- Bloed - Samenstelling en functie - Bloedgroepen en resusfactor

Transcriptie

1 BLOED

2 - Bloed - Samenstelling en functie - Bloedgroepen en resusfactor - Bloedtransfusie - Bloedproducten - Wet inzake bloedvoorziening - Voorraad en levering - Het geven van bloedproducten - Het ontvangen van bloedproducten - Risico s bloedtransfusie - Verpleegkundige deskundigheid in de transfusieketen - Ethiek - Nieuwe richtlijn bloedtransfusie - Legende van de Pelikaan

3 SAMENSTELLING EN FUNCTIE (I)

4 SAMENSTELLING EN FUNCTIE (II) Bloedplasma ofwel Bloedvloeistof o.a. Zouten Glucose Aminozuren Antistoffen Eiwit fibrinogeen Serum Geen stollingseiwit (fibrinogeen aanwezig)

5 SAMENSTELLING EN FUNCTIE (IV) Rode bloedcellen Witte bloedcellen Bloedplaatjes Rode bloedcellen = erytrocyten Hemoglobine Kan zuurstof en koolstofdioxide aan zich binden Functie: Vervoeren van O2 en CO2

6 SAMENSTELLING EN FUNCTIE (V) Rode bloedcellen Witte bloedcellen Bloedplaatjes Witte bloedcellen = leukocyten Belangrijke rol in het afweer systeem verdedigen het lichaam tegen lichaamsvreemde stoffen en indringers. helpen bij het opruimen van afgestorven cellen in het lichaam Bij infectie toename van leukocyten

7 SAMENSTELLING EN FUNCTIE (VI) Rode bloedcellen Witte bloedcellen Bloedplaatjes Trombocyten Spelen een belangrijke rol bij de bloedstolling

8 resusfactor Bloedgroep A Bloedgroep B Bloedgroep AB Bloedgroep O Resuspositief wel resusfactor Resusnegatief geen resusfactor

9 WAT IS BLOEDTRANSFUSIE?

10 Volbloed Rode bloedcellen Bloedplaatjes Bloedplasma

11 Sinds 1 januari 1998 de Wet inzake bloedvoorziening Daarvoor bestond de Wet inzake bloedtransfusie (8 november 1988) Één organisatie die alles in handen heeft wat betreft bloedvoorziening. BLOEDBANK

12

13

14 Iedereen die gezond is, tussen de 18 en 65 jaar is en een gewicht heeft van minstens 50 kilo kan zich aanmelden. Iemand kan tot zijn 70ste bloed geven. MEDISCHE KEURING DOOR ARTS - Er wordt een bloedgroep bepaling gedaan van de donor; - De vier belangrijkste bloedgroepen zijn O, A, B en AB; - Er wordt getest op infectieziekten.

15 - Als je zwanger bent; - Als je bij een specialist of huisarts onder behandeling bent; - Bij infectieziekten of erfelijke aandoeningen; - Bij sommige vaccinaties voor vakanties in het buitenland; - Als je niet fit bent, bijvoorbeeld je bent verkouden of je hebt diaree; - Bij infecties, wondjes, of gebruik van bepaalde medicijnen

16 WAAROM HEEFT IEMAND BLOED(producten) NODIG?

17 Rode bloedcellen: bij ongeluk (veel bloedverlies) bloedarmoede Bloedplaatjes stollingsziekten sommige kankersoorten Bloedplasma nodig voor sommige ziektes bijvoorbeeld hemofilie

18

19 VAN BLOEDTRANSFUSIE Ontvanger van het bloed kan allergisch zijn voor het bloed wat hij/zij ontvangt.

20 DE ROLLEN/TAKEN VAN DE VERPLEEGKUNDIGE IN DE TRANSFUSIEKETEN Bij bloedafname voor indicatiestelling Voorlichting van de patiënt Bij vervoer van bloedproducten Identificatie van bloedproduct met patiënt Toedienen van het bloedproduct Bewaken/ monitoren van de patiënt Verpleegkundige is de laatste controle post Verpleegkundige speelt een hoofdrol m.b.t. het signaleren van een transfusiereactie

21 ALS VERPLEEGKUNDIGE MOET JE OP DE HOOGTE ZIJN VAN: Werkwijze voor tijdens en na transfusie Hoe verantwoordelijkheden en taken verdeeld zijn De situatie van de patiënt informatie verstrekking aan patiënt Basis kennis voor bloedtransfusies Eigenschappen van het bloedproduct en hoe er mee om te gaan Hoe de identiteit en compatiliteitscontrole uitgevoerd moet worden Symptomen van transfusie reacties en wat te doen Procedures bij calamiteiten

22 VERANTWOORDELIJKHEDEN EN TAKEN T.A.V. BLOEDTRANSFUSIE De arts is verantwoordelijk voor : de aanvraag van het daarbij bloedproduct en het volledig invullen van het aanvraagformulier. de opdracht geven tot het toedienen van het bloedproduct. De arts vermeldt daarbij het soort bloedproduct, het aantal eenheden en de beoogde transfusieduur op het afsprakenformulier. T.A.V. TRANSFUSIEREACTIE De arts is verantwoordelijk voor: medische interventies melden bij een mogelijke transfusiereactie aan het bloedtransfusielaboratorium. het invullen van het transfusiereactie formulier.(trip)

23 VERANTWOORDELIJKHEDEN EN TAKEN T.A.V. BLOEDTRANSFUSIE De verpleegkundige is verantwoordelijk voor: de toediening, observatie en rapportage in het verpleeg/zorgdossier. het direct melden van observaties die kunnen duiden op een transfusiereactie aan de behandelend arts T.A.V. TRANSFUSIEREACTIES De verpleegkundige is verantwoordelijk voor: observaties die kunnen duiden op een transfusiereactie direct melden aan behandelend arts. En instructies opvolgen. rapportage in verpleeg/zorgdossier

24 DE SITUATIE VAN DE PATIENT Is de patiënt aanspreekbaar Is de patiënt geïnformeerd over de bloedtransfusie Is de patiënt geïnformeerd over mogelijke transfusiereacties Heeft de patiënt eerder een bloedtransfusie gehad Hoe staat de patiënt t.o.v. bloedtransfusie (bv Jehova s)

25 BASISKENNIS VOOR TRANSFUSIE Erytrocytenconcentraat: verhogen O2 transport AB0 en Rhesus compatibel (kunnen samen gaan) 0 neg universele donor regel Trombocytenconcentraat: aanvullen van tekort voorkeur AB0 en Rhesus identiek gevoelig voor bacteriële contaminatie Plasma: aanvullen tekort aan stollingsfactoren AB0 AB neg universele donor! Antistoffen

26 IDENTIFICATIE EN COMPATIBILEITSCONTROLE Bij de patiënt wordt door 2 verpleegkundigen de gegevens van de patiënt, de opdracht, de transfusie gegevens uit dossier en de eenheid gecontroleerd op naam, PID nummer, geboortedatum, bloedgroep, resusfactor, compatibiliteit, soort bloedproduct, het EIN nummer van de eenheid en op houdbaarheid. Patiëntidentificatie: de patiënt vragen naar zijn naam en geboortedatum. Bij niet aanspreekbare patiënt controle met polsbandje. Indien akkoord tekenen beide verpleegkundigen op het transfusieregistratieformulier. Comptabiliteit: de mate waarin bloedgroepen samen gaan

27 SYMPTOMEN VAN TRANSFUSIEREACTIES EN WAT TE DOEN In geval van het ontstaan van de volgende symptomen tijdens of na transfusie kan er sprake zijn van matig tot ernstige transfusiereactie: Temperatuursstijging van > 2 graden C Koude rilling Rug/lendepijn Dyspnoe Algemeen onwel worden Ernstige huiduitslag Donker of rood verkleurde urine Tekenen van hypotensie of shock Tachycardie

28 HANDEL ALS VOLGT: 1. Stop transfusie, start NaCl 0,9% infuus over het hoofdinfuus. Laat canule zitten. 2. Controleer temperatuur, pols en bloeddruk. 3. Waarschuw direct een arts. 4. Volg aanwijzingen van de arts op. In geval van het ontstaan van minder ernstige symptomen tijdens transfusie ( denk b.v. aan milde temperatuurs stijging, jeuk of milde huiduitslag) kan er sprake zijn van een milde transfusiereactie: Waarschuw direct een arts en overleg over het verloop van de transfusie of het toedienen van medicatie.

29 JEHOVA GETUIGEN EN BLOEDTRANSFUSIE

30 26 jan 2011 Er waren eerst aparte richtlijnen voor het toedienen van erytrocyten, leukocyten en trombocyten. Deze zijn samengevoegd. WAAROM EEN NIEUWE RICHTLIJN Nieuwe inzichten in veiligheid en indicaties Kosteneffectiviteit van veiligheidsmaatregelen Veel variaties in gebruik van bloedproducten, zowel tussen ziekenhuizen als disciplines. Nieuwe (Europese) regelgeving Ingrijpende reorganisatie bloedvoorziening (Sanquin) Erkenning noodzaak hemovigilantie Aangescherpte regels indicatie plasmatransfusie Duidelijkere weergave rol verpleegkundige

31 De pelikaan is sinds de Middeleeuwen het symbool van naastenliefde en barmhartigheid. Volgens een fabel uit India takelde een pelikaan eens haar jongen zo heftig toe dat ze het niet overleefden. Uit wroeging tapte ze daarop haar bloed uit haar eigen borst om de jonge vogels daarmee weer tot leven te wekken. Volgens een andere, christelijke, legende pikte een pelikaan zich eens de borst open om haar hongerende kuikens met bloed te voeden. In de middeleeuwse kunst zijn pelikanen dan ook vaak afgebeeld als symbool van altruïsme en barmhartigheid. Al deze verhalen vinden waarschijnlijk hun oorsprong in het feit dat de keelzak van de Dalmatische pelikaan, ook wel kroeskoppelikaan genoemd, tijdens het broedseizoen bloedrood wordt.

32 Vragen????

33 BEDANKT VOOR HET LUISTEREN