Van kerkboek tot literair boek
|
|
- Samuël de Boer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Van kerkboek tot literair boek Neerslag van vragen, zoeken, ervaren en vinden 1 Verwondering en verbijstering over wat er in de wereld en in ons leven gebeurt, kunnen ons religieus maken, ontvankelijk voor het andere, het onvoorstelbare, de werkelijkheid aan gene zijde van de heersende rationaliteit. De aanname van het bestaan van een hogere en betere wereld en/of van God of het goddelijke begint er vaak mee. De grootste hinderpaal voor een dergelijk besef is de aanpassing aan conventionele ideeën, aan geestelijke clichés. Existentiële ervaringen van verwondering en verbijstering, zoals in de liefde of in het lijden, kunnen de religieuze mens brengen tot een noemen, roepen, schreeuwen en fluisteren van de naam God en tot bidden, zingen, juichen, klagen, rouwen of vloeken. Ze kunnen ook aanleiding zijn tot grote terughoudendheid om de naam van God uit te spreken, vanuit het gevoel niet lichtzinnig over zo n mysterie te kunnen spreken. Existentiële verwondering en verbijstering doen mensen vragen stellen: wie ben ik? wat mag ik hopen? wat moet ik doen? wat is de zin van mijn bestaan? is er een leven na dit leven? is alles wat gebeurt toevallig of niet? enzovoort. De Bijbel is de neerslag van het vragen, zoeken, ervaren en vinden van een voorlopig antwoord van mensen in reactie op dat waarover ze zich in hun tijd en omgeving verwonderden en/of verbijsterden. Je vindt in de Bijbel geen onweersproken meningen, geen omvattende eeuwigdurende waarheden, geen volmaakt en algemeen inzichtelijke grondwoorden, geen eens en voor altijd afdoende verklaringstermen. Die bestaan namelijk niet. Miniatuurschildering op perkament, Maasgebied, omstreeks 1160, 25 cm hoog, Berlijn-Dahlem: Prentenkabinet 78 A 6. Jacobs droom (Genesis 28:12) en het altaar te Bethel (Genesis 35:6). Een veelheid van geschriften De Bijbel bestaat uit een veelheid van zeer uiteenlopende geschriften. De 39 geschriften die de Hebreeuwse Bijbel vormen (door ons aangeduid als het Oude Testament) zijn op schrift gesteld tussen voor Christus en grotendeels in het Hebreeuws en voor een klein deel in het Aramees geschreven. De 27 geschriften die het Nieuwe Testament vormen zijn geschreven tussen na Christus en wel in het Grieks. In de Bijbel vinden we een rijkdom aan belevingsmogelijkheden en benaderingswijzen van het goddelijke, het heilige, het mysterie van de geschiedenis en van de natuur. We vinden een fascinerende veelzijdigheid en veelkleurigheid van levenssferen en van mensen die elkaar ontmoeten, worstelen met elkaar en antwoorden zoeken en formuleren op grote vragen waarop
2 eigenlijk geen antwoorden te geven zijn. Allerlei inzichten, gegroeid in een generaties lange ervaring zijn verwoord in dit unieke boek. De taal van de Bijbel 2 De bouw van de toren van Babel, in: Historiebijbel, circa , KB, 71 A 23 folio 16r., s-gravenhage: Koninklijke Bibliotheek. Vertaling in nationale talen Om iets van de rijkdom en veelkleurigheid te kunnen proeven, om er zelf door ontvankelijk te worden voor de natuur, de medemens en voor God of het goddelijke, moet je de taal van de Bijbel verstaan. Omdat het Hebreeuws, het Aramees en het Grieks niet onze moedertalen zijn, zijn we aangewezen op vertalingen. Eén van de eerste grote vertalingen is de Septuaginta, de vertaling van het Hebreeuwse (en deels Aramese) Oude Testament in hellenistisch Grieks. Heel verschillende vertalers hebben vanaf de derde eeuw voor Christus tot de eerste eeuw na Christus hieraan gewerkt. Bij de vertaling in de begrippentaal Grieks gingen bepaalde associaties van de Hebreeuwse woorden verloren en ook veel van hun beeldend karakter. Tegelijk kregen bepaalde Griekse woorden een betekenis die aan de waarde van de Hebreeuwse woorden ontleend was. De Septuaginta werd de Bijbel van de Grieks sprekende joden. Hij heeft een scharnierfunctie vervuld tussen het Oude Testament en Nieuwe Testament. Hij beïnvloedde de manier waarop de schrijvers van het Nieuwe Testament het Oude uitlegden. De evangelisten, de apostelen en de christenen uit de eerste eeuwen hebben het Oude Testament gelezen en geciteerd in de vertaling van de Septuaginta. In de tijd dat de mensen het Grieks van de Septuaginta steeds slechter begonnen te verstaan, ontstond de behoefte aan een Bijbel in de eigen nationale taal. Zo werd de Bijbel in de derde eeuw vertaald in het Koptisch, in de vierde eeuw in het Gotisch, in de vijfde eeuw in het Armeens en Ethiopisch, en in de zevende eeuw in het Arabisch. De eerste vertalingen in het Latijn verschenen al in de tweede eeuw in Noord-Afrika (toen gekerstend), in Gallië en in Rome. Het waren vertalingen van de Septuaginta, dus vertalingen van een vertaling. Ze weken onderling sterk af. Toen in de vierde eeuw het christendom staatsgodsdienst werd, wilde de kerk ook graag één uniforme Bijbelvertaling. De bisschop van Rome, Damasus die evenals de bisschop van Milaan het Latijn als liturgische taal introduceerde, verzocht Hiëronymus, de geleerdste theoloog van zijn tijd, eenheid te scheppen in het grote aantal dan bestaande Latijnse vertalingen. Dat deed hij. Zijn vertaling werd bekend onder de naam Vulgata. Ze was taalscheppend voor de Romaanse talen en heeft grote invloed gehad op de Germaanse. Tal van woorden kwamen via het Latijn van de Vulgata tot ons: creatie, principe, opus, terra, firmament, congregatie, discipel, apostel, bisschop, dominee, kruis, epistel. Latijn was in de Middeleeuwen in West-Europa de taal van de wetenschap en van de kerk. Om niet afhankelijk te zijn van wat geletterde geestelijken uit en over de Bijbel vertelden, lieten vorsten en edelen en in de late Middeleeuwen ook rijke poorters hun kinderen soms Latijn leren.
3 3 De ongeletterden, die uiteraard nooit Latijn hadden geleerd, vaak zelfs amper konden lezen, kwamen nauwelijks of niet met de Bijbel als boek in aanraking. Ze moesten het hebben van wat de pastoors en priesters vertelden en van wat ze van de Bijbelverhalen zagen afgebeeld in de kerk. Ze konden het daarbij heel verschillend treffen. Sommige pastoors en priesters waren zeer belezen: hun preken doen denken aan een kunstig mozaïek van Bijbelteksten en aanhalingen van kerkelijke Bijbeluitleggers. Andere pastoors en priesters, met name op het platteland, wisten weinig van de Bijbel af; onder hun boeken, zo Begin van Psalm 1 in: Psalter uit 1457, vervaardigd door Johan Fust en Peter Schöpfer, voormalige medewerkers. Dit Psalter was het eerste boek dat in drie kleuren gedrukt werd. ze die al hadden, bevond zich in de regel geen Bijbel; hoogstens bezaten ze een paar ritualia die ze voor hun ambtswerk nodig hadden. Kerkelijke vergaderingen moesten hen er op wijzen, dat ze de kerkgangers in ieder geval het Onze Vader en de Tien Geboden uitlegden. De Bijbel in de volkstaal Er ontstond behoefte aan de Bijbel in de volkstaal. Velen die het Latijn beheersten waagden zich aan een vertaling van Bijbelgedeelten. De kerkleiding stond hier gereserveerd tegenover. De theologie was immers gebaseerd op de tekst van de Vulgata. Afwijkende vertalingen zouden ingrijpende gevolgen hunnen hebben voor de kerkelijke leer. Kerkleiders zagen in het zelf lezen van de Bijbel en meer nog in een eigen uitleg daarvan door leken een oorzaak van ketterijen, verwarring en revolutie binnen de kerk. Ze waren ervan overtuigd dat alleen de kerk diende te bepalen hoe de Bijbel uitgelegd moest worden en dat aan het gezag van haar uitleggers niet getornd mocht worden. De kerkleiders hadden er geen moeite mee dat geleerden in kloosters, vaak onder toezicht van hun abt, vertalingen maakten ten behoeve van kloosterlingen die het Latijn niet beheersten. Die vertalingen kregen een plaats in kloosterbibliotheken. Vroegste vertalingen in de Nederlanden In kringen van de Moderne Devotie was veel aandacht voor de Bijbel in de volkstaal. Zo blies Geert Groote ( ) de oude traditie om het Psalter (psalmboek) in de volkstaal bij het leesonderwijs te gebruiken nieuw leven in. Groote s vriend, Joan Cele nam Bijbelstudie op in het leerplan: s zondags verzamelde hij zijn leerlingen en burgers uit zijn stad om met hen in de volkstaal te mediteren over het Bijbelgedeelte van die dag. Geestelijk raadsman van de Philips van Marnix ( ), heer van Sint Aldegonde, bracht in 1580 een psalmberijming uit die in 1591 werd herzien. lekenbroeders en bibliothecaris van de Dietse boeken in het klooster Windesheim, Johan Schutken, vertaalde het Nieuwe Testament en de Psalmen in de volkstaal. En Gerard Zerbolt van Zutphen, bibliothecaris van het Heer Florishuis te Deventer, pleitte voor de hele Bijbel in de landstaal. In de Moderne Devotie leefde het ideaal van de navolging van Christus, het streven naar een leven volgens het voorbeeld van de eerste christengemeenten. Dit ideaal deed een verlangen
4 4 ontstaan de Bijbel in zijn oorspronkelijke vorm te leren kennen. De mystiek van de Moderne Devoten versterkte de drang naar godsdienstig individualisme; zij bezigde bij voorkeur de moedertaal om haar diepste ervaringen tot uitdrukking te brengen. Tussen 1457 en 1517 naar schatting zo n 400 vertalingen. Toch kreeg de leek zelden een complete Bijbel in de volkstaal onder ogen. Omdat het afschrijven een tijdrovende en kostbare zaak was, beperkten kopiisten zich vaak tot de meest geliefde Bijbelboeken. De Psalmen werden het meest vertaald. Ook boeken over het leven van Jezus, als een soort mozaïek samengesteld uit de vier evangeliën, waren in omloop. In kringen van de mystiek werden Hooglied en Openbaring van Johannes graag gelezen. Geliefd waren de Historiebijbels in de volkstaal: volksboeken waarin de Bijbelse geschiedenissen omkleed werden met allerlei legenden, anekdotes en citaten van wereldlijke geschiedschrijvers. De uitvinding van de boekdrukkunst betekende een revolutie: de Bijbel kon nu veel goedkoper aangeboden worden en kwam binnen het bereik van gezinnen. De vraag naar de Bijbel in de volkstaal nam enorm toe, mede door het Humanisme en de opkomende kerkhervormingsbeweging. De eerste complete vertalingen De eerste (met losse houten letters) gedrukte Bijbel in de Nederlanden verscheen in 1477 in Delft. Deze Delftse Bijbel is een vertaling van het Oude Testament (zonder de Psalmen) vanuit het Latijn in een Vlaams getint Nederlands. Van de Delftse Bijbel werd gebruik gemaakt om weer andere vertalingen te maken. Zo konden de bewoners van de oostelijke Nederlanden eind vijftiende eeuw al over een voor hen leesbare volledige Bijbelvertaling in een Nederrijns dialect beschikken: de Keulse Bijbel uit (Hierin zijn nu ook de Psalmen opgenomen). Aan het begin van de zestiende eeuw was er bij veel mensen een nieuwsgierigheid naar de Bijbel en de bijbelse boodschap. Mede hieruit is de groeiende vraag naar (nieuwe) bijbelvertalingen in de volkstaal te verklaren. Ook andere factoren speelden een rol. Te denken valt aan de sterk ontwikkelde boekdrukkunst, de groeiende welvaart, de hoge alfabetiseringsgraad, de ontwikkeling van hoorbaar lezen naar stil lezen, de groeiende individualisering in de omgang en verwerking van godsdienstige teksten, de zelfstandige en kritische houding tegenover de kerk als bemiddelende instantie tussen God en mens en de invloed van het Bijbels humanisme dat voor velen de Bijbel in het middelpunt van het theologisch denken en godsdienstig leven had geplaatst. Jehan de Courcy', De bouw van de toren van Babel, in : La Bouquechardière, voor 1477, MMW, 10 A 17 folio 184r., s-gravenhage: Koninklijke Bibliotheek. Van onschatbare betekenis werd het werk van de Duitse reformator Maarten Luther ( ). Hij vertaalde uit de grondtaal. Door hem werd de Bijbel een volksboek bij uitstek. De kerk veroordeelde niet zozeer het drukken van een Bijbel in de volkstaal, maar vooral het ketterse element dat in diverse Bijbeluitgaven naar voren kwam. Ze gaf opdracht dat Bijbelvertalingen voortaan de Vulgata moesten volgen. Vanaf 1525 verbood ze Bijbeledities met
5 5 verklaringen, kanttekeningen en voorwoorden die de verboden leringen van Luther en de zijnen boden. Dat deed ze ook, omdat de voorwoorden, inleidingen, korte samenvattingen boven de hoofdstukken, aantekeningen in de kantlijn en registers hulpmiddelen waren die de zelfstandigheid van de individuele lezer ten opzichte van de kerk en haar voorgangers vergrootten. Toen de Antwerpse drukker Jacob van Liesveldt in 1542 een Bijbel op de markt bracht voorzien van een aantal aantekeningen die duidelijk op Luther teruggingen en waarin de nieuwe evangelische leer werd geformuleerd, werd hem dit noodlottig: de inquisitie veroordeelde zijn Bijbeluitgaven en liet hem onthoofden. In 1546 plaatste de kerkelijke overheid de Liesveldtbijbel op de index (lijst van verboden boeken). Niet alleen op het drukken van Bijbeluitgaven die de kerk onwelgevallig waren, maar ook op het bezit ervan stonden zware straffen, ja zelfs de doodstraf. Door de in hevigheid toenemende vervolgingen van de protestanten, vooral in Brabant en Vlaanderen, vluchtten veel mensen weg, naar het Rijngebied, naar Londen en vaak ook naar Emden in Oost-Friesland, gebieden waar het protestantisme werd geduld en zelfs begunstigd. Onder de vluchtelingen in Emden bevonden zich ook enkele drukkers die, nadat ze hun persen weer hadden geïnstalleerd, begonnen met het herdrukken van de Liesveldtbijbel. Bijbelvaste doopsgezinden waren na enige tijd niet erg tevreden over de Liesveldtbijbel en begonnen met een herziening ervan. Dit resulteerde in de zogenaamde Biestkensbijbel uit Deze werd door de lutheranen tot in de zeventiende en door de doopsgezinden tot in de negentiende eeuw gebruikt. Intussen merkte Willem Vorsterman, één van de grootste uitgevers in de vermaerde coopstadt van Antwerpen, dat niet alleen diegenen die in het geheim de hervormingsbeweging in de kerk waren toegedaan, maar ook veel anderen binnen kerk uitzagen naar een Bijbeltekst die ze konden lezen zonder het gevaar te lopen met de inquisitie (kerkelijke rechtbank) in aanraking te komen en wegens ketterij veroordeeld te worden. In 1528 bracht hij daarom een nieuwe Bijbel op de markt. Om mogelijke bezwaren te ondervangen, drukte hij op zijn Bijbeluitgave het stempel van rechtzinnigheid. De Vostermanbijbel werd één van de geliefdste boeken in de tijd van de Reformatie. Vertaling op basis van de oorspronkelijke taal De reformatoren zagen in een vertaling van de Bijbel uit de oorspronkelijke taal een mogelijkheid om hun gelijk te bewijzen tegenover rooms-katholieke opvattingen. Ze gebruikten de vertaling als een strijdmiddel voor de hervorming van de kerk. In 1618 riepen de Staten-Generaal een Nationale Synode bijeen te Dordrecht. Op deze synode besloten de vertegenwoordigers van hervormde gemeenten tot het laten maken van een nieuwe vertaling uit de grondtekst (de tekst in de oorspronkelijke taal). Ze beoogden de eenheid in de Gereformeerde kerk te versterken en de remonstranten, die een afwijkende mening hadden over de uitverkiezing van de gelovige door God, schaakmat te zetten. Het besluit werd ondersteund door de Staten-Generaal. De Staten hadden de emancipatie en de éénwording van het Nederlandse volk op het oog en hechtten daarom aan een sterk samenwerkingsverband tussen kerk en staat, een gemeenschappelijke taal, een dominerende godsdienst en dus één Nederlandse Bijbelvertaling. De vertaling was in 1636 gereed en op 17 september 1637 werd het eerste exemplaar van de zgn. Statenbijbel goud op snee, in rood fluweel gebonden aangeboden aan de Staten-Generaal. De Statenvertaling vond zeer snel ingang mede omdat de predikanten (die vooral de getrouwheid aan de grondtekst op prijs stelden) met bedachtzaamheid te werk gingen. Vaak ook deden de Staten van de provincies de beslissende stappen om de kerken in hun gebied tot het aanvaarden van de nieuwe vertaling te brengen. Na enkele jaren was de Statenvertaling alom in kerken en op scholen in gebruik. De ene oplage volgde op de andere. Rond 1560 waren de meeste gezinnen in het bezit van een Statenbijbel. Velen kregen een groot ontzag voor deze vertaling. Dit kwam Genesis 1:1-4, Pentateuch met Nederlandse vertaling, Amsterdam 1903.
6 tot uiting in de wijze waarop ze de Bijbel lieten inbinden. Ze betaalden graag voor een fraai exemplaar. Drukkers speelden hierop in. Ze brachten dure uitvoeringen op de markt in leren band met goudstempel en met sloten en beslag van gedreven koper, zilver of goud. Deze werden als familiebijbel van geslacht op geslacht doorgegeven. (Op de voorpagina van de Bijbel werden vaak de geboorten, huwelijken en overlijdensberichten bijgehouden, soms over verscheidene generaties). Er werden speciale lessenaars gemaakt waarop de Bijbel kon prijken. Hiermee kreeg de Bijbel ook letterlijk status in veel gezinnen. 6 Telkens weer nieuwe vertalingen De Statenvertaling werd vele malen herzien. Desondanks kon hij niet ieder aanspreken. Veel nieuwe vertalingen verschenen. De belangrijkste daarvan was die van het Nederlands Bijbelgenootschap uit Ook van katholieke zijde verschenen nieuwe vertalingen: de Canisiusvertaling en de Willibrordvertaling. Omdat de Bijbeltaal van de bestaande vertalingen moeilijk toegankelijk was voor mensen die er niet mee vertrouwd waren, kwam er een oecumenische vertaling in de omgangstaal, de Groot-Nieuwsvertaling. Ook verschenen er vertalingen in streektalen. Het meest recent zijn de Naardense Bijbel en de Nieuwe Bijbelvertaling. De Bijbel is ontstaan als geloofsboek, groeide uit tot kerkboek waarover de geestelijkheid waakte en werd in een moeizame strijd door de gelovigen weer veroverd. De Bijbel is nu een boek voor kerkmensen en niet-kerkmensen, gelovigen en niet-gelovigen. De vragen die verwondering en verbijstering opriepen zijn nog dezelfde, de antwoorden erop verschillen in de tijd. Als literair boek biedt de Bijbel niet alleen een schat aan informatie over hoe mensen omgingen met de grote levensvragen en met elkaar, maar kan het ons nog altijd bestaansverheldering bieden en inspireren nieuwe wegen te gaan. Lezing gehouden op de Kerkendag te Zwolle, 23 april L. den Besten Literatuur Besten, Leen den, Het uitgelezen boek. De bijbel in Nederland, Zoetermeer: Meinema 2005.
7 7 Complutensische Polyglot (meertalige Bijbel): Deuteronomium 32: Boven: Hebreeuws tekst, Vulgata en Septuaginta. Onder: Een Chaldese teksuitgave met Latijnse transcriptie. In de marge (links) zijn de bronnen aangegeven.
Liesveldtbijbel ( )
Liesveldtbijbel (1526-1542) 1 In de Nederlanden gaf de Antwerpse drukker Jacob van Liesveldt (1490-1545) al in 1526 een Bijbel uit die berustte op de tot dan toe door de Duitse reformator Maarten Luther
Nadere informatieNaam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel
Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij
Nadere informatieKoptische, Gotische, Armeense, Ethiopische en Syrische vertaling
Koptische, Gotische, Armeense, Ethiopische en Syrische vertaling 1 In de tijd dat de mensen het Grieks van de Septuaginta (Griekse vertaling van het Oude Testament) steeds slechter begonnen te verstaan,
Nadere informatieDelftse Bijbel (1477)
Delftse Bijbel (1477) 1 De uitvinding van de boekdrukkunst betekende een revolutie: de Bijbel kon nu veel goedkoper aangeboden worden en kwam binnen het bereik van gezinnen. De vraag naar de Bijbel in
Nadere informatieEEN KENNISMAKING MET DE BIJBEL -
EEN KENNISMAKING MET DE BIJBEL - De Bijbel is voor veel mensen het belangrijkste boek in hun leven. Daarom wordt de Bijbel al eeuwenlang in veel talen vertaald en door veel mensen gelezen. Misschien vraag
Nadere informatieDeux-Aesbijbel (1562)
Deux-Aesbijbel (1562) 1 Een aantal Nederlandse protestanten, die sterk beïnvloed waren door de Franse reformator Johannes Calvijn (1509 1564), troffen in de Liesveldtbijbel (1526-1542) en in de Biestkensbijbel
Nadere informatieSOLA SCRIPTURA VERKONDIGING 5 FEBRUARI Zusters en broeders, gemeente van onze Heere Jezus Christus
SOLA SCRIPTURA VERKONDIGING 5 FEBRUARI 2017 Zusters en broeders, gemeente van onze Heere Jezus Christus Aan het eind van zijn leven schreef Maarten Luther: 1 "Alles wat ik gedaan heb, is het Woord van
Nadere informatieLiesveldtbijbel (1526-1542)
Liesveldtbijbel (1526-1542) 1 In de Nederlanden gaf de Antwerpse drukker Jacob van Liesveldt (1490-1545) al in 1526 een Bijbel uit die berustte op de tot dan toe door de Duitse reformator Maarten Luther
Nadere informatieNaam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn
Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen
Nadere informatieEen Persoonlijke Bijbelstudie
Een Persoonlijke Bijbelstudie The Middletown Bible Church, http://www.middletownbiblechurch.org/ Original English Version Here Alle Schriftaanhalingen komen uit de Statenvertaling (1977 of HSV) Vertaling,
Nadere informatieWaarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en
1 De Bijbel open 2013 5 (02-02) Vandaag bespreken we een vraag over de betekenis van de Wet die God aan Israel gaf voor de christelijke gemeente van het Nieuwe Testament en dus voor ons. Is het zo dat
Nadere informatieWelkom! Wat fijn dat u bij ons in de kerk bent! Met dit kleine boekje willen we u graag vertellen wie we zijn, hoe we dingen doen en wat ons drijft.
Van harte welkom! Welkom! Welkom! Wat fijn dat u bij ons in de kerk bent! Met dit kleine boekje willen we u graag vertellen wie we zijn, hoe we dingen doen en wat ons drijft. U bent te gast in de Hervormde
Nadere informatieGemeente. Zijspoortje. De Bijbelse Encyclopedie leert ons dat het woord kerk afgeleid is van het Griekse woord [kuriakè], dat des Heren betekent.
Gemeente Wanneer je aan iemand vraagt Weet jij wat een kerk is?, zal het antwoord niet zo lang op zich laten wachten. Dat is een gebouw waar gelovige mensen samenkomen! Het kan ook voorkomen, dat men aan
Nadere informatieDit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over:
Samenvatting door een scholier 1098 woorden 6 juni 2005 6,2 41 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Levensbeschouwing 4.2. De bijbel De bijbel is het belangrijkste heilige boek van christenen. Pas rond
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Heeft u m al gezien? Misschien al een stukje in gelezen? Dit jaar is er een bijzonder boek uitgekomen, en het haalde gelijk grote verkoopcijfers. Ik
Nadere informatieGeestelijk Klimaat onze identiteit. Pagina 1
Geestelijk Klimaat onze identiteit Pagina 1 Adresgegevens Stichting Hervormde Scholen De Drieslag Lange Voren 88 3773 AS Barneveld Contactgegevens Dhr. A. van den Berkt (Algemeen Directeur) Telefoon: 0342-478243
Nadere informatieVoor christenen is de Bijbel met name een geloofsboek. Dat betekent
De Bijbel Een geloofsboek EWe kunnen vele wegen gaan met de Bijbel. De één ervaart het vooral als een mooi kunstobject. Vele kunstenaars hebben er inspiratie in gevonden om een kunstwerk te maken. We kennen
Nadere informatiePraktische opdracht Levensbeschouwing PKN Godsdienst
Praktische opdracht Levensbeschouwing PKN G Praktische-opdracht door een scholier 2195 woorden 21 januari 2005 7,4 73 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 2. Probleemstelling en de deelvragen We hebben
Nadere informatieLicht op Maria Maria gezien vanuit de oecumenische gemeenschapsspiritualiteit van Focolare.
Licht op Maria Maria gezien vanuit de oecumenische gemeenschapsspiritualiteit van Focolare. Mijn naam is Hanneke Steetskamp, ik maak deel uit van een van de leefgemeenschappen hier op het terrein, ben
Nadere informatieHandreiking bij een spirituele zoektocht.
Handreiking bij een spirituele zoektocht. Deze handreiking hoort bij: Oud- en nieuw- katholiek. De spirituele zoektocht van die andere katholieken. Door Joris Vercammen. Valkhof pers 2011. Het boek is
Nadere informatieIn het voetspoor van...
In het voetspoor van... Bijbelse figuren en hun levensgeheim voor jongeren van 2 en 3 jaar drs. M. van Campen Zevende druk Zoetermeer Inhoud. Timotheüs - op school bij God 7 2. Adam - een gevallen mens
Nadere informatieMarinus Claeszoon van Reymerswaele (circa. 1490 1567), Hiëronymus, olieverf op hout, 1541, 80 x 108 cm, Madrid: Museo del Prado.
Vulgata 1 Op de Europees-Amerikaanse cultuur hebben de vertalingen van de Bijbel in het Latijn grote invloed gehad. De eerste hiervan verschenen al in de tweede eeuw in Noord-Afrika (toen gekerstend),
Nadere informatieEen weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom. Naam:
Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom Naam: Het Christendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieDe Bijbel is een geestelijk boek.
De essentie van deze studie is neergelegd in de blauw gekleurde tekst. De zwart gekleurde tekst dient ter verduidelijking en voor nadere studie en kan bij eerste lezing worden overgeslagen. De Bijbel is
Nadere informatieVan Bethlehem tot Golgotha
Van Bethlehem tot Golgotha Het Mysterie van Inwijding Esoterische Begrippen Elly Lichtenberg De Bijbel, een mystiek verhaal of..? Deel I De Bijbel: een mystiek verhaal of..? Is het evangelieverhaal juist?
Nadere informatie[Uitzending nr.1: Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis]
[Uitzending nr.1: Inleiding Bijbel Algemeen bij Genesis] De Bijbel lezen? Waarom zou een mens dat doen? U moest er gewoon eens een keer bij zijn als er ergens in de wereld een groep mensen voor het eerst
Nadere informatieHC zd. 6 nr. 32. dia 1
HC zd. 6 nr. 32 wie Jezus wil kennen moet de verhalen over hem lezen beschreven door Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes terecht worden ze evangelisten genoemd ze beschrijven het evangelie ze vertellen
Nadere informatieVan de President van Grace Communion International
1 Heilige Geest: persoon of kracht? Geliefde broeders en zusters in Christus, Sommige mensen beweren dat de Heilige Geest een onpersoonlijke kracht is. Maar op deze manier naar Hem kijken doet enorm tekort
Nadere informatieMaarten Luther 1483-1546
Maarten Luther 1483-1546 Eén van de belangrijkste ontdekkingen van Maarten Luther - (1483-1546) is het onderscheid tussen wet en evangelie. Voor Luther is de onderscheiding van wet en evangelie
Nadere informatie5,6. Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inhoudsopgave:
Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober 2004 5,6 36 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inhoudsopgave: Voorwoord Het Christendom Het ontstaan van het Christendom Christelijke stromingen Video
Nadere informatieLeerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO
Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO Bij 1 BSO worden sommige benadering door elkaar verweven. Het leven van Jezus uit de bijbelse benadering wordt geïntegreerd in het onderdeel
Nadere informatieGods Woord lezen in Christus door de Geest
Gods Woord lezen in Christus door de Geest GKV Enschede-Noord Een boekje om er nog eens bij te pakken! Een BOEK? Uiterlijk wijkt de Bijbel niet veel af van een gewoon boek, een roman. Maar, zodra je Gods
Nadere informatieRelatie <> Religie. Beste Galsem,
RelatieReligie BesteGalsem, Hetfeitdatjouwpatientnuopeenchristelijkevenementisisnietongevaarlijk.Hetgeestelijke levenvanjouwpatientzalgrotesprongenmakennaarhetkampvandevijandtoe.watikjou aanraadisomditnietafteremmen,maaromdittebederven.brengjouwpatientincontactmet
Nadere informatieDe Bijbel open 2013 24 (22-06)
1 De Bijbel open 2013 24 (22-06) In Mattheus 16 komen we een bijzondere uitdrukking tegen. Jezus zegt daar tegen Petrus en de andere discipelen dat zij zullen binden en ontbinden. Dat roept bij iemand
Nadere informatieDe wijsheid van Jesus Sirach
Jesus Sirach vs5 9/21/06 10:35 AM Pagina 3 De wijsheid van Jesus Sirach Een vergeten joods geschrift Panc Beentjes Jesus Sirach vs5 9/21/06 10:35 AM Pagina 5 Inhoud Afkortingen 7 Woord vooraf 9 Inleiding
Nadere informatiehandleiding 18.2 DE PREEK
handleiding 18.2 DE PREEK leerdoel wat je gaat behandelen bijbelstudie Rom. 10:8,14-21 lesstof Een belangrijk onderdeel van de dienst Een kerkdienst bestaat uit meer dan een preek, het geheel van de eredienst
Nadere informatieHet kerkgebouw Huis van God
Het kerkgebouw Huis van God Tekenwaarde TTemidden van vele andere gebouwen die worden gebruikt voor bewoning en bedrijvigheid is een kerk de ruimte voor de ontmoeting met God. Kerken staan meestal op een
Nadere informatieDe Heer is God! Dertien Bijbelstudies bij Psalm 100
De Heer is God! Dertien Bijbelstudies bij Psalm 100 De Heer is God! Dertien Bijbelstudies bij Psalm 100 Heino Gerritsen Schrijver: Heino Gerritsen Coverontwerp: Heino Gerritsen Foto cover: zonsopkomst
Nadere informatieGod bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus: Zijn opstanding De Heilige Geest
Basiscursus Christelijk geloof Module 1 Les 1: Les 2: Les 3: Les 4: Les 5: Les 6: Les 7: Les 8: God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus:
Nadere informatieverzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen
Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst
Nadere informatieleesplan voor het dagelijks lezen van de Bijbel
leesplan voor het dagelijks lezen van de Bijbel Uw woord is een lamp voor mijn voet en een licht op mijn pad (Psalm 119:105) Een uitgave van Met Open Bijbel Adres Postbus 520, 3800 AM Amersfoort Internet:
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatieNaar een beleidsplan voor de PG Lemmer
Naar een beleidsplan voor de PG Lemmer Inleiding In de komende maanden willen we als kerkenraad een beleidsplan opstellen voor de komende vijf jaar. Iedereen die op dit moment op de één of andere manier
Nadere informatieGeloven in Jezus Christus
Geloven in Jezus Christus Zoon van God Jezus krijgt God een menselijk gezicht. Immanuel wordt Hij genoemd: God met ons. Het is de naam die Hij bij zijn geboorte krijgt. ZIn Daar begint zijn bijzondere
Nadere informatieOude Testament: samenstelling en indeling
Oude Testament: samenstelling en indeling Wat betreft de samenstelling en indeling van de Tenach ofwel het Oude Testament is er een hellenistisch-joodse en een Palestijns-joodse traditie. 1 De hellenistisch-joodse
Nadere informatieNieuwsgierigheid naar de Bijbel
Nieuwsgierigheid naar de Bijbel 1 Aan het begin van de zestiende eeuw was er bij veel mensen een nieuwsgierigheid naar de Bijbel en de Bijbelse boodschap. Mede hieruit is de groeiende vraag naar (nieuwe)
Nadere informatieGenesisexodusleviticusnumerideuter onomiumjozuarechtersruthsamuëlko ningenkroniekenezranehemiaesterjo bpsalmenspreukenpredikerhoogliedj
Genesisexodusleviticusnumerideuter onomiumjozuarechtersruthsamuëlko ningenkroniekenezranehemiaesterjo bpsalmenspreukenpredikerhoogliedj Lesbrief bij expositie: Het boek der Boeken esajajeremiaklaagliederenezechiëlda
Nadere informatieIn gesprek met God. In gesprek met God. In gesprek met God. m n. Marlies Medema & Agnes Huizenga
Voelt bidden voor jou soms als het doen van een lange reeks verzoekjes aan God? Mis je inspiratie om met God in gesprek te gaan? Dit werkboekje geeft je handvatten om je gesprekken met God eens over een
Nadere informatiePinksteren 2015 -- oogst van de vruchten. Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11
Pinksteren 2015 -- oogst van de vruchten Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11 Als wij Pinksteren vieren, dan vieren we toch ook dat de boodschap van Gods liefde wereldwijd rondgaat. Dat we in het
Nadere informatieOp reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid
History Christiane Simone Stadie Op reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid Herinneringen van mijne academiereis in 1843 (Abraham Des Amorie van der Hoeven Jr.) Seminar paper Christiane
Nadere informatieLEER HEM KENNEN 27 bewaarexemplaar. Wijkgemeente Ichthus Noordwijk. Ds. F. van Roest zondag 26 april
LEER HEM KENNEN 27 bewaarexemplaar Wijkgemeente Ichthus Noordwijk 1 Ds. F. van Roest zondag 26 april Voeg U bij Hem, bij de levende stenen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen
Nadere informatieVoorwoord Met oprechte blijdschap schrijf ik het voorwoord voor dit boek. Ik ken Henk Rothuizen al vele jaren en heb hem zien opgroeien tot een man van God, met een bediening die verder reikt dan zijn
Nadere informatieDe evangeliën en hun betrouwbaarheid
De evangeliën en hun betrouwbaarheid blok F - nivo 3 - avond 3 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Terugblik en intro 19.20 Discussie: het evangelie van Judas 19.30 Historisch betrouwbaar?
Nadere informatieBijbelstudie: 1 Petrus 2: 1-10. Geliefde zusters en broeders,
Bijbelstudie: 1 Petrus 2: 1-10 Geliefde zusters en broeders, De vraag die ons hier vanavond samen brengt, is de vraag: wie zijn wij ten diepste? Of anders gezegd: wat is onze identiteit? Als we het hebben
Nadere informatieHoly Spirit! Johannes 16:12-14. Zondag 20 HC. blok A - nivo 2 - avond 7
Holy Spirit! blok A - nivo 2 - avond 7 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Bijbelstudie Johannes 16:12-14 / zondag 20 HC 19.25 Gaven en vrucht van de Geest 19.40 Wat doet de Geest nog meer
Nadere informatieCOLUMN BISSCHOP RON VAN DEN HOUT Kerk als Volk van God
COLUMN BISSCHOP RON VAN DEN HOUT Kerk als Volk van God Het document over de Kerk van het Tweede Vaticaans Concilie begint met de Kerk als mysterie. Dit sloot aan bij een encycliek van Pius XII uit 1943
Nadere informatie1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).
BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige
Nadere informatie1. De God van Jakob. Lezen: Psalm 146
1. De God van Jakob Lezen: Psalm 146 Welgelukzalig is hij die de God Jakobs tot zijn Hulp heeft, wiens verwachting op de Heere zijn God is. Psalm 146:5 Gelukkig Psalm 146 is een lofpsalm. De dichter prijst
Nadere informatieJEZUS IS MIJN SUPERHELD
JEZUS IS MIJN SUPERHELD NAAM Studielessen voor 8-12 jarigen Lessen zijn geschreven door Beryl Voorhoeve, Ilja Witte en Judith Maarsen Mei 2007Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling HET BOEK
Nadere informatieDescartes schreef dat er geen ander land was "où l'on puisse jouir d'une liberté si entière" (waar men een zo volledige vrijheid kan genieten)
Verslag 25 mei 2018, Salon der Verdieping: Spinoza s politieke filosofie De bespreking van de politieke filosofie doe ik aan de hand van zijn belangrijkste politieke werk, te weten het Theologisch-politiek
Nadere informatieBASIS THEOLOGIE: GOD WOORD
Algemene Bijbelstudie Seizoen 2017-2018 BASIS THEOLOGIE: GOD WOORD Inleiding Op de 9 Algemene Bijbelstudieavonden (van oktober tot en met juni) zullen naar plan de volgende Basis Theologie onderwerpen
Nadere informatieKapstok. Proces van Geestelijke Groei. Dick Slikker
Kapstok Proces van Geestelijke Groei Dick Slikker 1 Inhoud 1 Komt het weer goed tussen mens en God? 5 2 In Sync met God 11 3 Uitdaging van de Leerschool 17 4 Onze waarom vragen als God het net anders doet
Nadere informatieOnderstreep de Voor de koorleider. Van de Korachieten, een psalm.
Gaan en komen blok A - nivo 2 - avond 6 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Bijbelstudie psalm 47 19.30 Pand en tegenpand - vraag en antwoord 49 HC 19.45 De wederkomst matteus 24:32-51
Nadere informatieVijf redenen waarom dit waar is
Les 14 Eeuwige zekerheid Vijf redenen waarom dit waar is In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 Is de echte (ware) gelovige voor eeuwig veilig en geborgen in Christus? Voor
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatie18. Evangelist in eigen land 19. Onder Jezus zegen Een bereide plaats 20. Water 21. Een gebed om de Heilige Geest Doorwaai mijn hof 22.
Inhoudsopgave Voorwoord 1. Een gebed bij het begin van het nieuwe jaar Ik ben met u 2. Gods hand 3. Zegen Vrede met God 4. In de kerk 5. Is Deze niet de Christus? Deze ontvangt zondaars 6. Echte vrienden
Nadere informatieF r a n c i s c u s. v a n. Leven met aandacht. w e g D e. Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot
Leven met aandacht Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot w e g D e v a n F r a n c i s c u s 2 Leven met aandacht Inhoud 1 De weg van Franciscus 9 2 De oprichting van de congregatie
Nadere informatieGeloof tegenover gevoelens
Kenneth Hagins Geloofsles nr. 7 Geloof tegenover gevoelens Centrale waarheid: Een formule voor geloof is: 1) Zoek in Gods Woord naar een belofte die betrekking heeft op wat u nodig heeft, 2) Geloof Gods
Nadere informatieSprekers aanbod. De KBS wil u helpen bij het organiseren van lezingen dicht bij huis. In uw parochie of gemeente, in uw bezinningshuis of groep.
Sprekers aanbod De KBS wil u helpen bij het organiseren van lezingen dicht bij huis. In uw parochie of gemeente, in uw bezinningshuis of groep. Lezingen zijn populair. Geen wonder, want luisteren naar
Nadere informatieGODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen
GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling
Nadere informatieOude Testament: taal. Hebreeuwse inscriptie, zevende eeuw voor Christus, gevonden tijdens opgravingen bij Hasha yadu.
Oude Testament: taal 1 De taal van de Tenach ofwel het Oude Testament is het Hebreeuws (op Daniël 2:4 7:28 en Ezra 4:8 6:18 na, die geschreven zijn in de Syrische volkstaal: het Aramees). Het Hebreeuws
Nadere informatieGertrud was graag bij haar grootmoeder. Ze kon er maar niet genoeg van krijgen naar haar te luisteren, wanneer ze haar verhalen vertelde.
Gertrud Gertrud was graag bij haar grootmoeder. Ze kon er maar niet genoeg van krijgen naar haar te luisteren, wanneer ze haar verhalen vertelde. Dat waren geen verzonnen verhalen, geen sagen, geen mythen
Nadere informatieDat is een verlangen dat wij allemaal, denk ik, wel kennen. Dat we zo graag eens God willen zien. Wie wil dat niet.
5 e zondag van Pasen - Een woning met vele kamers Bij Johannes 14 : 1-14 Hoe dorsten wij te weten wie Gij zijt. Dat is een verlangen dat wij allemaal, denk ik, wel kennen. Dat we zo graag eens God willen
Nadere informatie3. Jezus is een Jood Romeinen 15:7-13, Mattheüs 5: De verwachting van de Messias in het Oude Testament...
Inhoud Pagina Voorwoord... 7 1. Israël, Gods eerstgeboren zoon... 9 Exodus 4:21-23; 19:5-6 2. Jezus, Gods eniggeboren Zoon... 15 Johannes 1:1-18, Romeinen 1:1-7 3. Jezus is een Jood... 21 Romeinen 15:7-13,
Nadere informatieLeerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 2 e jaar BSO
Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 2 e jaar BSO Historische benadering: 4 lessen De Primitieve Kerk: De kenmerken van de eerste christenen. Het Apostolisch Concilie (begrip, aanvaarding).
Nadere informatieleren omgaan met Diversiteit In je gemeente
Bijbelstudie 1 Korintiërs Diversiteit in de kerk is van alle tijden. En nu onze cultuur en de kerk minder goed op elkaar aansluiten dan wel eens gedacht, worden we vaker bepaald bij de verschillen tussen
Nadere informatieIk ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus
AVONDMAALSVIERING KONINGSKERK 13-09 - 2009 door ds. L. Krüger Schriftlezing: Koloss. 1: 24-29 (NBV) Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag
Nadere informatieZondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14
Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Twee prachtige lezingen vanochtend. Er
Nadere informatieMét code voor 11 online video s!
Mét code voor 11 online video s! 5 Voorwoord Mijn eerste kennismaking met de bijbelstudies van Beth Moore was in 2006 in onze gemeente in Amerika. Mijn echtgenoot Mark had kort daarvoor zijn baan opgezegd
Nadere informatieZondag 6 januari 2019 Waar koers je op in het nieuwe jaar? Voorganger: ds. Pieter van Winden Organist: Anneke Jansen
Zondag 6 januari 2019 Waar koers je op in het nieuwe jaar? Voorganger: ds. Pieter van Winden Organist: Anneke Jansen 1 2 Orgelspel Welkom Bemoediging v. Onze hulp is in de naam van de Heer g. die hemel
Nadere informatieGEBEDEN UIT HET HART
GEBEDEN UIT HET HART Inhoud Voorwoord 9 Inleiding: Een gebed om bescherming 13 Deel 1 Gebeden voor de reis naar binnen 15 Bewerk de tuin van mijn ziel 16 Een eenvoudig gebed 17 Geef ons een eenvoudig hart
Nadere informatieOPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35
God en je naasten liefhebben LES 3 DEEL 5 DISCIPLE OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35 Wat leer
Nadere informatieIslam voor iedereen. Is de bijbel een openbaring van God. auteur: Shabir Ally. revisie: Abdul-Jabbar van de Ven. revisie: Yassien Abo Abdillah
Is de bijbel een openbaring van God ] لونلدية - dutch [ nederlands - auteur: Shabir Ally revisie: Abdul-Jabbar van de Ven revisie: Yassien Abo Abdillah Kantoor voor da'wa Rabwah (Riyad) 2013-1434 Islam
Nadere informatieWaarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf?
Les 5 - Redding Vier feiten die je moet kennen om het Evangelie goed te begrijpen In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf? In
Nadere informatie9. Je mag je eigen stem laten horen
9. Je mag je eigen stem laten horen doelstellingen De kinderen leren dat kerkhervormers als Maarten Luther en Johannes Calvijn vonden dat je als gelovige zelf de Bijbel moest kunnen lezen om te leren hoe
Nadere informatieINHOUD - 1. Wat voor boek is de Bijbel? Hoe kun je de Bijbel lezen? Tips bij het gebruik van de Bijbel in Gewone Taal 17
INHOUD - 1. Wat voor boek is de Bijbel? 9 2. Hoe kun je de Bijbel lezen? 13 3. Tips bij het gebruik van de Bijbel in Gewone Taal 17 4. 21 dagen bijbellezen 21 5. Belangrijke mensen in de Bijbel 47 6. Waar
Nadere informatieGeloven is vertrouwen. Ik geloof het wel. de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het
Geloven Geloven is vertrouwen GGeloven is ten diepste je vertrouwen hechten aan iets of iemand, de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het geloven in God zegt de Bijbel: Het geloof is de vaste
Nadere informatieHandreiking bij 40 DAGEN GEBED voor groep 4-8 van de basisschool
Handreiking bij 40 DAGEN GEBED voor groep 4-8 van de basisschool NAAM September 2009 In september en oktober 2009 was de Levend evangelie Gemeente bezig met het onderwerp 40 DAGEN GEBED. Om gemeente breed
Nadere informatieDoel van Bijbelstudie
Bijbelstudie Hebreeën 4:12 Want het woord Gods is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard en het dringt door, zó diep, dat het vaneen scheidt ziel en geest, gewrichten en merg, en het
Nadere informatieLuisteren naar de Heilige Geest
Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,
Nadere informatieDe Statenbijbel 1637. Het Boek der boeken. Naam:...
De Statenbijbel 1637 Het Boek der boeken Naam:................ Omslagfoto s Op de omslag staat in het midden een afbeelding van de Statenbijbel. Links daarvan is dominee Johannes Bogerman afgebeeld. Hij
Nadere informatieGelezen: Hooglied 4: 1-8, Hooglied 5 : 2 8, Hooglied 7 : 7 10, Hooglied 8 : 6-7
Zondag 24 april 2016 - Verlangen naar liefde Gelezen: Hooglied 4: 1-8, Hooglied 5 : 2 8, Hooglied 7 : 7 10, Hooglied 8 : 6-7 Enige discussie in de afgelopen week aan de keukentafel. Kunnen we dit lezen?
Nadere informatieDs. Arjan van Groos ( ) Tekst: Johannes 1, 1 Middagdienst
Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: Johannes 1, 1 Middagdienst Broeders en zusters, we zullen vanmiddag luisteren naar hoe het Woord, onze Here Jezus Christus, in de prediking tot ons komt. Daarom zullen
Nadere informatieNeem nu even tijd om de Heilige Geest te vragen je te helpen bij deze studie en inzicht te geven in zowel het Woord als in je eigen leven.
Doel B: Relatie met Jezus de Koning : studenten ontwikkelen zich, vanuit een persoonlijke overtuiging, als leerling, vertrouweling en toegewijde volgeling van Jezus op elk terrein van hun leven. Doel van
Nadere informatie,!7IJ0I6-abbcbg! Zo ben jij! jij! Willem de Vink. tiener BIJBEL
Willem de Vink Wie ben jij? Mag de belangrijkste persoon die er bestaat dat zeggen? God de Vader ziet in jou zijn kind. Hij zegt dat jij net zo mooi, waardevol en geliefd bent als Jezus. Wow, zo ben jij!
Nadere informatie"En Kaïn sprak met zijn broer Abel. En het gebeurde, toen zij op het veld waren, dat Kaïn zijn broer Abel aanviel en hem doodde.
Les 1 voor 6 oktober 2018 De eenheid en harmonie die God voor de mensheid had gepland, werd verstoord door de zonde. God toonde echter Zijn liefde voor ons door een plan te ontwerpen om de eenheid te herstellen.
Nadere informatieHet Christendom in Rome
Het Christendom in Rome Paragraaf 1: De weg van het Christendom naar Rome Het Christendom is ontstaan doordat men ging geloven dat jezus uit de dood opstond en de zoons van god was. De laatste woorden
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het zijn wonderlijke verhalen, de verhalen rond de geboorte van Jezus: Maria, die zwanger is door de heilige Geest, Jozef, die in een droom een engel
Nadere informatieDe lessen. Hieronder vind je een uitwerking van de lessen die komen gaan.
De lessen Hieronder vind je een uitwerking van de lessen die komen gaan. Voor de lessen over het christendom heb je het lesboek Wegen van navolging nodig. Daarnaast neem je elke les het bronnenboek, een
Nadere informatie