ECOLOGISCHE INPASSING ZONNEPARK BATENDIJK (ONG.) TE BORCULO

Transcriptie

1 ECOLOGISCHE INPASSING ZONNEPARK BATENDIJK (ONG.) TE BORCULO

2 Rapportage ecologische inpassing zonnepark Batendijk (ong.) te Borculo Opdrachtgever Bosch & van Rijn Groenmarktstraat AV Utrecht Rapportnummer Versienummer Status C4 Eindrapportage Datum 20 februari 2019 Vestiging Opsteller Brabant Heinz Moormannstraat 1b 5831 AS Boxmeer ing. R.J. Stoffer Paraaf Kwaliteitscontrole F.M. van der Heide, MSc Paraaf Kwaliteitszorg Econsultancy is lid van het Netwerk Groene Bureaus (NGB). Het NGB is een vereniging van ecologische advies- en - onderzoeksbureaus en werkt aan de kwaliteit van advisering gericht op natuur, landschap, water, milieu en ruimte en behartigt de belangen van groene adviesbureaus. Het Netwerk hanteert een gedragscode die opdrachtgevers en andere belanghebbenden een basis biedt om de leden aan te spreken op de kwaliteit van hun werk. Econsultancy werkt volgens een dynamisch kwaliteits- en milieusysteem, zoals beschreven in het kwaliteits- en milieuhandboek. Ons kwaliteits- en milieusysteem is gecertificeerd volgens de eisen in de NEN-EN-ISO 9001 en NEN-EN-ISO Betrouwbaarheid Dit onderzoek is op zorgvuldige wijze uitgevoerd conform de toepasselijke en van kracht zijnde protocollen en richtlijnen voor onderzoek. Het onderzoek betreft echter een momentopname en geeft een inschatting van de aanwezigheid van beschermde soorten op de onderzoekslocatie. Het incidenteel voorkomen van beschermde soorten is nooit met zekerheid uit te sluiten. Econsultancy accepteert op voorhand geen aansprakelijkheid ten aanzien van mogelijke beslissingen die de opdrachtgever naar aanleiding van het door Econsultancy uitgevoerde onderzoek neemt.

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING GEBIEDSBESCHRIJVING Huidig gebruik onderzoekslocatie en omgeving Toekomstig gebruik van de onderzoekslocatie en voorgenomen ingrepen Ligging projectlocatie binnen de Groene Ontwikkelingszone KERNKWALITEITEN GEBIED Algemene kernkwaliteiten deelgebied Eibergen-Borculo Ontwikkelingsdoelen natuur en landschap Groene Ontwikkelingszone (GO) Ecologische verbindingen ECOLOGISCHE INPASSING Ecologische samenhang Lijnvormige elementen Bloemrijke perceel- en oeverranden Grondwal aan de zuidzijde langs Leerinkbeek Grondwal noordoostzijde projectlocatie Onderhoudspaden en restplekken Verschralen bodem Struikbeplanting in plaats van hekwerk BEHEER Beheermaatregelen voorzieningen Beheermaatregelen bloemrijke randen/ zones Struiken en boomsingels LITERATUURLIJST

4 1 INLEIDING Econsultancy heeft van Bosch & van Rijn opdracht gekregen voor het uitvoeren van een ecologische inpassing in het kader van een te realiseren zonnepark aan de Batendijk (ong.) te Borculo. De ecologische inpassing is uitgevoerd ten aanzien van een afwijking van het bestemmingsplan en omgevingsvergunning en heeft als doel om ecologische maatregelen aan te dragen in het kader van de Groene Ontwikkelingszone waarbinnen de projectlocatie deels gelegen is. Het oostelijk deel van de projectlocatie is gelegen in een Groene Ontwikkelingszone, waar de provincie Gelderland zonneparken onder voorwaarden toestaat. Deze voorwaarde is als volgt gedefinieerd; De Groene ontwikkelingszone heeft een dubbeldoelstelling: er is ruimte voor economische ontwikkeling in combinatie met versterking van de ecologische samenhang tussen inliggende en aangrenzende natuurgebieden. Het ruimtelijk beleid voor de Groene ontwikkelingszone biedt ruimte aan andere functies onder voorwaarde van gelijktijdige versterking van de kernkwaliteiten. Econsultancy is lid van de branchevereniging "Netwerk Groene Bureaus" en werkt volgens de door het Netwerk opgestelde gedragscode en protocollen. Rapport versie C4 Pagina 1 van 13

5 2 GEBIEDSBESCHRIJVING 2.1 Huidig gebruik onderzoekslocatie en omgeving De onderzoekslocatie (± 8,5 ha) ligt aan de Batendijk (ong.), circa 1,5 kilometer ten zuidoosten van de kern van Borculo, gemeente Berkelland. Volgens de topografische kaart van Nederland, kaartblad 34 D (schaal 1:25.000), zijn de coördinaten van het midden van de onderzoekslocatie X = , Y = In figuur 1 is de topografische ligging van de onderzoekslocatie weergegeven. Figuur 1. Topografische ligging van de onderzoekslocatie. De onderzoekslocatie betreft drie agrarische percelen, waarvan de twee oostelijk gelegen percelen van de locatie binnen de door de provincie Gelderland vastgestelde grenzen van de Groene Ontwikkelingszone vallen. Ten zuiden van de locatie stroomt de Leerinkbeek. Tevens is er een watergang aanwezig langs het zuidoostelijk deel van de locatie. Langs de noordelijke begrenzing zijn groenstroken aanwezig. De directe omgeving wordt verder voornamelijk gekenmerkt door agrarische percelen met bijbehorende erven. Daarnaast is ten noordoosten van de locatie landgoed t Aamschot gelegen met een crematorium omringd door bos, kruiden- en faunarijk grasland en moeras. In figuur 2 is een luchtfoto van de onderzoekslocatie en de directe omgeving weergegeven. De figuren 3 t/m 8 geven een impressie van de onderzoekslocatie, middels foto s die zijn genomen tijdens het veldbezoek (d.d. 14 september 2018). Rapport versie C4 Pagina 2 van 13

6 Figuur 2. Luchtfoto onderzoekslocatie en directe omgeving. Figuur 3. Noordzijde oostelijk deel van de onderzoekslocatie met groenstrook. Figuur 4. Oostelijke begrenzing van de onderzoekslocatie. Figuur 5. Overzichtsfoto onderzoekslocatie. Figuur 6. Westelijke begrenzing van de onderzoekslocatie. Figuur 7. Zuidzijde onderzoekslocatie. Figuur 8. De Leerinkbeek. 2.2 Toekomstig gebruik van de onderzoekslocatie en voorgenomen ingrepen De initiatiefnemer is voornemens een zonnepark te realiseren. Aangezien een deel van de projectlocatie gelegen is binnen de door de provincie Gelderland vastgestelde grenzen van de Groene ontwikkelingszone, dient er bij de realisatie van het zonnepark rekening gehouden te worden met de kernkwaliteiten van het gebied en zodanig te worden ingepast. Rapport versie C4 Pagina 3 van 13

7 2.3 Ligging projectlocatie binnen de Groene Ontwikkelingszone De onderzoekslocatie maakt geen deel uit van het Natuurnetwerk. De onderzoekslocatie grenst echter wel aan een gebied, behorend tot het Natuurnetwerk Nederland. Het meest nabijgelegen gebied grenst aan het noordoostelijk deel van de onderzoekslocatie. Afgezien dat de locatie niet gelegen is binnen het Natuurnetwerk maakt het noordoostelijk deel wel deel uit van de door de provincie Gelderland vastgestelde Groene Ontwikkelingszone. In figuur 9 is de ligging van de onderzoekslocatie ten opzichte van het Natuurnetwerk Nederland en de Groene ontwikkelingszone weergegeven. Figuur 9. Ligging onderzoekslocatie ten opzichte van het Natuurnetwerk Nederland en de Groene ontwikkelingszone. De onderzoekslocatie grenst aan een onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland. Door de voorgenomen plannen op de onderzoeklocatie in combinatie met de afstand, zullen de wezenlijke kenmerken en waarden van het Natuurnetwerk Nederland derhalve niet worden aangetast. Vervolgonderzoek in het kader van het Natuurnetwerk Nederland wordt niet noodzakelijk geacht. Het oostelijk deel van de projectlocatie is gelegen in een Groene Ontwikkelingszone, waar de provincie zonneparken onder voorwaarden toestaat. Deze voorwaarde is als volgt gedefinieerd; De Groene ontwikkelingszone heeft een dubbeldoelstelling: er is ruimte voor economische ontwikkeling in combinatie met versterking van de ecologische samenhang tussen inliggende en aangrenzende natuurgebieden. Het ruimtelijk beleid voor de Groene ontwikkelingszone biedt ruimte aan andere functies onder voorwaarde van gelijktijdige versterking van de kernkwaliteiten. In figuur 10 staat de projectlocatie weergegeven binnen de zones waar zonneparken wel en niet mogelijk zijn volgens de provincie Gelderland. Rapport versie C4 Pagina 4 van 13

8 Figuur 10. Oostelijk deel projectlocatie gelegen binnen gebied waar zonneparken onder voorwaarden mogelijk zijn. Rapport versie C4 Pagina 5 van 13

9 3 KERNKWALITEITEN GEBIED De provincie Gelderland heeft voor zowel het Natuurnetwerk Gelderland als de Groene Ontwikkelingszone kernkwaliteiten opgesteld voor natuur en landschap. De gehele provincie is hiervoor opgedeeld in deelgebieden. De projectlocatie is gelegen binnen deelgebied Eibergen Borculo (nr. 26). 3.1 Algemene kernkwaliteiten deelgebied Eibergen-Borculo Gevarieerd heideontginnings,- kampen- en rivierweidenlandschap met restanten van natte heide en broekbossen en andere bossen Berkel: vispasseerbare rivier met stapstenen Ecologische verbinding Berkel, tussen Graafschap en Duitsland voor dieren van bos- en kleinschalig landschap, hier vooral ten zuiden van de Berkel via Olden Eibergen en het Haarlose Veld Ecologische verbinding Hupselsche Beek Leerinkbeek 3.2 Ontwikkelingsdoelen natuur en landschap Groene Ontwikkelingszone (GO) Ontwikkeling ecologische verbinding Berkel via Olden Eibergen Ontwikkeling ecologische verbinding Hupselsche Beek Leerinkbeek Ontwikkeling kleinschalige landschappen met gebiedseigen lijnvormige elementen, poelen en vochtige bosjes Ontwikkelen schrale graslanden en ruigteranden Beperken barrièrewerking N18, N315 en N Ecologische verbindingen Berkel: Duitsland IJssel o Das o Kamsalamander o IJsvogelvlinder o Winde Hupselse Beek Leerinkbeek: verbinding Zwilbroek Borculo o Kamsalamander De voorwaarden voor het realiseren van een zonnepark zijn, zoals genoemd in hoofdstuk 2, dat de kernkwaliteiten van het gebied waarbinnen de projectlocatie gelegen is worden versterkt. Dit is te bewerkstelligen door het zonnepark landschappelijk en ecologisch in te passen volgens de opgestelde ontwikkelingsdoelen binnen het gebied en rekening te houden met natuurdoeltypen en doelsoorten. Rapport versie C4 Pagina 6 van 13

10 4 ECOLOGISCHE INPASSING De Groene Ontwikkelingszone waarbinnen de projectlocatie gelegen is heeft, zoals in hoofdstuk 3 is weergegeven, verschillende ontwikkelingsdoelen. Niet al deze ontwikkelingsdoelen zijn voor het projectgebied van belang. De landschappelijk inpassing is dan ook vooral gericht op de ontwikkelingsdoelen die een hoge kans van slagen hebben en de ecologische samenhang met aangrenzende natuurgebieden. In onderhavig geval betreft dit gebiedseigen lijnvormige elementen en bloemrijke zones die versterkend werken voor onder andere soorten als de das en kleine ijsvogelvlinder. 4.1 Ecologische samenhang Ten noord(oosten) grenst het projectgebied aan Landgoed t Aamschot, welke deels gelegen is binnen het Natuurnetwerk Gelderland. Dit gebied is daarnaast tevens aangewezen als Ecologische Verbindingszone voor de soorten das, kamsalamander en kleine ijsvogelvlinder die potentieel in de toekomst kunnen vestigen. Bij de inpassing van het zonnepark zal dan ook onder andere ingespeeld worden op deze soorten Lijnvormige elementen Ten noorden en westen van de projectlocatie zijn lijnvormige elementen aanwezig in de vorm van groenstroken met boomsoorten als ruwe berk en zomereik en een ondergroei van onder andere gewone braam en hazelaar. Door deze groenstroken te verbreden met een struweelhaag van circa 5-10 meter wordt de verbindingszone van en richting Landgoed t Aamschot versterkt. Dit kan het gebruik door soorten als de das, alsmede andere kleine zoogdieren en vogels bevorderen. Soorten waaraan gedacht kan worden zijn meidoorn, sleedoorn, hazelaar, veldesdoorn, kardinaalsmuts, kornoelje en vuilboom. De struweelhaag dient zodanig te worden aangelegd, door deze te plaatsen op circa 2 meter van de insteek van de aldaar gelegen sloot en waar geen sloot aanwezig is, zodat er geen schaduwwerking optreedt richting de nabijgelegen (knot)wilgen. Daarnaast in het bijzonder kan kamperfoelie aangeplant worden in de bosschages waardoor tevens wordt ingespeeld op de kleine ijsvogelvlinder. De kleine ijsvogelvlinder is volgens de NDFF waargenomen binnen enkele kilometers van de projectlocatie en heeft kamperfoelie, groeiend op vochtige plekken, als waardplant. Door wilde kamperfoelie bijvoorbeeld in te passen ten zuidwesten van de projectlocatie, in combinatie met een ondergroei van voorgenoemde besdragende soorten, aangrenzend aan de groenstrook en de Leerinkbeek wordt potentieel geschikt habitat voor de kleine ijsvogelvlinder gecreëerd. Het is tevens aan te raden om de reeds aanwezige bomensingels, halverwege de projectlocatie, uit te breiden richting het zuiden met besdragende struiken als meidoorn of sleedoorn. Op deze manier worden er verschillende verbindingszones van en naar het landgoed gecreëerd Bloemrijke perceel- en oeverranden Om de biodiversiteit te verhogen is het zinvol om de beplantingskeuze met name af te stemmen op insecten, zoals wilde bijen en vlinders. Met name met de Nederlandse wilde bijen gaat het slecht. Insecten vormen een voedselbron voor vleermuizen en vogels. De oeverranden van de Leerinkbeek en de aanwezige sloten, ten zuiden van de projectlocatie, kunnen ingezaaid worden met insecten aantrekkende nectar- en stuifmeelplanten. De breedte van deze oeverranden bedraagt circa 5 meter. Aangezien zonlicht en water belangrijk zijn voor de bodem heeft het ecologisch gezien de voorkeur om de zonnepanelen in een zuid opstelling te situeren in plaats van in een oost-west opstelling. Op Rapport versie C4 Pagina 7 van 13

11 deze wijze krijgt de ondergrond meer licht en (regen)water. In onderhavig geval zal een zuid opstelling worden gehanteerd, waarbij circa 1,5 meter ruimte tussen de rijen zonnepanelen wordt aangehouden. Binnen deze ruimte is tevens aan te raden om zowel schaduw- als zonminnende beplanting toe te passen. Door dit te combineren met zandige zones, insectenhotels en takkenrillen (bijv. onder de zonnepanelen) worden verschillende soortgroepen bevorderd, waaronder vogels, amfibieën, maar ook herten, kleine marterachtigen en de das, die het gebied kunnen gebruiken als foerageergebied en om te migreren (zie ook paragraaf 4.3). Kruiden Vooral kruiden bieden veel nectar en stuifmeel voor bijen en vlinders. Kruiden die aangeplant zouden kunnen worden zijn soorten als bochtige en rode klaver, echte koekoeksbloem, gewone brunel, gewone margriet, klein vogelpootje, knoopkruid, kluwenklokje, spits havikskruid, wilde marjolein, muizenoor, beemdkroon, slangenkruid en duifkruid (enkele voorbeelden staan weergegeven in figuren 11 tot en met 13). Hierbij is het belangrijk dat deze kruiden zoveel mogelijk in de zon staan. Figuur 11. Wilde marjolein. Figuur 12. Duifkruid met akkerhommel. Figuur 13. Slangenkruid met blauwtje. Schaduwminnende planten In meer schaduwrijke delen, kunnen planten als bosaardbei, hondsdraf, longkruid, vingerhoedskruid, en witte dovenetel geplant worden (figuren 14 en 15). Figuur 14. Hondsdraf. Figuur 15. Witte dovenetel. Rode klavermengsel De rode klaver is een belangrijke soort voor vlinders en solitaire bijen, waaronder hommels. Daarnaast zorgt rode klaver ook voor een goed bodemleven en vermindering van roestvorming in gras en bindt het stikstof. Door enkele stroken of zones met een klavermengsel in te zaaien wordt er bijgedragen aan de versterking van de biodiversiteit. Voorbeelden van andere toe te passen kruidenmengsels zijn bijvoorbeeld een bijenmengsel voor wilde bijen (BA-10) en een meerjarig vlinderbloemenmengsel (VL-10) van Medigran. Rapport versie C4 Pagina 8 van 13

12 Insectenhotels Door middel van het plaatsen van een insectenhotel tussen de kruiden kan een plek worden gecreeerd waar insecten kunnen verblijven. Het insectenhotel wordt gemaakt van natuurlijk materiaal. De ideale plaats voor een insectenhotel is zonnig, uit de wind en beschut tegen de regen, met de open kant naar het zuiden. Het insectenhotel moet circa 50 cm boven de grond geplaatst worden. Insectenhotels zijn verkrijgbaar in allerlei maten en modellen. In figuur 16 is een voorbeeld gegeven van een geschikt insectenhotel. Insectenhotels worden voornamelijk gebruikt door bijen. Het gaat hierbij om solitaire bijen zoals de rosse metselbij, behangersbijen, maskerbijen, de tronkenbij, de grote klokjesbij en de grote wolbij. Naast bijen kunnen ook lieveheersbeestjes en vlinders gebruik maken van de insectenhotels. Door het toepassen van insecten aantrekkende beplanting op de projectlocatie wordt de kans dat de hotels en/of nesten daadwerkelijk in gebruik worden genomen vergroot. Figuur 16. Insectenhotel Nomada (bron: bijenkopen.nl) 4.2 Grondwal aan de zuidzijde langs Leerinkbeek Langs de Leerinkbeek kan een grondwal worden gerealiseerd. De grondwal dient circa 3 meter van de beek komen te liggen, onder andere ten aanzien van beheer. Om verzakking en wegspoelen van de grondwal te voorkomen dient deze verstevigd te worden, dit kan onder andere worden bewerkstelligd door beplanting toe te passen die met het wortelstelsel stevigheid geeft en daarnaast ook zorgt voor vochtopname. De zuidzijde van de grondwal kan worden ingericht met bloemen kruidenrijke beplanting en de noordzijde (schaduwzijde) met bijvoorbeeld een grasmengsel of klimbeplanting (klimop). Daarnaast zijn takkenrillen langs de grondwal ook aan te raden (figuur 17). Rapport versie C4 Pagina 9 van 13

13 Figuur 17. Voorbeeld takkenril (bron zoogdierwerkgroep BE). 4.3 Grondwal noordoostzijde projectlocatie Aan de noordoostzijde langs de grens met het terrein van de bewoners aldaar kan een grondwal worden gerealiseerd van circa 2 meter hoogte met een natuurlijk talud (1:2) aan de buitenzijde van het zonnepark. Deze zijde kan ingezaaid worden met een grasmengsel en daarnaast aangeplant worden met Gelderse roos, hazelaar, vuilboom en andere struikvormers. 4.4 Onderhoudspaden en restplekken De circa 2 meter brede onderhoudspaden kunnen worden ingericht als, onbegroeide, zandpaden. Veel insectensoorten nestelen in zandige bodems, waaronder zandbijen, graafwespen, bloedbijen en mieren. Daarnaast kunnen overige ongebruikte hoekjes en zones binnen de projectlocatie gebruikt worden voor het toepassen van bijvoorbeeld een leemwandje of een natuurstenen muurtje. Een leemwand kan worden aangelegd door zand en klei te mengen, waarbij het eindresultaat brokkelig leem moet zijn. Soorten als sachembijen, houtbijen en metselbijen maken hier onder andere gebruikt van. Stenen muurtjes dienen genoeg kieren en gaten te bezitten zodat onder andere hommels hiertussen kunnen nestelen. Dergelijke maatregelen dienen bij voorkeur op zonnige plekken te worden geplaatst. Tevens is het hier mogelijk om hierbij zowel zon- als schaduwminnende beplanting bij aan te planten (zie paragraaf 4.1.2). 4.5 Verschralen bodem Voor het toepassen van insectenaantrekkelijke beplanting is een verschraalde bodem vaak noodzakelijk. Aangezien het projectgebied bestaat uit agrarische percelen, kan het goed mogelijk zijn (afhankelijk van de mate van toegepaste bemesting in het verleden) dat het gebied een verrijkte bodem heeft die verschraalt dient te worden voordat flora aangeplant kan worden. Geadviseerd wordt om hiervoor een bodemonderzoek uit te voeren. De bodem dient in de meeste gevallen goed voorbereid te worden door het weghalen van de bestaande grasvegetatie en zode zodat de voedselrijke bodem (toplaag) wordt afgegraven. Het wegnemen van de zode gebeurt met een kraan. Op deze manier wordt ruimte gecreëerd voor een nieuwe bloemrijke vegetatie en wordt voorkomen dat de bestaande grassoorten dominant worden in de nieuwe situatie. Vervolgens wordt de grond geschoffeld. Door het inzaaien (handmatig of pneumatisch) van een bloemrijk mengsel wordt bijgedragen aan herstel van de biodiversiteit. Herintroductie op natuurlijke wijze is een zeer langzaam proces, wat Rapport versie C4 Pagina 10 van 13

14 soms enkele tientallen tot honderden jaren in beslag kan nemen. Een bloemrijke rand bestaat uit meerjarige bloemen, kruiden en grassen (paragraaf 4.1.2). Het zaaien gebeurt in de nazomer (augustus/ september), waarbij niet wordt gezaaid in een hele droge periode, wanneer het vriest of het extreem nat is. Na zaaien kan desgewenst het zaad licht worden ingeharkt (1-2 mm) en eventueel worden aangerold met een tuinwals of landrol. 4.6 Struikbeplanting in plaats van hekwerk Door hekwerk rondom het zonnepark te vervangen met struikvegetatie kan ingespeeld worden op de biodiversiteit. Door het toepassen van een combinatie van soorten zoals meidoorn, sleedoorn, Gelderse roos en hondsroos wordt geschikt habitat gecreëerd voor vele broedvogelsoorten, maar ook schuilgelegenheid voor kleine zoogdieren en amfibieën die op het terrein kunnen voorkomen. Doordat het doornige struiken betreft wordt daarnaast een natuurlijke barrière gevormd. Dergelijke struiken groeien het best nabij de aanwezige boom- en groenstroken. Rapport versie C4 Pagina 11 van 13

15 5 BEHEER Om de gewenste eindstadia te bereiken en te behouden zijn beheermaatregelen benodigd met betrekking op de aangebrachte voorzieningen (insectenhotel, takkenril en leemwandjes) en de beplanting (houtsingel en bloemrijk grasland) Beheermaatregelen voorzieningen Dit betreft het beheer van het insectenhotel en de takkenril die worden aangebracht, deze voorzieningen hebben weinig onderhoud nodig. De takkenril zal langzaamaan verlagen. Om te zorgen dat de takkenril zijn hoogte behoudt dient de ril regelmatig te worden verhoogt met nieuw snoeihout. Het insectenhotel dient één keer per jaar aan het einde van de winter (februari) gecontroleerd te worden op de staat en indien noodzakelijk te worden aangevuld met bamboe. Stenen muurtjes en leemwandjes dienen 1x per jaar gecontroleerd te worden op de staat en of ze niet overwoekerd raken door vegetatie Beheermaatregelen bloemrijke randen/ zones Om de gewenste bloemrijke randen te behouden is het nodig om onderhoud te plegen, dit is afhankelijk van de ontwikkeling. Indien veel ruigtekruiden aanwezig blijken te zijn dan kunnen deze bestreden worden door het eerste jaar 3 tot 4 keer te maaien. Daarop volgend worden de bloemrijke randen één keer per jaar gemaaid in het najaar (als het uitgebloeid stadium is bereikt). Om verrijking van de grond te vermijden dient het maaisel na enkele dagen verwijderd te worden (hooilandbeheer). Het is belangrijk om het maaisel enkele dagen te laten liggen op het land zodat rijpe zaden op de grond kunnen vallen. Een bloemenweide is geheel natuurlijk, dit betekent dat er geen bemesting en geen bestrijdingsmiddelen worden toegepast Struiken en boomsingels Afhankelijk van de ontwikkeling van de beplanting kan er één à twee keer per jaar gesnoeid worden. Het schoffelen van de ondergrond is niet benodigd. Rapport versie C4 Pagina 12 van 13

16 6 LITERATUURLIJST Nationale Database Flora en Fauna (NDFF), uitvoerportaal; zoekgebied Gelderland (omgeving Borculo/Haarlo), periode Geraadpleegde websites (kennisdocument bever) (gegevens landgebruik) (bloemenmengsels) (insectenhotel) (voorgaand ecologisch onderzoek) (Groene ontwikkelingszone) Econsultancy Boxmeer, 20 februari 201 Rapport versie C4 Pagina 13 van 13

17