 23,8 21,4 23,3 Totale Belgische export 111,0 105,2 119,0 117,0 134,7 Aandeel Britse markt 18,8% 19,9% 20,0% 18,3% 17,3% De export van dit type producten naar het Verenigd Koninkrijk, die voornamelijk uit osseïne en met zuur behandelde beenderen bestond, bedroeg EUR 23,3 miljoen in 2017 en dit op een totale Belgische export van EUR 134,7 miljoen. Met een aandeel van 17,3% was het Verenigd Koninkrijk de 3 de belangrijkste afzetmarkt van ons land voor deze specifieke rubriek van goederen na Duitsland en Nederland, maar voor Frankrijk en Griekenland.

20 20 Bereidingen van groenten, vruchten en andere plantendelen P a g i n a 19 In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 482,1 527,3 530,9 571,7 605,2 Totale Belgische export 2.957, , , , ,7 Aandeel Britse markt 16,3% 17,7% 17,0% 16,8% 17,0% Wereldwijd voerde België in 2017 voor iets meer dan EUR 3,5 miljard aan bereidingen van groenten en vruchten uit. Hiervan was EUR 605,2 miljoen bestemd voor de Britse markt, hetzij een aandeel van 17,0% t.o.v. 16,8% een jaar eerder. Dit maakte dat het Verenigd Koninkrijk het voorbije jaar de tweede belangrijkste afzetmarkt was, na Frankrijk maar voor Nederland en Duitsland. Deze rubriek bestaat traditioneel voor een groot deel uit aardappelen en ongegiste vruchtensappen Schoeisel In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 511,6 614,4 724,0 796,8 893,8 Totale Belgische export 3.540, , , , ,2 Aandeel Britse markt 14,4% 14,7% 15,1% 14,9% 15,3% De waarde van de export van deze rubriek naar het Verenigd Koninkrijk is de afgelopen vijf jaar telkens toegenomen, van EUR 511,6 miljoen in 2013 tot EUR 893,8 miljoen in Aangezien de totale wereldwijde Belgische uitvoer van dit type producten EUR 5,8 miljard bedroeg in 2017, betekent dit dat de Britse markt een aandeel van 15,3% innam. Hiermee plaatste het zich op een derde plaats wat de belangrijkste afzetmarkten betreft, na Nederland en Frankrijk, maar voor Duitsland Scheepvaart In miljoen Export naar het Ver. Koninkrijk 4,7 10,1 13,6 9,9 18,9 Totale Belgische export 98,3 164,6 225,4 124,1 132,9 Aandeel Britse markt 4,8% 6,1% 6,0% 7,9% 14,2% Doordat de uitvoer van scheepvaart naar het Verenigd Koninkrijk in 2017 verdubbelde t.o.v. een jaar eerder, bedroeg het Britse aandeel in de totale Belgische export van deze productengroep het voorbije jaar 14,2% t.o.v. 7,9% in Hiermee was het Verenigd Koninkrijk de tweede belangrijkste afzetmarkt, na Frankrijk, maar voor Duitsland en Spanje. Deze rubriek bestond meer specifiek uit passagierssschepen en motorboten, andere dan die met een buitenboordmotor.

21 P a g i n a HANDELSVERKEER IN DIENSTEN In 2017 voerde België voor EUR 9,1 miljard aan diensten uit naar het Verenigd Koninkrijk, hetzij 8,7% van de totale Belgische uitvoer van diensten. Hiermee was het land de 4 de belangrijkste klant van België na de Verenigde Staten maar voor Duitsland. De uitvoer van Belgische diensten naar het Verenigd Koninkrijk steeg in 2017 met 2,9% (+EUR 255,4 miljoen) in vergelijking met een jaar eerder. De Belgische import van diensten uit het Verenigd Koninkrijk was in 2017 goed voor een bedrag van EUR 8,9 miljard, een vooruitgang van 3,4% (+EUR 296,1 miljoen) in vergelijking met Met een aandeel van 8,6% was het land in 2017 de 4 de belangrijkste leverancier van diensten aan België voor de Verenigde Staten, maar na Duitsland. Hierna volgt de evolutie van de handelsbetrekkingen van België met het Verenigd Koninkrijk voor de periode 2015 tot TABEL 4: EVOLUTIE VAN DE BELGISCHE HANDEL IN DIENSTEN MET HET VERENIGD KONINKRIJK In miljoen Export 8.970, , ,1 Import 9.198, , ,3 Handelsbalans -227,6 223,5 182,8 Export: variatie (in %) 9,9-1,5 2,9 Import: variatie (in %) 22,8-6,3 3,4 Doordat de uitvoer van diensten naar het Verenigd Koninkrijk in 2016 en 2017 de invoer ervan uit dit land overtrof, helde de dienstenbalans de afgelopen twee jaar over in het voordeel van België. sterkere mate op achteruit ging dan de uitvoer. Vervolgens steeg de import in 2017 echter ook met een iets groter bedrag dan de export, waardoor het overschot het voorbije jaar werd beperkt tot EUR 182,8 miljoen. Het deficit op de dienstenbalans, dat EUR 227,6 miljoen bedroeg in 2015, veranderde een jaar later in een overschot van EUR 223,5 miljoen doordat de invoer er in De positieve dienstenbalans van de voorbije twee jaar vertoont gelijkenissen met de handelsbalans voor goederen, die traditioneel in het voordeel van ons land is.

22 P a g i n a EXP ORT De sectie andere commerciële diensten, die o.a. bestaat uit transitohandel, operationele leasingdiensten, juridisch, accountancy- en managementadvies en public relations, audit-, boekhoudkundige en belastingadviesdiensten en reclamewezen, marktonderzoek en opinieonderzoek, leverde met een aandeel van 35,4% en een bedrag van EUR 3,2 miljard veruit de grootste bijdrage in de Belgische uitvoer van diensten naar het Verenigd Koninkrijk. Het vervoer nam de 2 de plaats in met een aandeel van 18,3% en de financiële diensten vervolledigden de top drie met een aandeel van 14,0%. Wat de vijf belangrijkste secties betreft, stond de sterkste procentuele groei in 2017 op naam van de financiële diensten (+23,7%). De uitvoer hiervan steeg met EUR 243,7 miljoen tot EUR 1.270,6 miljoen. Het vervoer, dat de tweede plaats innam, registreerde een toename van 1,3% (+EUR 20,6 miljoen). De groei van de communicatie en het reisverkeer bedroeg respectievelijk 7,8% (+EUR 91,2 miljoen) en 2,4% (+EUR 13,0 miljoen). De positieve evolutie van de voorgaande secties en de andere diensten (+7,7%, hetzij +EUR 78,7 miljoen) bleek voldoende om de achteruitgang van de andere commerciële diensten (-5,6%, hetzij -EUR 191,8 miljoen) te compenseren. Hierdoor is de totale Belgische uitvoer van diensten naar het Verenigd Koninkrijk met 2,9% toegenomen in TABEL 5: BELGISCHE EXPORT NAAR HET VERENIGD KONINKRIJK VOLGENS DE VOORNAAMSTE DIENSTENSECTIES In miljoen /2016 Var. (in %) 2017 Aandeel (in %) Andere commerciële diensten 3.414, ,1-5,6 35,4 Vervoer 1.642, ,3 1,3 18,3 Financiële diensten 1.026, ,6 23,7 14,0 Communicatie 1.176, ,8 7,8 13,9 Reisverkeer 549,4 562,4 2,4 6,2 Andere diensten 1.027, ,9 7,7 12,2 Totaal 8.837, ,1 2,9 100,0

23 P a g i n a IMPORT De andere commerciële diensten leverden met een aandeel van 49,2% en een bedrag van EUR 4,4 miljard ook de grootste bijdrage in de Belgische invoer van diensten uit het Verenigd Koninkrijk. Het vervoer, dat onder meer bestaat uit het zeevervoer, het luchtvervoer, het spoorvervoer, het vervoer over de weg en het vervoer over de binnenwateren en de communicatie namen de 2 de en 3 de plaats in met een aandeel van respectievelijk 15,3% en 11,1%. Aan invoerzijde werd in 2017 de belangrijkste procentuele toename geregistreerd door de royalties en licenties. De import van deze rubriek nam toe van EUR 143,7 miljoen in 2016 tot EUR 609,1 miljoen afgelopen jaar, hetzij een groei van 323,9% (+EUR 465,4 miljoen). Het vervoer (+12,3%, hetzij +EUR 149,2 miljoen) en de financiële diensten (+8,4%, hetzij +EUR 37,7 miljoen) waren de overige secties uit de top vijf waarvan de invoer steeg. De groei van de hiervoor vermelde rubrieken bleek groter dan de daling van de andere commerciële diensten (-5,7%, hetzij -EUR 267,4 miljoen), de communicatie (-7,5%, hetzij -EUR 79,4 miljoen) en de andere diensten (-0,9%, hetzij -EUR 9,4 miljoen). Hierdoor is de totale Belgische invoer van diensten uit het Verenigd Koninkrijk met 3,4% toegenomen in TABEL 6: BELGISCHE IMPORT UIT HET VERENIGD KONINKRIJK VOLGENS DE VOORNAAMSTE DIENSTENSECTIES In miljoen /2016 Var. (in %) 2017 Aandeel (in %) Andere commerciële diensten 4.651, ,3-5,7 49,2 Vervoer 1.213, ,8 12,3 15,3 Communicatie 1.064,7 985,3-7,5 11,1 Royalties en licenties 143,7 609,1 323,9 6,8 Financiële diensten 448,4 486,1 8,4 5,5 Andere diensten 1.092, ,7-0,9 12,2 Totaal 8.614, ,3 3,4 100,0

24 P a g i n a 23 4 ENKELE ECONOMISCHE INDICATOREN - VERENIGD KONINKRIJK Economische structuur ( schattingen): BBP 2.625,0 miljard USD Groeipercentage van het BBP 1,8% Inflatie 2,7% Uitvoer van goederen (FOB) Invoer van goederen (FOB) Handelsbalans Bevolking 436,5 miljard USD 602,5 miljard USD -166,0 miljard USD 65,6 miljoen Werkloosheidsgraad 4,4% Voornaamste klanten (2017): in % van het totaal Verenigde Staten 13,2 Duitsland 10,5 Frankrijk 7,4 Nederland 6,2 Voornaamste leveranciers (2017): in % van het totaal Duitsland 13,7 Verenigde Staten 9,5 China 9,3 Nederland 8,0 Voornaamste uitgevoerde producten Fabrikaten Brandstoffen Chemicaliën Voornaamste ingevoerde producten Fabrikaten Machines Brandstoffen Bron: CIA World Factbook

25 P a g i n a 24 5 METHODOLOGISCHE OPMERKINGEN 5.1 CONCEPT Twee concepten kunnen gebruikt worden voor het bepalen van de statistieken betreffende de buitenlandse handel van goederen: het communautair concept of het nationaal concept. Het Agentschap voor Buitenlandse Handel maakt gebruik van de gegevens volgens het communautair concept, aangezien deze ook door Eurostat aangewend worden. De statistieken die hier geleverd worden, zijn vergelijkbaar met de gegevens van de andere Europese landen alsook diegene die gebruikt worden in de publicaties van de Europese Unie. De definitie van beide concepten wordt hieronder gegeven: HET COMMUNAUTAIR CONCEPT Een set van gegevens wordt berekend volgens de door de Europese Commissie vastgelegde regels. Deze cijfers over de in- en uitvoer van goederen - ook genaamd «cijfers volgens communautair concept» of «cijfers volgens EU concept» - omvatten, grosso modo, de goederen die de landsgrenzen overschrijden, met uitzondering van goederen in transit en enkele eerder onbeduidende tijdelijke goederenbewegingen. Het voordeel van deze statistieken «volgens communautair concept» is dat ze vergelijkbaar zijn met de cijfers van de andere lidstaten van de Europese Unie. HET NATIONAAL CONCEPT Een tweede set van gegevens wordt berekend volgens regels die nationaal in België werden vastgelegd door de Nationale Bank van België (NBB), de instantie die in België bevoegd is voor de berekening van onder andere de inen uitvoer statistieken voor rekening van het INR. Die set van cijfers over de in- en uitvoer - ook genaamd «cijfers volgens nationaal concept» - is een afgeleide van de eerste set en omvat enkel de in- en uitvoerbewegingen waarbij ingezetenen betrokken zijn. Deze tweede set van cijfers is noodzakelijk voor een correcte integratie van de cijfers over de buitenlandse handel in de cijfers van de betalingsbalans en de nationale rekeningen, omdat ze een beeld geven van de goederenhandel van Belgische ingezetenen met het buitenland. De cijfers volgens «communautair concept» omvatten immers een aanzienlijke hoeveelheid handel waarbij geen Belgische ingezetenen betrokken zijn.

26 P a g i n a INDEX VAN DE EENHEIDSPRIJS IN DE IN- EN UITVOER De onderstaande tabel geeft een overzicht van de evolutie van de index van de eenheidsprijs van goederen in de import en de export voor België (met de wereld). Dankzij deze index kan de algemene evolutie van de prijs van goederen worden geanalyseerd. Dit laat dan op zijn beurt weer toe om de globale evolutie van de Belgische import en export in perspectief te zien door te bepalen welk gedeelte het gevolg is van de evolutie in de prijs (en dus ook welk gedeelte het gevolg is van de evolutie in hoeveelheden). De tabel moet als volgt geïnterpreteerd worden: als een product een exportwaarde had van EUR 100 in 2010, dan heeft dit product gemiddeld een exportwaarde van EUR 109,1 in Hetzelfde principe geldt ook voor de import. Als een product een importwaarde heeft van EUR 100 in 2010, heeft ditzelfde product een importwaarde van EUR 110,1 in TABEL 7: INDEX VAN DE EENHEIDSWAARDE VAN DE TOTALE EXPORT EN IMPORT VAN BELGIË (2010=100) Export Import ,1 82, ,0 81, ,4 83, ,9 89, ,3 93, ,5 94, ,4 100, ,8 92, ,0 100, ,8 109, ,4 112, ,8 111, ,5 109, ,9 108, ,0 103, ,1 110,1

27 P a g i n a 26 6 BRONNEN WERELDBANK NATIONALE BANK VAN BELGIË CREDENDO GROUP CIA WORLD FACTBOOK DIRECTORATE-GENERAL COMMERCE, EUROPEAN COMMISSION EUROSTAT, EUROPESE COMMISSIE WERELDHANDELSORGANISATIE 7 CONTACTEN STUDIES EN STATISTIEKEN CHRISTELLE CHARLIER DIRECTEUR CHRISTELLE.CHARLIER@ABH-ACE.BE DENNIS GIJSBRECHTS INTERNATIONAL TRADE ANALYST DENNIS.GIJSBRECHTS@ABH-ACE.BE CÉDRIC CLUDTS INTERNATIONAL TRADE ANALYST CEDRIC.CLUDTS@ABH-ACE.BE

28 Agentschap voor Buitenlandse Handel Montoyerstraat Brussel België Hoewel alles in het werk werd gesteld om nauwkeurige en actuele informatie te geven, kan het Agentschap voor Buitenlandse Handel niet verantwoordelijk worden gesteld voor fouten, weglatingen en leugenachtige verklaringen. Het kan evenmin verantwoordelijk worden gehouden voor het gebruik of de interpretatie van de informatie in deze nota. Deze nota heeft niet de bedoeling advies te verstrekken. Overname gegevens is toegelaten mits bronvermelding. Datum van publicatie : September 2018 Verantwoordelijke uitgever : Fabienne L Hoost Tekstschrijver : Dennis Gijsbrechts Gedrukt op papier met & label.